Studium Grafiki Reklamowej przy ZSE w Świdnicy 

Rysunek i liternictwo  skrypt 

Opracowanie:  mgr Renata Rychlicka­Benyamin  Świdnica 2008

1 

Podstawa progr amowa kształcenia  w zawodzie technik or ganizacji reklamy symbol cyfrowy 342[01] 

I. Blok plastyczny  1. Cele kształcenia  Słuchacz w wyniku kształcenia powinien umieć: ·  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu sztuk plastycznych, ·  posługiwać  się  pojęciami  z  zakresu  formy  istnienia  dzieła  plastycznego  (oryginał,  kopia,  reprodukcja, odbitka), ·  operować środkami wypowiedzi plastycznej (kreska, plama, bryła), ·  określać genezę i funkcję sztuki, ·  dostrzegać i określać istotę piękna w malarstwie, rzeźbie i sztuce użytkowej, ·  charakteryzować poszczególne style chronologicznie w oparciu o ich podłoże oraz warunki  rozwoju, ·  odróżniać i określać najbardziej charakterystyczne dzieła sztuki w poszczególnych stylach, ·  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu kompozycji, ·  tworzyć różne typy i rodzaje układów kompozycyjnych, ·  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu koloru, ·  tworzyć kompozycje barwne, ·  wykorzystywać działanie barw i ich symbolikę dla celów reklamy, ·  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu formy, proporcji, perspektywy, ·  wychwytywać najbardziej charakterystyczne cechy przedmiotów i zjawisk, ·  sprawnie  i  jasno  przedstawiać  własne  wyobrażenia  rzeczy,  stosując  różne  środki  wyrazu  plastycznego, ·  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu liternictwa, ·  tworzyć różne rodzaje układów literniczych, ·  stosować różne techniki wykonywania napisów, ·  dostosowywać różne rodzaje pisma do treści i przeznaczenia wizualnych środków reklamy  handlowej, ·  posługiwać się krojem i wielkością pisma, odpowiednią interlinią i długością wiersza w celu  tworzenia prawidłowych kompozycji typograficznych, ·  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu historii reklamy, ·  wykorzystywać w reklamie najnowsze trendy i nowinki sztuki współczesnej, ·  określać i oceniać treść i formę wizualnych przekazów reklamowych, ·  aktualizować na bieżąco wiedzę o sztuce.  2. Treści kształcenia (działy programowe)  Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych: ·  podstawowe wiadomości z zakresu sztuk plastycznych, ·  historia sztuki i reklamy, ·  rysunek, ·  kompozycja, ·  kolor, ·  liternictwo: ·  systematyka krojów pisma, ·  budowa liter i cyfr, ·  układy liternicze, 2 

·  techniki wykonywania napisów, ·  liternictwo w reklamie. 

II. Rysunek i liter nictwo  1.  Cele kształcenia  W wyniku procesu kształcenia słuchacz powinien umieć: ·  posługiwać się narzędziami i materiałami stosowanymi w rysunku i liternictwie, ·  konstruować litery i cyfry, ·  tworzyć różne rodzaje kompozycji barwnych, literniczych i przestrzennych, ·  komponować napisy reklamowe używając różnych technik, ·  stosować różne technik rysunkowe w swojej pracy, ·  posługiwać się rysunkiem odręcznym i technicznym w pracy projektowej, ·  wyrażać za pomocą środków plastycznych spostrzegane zjawiska, przedmioty, sytuacje, ·  posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu kompozycji, ·  wykorzystywać działanie barw i ich symbolikę do celów reklamy, ·  wychwytywać najbardziej charakterystyczne cechy przedmiotów i zjawisk, ·  posługiwać  się  krojem,  wielkością  pisma,  interlinią  i  długością  wiersza  w  celu  tworzenia  prawidłowych kompozycji typograficznych, ·  dostosowywać różne rodzaje pisma do treści  i przeznaczenia wizualnych  środków reklamy  handlowej, ·  zastosować podstawowe kroje liter, ·  projektować i urządzać wystawy sklepowe, gabloty, stoiska targowe.  2.  Treści kształcenia (działy programowe)  Treści kształcenia ujęte są w następujących działach programowych:  1.Rysunek – wiadomości wstępne: ·  materiały, narzędzia stosowane w rysunku (technicznym, odręcznym, konstrukcyjnym), ·  techniki rysunkowe  2.  Rysunek w perspektywie zbieżnej z jednym  i dwoma punktami zbiegu: ·  kreślenie brył w perspektywie zbieżnej centralnej, bocznej, krawędziowej, ·  rysowanie przedmiotów w perspektywie zbieżnej z dwoma punktami zbiegu.  3.  Rysunek odręczny: ·  rysunek z wyobraźni, ·  rysunek z natury, ·  szkic z pamięci, ·  szkic z wyobraźni, ·  stylizacja motywów roślinnych, zwierzęcych i postaci ludzkich.  4.  Ruch i proporcje w rysunku: ·  zagadnienie ruchu i proporcji ciała, ·  stosunek wielkości postaci do wielkości płaszczyzny.  5.  Kompozycja kolorystyczna: ·  kompozycja, jej podział i rodzaje, ·  rodzaje barw, ·  symbolika barw, ·  rodzaje farb i techniki malarskie, ·  kolor jako element kompozycji w reklamie, ·  wpływ światła na kolor.  6.  Techniki graficzne: ·  charakterystyka technik graficznych, 3

·  7.  ·  ·  ·  ·  8.  ·  ·  ·  ·  ·  ·  ·  9.  ·  ·  ·  ·  ·  ·  10.  ·  ·  11.  ·  ·  ·  · 

materiały i narzędzia stosowane w grafice.  Liternictwo – wiadomości wstępne: powstanie i rozwój pisma, pojecie litery i alfabetu, wpływ stylu i epoki na kształt litery, rodzaje pisma.  Budowa litery: budowa i proporcje liter, budowa cyfr, złudzenie optyczne, litera jedno i dwuelementowa, szeryfy jedno i dwustronne, światło w wyrazie , tekście, marginesy, interlinie, znaki diakrytyczne, graficzne  Techniki liternicze: litera jedno i dwuelementowa duża i mała, zamiana proporcji liter : pismo „szerokie” i „ściągłe”, kursywa, czytelność pisma, typowe błędy w konstrukcji liter, pismo narzędziowe.  Zagadnienie koloru w liternictwie: zasady zestawiania kolorystycznego tło­litera, wyróżnianie napisu, znaku za pomocą barw.  Projektowanie i wykonywanie kompozycji i układów literowych i graficznych: Masa litery, Światło w wyrazie,, wierszu, kolumnie, Odstępy między wierszami, marginesy, Dobór kroju pisma i barwy do treści napisu 1 

III. Zagadnienia pr ogr amowe ­ Semestr  I  I. Rysunek – wiadomości wstępne  Temat pierwszy: Kompozycja i perspektywa rysunkowa  Kompozycja  (z  łac.  componare  –  łączyć  w  całość)  to  zespół  właściwie  dobranych  oraz  celowo  uporządkowanych  elementów.  To  wizualna  całość,  przedstawiona  na  płaszczyźnie  lub  w  przestrzeni,  świadomie  użytkowana  dzięki  kontrastowaniu,  harmonizowaniu  i  akcentowaniu  plastycznych środków wyrazu, takich jak: linie, kropki, kreski, plamy, figury płaskie, bryły, strefy  waloru i barwy.  Wyróżniamy dwa zasadnicze typy kompozycji: otwartą i zamkniętą.  Kompozycja otwarta – daje się kontynuować przestrzennie w wyobraźni. Elementy powinny być  zestawione w taki sposób, aby dały się „rozciągać” w pionie i w poziomie.  1 

Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej 1999. Podstawa programowa kształcenia w zawodzie: technik organizacji  reklamy.

4

Do kompozycji otwartej należy: ·  kompozycja  pasowa  (r zędowa),  która  charakteryzuje  się  rytmicznym  powtarzaniem  elementów wzdłuż linii prostej, ·  kompozycja  odśrodkowa  (diagonalna),  która  polega  na  powtarzaniu  elementów  dookoła  punktu centralnego, ·  kompozycja typu posadzkowego, w której elementy stanowią „rozciągalną” posadzkę.  Kompozycja  zamknięta  –  tworzy  pozorną  wrażeniowo  zwartą  całość  zamkniętą  w  ramę  kompozycyjną  lub  optyczną.  Elementy  (zazwyczaj  zrównoważone,  statyczne)  rozmieszczone  są  tak, aby tworzyć zwarty układ ograniczony na płaszczyźnie lub w przestrzeni.  Wyróżniamy układy kompozycyjne statyczne i dynamiczne. Statyczne układy sugerują powagę,  siłę, skupienie, stabilność natomiast dynamiczne – wrażenie ruchu, ekspresji, niepokoju, chaosu.  Rodzaje układów kompozycyjnych: ·  układ szeregowy – elementy są ułożone jeden za drugim, jeden obok drugiego lub jeden na  drugim. Można je szeregować w głąb, wszerz, wzwyż, wzdłuż i skośnie, ·  układ rytmiczny – szereg elementów jest przerwany w kilku miejscach, ale odstępy między  nimi są jednakowe. Rytmy mogą być pojedyncze, podwójne, potrójne, złożone, ·  układ symetryczny – elementy są umieszczone po obu stronach środkowej osi na zasadzie  lustrzanego  odbicia.  Taki  układ  jest  zawsze  statyczny  i  spokojny,  posiada  przynajmniej  jedną oś symetrii, ·  układ niesymetryczny (asymetryczny) – nie pozwala na wyznaczenie osi symetrii między  elementami kompozycji, przez co jest trudniejszy do wykonania ze względu na konieczność  zrównoważenia kompozycji. Układ sprawia wrażenie dynamicznego, ·  układ z symetrią pozorną – ilość elementów stwarza wrażenie symetrii, nie ma pomiędzy  nimi  lustrzanego  odbicia  jednak  możemy  wykreślić  linie  pionowe  i  poziome,  a  punkt  ich  przecięcia będzie centrum kompozycji.  Kompozycja, jako układ elementów istniała już od zarania dziejów sztuki. Ludzie zawsze dążyli do  otaczania się ładnymi formami oraz szukali idealnych miar estetycznych. W tej sposób zrodziła się  w  starożytności  r eguła  złotego  podziału,  która  polega  na  podziale  linii  prostej  o  ograniczonej  długości  na  dwie  nierówne  części,  przy  czym  część  mniejsza  ma  się  tak  do  części  większej,  jak  część większa do całej nie podzielonej prostej.  Złoty podział 2 

2 

Źródło: J. Lux, A. Michalska­Kobiela Reklama. Podręcznik dla szkół handlowych, średnich i policealnych

5 

Pr zecięcia linii to tzw. złote lub mocne punkty ­  miejsca najlepszej widoczności  Rodzaje kompozycji 3 

3 

Źródło: J. Lux, A. Michalska­Kobiela Reklama. Podręcznik dla szkół handlowych, średnich i policealnych

6 

7

Z pojęciem kompozycji łączą się takie określenia jak: ·  ład – przemyślny i celowy sposób uporządkowania, łatwo zauważalny dla widza, ·  prostota i pr zejr zystość – pomaga odczytać intencje autora, wywołuje przyjemne odczucia  estetyczne, ·  har monia – eleganckie wrażenie współzależności elementów, ·  piękno  kompozycji  –  prawidłowość  i  poprawność  w  układzie  elementów  należących  do  określonej całości. 4 ·  proporcja  (z  łac.  proportio;  pro  –  dla,  portio  –  część,  udział,  porcja)  –  zespół  ujętych  liczbowo  stosunków  pomiędzy  częściami  a  całością  danego  dzieła,  np.  dzieła  sztuki,  wystawy, dekoracji, wystroju. 5 

4  5 

Źródło: J. Lux, A. Michalska­Kobiela Reklama. Podręcznik dla szkół handlowych, średnich i policealnych  Źródło: Leksykon PWN. Warszawa 1972

8 

Perspektywa  rysunkowa  –  to  złożony  system  rysunkowy,  oparty  na  szczególnych  zasadach.  Rysunek  w  perspektywie  to  sposób  oddania  trójwymiarowej  rzeczywistości  na  płaskiej  płaszczyźnie.  Zasady per spektywy:  1.  Linia horyzontu –  „linia  horyzontu znajduje  się  zawsze przed tobą, na wysokości twoich  oczu” 6 . Zasada ta obowiązuje zawsze bez względu na pozycję obserwatora.  2.  Punkt widzenia – punkt główny umieszczony jest pośrodku linii horyzontu.  3.  Punkt  zbiegu  –  miejsce  do  którego  prowadzą  linie  zbieżne,  poprzez  to  uzyskujemy  wrażenie głębi. Punkt ten jest widoczny na linii horyzontu.  Rodzaje perspektyw rysunkowych:  1.  Perspektywa zbieżna – to perspektywa z jednym punktem zbiegu. Występuje wtedy, gdy  płaszczyzna modelu (bryły) znajduje się najbliżej obserwatora i jest ustawiona równolegle  w stosunku do pozostałych  brył prostopadłych. Punkt zbiegu czyli punkt główny znajduje  się na linii horyzontu i przecina oś widzenia.  2.  Perspektywa kątowa – to perspektywa z dwoma punktami zbiegu. Występuje wtedy, gdy  płaszczyzna  modelu  (bryły)  jest  ustawiona  skośnie  do  płaszczyzny  obrazu.  W  tej  perspektywie  mamy  dwa  punkty  zbiegu  czyli  punkty  oddalenia.  Do  tych  punktów  są  poprowadzone  dwie  grupy  linii  równoległych  do  siebie  oraz  prostopadłych  do  linii  horyzontu i płaszczyzny obrazu. Punkty oddalenia leżące na linii horyzontu znajdują się po  obu stronach punktu głównego.  3.  Perspektywa  ukośna  –  zwana  także  „perspektywą  z  lotu  ptaka”  posiada  trzy  punkty  zbiegu.  Występuje wtedy, gdy  ściana obiektu nie  jest równoległa do płaszczyzny obrazu  i  model  (bryła)  jest  ustawiony  skośnie  do  płaszczyzny  obrazu.  Płaszczyzna  ta  musi  być  ustawiona  pochyło  do  pionu  modelu  (bryły).  W  tej  perspektywie  występują  linie  zbieżne  poziome  i  pionowe. Mogą one schodzić się w punkcie  leżącym pod  linią  horyzontu  i  nad  linią horyzontu.  4.  Perspektywa  odwrotna  –  występuje,  gdy  obserwator  znajduje  się  zbyt  blisko  modela  (bryły),  tak  blisko,  że  nie  obejmuje  wzrokiem  całej  szerokości  i  wysokości  płaszczyzny  modela (bryły). Punkt zbiegu leży w takim przypadku nad linią horyzontu. Perspektywa ta  pełni rolę widoku skróconego.  5.  Perspektywa  powietr zna  –  polega  na  budowaniu  przestrzeni  poprzez  użycie  kolorów  ciepłych  i  zimnych.  Kolory  ciepłe  znajdują  się  na  planie  pierwszym,  przez  co  mamy  wrażenie,      że  dana  przestrzeń  czy  obiekt  znajdują  się  blisko  nas.  Kolory  chłodniejsze  budują  plany  dalsze,  sprawią  wrażenie  oddalenia  i  w  ten  sposób  wskazują  przestrzeń  (głębię)  Dla uzyskania efektu przestrzeni stosuje się na pierwszych planach silne kontrasty,  które  zmniejszają  się  w  miarę  zwiększania  się  odległości.    Drugi  plan  musi  być  zawsze  wyciszony, utrzymany w chłodnej kolorystyce.  Cienie w perspektywie  „Źródło światła staje się dla promieni świetnych punktem zbiegu” 7  Cienie w perspektywie będą inaczej się rozchodzić w zależności od pomieszczenia, przestrzeni oraz  w zależności od rodzaju światła.  Cienie  w  pomieszczeniu  zamkniętym  uzyskane  ze  sztucznego  źródła  światła  umieszczonego  nad  głową powstają następująca drogą: ·  linie  są  prowadzone  od  źródła  światła  czyli  punktu  zbiegu  przez  krawędzie  (brzegi)  elementów, które będą tworzyć cień do danej płaszczyzny, ·  w  przypadku,  gdy  płaszczyzną  jest  ściana,  punktem  zbiegu  cieni  jest  linia  pionowa  prowadząca do podłogi,  6  7 

Źródło: Jose M. Parramon. Rysunek artystyczny.  Źródło: Jose M. Parramon. Rysunek artystyczny

9 

·  jeśli płaszczyzną, na której kończą się linie zbieżne jest podłoga, punktem zbiegu cieni jest  linia prowadząca do elementu, który będzie tworzyć cień.  Przy  elementach  widzianych  z  „lotu  ptaka”  cienie  nie  mają  perspektywy.  Jeżeli  elementy  są  widziane pod światło, mamy dwa punkty zbiegu, jeden dla źródła światła a drugi dla wierzchołka  cieni.  Natomiast  kiedy  światło  pada  z  przodu  (z  boku)  do  elementu  również  istnieją  dwa  punkty  zbiegu –  jeden dla cieni  leżących  na  linii  horyzontu pod źródłem światła, drugi dla źródła światła  leżącego pod punktem zbiegu cieni.  Kontrast i atmosfera  Do stworzenia przestrzeni (głębi) w atmosferze potrzebny jest kontrast. Aby określić pierwszy plan  należy zastosować kontrast żywymi i czystymi barwami. W miarę odległości kolejne elementy tracą  silne kontrasty, wyraźne kontury  i określone kształty. Pojawiają się szarości, a  na ostatnim planie  widać tylko zamglone formy i cienie elementów, które określają ich kształt. W przypadku martwej  natury  przedmioty  położone  bliżej  obserwatora  są  dokładniej  narysowane,  mają  mocniejsze  kontrasty i kontury, niż elementy, które są położone dalej.  Ćwiczenie 1  Zadanie domowe 1  Temat drugi: Zagadnienie koloru  W  potocznym  języku  określenia  „barwa”  i  „kolor”  są  używane  zamiennie.  Pojęcie  „barwa”  jest  jednak bardziej ogólne i dotyczy barw występujących w naturze (np. barwy jesieni). Jest to również  termin psychologiczny. Z kolei „kolor” jest pojęciem konkretnym, technicznym i szczegółowym –  w  „barwach  jesieni”  możemy  wyróżnić  wiele  kolorów  –  brązowy,  zielony,  czerwony,  żółty,  pomarańczowy, itp.  Kolor  w ujęciu encyklopedycznym – to postrzegana wzrokowo właściwość przedmiotu zależna od  stopnia pochłaniania, rozpraszania lub przepuszczania promieni świetlnych. 8  Natomiast barwa – to  wrażenie wzrokowe (właściwość zmysłu wzroku) wywołane przez widzialną część promieniowania  elektromagnetycznego. 9  Wszystkie kolory mają trzy cechy wspólne:  1.  barwę,  2.  odcień,  3.  intensywność. 10  Cechy barwy: ·  ton  –  stanowi  o  różnicy  jakościowej  barwy,  np.  w  widmie  światła  białego  wyróżnia  się  siedem barw: czerwoną, pomarańczową, żółtą, zieloną, niebieską, błękitną i fioletową, ·  jasność – zależy od natężenia światła, im jest większe, tym barwa jaśniejsza i odwrotnie, ·  nasycenie – cechuje odstępstwo od bieli, np. biel, róż, czerwień, ·  czystość – cechuje odstępstwo od czerni, np. czerń, czerwień.  Odcień  –  to  wynik  natężenia  światła  w  danym  kolorze,  dający  jego  „jasność”  lub  „ciemność”  w  różnym stopniu.  Intensywność – to opisanie świetlistości, siły i czystości koloru.  8 

Źródło: Leksykon PWN. Warszawa 1972  Źródło: Leksykon PWN. Warszawa 1972  10  Źródło: J. Lux, A. Michalska­Kobiela Reklama. Podręcznik dla szkół handlowych, średnich i policealnych 9 

10

Klasyfikacja barw: ·  kolorowe – czyli powszechnie używane: biały, czarny, czerwony, niebieski, żółty, zielony,  itp., ·  niekolorowe (neutralne) – biały, czarny, szary, ·  podstawowe (zasadnicze, główne) – czerwony, żółty, niebieski, ·  pochodne  (dopełniające)  –  uzyskane  ze  zmieszania  kolorów  podstawowych:  zielony,  fioletowy, pomarańczowy, ·  komplementarne  (leżące  naprzeciwko  siebie  w  kole  barw)  –  uzyskane  ze  zmieszania  kolorów  podstawowych  z  dopełniającymi:  zielonożółty,  pomarańczowoczerwony,  pomarańczowożółty, fioletowoczerwony, fioletowoniebieski, ·  har monizujące – leżące blisko siebie w kole barw, ·  kontrastujące – leżące naprzeciwko siebie w kole barw, ·  złamane  –  powstały  w  wyniku  zmieszania  barwy  czystej  z  szarą  (szarą  otrzymamy  ze  zmieszania koloru podstawowego z komplementarnym), ·  pr zyciemnione – uzyskuje się ze zmieszania kolorów czystych z czernią, ·  rozjaśnione – uzyskuje się ze zmieszania kolorów czystych z bielą, ·  monochromatyczne – utrzymane w jednej tonacji, gamie kolorystycznej, ·  ciepłe – żółty, czerwony, pomarańczowy, ·  zimne – niebieski, zielony.  Oddziaływanie barw i ich symbolika  Asocjacje (związki) barw 11  czerwona  pomarańczowa  żółta 

Bar wy  niebieska 

zielona 

fioletowa  purpurowa 

biała 

czarna 

skojar zenia uczuciowe  miłość,  zbrodnia 

żar,  ciepło 

radość,  życie  światło 

niebo,  godność,  przestrzeń  żałoba 

tajemnica,  uczciwość,  mrok,  uroczystość  niewinność  tajemnica 

skojar zenia obiektywne  ogień,  krew 

zachodzące  słońce,  pomarańcze 

światło  przyroda,  niebo,  słońce,  roślinność,  morze,  cytryny  trawa  woda 

mgła,  mrok,  biskup 

hierarchia,  kwiaty 

śnieg  lilia 

ciemność,  noc,  śmierć 

Efekty uzyskiwane w wyniku oddziaływania bar w  czerwona 

pomarańczowa 

żółta 

Bar wy  niebieska 

zielona 

fioletowa 

purpurowa 

biała 

czarna 

efekty psychologiczne  dynamika,  pobudzenie,  gwałtowność,  namiętność  irytacja 

radość,  żywotność 

spokój,  świeżość,  czystość 

spokój,  jasność, 

świeżość,  ciężkość 

delikatność,  lekkość,  ciężkość  jasność,  czystość 

smutek,  pustka,  depresja 

efekty fizjologiczne  pobudza,  alarmuje 

11 

emocjonalność,  ożywienie,  uspokojenie,  uśpienie,  witalność  rzeczowość  uśmierzenie  strach  bólu 

pobudzenie,  pobudzenie,  zastanowienie  odpoczynek  zdziwienie,  bierność  strach 

Źródło: J. Lux, A. Michalska­Kobiela Reklama. Podręcznik dla szkół handlowych, średnich i policealnych

11 

efekty  fizyczne (optyczne)  bardzo  przyciąga  wzrok 

przyciąga  wzrok 

przyciąga  wzrok 

przyciąga  wzrok 

nie narzuca  nie  się  narzuca się 

trudny  do  przyciąga  akceptacji  wzrok 

przyciąga  wzrok 

zaciemnia 

zimno,  jasność 

ciemność, 

fioletowa 

purpurowa 

biała 

czarna 

smutek,  melancholia 

szacunek,  zadowolenie 

schludność,  czystość 

wyobraźnia 

skrucha,  nadzieja 

godność,  świętobliwość 

niewinność,  przeznaczenie 

pokuta,  żałoba,  śmierć 

efekty  fizyczne (oddziaływanie)  silnie zbliża,  powiększa,  ciepło 

rozprasza,  zbliża,  ciepło,  suchość 

czerwona 

zbliża,  ciepło,  suchość,  lekkość 

pomarańczowa 

żółta 

oddalający,  chłodny 

oddalający,  ponuro,  chłodny,  chłodno,  wilgotny,  przybliża  powiększa  Bar wy  niebieska 

zielona 

char akter  aktywny  żywotność,  aktywność,  niebezpieczeństwo 

niepokój 

radość,  ostrożność 

cierpliwość,  niepokój 

spokój,  odpoczynek,  trzeźwość  symbolika 

miłość,  rewolucja 

nauka,  potęga,  zdrada 

prawda,  wiara,  nadzieja 

mądrość,  nauka,  nieśmiertelność 

Koło barw 12 

12 

Autor  Johannes Itten.  1961

12 

Oddziaływanie kolorów na siebie 13 

Kontrast  –  dotyczy  porównana  wielkości  form,  ilości,  odcieni  lub  kolorów,  które  w  sposób  zauważalny różnią się od siebie. Można określić następujące rodzaje kontrastów:  1.  kontrast  jasności  –  charakterystyczny  dla  rysunków  wykonanych  ołówkiem,  węglem,  tuszem, sangwiną oraz dla  monochromatycznych  akwareli (jasna, średni, ciemna  szarość –  to odcienie szarości),  2.  kontrast koloru – stanowi różnice pomiędzy dwoma kolorami podstawowymi, pochodnymi  lub pomiędzy gamami koloru,  3.  kontrast gam – stanowi różnice pomiędzy gamami kolorystycznymi,  4.  kontrast  dopełniający  –  jest  zjawiskiem  wywołanym  przez  kontrast  równoczesny.  Gdy  widzimy  dany  kolor,  musimy  jednocześnie  widzieć  kolor  dopełniający  (patrząc  przez  20  sekund na szaty kwadrat na żółtym tle, można zauważyć, że szary kwadrat ma tendencję ku  kolorowi dopełniającemu dla żółtego, czyli ciemno niebieskiemu). Zestawienie tego samego  koloru  o  różnych  odcieniach  powoduje  ich  wzmocnienie  przez  rozjaśnienie  tonów  jaśniejszych i przyciemnienie ciemniejszych,  5.  zjawisko  powidoku  –  jest  również  złudzeniem  optycznym.  Należy  patrzeć  przez  co  najmniej 30 sekund na trzy formy w kolorach podstawowych, a następnie przenieść wzrok  na środek białej przestrzeni ponad formami. Zauważymy wtedy „odbicie” tych trzech form  w jasnych i świetlistych kolorach dla nich dopełniających,  6.  kontrast  równoczesny –  jest złudzeniem optycznym, które sprawia, że kontrast pomiędzy  zestawionymi kolorami zmniejsza lub zwiększa.  Prawo równoczesnego kontrastu zakłada, że: ·  biel wydaje się tym bielsza, im ciemniejsze są odcienie, które ją otaczają, ·  szary jest tym ciemniejszy, im jaśniejsze są odcienie, które go otaczają, ·  kolor może być jaśniejszy lub ciemniejszy, w zależności od otaczających go innych  kolorów i odcieni. 14 

13  14 

Źródło: J. Lux, A. Michalska­Kobiela Reklama. Podręcznik dla szkół handlowych, średnich i policealnych  Źródło: Jose M. Parramon. Kolor w malarstwie.

13 

Kolor we wnętr zu  Kolor  oddziałuje  na  człowieka,  wywołując  różnorodne  odczucia  od  radości  i  euforii,  po  stan  przygnębienia  i  marazmu.  Wprowadzając  kolor  do  wnętrz  należy  przede  wszystkim  określić  jego  funkcję  i  przeznaczenie.  Ważne  jest,  do  czego  dane  pomieszczenie  będzie  wykorzystywane,  czy  będzie  to  pokój  dla  dzieci,  miejsce  wypoczynku  lub  pracy.  Znając  efekty  psychologiczne,  fizjologiczne  i  fizyczne  kolorów  oraz  przeznaczenie  danego  pomieszczenia  łatwiej  jest  odpowiednio zaaranżować dane miejsce.  Ogólne zasady wprowadzania koloru do wnętrza: ·  kolor zmienia się w sztucznym świetle nabierając chłodnego odcienia, ·  kolory ciepłe „przyciągają” przestrzeń, ·  kolory chłodne „oddalają” przestrzeń, ·  w celu optycznego powiększenia małego pomieszczenia należy użyć kolorów chłodnych, ·  w celu optycznego pomniejszenia dużego pomieszczenia należy użyć kolorów ciepłych, ·  kolory  chłodne  nadają  się  do  pomieszczeń  przeznaczonych  do  pracy,  jednak  ich  nadmiar  może  wywoływać  uczucie  senności  i  znużenia  (dobrze  jest  wprowadzać  ciepłe  akcenty  kolorystyczne), ·  nadmiar  kolorów  ciepłych  i    kontrastowych  może  wywoływać  irytację,  należy  używać  ich  świadomie i z umiarem.  Ćwiczenie 2  Zadanie domowe 2  Temat tr zeci: Podstawowe techniki rysunkowe  Do podstawowych technik rysunkowych należą:  1.  Rysunek  ołówkiem  –  wykonany  na  papierze  ołówkiem.  Rysunek  bryły  uzyskuje  się  poprzez  zagęszczanie  kreski.  W  celu  uzyskanie  wrażenia  „miękkości”  i  „twardości”  form  używa  się  różnych  rodzajów  ołówków:  F,  H  –  twarde,  dające  kreskę  delikatną,  chłodną,  metaliczną; HB – ołówek pośredni, B2, B4, B6 – bardzo miękkie ołówki dające wyrazistą,  mocną  i  kontrastową  kreskę.  W  rysunku  ołowiem  ważny  jest  walor  przedmiotu  i  walor  lokalny,  który  uzyskuje  się  przez  odpowiednią  gradację  jasnych,  ciemnych  i  najciemniejszych miejsc kompozycji.  2.  Rysunek  piórkiem  –  wykonany  na  papierze  tuszem  i  piórkiem  (obsadka  i  metalowe  stalówki).  Rysunek  bryły  uzyskuje  się  poprzez  zagęszczanie  kreski  piórkiem.  Różnorodne  ślady  piórka  budują  charakter  pracy  –  może  być  subtelny  lub  dynamiczny.  Rysunek  ten  wymaga  przemyślanej  kompozycji,  gdyż  szkic  wykonujemy  od  razu  tuszem  i  nie  możliwości  dokonania  poprawek.  Światło  uzyskuje  się  poprzez  wykorzystanie  bieli  podobrazia.  3.  Rysunek  węglem  –  wykonany  na  papierze  węglem  rysunkowym,  jako  jedyna  technika  pozwala  na  rozcieranie  nałożonych  kresek  w  celu  uzyskania  przejść  walorowych.  Światło  uzyskuje  się  poprzez  wykorzystanie  bieli  podobrazia,  a  w  przypadku,  gdy  podobrazie  jest  ciemne  wprowadza  się  kredę  lub  białą  kredkę.  Jest  to  nietrwała  technika,  rysunek  może  łatwo ulec zatarciu. Należy go przechowywać za szkłem. Można rysunek utrwalić specjalną  fiksatywą, jednak należy brać pod uwagę to, że wszystkie walory ulegną przyciemnieniu.  4.  Rysunek  lawowany  –  wykonany  na  papierze  tuszem  i  pędzlem.  Kartkę  papieru  należy  zmoczyć  miękkim  pędzlem  i  puścić  kroplę  tuszu.  Tusz  rozleje  się  naturalnie  i  zbierze  w  efektowne  ziarenka,  tak  jak  poprowadzi  je  woda  i  nasza  ręka  z  pędzlem.  Jest  to  bardzo  „malarska”  technika,  dająca  dużą  swobodę  twórczą.  Światło  uzyskuje  się  poprzez  wykorzystanie  bieli  podobrazia.  Nie  ma  możliwości  dokonywania  poprawek  kompozycyjnych. 14