GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Rzecznik Prasowy y Prezesa GUS
seminarium naukowe pod patronatem naukowym prof. dr hab. Józefa Oleńskiego – Prezesa GUS
RYNEK FINANSOWY W POLSCE – - WYBRANE PROBLEMY prof. nadzw. dr hab. Grażyna Ancyparowicz Dyrektor Departamentu Finansów GUS
15 stycznia 2010 r.
W latach 1990-2007 globalne aktywa fi finansowe wzrosły prawie i czterokrotnie, i światowy PKB ok. 2,5 krotnie. PKB bln USD
37 28 21 48
70
39
Aktywa bln USD
40
42
46
49
52
57
61
194 9 178 174 155 139 126 112 114 113
1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Globalna wartość aktywów finansowych spadła w 2008 r. o 16 bln USD (o 8%). Spadek ich wartości nastąpił we wszystkich regionach światach. światach W USA spadek ten był największy: z 60,4 , bln USD do 54,9 , bln USD (o 5,5 bln USD tj. o 9%).
Kryzys finansowy w Europie 2007-2008
W Europie Środkowej i Wschodniej aktywa finansowe obniżyły się , bln USD do 1,5 , bln USD ((o 64%). ) z 4,3 Aktywa finansowe Rosji spadły z 1,9 1 9 bln bl USD do d 1,1 1 1 bln bl USD (o ( 40%). 40%) W strefie euro spadek p wartości aktywów y finansowych był relatywnie niewielki: z 43,6 bln USD do 42,0 bln USD (o 4%). 4%)
Aktywa finansowe 2007-2008 180
Ameryka Łacińska
160 Europa Środkowo ŚrodkowoWschodnia W. Brytania
140
bln USD D
120 100
Strefa euro
80 60
Pozostałe kraje Azji
40
Chiny
20 Japonia
0 2007
2008
USA
Światowe aktywa finansowe w 2008 r. – struktura wg krajów i ich grup Europa Ś dk ŚrodkowoWschodnia 1,0% Rosja 0,7%
Chiny 7,7% J Japonia i 16,7%
India Pozostałe kraje Azji 1,3% 2 4% 2,4%
USA 35,0%
W. Brytania 5,5% Strefa Euro 26,8%
Ameryka Łacińska 3 0% 3,0%
Struktura rodzajowa aktywów k ó finansowych fi h wybranych krajów i ich grup w 2008 r. (w%) 21
12
17 5
22
38 36
41 19
USA d depozyty t
28
10 6
50
50
Europa ŚrodkowoWschodnia
Rosja
10
14 23
35
31
32
Strefa Euro
W. Brytania
dł ż papiery dłużne i rządowe d
dł ż papiery dłużne i prywatne t
papiery i udziałowe d ił
Światowe przepływy kapitału jako % globalnego PKB 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
Instrumenty sekurytyzowane roczna emisja w mld USD
2 609 1 510 1 691 698
985
1 949
2 899 2 340 1 142
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Główni emitenci finansowych instrumentów sekurytyzowanych roczna emisja w mld USD 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2500
1500
1607
1572
1326 512
798
0
2008
2105
1407
1000 500
2007
2128
USA W. Brytania Strefa euro
2000
2006
547 111 40
139 48
137 47
87 197
231
111
323
158
282
505
263
400 399 343
Relacja j emisji j instrumentów strukturyzowanych do aktywów finansowych (w%) 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Światowe przepływy kapitału:
zwiększyły ę y y sięę z 900 mld USD w 2002 r. do 6 000 mld USD w 2007 r. w latach l h 2002-2007 2002 2007 rosły ł w tempie t i 9% rocznie,, W 2008 r. transfery na rynku międzybankowym obniżyły się do 1 943 mld USD (o 80 %).
Światowe przepływy kapitału w bln USD 6 5
depozyty i kredyty
4
papiery dłużne
3
akcje BIZ
2 1 0 -1 -2
1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
BIZ w 2007 r. USA 4,7 3,3
54,9
5,4
Europa Zachodnia W. Brytania
17 9 17,9 Rosja i Europa Środkowo-Wschodnia
26,2
Japonia p
86 8,6
Rynki wschodzące Azji 3,4 47,3
Hong Kong, Singapur Hong-Kong Taiwan Ameryka Łacińska Środkowy Wschód i reszta świata
Credit crunch
Kryzys y y finansowy y spowodował p silne ograniczenie akcji k d kredytowej, j a równocześnie ó ś i znacznie zwiększyły się depozyty w krajach wysoko rozwiniętych.
Depozyty bankowe w bln USD Pozostałe kraje rozwinięte Rynki wschodzące 9,7
Japonia
8,7
Strefa euro 4,4
USA 26 2,6 1,9 0,7 8 4,1 4,2 1990
2,2 97 9,7
4,5
6,8 8,7 11,5
11,2
5,5 4,8
6,9 7,0
1995
2000
76 7,6 10,4 11,4
12,3
14,3
11 5 11,5
11,5 13,1
99 9,9
10,8
12,1
9,4
10,3
11,6
12,5
2005
2006
2007
2008
Światowe depozyty bankowe
1990
1995
344,0 2000
101
611,1
56,11
50,7
46,3
92
87
24,7
19,0
89
99
97
95
bln USD %PKB
2005
2006
2007
2008
St kt Struktura wg k krajów jó światowych depozytów bankowych w % 20
18,6 16,9
Średnie roczne tempo 1990-2007 15 Przyrost w stosunku do 2007 r. 10
8,3 6,1
12,3 94 9,4
8,3 6,5
5 2,1 -0,5 0 USA -5
Strefa euro
Japonia
Rynki wschodzące
Pozostałe kraje rozwinięte
Depozyty i kredyty w UE w mld euro 13000 11000 9000 7000 5000 3000 1000 -1000 -3000 -5000
Strefa euro (13)
kredyty
depozyty
20077
20066
20055
20044
20033
20077
20066
20055
20044
20033
20077
20066
20055
20044
20033
UE (27)
luka finansowania
Depozyty i kredyty
w wybranych krajach UE (w mld euro) 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 -1000
kredyty
depozyty
2007 2
2006 2
2005 2
2004 2
2003 2
2007 2
2006 2
2005 2
2004 2
2003 2
2007 2
2006 2
2005 2
2004 2
2003 2
Niemcy F Francja j Włochy W Brytania W.
luka finansowania
Depozyty bankowe w strefie euro wzrosły: w latach 1990-2007 o 6,5 bln USD, w 2008 r. w stosunku k ddo 200 2007 r. o 8,3 8 3 bln USD USD.
Kredyty w wybranych krajach Unii Europejskiej (w mld euro) 2500 500
konsumpcyjne mieszkaniowe korporacyje
2000 1500 1000 500 0 Niemcy
Francja
Włochy
W. Brytania
Polska
Kredyty dla sektora niefinansowego w UE w 2007 rr. w mld euro 14000 12000
konsumpcyjne mieszkaniowe i k i korporacyjne
1 850
10000 8000
1 371
6000
3 437
5 012
4000 2000
4 389
5 582
0 Strefa euro (13)
UE (27)
Aktywa instytucji finansowych w Polsce mld USD mld zł
584
599
504 425
230
242
266
301
347
553
584
640
726
836
2001
2002
2003
2004
2005
1 023
2006
1 215
2007
1 407 1 444
2008
I-VI 2009
Aktywa instytucji finansowych w Polsce rosły
.
w latach 2001-2007 średnio p po 14,0% , rocznie w 2008 r. wzrosły ł w stosunku t k do d stanu t na koniec 2007 r. o 15,8% , na 30 czerwca 2009 r. były wyższe niż na 31 grudnia 2008 r. o 2,6%
Aktywa instytucji finansowych w Polsce stanowiły: w 2001 r. 0,2013% światowych aktywów fi finansowych, h w 2008 r. r 0,3366% światowych aktywów finansowych.
Aktywa y polskich banków i zakładów ubezpieczeń w mld ld złł 1 000 800
banki ubezpieczyciele
600 400 200 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 I-VI I VI 2009
Polska Udział banków i ubezpieczycieli w aktywach polskich l ki h podmiotów d i tó finansowych fi h 100% 80% 60% 40% 20% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 I-VI 2009 banki
ubezpieczyciele
pozostałe podmioty finansowe
W stosunku t k d do stanu t na 31 grudnia 2008 r., w dniu 30 września 2009 r.
aktywa polskich banków wzrosły z 1 041,8 041 8 mld ld złł ddo 1 045,7 045 7 mld ld złł ((zaledwie o 0,04%) , ) aktywa polskich zakładów ubezpieczeń zwiększyły i k ł się i ze 137,9 137 9 mld ld złł do 144,4 , mld zł ((o 4,7%) , )
Polska 2008 struktura aktywów podmiotów finansowych . 10,6%
Banki komercyjne
0,7%
5 3% 5,3%
Banki spółdzielcze
0,8%
SKOK i SKOK-i
9,7% 67,6%
5 3% 5,3%
Zakłady ubezpieczeń Fundusze inwestycyjne OFE Podmioty maklerskie
P lk Polska podaż pieniądza, kredyty i inne należności w mld zł 800 000 700 000 600 000 500 000
Podaż pieniądza M3 Kredyty pożyczki i inne należności
400 000 300 000 200 000 100 000 0 I/ 2000
I/ 2001 I/ 2002 I/ 2003 I/ 2004 I/ 2005 I/ 2006 I/ 2007 I/ 2008 I/ 2009
K d t id Kredyty depozyty t dla sektora niefinansowego g w Polsce w mld zł 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0
przedsiębiorstw
2006r.
2007r.
2008r.
depozyty
gospodarstw domowych
I-IX 2009r.
2006r.
2007r.
2008r.
kredyty
I-IX 2009r.
K d t dl Kredyty dla przedsiębiorstw d i bi t w mld zł, stan na 30 IX 2009 r.
49,09 106,42
65,06
działalność bieżąca inwestycyjne y yj nieruchomości
K d t dl Kredyty dla gospodarstw d t d domowych h w mld zł, stan na 30 IX 2009 r. 24,71 24 71 6,29
w rachunku bieżącym
9,68 23,47 14,52
70 29 70,29
na kartach kredytowych mieszkaniowe złotowe mieszkaniowe walutowe na inne nieruchomości
140 72 140,72 inwestycyjne pozostałe
Polski sektor bankowyy udział należności zagrożonych w należnościach ogółem struktura według grup rodzaju kredytu w %
10 6 10,6
w r-ku bieżącym
9,0 7,7
7,1
74 7,4
73 7,3
6,5 6,8
6,2 5,1
5,1
4,9 ,
związane z kartami y y kredytowymi mieszkaniowe
1,8 ,8
2006
1,2
2007
1
2008
14 1,4 inwestycyjne I-IX 2009
Polski sektor bankowyy udział należności zagrożonych w należnościach ogółem struktura według grup klientów w % 10,8 9,7
2006
2007
2008
I-IX 2009
69 6,9 5,9
6,1
5,6 4,9 4,1
0 5 0,3 0,5 05 0 3 0,5 sektor finansowy
35 3,5
0,6
0 5 0,3 0,5 05 0 3 0,5 przedsiębiorstwa
gospodarstwa domowe
ogółem
Kredyty zagrożone w bankach komercyjnych i spółdzielczych w% 8 7 6 5 4 3 2 1 0
7,0
6,5
3,7 3,3
5,8 3,1
5,4 5,1 3,0
3,0
4,9 2,8
Banki ki komercyjne k j Banki spółdzielcze
4,5
4,5
2,8
2,8
5,0 5,1
Wynik banków komercyjnych 30 Wynik na odsetkach
25
mld zł
20 Prowizje
15 10 5
Wynik finansowy netto
0 03/2007 09/2007 03/2008 09/2008 09/2009
Wynik banków spółdzielczych w mln zł 3000
mln zł
2500
Wynik na odsetkach d tk h
2000 1500
Prowizje
1000 500 0
Wynik finansowy netto
Stopa zwrotu z kapitału ROE Banki komercyjne
Banki spółdzielcze
35 30
29,3
28,2
26,8
22,9
26,5
27,7
26,4 22,7
25 20 15
22,9 19,2
17,8
18,4
, 21,8
21,7 19,6
17,2
10
13,8 11,7
5 0 03/2007
09/2007
03/2008
09/2008
9/2009
15 0 15,0 14,5
Współczynnik wypłacalności polskich banków 14,0
14,1
13,8
13,8
14,0 13,0
12,4
12,3
13,7
13,6
13
12
12 5 12,5
13 1 13,1
12,0
11,5 10,9
11,5 11,0
13,6
13,6
13,5
11 7 11,7 10,7
10,5
11,1
10,0 03/2007 06/2007 09/2007 12/2007 03/2008 06/2008 09/2008 12/2008 09/2009 banki komercyjne
banki spółdzielcze
Zagraniczne zobowiązania polskich podmiotów z tytułu derywatów
Dziękuję za uwagę