Nr 10/2012 (93) • bezpłatny miesięcznik ogólnopolski • www.wrp.pl • ISSN: 1733-4446

Jednym z elementów prawidłowo prowadzonej uprawy rzepaku ozimego jest ochrona przed owadami szkodliwymi. Rzepak atakuje kilkanaście gatunków szkodników, które mogą powodować straty w plonie nawet do 50%, a niekiedy być przyczyną całkowitego zniszczenia plantacji. /RKA

Jesień i początek zimy w 2011 roku były wyjątkowo ciepłe i długie. Jeszcze na początku stycznia 2012 panowały dodatnie temperatury. Takie warunki meteorologiczne spowodowały wzrost zagrożenia ze strony jesiennych szkodników rzepaku, przyczyniając się do dłuższego żerowania, w czasie, gdy zaprawy mogły już nie działać. Czytaj s. 4

/CHRONAROyLIN

Porównujemy piło-łuparki Rozmaitość dostępnych na rynku piło-łuparek wprawia w niemałe zakłopotanie. A porównywać małą przewoźną BalaAgri 320 z halowym kombajnem Binderbergera to tak, jakby się zastanawiać czy lepszy jest skuter, czy ciężarówka. Zależy – do czego?

7YSIEW

0RZYGOTOWANIEZASIEWU

5PRAWAyCIERNISKA

tel. +48 91 563 76 46

Najważniejsze, by dobrać taką maszynę, która najlepiej odpowiada zapotrzebowaniu. Należy więc zadać sobie kilka pytań: ile metrów drewna będzie produkowane? Czy produkcja będzie trwała okrągły rok czy tylko dorywczo? Czy dysponujemy strzeżonym placem, wiatą czy garażem? Jakiej średnicy będzie surowiec? I wreszcie – jaką kwotą dysponujemy? Czytaj s. 23

Późne kapustne do przechowania Aby przez długi czas móc dostarczać na rynek warzywa najwyższej jakości późne kapustne przygotowujemy do przechowywania przez cały cykl produkcyjny (od momentu zakładania plantacji aż do zbioru). Błędy popełniane podczas ochrony plantacji przed szkodliwymi organizmami powodują, że do przechowalni trafiają rośliny chore, porażone przez szkodniki lub zanieczyszczone ich odchodami, co bardzo negatywnie wpływa na ich trwałość i jakość. Czytaj s. 10

W zespole siła Polska jest krajem, który posiada bogate tradycje spółdzielczości. Okres po II WŚ naznaczony brzemieniem gospodarki planowej i przymusowej kolektywizacji odcisnął swe piętno na mentalności tych, którzy żywią i bronią. Idee wspólnego działania i zespołowego pokonywania przeszkód rodzą się w bólach. Są jednak przykłady godne uwagi. Dnia 5 października w miejscowości Lipie k. Gniewkowa miała miejsce ceremonia otwarcia obiektu przechowalniczego VEGRO Kujawskiej Gruby Producentów Warzywa Groblewskich, oraz inauguracja działalności Stowarzyszenia Producentów Owoców i Warzyw Cuiavia. Czytaj s. 9

SIŁA DOŚWIADCZENIA

ładowność od 13 do 21 ton

ładowność od 9 do 13 ton

1 lub 2 osie do wyboru

cynkowanie w standardzie

idealny dla dużych gospodarstw

wąska skrzynia

SKONTAKTUJ SIĘ Z DEALEREM: tel. 67 216 82 99 • e-mail [email protected] • www.joskin.com

wr-138/09

Rzepak – podsumowanie sezonu

Licencjonowany sprzedawca

Biuro Doradczo-Handlowe Jacek Król

Idealne rozwiązanie dla rolnictwa precyzyjnego

Sprzedaż oraz serwis: 607 80 45 57 / 609 82 27 62 695 91 61 28 / 603 92 94 57 tel: 71 315 62 13 www.opryskiwacze.com

www.wrp.pl

Strona 

Nr 10/2012 (93)

Rolnik pyta, prawnik odpowiada Dzierżawię grunt rolny w ramach umowy dzierżawy zawartej na okres 10 lat bez możliwości jej wcześniejszego rozwiązania za wypowiedzeniem. Umowa została zarejestrowana w KRUS i była zawarta z jednym ze współwłaścicieli – małżonką, ponieważ drugi właściciel - mąż zmarł i nie przeprowadzono wówczas jeszcze postępowania spadkowego. Obecnie pozostali spadkobiercy zmarłego - jego dzieci zamierzają sprzedać grunt i wypowiedzieć mi dzierżawę wykorzystując przy tym fakt, że umowa dzierżawy nie została zawarta również z nimi, a tylko z ich matką, a więc jednym ze spadkobierców. Czy mają szanse podważyć istniejącą umowę, ewentualnie czy nabywca gruntu będzie mógł rozwiązać moją umowę dzierżawy? W poprzednim miesiącu odniosłem się do kwestii związanych z możliwością wypowiedzenia umowy dzierżawy przez nabywcę oraz starałem się wyjaśnić, co oznacza, że dana umowa ma datę pewną. Przybliżyłem także, jakie środki zapobiegawcze warto podjąć w sytuacji, gdy nabywca dzierżawionego gruntu będzie próbował zerwać obo-

wiązującą umowę dzierżawy. W tej części zatem pozostaje omówić zagadnienie dotyczące możliwości unieważnienia umowy dzierżawy przez pozostałych spadkobierców. Zasadą jest, iż z chwilą otwarcia spadku dochodzi do jego nabycia przez uprawnionych do dziedziczenia, tj. spadkobierców, zaś momentem otwarcia spadku jest chwila zgonu spadkodawcy (art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego). Od tego zdarzenia spadkobiercy stają się współwłaścicielami majątku spadkowego, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 KC). W sprawie wątpliwości budzi okoliczność zawarcia umowy dzierżawy przez jednego ze współspadkobierców, a więc obciążenie majątku spadkowego prawem obligacyjnym. W takim wypadku wymaga sięgnąć do przepisów regulujących kwestię współwłasności rzeczy w częściach ułamkowych i potrzeba rozróżnić czynności mieszczące się w ramach tzw. zwykłego zarządu oraz działania wykraczające poza ów zakres. Stosownie do art. 199 KC do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do in-

Ewa Grabowska Daniel Alankiewicz Wiadomości Rolnicze Polska

nych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli, zaś w wypadku jej braku współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli. Z kolei art. 201 KC zezwala na dokonanie czynności zwykłego zarządu współwłaścicielowi, o ile uzyska on akceptację większości współwłaścicieli. Z tym że większość współwłaścicieli oblicza się nie w oparciu o ich faktyczną liczbę, ale na podstawie wielkości przypadających im udziałów (art. 204 KC). Kłopot pojawia się przy próbie określenia czynności, które obejmuje tzw. zwykły zarząd daną rzeczą, a które czynności go przekraczają. W szczególności, czy oddanie w dzierżawę gruntu rolnego na 10 lat stanowi jeszcze zarząd zwykły nieruchomością, czy też jest to czynność ten zarząd przekraczająca? Ustalenie to jest o tyle istotne, albowiem w razie uznania, że jest to czynność wykraczająca poza zwykły zarząd, możliwe będzie unieważnienie umowy na mocy art. 58 §

1 w zw. z art. 199 KC. Stanowisko judykatury i sądownictwa nie jest w tym przedmiocie jednoznaczne, tym niemniej wydaje się przeważać pogląd, wedle którego taka dzierżawa nie musi „z automatu” być klasyfikowana jako czynność wykraczająca poza zwykły zarząd. W każdym przypadku bowiem istotną rolę odgrywają towarzyszące danej czynności okoliczności. Choćby takie jak wspólne zamieszkiwanie i prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego przez współspadkobierców, tym bardziej, że umowa dzierżawy została zawarta na określonych warunkach w KRUS, celem uzyskania świadczenia emerytalnego w pełnej wysokości. Stąd też w razie wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego przez współspadkobierców, należy domniemać, że dzieci miały lub mogły mieć wiedzę na temat oddania w dzierżawę gruntu rolnego w zamian za ww. świadczenie dla matki. Uznanie zawarcia takiej umowy dzierżawy za czynność nie przekraczającą spraw zwykłego zarządu pozwala na zastosowanie łagodniejszych rygorów w zakresie wymaganej zgody współwłaścicieli, albowiem wystarczy, że zgodę wyrazi większość spośród

Na Państwa pytania, natury prawnej, w każdą sobotę w godz. 12.00-14.00, pod nr. telefonu 601 326 252 odpowiada radca prawny Wojciech Lignowski. nich. Co więcej, brak akceptacji współwłaścicieli nie niweczy jeszcze szans na zawarcie umowy, albowiem każdemu ze współwłaścicieli przysługuje roszczenie do sądu o wyrażenie zgody na daną czynności, która zastępuje zgodę współwłaścicieli. Najważniejszym jest jednak określenie przypadającego matce udziału w majątku spadkowym. Jego wartość będzie decydująca przy rozstrzyganiu o dopuszczalności samodzielnego zawarcia umowy dzierżawy, przy założeniu, że nie przekracza ona zwykłego zarządu. Określenie, że wielkość udziału stanowi większość w majątku spadkowym, zezwala na uznanie prawa matki jako współspadkobiercy do zawarcia umowy dzierżawy. Ustalenie przeciwne tą możliwość wyłącza. Niezależnie od powyższego warto rozważyć także niniejszą sytuację przyjmując, że zawarcie umowy dzierżawy przez jednego ze współspadkobierców – matkę odbyło się za wiedzą i akceptacją pozostałych współspadkobierców –

dzieci. Może dowodzić tego choćby fakt, że sprzeciw wobec umowy dzierżawy nie pojawił się od razu, a dopiero z chwilą znalezienia nabywcy. Ważnym jest również to, że przepisy o zarządzaniu rzeczą wspólną nie należą do praw bezwzględnie obowiązujących, a ich obowiązywanie uwarunkowane jest brakiem innego ustalenia przez współwłaścicieli. Toteż można przyjąć, iż współspadkobiercy ustalili (także ustnie), że zarząd majątkiem spadkowym zostanie powierzony matce, w ramach którego uprawniona będzie do zawarcia umowy dzierżawy. Wiele jednak zależy od okoliczności towarzyszących, które mogą przeczyć powyższej tezie albo ją uwiarygadniać. Przy ustaleniu jednak, że wskazane założenie jest prawdziwe, można wysnuć wniosek, że żądanie unieważnienia umowy dzierżawy będzie bezzasadne, zaś kontestujący ją współspadkobiercy będą mogli zwrócić się przeciwko matce o rozliczenie uzyskanych przez nią korzyści z trwającej dzierżawy. n

W Europie Zachodniej 27 mln ha upraw jest opanowane przez chwasty, z czego 4,3 mln ha jest odporne na działanie herbicydów z grupy ACC i ALS. Problem zaczyna poważnie dotykać też producentów zbóż w Polsce. 6 września w Sztumie Syngenta po raz kolejny zorganizowała wykłady i panel dyskusyjny z europejskim ekspertem, dotyczący zwalczania najbardziej uciążliwych chwastów.

Boxerem w wyczyńca

N

a konferencję przybyło kilkudziesięciu producentów zbóż zainteresowanych tematem efektywnego odchwaszczania swoich plantacji. Gościem specjalnym spotkania był dr Hans Raffel – Technical Crop Expert z Syngenta Niemcy. Głównym tematem konferencji były strategie zapobiegania odporności chwastów przy jednoczesnym efektywnym ich zwalczaniu.

Główną uwagę poświecono wyczyńcowi polnemu, który w uprawach pszenicy potrafi „zabrać” 21 dt ziarna zbóż z hektara oraz jest wektorem chorób odgrzybiczych, takich jak łamliwość podstawy źdźbła, odpowiedzialnych m.in. za zjawisko wylegania łanu. Wyczyniec polny preferuje gleby ciężkie, ale w ostatnim czasie zaobserwowano jego przystosowanie się do gleb lżej-

szych. Bardzo szybko rozprzestrzenia się, wschodząc z głębokości 1-5 cm. 80% wschodów wyczyńca stanowią wschody jesienne, 20% wiosenne (marzec/kwiecień). Cechuje go niezwykła trwałość w glebie – wschody mogą wystąpić nawet po 10 latach. Powierzchnia upraw zbóż zasiedlona przez odpornego na herbicydy wyczyńca polnego to 200-250 tys. ha, przez odporną miotłę zbożową to 100-150 tys. ha – a koszty dostosowania herbicydów do możliwości zwalczania tych chwastów to 15-25 mln euro. Straty plonów sięgają 300-600 tys, ton, a straty finansowe to 20100 mln euro. Jak widać, problem jest dość złożony. Prelegent

z Niemiec podkreślał, iż każdy element agrotechniki wpływa w mniejszym lub większym stopniu na ryzyko powstawania odporności. – Zmianowanie, przygotowanie gleby, parametry wysiewu – wszystkie te elementy odpowiednio zaplanowane i wykonane będą zmniejszać prawdopodobieństwo powstania form odpornych – tłumaczył Hans Raffel. – Kolejnym czynnikiem jest właściwy program regulacji zachwaszczenia. Herbicydy powinny być stosowane zgodnie ze swoją charakterystyką (właściwe terminy, dawki i warunki zabiegu) oraz, co bardzo ważne, w sekwencjach zabiegów zachowujących różne mechanizmy działania substancji aktywnych.

Najwięcej dyskusji podczas spotkania wywołał problem skutecznego zwalczanie miotły zbożowej i wyczyńca polnego. Te dwa gatunki należą do najbardziej uciążliwych i jednocześnie wykazują dużą skłonność wytwarzania form odpornych. Propozycja Syngenty to herbicydy AXIAL ® 100 EC i BOXER ® 800 EC jako elastyczne narzędzia, zwłaszcza w kontekście odpornych form chwastów. Strategia antyodpornościowa musi być wprowadzona przed zauważeniem spadku skuteczności działania herbicydów. Konieczna jest optymalizacja technologii produkcji w największym stopniu, (zmianowanie, przygotowanie gleby,

parametry wysiewu). Konieczne jest zmianowanie działania mechanizmów w herbicydach. Wczesne rozpoczęcie zwalczania chwastów jest kluczowym warunkiem osiągania sukcesu. Konieczne jest ograniczenie rozprzestrzeniania się odporności poprzez: stosowanie innych mechanizmów działania; stosowanie programów i sekwencji zwalczania chwastów; stosowanie mieszanin z innymi mechanizmami działania; stosowanie właściwych produktów, we właściwym czasie i dawkach (bez redukcji dawki) oraz optymalizacje jakości zabiegu: ilość wody (> 200 ml/ha), wielkość kropli (średnie). n

Nr 10/2012 (93)

www.wrp.pl

Bogusława Jaśkiewicz IUNG-PIB Puławy

Strona 

Nawożenie mineralne jest to kolejny, ważnym elementem integrowanej uprawy pszenżyta. Powinno zabezpieczyć podstawowe potrzeby pokarmowe roślin na poziomie umożliwiającym osiągniecie w sposób opłacalny dobrej ilości i jakości plony ziarna oraz zredukowanie zagrożeń dla środowiska przyrodniczego, powodowanych przemieszczaniem się składników z gleby do wód gruntowych.

Nawożenie i integrowana ochrona pszenżyta

D

latego w technologii integrowanej należy uwzględnić składniki pokarmowe z gleby, przedplonu, nawozy mineralne, nawozy organiczne. Podstawowym warunkiem efektywnego przetwarzania azotu w plon jest utrzymanie odpowiedniego stosunku N:P: K, który powinien wynosić 1:0,4:1. W gospodarstwach, w których prowadzi się jedynie produkcję roślinną i brakuje nawozów naturalnych, pszenżyto poza podstawowymi składnikami zazwyczaj wymaga dostarczenia magnezu, miedzi, a często siarki i manganu. Do wyprodukowania dt ziarna wraz ze słomą pszenżyto potrzebuje 2,2 kg N, 1,0 kg P2O5, 2,4 kg K 2O, 0,5 kg Mg i 0,8 kg CaO, poza tym z 1 ha pobiera 30-40 kg siarki, 7-10 kg sodu, 120 g miedzi, 500 g manganu, 350 g cynku 115 g boru i 7 g molibdenu. Mikroelementy regulują procesy biochemiczne zachodzące w roślinach, pozwalają na lepsze wykorzystanie makroskładników, a także ograniczają rozwój chorób. Dostarcza się je roślinom w formie oprysku dolistnego, ponieważ są słabo pobierane przez system korzeniowy. Ustalenie dawki azotu w odróżnieniu od dawki fosforu i potasu wymaga większej precyzji mającej na uwadze dodatkowe względy ekonomiczne i środowiskowe. Podział dawki azotu wynika z dynamiki zapotrzebowania pszenżyta na azot. Dawki nawożenia azotowego i terminy ich stosowania należy ustalać posługując się najnowszymi metodami. Pierwsza dawkę nawożenia azotem określa się na podstawie zawartości Nmin w glebie oznaczoną przed ruszeniem wegetacji. Wyznacza się ze wzoru: Nn = (YxUs) - Nmin (090 cm) gdzie: Nn – dawka azotu, kg/ha; Y – zakładany plon, t/ha; Us – wartość jednostkowego pobrania azotu, kg/1 t ziarna; Nmin – zawartość azotu mineralnego w glebie, kg/ha

Zadaniem pierwszej wiosennej dawki N, która stanowi do 60% całkowitych potrzeb na N jest uzupełnienie rezerw zapasów tego składnika w glebie, a w następnej kolejności pobudzenie pszenżyta do krzewienia oraz pokrycie potrzeb pokarmowych rośliny do fazy strzelania w źdźbło. W pierwszej fazie dostępność azotu z gleby decyduje o liczbie wytworzonych źdźbeł wegetatywnych. Drugi termin aplikacji azotu przypada na początek strzelania w źdźbło. Głównym jego zadaniem jest wzrost liczby zawiązanych kłosów i zawiązków kłosków. Ocenę stanu odżywiania przeprowadza się wykorzystując metody bezpośrednie polegające na oznaczeniu zawartości N ogólnego w liściach lub na podstawie oceny stanu odżywienia tj. indeksu stanu zaopatrzenia roślin w azot, określany jako NNI. Indeks stanu odżywienia definiowany jest jako iloraz aktualnej i krytycznej zawartości azotu w roślinach, przy określonym poziomie plonów. Krytyczna wartość testu wynosi 1. Jeśli w danej fazie zawartość azotu w badanych liściach jest mniejsza od 1 (NNI