Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe

Slavic Christmas Carols and Winter Songs, & Favorite American Christmas Carols 1) A MY LIUDY PODOROZHNI / WAYFARERS Ukrainian carol We are traveling messengers. We came to tell you that Little Jesus was born. Let him bless you, your dwelling and your life with happiness. 2) ANGELS WE HAVE HEARD ON HIGH Traditional French carol (Les Anges dans Nos Campagnes); translated from French to English by James Chadwick in Crown of Jesus, 1862. Music: Gloria (Barnes), French carol melody

Anioł się zwiastuje owczorzyczkom, Radość oznajmuje pasterzyczkom. Winszuję wam szczęścia, zdrowia Ale nie tylko na ten Nowy Rok, na dalsze czasy, cobyście byli wiesieli, jako w niebie anieli, a to wam winszuję z uprzejmego serca, amen. 4) BĄDŹ WIESIOŁA PANNO CZYSTA / REJOICE VIRGIN PURE Anonymous; late 15th century, from the manuscript of brother Seweryn. A sacred song in three voices, influenced by the Burgundian school. The text, written in old Polish, is of exceptional literary beauty. The softness and beauty of the song brings to mind the portraits of beautiful Madonnas.

Angels we have heard on high Sweetly singing o’er the plains, And the mountains in reply Echoing their joyous strains.

Bądź wiesioła Panno czysta, Gdyś poczeła Jezu Krysta. Anjołem pozdrowiona.

Gloria, in excelsis Deo! Gloria, in excelsis Deo!

Bądź wiesioła, porodziłaś, A panieństwaś nie straciła, Duchem Świętym napełniona.

Shepherds, why this jubilee? Why your joyous strains prolong? What the gladsome tidings be Which inspire your heavenly song?

Bądź wiesioła dyś uźrzała Synka Twego On zmartwychwstał Jegoś barzo płakała.

Come to Bethlehem and see Christ Whose birth the angels sing; Come, adore on bended knee, Christ the Lord, the newborn King. See Him in a manger laid, Whom the choirs of angels praise; Mary, Joseph, lend your aid, While our hearts in love we raise. 3) ANIOŁ SIĘ ZWIASTUJE / THE ANGEL IS ANNOUNCING Polish carol (Instrumental)

Racz prosić Synaczka Twego, Za nam ześle uciesznego, Dziś dar Ducha Świętego. Bądź wiesioła za Nim Wzięta Gdzie są Świętych, wielka święta, Anjelskiego śpiewania Przez Twą, Panno, siedm radości Zbaw nas smutku i żałości, Domieść wiecznej radości. Przez Twój, Panno, biały kamień,

By nas nie żegł piekielny ogień, Rzeknijmy wszytcy: Amen 5) BÓG SIĘ RODZI / GOD IS BORN This traditional carol uses the words of the Polish poet Franciszek Karpiński (1792) and is reminiscent of the Apostle’s Creed.

Bóg się rodzi, moc truchleje Pan niebiosów obnażony, Ogień krzepnie blask ciemnieje ma granicę nieskończony Wzgardzony okryty chwałą śmiertelny Król nad wiekami A słowo ciałem się stało i mieszkało między nami ! Cóż masz niebo nad ziemiany Bóg porzucił szczęście swoje, Wszedł między lud ukochany Dzieląc z nim trudy i znoje; Niemało cierpiał nie mało Żeśmy byli winni sami A słowo ciałem się stało i mieszkało między nami ! Podnieś rękę, Boże Dziecię Błogosław ojczyznę miłą W dobrych radach, w dobrym bycie Wspieraj jej siłę swą siłą Dom nasz i majętność całą I wszystkie wioski z miastami A słowo ciałem się stało i mieszkało między nami ! ******************** God is born, great powers tremble Lord of heaven lies forsaken Fire is frozen, splendor darkens Feeble nature God has taken Lowly born yet Lord of Praises Mortal yet the King of Ages Now indeed the Word made Flesh has Come on earth to dwell among us

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe Where, oh heaven, is thy splendor Dimmed is now your starry azure Earth now holds in lowly manger Thy divine unfathomed treasure God e’en now in pain does glory As unfolds Redemption’s story Now indeed the Word made Flesh has Come on earth to dwell among us Lift Thy hand in blessed tender, Infant Savior, o’er this nation To all mankind deign to render Gifts of faith, joy and salvation Grant to earth Thy peace again As we hear the sweet refrain Now indeed the Word made Flesh has Come on earth to dwell among us 6) BOH PREVICHNYI NARODYVSIA / GOD ETERNAL IS BORN Ukrainian carol Eternal God is Born, He came today with salvation for all mankind. Let us glorify Him! 7) BYLA CESTA / A PATH WELL TRODDEN A poignant 19th century Moravian carol Byla cesta, byla ušlapaná, kdo ju šlapal, kdo ju šlapal? Matka Krista Pána. Postřetla ju tam svatá Alžběta, kam ty kráčíš, kam ty kráčíš, sestřičko má milá? Kráčím, sestro, kráčím do kostela, poslúchať mše, poslúchať mše, svatého nešpora.

Nechoď sestro, nechoď do kostela, povídajú, povídajú, že porodíš syna. Máš ho zrodit na ty slavné hody, když zamrznú, když zamrznú, ve studénkách vody. A co by to za novina byla, kdyby panna, kdyby panna syna porodila. Porodila v ty vánoční hody, co zamrzly, co zamrzly všecky všady vody. Není ptáčka, není křepelice, samé zimy, samé zimy, samé metelice. Enem jedna voda nezamrzla, kde Maria, kde Maria pro vodu chodila, by Ježíšku, by Ježíšku kúpel udělala. 8) CICHA NOC / SILENT NIGHT This is the only traditional carol sung in Poland that was written abroad. An Austrian organist, Franz Xavier Gruber, composed it in 1818 to the German lyrics (Stille Nacht) by an Austrian priest, Joseph Mohr. It was translated into many European languages and became popular very quickly. Silent Night is the most famous Christmas carol of all time!

Cicha noc, święta noc Pokój niesie ludziom wszem A u żłóbka Matka Święta Czuwa sama uśmiechnięta Nad Dzieciątka snem Nad Dzieciątka snem. Cicha noc, święta noc, Pastuszkowie od swych trzód,

Biegną wielce zadziwieni, Za anielskim głosem pieni, Gdzie się spełnił cud, Gdzie się spełnił cud. Cicha noc, święta noc, Narodzony Boży Syn, Pan Wielkiego Majestatu, Niesie dziś całemu światu, Odkupienie win, Odkupienie win. (Ukrainian, transliterated) Tykha nich, svyata nich Yasnist' bye vid zirnyts' Dytynon'ka presvyata Taka yasna mov zorya Spochyvaye u sni Spochyvaye u sni Tykha nich, svyata nich Hey utrit' slozy z vich Bo Syn Bozhyy' yde do nas Tsilyy' svit lubovyu spas Vitay svyate dytia Vitay svyate dytia Tykha nich, svyata nich Yasnyy' blysk z neba bye V ludskim tili Bozhyy' Syn Pryy'shov nyni v Vefleyem Shchob spasty tsilyy' svit Shchob spasty tsilyy' svit ******************** Stille Nacht! Heilige Nacht! Alles schläft; einsam wacht Nur das traute heilige Paar. Holder Knab im lockigten Haar, Schlafe in himmlischer Ruh! Schlafe in himmlischer Ruh!

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe Stille Nacht! Heilige Nacht! Gottes Sohn! O wie lacht Lieb´ aus deinem göttlichen Mund, Da schlägt uns die rettende Stund´. Jesus in deiner Geburt! Jesus in deiner Geburt! Stille Nacht! Heilige Nacht! Die der Welt Heil gebracht, Aus des Himmels goldenen Höhn Uns der Gnaden Fülle läßt seh´n Jesum in Menschengestalt, Jesum in Menschengestalt ******************** Silent night Holy night All is calm all is bright 'Round yon virgin Mother and Child Holy infant so tender and mild Sleep in heavenly peace Sleep in heavenly peace Silent night, holy night, Shepherds quake at the sight. Glories stream from heaven afar, Heavenly hosts sing Alleluia; Christ the Savior is born; Christ the Savior is born. Silent night, holy night, Son of God, love's pure light. Radiant beams from Thy holy face, With the dawn of redeeming grace, Jesus, Lord at Thy birth; Jesus, Lord at Thy birth. 9) DOBRYI VECHIR TOBI PANE HOSPODARIU Ukrainian carol Good evening to you Master! Rejoice world! The Son of God is born!

10) DZVONY / BELLS Ukrainian carol The bells of Jerusalem are announcing the wish for wealth and good health to all good people! 11) GDY SIĘ CHRYSTUS RODZI / WHEN CHRIST IS BORN This carol was published for the first time by Rev. M. Mioduszewski in 1843 in Pastorales and Carols. The melody version, well known today, comes from a song book by Rev. Siedlecki, 1928.

Gdy się Chrystus rodzi i na świat przychodzi, Ciemna noc w jasności promienistej brodzi. Aniołowie się radują, pod niebiosy wyśpiewują: Gloria, gloria, gloria in exelcis Deo. Mówią do pasterzy, którzy trzód swych strzegli, Aby do Betlejem czym prędzej pobiegli, Bo się narodził Zbawiciel, wszego świata Odkupiciel. Gloria, gloria, gloria in exelcis Deo. O, niebieskie duchy i posłowie nieba Powiedzcież wyraźniej, co nam czynić trzeba, Bo my nic nie pojmujemy, ledwo od strachu żyjemy. Gloria, gloria, gloria in exelcis Deo. Idźcie do Betlejem, gdzie Dziecię zrodzone. W pieluszki powite, w żłobie położone. Oddajcie mu pokłon boski, on osłodzi wasze troski. Gloria, gloria, gloria in exelcis Deo. ******************** To the earth this evening Comes our Lord and Savior In the midnight stillness Rays of light are beaming Choirs of angels all rejoicing, To our God their praises voicing Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo Shepherds hear this message: “God now lives among us

Go you to the city, find the lowly stable You will find Him in a manger Christ our Savior, Lord and Maker” Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo Radiance filled the heavens At the time appointed When the Virgin Mary Brought forth God’s anointed Angels from above rejoicing Sang in praise their tidings, voicing Gloria, gloria, gloria in excelsis Deo 11) GOOD KING WENCESLAS Words: John M. Neale (1818-1866); first appeared in Carols for Christmas-Tide, 1853, by Neale and Thomas Helmore. Neale may have written the hymn some time earlier: he related the story on which it is based in Deeds of Faith (1849). The historical Wenceslas was Duke of Bohemia.

Good King Wenceslas came to town on the Feast of Stephen, When the snow lay round about, deep and crisp and even. Brightly shone the moon that night, though the frost was cruel, When a poor man came in sight, gathering winter fuel. “Hither, page, and stand by me, if you know it, telling, Yonder peasant, who is he? Where and what his dwelling?” “Sire, he lives a good league hence, underneath the mountain, Right against the forest fence, by Saint Agnes’ fountain.” “Bring me food and bring me wine, bring me pine logs hither, You and I will see him dine, when we bear them thither.” Page and monarch, forth they went, forth they went together, Through the cold wind’s wild lament and the bitter weather. “Sire, the night is darker now, and the wind blows stronger, Fails my heart, I know not how; I can go no longer.” “Mark my footsteps, my good page, tread now in them boldly, You shall find the winter’s rage freeze your blood less coldly.” In his master’s steps he trod, where the snow lay dinted; Heat was in the very sod which the saint had printed. Therefore, Christian men, be sure, wealth or rank possessing, You who now will bless the poor shall yourselves find blessing.

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe 12) HAJEJ, NYNEJ, JEŽÍŠKU / THE ROCKING CAROL (Instrumental) This traditional Czech carol is popular in English-speaking nations as the Rocking Carol.

Hajej, nynej, Ježíšku, Ježíšku, pučíme ti kožíšku. Budeme té kolíbati, Abys moh' libě pospati, Hajej, nynej, Ježíšku, Pučíme ti kožíšku. Hajej, nynej, miláčku, Miláčku, mariánský synáčku. Budeme té kolíbati, Abys moh' libě pospati, Hajej, nynej, miláčku, Mariánský synáčku. 13) HARK THE HERALD ANGELS SING Hark! The Herald Angels Sing was a hymn written by Charles Wesley in 1739. The music was written by Mendelssohn in 1840, and William Cummings merged them in 1855.

Mild He lays his glory by Born that man no more may die Born to raise the sons of earth Born to give them second birth Hark the herald angels sing Glory to the new born king 14) HEJ, W DZIEŃ NARODZENIA / HEY, ON JESUS’ BIRTHDAY Polish pastorałki carol from the early to mid 1800s

Hej, w Dzień Narodzenia Syna Jedynego Ojca Przedwiecznego, Boga prawdziwego: Wesoło śpiewajmy, chwałę Bogu dajmy. Hej kolęda! Kolęda! Panna porodziła niebieskie Dzieciątko, w żłobie położyła małe Pacholątko. Pasterze śpiewają, na multankach grają. Hej kolęda! Kolęda!

Hark the herald angels sing Glory to the new born king Peace on earth and mercy mild God and sinners reconciled

Skoro pastuszkowie o tym usłyszeli, zaraz do Betlejem czem prędzej bieżeli. Witając Dzieciątko, małe Pacholątko. Hej kolęda! Kolęda!

Joyful all ye nations rise Join the triumph of the skies With angelic hosts proclaim Christ is born in Bethlehem Hark the herald angels sing Glory to the new born king

Kuba nieboraczek nierychło przybieżał, śpieszno bardzo było, wszystkiego odbieżał. Panu nie miał co dać, kazali mu śpiewać. Hej kolęda! Kolęda!

Hail the heav'n-born prince of peace hail the Son of rightousness Light and life to all He brings Risen with healing in his wings

Dobył tak wdzięcznego głosu baraniego, że się Józef stary przestraszył od niego, już uciekać myśli, ale drudzy przyszli. Hej kolęda! Kolęda!

Mówi mu Staruszek: nie śpiewaj tak pięknie, bo się głosu twego Dzieciątko przelęknie, lepiej Mu zagrajcie, Panu chwałę dajcie. Hej kolęda! Kolęda! ******************** On this Christmas morning All the earth rejoices With the angel choirs Blending all its voices Join this celebration Praise in exultation Hey, kolęda, kolęda The Virgin Mary bore a Child so holy Just to save sinners, poor and lowly Shepherds gayly singing Loud their voices ringing Hey, kolęda, kolęda When shepherds heard tidings of this birth They set out to greet Him, hearts full of mirth Welcome, Precious Child, Who are meek and mild! Hey, kolęda, kolęda 15) JAM JEST DUDKA / I AM A PIPER (Instrumental) (Polish Beskid Carol) The song from 1705 was later copied by Anna Kiernicka. The version below is from the 1800s.

Jam jest dudka Jezusa małego, Będę mu grać z serca uprzejmego. Graj, dudka, graj, graj panu, graj Zagram Panu w kozłowe dudeczki, Dla Jezusa i dla Panieneczki. Graj, dudka... Na piszczałce i na multaneczkach, Na bandurze, ba, i na skrzypeczkach. Graj, dudka...

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe Na fujarce, na głośnym cymbale, na organkach, na starym regale. Graj, dudka... W szałamaje i w klawicymbały, Aż Panięciu będą nóżki drgały. Graj, dudka... Już ci Panna miło nadsłuchuje, Stary Józef rześko podskakuje. Graj, dudka... Póki tylko w ciele moim siły, Pótyć będę grać, mój Jezu miły. Graj, dudka... 16) JEZUS MALUSIEŃKI / BABY JESUS IS CRYING Traditional Polish carol from the 1800s

Jezus malusieńki, leży wśród stajenki, Płacze z zimna, nie dała Mu matusia sukienki. Bo uboga była, rąbek z głowy zdjęła, W który dziecię uwinąwszy, siankiem Je okryła, Nie ma kolebeczki, ani poduszeczki, We żłobie Mu położyła siana pod główeczki. Gdy dziecina kwili, patrzy w każdej chwili, Na dzieciątko boskie w żłóbku, oko Jej nie myli Panienka truchleje, a mówiąc łzy leje: O mój synu ! Wola Twoja, nie moja się dzieje Tylko nie płacz, proszę, bo żalu nie zniosę, Dosyć go mam z męki Twojej, którą w sercu noszę ******************** On a straw bed lying Infant eyes are crying Cold doth sting His limbs so tiny Comfort all denying

Virgin poor and lowly, mother pure and holy Sweetly gazed on her dear baby, Infant tender lovely Mother’s eyes are crying and we hear her sighing “Dearest Son my most beloved on a straw bed lying” Neither crib nor pillow, as the icy winds blow Dearest Mary, cuddle Jesus, as in love your heart glows Kneeling we adore you, humbly bow before you May our voices praise this wonder: Word made flesh, our God, true 17) JOY TO THE WORLD Joy to the World was taken straight from the Bible by Isaac Watts in 1719. The music was added by American Lowell Mason in 1822.

Joy to the world! The Lord has come: Let earth receive her King. Let ev'ry heart prepare Him room, And heav'n and nature sing, and heav'n and nature sing, And heav'n and heav'n and nature sing. Joy to the world! The Savior reigns: Let men their songs employ, While fields and floods, rocks, hills, and plains, Repeat the sounding joy, repeat the sounding joy, Repeat, repeat the sounding joy. He rules the world with truth and grace, And makes the nations prove The glories of His righteousness And wonders of His love, and wonders of His love And wonders, and wonders of His love 18) LULAJ GO MATKO LULAJ / MOTHER’S LULLABYE

Lulaj Go, Matko, lulaj, lulaj, przy sercu swoim. To święte Dziecię Boże, choć w stajni, pośród koni. Lulaj Go, Matko, lulaj, lulaj, by w śnie odpoczął. Niech czuje Twoje ręce, On wierzy Twoim oczom. Nie płacz, Matko, nie płacz, cóż, że leży w żłobie. Wszak to Dziecię Święte, teraz jest przy Tobie. Nie płacz, Dziecię, nie płacz, cóż, że leżysz w żłobie. Przecież Święta Matka Boga widzi w Tobie. Nie płacz Dziecię, nie płacz, cóż że lezyrz w żłobie Przeciez święta Matka Boga widzi w Tobie 19) LULAJŻE, JEZUNIU / LULLABY, BABY JESUS Lulajze, Jezuniu is perhaps the best known and most beloved carol in Poland. Throughout every region in Poland, this wonderful warm lullaby stirs the emotions. Text and melody, 1800s. Lulajże, Jezuniu, moja perełko, Lulaj ulubione me pieścidełko.

(Instrumental) Polish Pastorałki; Text: L. Morena

Lulajże Jezuniu, lulajże, lulaj, A Ty go matulu w płaczu utulaj.

Wszystko się raduje na tym Bożym świecie. Więc i Ty Maryjo, dziś nie płacz nad Dzieciątkiem.

Zamknijże znużone płaczem powieczki, Utulże zemdlone łkaniem usteczki.

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe Lulajże piękniuchny nasz aniołeczku, Lulajże wdzięczniuchny kwiateczku.

Hushaby, little Jesus, hushaby, sleep, and you, little mother, soothe his crying.

Lulajże różyczko najozdobniejsza, Lulajże lilijko najprzyjemniejsza.

Hushaby, most beautiful little rose, hushaby, loveliest little lily. Hushaby, little Jesus, hushaby, sleep, and you, little mother, soothe his crying.

Lulajże przyjemna oczom gwiazdeczko, Lulaj najśliczniejsze świata słoneczko. My z Tobą tam w niebie spocząć pragniemy, Ciebie tu na ziemi kochać będziemy. Dam ja Jezusowi słodkich jagódek pójdę z nim w Matuli serca ogródek. Dam ja Jezusowi z chlebem masełeka, włożę ja kukiełkę w jego jasełka. Dam ja Ci słodkiego, Jezu, cukierka rodzynków, migdałów z mego pudełka. Cyt, cyt, cyt niech zaśnie małe Dzieciątko oto już zasnęlo niby kurczątko. Cyt, cyt, cyt wszyscy się spać zabierajcie, mojego Dzieciątka nie przebudzajcie. ******************** Sleep, little Jesus, my treasure, my blessing! While Mary Comforts thee, tender, caressing! Lullaby, little one, in loving arms lying, Guarding my wee one and stilling Thy crying! When Thou awakenest, Jesus, my treasure, Raisins and almonds I have for Thy pleasure. High in the heavens a lovely star sees us, And like the sun shining, my little Jesus Hushaby, little Jesus, my little pearl, sleep, my dear one.

20) MĘDRCY ŚWIATA / WISEMEN OF THE WORLD Text of this Polish carol: Stefan Bortkiewicz; Melody: Zygmunt Odelgiewicz

Mędrcy świata, monarchowie, Gdzie spiesznie dążycie? Powiedzcie nam trzej królowie, Chcecie widzieć Dziecię? Ono w żłobie nie ma tronu I berła nie dzierży, A proroctwo Jego zgonu Już się w świecie szerzy. Mędrcy świata, złość okrutna Dziecię prześladuje Wieść to straszna, wieść to smutna Herod spisek knuje. Nic monarchów nie odstrasza Ku Betlejem spieszą, Gwiazda Zbawcę im ogłasza, Nadzieją się cieszą. Przed Maryją stają społem, Niosą Panu dary. Przed Jezusem biją czołem, Składają ofiary. Trzykroć szczęśliwi królowie, Któż wam nie zazdrości? Cóż my damy, kto nam powie, Pałając z miłości? Tak, jak każą nam kapłani, Damy dar troisty: Modły, pracę niosąc w dani,

I żar serca czysty. To kadzidło, mirrę, złoto Niesiem, Jezu szczerze, Co dajemy Ci z ochotą, Od nas przyjm w ofierze. ******************** Royal sages from afar, pray whither leads your questing? Seek ye here the Newly Born in yonder manger resting? Poor and lowly lies the Infant; throne nor scepter claiming Yet to all His saving death in prophecy proclaiming Lo the Monarchs of the East now went their way to Bethlehem There to find the promised Savior; There with gifts to greet Him In a manger poor and lowly; Lies the Precious Savior Born to rule all faithful hearts in eternal splendor Give Him gold & frankincense and myrrh if you have any For this infant King has come to save the lives of many In a manger poor and lowly lies the Precious Savior Born to rule all faithful hearts in eternal splendor 21) MIZERNA CHCHA / POOR AND SILENT Polish “salon” carol

Mizerna cicha stajenka licha pełna niebieskiej chwały oto leżący przed nami śpiący w promieniach Jezus mały Nad nim anieli w locie stanęli i pochyleni klęczą włosy złotymi skrzydły jasnymi pod malowaną tęczą. I oto mnodzy ludzie ubodzy radzi oglądać Pana pełni natchnienia pełni ździwienia upadli na kolana

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe

Hej ludzie prości Bóg z Wami gości skończony czas niedoli On daje siebie chwała na niebie a pokój ludziom dobrej woli ******************** Shabby, quiet, a stable poor, Full of heavenly glory There lies, sleeping before us Little Jesus in rays of light. The angels stood still in flight before Him And bent their knees, With golden hair, white wings, Under a painted rainbow. While Christ is lying, Angels come flying Kneel down while hiding their faces With golden hair high in the air Praising God for all His graces While the Virgin is bearing, the whole world is cheering The power of the devil is broken; the devil is imprisoned God’s sun has risen; the doors of heaven are open 22) NARODZIŁ SIĘ JEZUS CHRYSTUS / JESUS CHRIST IS BORN Mioduszewski, 1842, Polish; 18th century text Na rodził się Jezus Chrystus bądźmy weseli Chwałę Mu na wysokości nucą Anieli: Gloria Gloria in excelsis Deo Gloria Gloria in excelsis Deo! Na kolana wół i osioł przed Nim klękają Jego swoim Stworzycielem, Panem uznają Gloria... Pastuszkowie przybiegają na znak im dany cześć oddają i witają Pana nad pany Gloria...

Trzej Królowie przyjechali z wielkimi dary złoto, mirra i kadzidło, oto ofiary Gloria...

Joy on earth now appearing. A new, unheard joy has happened! The Star is shining upon a manger, where Christ was born of a Virgin!

I my także chwałę dajmy Dzieciątku temu jako Panu nieba ziemi, Zbawcy naszemu Gloria... ******************** Faithful Christians come, rejoice for Jesus Christ is born! Hear the angles praise the Savior on this blessed morn.

Joy on earth now appearing. Wondrous light to us nearing. Brightly beaming o'er the manger Shines the Star of Bethlehem.

Gloria, gloria in excelsis Deo! Gloria, gloria in excelsis Deo! Shepherds ran out quickly for a sign given to them Paying homage, tribute bringing they did worship Him. Wiseman journeyed far to greet Him with their treasurers rare Gifts of gold and myrrh and incense, fragrances so fair. Now with songs of praise we gather round the Holy Child Lord of heaven, Lord of earth, our Savior meek and mild. 23) NEBO I ZEMLYA / HEAVEN AND EARTH Ukrainian carol Heaven and earth, angels and people are celebrating today! Christ our God is born! Angels are singing, Kings paying homage, bringing gifts, shepherds playing music, announcing a wonder! 24) NESEM VAM NIVINY / ANGELS AND SHEPHERDS Czechian (Bohemian) Christmas carol (Instrumental) 25) NOVA RADIST’ STALA / A NEW JOY HAS COME Ukrainian carol

Holy Christ, born in glory, Virgin born, son of Mary, Lying lowly in a manger, See the babe of Bethlehem. Angels lift up their voices: Gloria in excelsis! From the heavens to the manger, Peace is born in Bethlehem. 26) O GWIAZDO BETLEJEMSKA / OH STAR OF BETHLEHEM

Polish carol. Text and melody from the 1900s. O gwiazdo Betlejemska, zaświeć na niebie mym. Tak szukam Cię wśród nocy, tęsknię za światłem Twym. Zaprowadź do stajenki, Leży tam Boży Syn, Bóg - Człowiek z Panny świętej, dany na okup win. O nie masz Go już w szopce, nie masz Go w żłóbku tam? Więc gdzie pójdziemy Chryste? gdzie się ukryłeś nam? Pójdziemy przed ołtarze, Wzniecić miłości żar, i hołd Ci niski oddać: to jest nasz wszystek dar. Ja nie wiem; o mój Panie, któryś miał w żłobie tron,

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe Czy dusza moja biedna milsza Ci jest, niż on. Ulituj się nade mną, błagać Cię kornie śmiem, Gdyś stajnią nie pogardził, nie gardź i sercem mym. 27) OH COME ALL YE FAITHFUL (ADESTE FIDELES) Adeste Fideles, also known as O come all Ye Faithful, is a traditional tune first written in 1742 by John Francis Wade in France. It was translated in to English in 1852.

O come, all ye faithful, Joyful and triumphant, O come ye, O come ye to Bethlehem. Come and behold Him, Born the King of Angels! O come, let us adore Him, O come, let us adore Him, O come, let us adore Him, Christ the Lord. Yea, Lord, we greet Thee, Born this happy morning; Jesus, to Thee be the glory giv'n; Word of the Father, Now in the flesh appearing, O come, let us adore Him, O come, let us adore Him, O come, let us adore Him, Christ the Lord.

Śpiewajcie i grajcie Mu, małemu, małemu Tam kukiołki jadałeś, jadałeś z carnuską i miodem, Tu się tylko zasilać, zasilać musis samym głodem. Tam pijałeś ceć jakie, ceć jakie słodkie małmazyje, Tu się Twoja gębusia, gębusia łez gorskich napije.

Go back to your land, Little One. Or let us carry you to our poor hut. What can I give you, Infant Jesus? Maybe my little songs, Or my humble little violin.

Tam Ci zawse słuzyły, słuzyły prześlicne janioły, A tu lezys sam jeden, sam jeden jako palec goły. Hej, co się więc takiego, takiego Tobie, Panie stało, Ześ się na ten kiepski świat, kiepski świat przychodzić zachciało

29) PÓJDZMY WSZYSCY DO STAJENKI / LET US HASTEN TO THE STABLE

Matka Boska śpiwała, śpiwała, a Józef przygrywał Pieter, Paweł tańcował, tańcował, a Duch Święty ziwał.) Oj, gdybych ja jako Ty, jako Ty tam królował sobie, Nie chciałbych ja przenigdy, przenigdy w tym spocywać złobie. ******************** O Little One, as a tiny mitten, Or as a string on a violin bow. Wouldn’t it be better in heaven If your beloved Father did not send you here? Beautiful angels always served You there; Here You lie alone with bare fingers. There You used to eat czarmuszka and honey. Here You will feed yourself on hunger.

Anonymous. Lyrics written in 1842 were preserved and published with the melody by Rev. J. Sielecki in his 1878 “Hymn Book.” Polish carol.

Pójdźmy wszyscy do stajenki, Do Jezusa i panienki: Powitajmy Maleńskiego I Maryę, Matkę Jego. Witaj, Jezu ukochany, Od Patriarchów czekany, Od Proroków ogłoszony, Od narodów upragniony. Witaj Dziecineczko w żłobie, Wyznajemy Boga w Tobie, Coś się narodził tej nocy, Byś nas wyrwał z czarta mocy.

Pastorałka beskidzka (Polish carol from the Beskid region). Anonymous. From the “Gorale” or mountain dialect. Translated by Krystyna Chciuk, Marek Poniewierski, M.D. and Addy Tymczyszyn

There in the heavens – comfort. Here, only poverty. If they bother you now, later on this will be more so.

Witaj Jezu nam zjawiony Witaj dwakroć narodzony Raz z ojca przed wieków wiekiem A teraz z matki człowiekiem ******************** Let’s all hasten to the manger, Welcoming the Lord, our Savior; Wake from sleep now all creation, Come and greet the King of nations.

Oj, maluśki, maluśki, maluśki, jako rękawicka Alboli tyz jakoby, jakoby kawałecek smycka. Cy nie lepiej Tobie by, Tobie by siedzieć było w niebie Wsak Twój Tatuś kochany, kochany nie wyganiał Ciebie.

Tell me, O Little One, what happened That You decided to come to this world? If I were a king as You were there, I would never want to lie in a manager.

As the prophets long have stated, Patriarchs have long awaited; Now we come with joy to meet You, Heav’n and earth this night shall greet You.

28) OJ MALUŚKI / OH, MY LITTLE ONE

There in the heavens You drank sweet ambrosia; Here Your little face will drink bitter tears. There You had bedding and soft sheets; Here Your beloved mother cannot afford that.

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe God’s own Son and Infant holy, Born this night in stable lowly; Save us from all sin and darkness, Son of God, all holy brightness 30) PRYLETILA LASTIVOCHKA Ukrainian carol A swallow flew into your house. She called out to you: ”Come outside, hospodar, and look at your wealth: cattle, they’re good and healthy. You’ll be very rich!” The coming year is going to be bountiful! Shchedryk shchedryk, shchedrivochka, pryletila lastivochka, stala sobi shchebetaty, hospodarya vyklykaty: “Vyydy, vyydy, hospodaryu, podyvysya na kosharu, tam ovechky pokotylys’, a yahnychky narodylys’. V tebe tovar ves’ khoroshyy, budesh’ maty mirku hroshey, V tebe tovar ves’ khoroshyy, budesh’ maty mirku hroshey, khoch ne hroshey, to polova: v tebe zhinka chornobrova.” Shchedryk shchedryk, shchedrivochka, pryletila lastivochka. ******************** Shchedryk, shchedryk, a shchedrivka [New Year's carol]; A little swallow flew [into the household] and started to twitter, to summon the master: “Come out, come out, O master [of the household], look at the sheep pen, there the ewes are nestling and the lambkin have been born Your goods [belongings] are great, you will have a lot of money, [by selling them]

if not money, then chaff: [from all the grain you will harvest] you have a dark-eyebrowed wife.” Shchedryk, shchedryk, a shchedrivka, A little swallow flew. 31) SHCHEDRYK / CAROL OF THE BELLS The Carol of the Bells is an adaptation of an ancient Ukrainian folk song called a shchedrivka. An arrangement by Mykola Leontovych (1877-1921) was popularized in the 1930s by Oleksander Koshyts (1875-1944), a Ukrainian choir director who worked in the US and Canada. It has since become a western Christmas classic. Although Carol of the Bells and Shchedryk share the same melody, the meanings of both their lyrics are unrelated.

We wish you prosperity, health and harmony in your life! Hark how the bells, sweet silver bells, all seem to say, throw cares away Christmas is here, bringing good cheer, to young and old, meek and the bold, Ding dong ding dong that is their song with joyful ring all caroling One seems to hear words of good cheer from everywhere filling the air Oh how they pound, raising the sound, o'er hill and dale, telling their tale, Gaily they ring while people sing songs of good cheer, Christmas is here, Merry, merry, merry, merry Christmas, Merry, merry, merry, merry Christmas, On on they send,

on without end, their joyful tone to every home Ding dong ding ding... dong! 32) SHCHO TO ZA PREDYVO / WHAT A WONDER THIS IS Ukrainian carol What a wonder in the world! The Virgin Mary gave birth to Jesus in the manger. St. Joseph is helping to care for the Little Baby. Heavenly Angels are singing: “Glory to God and Merry Christmas to all!” 33) SZCZĘŚCI, ZDROWI, POKÓJ ŚWIĘTY / FAVOR, HEALTH, WORLD PEACE Slovak carol (Instrumental) 34) TEMNEN’KA NICHKA Ukrainian carol The darkness of the night is broken by the bright star of Bethlehem. People rejoice, God is born! 35) TREI PASTORI / THE THREE SHEPHERDS Colinde from Moldova / Romania (Instrumental) Trei pastori se intalnira Si asa se sfatuira Raza soarelui Floarea Soarelui Haideti fratilor, sa mergem Floricele sa culegem Raza soarelui Floarea Soarelui Se le culegem cu vita Sa-mpletim o cununita Raza soarelui Floarea Soarelui

Łowiczanie Carol Booklet 2007 – Christmas Music from Central & Eastern Europe

Si sa facem o cununa S-o impletim cu voie buna Raza soarelui Floarea Soarelui Sa o ducem lui Hristos Sa ne fie de folos Raza soarelui Floarea Soareluï 36) TRI SLAVNIYI TSARI / THREE RENOWNED KINGS Ukrainian carol Three Renowned Kings, where are you from? We came from the Far East with gifts for the true God. 37) TRYUMFY KRÓLA NIEBIESKIEGO / TRIUMPH OF THE HEAVENLY LORD Polish carol. Siedlecki 1879. Tryumfy Króla Niebieskiego zstąpiły z nieba wysokiego. Pobudziły pasterzów, dobytku swego stróżów śpiewaniem, śpiewaniem, śpiewaniem. Chwała bądź Bogu w wysokości a ludziom pokój na niskości Narodził się Zbawiciel dusz ludzkich Odkupiciel na ziemi na ziemi na ziemi ******************** Triumphant heavenly exultation Descending angels’ salutation Wakens shepherds fast asleep Humble shepherds and their sheep With gay song, joyous song, glorious song Christ is born, sings an angel chorus Now on earth comes to dwell among us In a lowly manger bed

Infant Jesus rests His head Now rejoice, now rejoice, now rejoice!

angels are singing glory to God, and poor shepherds are rushing in with gifts.

Christ is born, stars proclaim His glory Heavenly hosts help spread the story Lowly shepherds heed their call Rush to greet the Lord of all Filled with awe, filled with awe, filled with awe

Shepherds came to Bethlehem that holy day, For the baby Jesus on the lyre did play.

38) V VYFLEYEMI DNES’ MARIYA PRECHYSTA / IN BETHLEHEM TODAY - THE VIRGIN MARY Ukrainian carol

How great their thankfulness and joy To see the Virgin's lovely Boy! Heavn'ly joy!

V Vyfleyemi dnes’ Mariya Prechysta Porodyla u vertepi nam Khrysta.

And the Baby Jesus smiled upon them all, Happy with the notes that on His ears did fall. Glory to God in highest Heaven, Peace on earth, good will to men! Peace from Heaven.

Slava vo vyshnikh Bohu, Slava vo vyshnikh Bohu, I mir vsim na zemli.

40) WESOŁĄ NOWINĘ, BRACIA, SŁUCHAJCIE / CHEERFUL NEWS, BROTHERS, LISTEN Polish carol. Melody by Jósef Wygrzewalski

Anhel z neba pastyriam sia yavliaye I veselu siu novynu zvishchaye! Prybihayut’ do vertepu pastyri I z soboyu nesut’ dary v ofiri.

Wesołą nowinę, bracia, słuchajcie. Niebieską Dziecinę ze mną witajcie.

I Dytiatku klaniayut’sia v obori, Do Yoho nih prypadayut’ v pokori. A z bostoka za zvizdoyu ydut’ tsari, Tri preslavni, prerozumni zvizdari. My takozh Khrystu poklin sviy viddaymo I razom z nebesnym khorom spivaymo: 39) VO VYFLEYEMI NYNI NOVYNA / THE WONDER OF BETHLEHEM Ukrainian carol, known in Polish as Przybieżeli do Betlejem (Hurrying to Bethlehem) Joyful news in Bethlehem today! A Virgin gave birth to God in the poor manger! Cherubs and the choirs of

Refrain Jak miła ta nowina, mów, gdzie jest ta Dziecina, Byśmy tam pobieżeli i ujrzeli. Bogu chwałę wznoszą na wysokości, Pokój ludziom głoszą Duchy światłości. Panna nam powiła Boskie Dzieciątko, Pokłonem uczciła to Niemowlątko. Którego zrodziła, Bogiem uznała, I Panną jak była, Panną została. Królowie na wschodzie już to poznali I w judzkim narodzie szukać jechali. Gwiazda najśliczniejsza ich oświeciła, Do szopy w Betlejem zaprowadziła.