SYSTEM MONITOROWANIA STRATEGII PONADREGIONALNYCH

Warszawa, 2015 rok

Spis treści 1.

Założenia systemu monitorowania strategii ponadregionalnych .................................... 3

2.

Proces monitorowania strategii ponadregionalnych ...................................................... 4

3.

Źródła informacji ........................................................................................................... 9

2

1. Założenia systemu monitorowania strategii ponadregionalnych System monitorowania strategii ponadregionalnych służy ocenie postępu i efektów realizacji celów strategii ponadregionalnych - dokumentów strategicznych przyjmowanych przez Radę Ministrów na podstawie art. 14 a ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju1. Proces monitorowania strategii ponadregionalnych dostarcza bieżących i okresowych informacji na temat tego, czy cele określone w strategiach są skutecznie i efektywnie realizowane zasilając w ten sposób procesy decyzyjne dotyczące zarządzania rozwojem obszarów makroregionalnych. Ponadto, proces ten pozwala na obserwację trendów i zjawisk zachodzących w makroregionach w szerszym kontekście społeczno-gospodarczych uwarunkowań rozwojowych. W związku z powyższym system monitorowania strategii ponadregionalnych służy: 

monitorowaniu postępów w realizacji celów tych strategii,



monitorowaniu efektów realizacji działań prorozwojowych podejmowanych na obszarach ponadregionalnych,



monitorowaniu zmian społeczno-gospodarczych zachodzących na obszarach makroregionów pod wpływem realizacji strategii ponadregionalnych,



monitorowaniu trendów rozwojowych zachodzących na obszarach ponadregionalnych,



analizie i ocenie zjawisk społeczno-gospodarczych zachodzących w makroregionach.

Informacje pozyskane w procesie monitorowania służą poprawie koordynacji działań realizowanych na obszarach ponadregionalnych. Finalnie produkty tego procesu – roczne informacje i okresowe raporty stanowią podstawę do dyskusji na temat możliwości rozwojowych makroregionów prowadząc do modyfikacji instrumentów realizacji strategii oraz do ewentualnego dostosowania strategii (w drodze aktualizacji) do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych. Niniejszy dokument stanowi uzupełnienie i uszczegółowienie ramowych uwarunkowań procesu monitorowania zawartych w systemach realizacji strategii ponadregionalnych i służy właściwemu zaplanowaniu przebiegu procesów monitorowania tych strategii. W tym celu zawiera on informacje na temat przebiegu procesu monitorowania, roli poszczególnych podmiotów w tym procesie, produktów tego procesu oraz źródeł informacji wykorzystywanych dla celów monitorowania. System monitorowania strategii ponadregionalnych jest skorelowany z krajowym systemem monitorowania polityki rozwoju.

1

Obecnie obowiązują w Polsce trzy rządowe strategie ponadregionalne: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 (SRPW) przyjęta przez Radę Ministrów 11 lipca 2013 r., Strategia rozwoju Polski Południowej do roku 2020 (SRPP) przyjęta przez Radę Ministrów 8 stycznia 2014 r., Strategia rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 (SRPZ) przyjęta przez Radę Ministrów 30 kwietnia 2014 r. W opracowaniu jest Strategia rozwoju dla Polski Centralnej do roku 2020 z perspektywą 2030. Ilekroć mowa jest w tekście o strategiach oznacza to strategie ponadregionalne w rozumieniu art. 14 a ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 227 poz. 1658 z późn zm.).

3

2. Proces monitorowania strategii ponadregionalnych Monitorowanie strategii ponadregionalnych jest ściśle powiązane z monitorowaniem polityk rozwojowych w krajowym systemie zarządzania rozwojem. Proces monitorowania strategii ponadregionalnych dostarcza informacji na temat postępu w realizacji strategii, współuczestnicząc jednocześnie w procesie monitorowania Strategii Rozwoju Kraju 2020 (SRK 2020) – głównego krajowego dokumentu strategicznego w perspektywie średniookresowej. Przy monitorowaniu strategii ponadregionalnych wykorzystywane są również mechanizmy monitorowania programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy unijnych. Za organizację procesu monitorowania oraz czuwanie nad jego prawidłowym przebiegiem odpowiada minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego2. Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego przy współpracy z zarządami województw objętych strategiami ponadregionalnymi jest odpowiedzialny za bieżące i okresowe monitorowanie skuteczności i efektywności strategii ponadregionalnych oraz wykorzystywanie informacji z monitorowania w procesach decyzyjnych i zarządczych. W tym celu minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego pozyskuje dane ze źródeł informacji (o których mowa w rozdziale 3), przygotowuje projekty Informacji o realizacji strategii ponadregionalnej3 i Raportu z realizacji strategii ponadregionalnej - głównych produktów procesu monitorowania oraz przekazuje je do podmiotów/gremiów odpowiedzialnych za programowanie czy monitorowanie polityki rozwoju i/lub zarządzanie instrumentami realizacji strategii wraz z wnioskami i rekomendacjami. Informacja o realizacji strategii ponadregionalnej jest opracowywana corocznie. Informacja sporządzana odrębnie dla każdej ze strategii zawiera w szczególności:   

informacje dotyczące realizacji przedsięwzięć/projektów w ramach zdefiniowanych celów strategii, informacje o źródłach finansowania, nakładach i strukturze wydatków przeznaczonych na makroregion i na poszczególne cele strategii, syntetyczne podsumowanie postępu wdrażania strategii w oparciu o wskaźniki monitorowania4, opis działań przyczyniających się do realizacji celów strategii (ustalenia grup roboczych /rad /zespołów zadaniowych, zawarte porozumienia, przeprowadzone ewaluacje, zrealizowane ekspertyzy analizy i wnioski/rekomendacje z nich płynące, itp.).

Informacja powinna się również odnosić do istotnych uwarunkowań rozwojowych oraz zawierać wnioski i rekomendacje działań na kolejne lata realizacji strategii. Ocena kilkuletnia efektów realizacji strategii dokonywana jest w okresowym Raporcie z realizacji strategii ponadregionalnej. W swym podstawowym zakresie zawiera on w szczególności:         

analizę trendów i kierunków rozwojowych w makroregionach, opis zmian uwarunkowań istotnych z punktu widzenia oceny postępu realizacji celów strategii, syntetyczne podsumowanie postępu wdrażania strategii w oparciu o wskaźniki monitorowania opis postępu oraz ocena skuteczności i użyteczności w realizacji celów strategii ponadregionalnych, opis i ocenę działań5 podjętych w celu realizacji strategii, informacje o projektach ponadregionalnych, informacje o źródłach finansowania, nakładach i strukturze wydatków przeznaczonych na realizację strategii ponadregionalnych, informacje o efektach i rezultatach przedsięwzięć/projektów wpisujących się w cele strategii, wnioski wraz z prognozą możliwości osiągnięcia zakładanych celów strategii,

2

Aktualnie zadanie monitorowania strategii ponadregionalnych jest realizowane przez Departament Programów Ponadregionalnych w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju. 3 Informacja o realizacji strategii ponadregionalnej jest tym samym dokumentem, co roczny raport monitoringowy, o którym mowa w Strategii społeczno-gospodarczej Polski Wschodniej do roku 2020. 4 W oparciu o aktualizację wskaźników w systemie STRATEG (http://strateg.stat.gov.pl/). 5 Opis działań dotyczy zarówno zrealizowanych projektów, jak i działań wynikających z realizacji tych projektów.

4



oraz wnioski i rekomendacje np. dotyczące przyszłego programowania działań na obszarach makroregionalnych, czy też potrzeby przeprowadzenia ewaluacji lub innych pogłębionych analiz we wskazanych obszarach.

Informacja o realizacji strategii ponadregionalnej przygotowywana jest corocznie do końca II kwartału począwszy od 2015 roku. Termin ten uwzględnia tryb przygotowania corocznych Sprawozdań z Planu działań służących realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020 6 oraz terminy opracowywania rocznych sprawozdań z wdrażania programów operacyjnych7. Ponadto roczna Informacja będzie mogła zostać wykorzystana przy opracowywaniu corocznego Przeglądu regionalnego Polski przygotowywanego przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego, dzięki czemu uwzględniony zostanie wymiar ponadregionalny procesów rozwojowych zachodzących na obszarach makroregionalnych. Pierwszy Raport z realizacji strategii ponadregionalnej opracowywany jest w połowie okresu na jaki zaprogramowano działania w ramach strategii. W związku z zakładanym powiązaniem procesu monitorowania realizacji strategii ponadregionalnych z monitorowaniem strategicznym w ramach polityki spójności UE oraz włączeniem tego procesu w krajowy system zarządzania rozwojem, pierwszy Raport opracowany zostanie w 2018 roku. Umożliwi to z jednej strony wykorzystanie przy jego przygotowaniu pierwszego raportu z postępów we wdrażaniu Umowy Partnerstwa (opracowywanego zgodnie z przepisami rozporządzeń unijnych w 2017) i kolejnego – z 2019 roku oraz raportu podsumowującego realizację NSRO (w 2016 roku), jak i raportów z ewaluacji ex-post PO i NSRO (do 2016 roku). Z drugiej strony, pozwoli to na synchronizację terminu przygotowania Raportu z terminem opracowania Raportu o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym oraz przestrzennym (w 2019 roku) 8. Po zakończeniu realizacji strategii ponadregionalnej przewiduje się przygotowanie raportu końcowego z realizacji tej strategii w 2022 r. Tabela: Terminy przygotowania głównych dokumentów monitorowania strategii Informacja o realizacji strategii ponadregionalnej

Termin opracowania

 

co roku do końca II kwartału począwszy od 2015 r.

Raport z realizacji strategii ponadregionalnej

 

pierwszy w 2018 r. końcowy 2022 r.

Źródło: opracowanie własne

W opracowaniu rocznej Informacji o realizacji strategii ponadregionalnej oraz okresowego Raportu z realizacji strategii ponadregionalnej z ministrem właściwym współpracują zespoły robocze z udziałem samorządów województw (Zespół roboczy ds. realizacji Strategii Rozwoju Polski Zachodniej, Zespół ds. 6

Prace nad sprawozdaniem z realizacji strategii zintegrowanych trwają do końca czerwca, a następnie w okresie lipiec – wrzesień dokument jest rozpatrywany i opiniowany przez Komitet Koordynacyjny ds. Polityki Rozwoju. Pozwala to na uwzględnienie informacji wynikających z tych sprawozdań przy przygotowaniu Sprawozdania z Planu działań służących realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020. 7 W okresie programowania 2007-2013 roczne sprawozdania z realizacji programów operacyjnych są przekazywane do Komisji Europejskiej do dnia 30 czerwca każdego roku. W okresie programowania 2014-2020 pierwsze sprawozdanie roczne z programów operacyjnych będzie przesłane do KE do dnia 31 maja 2016 r. i obejmie lata budżetowe 2014 i 2015. Termin 31 maja będzie obowiązywał również w roku 2018 i od 2020 do 2023. W roku 2017 i 2019 sprawozdania składane będą do dnia 30 czerwca. 8 Pierwszy Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym oraz przestrzennym został przygotowany w 2011 roku (patrz: Polska 2011. Gospodarka – Społeczeństwo – Regiony przyjęty uchwałą Rady Ministrów nr 204/2011 z dnia 2 listopada 2011 r.) Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (art. 35b ust. 2) raport ten opracowywany ma być co cztery lata, stąd terminy przygotowania kolejnych raportów o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym oraz przestrzennym wypadają na lata 2015 i 2019. Raport z realizacji strategii ponadregionalnej będzie mógł zostać uwzględniony przy opracowaniu Raportu o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym oraz przestrzennym w roku 2019.

5

wdrażania i monitorowania Strategii Rozwoju Polski Południowej i Grupa Sterująca ds. Polski Wschodniej9). Współpraca ta polega w szczególności na współtworzeniu dokumentów sprawozdawczych tj. Informacji i Raportów m.in. poprzez konsultacje projektów tych dokumentów oraz przekazywanie informacji o działaniach przyczyniających się do realizacji celów strategii10. W ramach współpracy z zarządami województw minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego wykorzystuje dla celów monitorowania opracowania i raporty uwzględniające zagadnienia dotyczące realizacji strategii ponadregionalnych przygotowywane na poziomie regionalnym. Dane gromadzone przy opracowywaniu corocznej Informacji stanowią wkład do Sprawozdania z wdrażania Planu działań służących realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020, dokumentu przygotowywanego przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego także w ujęciu rocznym. Sprawozdania te wraz z rekomendacjami odnoszącymi się do ewentualnych niezbędnych działań służących zapewnieniu terminowej i skutecznej realizacji Planu działań są rozpatrywane przez Komitet Koordynacyjny ds. Polityki Rozwoju, a następnie przyjmowane przez Radę Ministrów. Informacja może również stanowić przedmiot dyskusji na forum zespołu ds. wymiaru terytorialnego, ładu przestrzennego i krajowej polityki miejskiej działającego przy Komitecie Koordynacyjnym ds. Polityki Rozwoju, grupy roboczej ds. polityki regionalnej działającej przy Komitecie Koordynacyjnym NSRO oraz grup roboczych Komitetu Koordynacyjnego Umowy Partnerstwa pod kątem skuteczności i użyteczności podejmowanych działań służących osiąganiu celów strategii i służyć może jako podstawa do wprowadzania modyfikacji instrumentów realizacji strategii (np. w zakresie krajowych i regionalnych programów operacyjnych). Opracowywany materiał może również stanowić wkład do dyskusji na innych forach na poziomie krajowym (np. na posiedzeniach Krajowego Forum/Obserwatorium Terytorialnego) oraz regionalnym (np. na spotkaniach Regionalnych Forów/Obserwatoriów Terytorialnych), w tym również na posiedzeniach zespołów ds. strategii ponadregionalnych. Okresowe Raporty z realizacji strategii ponadregionalnych są uwzględniane w przygotowywanym co cztery lata przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego Raporcie o rozwoju społecznogospodarczym, regionalnym oraz przestrzennym w kontekście wymiaru ponadregionalnego zmian zachodzących na obszarach objętych strategiami. Obowiązek jego sporządzenia wynika z zapisów art. 35b Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, który stanowi również o konieczności jego przedkładania do zaopiniowania Komitetowi Koordynacyjnemu ds. Polityki i Rozwoju. Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, po uzyskaniu opinii ww. Komitetu przedkłada Raport Radzie Ministrów, która przyjmuje go w drodze uchwały. Raporty z realizacji strategii ponadregionalnych są również przedmiotem dyskusji na posiedzeniach Zespołu ds. wymiaru terytorialnego, ładu przestrzennego i krajowej polityki miejskiej (przy Komitecie Koordynacyjnym ds. Polityki Rozwoju). Na podstawie Raportu dyskutowana jest skuteczność działań nakierowanych na wsparcie obszarów objętych strategiami ponadregionalnymi oraz mogą być rekomendowane zmiany w systemie wspierania wymiaru ponadregionalnego polityki rozwoju w kraju. W wyniku tej dyskusji mogą również być formułowane rekomendacje w zakresie ewentualnej aktualizacji strategii lub instrumentów realizacyjnych (np. kontraktu terytorialnego i programów operacyjnych). Podobnie jak w przypadku rocznych Informacji Raporty mogą być również przedmiotem dyskusji na grupach roboczych Komitetu Koordynacyjnego Umowy Partnerstwa, grupy roboczej ds. polityki regionalnej (przy Komitecie Koordynacyjnym NSRO), jak również na posiedzeniach zespołów ds. strategii ponadregionalnych oraz innych forach na poziomie krajowym i regionalnym (Krajowe Forum/Obserwatorium Terytorialne i Regionalne Fora/Obserwatoria Terytorialne). Ostateczne wersje Informacji oraz Raportu są akceptowane przez Ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego oraz przekazywane do informacji Instytucjom Zarządzającym krajowymi i regionalnymi programami operacyjnymi województw objętych strategiami ponadregionalnymi. Dyskusja nad 9

Grupa Sterująca ds. Polski Wschodniej funkcjonuje w ramach Zespołu Międzyresortowego ds. programowania i wdrażania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności UE. 10 Do końca I kwartału regiony będą mogły zgłosić MIiR uwagi/uzupełnienia do przygotowanej Informacji nt. realizacji strategii ponadregionalnej.

6

wnioskami i rekomendacjami płynącymi z Informacji i Raportów może prowadzić np. do zmian w systemie wdrażania RPO/PO w celu usprawnienia realizacji działań i projektów ponadregionalnych współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych.

7

MONITOROWANIE STRATEGII PONADREGIONALNYCH

monitorowanie postępów w realizacji celów strategii

SPRAWOZDANIE Z WDRAŻANIA PLANU DZIAŁAŃ SŁUŻĄCYCH REALIZACJI SRK 2020

ROCZNA INFORMACJA O REALIZACJI STRATEGII PONADREGIONALNEJ

monitorowanie efektów realizacji działań prorozwojowych

Grupa robocza ds. polityki regionalnej przy KK NSRO/ KK UP

(do końca II kwartału)

wnioski/rekomendacje dot. programowania działań/mechanizmów wsparcia PO/RPO/KT/ aktualizacji strategii ponadregionalnej

monitorowanie zmian społ.-gosp. zachodzących w makroregionach pod wpływem realizacji strategii

OKRESOWY RAPORT Z REALIZACJI STRATEGII PONADREGIONALNEJ

monitorowanie trendów rozwojowych zachodzących na obszarach ponadregionalnych

analiza zjawisk społecznogospodarczych zachodzących w makroregionie

SIMIK, SL Instytucje Zarządzające programami operacyjnymi (PO/RPO )

statystyka publiczna

GUS; EUROSAT, partnerzy społeczni i gospodarczy

Zespoły robocze ds. strategii ponadregionalnych

analizy ekspertyzy ewaluacje

raporty PO/RPO/KT OFSA, MF

Zespoły ds. realizacji i monitorowania strategii; Grupa Sterująca ds. Polski Wschodniej

KJE; KOT; ROT; KE; OECD; BŚ; eksperci; partnerzy społeczni i gospodarczy

IZ PO / RPO, właściwi ministrowie

Instytucje Zarządzające krajowych PO

RAPORT O ROZWOJU SPOŁECZNOGOSPODARCZYM, REGIONALNYM ORAZ PRZESTRZENNYM

(w połowie okresu realizacji w 2018 r. i końcowy w 2022 r.)

informacje dodatkowe o realizacji strategii

Instytucje Zarządzające RPO województw objętych strategiami

raporty ze strategii rządowych, regionalnych IZ PO / RPO, zarządy województw, właściwi ministrowie

Zespół ds. wymiaru terytorialnego, ładu przestrzennego i krajowej polityki miejskiej przy KKPR

inne fora na poziomie krajowym (np. KOT) i regionalnym (np. ROT)

Poprawa koordynacji działań realizowanych na obszarach makroregionalnych Ocena skuteczności podejmowanych działań służących osiąganiu celów strategii Refleksje dotyczące możliwości rozwojowych makroregionów

3. Źródła informacji Do monitorowania strategii ponadregionalnych wykorzystywane są dane statystyczne, dane ilościowe i finansowe, jak i informacje jakościowe dotyczące instrumentów realizacji strategii (np. programów operacyjnych i kontraktów terytorialnych), oraz raporty, analizy, ewaluacje, jak i inne opracowania związane z tematyką powiązaną z poszczególnymi strategiami. 3.1. Sprawozdania z realizacji rządowych i regionalnych strategii rozwoju Realizacja strategii ponadregionalnych jest wpisana w kontekst krajowej polityki rozwoju, która dla poszczególnych obszarów życia społeczno-gospodarczego na poziomie krajowym jest określona w dziewięciu strategiach zintegrowanych 11. Na poziomie regionalnym dokumentami strategicznymi istotnymi w kontekście wdrażania strategii ponadregionalnych są strategie rozwoju województw i regionalne strategie innowacji. Sprawozdania z krajowych i regionalnych dokumentów strategicznych są wykorzystywane w szczególności jako informacja jakościowa do opisu kontekstu rozwojowego i efektów interwencji publicznej na obszarach objętych strategiami ponadregionalnymi. Sprawozdania z realizacji krajowych strategii zintegrowanych opracowywane są corocznie, natomiast sprawozdania z realizacji strategii regionalnych opracowywane są cyklicznie przez zarządy województw zgodnie z przyjętymi systemami monitorowania. 3.2. Sprawozdania z realizacji krajowych i regionalnych programów operacyjnych, innych programów rozwoju oraz informacje o realizacji kontraktów terytorialnych Sprawozdania roczne oraz sprawozdania za IV kwartał roku z realizacji krajowych i regionalnych programów operacyjnych w ramach polityki spójności UE, roczne sprawozdania z realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) lub Umowy Partnerstwa (UP) są źródłem informacji jakościowych (i uzupełniająco – ilościowych) na temat projektów przyczyniających się do realizacji celów strategii, w tym projektów ponadregionalnych. Identyfikacja projektów ponadregionalnych dla celów sprawozdawczych, w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych, na lata 2014-2020 następuje w pierwszej kolejności przy rejestrowaniu projektów (wniosku o dofinansowanie i/lub umowy o dofinansowanie) w systemie informatycznym SL2014. Dodatkowo informacje o projektach będą przekazywane przez instytucje zarządzające w sprawozdaniu okresowym z programu operacyjnego sporządzanym za IV kwartał zgodnie z Wytycznymi w zakresie sprawozdawczości na lata 2014-2020. Sprawozdania okresowe z programów mogą być także źródłem ważnych dla realizacji strategii wniosków jakościowych lub źródłem informacji o efektach działań na poziomie regionów, innych niż przedsięwzięcia/projekty podejmowane w ramach programów operacyjnych (ustalenia grup roboczych, zawarte porozumienia, przeprowadzone ewaluacje, zrealizowane ekspertyzy i analizy, itp.). Jakościowe i ilościowe informacje o działaniach i przedsięwzięciach/projektach wpisujących się w strategie są również pozyskiwane ze sprawozdań z innych instrumentów realizacji strategii, w szczególności z rządowych programów rozwoju, programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej, Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, czy inicjatyw na poziomie Komisji Europejskiej (takich jak Horyzont 2020, Instrument „Łącząc Europę”, Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych). Źródłem danych jakościowych i ilościowych są także informacje z realizacji kontraktów terytorialnych, które są opracowywane do 30 kwietnia każdego roku12.

11

Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki, Strategia rozwoju kapitału ludzkiego, Strategia rozwoju transportu, Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko, Strategia Sprawne państwo, Strategia rozwoju kapitału społecznego, Krajowa strategia rozwoju regionalnego – Regiony Miasta Obszary wiejskie, Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa, Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP. 12 Zob. art. 14r uzprr.

3.3. Analizy, ekspertyzy i raporty ewaluacyjne Na poziomie instrumentów wdrażania strategii istotnym źródłem informacji są analizy, sprawozdania i raporty ewaluacyjne opracowywane w związku z realizacją programów operacyjnych współfinansowanych ze środków polityki spójności UE. Warunkiem użyteczności tych opracowań dla monitorowania strategii, jest uwzględnienie w nich wymiaru terytorialnego interwencji13, w sposób umożliwiający analizowanie danych w układach wynikających ze strategii ponadregionalnych. Niektóre badania ewaluacyjne będą realizowane lub koordynowane przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego we współpracy z Krajowym Obserwatorium Terytorialnym (KOT) i Regionalnymi Obserwatoriami Terytorialnymi (ROT). Biorąc pod uwagę merytoryczny warsztat tych podmiotów pełnią one szczególną rolę w procesie monitorowania strategii ponadregionalnych, zarówno jako źródło danych dla systemu monitorowania, jak i też jako forum dyskusji czy ciało opiniotwórcze dla produktów procesu monitorowania strategii ponadregionalnych. Dla potrzeb monitorowania tychże strategii wykorzystywana jest baza badań ewaluacyjnych prowadzona przez Krajową Jednostkę Ewaluacji umiejscowioną w MIiR. Istotnym źródłem danych są opracowania (badania, raporty, analizy) publikowane przez krajowe środowiska naukowe, partnerów społecznych i gospodarczych, ekspertów oraz instytucje, mające udział w prowadzeniu polityki rozwoju lub innych krajowych polityk mających wpływ na sytuację społecznogospodarczą Polski. Możliwe jest także pozyskiwanie informacji z dokumentów i publikacji opracowywanych przez instytucje działające w wymiarze międzynarodowym, w szczególności takie jak: Komisja Europejska (KE), Europejska Sieć Obserwacyjna Rozwoju Terytorialnego i Spójności – Terytorialnej (ESPON), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i Bank Światowy (BŚ). 3.4. Baza danych STRATEG, dane GUS i Eurostat, inne opracowania statystyczne Z ogólnodostępnych baz danych statystyki publicznej: głównie BDL GUS i Eurostat oraz z innych opracowań tych instytucji będą pozyskiwane dane w szczególności w celu przedstawienia aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej obszarów objętych strategiami. Umożliwiają one śledzenie trendów rozwojowych oraz dynamiki i kierunków zmian zachodzących pod wpływem realizacji strategii, a ujęcie przestrzenne pozwala na uwzględnienie zróżnicowań międzyregionalnych. Lista wskaźników monitorowania celów każdej strategii ponadregionalnej wraz z wartościami docelowymi na rok 2020/2022 jest opublikowana w bazie STRATEG14, a aktualizacja ich wartości jest prowadzona przez Główny Urząd Statystyczny poprzez wprowadzanie na bieżąco nowych danych ze statystyki publicznej lub danych przekazywanych przez inne współpracujące instytucje. Dane z systemu będą wykorzystywane przede wszystkim do odczytywania wartości wskaźników monitorowania celów strategii oraz jako źródło informacji o innych (kontekstowych) wskaźnikach ważnych dla obserwacji trendów rozwojowych obszarów objętych strategiami ponadregionalnymi. 3.5. Systemy informatyczne wspomagające monitorowanie programów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej oraz dane dotyczące wydatków strukturalnych w Polsce Systemy informatyczne wspierające proces zarządzania i monitorowania programów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej umożliwiają zbieranie i agregowanie podstawowych danych dotyczących realizacji programów operacyjnych współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej 15 . W okresie programowania 2014-2020 dane odnoszące się do projektów ponadregionalnych będą wprowadzane bezpośrednio do systemu informatycznego SL2014 przy

13

Odpowiednie zapisy w tym zakresie zostały zaproponowane w projekcie Wytycznych w zakresie systemu ewaluacji polityki spójności oraz realizacji ewaluacji programów operacyjnych perspektywy 2014-2020. 14 http://strateg.stat.gov.pl 15 Dla programów operacyjnych z okresu programowania 2007 – 2013 odpowiednie informacje są pozyskiwane i opracowywane na podstawie raportów z KSI SIMIK udostępnianych przez IK NSRO na portalu internetowym MIiR http://www.funduszeeuropejskie.2007-2013.gov.pl/AnalizyRaportyPodsumowania/Strony/KSI_raporty.aspx.

10

rejestrowaniu w nim poszczególnych projektów, a następnie dane te będą pozyskiwane z systemu w zakresie m.in.: 

listy projektów wpisujących się w cele strategii, w tym projektów ponadregionalnych,



liczby i wartości projektów realizowanych w ramach programów operacyjnych w perspektywie finansowej 2014-2020 przyczyniających się do realizacji celów strategii,



źródeł finansowania celów strategii w podziale na środki europejskie i współfinansowanie krajowe,



udziału procentowego poszczególnych programów w realizacji celów strategii,



struktury beneficjentów,



postępu rzeczowego strategii mierzonego wartością wskaźników produktu i rezultatu odpowiadających celom strategii,



innych danych finansowo-rzeczowych odnoszących się do realizacji polityki spójności na obszarach objętych strategiami.

Dane ilościowe i finansowe z systemu informatycznego są generowane na potrzeby monitorowania strategii na zakończenie każdego kwartału. Dane finansowe odnoszące się do poszczególnych celów strategii są agregowane w oparciu o kategorie interwencji 16 ustalone dla funduszy unijnych i/lub wybrane osie priorytetowe w ramach programów operacyjnych w sposób szczególny przyczyniających się do realizacji celów strategii. Programy w ramach polityki spójności UE nie są jedynymi instrumentami realizacji strategii, dlatego monitorowanie obejmie też dane z systemu informatycznego OFSA, który gromadzi informacje z programów w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)17. Uzupełnieniem danych finansowych z systemów KSI SIMIK/SL2014 i OFSA są informacje na temat wartości krajowych wydatków strukturalnych, rozumianych jako wydatki poniesione na zadania rozwojowe w obszarach interwencji funduszy Unii Europejskiej. Dane te mogą stanowić źródło informacji finansowej o krajowych nakładach na cele strategii ponadregionalnych, innych niż wydatki w ramach programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej. 3.6. Informacje o działaniach przyczyniających się do realizacji celów strategii – innych niż realizacja przedsięwzięć/projektów Oprócz wdrażania projektów strategie obejmują działania i inicjatywy wspierające współpracę między podmiotami zaangażowanymi w ich realizację zgodnie z zasadą wieloszczeblowego zarządzania rozwojem. Działania te są podejmowane przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego, zarządy województw i samorządy terytorialne szczebla lokalnego, środowiska naukowe lub partnerów społecznych i gospodarczych. Informacje o tego typu działaniach gromadzone są odpowiednio przez Zespół roboczy ds. realizacji Strategii Rozwoju Polski Zachodniej, Zespół ds. wdrażania i monitorowania Strategii Rozwoju Polski Południowej i Grupę Sterującą ds. Polski Wschodniej. Podmioty te zbierają informacje dotyczące w szczególności: 

prac zespołu/grupy i działań podjętych w roku ubiegłym w celu realizacji strategii,



zawartych porozumień,

16

Dla środków w ramach polityki spójności na okres programowania 2007 – 2013 zgodne z klasyfikacją kategorii interwencji funduszy na lata 2007–2013 – załącznik II do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. 17 Wg tzw. „kodów” zgodne z załącznikiem 2 pkt 7 do rozporządzenia Komisji (WE) NR 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).

11



wniosków z przeprowadzonych ewaluacji, ekspertyz i analiz,



powstałych problemów istotnych ze względu na osiągnięcie celów strategii,



zamierzeń odnoszących się do realizacji celów strategii w kolejnym roku.

Informacje te wykorzystywane są do przygotowania zarówno Informacji o realizacji strategii ponadregionalnej, jak i Raportu z realizacji strategii ponadregionalnej.

12