GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Rzecznik Prasowy y Prezesa GUS

seminarium naukowe pod patronatem naukowym prof. dr hab. Józefa Oleńskiego – Prezesa GUS

RYNEK FINANSOWY W POLSCE – - WYBRANE PROBLEMY prof. nadzw. dr hab. Grażyna Ancyparowicz Dyrektor Departamentu Finansów GUS

15 stycznia 2010 r.

W latach 1990-2007 globalne aktywa fi finansowe wzrosły prawie i czterokrotnie, i światowy PKB ok. 2,5 krotnie. PKB bln USD

37 28 21 48

70

39

Aktywa bln USD

40

42

46

49

52

57

61

194 9 178 174 155 139 126 112 114 113

1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Globalna wartość aktywów finansowych spadła w 2008 r. o 16 bln USD (o 8%). Spadek ich wartości nastąpił we wszystkich regionach światach. światach „ W USA spadek ten był największy: z 60,4 , bln USD do 54,9 , bln USD (o 5,5 bln USD tj. o 9%). „

Kryzys finansowy w Europie 2007-2008 „

„

„

W Europie Środkowej i Wschodniej aktywa finansowe obniżyły się , bln USD do 1,5 , bln USD ((o 64%). ) z 4,3 Aktywa finansowe Rosji spadły z 1,9 1 9 bln bl USD do d 1,1 1 1 bln bl USD (o ( 40%). 40%) W strefie euro spadek p wartości aktywów y finansowych był relatywnie niewielki: z 43,6 bln USD do 42,0 bln USD (o 4%). 4%)

Aktywa finansowe 2007-2008 180

Ameryka Łacińska

160 Europa Środkowo ŚrodkowoWschodnia W. Brytania

140

bln USD D

120 100

Strefa euro

80 60

Pozostałe kraje Azji

40

Chiny

20 Japonia

0 2007

2008

USA

Światowe aktywa finansowe w 2008 r. – struktura wg krajów i ich grup Europa Ś dk ŚrodkowoWschodnia 1,0% Rosja 0,7%

Chiny 7,7% J Japonia i 16,7%

India Pozostałe kraje Azji 1,3% 2 4% 2,4%

USA 35,0%

W. Brytania 5,5% Strefa Euro 26,8%

Ameryka Łacińska 3 0% 3,0%

Struktura rodzajowa aktywów k ó finansowych fi h wybranych krajów i ich grup w 2008 r. (w%) 21

12

17 5

22

38 36

41 19

USA d depozyty t

28

10 6

50

50

Europa ŚrodkowoWschodnia

Rosja

10

14 23

35

31

32

Strefa Euro

W. Brytania

dł ż papiery dłużne i rządowe d

dł ż papiery dłużne i prywatne t

papiery i udziałowe d ił

Światowe przepływy kapitału jako % globalnego PKB 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

Instrumenty sekurytyzowane roczna emisja w mld USD

2 609 1 510 1 691 698

985

1 949

2 899 2 340 1 142

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Główni emitenci finansowych instrumentów sekurytyzowanych roczna emisja w mld USD 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2500

1500

1607

1572

1326 512

798

0

2008

2105

1407

1000 500

2007

2128

USA W. Brytania Strefa euro

2000

2006

547 111 40

139 48

137 47

87 197

231

111

323

158

282

505

263

400 399 343

Relacja j emisji j instrumentów strukturyzowanych do aktywów finansowych (w%) 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Światowe przepływy kapitału: „

„

„

zwiększyły ę y y sięę z 900 mld USD w 2002 r. do 6 000 mld USD w 2007 r. w latach l h 2002-2007 2002 2007 rosły ł w tempie t i 9% rocznie,, W 2008 r. transfery na rynku międzybankowym obniżyły się do 1 943 mld USD (o 80 %).

Światowe przepływy kapitału w bln USD 6 5

depozyty i kredyty

4

papiery dłużne

3

akcje BIZ

2 1 0 -1 -2

1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

BIZ w 2007 r. USA 4,7 3,3

54,9

5,4

Europa Zachodnia W. Brytania

17 9 17,9 Rosja i Europa Środkowo-Wschodnia

26,2

Japonia p

86 8,6

Rynki wschodzące Azji 3,4 47,3

Hong Kong, Singapur Hong-Kong Taiwan Ameryka Łacińska Środkowy Wschód i reszta świata

Credit crunch „

Kryzys y y finansowy y spowodował p silne ograniczenie akcji k d kredytowej, j a równocześnie ó ś i znacznie zwiększyły się depozyty w krajach wysoko rozwiniętych.

Depozyty bankowe w bln USD Pozostałe kraje rozwinięte Rynki wschodzące 9,7

Japonia

8,7

Strefa euro 4,4

USA 26 2,6 1,9 0,7 8 4,1 4,2 1990

2,2 97 9,7

4,5

6,8 8,7 11,5

11,2

5,5 4,8

6,9 7,0

1995

2000

76 7,6 10,4 11,4

12,3

14,3

11 5 11,5

11,5 13,1

99 9,9

10,8

12,1

9,4

10,3

11,6

12,5

2005

2006

2007

2008

Światowe depozyty bankowe

1990

1995

344,0 2000

101

611,1

56,11

50,7

46,3

92

87

24,7

19,0

89

99

97

95

bln USD %PKB

2005

2006

2007

2008

St kt Struktura wg k krajów jó światowych depozytów bankowych w % 20

18,6 16,9

Średnie roczne tempo 1990-2007 15 Przyrost w stosunku do 2007 r. 10

8,3 6,1

12,3 94 9,4

8,3 6,5

5 2,1 -0,5 0 USA -5

Strefa euro

Japonia

Rynki wschodzące

Pozostałe kraje rozwinięte

Depozyty i kredyty w UE w mld euro 13000 11000 9000 7000 5000 3000 1000 -1000 -3000 -5000

Strefa euro (13)

kredyty

depozyty

20077

20066

20055

20044

20033

20077

20066

20055

20044

20033

20077

20066

20055

20044

20033

UE (27)

luka finansowania

Depozyty i kredyty

w wybranych krajach UE (w mld euro) 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 -1000

kredyty

depozyty

2007 2

2006 2

2005 2

2004 2

2003 2

2007 2

2006 2

2005 2

2004 2

2003 2

2007 2

2006 2

2005 2

2004 2

2003 2

Niemcy F Francja j Włochy W Brytania W.

luka finansowania

Depozyty bankowe w strefie euro wzrosły: w latach 1990-2007 o 6,5 bln USD, „ w 2008 r. w stosunku k ddo 200 2007 r. o 8,3 8 3 bln USD USD. „

Kredyty w wybranych krajach Unii Europejskiej (w mld euro) 2500 500

konsumpcyjne mieszkaniowe korporacyje

2000 1500 1000 500 0 Niemcy

Francja

Włochy

W. Brytania

Polska

Kredyty dla sektora niefinansowego w UE w 2007 rr. w mld euro 14000 12000

konsumpcyjne mieszkaniowe i k i korporacyjne

1 850

10000 8000

1 371

6000

3 437

5 012

4000 2000

4 389

5 582

0 Strefa euro (13)

UE (27)

Aktywa instytucji finansowych w Polsce mld USD mld zł

584

599

504 425

230

242

266

301

347

553

584

640

726

836

2001

2002

2003

2004

2005

1 023

2006

1 215

2007

1 407 1 444

2008

I-VI 2009

Aktywa instytucji finansowych w Polsce rosły „

„

„

.

w latach 2001-2007 średnio p po 14,0% , rocznie w 2008 r. wzrosły ł w stosunku t k do d stanu t na koniec 2007 r. o 15,8% , na 30 czerwca 2009 r. były wyższe niż na 31 grudnia 2008 r. o 2,6%

Aktywa instytucji finansowych w Polsce stanowiły: w 2001 r. 0,2013% światowych aktywów fi finansowych, h „ w 2008 r. r 0,3366% światowych aktywów finansowych. „

Aktywa y polskich banków i zakładów ubezpieczeń w mld ld złł 1 000 800

banki ubezpieczyciele

600 400 200 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 I-VI I VI 2009

Polska Udział banków i ubezpieczycieli w aktywach polskich l ki h podmiotów d i tó finansowych fi h 100% 80% 60% 40% 20% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 I-VI 2009 banki

ubezpieczyciele

pozostałe podmioty finansowe

W stosunku t k d do stanu t na 31 grudnia 2008 r., w dniu 30 września 2009 r. „

„

aktywa polskich banków wzrosły z 1 041,8 041 8 mld ld złł ddo 1 045,7 045 7 mld ld złł ((zaledwie o 0,04%) , ) aktywa polskich zakładów ubezpieczeń zwiększyły i k ł się i ze 137,9 137 9 mld ld złł do 144,4 , mld zł ((o 4,7%) , )

Polska 2008 struktura aktywów podmiotów finansowych . 10,6%

Banki komercyjne

0,7%

5 3% 5,3%

Banki spółdzielcze

0,8%

SKOK i SKOK-i

9,7% 67,6%

5 3% 5,3%

Zakłady ubezpieczeń Fundusze inwestycyjne OFE Podmioty maklerskie

P lk Polska podaż pieniądza, kredyty i inne należności w mld zł 800 000 700 000 600 000 500 000

Podaż pieniądza M3 Kredyty pożyczki i inne należności

400 000 300 000 200 000 100 000 0 I/ 2000

I/ 2001 I/ 2002 I/ 2003 I/ 2004 I/ 2005 I/ 2006 I/ 2007 I/ 2008 I/ 2009

K d t id Kredyty depozyty t dla sektora niefinansowego g w Polsce w mld zł 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0

przedsiębiorstw

2006r.

2007r.

2008r.

depozyty

gospodarstw domowych

I-IX 2009r.

2006r.

2007r.

2008r.

kredyty

I-IX 2009r.

K d t dl Kredyty dla przedsiębiorstw d i bi t w mld zł, stan na 30 IX 2009 r.

49,09 106,42

65,06

działalność bieżąca inwestycyjne y yj nieruchomości

K d t dl Kredyty dla gospodarstw d t d domowych h w mld zł, stan na 30 IX 2009 r. 24,71 24 71 6,29

w rachunku bieżącym

9,68 23,47 14,52

70 29 70,29

na kartach kredytowych mieszkaniowe złotowe mieszkaniowe walutowe na inne nieruchomości

140 72 140,72 inwestycyjne pozostałe

Polski sektor bankowyy udział należności zagrożonych w należnościach ogółem struktura według grup rodzaju kredytu w %

10 6 10,6

w r-ku bieżącym

9,0 7,7

7,1

74 7,4

73 7,3

6,5 6,8

6,2 5,1

5,1

4,9 ,

związane z kartami y y kredytowymi mieszkaniowe

1,8 ,8

2006

1,2

2007

1

2008

14 1,4 inwestycyjne I-IX 2009

Polski sektor bankowyy udział należności zagrożonych w należnościach ogółem struktura według grup klientów w % 10,8 9,7

2006

2007

2008

I-IX 2009

69 6,9 5,9

6,1

5,6 4,9 4,1

0 5 0,3 0,5 05 0 3 0,5 sektor finansowy

35 3,5

0,6

0 5 0,3 0,5 05 0 3 0,5 przedsiębiorstwa

gospodarstwa domowe

ogółem

Kredyty zagrożone w bankach komercyjnych i spółdzielczych w% 8 7 6 5 4 3 2 1 0

7,0

6,5

3,7 3,3

5,8 3,1

5,4 5,1 3,0

3,0

4,9 2,8

Banki ki komercyjne k j Banki spółdzielcze

4,5

4,5

2,8

2,8

5,0 5,1

Wynik banków komercyjnych 30 Wynik na odsetkach

25

mld zł

20 Prowizje

15 10 5

Wynik finansowy netto

0 03/2007 09/2007 03/2008 09/2008 09/2009

Wynik banków spółdzielczych w mln zł 3000

mln zł

2500

Wynik na odsetkach d tk h

2000 1500

Prowizje

1000 500 0

Wynik finansowy netto

Stopa zwrotu z kapitału ROE Banki komercyjne

Banki spółdzielcze

35 30

29,3

28,2

26,8

22,9

26,5

27,7

26,4 22,7

25 20 15

22,9 19,2

17,8

18,4

, 21,8

21,7 19,6

17,2

10

13,8 11,7

5 0 03/2007

09/2007

03/2008

09/2008

9/2009

15 0 15,0 14,5

Współczynnik wypłacalności polskich banków 14,0

14,1

13,8

13,8

14,0 13,0

12,4

12,3

13,7

13,6

13

12

12 5 12,5

13 1 13,1

12,0

11,5 10,9

11,5 11,0

13,6

13,6

13,5

11 7 11,7 10,7

10,5

11,1

10,0 03/2007 06/2007 09/2007 12/2007 03/2008 06/2008 09/2008 12/2008 09/2009 banki komercyjne

banki spółdzielcze

Zagraniczne zobowiązania polskich podmiotów z tytułu derywatów

Dziękuję za uwagę