5

Państwo jest żywotnie zainteresowane rozwojem i upowszechnieniem różnych form sportu – znajduje to wyraz w polityce społecznej. Rolą Państwa jest przede wszystkim stwarzanie warunków i dbałość o prawidłowy rozwój sportu poprzez tworzenie prawa, regulującego zasady uczestnictwa i działalności w sporcie, zwalczającego wynaturzenia i sprzyjającego bezpieczeństwu podczas imprez sportowych, subsydiowanie ze środków budżetowych centralnych ogniw systemu, kształcenia specjalistów, szkolenia utalentowanej sportowo młodzieży, przygotowań olimpijskich i budowy obiektów o szczególnym znaczeniu dla sportu.

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012 W opracowanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu i przyjętej przez Rząd „Strategii” znalazło się sześć obszarów – Wychowanie fizyczne i sport szkolny; Sport dla wszystkich, rozwój powszechności i dostępności sportu w społeczeństwie; Sport wyczynowy; Kształcenie i doskonalenie zawodowe specjalistów; Infrastruktura sportu; Nauka i badania naukowe w sporcie; opieka lekarska i ochrona zdrowia. W obrębie każdego z nich wyznaczono odrębne cele oraz sposoby i warunki ich realizacji. Poniżej znajduje się ich omówienie wraz z krótkim komentarzem, jaki stanowią uwagi końcowe.

„Sport Wyczynowy” 2003, nr 3-4/459-460

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012

6

I. Wychowanie fizyczne i sport szkolny Cel główny – osiągnięcie w 2012 r. europejskich standardów powszechności i dostępności do sportu. Wymaga to m.in.: • wdrażania dzieci do systematycznego udziału w ćwiczeniach fizycznych; • właściwego kształtowania prawidłowych nawyków ruchowych, • pełnego udziału uczniów w zajęciach wychowania fizycznego w wymiarze 5 godzin tygodniowo oraz realizacji czterech zadań strategicznych: 1) wyposażenia uczniów w wiedzę i nawyki sportu jako ważnego czynnika rozwoju, zachowania zdrowia i dobrej sprawności przez całe życie; zmiany kryteriów oceny ucznia – odejścia od ocen za poziom sprawności i umiejętności – na rzecz postępu osobistego;

2) realizacji w procesie dydaktycznowychowawczym, a także w zajęciach pozalekcyjnych, wszechstronnego rozwoju sprawności fizycznej i nabywania umiejętności ruchowych do samodzielnego uprawiania sportu; 3) stwarzania warunków wyrównywania różnic w rozwoju fizycznym dzieci z różnych środowisk społecznych – także niepełnosprawnych; 4) opracowania atrakcyjnego programu edukacyjnego „Wychowanie przez sport i dla sportu”, stanowiącego ofertę zagospodarowania czasu wolnego i przeciwdziałania patologiom społecznym. Zadania te będą realizowane równolegle w zakresie szkolnego wychowania fizycznego, sportu szkolnego, sportu w miejscu zamieszkania i sportu w rodzinie – a także w sportowych programach ferii i wakacji.

Zadanie

Rozpoczęcie realizacji

Odpowiedzialny

1. Opracowanie nowych, atrakcyjnych programów edukacyjnych „Wychowanie przez sport i dla sportu”

2004-2005

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

2. Opracowanie projektu kryteriów oceny nauczyciela wychowania fizycznego, z uwzględnieniem efektów rozwoju i sprawności osobistej ucznia

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

2008

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

2004-2005

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Polska Federacja Sportu Młodzieżowego

3. Opracowanie przepisów wykonawczych do wprowadzenia 5 godzin wychowania fizycznego do szkół 4. Stałe doskonalenie systemu współzawodnictwa sportowego dla młodzieży na poszczególnych poziomach nauczania (szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne)

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012

II. Sport dla wszystkich, rozwój powszechności i dostępności sportu w społeczeństwie Cel – upowszechnianie sportu w zakresie profilaktyki i dbałości o stan zdrowia społeczeństwa, szerszy dostęp obywateli, także osób niepełnosprawnych, do różnorodnych form sportowej aktywności, walka z negatywnymi zjawiskami i patologiami społecznymi. Zadania te realizowane będą poprzez: 1) sport wszystkich dzieci – jako wydzielony obszar I celu strategicznego; 2) sport akademicki – aktywizacja ruchowa młodzieży, wyposażanie we wzory zachowań, tworzenie nawyków uczestnictwa w ruchu sportowym przez całe życie;

Zadanie 1.

Opracowanie programu promocji aktywności sportowej

2.

7

3) sport dla wszystkich – umożliwienie społeczeństwu dostępu do aktywności fizycznej, w formach odpowiadających zainteresowaniom i indywidualnym możliwościom każdego uczestnika; szczególne znaczenie przypisuje się tu sportowi w środowisku wiejskim i na terenach o niskim poziomie urbanizacji; 4) sport osób niepełnosprawnych – pełniący szeroko rozumianą funkcję rehabilitacyjną, zarówno w przypadku rywalizacji sportowej, jak i udziału w „sporcie dla wszystkich”. Szczególną rolę przypisuje się integracyjnym formom zajęć. Dla realizacji tych przedsięwzięć istotne znaczenie ma rozwój i unowocześnienie infrastruktury sportowej, na której budowę i modernizację przeznaczone zostaną środki z dopłat do gier Rozpoczęcie realizacji

Odpowiedzialny

2003

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Opracowanie nowych form uczestnictwa młodzieży akademickiej w zajęciach sportowych

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

3.

Opracowanie nowych form i rozszerzenie programu pt. „Sport wszystkich dzieci”

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

4.

Opracowanie programu „Sport dla wszystkich” dla różnych grup społecznych i zawodowych

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, awf-y

5.

Opracowanie nowych projektów programów, rozszerzających dostęp do sportu osobom niepełnosprawnym

2004-2006

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

6.

Program wydawnictw popularyzujących aktywność fizyczną

zadanie ciągłe

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012

8

liczbowych. Bazę organizacyjną będą tworzyły przede wszystkim jednosekcyjne kluby osiedlowe lub środowiskowe.

III. Sport wyczynowy W obszarze sportu wyczynowego, zgodnie z przyjętymi w „Strategii” założeniami, wydzielone zostały 4 obszary. 1. Sport młodzieżowy – zakłada się: rozszerzenie programu „Szkolenie młodzieży uzdolnionej sportowo” we współpracy z samorządami, zwięk-

Zadanie 1.

Stałe doskonalenie i rozszerzenie programu „Szkolenie młodzieży uzdolnionej sportowo”, rozwinięcie programu kadry olimpijskiej C

2.

Opracowanie warunków powstawania i funkcjonowania 1-2-sekcyjnych klubów sportowych na terenie województw

3.

szenie liczebności zawodników tzw. kadry olimpijskiej C (18-23 lata), modyfikację szkół mistrzostwa sportowego. 2. Sport kwalifikowany – tworzone będą warunki do powołania klubów jedno- i dwusekcyjnych, nastąpi rozszerzenie zasięgu oddziaływania i przyciągnięcie do sportu większej liczby młodzieży, nastąpi poprawa na rynku pracy dla trenerów i instruktorów, wspierany będzie rozwój dyscyRozpoczęcie realizacji zadanie ciągłe

Odpowiedzialny Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Polska Federacja Sportu Młodzieżowego, Polska Konfederacja Sportu

2003-2004

Polska Konfederacja Sportu, samorządy lokalne

Opracowanie programów przygotowań do igrzysk olimpijskich w latach 2006 i 2008

2003

Polska Konfederacja Sportu, Polski Komitet Olimpijski

4.

Opracowanie programów przygotowań do igrzysk paraolimpijskich w latach 2006 i 2008

2003

Polski Komitet Paraolimpijski

5.

Opracowanie projektu zasad funkcjonowania sportu zawodowego w Polsce

2004-2005

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Polska Konfederacja Sportu

6.

Rozwinięcie programu zwalczania dopingu w sporcie. Akredytacja laboratorium antydopingowego

2004-2005

Polska Konfederacja Sportu, Komisja ds. Zwalczania Dopingu w Sporcie

7.

Rozwinięcie programu bezpieczeństwa na stadionach i obiektach sportowych

2004-2005

Polska Konfederacja Sportu

8.

Racjonalizacja systemu współzawodnictwa sportowego

zadanie ciągłe

Polska Konfederacja Sportu

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012

plin o dużym zasięgu i zainteresowaniu – szczególnie gier sportowych. 3. Sport olimpijski – przygotowania reprezentacji do udziału w igrzyskach olimpijskich, utrzymanie wysokiej pozycji Polski we współzawodnictwie olimpijskim, rozwijanie potencjału tych dyscyplin, które przynoszą najwięcej medali i punktów, kontynuowanie współdziałania z Polskim Komitetem Olimpijskim. 4. Sport profesjonalny – określenie norm prawno-organizacyjnych rozwoju sportu profesjonalnego w „Ustawie o kulturze fizycznej”, doskonalenie rozwiązań w kierunku dostosowania do przepisów obowiązujących w krajach Unii Europejskiej.

IV. Kształcenie i doskonalenie zawodowe specjalistów Osiągnięcie założonych celów strategicznych I-III wymaga odpowiednio licznej, dobrze wykształconej i stale doskonalącej swą wiedzę i umiejętności kadry specjalistów i wolontariuszy. Zasadniczą

Zadanie 1.

Opracowanie programu kształcenia dwuzawodowego

2.

Opracowanie projektu funkcjonowania akademii trenerskiej

3.

Opracowanie systemu funkcjonowania licencji trenerskich (permanentne dokształcanie)

9

bazę kształcenia będą stanowiły akademie wychowania fizycznego. Spełnione tu będą następujące warunki: 1) dostosowanie do standardów edukacyjnych Unii Europejskiej; 2) stopniowe poszerzanie oferty kształcenia dwuzawodowego; 3) wprowadzenie kierunku kształcenia – sport; 4) rozszerzenie możliwości równoległego zdobywania dodatkowych uprawnień (instruktor, trener, menedżer itp.); 5) upowszechnienie studiów podyplomowych (także dla absolwentów innych kierunków studiów); 6) kształtowanie nawyku ustawicznego kształcenia. Szkolenie specjalistów będą również prowadzić uprawnione stowarzyszenia i inne organizacje. Wykonywanie zawodu nauczyciela wychowania fizycznego i trenera będzie związane z ustawowymi wymogami podnoszenia kwalifikacji, a w przypadku trenerów – także z posiadaniem odnawialnej licencji.

Rozpoczęcie realizacji 2004-2005

Odpowiedzialny Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, awf-y

2005

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Polska Konfederacja Sportu

2005-2006

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Polska Konfederacja Sportu

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012

10

Realizacja przedsięwzięć celu IV będzie wspomagana systemem pomocy dydaktycznych (np. kasety wideo, dyski CD-R, oprogramowanie komputerowe, itp.) oraz specjalistycznych, dostępnych wydawnictw i periodyków. Centralne miejsce znajdą tu metodyczne wydawnictwa tzw. „Biblioteki Trenera”.

V. Infrastruktura sportu Cel – stworzenie warunków dla dalszego rozwoju budownictwa obiektów sportowych, administrowanych przez samorządy lokalne, a finansowanych z dopłat do gier liczbowych. Z ogółu środków, przeznaczonych na inwestycje sportowe, do 70% kierowane będzie na inwestycje terenowe, a do 30% na dofinansowanie zadań z planu inwestycji strategicznych. Do 2012 roku działania koncentrowane będą na: 1) poprawieniu warunków szkoleniowo-treningowych, socjalnych i odnowy dla kadry olimpijskiej i narodowej;

Zadanie

2) poprawieniu warunków szkolenia młodzieży uzdolnionej sportowo; 3) poprawieniu warunków i bezpieczeństwa rozgrywania zawodów; 4) zwiększeniu dostępności bazy dla sportowców niepełnosprawnych; 5) zwiększeniu możliwości wykorzystania obiektów dla organizowania dużych imprez o charakterze widowiskowym. Przedsięwzięcia z tym związane dotyczą przede wszystkim: 1) realizacji inwestycji o charakterze remontowo-modernizacyjnym dla ratowania istniejących zasobów i podnoszenia standardu obiektów do poziomu międzynarodowego, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych; 2) uzupełnienia istniejących kompleksów sportowych o brakujące elementy obiektów i urządzeń; 3) realizacji systemów monitorowania obiektów w dostosowaniu ich do wymogów Europejskiej Komisji ds. Bezpieczeństwa na obiektach sportowych; Rozpoczęcie realizacji

Odpowiedzialny

1.

Opracowanie modelowych rozwiązań technicznych 2003-2004 miejskich, gminnych i osiedlowych ośrodków sportu dla aglomeracji z 10, 30, 60 tys. mieszkańców oraz zasad ich utrzymania i prowadzenia

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

2.

Opracowanie programu rozwoju infrastruktury sportowej strategicznej

2003

Polska Konfederacja Sportu

3.

Opracowanie programu rozwoju infrastruktury sportowej w poszczególnych województwach

2003-2005

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, sejmiki wojewódzkie

4.

Opracowanie programu „Sala gimnastyczna w każdej szkole”

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012

4) budowy obiektów specjalistycznych, których brak warunkuje dalszy rozwój dyscyplin sportu, ważnych dla przygotowań do ME, MŚ i IO.

VI. Nauka i badania naukowe w sporcie; opieka lekarska i ochrona zdrowia Realizacja szeroko zakrojonego i powszechnego programu rozwoju sportu w jego różnych formach wymaga dysponowania nowoczesnym zapleczem naukowo-metodycznym i technicznym oraz systemem specjalistycznej opieki medycznej. 1. Głównym ogniwem systemu badań naukowych i wdrożeń metodycznych będzie Instytut Sportu, którego struktura, organizacja i program, a także zasady finansowania zostaną dostosowane do rzeczywistych wymogów programu rozwoju sportu. Instytut będzie też koordynatorem Zadanie 1.

Opracowanie projektu funkcjonowania Instytutu Sportu

2.

11

całości systemu naukowo-metodycznego wspomagania sportu, w skład którego wejdą wyspecjalizowane zespoły akademii wychowania fizycznego oraz innych placówek naukowo-badawczych, których oferty będą przyjęte do realizacji. W ramach tego systemu będzie funkcjonowało wyodrębnione Laboratorium Antydopingowe. 2. W systemie opieki medycznej i ochrony zdrowia wiodącą rolę na poziomie centralnym będzie spełniała placówka o charakterze centrum medycyny sportu, nowocześnie wyposażona i zatrudniająca najlepszych specjalistów. Jej struktura i organizacja będą dostosowane do programu rozwoju sportu. Zostaną znowelizowane i wdrożone kryteria wymogów zdrowotnych do uprawiania poszczególnych dyscyplin sportu. Podjęte zostaną działania wspierające odbudowę sieci terenowych, specjalistycznych przychodni sportowo-leRozpoczęcie realizacji

Odpowiedzialny

2003

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Opracowanie zmodyfikowanych kryteriów wymogów zdrowotnych do uprawiania poszczególnych dyscyplin sportu

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwo Zdrowia

3.

Opracowanie projektu specjalistycznej opieki lekarskiej, wojewódzkich, miejskich i szkolnych przychodni sportowo-lekarskich

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwo Zdrowia

4.

Opracowanie projektu funkcjonowania centralnej placówki medycyny sportowej

2003-2004

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwo Zdrowia

12

Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012

karskich oraz systemu opieki medycznej nad uczniami, tak by wszyscy uczestnicy systemu sportu mieli odpowiednie warunki w zakresie profilaktyki i opieki medycznej.

Uwagi końcowe „Strategia rozwoju sportu w Polsce do roku 2012” – została przygotowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu i przyjęta przez Radę Ministrów 11 lutego 2003 r. Następnie zaprezentowano ją w dniu 11 marca 2003 roku na forum Sejmowej Komisji Kultury Fizycznej i Sportu. Obecnie działania koncentrują się na powołaniu koordynatorów oraz stworzeniu zespołów, których zadaniem będzie opracowanie poszczególnych programów operacyjnych. Zespoły powoływane będą na czas opracowania programów, po ich wdrożeniu zostaną rozwiązane. Koordynatorzy natomiast będą także nadzorować przygotowanie kolejnych rozdziałów, odpowiadać za ich zgodność z ogólnymi założeniami „Strategii”, poziom merytoryczny i jednolitość materiałów oraz – w dalszej kolejności – za terminowość realizacji operacyjnych celów strategicznych. Dla zapewnienia wysokiej jakości prac 6 zespołów: Wychowanie fizyczne i sport szkolny; Sport dla wszystkich, rozwój powszechności i dostępności sportu w społeczeństwie; Sport wyczynowy;

Kształcenie i doskonalenie zawodowe specjalistów; Infrastruktura sportu; Nauka i badania naukowe w sporcie; opieka lekarska i ochrona zdrowia; koordynatorzy będą mogli powoływać ekspertów. Wdrożenie „Strategii” pociąga za sobą zmiany w aktach prawnych m.in.: „Ustawy o kulturze fizycznej”, oraz konieczność wydania szeregu nowych rozporządzeń. W tej sytuacji wydaje się konieczne powołanie także eksperta do spraw prawnych. Strategiczne programy operacyjne, przygotowane przez poszczególne zespoły, zostaną przyjęte przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu po uzgodnieniu z innymi resortami. Terminy opracowania programów określa Harmonogram prac (należy zakładać możliwość wcześniejszego terminu opracowania). Po przyjęciu Program będzie obowiązywał wszystkie szczeble administracji. Realizację strategicznych programów operacyjnych będzie monitorować Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. W budżecie Ministerstwa będą przewidziane odpowiednie środki na realizację prac, związanych z przygotowaniem i wdrażaniem „Strategii rozwoju sportu w Polsce do roku 2012”. Opracował: Dariusz Kielak