Raport Roczny ∙ 2009 ∙ Annual Report
Spis treści
Contents
List Prezesa do Udziałowców
4
Letter to Shareholders
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku
7
Management Board Report on the Bank’s activity
23 49
Opinia i Raport Niezależnego Biegłego Rewidenta
37
Opinion and Report of the Independent Auditor
Sprawozdanie Finansowe
61
Statement of Accounts
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
5
115
List Prezesa do Udziałowców
Szanowni Państwo, Akcjonariusze i Klienci Pekao Banku Hipotecznego S.A. W imieniu Zarządu Banku przedstawiam Raport Roczny za rok 2009. W minionym roku Pekao Bank Hipoteczny S.A. starał się utrzymać pozycję konkurencyjną w sektorze bankowym przy jednoczesnym zachowaniu bezpiecznych warunków udzielania nowych kredytów. Poszerzyliśmy ofertę dla prywatnych inwestorów, wprowadzając preferencyjny kredyt mieszkaniowy z dopłatami budżetowymi oraz kredyty z ubezpieczeniem niskiego udziału własnego. Zreorganizowaliśmy kanały dystrybucji, koncentrując się na współpracy z dużymi sieciami pośredników kredytowych. Wynik finansowy netto w 2009 roku w wysokości 26,95 mln zł, o ponad 8 mln zł wyższy niż w 2008 roku, świadczy o wysokiej efektywności działania. Wskaźnik wypłacalności, który ukształtował się na poziomie 17,43%, potwierdza dobrą i stabilną kondycję naszego Banku. W staraniach o nowych Klientów walczyliśmy z bardzo silną konkurencją cenową ze strony banków uniwersalnych. Z uwagi na negatywne zmiany w otoczeniu rynkowym, udzielaliśmy nowych kredytów ze szczególną ostrożnością, stosując zaostrzone zasady oceny ryzyka kredytowego. Niższy od oczekiwanego przychód ze sprzedaży nowych kredytów został zrekompensowany przychodami wynikającymi ze wzmożonej działalności w obszarze restrukturyzacji i windykacji oraz ograniczaniem kosztów sprzedaży.
W 2010 roku Bank zamierza skoncentrować się na relacjach z dotychczasowymi klientami i pozyskiwać nowych klientów wysoką jakością obsługi. W celu efektywniejszej realizacji planu sprzedaży kredytów komercyjnych w 2010 roku Bank będzie koncentrował się na finansowaniu doświadczonych inwestorów na rynku nieruchomości komercyjnych, deweloperów realizujących niewielkie projekty mieszkaniowe oraz przedsiębiorców o stabilnych wynikach finansowych posiadających atrakcyjnie zlokalizowane nieruchomości. Wierzymy również, że obecna trzyletnia strategia Banku (2009-2011) doprowadzi nas do celu, którym jest zdobycie ugruntowanej pozycji znaczącego banku specjalistycznego i emitenta bezpiecznych papierów wartościowych, zapewniającego swym Klientom wysokiej jakości produkty kredytowe, a nabywcom emitowanych przez nas listów zastawnych – satysfakcję oraz wieloletnie godziwe zyski z pewnej inwestycji. W imieniu Zarządu Banku przekazuję wszystkim naszym Pracownikom i Współpracownikom podziękowania za zaangażowanie w pracy oraz zrozumienie zadań i wyzwań stojących przed Bankiem Hipotecznym. Dziękując Państwu za okazane zaufanie i wspieranie naszych działań, zapraszam do lektury Raportu Rocznego za rok 2009, który zawiera szczegółowe informacje o naszej działalności.
Z wyrazami szacunku, Irena Stocka Prezes Zarządu Pekao Banku Hipotecznego S.A.
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Letter to Shareholders
Ladies and Gentlemen, Shareholders and Clients of Pekao Bank Hipoteczny S.A. On behalf of the Bank’s Management Board I hereby present the Annual Report for the year 2009. During the last year Pekao Bank Hipoteczny S.A. has been trying to keep its competitive position in the banking sector simultaneously adhering to secure terms of granting new loans. We expanded the offer of home and commercial mortgage loans for private investors by adding a preferential mortgage loan with budgetary subsidies and a loan with insured down payment. Our channels of sales have recently been modernized and are now based exclusively on a network of renowned external credit brokers. Our net profit in the amount of PLN 18.72 million, which constitutes an increase of almost PLN 8 million on the previous year, is a proof of the Bank’s high effectiveness. The capital adequacy ratio, which reached the level of 17.43%, confirms our stable position on the market. In the effort to gain new clients we faced extremely strong competition on the part of universal banks. Taking into account current market decline, the Bank was granting new loans with extra precautions, and according to strict rules of credit risk assessment. Lower sale of new mortgage loans than expected was compensated by income from intensive activities in restructuring and vindication, as well as through cost-cutting.
In 2010, the Bank intends to concentrate on maintaining good relations with our current clients and on winning new ones with our outstanding quality of services. In order to increase sales of commercial mortgage loans, the Bank will focus on financing more experienced investors on the real estate market, developers of small housing projects and owners of attractive estate with stable financial results. We strongly believe, that the triennial (2009-2011) strategy the Bank is currently pursuing will help us achieve our primary goal, which is confirming the well-established position on the market as a significant specialist bank and an issuer of safe securities, providing its Customers with high quality credit facilities, and gives satisfaction and high profits from a sure investment to the purchasers of bonds issued by the Bank. On behalf of the Bank’s Management Board I wish to thank all our Employees and Partners for their commitment and understanding of the tasks and challenges which the Mortgage Bank has to face. Thank you for your trust and support of our operations, and I invite you to read the Annual Report for the year 2009, which includes details of our operations.
Sincerely yours, Irena Stocka President of the Management Board of Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku w okresie sprawozdawczym od 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2009 roku 1. Wybrane dane finansowe Banku za rok 2009
8
2. Sytuacja makroekonomiczna w roku 2009, w tym sektor bankowy
9
3. Działalność Pekao Banku Hipotecznego S.A.
9
Działalność kredytowa
4. Wyniki finansowe za rok 2009 Główne wskaźniki efektywności i ich zmiana Zmiany w głównych pozycjach bilansowych
9
11 11 13
5. Istotne czynniki ryzyka i zagrożenia
14
6. Kierunki rozwoju i najważniejsze elementy strategii Banku na rok 2010
17
7. Struktura własnościowa, władze Banku, powiązania organizacyjne lub kapitałowe w ramach Grupy 17 Struktura własnościowa kapitału zakładowego Banku w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 roku Władze Spółki Powiązania organizacyjne lub kapitałowe w ramach Grupy
17 17 18
8. Dodatkowe informacje
19
9. Oświadczenia Zarządu
20
Zasady ładu korporacyjnego i społecznej odpowiedzialności Prawdziwość i rzetelność prezentowanych sprawozdań
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
20 20
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku 1. Wybrane dane finansowe Banku za rok 2009 Wyszczególnienie
31.12.2009
31.12.2008
Zmiana (%)
45 067 1 165 5 148 2 335 -21 964 1 732 33 498
48 597 2 580 13 152 -16 815 -24 578 364 23 300
92,7% 45,2% 39,1% -13,9% 89,4% 475,8% 143,8%
33 498 26 946 1 835 991 1 726 410 922 244 586 482 287 267 223 000 2 230 129 12,08
23 300 18 720 1 915 433 1 810 297 925 791 674 319 261 715 223 000 2 230 117 8,39
143,8% 143,9% 95,9% 95,4% 99,6% 87,0% 109,8% 100,0% 100,0% 110,3% 144,0%
11,66% 9,38% 1,82% 2,45% 42,31% 17,43%
8,90% 7,15% 1,22% 2,54% 38,54% 15,03%
131,0% 131,2% 149,2% 96,5% 109,8% 116,0%
W tysiącach zł
– Wynik z tytułu odsetek – Wynik z tytułu prowizji i opłat – Wynik z pozycji wymiany i wynik z operacji instrumentami finansowymi – Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości – Ogólne koszty administracyjne – Pozostałe koszty i przychody operacyjne – Wynik na działalności operacyjnej – Zysk brutto – Zysk netto – Suma bilansowa – Kredyty i pożyczki udzielone klientom – Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych – Zobowiązania wobec banków – Kapitał własny – Kapitał zakładowy – Liczba akcji – Wartość księgowa na jedną akcję (w zł) – Zysk na jedną akcję * (w zł) Wskaźniki (%)
– Rentowność kapitału brutto (ROE brutto) – Rentowność kapitału netto (ROE netto) – Rentowność aktywów (ROA) brutto – Marża odsetkowa na aktywach ogółem – Wskaźnik Koszty / Przychody – Współczynnik wypłacalności * Zysk na jedną akcję wyliczony na podstawie średniej ważonej liczby akcji.
Głównym akcjonariuszem Pekao Banku Hipotecznego S.A. jest Bank Pekao S.A., posiadając 99,96% kapitału zakładowego i głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Jedna akcja Banku jest w posiadaniu Holding Sp. z o.o., podmiotu zależnego od Banku Pekao S.A.
Sprawozdania Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. podlegają konsolidacji bezpośrednio ze sprawozdaniami finansowymi większościowego akcjonariusza Banku Pekao S.A. Grupa Kapitałowa Banku Pekao S.A. stanowi część Grupy Kapitałowej Banku UniCredit (UCG).
W związku z powyższym, Bank należy do Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. i jego sprawozdania finansowe są konsolidowane ze sprawozdaniami finansowymi Banku Pekao S.A.
Osiągnięte przez Bank wyniki za 2009 r. zostały opisane w rozdziale nr 4: „Wyniki finansowe za rok 2009”.
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2. Sytuacja makroekonomiczna w roku 2009, w tym sektor bankowy Według wstępnych szacunków dynamika PKB za cały 2009 r. wyniosła ok. 1,7%, względem 4,9% w roku poprzednim. Rok 2009 stał pod znakiem globalnego spowolnienia gospodarczego, w ramach którego zdecydowana większość rozwiniętych gospodarek doświadczyła recesji, często najsilniejszej od wielu lat. Prognozy wzrostu PKB w Polsce na rok 2010 są nieco bardziej optymistyczne – Bank Pekao S.A. prognozuje wzrost PKB na poziomie 2,3%, co jest poziomem zbliżonym do średniej oczekiwań krajowych analityków bankowych. Początek roku 2009 przyniósł dalsze zacieśnienie warunków udzielania kredytów przez banki, zarówno w odniesieniu do klientów korporacyjnych, jak i detalicznych. Największe nasilenie tego zjawiska występowało w pierwszej połowie roku; w okresie późniejszym, w miarę napływu coraz bardziej optymistycznych informacji z gospodarek, to podejście uległo pewnemu rozluźnieniu – wciąż jednak warunki przyznawania kredytów pozostają bardziej rygorystyczne niż w poprzednich latach. Spadek dynamiki przyrostu agregatów kredytowych wynikał jednak nie tylko z zaostrzenia warunków kredytowania przez banki, ale był także wynikiem naturalnego spadku popytu na kredyty. Po stronie przedsiębiorstw wyraźnie widać spadek zapotrzebowania na nowe środki finansowe w związku z zakończeniem cyklu inwestycyjnego, zaś gospodarstwa domowe ostrożniej podchodzą do wzrostu swojego zadłużenia w obliczu niepewności związanej z dalszym przebiegiem koniunktury w gospodarce. Stan gospodarki z kolei ma bezpośrednie przełożenie na rynek pracy, w tym na perspektywy płac i zatrudnienia. Już teraz obserwowane jest stopniowe osłabianie dynamiki sprzedaży detalicznej w odpowiedzi na spadający poziom płac, zaś w najbliższych kwartałach roczna dynamika przyrostu realnego funduszu płac oscylować będzie wokół zera – stąd nie należy oczekiwać znacznego przyrostu sprzedaży ani produktów konsumpcyjnych, ani bankowych. Warto odnotować korektę cen nieruchomości, jednak nawet po jej uwzględnieniu, cena metra kwadratowego powierzchni mieszkalnej w największych miastach Polski w odniesieniu do średnich zarobków w tych miastach pozostaje na wysokim poziomie. Będzie to czynnik ograniczający możliwości przyrostu kredytów hipotecznych. Jeśli chodzi o perspektywy makroekonomiczne, warto podkreślić, że pomimo tego, iż gospodarka będzie powoli przyspieszać po kryzysowym szoku końca roku 2008 i pierwszej połowy 2009, to skala tego przyspieszenia stoi pod licznymi znakami zapytania. Jeden z nich to kwestia tego, jak gospodarki globalne funkcjonować będą po zakończeniu możliwości korzystania ze znacznych pakietów stymulacyjnych, fiskalnych i monetarnych, które wygasają na początku bądź w pierwszej połowie 2010 roku. Biorąc pod uwagę słabość rynku pracy (co przejawia się m.in. bardzo wysoką stopą bezrobocia w wielu gospodarkach Europy Zachodniej), zachodzi obawa, że – po wyłączeniu programów stymulacyjnych – gospodarki czeka druga fala spowolnienia gospodarczego. To oznaczałoby także
kłopoty dla gospodarki Polski, zaś ich negatywne przełożenie na rynki finansowe byłoby dodatkowo wzmacniane przez wysoki poziom deficytu budżetowego. Reasumując, scenariusz przyspieszenia wzrostu gospodarczego prawdopodobnie będzie realizowany, ale jest znacznie większe prawdopodobieństwo tego, że będzie to raczej scenariusz „wyboistej drogi” aniżeli szybkiego powrotu do 4-5% ścieżki wzrostu PKB.
3. Działalność Pekao Banku Hipotecznego S.A. Pekao Bank Hipoteczny Spółka Akcyjna działa na podstawie Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz Uchwały Komisji Nadzoru Bankowego z dnia 1 grudnia 1999 roku Nr 244 / KNB / 99. Przywołana podstawa działalności Banku określa, że Pekao Bank Hipoteczny S.A. może prowadzić swą działalność w dwóch obszarach: udzielania kredytów hipotecznych i innych kredytów dopuszczonych ww. ustawą oraz emisji hipotecznych i publicznych listów zastawnych.
Działalność kredytowa Pekao Bank Hipoteczny S.A. w 2009 roku kontynuował działalność kredytową zgodnie z zaleceniami Komisji Nadzoru Finansowego oraz zasadami obowiązującymi w Grupie Kapitałowej Banku Pekao S.A. Z uwagi na negatywne zmiany w otoczeniu rynkowym, Bank udzielał nowych kredytów ze szczególną ostrożnością, stosując zaostrzone zasady oceny ryzyka kredytowego. W 2009 roku podpisano umowy kredytowe na kwotę 120 mln zł, z czego wolumen kredytów hipotecznych udzielonych osobom fizycznym stanowił 61,7%, a wolumen kredytów dla klientów biznesowych 38,3% łącznej sprzedaży. W obszarze kredytów detalicznych Bank koncentrował się na udzielaniu złotowych kredytów na cele mieszkaniowe. Oferta produktowa Banku została w I kwartale 2009 r. poszerzona o preferencyjny kredyt mieszkaniowy z dopłatami budżetowymi. Bank wprowadził również ofertę kredytów z ubezpieczeniem niskiego udziału własnego. Pomimo tych działań, zakładany plan sprzedaży nie został zrealizowany. Z planowanych 330 mln zł udało się sprzedać 74 mln zł kredytów mieszkaniowych. Główną przyczyną braku realizacji planu była bardzo silna konkurencja cenowa ze strony banków uniwersalnych w zakresie kredytów w złotych oraz brak w ofercie Banku kredytów w walucie EURO. Niska realizacja planu sprzedaży wymusiła reorganizację sieci sprzedaży kredytów mieszkaniowych. W celu ograniczenia kosztów w II połowie 2009 roku zlikwidowane zostały nierentowne, własne placówki sprzedażowe Banku w Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu i Gdańsku. Bank skoncentrował się na współpracy
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku (cd.)
z dużymi sieciami pośredników kredytowych, takimi jak: Expander, Finamo, Open Finance, DK Notus. Wnioski złożone przez pośredników sieciowych stanowiły 60% (ilościowo) wszystkich wniosków kredytowych złożonych w Banku w 2009 r. przez osoby fizyczne. W 2010 roku Bank zamierza skoncentrować się na relacjach z dotychczasowymi klientami i pozyskiwać nowych klientów wysoką jakością obsługi. W obszarze klientów komercyjnych wolumen nowou dzielonych kredytów dla przedsiębiorców na koniec 2009 roku wyniósł 46 mln zł i był niższy o 30% w porównaniu z 2008 rokiem. Niższa od oczekiwanej sprzedaż podyktowana była przede wszystkim zmianami w Polityce Kredytowej Banku powodującej znaczne zaostrzenie parametrów finansowania oraz działalnością banków konkurencyjnych. W drugiej połowie ub. roku, w sytuacji gdy recesja na rynku okazała się nie tak głęboka jak oczekiwano, banki uniwersalne, w oparciu o bardziej elastyczne parametry finansowania oraz niższe marże, zaczęły skutecznie konkurować z Bankiem o nowych klientów. Bank kierował ofertę kredytów hipotecznych do firm, które realizowały cele inwestycyjne (m. in. budowa, zakup, modernizacja) związane z atrakcyjnymi nieruchomościami komercyjnymi i ograniczył udzielanie kredytów refinansowych. Bank kładł nacisk na wyższy udział własny z uwagi na ograniczenia dopuszczalnego poziomu LTC oraz bezpieczne wskaźniki zdolności kredytowej.
10
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
W celu efektywniejszej realizacji planu sprzedaży kredytów komercyjnych w 2010 roku Bank będzie koncentrował się na finansowaniu doświadczonych inwestorów na rynku nieruchomości komercyjnych, deweloperów realizujących niewielkie projekty mieszkaniowe oraz przedsiębiorców o stabilnych wynikach finansowych posiadających atrakcyjnie zlokalizowane nieruchomości. Bank będzie również dążyć do rozszerzenia sieci sprzedaży poprzez zacieśnienie współpracy z Bankiem Pekao S.A. oraz budowie grupy stabilnych zewnętrznych partnerów sprzedaży. Niższy od oczekiwanego przychód ze sprzedaży nowych kredytów został zrekompensowany przychodami wynikającymi ze wzmożonej działalności w obszarze restrukturyzacji i windykacji oraz ograniczaniem kosztów sprzedaży. W roku 2009 łączny wolumen kredytów spadł z poziomu 1 868 599 tys. zł do poziomu 1 783 392 tys. zł, co oznacza zmniejszenie o 4,56 %. Zmiana wynika z obniżenia się portfela na skutek spadku kursów walut oraz niskiego poziomu uruchomień nowych kredytów. Udział kredytów z rozpoznaną utratą wartości, na które Bank utworzył rezerwy celowe, wyniósł 8,92% wartości całego portfela kredytowego, a stosunek rezerw do wartości tego portfela wyniósł 2,97%. Ogólna kwota bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, przyjętych przez Bank jako zabezpieczenie kredytów hipotecznych, wg stanu na 31.12.2009 r. wyniosła 3 116 453 tys. zł.
4. Wyniki finansowe za rok 2009 W 2009 roku zysk netto osiągnął poziom 26 946 tys. zł, co oznacza wzrost w stosunku do poprzedniego roku o 8 226 tys. zł. Wynik ten został zrealizowany m.in. dzięki efektywnym działaniom restrukturyzacyjnym, pomimo działania w trudnym otoczeniu makroekonomicznym oraz ograniczeniu kosztów prowadzenia działalności. Osiągnięty wynik finansowy spowodował istotne zwiększenie rentowności kapitału.
Mocna struktura kapitałowa Banku potwierdzona jest wysokim współczynnikiem wypłacalności na poziomie 17,43 %. Wzrost współczynnika wynika z zatrzymania wyniku finansowego za 2008 rok. Najważniejsze wskaźniki ekonomiczne oraz wielkości wybranych pozycji Sprawozdania z całkowitych dochodów zostały zaprezentowane na poniższych diagramach:
Główne wskaźniki efektywności i ich zmiana Wskaźnik ROE brutto 14,0%
Wskaźnik ROE netto 10,5%
12,0%
8,4%
10,0% 6,3%
8,0% 6,0%
4,2%
4,0%
31 grudnia 2009
2,0%
31 grudnia 2008
0,0%
14.0%
10.0%
Wskaźnik ROE netto według stanu na 31 grudnia 2009 wyniósł 9,38 %, Net ROE natomiast na koniec 2008 r. wynosił 7,15 %. 10.5%
Wskaźnik ROA
8.4%
Marża odsetkowa na aktywach ogółem
6.3% 3,0%
8.0% 2,0% 6.0%
4.2%
1,5% 4.0%
31 December 2009
2.0% 1,0% 0.0%
31 December 2008
0,5%
31 grudnia 2008
0,0%
Wskaźnik ROE brutto na koniec 2009 roku wyniósł 11,66 % i wzrósł Gross ROE o 2,76 punktu procentowego w porównaniu z 2008 r.
12.0%
31 grudnia 2009 2,1%
31 December 2009 2.1%
31 December 2008
2,5% 0.0%
31 grudnia 2009
31 grudnia 2009
31 grudnia 2008 0,0%
31 grudnia 2008 2,0%
Wskaźnik ROA według stanu na 31 grudnia 2009 r. wynosił 1,82 % wobec 1,22 % na koniec roku 2008. ROA 2.0%
Marża odsetkowa na aktywach ogółem w 2009 r. wynosiła 2,45 % i zmniejszyła się o 0,09 punktu procentowego w porównaniu z 2008 r. Interest margin 3.0%
1.5%
1.0%
0.5%
2.5%
31 December 2009 31 December 2008
0.0%
31 December 2009 31 December Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report2008 11 2.0%
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku (cd.)
Wskaźnik Koszty/Przychody 44,0% 42,0% 40,0% 38,0% 36,0% 34,0% 32,0% 30,0% 28,0% 26,0% 24,0% 22,0% 20,0%
Współczynnik wypłacalności 18,5% 16,4% 14,3% 12,2%
31 grudnia 2009 31 grudnia 2008
31 grudnia 2009 10,1% 8,0%
Wskaźnik koszty do przychodów wzrósł w 2009 r. o 3,77 punktu procenCost to Income Ratio towego i wyniósł 42,31 %.
W 2009 roku współczynnik wypłacalności wyniósł 17,43% wobec Capital Adequacy Ratio 15,03% w 2008 r. 18.5%
Wynik na działalności operacyjnej
16.4% 14.3% 25 000
31 December 2009 31 December 2008
22 500 12.2% 20 000 17 500 10.1% 15 000
10 000
31 grudnia 2009
5 000
31 grudnia 2008
7 500 5 000 2 500
25 000
35 000
22 500
31 grudnia 2008
20 000
30 000
17 500 ‘000 PLN
25 000 20 000
5 000
31 grudnia 2009
Ogólne koszty administracyjne w 2009 r. wyniosły 21 964 tys. zł i zmalały Operating expenses and overhead costs o 2 614 tys. zł w porównaniu z 2008 rokiem.
40 000
10 000
31 December 2008
0
Wynik na działalności operacyjnej w 2009 r. wyniósł 33 498 tys. zł, Resultz on operating activity co oznacza wzrost o 10 198 tys. zł w porównaniu 2008 r.
15 000
31 December 2009
12 500 8.0% 10 000
0
‘000 PLN
Ogólne koszty administracyjne
w tys. PLN
w tys. PLN
44.0% 42.0% 40.0% 38.0% 36.0% 34.0% 40 000 32.0% 35 000 30.0% 28.0% 30 000 26.0% 25 000 24.0% 22.0% 20 000 20.0% 15 000
31 December 2009 31 December 2008
0
12
31 grudnia 2008
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
15 000 12 500 10 000 7 500 5 000 2 500 0
31 December 2009 31 December 2008
Zmiany w głównych pozycjach bilansowych Zmiany głównych pozycji bilansowych 2 000 000 1 800 000 1 600 000 w tys. PLN
1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000
31 grudnia 2009
400 000
31 grudnia 2008
200 000 0 Kredyty i pożyczki udzielone klientom
Portfel kredytów hipotecznych w 2009 r. zmalał o 85 207 tys. zł w porów2 000 000i wyniósł 1 783 392 tys. zł. naniu z 2008 rokiem 1 800 000 1 600 000
Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych
Changes in major balance sheet items
Wartość nominalna wyemitowanych własnych papierów wartościowych zmalała o 233 tys. zł w porównaniu z 2008 rokiem i wyniosła 914 913 tys. zł.
1 400 000 ‘000 PLN
000 za 2009 r. przedstawiają się następująco: Główne pozycje1 200 bilansu 1 000 000 800 000 600 000 400 000
Aktywa
2009 w tys. zł
w%
1 712 425 13 985 212 82 183 27 186 1 835 991
93,3% 0,7% 0,0% 4,5% 1,5% 100,0%
1 794 397 15 900 135 75 446 29 555 1 915 433
93,7% 0,8% 0,0% 3,9% 1,6% 100,0%
586 482
31,9%
674 319
35,2%
922 244 287 267 39 998 1 835 991
50,2% 15,7% 2,2% 100,0%
925 791 261 715 53 608 1 915 433
48,3% 13,7% 2,8% 100,0%
200 000 0
Kredyty i pożyczki zabezpieczone hipoteką Credits and loans granted to clients Kredyty i pożyczki niezabezpieczone hipoteką Pochodne instrumenty zabezpieczające Pozostałe aktywa finansowe Inne Aktywa razem
2008 31 December 2009 w tys. 31zł December 2008 w %
Mortgage bonds issued
Pasywa
Zobowiązania wobec banków Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych Kapitał własny Inne Pasywa razem
Ze względu na specyfikę Banku, dominującą pozycję w aktywach stanowią kredyty i pożyczki. Działalność kredytowa Banku opisana została w rozdziale 3.
Zobowiązania Pekao Banku Hipotecznego S.A. wobec banków wynikały z długoterminowych i krótkoterminowej linii kredytowej. Zobowiązania wobec klientów wykazane w pozycji Inne pasywa wynosiły 11 962 tys. zł.
Głównym źrodłem refinansowania działalności operacyjnej Banku w 2009 roku były hipoteczne listy zastawne oraz zobowiązania wobec banków.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
13
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku (cd.)
5. Istotne czynniki ryzyka i zagrożenia Pekao Bank Hipoteczny S.A. identyfikował, mierzył oraz monitorował i zarządzał poszczególnymi rodzajami ryzyk występującymi w Banku, współpracując w tym zakresie z jednostkami kontroli ryzyka i zarządzania ryzykiem podmiotu dominującego. Zdecydowana większość rozwiązań stosowanych w ramach kontroli ryzyk dostosowana została do zasad obowiązujących w Grupie Kapitałowej Pekao S.A., a Pekao Bank Hipoteczny S.A. akceptował i stosował te rozwiązania.
W celu ograniczenia poziomu ryzyka rynkowego, Bank dostosowuje działalność do zewnętrznych i wewnętrznych norm ostrożnościowych, a ekspozycja na ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej (wyznaczana poprzez kalkulację pozycji pierwotnych w instrumentach bazowych zgodnie z Uchwałą nr 380 / 2008 KNF) monitorowana jest z zastosowaniem m.in. metody VaR (Value at Risk). – Ryzyko płynności rozumiane jako ryzyko braku zdolności do finansowania aktywów i terminowego wykonania zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności ponoszenia strat.
W 2009 roku Bank identyfikował następujące kategorie ryzyka: – Ryzyko kredytowe, w skład którego wchodziły następujące rodzaje ryzyka uznawanego za istotne lub potencjalnie istotne (tj. takie, które w określonych sytuacjach może zostać uznane za ryzyko istotne): • ryzyko kontrahenta rozumiane jako zagrożenie niewywiązania się kredytobiorców z zobowiązań wynikających z umów kredytowych zawartych z Bankiem, • ryzyko koncentracji na dłużnika lub grupę dłużników powiązanych, wynikające z występowania dużych, istotnie odbiegających od pozostałych ekspozycji kredytowych, zaangażowań wobec pojedynczych kredytobiorców i / lub grup kredytobiorców, • ryzyko pozostałych koncentracji kredytowych, tj. ryzyko znacznej koncentracji strat kredytowych w związku z występowaniem w Banku znaczących ekspozycji wobec podmiotów należących do jednego sektora gospodarczego, pochodzących z jednego regionu geograficznego bądź powiązanych w inny sposób, • ryzyko rezydualne rozumiane jako ryzyko poniesienia przez Bank strat związanych z mniejszą skutecznością przyjętych zabezpieczeń (w tym w wyniku spadku cen rynkowych nieruchomości). W celu ograniczenia poziomu ryzyka kredytowego, Bank posiada zdefiniowane procedury i procesy zarządzania zarówno ryzykiem poszczególnego kredytobiorcy, jak i ryzykiem grup kredytobiorców o zbliżonej charakterystyce. W Banku funkcjonują również wewnętrzne limity ekspozycji kredytowych, a kompetencje i proces podejmowania decyzji kredytowych jest uzależniony od oceny poziomu ryzyka. Bank przeprowadza także testy warunków skrajnych, oceniając wpływ tych sytuacji na jakość portfela kredytowego i poziom rezerw tworzonych na ekspozycje kredytowe. – Ryzyko rynkowe, w skład którego wchodziły: • ryzyko walutowe, tj. ryzyko poniesienia przez Bank strat w wyniku zmian kursów walutowych, • ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej związane ze zmianami rynkowych stóp procentowych mającymi wpływ na przychody i kapitał Banku.
14
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
W celu ograniczenia poziomu ryzyka płynności Bank dostosowuje działalność do zewnętrznych i wewnętrznych norm ostrożnościowych i na potrzeby zarządzania i monitorowania płynnością sporządza raporty płynności strukturalnej. W obszarze płynności długoterminowej Bank przeprowadza analizy stabilności źródeł finansowania oraz dokonuje pomiaru płynności w oparciu o wskaźniki pokrycia. Bank dokonuje również codziennej kalkulacji nadzorczych miar płynności krótko- i długoterminowej w oparciu o metodologię określoną w Uchwałe nr 386 / 2008 KNF. – Ryzyko operacyjne rozumiane jako ryzyko poniesienia przez Bank strat wynikających z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub ze zdarzeń zewnętrznych. System zarządzania i kontroli ryzyka operacyjnego realizowany jest na wszystkich poziomach organizacyjnych Banku i jest stopniowo rozszerzany i rozwijany. Bank przekazuje dane na temat incydentów ryzyka operacyjnego do scentralizowanego w Grupie Pekao S.A. systemu ewidencji zdarzeń i strat o charakterze operacyjnym. – Ryzyko biznesowe, na które składają się: • ryzyko emisji listów zastawnych, tj. ryzyko poniesienia przez Bank strat związanych z koniecznością wykupu przed terminem wymagalności wyemitowanych listów zastawnych w wyniku przekroczenia limitów ustawowych, • ryzyko wyniku finansowego rozumiane jako ryzyko poniesienia przez Bank strat finansowych wynikające z nieoczekiwanych zmian wolumenów i / lub cen produktów oferowanych przez Bank, niekorzystnych zmian zachodzących w otoczeniu biznesowym (w tym także zmian pozycji konkurencyjnej Banku i zachowań klientów), które nie są ujęte w ryzyku kredytowym, rynkowym i operacyjnym. Ryzyko to obejmuje także ryzyko niekorzystnych dla Banku zmian w otoczeniu prawnym, a także ryzyko z tytułu innych czynników nieujętych w innych rodzajach ryzyka.
W celu ograniczenia ryzyka emisji listów zastawnych, Bank wprowadził wewnętrzne limity emisji listów zastawnych mające na celu zapewnienie „nadzabezpieczenia” tej emisji w stopniu zapewniającym zachowanie limitów ustawowych.
W celu zapewnienia adekwatnego poziomu pokrycia poszczególnych rodzajów ryzyka kapitałami własnymi w Banku funkcjonuje także Zespół ds. Wdrożenia Bazylei II, którego celem działania jest m.in. wsparcie Zarządu Banku w tym zakresie.
Ryzyko wyniku finansowego ograniczane jest m.in. poprzez monitorowanie i odpowiednio szybkie reagowanie na zmieniającą się sytuację rynkową, kontrolę skutków ekonomicznych działań podejmowanych przez Bank, podejmowanie działań mających na celu ograniczanie kosztów i inne działania mające na celu optymalizację przychodów i kosztów.
Głównym czynnikiem mającym wpływ na poziom ryzyka występującego w Banku w 2009 roku była niekorzystna sytuacja rynkowa mająca wpływ zarówno na ryzyko kredytowe (w tym głównie na ryzyko kontrahenta), jak i na ryzyko rynkowe. Należy jednak podkreślić, iż dzięki działaniom Banku nastąpiło ograniczenie negatywnego wpływu ryzyk na wynik finansowy Banku m.in. w efekcie działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych (w tym także wobec najwyższej kwotowo ekspozycji kredytowej Banku), istotnym ograniczeniu (od końca 2008 roku) możliwości udzielania kredytów walutowych, wprowadzeniu specjalnych zasad prowadzenia działalności kredytowej w okresie kryzysu rynkowego, monitorowaniu wewnętrznych i zewnętrznych limitów i szybkim reagowaniu na występujące, w momencie największego natężenia zjawisk kryzysowych, niewielkie ich przekroczenia (aktualnie żaden z zewnętrznych i wewnętrznych limitów nie jest przekroczony).
– Ryzyko reputacji i ryzyko strategiczne rozumiane odpowiednio jako ryzyko strat wynikające z możliwości niekorzystnej oceny działalności Banku przez rynki finansowe, klientów, partnerów biznesowych, inwestorów, a także przez instytucje nadzorujące działalność Banku (ryzyko to należy postrzegać – ze względu na skalę działalności Banku – w kontekście ryzyka reputacyjnego całej Grupy PEKAO / UCG) oraz jako ryzyko strat wynikających z niewłaściwie podjętych i wdrażanych decyzji strategicznych, względnie braku niezbędnych decyzji tego typu, które miałyby być odpowiedzią na zachodzące na rynku zmiany. Ryzyka powyższe są ograniczane poprzez obowiązek przeprowadzania wewnętrznych konsultacji w zakresie nowo wprowadzanych produktów, nowych rodzajów działalności pod kątem oceny ryzyk, które produkty / działania te mogą generować i wprowadzania metod ograniczania tych ryzyk. W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu zarządzania w / w rodzajami ryzyk w Banku funkcjonują następujące Komitety wspierające działalność Zarządu Banku w tym zakresie: • Komitet Aktywów i Pasywów (ALCO) – którego przedmiotem działania są w szczególności ryzyka rynkowe i ryzyko płynności; • Komitet Kredytowy – którego przedmiotem działania jest ryzyko kredytowe; • Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego – którego działalność dotyczy ryzyk operacyjnych.
Szczegółowy opis istotnych czynników ryzyka i zagrożeń zamieszczony został w sprawozdaniu finansowym. Działając w ramach Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, Bank szczególną uwagę przykłada do zachowania bezpiecznych poziomów wykorzystania limitów związanych z emisją listów zastawnych określonych w ww. Ustawie. Żaden z ustawowych limitów w 2009 roku nie został przekroczony, a poziom ich wykorzystania wskazuje na bezpieczne zasady prowadzenia działalności w tym zakresie.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
15
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku (cd.)
Limity ustawowe związane z emisją listów zastawnych i poziom wykorzystania wg stanu na 31 grudnia 2009. Stan na 31 grudnia 2009
Maksymalny limit ustawowy
Stosunek ogólnej kwoty wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipoteką i nabytych wierzytelności innych banków z tytułu takich kredytów, w części przekraczającej 60% bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości do ogólnej kwoty wierzytelności zabezpieczonych hipoteką (w %)
12,33%
30%
art. 14
Stosunek wartości hipotecznych listów zastawnych znajdujących się w obrocie do 60% ogólnej kwoty bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, stanowiących przedmiot zabezpieczenia wierzytelności wpisanych do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych (w %).
75,39%
100%
art. 15 ust.1 pkt. 5
Stosunek ogólnej wartości nabytych akcji i udziałów innych podmiotów do funduszy własnych banku (w %)
0,00%
10%
art. 15 ust. 2
Stosunek ogólnej wartości przyjętych lokat terminowych, zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wyemitowanych obligacji do funduszy własnych Banku
232,13%
600%
art. 15 ust 3
Stosunek ogólnej wartości przyjętych lokat terminowych, zaciągniętych kredytów i pożyczek, wyemitowanych obligacji oraz listów zastawnych do ogólnej kwoty wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipoteką i niezabezpieczonych hipoteką, jeżeli kredytobiorcą, gwarantem lub poręczycielem spłaty są podmioty wymienione w art. 3 ust.2 pkt.1 ustawy oraz nabytych wierzytelności innych banków z tytułu takich kredytów
84,82%
100%
art. 17
Stosunek ogólnej wartości listów zastawnych znajdujących się w obrocie do sumy funduszy własnych Banku i rezerwy na zabezpieczenie listów zastawnych
355,24%
4000%
art. 18 ust. 1
Stosunek nominalnej wartości hipotecznych listów zastawnych znajdujących się w obrocie do nominalnej wartości wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz środków dodatkowych, wpisanych do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych
66,06%
100%
art. 18 ust. 2
Stosunek kosztów z tytułu odsetek od hipotecznych listów zastawnych znajdujących się w obrocie (narastająco od początku roku obrotowego) do przychodów z tytułu odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz środków dodatkowych, wpisanych do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych (narastająco od początku roku obrotowego)
59,53%
100%
art. 18 ust. 3
Stosunek wartości – wpisanych do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych – papierów wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez podmioty, o których mowa w art.3 ust. 3 pkt. 1 ustawy, lokat w NBP oraz gotówki do nominalnej wartości wierzytelności zabezpieczonych hipoteką wpisanych do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych (w %)
2,82%
10%
art. 23 zd. 1
Stosunek wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotekami ustanowionymi w trakcie realizacji inwestycji budowlanych do ogólnej wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, wpisanych do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych (w %)
6,40%
10%
art. 23 zd. 2
Stosunek wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotekami ustanowionymi na nieruchomościach przeznaczonych pod zabudowę, zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego, do ogólnej wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, wpisanych do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych (w %)
0,00%
1%
Ustawa
Wyszczególnienie
art.13 ust.1
16
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
6. Kierunki rozwoju i najważniejsze elementy strategii Banku na rok 2010 Bank opracował strategię działania na lata 2009 – 2011, która została zatwierdzona przez Radę Nadzorczą Banku Uchwałą nr 27 / 2008 z dnia 08.12.2008 r. Przyjęta strategia zakłada samodzielny rozwój Banku jako banku specjalistycznego w obszarze bankowości hipotecznej, uwzględniając ścisłą współpracę z podmiotami wchodzącymi w składy Grupy Kapitałowej Pekao S.A. Bank nadal będzie się koncentrował na dwóch podstawowych segmentach klientów, tj. osobach prywatnych i przedsiębiorstwach z segmentu SME. Celem Banku będzie oferowanie wysokiej jakości produktów kredytowych zgodnych z Polityką kredytową Grupy Pekao S.A. i stabilne zwiększenie udziału w rynku kredytowania nieruchomości. Planowany wzrost akcji kredytowej jest dopasowany do prognoz makroekonomicznych na najbliższe lata. Bank zamierza kontynuować politykę zdywersyfikowania portfela kredytowego pod względem segmentów klienta oraz typów finansowanych nieruchomości. W okresie objętym strategią, Bank planuje też wdrożenie narzędzi scoringowych i ratingowych w procesie oceny i zarządzania ryzykiem kredytowym. Pozwoli to na dalsze udoskonalenie metod zarządzania kapitałem i poziomem ryzyka bankowego. Obecnie Bank uzgadnia z właścicielem, tj. Bankiem Pekao S.A., politykę dalszego finansowania na rok 2010, zwłaszcza w kontekście wykupu listów zastawnych w listopadzie 2010 roku i konieczności zastąpienia ich nowymi źródłami refinansowania działalności kredytowej.
7. Struktura własnościowa, władze Banku, powiązania organizacyjne lub kapitałowe w ramach Grupy Struktura własnościowa kapitału zakładowego Banku w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 roku Akcje Lp.
Głosy na WZA
Nazwa akcjonariusza
Liczba
%
Liczba
%
Bank Polska Kasa Opieki S.A. Holding Sp. z o.o. RAZEM
2.229 1 2.230
99,96 0,04 100
2.229 1 2.230
99,96 0,04 100
W 2009 roku kapitał zakładowy Banku wynosił 223.000.000, złotych i dzielił się na 2.230 akcji o wartości nominalnej 100.000, złotych każda, emitowanych w następujących seriach: • Bank Pekao S.A. posiadał łącznie 2.229 imiennych akcji zwykłych serii „A”, „B”, „D”, „E”, „F”, „G” i „H”, natomiast • Holding Sp.z o.o. posiadała (i posiada obecnie) 1 imienną akcję zwykłą serii „C”.
Władze Spółki Zasady dotyczące powoływania i odwoływania osób zarządzających w Pekao Banku Hipotecznym S.A. oraz uprawnienia osób zarządzających w 2009 roku nie uległy zmianie w stosunku do stanu prawnego, jaki obowiązywał w okresie sprawozdawczym zakończonym 31 grudnia 2008 roku. Zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz Statutem Pekao Banku Hipotecznego S.A., organem zarządzającym Banku jest Zarząd. Członkowie Zarządu powoływani są w liczbie od trzech do pięciu osób przez Radę Nadzorczą, która ustala liczbę członków Zarządu. Co najmniej połowa członków Zarządu, w tym Prezes Zarządu, powinna mieć obywatelstwo polskie. Powołanie dwóch członków Zarządu, w tym Prezesa Zarządu, następuje za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego. Członkowie Zarządu powoływani są na trzy lata i mogą być odwołani w każdym czasie. Zarząd reprezentuje Pekao Bank Hipoteczny S.A. na zewnątrz oraz kieruje jego działalnością. Zarząd jest odpowiedzialny za bieżące prowadzenie spraw Banku, zapewnia pełną realizację celów Banku wynikających z planów strategicznych oraz rocznych planów finansowych. Sprawy niezastrzeżone do kompetencji innych władz Banku należą do kompetencji Zarządu. Zarząd działa na podstawie Regulaminu uchwalonego przez Radę Nadzorczą. Do kompetencji Zarządu należy w szczególności: – sporządzanie i przedkładanie Radzie Nadzorczej sprawozdań z działalności Banku oraz sporządzanie i przedkładanie Radzie Nadzorczej oraz Walnemu Zgromadzeniu sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, – podejmowanie decyzji o emisji hipotecznych listów zastawnych i publicznych listów zastawnych oraz określanie warunków i formy emisji, – podejmowanie decyzji o zaciąganiu zobowiązań lub rozporządzeniu aktywami, których łączna wartość w stosunku do jednego podmiotu przekracza 5% funduszy własnych Banku, chyba że prawo do podejmowania decyzji w tych sprawach Zarząd powierzy stałym lub doraźnym Komitetom działającym w Banku.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
17
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku (cd.)
Do kompetencji Rady Nadzorczej Pekao Banku Hipotecznego S.A. należy m.in.: – zawieszanie z ważnych powodów w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków Zarządu, jak również delegowanie członków Rady Nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członków Zarządu niemogących sprawować swoich funkcji, – wyrażanie zgody lub odmowa udzielenia zezwolenia na zbycie akcji, – wyrażanie zgody na udzielanie kredytów, w wyniku których maksymalna kwota zaangażowania kredytowego Banku wobec jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie przekroczyłaby kwotę 12 000 tys. zł lub równowartość tej kwoty wyrażoną w walutach wymienialnych. Do kompetencji Walnego Zgromadzenia Pekao Banku Hipotecznego S.A. należy w szczególności: – podejmowanie uchwał w sprawach dotyczących roszczeń o naprawienie szkody, wyrządzonej przy zawiązaniu Banku lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru, – podejmowanie uchwał w sprawach dotyczących zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa Banku lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nich ograniczonego prawa rzeczowego oraz zbycia nieruchomości lub udziału w nieruchomości, – podejmowanie uchwał w sprawie emisji obligacji. Poniżej zawarte są informacje dotyczące składu osobowego Zarządu i Rady Nadzorczej Pekao Banku Hipotecznego S.A. oraz informacje dotyczące łącznej wartości wynagrodzeń, nagród lub korzyści wypłaconych przez Bank dla osób zarządzających i nadzorujących. Zarząd W okresie 01.01.2009 r. – 31.12.2009 r. Zarząd Banku działał w następującym składzie i uzyskał roczne wynagrodzenie w wysokości:
Imię i nazwisko
Pełniona funkcja
Irena Stocka Prezes Zarządu Krzysztof Puchalski * Członek Zarządu Jerzy Tofil Członek Zarządu
Roczne wynagrodzenie za 2009 rok (zł)
Premia roczna za 2008 rok wypłacona w 2009 roku (zł)
458 419 343 033 396 186
0 0 0
* Dodatkowo w 2009 roku został wypłacony bonus w kwocie 55 200 złotych, niezwiązany z premią roczną, obciążający koszty 2008 roku.
Wynagrodzenia wykazane w powyższej tabeli nie obejmują rezerw na premie roczne dla Członków Zarządu Banku za 2009 rok w kwocie 500 tys. zł. W wykazanych kwotach uwzględniono m.in. ubezpieczenie na życie. Wysokość wynagrodzeń członków Zarządu zatwierdza Rada Nadzorcza.
18
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
W dniu 11 marca 2009 roku Rada Nadzorcza, w związku z upływem trzyletniej kadencji, powołała na nową kadencję Zarząd Banku w dotychczasowym składzie. Rada Nadzorcza W okresie od 01.01.2009 r. do 31.12.2009 r. Rada Nadzorcza Pekao Banku Hipotecznego S.A. działała w składzie: Imię i nazwisko
Pełniona funkcja
Grzegorz Piwowar Diego Biondo Luigi Lovaglio
Przewodniczący Rady Nadzorczej Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Członek Rady Nadzorczej
Elżbieta Ratajczak Artur Czyż
Członek Rady Nadzorczej Członek Rady Nadzorczej
W dniu 16 listopada 2009 roku Uchwałą Rady Nadzorczej nr 15 / 2009 został powołany Komitet Audytu w składzie: – Pani Elżbieta Ratajczak – Przewodnicząca Komitetu Audytu, – Pan Grzegorz Piwowar, – Pan Artur Czyż.
Powiązania organizacyjne lub kapitałowe w ramach Grupy Podmiotem dominującym bezpośrednio wobec Pekao Banku Hipotecznego S.A. jest Bank Pekao S.A. z siedzibą w Warszawie, posiadający 99,96% akcji Banku. W związku z tym, że Bank Pekao S.A. jest spółką zależną Grupy UniCredit, UCG jest podmiotem dysponującym pośrednio większością głosów na Walnym Zgromadzeniu Pekao Banku Hipotecznego S.A. za pośrednictwem Banku Pekao S.A. Transakcje z jednostkami powiązanymi Bank przeprowadza transakcje z podmiotem dominującym oraz podmiotami powiązanymi w ramach Grupy. Transakcje z jednostkami powiązanymi obejmują także transakcje z personelem zarządczym podmiotów Grupy Pekao oraz z pracownikami Pekao Banku Hipotecznego S.A. Transakcje z jednostkami powiązanymi dokonywane są w ramach normalnej działalności biznesowej. Obejmują one głównie kredyty, depozyty, transakcje wymiany walut obcych. Wartość transakcji z jednostkami powiązanymi na koniec roku 2009 oraz koszty i dochody za rok obrotowy 2009 są zaprezentowane w nocie 36 Sprawozdania finansowego. Umowy znaczące zawarte w ramach jednostek powiązanych W lutym 2009 roku Bank podpisał z bankiem Bayerische Landesbank aneks do umowy o linii kredytowej w łącznej kwocie 60 mln EUR przedłużający okres dostępności kredytu do dnia 10 marca 2009 roku.
W dniu 10 marca 2009 roku Bank podpisał z bankiem UniCredit Bank Ireland p.l.c. umowę o linię kredytową do łącznej kwoty 85 mln EUR, w celu finansowania bieżącej działalności Banku. Kredyt jest udostępniony po spełnieniu warunków umowy do dnia 10 marca 2010 roku (oprocentowanie zmienne). W dniu 27 listopada 2009 r. Pekao Bank Hipoteczny S.A. podpisał z Bankiem Pekao S.A. aneks do umowy o linię walutową z dnia 28 października 2008 roku do łącznej kwoty 439 mln zł, podwyższający kwotę linii kredytowej do kwoty 440 mln złotych oraz przedłużający okres kredytowania do dnia 30 listopada 2012 roku. Celem linii kredytowej jest finansowanie bieżącej działalności Banku.
8. Dodatkowe informacje
Inne zobowiązania związane z transakcjami pozabilansowymi Wartość zobowiązań z tytułu zawartych transakcji instrumentami finansowymi bieżącymi i terminowymi wynosi 597 124 tys. złotych.
Podmiot uprawniony do badania rocznego sprawozdania finansowego W lipcu 2009 r. Bank zawarł z KPMG Audyt Spółka z o.o. umowę o badanie i przegląd sprawozdań finansowych oraz raportów grupowych za okresy kończące się 30 czerwca 2009 r. oraz 31 grudnia 2009 r. Podmiotem przeprowadzającym badanie rocznego sprawozdania finansowego Banku za 2008 r. była również firma KPMG Audyt Spółka z o.o. Łączna wysokość wynagrodzenia podmiotu uprawnionego do badania sprawozdania finansowego:
Zmiana adresu Banku W dniu 30 marca 2009 roku Zarząd Pekao Banku Hipotecznego S.A. podjął Uchwałę o zmianie adresu Banku. Nowy adres Banku to: ulica Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa.
W tysiącach zł
2009
2008
Badanie rocznego sprawozdania finansowego Przegląd grupowego pakietu sprawozdawczego za pierwsze półrocze
122
123
39
49
Zdarzenia znaczące dla Banku po dacie bilansowej
Pozostałe informacje
Na dzień 16 lutego 2010 roku nie wystąpiły zdarzenia znaczące, których wartość stanowiłaby co najmniej 10% kapitałów własnych Banku.
• Bank nie zawierał i nie zna umów, w wyniku których w przyszłości mogłyby nastąpić zmiany w proporcjach posiadanych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy i obligatariuszy. • Bank w dniu 16 stycznia 2009 r. złożył przeciwko jednemu z kredytobiorców wniosek do sądu o nadanie klauzuli wykonalności na bankowy tytuł egzekucyjny. Wysokość wierzytelności na dzień złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności stwierdzona w bankowym tytule egzekucyjnym wynosi 30 429 tys. zł. Wierzytelność jest zabezpieczona na użytkowaniu nieruchomości hipoteką w kwocie 37 000 tys. zł i hipoteką kaucyjną do kwoty 18 500 tys. zł. Na dzień 31 grudnia 2008 r. wysokość utworzonego odpisu z tytułu utraty wartości wyniosła 20 229 tys. zł. W 2008 roku Bank dokonał dotworzenia odpisu na tym kredycie w wysokości 5 550 tys. zł. • W dniu 25 maja 2009 r. z wyżej wspomnianym kredytobiorcą Bank zawarł porozumienie w sprawie restrukturyzacji kredytu. W wyniku zawartego porozumienia z nowym inwestorem kredytobiorcy uległy zmianie warunki spłaty zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej: przedłużono okres kredytowania, zaległe odsetki zostały skapitalizowane, wzmocnieniu uległy zabezpieczenia spłaty zobowiązania. W związku z powyższą restrukturyzacją oraz wywiązywaniem się kredytobiorcy z tych warunków, Bank dokonał zmiany szacunków, co skutkowało częściowym rozwiązaniem odpisu. Na dzień 31 grudnia 2009 r. wysokość utworzonego odpisu z tytułu utraty wartości wynosi 8 923 tys. zł. W 2009 roku Bank dokonał rozwiązania odpisu na tym kredycie w wysokości 11 306 tys. złotych.
Zobowiązania warunkowe Wszczęte postępowania sądowe Na dzień 31 grudnia 2009 r. nie występują postępowania przed sądem lub organami administracji państwowej dotyczące zobowiązań lub wierzytelności Banku, których wartość stanowiłaby co najmniej 10 % kapitałów własnych Banku. Łącznie wartość wszystkich prowadzonych spraw sądowych, egzekucyjnych i upadłościowych podjętych w celu zaspokojenia wierzytelności wynosi 100 498 tys. zł, co stanowi 35 % kapitałów własnych Banku. Na ww. wierzytelności Bank utworzył odpisy z tytułu utraty wartości w wysokości 24 963 tys. zł. Na dzień 31 grudnia 2009 r. występują postępowania przed sądem lub organami administracji państwowej, w których Bank jest pozwanym, na kwotę 3 892 tys. zł. W ocenie Banku nie istnieją przesłanki utworzenia rezerwy na potencjalne straty związane z tymi postępowaniami. Zobowiązania warunkowe do udzielenia kredytów Wartość zobowiązań Banku z tyt. udzielenia kredytów wynosi 29 413 tys. złotych.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
19
Sprawozdanie Zarządu z działalności Banku (cd.)
• W dniu 28.04.2009 roku Komisja Nadzoru Finansowego powołała Pana Marka Wąsowicza na funkcję powiernika przy Pekao Banku Hipotecznym S.A., natomiast w dniu 13.07.2009 roku jako zastępcę powiernika powołano Panią Jolantę Bondarczuk.
Podziały realizowanych zadań zapewniają niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej. Alokacja odpowiedzialności jest określona w przejrzysty sposób w wewnętrznych regulacjach Banku.
9. Oświadczenia Zarządu
Bank posiada – opracowane w formie pisemnej – zasady i mechanizmy sprawowania kontroli wewnętrznej, dostosowane do specyfiki Banku i obejmujące m.in. zasady, limity i procedury dotyczące prowadzonej przez Bank działalności, mające charakter kontrolny i funkcjonujące w ramach systemu operacyjnego Banku. Wyodrębniona jednostka kontroli ryzyka, niezależna od jednostek biznesowych, odpowiada za pomiar i kontrolę identyfikowanych ryzyk.
Zasady ładu korporacyjnego i społecznej odpowiedzialności Pekao Bank Hipoteczny S.A. kieruje się w swej działalności zasadami społecznej odpowiedzialności i jest wrażliwy na potrzeby klientów i akcjonariuszy. Bank w pełni stosuje zasady zawarte w przyjętych przez Zarząd Banku: • „Regulaminie udzielania kredytów oraz podejmowania innych zobowiązań pozabilansowych wobec Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Banku, osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku i podmiotów z nimi powiązanych oraz podmiotów będących na Liście Oficerów Korporacyjnych”; • „Regulaminie Compliance w Pekao Banku Hipotecznym S.A.”. Zarząd Banku podejmuje czynności mające na celu zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa i ładu korporacyjnego obowiązującego w Grupie Pekao S.A. i UCG. Wprowadzona przez Zarząd i zatwierdzona przez Radę Nadzorczą struktura organizacyjna Banku dostosowana jest do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka.
Bank promuje zachowania zgodne z najlepszymi praktykami bankowymi i zasadami obowiązującymi w Grupie.
Prawdziwość i rzetelność prezentowanych sprawozdań Wedle najlepszej wiedzy Zarząd Pekao Banku Hipotecznego S.A. prezentuje roczne sprawozdanie z działalności Zarządu Banku za 2009 rok i dane porównywalne za 2008 r. Dane finansowe sporządzone zostały zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości oraz odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Banku oraz osiągnięty wynik finansowy. Zawarte w niniejszym dokumencie sprawozdanie Zarządu z działalności Banku zawiera prawdziwy obraz rozwoju, osiągnięć oraz sytuacji Banku, w tym opis istotnych ryzyk i zagrożeń.
Podpisy Zarząd Banku Data
Imię i Nazwisko
Stanowisko / Funkcja
17.02.2010
Irena Stocka
Prezes Zarządu
17.02.2010
Krzysztof Puchalski
Członek Zarządu
17.02.2010
Jerzy Tofil
Członek Zarządu
20
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Podpis
...............................................................
.................................................................
.................................................................
Management Board Report on the Bank’s activity in the accounting period from 1 January 2009 to 31 December 2009 1. Bank’s financial highlights for 2009
24
2. Macroeconomic situation in 2009, including the banking sector
25
3. Activity of Pekao Bank Hipoteczny S.A.
25
Lending activity
4. Financial results for 2009 Main efficiency ratios and their changes Changes in major balance sheet items
25
27 27 29
5. Key risk factors and threats
30
6. Bank’s development directions and key elements of its strategy for 2010
32
7. Ownership structure, authorities of the Bank, organizational or capital ties within the Group
32
Ownership structure of the Bank’s share capital from 1 January to 31 December 200932 Company Authorities32 Organizational or capital ties within the Group33
8. Additional information
34
9. Representations of the Management Board
35
Corporate governance and social responsibility principles35 Truthfulness and reliability of the presented statements35
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
23
Management Board Report on the Bank’s activity 1. Bank’s financial highlights for 2009 Item
31.12.2009
31.12.2008
Change (%)
45,067 1,165 5,148 2,335 -21,964 1,732 33,498
48,597 2,580 13,152 -16,815 -24,578 364 23,300
92.7% 45.2% 39.1% -13.9% 89.4% 475.8% 143.8%
33,498 26,946 1,835,991 1,726,410 922,244 586,482 287,267 223,000 2,230 129 12.08
23,300 18,720 1,915,433 1,810,297 925,791 674,319 261,715 223,000 2,230 117 8.39
143.8% 143.9% 95.9% 95.4% 99.6% 87.0% 109.8% 100.0% 100.0% 110.3% 144.0%
11.66% 9.38% 1.82% 2.45% 42.31% 17.43%
8.90% 7.15% 1.22% 2.54% 38.54% 15.03%
131.0% 131.1% 149.2% 96.5% 109.8% 116.0%
Profit and loss account in ‘000 PLN
– Net interest income – Net commissions – FX result and result on financial instrument operations – Costs on impairment charges – Operating expenses and overhead costs – Other expenses and operating income – Operating results – Profit Before Taxes – Net profit – Balance sheet value – Receivables from customers (net) – Liabilities on the issue of own securities – Liabilities to banks – Equity – Share capital – No. of shares – Book value per share (in PLN) – Earnings per share * (in PLN) Ratios (%)
– Return On Equity (gross) – Return On Equity (net) – Return On Assets (gross) – Interest margin on total assets – Cost to Income ratio – Capital adequacy ratio * Earnings per share calculated based on the weighted average number of shares
Bank Pekao S.A. is the main shareholder of Pekao Bank Hipoteczny S.A., holding 99.96% of its share capital and votes at the Shareholder Meeting. One share of the Bank is held by Holding Sp. z o.o., a subsidiary of Bank Pekao S.A.
The financial statements of the Bank Pekao S.A. Capital Group are subject to direct consolidation with the financial statements of the majority shareholder of Bank Pekao S.A. The Bank Pekao S.A. Capital Group is a part of the Bank UniCredit Capital Group (UCG).
Therefore, the Bank is part of the Bank Pekao S.A. Capital Group, while its financial statements are consolidated with the financial statements of Bank Pekao S.A.
The results attained by the Bank in 2009 are mentioned in chapter 4: “Financial results for 2009”.
24
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2. Macroeconomic situation in 2009, including the banking sector According to preliminary estimations, the GDP growth for the entire year 2009 declined to 1.7% in comparison to 4.9% in the previous year. 2009 can be characterized as a year of global financial slowdown, during which most of developed economies suffered recession, often deepest in years. The prospects for 2010 are more optimistic – Bank Pekao S.A. expects GDP growth to be at 2.3%, which is close to estimations of domestic financial experts. The beginning of 2009 brought about further restrictions to loan granting criteria, both for retail and commercial mortgage loans. The highest concentration of introduced restrictions was visible in the first six months of 2009; later, as more optimistic tendencies appeared from other economies, the strict approach was loosen, but still remained far from previous years. Downward credit aggregates’ growth was, however, a result of not only banks’ lending restrictions, but also of general decline in demand for loans. From the commercial angel, a significant drop in demand for financial resources is caused by closing of investment cycles. Households also remain very cautious about their liabilities in times of global financial instability since it translates into the situation on labor market and, therefore, into employment and wages. Gradual downturn in retail as a result of wages’ diminishment is already visible, and since in the following quarters the yearly dynamic of real wages fund is expected to fluctuate around zero – no significant sales increase can be expected, neither of consumer goods, nor banking products. Property prices’ adjustments have been made, nevertheless the ratio of price of a residential square meter in larger Polish cities to average income remains high, which significantly limits the amount of mortgage loan applications. As for the macro economical perspective in general, it is worth emphasizing, that despite a gradual acceleration in economic growth after a shock of late 2008 and the beginning of 2009, the scale of long-term improvements is debatable. One of the doubts is whether global economies will still develop after withdrawal of significant fiscal and monetary stimulatory packages that expire in early 2010. Taking into account the unstable situation on labor markets as an additional factor (high unemployment in many Western European countries), threat of second wave of economic deceleration is considerable. That, accompanied by high budget deficit would most certainly result in financial difficulties for Polish economy. To sum up, the scenario of economic growth acceleration will most likely take place, but rather in a form of a “bumpy road” than smooth transition back to GDP growth of 4-5%.
3. Activity of Pekao Bank Hipoteczny S.A. Pekao Bank Hipoteczny Spółka Akcyjna operates on the basis of the Mortgage Bond and Mortgage Banking Act of 29 August 1997 and Resolution No. 244 / KNB / 99 adopted by the Banking Supervision Commission on 1 December 1999. The aforementioned basis for the Bank’s activity defines that Pekao Bank Hipoteczny S.A. is eligible for operation in two areas: lending of mortgage loans and other credits approved by the above Act and by the Act on issuing mortgage bonds and public mortgage bonds.
Lending activity In 2009, Pekao Bank Hipoteczny S.A. conducted its lending activity in compliance with the recommendations of the Polish Financial Supervision Authority and the rules applied by the Pekao Group. Taking into account current market decline, the Bank was granting new loans with extra precautions, and according to strict rules of credit risk assessment. The aggregate value of credit agreements signed in 2009 was PLN 120 million, of which 61,7% was granted to individual clients, and 38,3% for commercial purposes. In the area of individual clients, the Bank concentrated on granting mortgage loans in PLN. The product offer was extended in the Q1 of 2009 by adding a preferential mortgage loan with budgetary subsidies and a loan with insured downpayment. Despite modifications, the sales plan was not achieved. From the assumed PLN 330 million, only PLN 74 million worth mortgage loans were sold. The main reasons for not achieving the sales goal were extremely strong competition in PLN loans on the part of universal banks, and excluding loans in EUR from the Bank’s offer. Level of sales below previous year’s expectations forced the Bank to reorganize the network of individual mortgage loans’ sales. To minimalize costs, in the Q2 of 2009, unprofitable internal sales network which encompassed units in Gdansk, Cracow, Poznan, Warsaw and Wroclaw was closed down. Instead, sale of individual loans is now concentrated mainly around external credit brokers, such as Expander, Finamo, Open Finance, or Dom Kredytowy Notus. Credit applications issued by the brokers accounted for 60% of all applications received by the Bank in 2009 from individual clients. In 2010, the Bank is planning to concentrate on present clients and win new ones with our outstanding quality of services.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
25
Management Board Report on the Bank’s activity (cont)
In the area of commercial clients, the volume of mortgage loans granted to natural persons until the end of the year 2009 was PLN 46 million and represented a decrease of 30% as compared to the previous year. Lower sales than expected were the result of introducing the new Bank’s Credit Policy significantly sharpening parameters of financing, and of competitors’ activity on the market. In the H2 of 2009, when the financial decline in Poland had proven to be less extensive than expected, universal banks resumed their policies of more liberal lending terms and lower profit margind and, therefore, regained position as strong competitors also in gaining new clients. The Bank’s mortgage loan offer was addressed to companies that were pursuing their investment goals (e.g. construction, purchase, modernization) associated with attractive commercial real estate and reduced the granting of refinancing loans. The Bank was putting emphasis on higher own contribution because of statutory restrictions concerning the acceptable level of the LTV ratio and safe creditworthiness ratios. To successfully implement sales plans in 2010, the Bank will concentrate on financing more experienced investors on the real estate market, developers of small housing projects and owners of attractive estate with
26
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
stable financial results. The Bank intends to strive for extension of sales network through tighter cooperation with Bank Pekao S.A. and build an even stronger network of external sales partners. Lower sales of new mortgage loans than expected were compensated by income from intensive activities in restructuring and vindication, as well as through cost-cutting. In 2009, the total volume of loans declined from PLN 1,868,599 thousand to PLN 1,783,392 thousand, which means 4.56% decrease. Low currency rates combined with low level of credit releases had major impact on the decrease in portfolio. The share of loans with recognized impairment, for which the Bank established special-purpose reserves in 2009, pegged at 8.92% of the entire loan portfolio, while the proportion of reserves to the value of the portfolio was 2.97%. The total mortgage-banking value of real estate taken by the Bank as collateral security of mortgage loans, as at 31 December 2009, was PLN 3,116,453.
4. Financial results for 2009 Wskaźnik ROE brutto At 14,0% the end of 2009 the Bank’s net profit was PLN 26,946 thousand, which 12,0%shows an increase vis-à-vis the previous year of PLN 8,226 thousand. The result was achieved thanks to, inter alia, effective restructuring 10,0% actions, despite operating in extremely difficult economical conditions and 8,0% reducing the operating costs. 6,0% 4,0%
31 grudnia 2009
2,0%
31 grudnia 2008
The financial results led to a significant increase of Return on Equity.
Wskaźnik ROE netto
Strong 10,5% capital structure of the Bank is confirmed by very high level of capital adequacy ratio of 17.43 % achieved by saving the financial result from8,4% 2008. 6,3%
The most important economic ratios and the amounts of selected profit and4,2% loss account items are presented on the diagrams below: 31 grudnia 2009
2,1%
Main efficiency ratios and their changes
Net ROE
Gross ROE 10.5%
14.0% 12.0% 10.0%
Wskaźnik ROA
8.4%
Marża odsetkowa na aktywach ogółem
6.3% 3,0%
8.0% 2,0% 6.0%
4.2%
1,5% 4.0%
31 December 2009
2.0% 1,0% 0.0%
31 December 2008
0,5%
31 grudnia 2008
0,0%
0,0%
31 December 2009 2.1%
31 December 2008
2,5% 0.0%
31 grudnia 2009
At the end of 2009 the gross ROE ratio was 11.66% and was up2008 by 2.76 31 grudnia percentage points vis-à-vis 2008. 0,0%
31 grudnia 2009
As at 31 December 2009 the net ROE ratio was 9.38%, the end 31while grudniaat2008 of 2008 2,0% it was 7.15%.
ROA 2.0%
Interest margin 3.0%
1.5%
1.0%
0.5%
2.5%
31 December 2009
31 December 2009
31 December 2008
31 December 2008
0.0%
As at 31 December 2009 the ROA ratio was 1.82% vis-à-vis 1.22% at the end of 2008.
2.0%
Interest margin on total assets in 2009 was 2.45% and increased 0.09 percentage points in comparison with 2008.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
27
Wskaźnik Koszty/Przychody
Management Board Report on the Bank’s activity 44,0% 42,0% 40,0% 38,0% 36,0% 34,0% 32,0% 30,0% 28,0% 26,0% 24,0% 22,0% 20,0%
18,5% 16,4%
14,3% (cont) 12,2%
31 grudnia 2009 31 grudnia 2008
31 grudnia 2009 10,1%
31 grudnia 2008
8,0%
Cost to Income Ratio
10 000
Capital Adequacy Ratio 18.5%
Wynik na działalności operacyjnej
16.4%
Ogólne koszty administracyjne
14.3% 25 000
31 December 2009 31 December 2008
22 500 12.2% 20 000 17 500 10.1% 15 000
w tys. PLN
w tys. PLN
44.0% 42.0% 40.0% 38.0% 36.0% 34.0% 40 000 32.0% 35 000 30.0% 28.0% 30 000 26.0% 25 000 24.0% 22.0% 20 000 20.0% 15 000
7 500
31 grudnia 2009
25 000
35 000
22 500 20 000 17 500
25 000
‘000 PLN
‘000 PLN
30 000
20 000
5 000
31 grudnia 2009
Operating expenses and overhead costs
40 000
10 000
31 December 2008
5 000 In 2009, the capital adequacy ratio was 17.43% vis-à-vis 15.03% 31 grudnia 2008 2 500 in 2008. 0
Result on operating activity
15 000
31 December 2009
12 500 8.0% 10 000
In 2009 the cost to income ratio rose by 3.77 percentage points2008 and was 31 grudnia 5 000 42.31%. 0
31 December 2009 31 December 2008
0
In 2009 the result on operating activity was PLN 33,498 thousand, which means PLN 10,198 thousand increase vis-à-vis 2008.
28
Współczynnik wypłacalności
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
15 000 12 500 10 000 7 500 5 000 2 500
31 December 2009 31 December 2008
0
The Bank’s operating expenses and overhead costs in 2009 were PLN 21,964 thousand and decreased PLN 2,614 thousand as compared to 2008.
Zmiany głównych pozycji bilansowych 2 000 000 1 800 000 1 600 000 w tys. PLN
1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000
31 grudnia 2009
400 000
31 grudnia 2008
200 000 0
Changes in major balance sheet itemsudzielone klientom Kredyty i pożyczki
Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych
Changes in major balance sheet items 2 000 000 1 800 000 1 600 000 ‘000 PLN
1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000
31 December 2009
400 000
31 December 2008
200 000 0 Credits and loans granted to clients
The mortgage loans portfolio in 2009 decreased PLN 85,207 thousand in comparison to 2008 and was PLN 1,783,392 thousand.
Mortgage bonds issued
The par value of own securities issued decreased PLN 233 thousand as compared to 2008 and was PLN 914,913 thousand.
The key items of the balance sheet for 2009 are as follows: 2009
2008
‘000 PLN
%
‘000 PLN
%
1,712,425 13,985 212 82,183 27,186 1,835,991
93.3% 0.7% 0.0% 4.5% 1.5% 100.0%
1,794,397 15,900 135 75,446 29,555 1,915,433
93.7% 0.8% 0.0% 3.9% 1.6% 100.0%
586,482 922,244 287,267 39,998 1,835,991
31.9% 50.2% 15.7% 2.2% 100.0%
674,319 925,791 261,715 53,608 1,915,433
35.2% 48.3% 13.7% 2.8% 100.0%
Assets
Mortgage-backed credits and loans Mortgage-free credits and loans Hedging derivatives Other financial assets Other Total assets Liabilities
Liabilities to banks Liabilities on the issue of own securities Equity Other Total liabilities and equity
Due to the specific nature of the Bank, credits and loans is the dominating item in its assets. The Bank’s credit activity is described in chapter 3.
Liabilities of Pekao Bank Hipoteczny SA to banks resulted from long-term and short-term credit facilities. Liabilities to clients shown under item “Other liabilities” were PLN 11,962 thousand.
Mortgage bonds and liabilities to banks were the main source of refinancing the Bank’s operational activities in 2009.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
29
Management Board Report on the Bank’s activity (cont)
5. Key risk factors and threats Pekao Bank Hipoteczny S.A. has been identifying, measuring, monitoring and managing the respective types of risks in the Bank, while cooperating in this regard with the parent company’s risk control and risk management units. Majority of the solutions applied within the framework of risk control has been adjusted to the principles applied by the Pekao S.A. Capital Group, while Pekao Bank Hipoteczny S.A. has been accepting and using these solutions. In 2009, the Bank identified the following risk categories: – Credit risk consisting of following risk types considered significant or potentially significant (i.e. risks that can be considered significant under certain circumstances): • contractor risk understood as risk that the borrower will fail to meet obligations under loan agreements concluded with the Bank, • concentration risk on a borrower or a group of related borrowers resulting from large engagements towards single borrowers or groups of borrowers significantly differing from other credit exposure, • risk of other credit concentrations, i.e. risk of high concentration of credit losses related to Bank’s significant exposure to objects belonging to one economic sector, one geographic region or otherwise related to one another, • residual risk understood as risk of the Bank’s loss due to lower effectiveness of undertaken safeguards (here: decrease in real estate prices). In order to reduce level of credit risk, the Bank clearly defines management procedures and processes for both individual borrower, and groups of borrowers with similar characteristic. Additionally, the Bank has internal credit exposure limits; competences and credit decision making process are contingent upon risk level estimation. Extreme conditions tests are being conducted to estimate the changes in quality of credit portfolio and in level of reserves for credit exposure in conditions tested. – Market risk consisting of: • FX risk i.e. the Bank’s risk arising from the change in foreign currency exchange rates, • interest rate risk in bank ledger related to variability of market interest rates and their impact on the Bank’s income and equity. To mitigate market risk the Bank adjusts its activity to external and internal prudence norms, while exposure to FX position risk and interest rate risk (determined through calculation of primary positions in underlying instruments in line with Resolution No. 380 / 2008 adopted by the Polish Financial Supervision Authority) is monitored using the Value at Risk method.
30
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
– Liquidity risk understood as the Bank’s risk of incapability to finance assets and to timely fulfill commitments in course of regular Bank activity, or under other circumstances, that are possible to predict, without incurring a loss. To mitigate the liquidity risk the Bank adjusts its activity to external and internal prudence norms and to manage and monitor liquidity, it prepares structural liquidity reports. With regard to long-term liquidity the Bank analyzes the financing sources and measures liquidity based on coverage ratios. The Bank daily calculates supervisory short- and long-term liquidity measures using the methodology as set out in Resolution number 386 / 2008 adopted by the Polish Financial Supervision Authority. – Operating risk understood as any type of threats to the Bank’s activity or performance arising out of disturbed processes, inadequate procedures, actions of people or systems, or external events. The operating risk management and control system is applied on all organizational levels of the Bank and is being expanded and developed gradually. The Bank, as a part of the central system of the Pekao S.A. Group, transfers data on operational risk incidents to a register of operational events and losses. – Business risk consisting of: • risk of mortgage bonds’ emission i.e. risk of losses caused by necessity to issued mortgage bonds’ redemption before due date as a result of exceeding statutory limits, • financial result risk understood as the Bank’s risk resulting from unexpected changes of volumes and / or prices of the Bank’s products, adverse changes in business environment (including changes in the Bank’s competing position and client behavior) that are not covered by credit, market and operational risks. It also includes adverse changes in legal environment, and risks resulting from factors not included in any other category. In order to mitigate risk of mortgage bonds’ emission, the Bank introduced internal limits of emission resulting in “over securing” the emission to extend placed within statutory limits. Financial result risk is mitigated, inter alia, through monitoring and appropriate quick reacting to changing market situation, control of economic consequences of the Bank’s actions, taking cost reducing actions, and other activities designed to optimize income and costs. – Reputation risk and strategic risk understood as, respectively, risk of losses resulting from negative evaluation of the Bank’s activity by financial markets, clients, business partners, investors, and bodies supervising the Bank’s activity (this particular risk should be perceived – on the ground of the scale of activities – in context of reputation risk
for the whole PEKAO / UCG), and strategic risk of losses resulting from wrong strategic decisions or their misapplication, or from their absence of decisions necessary to react to market changes. The above-described risks are being mitigated by obligation to conduct internal consultations on introducing new products or new activities taking into account the assessment of risks those products / activities can general and the methods of risk mitigation. In order to ensure an appropriate management level of the above risks, the Bank uses the following Committees to support activity of the Bank’s Management Board in this area: • ALCO – whose subject matter of activity are, partcularly, market risks and liquidity risk; • Loan Committee – whose subject matter of activity is credit risk; • Operational Risk Committee – whose activity concerns operational risks. For adequate level of covering all individual types of risks with equity, a special Team dealing with implementation of Basel II has been established. One of its main goals is to support the Bank’s Management Board in above mentioned area.
One of the main factors influencing risk levels in the Bank in 2009 were adverse market conditions effecting both credit risk (mostly contractor risk), and market risk. Actions of the Bank were, however, efficient enough to avoid risks’ negative influence of the Bank’s financial results, in consequence of, inter alia, restructuring and vindication (including actions towards the Bank’s largest credit exposure), significant reduction (since the end of 2008) of loans in foreign currencies, introducing extraordinary regulations in credit activity in times of financial crisis, controls of internal and external limits and quick reaction to narrow exceeding of limits in periods of the highest downturn (as at this point none of the limits is exceeded). A detailed description of material risk and threat factors may be found in the financial statements. Operating on the basis of the Mortgage Bond and Mortgage Banking Act, the Bank puts special emphasis on keeping safe levels of usage of limits related to the mortgage bonds’ emission as set in the Act above. None of the statutory limits has been surpassed in 2009, and their level points to safe conduct in his area.
The statutory limits and their usage as on 31 December 2009 Utilization on 31 December 2009
Statutory limit
Art.13 Par.1
Ratio of cumulated mortgage claims and mortgage claims acquired from other banks, in part worth over 60% of property’s bank-mortgage value to cumulated mortgage claims (in%)
12.33%
30%
Art. 14
Ratio of mortgage bonds in circulation to 60% of property’s bank-mortgage value that is collateral and are in register of the cover of the mortgage bonds (%)
75.39%
100%
Art. 15 Par.1 Point 5
Ratio of acquired stocks and other entities’ shares to equity of the Bank (%)
0.00%
10%
Art. 15 Par. 2
Ratio of cumulated value of time deposits, notigated credit and loans, and issued debentures to equity of the Bank (%)
232.13%
600%
Art. 15 Par. 3
Ratio of cumulated value of time deposits, notigated credit and loans, and issued debentures to cumulated value of mortgage claims and none-mortgage claims, if borrower, guarantor or underwriter is an entity listed in Art.3 Par.2 Point1 of the Act and mortgage claims acquired from other banks (%)
84.82%
100%
355.24%
4000%
66.06%
100%
Act
Specification
Art. 17 Art. 18 Par. 1
Ratio of cumulated value of mortgage bonds in circulation to the Bank’s equity and reserves for mortgage bonds (%) Ratio of nominal value of mortgage bonds in circulation to nominal value of mortgage claims and additional means from the register of the cover of the mortgage bonds (%)
Art. 18 Par. 2
Ratio of interest charge from mortgage bonds in circulation (growing since the beginning of the financial year) to income from mortgage claims’ interest and additional means from the register of the cover of the mortgage bonds (growing since the beginning of the financial year)
59.53%
100%
Art. 18 Par. 3
Ratio of value of – as in register of mortgage bonds’ securities – stocks issued or guaranteed by entities listed in Art.3 Par.3 Point 1 of the Act, NBP deposits and Cash up to the nominal value of mortgage claims from the register of the cover of the mortgage bonds (%)
2.82%
10%
6.40%
10%
0.00%
1%
Art. 23 Sent. 1 Art. 23 Sent. 2
Ratio of mortgage claims during the process of perusing a constructional investment to cumulated value of mortgage claims from the register of the cover of the mortgage bonds (%) Ratio of mortgage claims on properties for development, as stated in spatial development plan to cumulated value of mortgage claims from the register of the cover of the mortgage bonds (%)
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
31
Management Board Report on the Bank’s activity (cont)
6. Bank’s development directions and key elements of its strategy for 2010 The Bank has prepared its operating strategy for 2009 – 2011, which was approved by the Bank’s Supervisory Board with Resolution number 27 / 2008 on 8 December 2008. The adopted strategy assumes the Bank’s independent development as a specialist bank in the mortgage banking business, taking into account close cooperation with Pekao S.A. Capital Group entities. The Bank will continue focusing on two major customer segments, i.e. private persons and SMEs. The Bank’s objective will be to offer high quality credit products in compliance with the Credit Policy of the Pekao S.A. Group and to steadily increase its share in the real estate financing market. The planned expansion of the credit campaign is appropriate to the macroeconomic forecasts for the coming years. The Bank intends to continue its policy to diversify the loan portfolio by customer segments and type of financed real estate. During the period encompassed by the strategy, the Bank also plans to implement scoring and rating tools in the credit risk evaluation and management process. This will allow to further improve the capital management and banking risk method. The Bank is currently in the process on creating, together with the owner Bank Pekao S.A., a policy of further financing for 2010, with special emphasis on redeeming of mortgage bonds in November 2010 and the necessity to replace them with new means to finance credit activity.
7. Ownership structure, authorities of the Bank, organizational or capital ties within the Group Ownership structure of the Bank’s share capital from 1 January to 31 December 2009 Votes at the Shareholder Meeting
Shares No. Shareholder’s name
Bank Polska Kasa Opieki S.A. Holding Sp. z o.o. TOTAL
Number
%
Number
%
2,229 1 2,230
99.96 0.04 100
2,229 1 2,230
99.96 0.04 100
Throughout the year 2009, the Bank’s share capital was PLN 223,000,000 and was divided into 2,230 shares with a par value of PLN 100,000 each, issued in the following series: • Bank Pekao S.A. was holding a total of 2,229 series A, B, D, E, F, G and H series ordinary registered shares, while • Holding Sp. z o.o. was holding (and still holds) 1 C-series ordinary registered share.
Company Authorities Rules for appointing and dismissing corporate officers at Pekao Bank Hipoteczny S.A. and their powers have not changed in relation to the legal status binding during the reporting period ended 31 December 2008. According to the prevailing provisions of law and the Articles of Association of Pekao Bank Hipoteczny S.A., the Bank’s governing body is its Management Board. The number of Management Board members appointed by the Supervisory Board, which sets the number of Management Board members, ranges from three to five. At least half of the Management Board members, including the CEO, should have Polish citizenship. Two Management Board members, including the CEO, are appointed upon consent of the Financial Supervision Commission. Management Board members are appointed for a term of 3 years and may be dismissed at any time. The Management Board represents Pekao Bank Hipoteczny S.A. on the outside and manages its activity. The Management Board is responsible for conducting the Bank’s affairs on an ongoing basis, ensuring that the Bank’s objectives, resulting from its strategic plans and annual financial plans, are entirely fulfilled. The powers of the Management Board cover all matters not restricted for other authorities of the Bank. The Management Board operates pursuant to the Bylaws adopted by the Supervisory Board. Powers of the Management Board include in particular: – preparing and submitting reports on the Bank’s activity to the Supervisory Board, and preparing and submitting financial statements for the previous financial year to the Supervisory Board and the Shareholder Meeting, – making decisions on issuing mortgage bonds and public mortgage bonds and establishing the terms and conditions and the form of the issue, – making decisions on incurring liabilities or disposal of assets whose total value with regard to one entity exceeds 5% of the Bank’s shareholders’ equity, unless the Management Board entrusts the decision making rights on these matters to standby or ad hoc Committees operating within the Bank. Powers of the Supervisory Board of Pekao Bank Hipoteczny S.A. include, among others: – suspending, due to important reasons, individual or all members of the Management Board in their duties, as well as delegating members
32
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
of the Supervisory Board to temporarily perform duties of the Management Board members who are not able to perform their duties, – expressing consent or refusing authorization to sell shares, – expressing consent to grant loans, as a result of which the Bank’s maximum credit exposure to a single entity or entities with capital or organizational ties would exceed PLN 12,000 thousand or its equivalent expressed in foreign currencies. Powers of the Shareholder Meeting of Pekao Bank Hipoteczny S.A. include in particular: – adopting resolutions on claims to remedy damages incurred during the establishment of the Bank or in its management or oversight, – adopting resolutions on selling or leasing a business or an organized part thereof and establishing a limited material right thereon and on selling real estate or a share in it, – adopting resolutions on the issue of bonds.
Management Board From 1 January 2009 to 31 December 2009, the Bank’s Management Board operated in the following composition, earning the following annual remuneration:
Irena Stocka
Position
CEO Management Board Krzysztof Puchalski * Member Management Board Jerzy Tofil Member
Annual remuneration for 2009 (PLN)
Annual bonus for 2008 paid in 2009. (PLN)
458,419
0
343,033
0
396,186
0
* The annual remuneration of Mr Krzysztof Puchalski includes a loyalty bonus in amount of PLN 55,200, independent from the annual bonus, and counting to costs for 2008.
Remunerations listed in the above table do not include reserves for annual bonuses to the Bank’s Management Board members for 2009 amounting to PLN 500 thousand. The amounts listed include, among others, life insurance. Remuneration of Management Board members is approved by the Supervisory Board. On 11 March 2009, due to the elapse of the three year term of office, the Supervisory Board appointed the Management Board consisting of the same persons for the new term of office.
First name and surname
Position
Grzegorz Piwowar Diego Biondo Luigi Lovaglio Elżbieta Ratajczak Artur Czyż
CEO of the SB Vice-chairman of the SB Supervisory Bard Member Supervisory Bard Member Supervisory Bard Member
On 16 November 2009 the Supervisory Board adopted Resolution No. 15 / 2009 on appointing the Supervisory Board Audit Committee composed of the following: – Elżbieta Ratajczak – Chairwoman of the Audit Committee – Grzegorz Piwowar – Artur Czyż
Below you may find information on the compositions of the Management Board and the Supervisory Board of Pekao Bank Hipoteczny S.A., and information on the total amount of salaries, bonuses and benefits paid by the Bank to managers and supervisors.
First name and surname
Supervisory Board From 1 January 2009 to 31 December 2009, the Supervisory Board of Pekao Bank Hipoteczny S.A. operated in the following composition:
Organizational or capital ties within the Group The parent company of Pekao Bank Hipoteczny S.A. is Bank Pekao S.A., with its seat in Warsaw, holding 99.96% of the Bank’s shares. Since Bank Pekao S.A. is a subsidiary of UniCredit Group (UCG), UCG is the one that indirectly holds the majority of votes at the Shareholder Meeting of Pekao Bank Hipoteczny S.A. via Bank Pekao S.A. Transactions with affiliated companies Transactions with affiliated entities include transactions with managers and employees of Pekao Bank Hipoteczny S.A. Transactions with associates are effected within the framework of normal business activity. They encompass mainly loans, deposits and FX transactions. The value of transactions with affiliated entities at the end of 2009 and the costs and income for the financial year 2009 are presented in note 36 to the Financial Statements. Significant agreements concluded within the framework of affiliated entities In February the Bank concluded annex to a credit facility Agreement with Bayerische Landesbank up to the total amount of EUR 60 million. The annex results in extending the loan’s availability period to 10 March 2009. On the 10 March 2009 the Bank concluded credit facility Agreement with UniCredit Bank Ireland p.l.c. up to total amount of EUR 85 million, to finance the Bank’s ongoing activity. Credit will be released, if conditions fulfilled, on the 10 March 2010 (flexible interest rates).
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
33
Management Board Report on the Bank’s activity (cont)
On the 27 November 2009 Pekao Bank Hipoteczny S.A. concluded annex to a credit facility Agreement of 28 October 2008 up to the total amount of PLN 439 million increasing the amount up to PLN 440 million, and extending the loans availability period to 30 November 2012. The credit facility was concluded in order to finance the Bank’s ongoing activity.
Entity authorized to audit annual financial statement
8. Additional information
The entity auditing the Bank’s annual financial statements for 2008 was also KPMG Audyt Spółka z o.o., and the total fee was PLN 123 thousand gross.
Change of the Bank’s head office On 3 March 2009, the Management Board adopted a resolution on changing the address of the Bank’s offices. The current address is: ulica Domaniewska 39a 02-672 Warszawa
In July 2009, the Bank concluded an agreement with KPMG Audyt Spółka z o.o. to audit and review its financial statements and group reports for the periods ended 30 June 2009 and 31 December 2009.
The total fee of the entity entilted to audit the financial report was: ‘000 PLN
2009
2008
Audit of the annual financial report Review of the group reporting set for H1
122 39
123 49
Material events for the Bank after the balance sheet date
Other Information
Until 16 February 2010 there were no significant events representing at least 10% of the Bank’s equity.
• The Bank has not concluded, nor is it aware of any agreements as a result of which the proportions of shares held by current shareholders or bondholders would change. • On 16 January 2009 the Bank brought a lawsuit against one of the borrowers asking the court of law to issue an execution writ for the bank’s enforcement title. The amount of debt at the date of filing an application for issuing an execution write for the bank’s enforcement title was PLN 30,429 thousand. The debt was secured on property use with a mortgage worth PLN 37,000 thousand and capped mortgage up to PLN 18,500 thousand. As of 31 December 2008 the value of impairment write-down was PLN 20,229 thousand. In 2008 the Bank upgraded the write-down for this loan by adding PLN 5,550 thousand. • On 25 May 2009 the Bank entered into loan restructuring agreement with this borrower. Under the loan restructuring agreement that was signed with a new investor in the borrower’s company the loan repayment terms were modified: the lending period was extended, the past due interest was capitalized, the debt collaterals were strengthened. In relation to signing of loan restructuring agreement and fulfilment of new conditions by the borrower the Bank modified its estimations, which resulted in partial dissolution of provision. As of 31 December 2009 the impairment write-down was PLN 8,923 thousand. In 2009 the Bank dissolved the impairment write-down for this loan for the total amount of PLN 11,306 thousand. • On the 28 April 2009 Polish Financial Supervision Authority appointed Mr Marek Wąsowicz to serve as a trustee for the Pekao Bank Hipoteczny S.A. Ms Jolanta Bondarczuk was appointed deputy trustee on the 13 July 2009. Their terms of offices end in 6 years.
Contingent liabilities Initiated judicial proceedings As at 31 December 2009, there were no pending proceedings before a court or a public administration body with respect to the Bank’s liabilities or receivables representing at least 10% of the Bank’s equity. The total value of all pending judicial, enforcement and bankruptcy proceedings initiated to satisfy the accounts receivable is PLN 100,498 thousand, representing 35% of the Bank’s equity. For the aforementioned accounts receivable, the Bank established impairment charges of PLN 24,963 thousand. As at 31 December 2009, there are pending proceedings before a court or a public administration body in which the Bank is the defendant for PLN 3,892 thousand. In the opinion of the Bank, there are no reasons to establish a reserve for potential losses associated with these proceedings. Contingent liabilities to grant loans The Bank’s has liabilities to grant loans totaling PLN 29,413 thousand. Other liabilities associated with off-balance sheet transactions The value of liabilities on account of transactions concluded with current and future financial instruments is PLN 597,124 thousand.
34
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
9. Representations of the Management Board Corporate governance and social responsibility principles In its activity Pekao Bank Hipoteczny S.A. is guided by the principles of social responsibility and is sensitive to the needs of its clients and shareholders. The Bank fully adheres to the principles contained in the following documents adopted by the Bank’s Management Board: • “Byelaws for granting credit and incurring other off-balance sheet liabilities towards the members of the Bank’s Management and Supervisory Boards, persons holding managerial positions in the Bank and entities affiliated with them or entities listed on the List of Corporate Officers”; • “The Compliance Bylaws of Pekao Bank Hipoteczny S.A.”. The Management Bard takes actions to ensure the Bank’s compliance with law and corporate order of the Pekao S.A. Group and UCG. The Bank’s organizational structure, introduced by the Management Board and approved by the Supervisory Board, is adequate to the size and profile of undertaken risk. The division of activities secures the independence of measurement, minitoring and control of operational risk. Allocation of responsibility is set clearly in the Bank’s internal regulations. The Bank
has – in written form – rules and mechanisms of internal audit customized to the Bank’s particular profile and including, i.a. rules, limits and procedures regarding the Bank’s activities, with a control character and functioning in the framework of the Bank’s operating system. An isolated unit for risk control, independent from business units, is responsible for assessing and control of identified risks. The Bank is promoting the standards of best banking practice and practices implemented by the Group.
Truthfulness and reliability of the presented statements So far as the Management Board of Pekao Bank Hipoteczny S.A. is aware, it presents the Management Board’s annual report on the Bank’s activity for 2009 and comparable data for 2008. The financial data was prepared in accordance with the adopted accounting principles and reflect, truly, reliably and clearly, the asset and financial position of the Bank and the achieved financial result. The annual activity report of the Management Board contained herein contains a true picture of development, achievements and condition of the Bank, including a description of key risks and threats.
Signatures The Management Board of the Bank Date
Name and surname
Position / Function
17.02.2010
Irena Stocka
President of the Management Board
17.02.2010
Krzysztof Puchalski
Member of the Management Board
17.02.2010
Jerzy Tofil
Member of the Management Board
Signature
...............................................................
.................................................................
.................................................................
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
35
Opinia i Raport Niezależnego Biegłego Rewidenta Rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009 r. Opinia niezależnego biegłego rewidenta
38
1. Część ogólna raportu
40
1.1. Dane identyfikujące Bank40 1.1.1. Nazwa Banku40 1.1.2. Siedziba Banku40 1.1.3. Rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym40 1.1.4. Rejestracja w Urzędzie Skarbowym i Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym40 1.2. Dane identyfikujące biegłego rewidenta [podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych]40 1.3. Podstawy prawne40 1.3.1. Kapitał zakładowy40 1.3.2. Jednostki powiązane40 1.3.3. Kierownik jednostki40 1.3.4. Przedmiot działalności40 1.4. Informacje o sprawozdaniu finansowym za poprzedni rok obrotowy41 1.5. Zakres prac i odpowiedzialności41
2. Analiza finansowa Banku
43
2.1. Ogólna analiza sprawozdania finansowego43 2.1.1. Sprawozdanie z sytuacji finansowej43 2.1.2. Rachunek zysków i strat44 2.1.3. Sprawozdanie z całkowitych dochodów44 2.2. Wybrane wskaźniki finansowe45 2.3. Interpretacja wskaźników45
3. Część szczegółowa raportu
45
3.1. Prawidłowość stosowanego systemu rachunkowości45 3.2. Inwentaryzacja składników majątkowych45 3.3. Stosowanie się do norm ostrożnościowych45 3.4. Wskaźniki istotności przyjęte do badania46 3.5. Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego46 3.6. Sprawozdanie z działalności Banku46 3.7. Informacja o opinii niezależnego biegłego rewidenta46
KPMG Audyt Sp. z o.o. Opinia zawiera 2 strony Raport uzupełniający opinię zawiera 7 stron Opinia niezależnego biegłego rewidenta oraz raport uzupełniający opinię z badania sprawozdania finansowego za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009 r.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
37
Opinia i Raport Niezależnego Biegłego Rewidenta
Opinia niezależnego biegłego rewidenta Dla Walnego Zgromadzenia Pekao Banku Hipotecznego S.A. Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania finansowego Pekao Banku Hipotecznego S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Domaniewska 39a („Bank”), na które składa się sprawozdanie z sytuacji finansowej sporządzone na dzień 31 grudnia 2009 r., które po stronie aktywów i pasywów wykazuje sumę 1.835.991 tys. złotych, rachunek zysków i strat za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujący zysk netto w kwocie 26.946 tys. złotych oraz sprawozdanie z całkowitych dochodów za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujące całkowite dochody ogółem w kwocie 25.552 tys. złotych, sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujące zwiększenie kapitału własnego o kwotę 25.552 tys. złotych, sprawozdanie z przepływów pieniężnych za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujące zwiększenie stanu środków pieniężnych netto o kwotę 4.278 tys. złotych oraz informacje dodatkowe o przyjętych zasadach rachunkowości oraz inne informacje objaśniające.
Odpowiedzialność Zarządu Zarząd Banku jest odpowiedzialny za prawidłowość ksiąg rachunkowych oraz sporządzenie i rzetelną prezentację tego sprawozdania finansowego zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską i innymi obowiązującymi przepisami. Odpowiedzialność ta obejmuje: zaprojektowanie, wdrożenie i utrzymanie kontroli wewnętrznej związanej ze sporządzeniem oraz rzetelną prezentacją sprawozdań finansowych wolnych od nieprawidłowości powstałych wskutek celowych działań lub błędów, dobór oraz zastosowanie odpowiednich zasad rachunkowości, a także dokonywanie szacunków księgowych stosownych do zaistniałych okoliczności.
38
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Odpowiedzialność Biegłego Rewidenta Naszym zadaniem jest, w oparciu o przeprowadzone badanie, wyrażenie opinii o tym sprawozdaniu finansowym oraz prawidłowości ksiąg rachunkowych stanowiących podstawę jego sporządzenia. Badanie sprawozdania finansowego przeprowadziliśmy stosownie do postanowień rozdziału 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późniejszymi zmianami) („ustawa o rachunkowości”) oraz Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej. Regulacje te nakładają na nas obowiązek postępowania zgodnego z zasadami etyki oraz zaplanowania i przeprowadzenia badania w taki sposób, aby uzyskać racjonalną pewność, że sprawozdanie finansowe i księgi rachunkowe stanowiące podstawę jego sporządzenia są wolne od istotnych nieprawidłowości. Badanie polega na przeprowadzeniu procedur mających na celu uzyskanie dowodów badania dotyczących kwot i informacji ujawnionych w sprawozdaniu finansowym. Wybór procedur badania zależy od naszego osądu, w tym oceny ryzyka wystąpienia istotnej nieprawidłowości sprawozdania finansowego na skutek celowych działań lub błędów. Przeprowadzając ocenę tego ryzyka, bierzemy pod uwagę kontrolę wewnętrzną związaną ze sporządzeniem oraz rzetelną prezentacją sprawozdania finansowego, w celu zaplanowania stosownych do okoliczności procedur badania, nie zaś w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności działania kontroli wewnętrznej w jednostce. Badanie obejmuje również ocenę odpowiedniości stosowanych zasad rachunkowości, zasadności szacunków dokonanych przez Zarząd oraz ocenę ogólnej prezentacji sprawozdania finansowego. Wyrażamy przekonanie, że uzyskane przez nas dowody badania stanowią wystarczającą i odpowiednią podstawę do wyrażenia przez nas opinii z badania.
Opinia
Inne kwestie
Naszym zdaniem, załączone sprawozdanie finansowe Pekao Banku Hipotecznego S.A. przedstawia rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową Banku na dzień 31 grudnia 2009 r., wynik finansowy oraz przepływy pieniężne za rok obrotowy kończący się tego dnia, zostało sporządzone, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, jest zgodne z wpływającymi na treść sprawozdania finansowego przepisami prawa i postanowieniami statutu Banku oraz zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych, we wszystkich istotnych aspektach, ksiąg rachunkowych.
Ponadto, zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości, stwierdzamy, że sprawozdanie z działalności Banku uwzględnia, we wszystkich istotnych aspektach, informacje, o których mowa w art. 49 ustawy o rachunkowości oraz Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. z 2009 r., nr 33, poz. 259) i są one zgodne z informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym.
..........................................................
..........................................................
Za KPMG Audyt Sp. z o.o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa Biegły rewident nr 9794 Mariola Szczesiak
Za KPMG Audyt Sp. z o.o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa Stacy Ligas, Dyrektor
17 lutego 2010 r. Warszawa
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
39
Opinia i Raport Niezależnego Biegłego Rewidenta 1. Część ogólna raportu 1.1. Dane identyfikujące Bank 1.1.1. Nazwa Banku Pekao Bank Hipoteczny S.A. 1.1.2. Siedziba Banku ul. Domaniewska 39a, 02-672 Warszawa (do dnia 25 maja 2009 r.: ul. Chmielna 132 / 134, 00-805 Warszawa) 1.1.3. Rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym Sąd rejestrowy: Sąd Rejonowy w dla m. st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Data: 12 lipca 2001 r. Numer rejestru: 0000027441
(cd.)
1.3. Podstawy prawne 1.3.1. Kapitał zakładowy Bank został założony zgodnie ze statutem Banku z dnia 24 sierpnia 1995 r. na czas nieokreślony. Kapitał zakładowy Banku na dzień 31 grudnia 2009 r., zgodnie z KRS, wynosił 223.000 tys złotych i dzielił się na 2.230 akcji o wartości nominalnej 100 tys. złotych każda. Według stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. struktura własnościowa w Banku kształtowała się następująco:
Nazwa akcjonariusza
Ilość akcji
Ilość głosów (w %)
Wartość nominalna akcji zł ‘000
Udział w kapitale zakładowym (w %)
Bank Pekao S.A. Holding Sp. z o.o.
2 229 99,96% 1 0,04% 2 230 100,00%
222 900,0 100,0 223 000,0
99,96% 0,04% 100,00%
1.1.4. Rejestracja w Urzędzie Skarbowym i Wojewódzkim Urzędzie Statystycznym Numer NIP: 527-10-28-697 REGON: 011183360
1.3.2 Jednostki powiązane Bank należy do grupy kapitałowej Banku Pekao S.A., należącej do grupy kapitałowej UniCredit.
1.2. Dane identyfikujące biegłego rewidenta [podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych]
1.3.3 Kierownik jednostki Funkcje kierownika jednostki sprawuje Zarząd.
Firma: Siedziba: Adres: Numer rejestru: Sąd rejestrowy:
W skład Zarządu Banku na dzień 31 grudnia 2009 r. wchodzili: • Irena Stocka – Prezes Zarządu, • Krzysztof Puchalski – Członek Zarządu, • Jerzy Tofil – Członek Zarządu
KPMG Audyt Sp. z o.o. Warszawa ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa KRS 0000104753 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Kapitał zakładowy: 125.000 zł Numer NIP: 526-10-24-841 KPMG Audyt Sp. z o.o. jest wpisana na listę podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych pod numerem 458.
40
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
1.3.4 Przedmiot działalności Przedmiotem działalności Banku zgodnie ze Statutem Banku jest w szczególności: • udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką, • udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, jeżeli kredytobiorcą, gwarantem lub poręczycielem spłaty kredytu w pełnej wysokości wraz z należnymi odsetkami są Skarb Państwa, NBP, rządy lub banki centralne państw członkowskich Unii Europejskiej, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, • nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz wierzytelności z tytułu kredytów nie zabezpieczonych hipoteką, jeżeli kredytobiorcą, gwarantem lub poręczycielem spłaty kredytu do pełnej wysokości wraz z należnymi odsetkami jest którykolwiek z ww. podmiotów,
• emitowanie hipotecznych listów zastawnych, których podstawę stanowią wierzytelności Banku z tytułu udzielonych kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz nabyte wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką, • emitowanie publicznych listów zastawnych, których podstawę stanowią wierzytelności Banku z tytułu kredytów nie zabezpieczonych hipoteką oraz nabyte przez Bank wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów nie zabezpieczonych hipoteką, jeżeli kredytobiorcą, gwarantem lub poręczycielem spłaty kredytu do pełnej wysokości wraz z należnymi odsetkami jest którykolwiek z ww. podmiotów. Do przedmiotu działalności Banku należą także inne czynności polegające na: • przyjmowaniu lokat terminowych, • zaciąganiu kredytów i pożyczek, • emitowaniu obligacji, • przechowywaniu papierów wartościowych, • nabywaniu i obejmowanie akcji lub udziałów innych podmiotów, których forma prawna zapewnia ograniczenie odpowiedzialności Banku do wysokości zainwestowanych środków, o ile służy to wykonywaniu czynności Banku, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z przepisów prawa, • prowadzeniu rachunków bankowych służących obsłudze projektów inwestycyjnych realizowanych z wykorzystaniem kredytów udzielonych przez Bank, • świadczeniu usług konsultacyjno-doradczych związanych z rynkiem nieruchomości, w tym także w zakresie ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości, • zarządzaniu wierzytelnościami Banku oraz innych banków, z tytułu ww. kredytów, jak również udzielanie tych kredytów w imieniu innych banków na podstawie zawartych z nimi umów, • zbywaniu wierzytelności hipotecznych, z zastrzeżeniem uprzedniej pisemnej zgody powiernika, zachowania, w przypadku zbywania wierzytelności hipotecznej wpisanej do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.
1.4. Informacje o sprawozdaniu finansowym za poprzedni rok obrotowy Sprawozdanie finansowe za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2008 r. zostało zbadane przez KPMG Audyt Sp. z o.o. i uzyskało opinię biegłego rewidenta bez zastrzeżeń. Sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie w dniu 3 kwietnia 2009 r., które postanowiło, że zysk za ubiegły rok obrotowy w kwocie 18.720,0 tys. złotych będzie podzielony następująco: • zwiększenie kapitału zapasowego w kwocie 1.497,6 tys. złotych, • zwiększenie kapitału rezerwowego w kwocie 17.222,4 tys. złotych. Bilans zamknięcia na dzień 31 grudnia 2008 r. został prawidłowo wprowadzony do ksiąg rachunkowych jako bilans otwarcia roku badanego. Sprawozdanie finansowe zostało złożone w Sądzie Rejestrowym w dniu 15 kwietnia 2009 r. oraz ogłoszone w Monitorze Polskim B nr 956 z 15 czerwca 2009 r.
1.5. Zakres prac i odpowiedzialności Niniejszy raport został przygotowany dla Walnego Zgromadzenia Pekao Banku Hipotecznego S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Domaniewska 39a, 02-672 Warszawa i dotyczy sprawozdania finansowego, na które składa się sprawozdanie z sytuacji finansowej sporządzone na dzień 31 grudnia 2009 r., które po stronie aktywów i pasywów wykazuje sumę 1.835.991 tys. złotych, rachunek zysków i strat za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujący zysk netto w kwocie 26.946 tys. złotych oraz sprawozdanie z całkowitych dochodów za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujące całkowite dochody ogółem w kwocie 25.552 tys. złotych, sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujące zwiększenie kapitału własnego o kwotę 25.552 tys. złotych, sprawozdanie z przepływów pieniężnych za rok obrotowy kończący się tego dnia wykazujące zwiększenie stanu środków pieniężnych netto o kwotę 4.278 tys. złotych oraz informacje dodatkowe o przyjętych zasadach rachunkowości oraz inne informacje objaśniające. Badana jednostka sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, na podstawie decyzji Walnego Zgromadzenia Banku z dnia 31 stycznia 2005 r.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
41
Opinia i Raport Niezależnego Biegłego Rewidenta
(cd.)
Badanie sprawozdania finansowego przeprowadzono zgodnie z umową z dnia 27 lipca 2009 r., zawartą na podstawie uchwały Rady Nadzorczej z dnia 20 lipca 2009 r. odnośnie wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdania finansowego.
Naszym zadaniem było, w oparciu o przeprowadzone badanie, wyrażenie opinii i sporządzenie raportu uzupełniającego, odnośnie tego sprawozdania finansowego oraz prawidłowości ksiąg rachunkowych stanowiących podstawę jego sporządzenia.
Badanie sprawozdania finansowego przeprowadziliśmy stosownie do postanowień rozdziału 7 ustawy o rachunkowości oraz Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej.
Zarząd Banku złożył w dniu wydania niniejszego raportu oświadczenie o rzetelności i jasności sprawozdania finansowego przedstawionego do badania oraz niezaistnieniu zdarzeń wpływających w sposób znaczący na dane wykazane w sprawozdaniu finansowym za rok badany.
Badanie wstępne zostało przeprowadzone w siedzibie Banku w okresie od 19 października 2009 r. do 27 października 2009 r. Badanie sprawozdania finansowego zostało przeprowadzone w siedzibie Banku w okresie od 18 stycznia 2010 r. do 12 lutego 2010 r. Zarząd Banku jest odpowiedzialny za prawidłowość ksiąg rachunkowych, sporządzenie i rzetelną prezentację sprawozdania finansowego zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską oraz z innymi obowiązującymi przepisami. Zarząd Banku oraz członkowie Rady Nadzorczej są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności Banku spełniały wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości.
42
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
W trakcie badania sprawozdania finansowego Zarząd Banku udostępnił nam wszelkie dokumenty i informacje niezbędne do wydania opinii i przygotowania raportu. KPMG Audyt Sp. z o.o., członkowie jej Zarządu i organów nadzorczych oraz inne osoby uczestniczące w badaniu sprawozdania finansowego Banku spełniają wymóg niezależności od badanego Banku. Zakres planowanej i wykonanej pracy nie został w żaden sposób ograniczony. Zakres i sposób przeprowadzonego badania wynika ze sporządzonej przez nas dokumentacji roboczej, znajdującej się w siedzibie KPMG Audyt Sp. z o.o.
2. Analiza finansowa Banku 2.1 Ogólna analiza sprawozdania finansowego 2.1.1 Sprawozdanie z sytuacji finansowej
AKTYWA
31.12.2009 zł ‘000
% aktywów
31.12.2008 zł ‘000
% aktywów
Kasa, środki w banku centralym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Pochodne instrumenty zabezpieczające Kredyty i pożyczki udzielone klientom Pozostałe aktywa finansowe Aktywa przeznaczone do sprzedaży Rzeczowe aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne Inne aktywa – w tym aktywa z tytułu podatku odroczonego SUMA AKTYWÓW
7 107 3 849 2 973 212 1 726 410 82 183 – 1 517 374 11 366 9 718 1 835 991
0,4 0,2 0,2 0,0 94,0 4,5 – 0,1 0,0 0,6 0,5 100,0
126 6 552 2 617 135 1 810 297 75 446 4 795 606 209 14 650 11 498 1 915 433
0,0 0,3 0,1 0,0 94,6 3,9 0,3 0,0 0,0 0,8 0,6 100,0
PASYWA
31.12.2009 zł ‘000
% aktywów
31.12.2008 zł ‘000
% aktywów
586 482 932 23 061 11 962 922 244 592 3 451 1 548 724
31,9 0,1 1,3 0,7 50,1 0,0 0,2 84,3
674 319 11 879 23 759 12 546 925 791 326 5 098 1 653 718
35,2 0,6 1,2 0,7 48,4 0,0 0,3 86,4
223 000 11 744 23 322 2 255 26 946 287 267 1 835 991
12,2 0,6 1,3 0,1 1,5 15,7 100,0
223 000 10 246 6 100 3 649 18 720 261 715 1 915 433
11,6 0,5 0,3 0,2 1,0 13,6 100,0
Zobowiązania
Zobowiązania wobec banków Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Pochodne instrumenty zabezpieczające Zobowiązania wobec klientów Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych Rezerwy Inne zobowiązania Zobowiązania razem Kapitał własny
Kapitał zakładowy Kapitał zapasowy Kapitał rezerwowy Kapitał z aktualizacji wyceny Zysk roku bieżącego Kapitał własny razem SUMA PASYWÓW
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
43
Opinia i Raport Niezależnego Biegłego Rewidenta
(cd.)
2.1.2. Rachunek zysków i strat 1.01.2009 - 31.12.2009 zł ‘000
1.01.2008 - 31.12.2008 zł ‘000
111 601 (66 534) 45 067
130 312 (81 715) 48 597
1 493 (328) 1 165
3 136 (556) 2 580
2 718 2 430 15 2 626 7 789
7 271 5 881 – 940 14 092
(21 964) 2 335 (894) (20 523)
(24 578) (16 815) (576) (41 969)
Wynik na działalności operacyjnej
33 498
23 300
Zysk brutto Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego Zysk netto
33 498 (6 552) 26 946
23 300 (4 580) 18 720
1.01.2009 - 31.12.2009 zł ‘000
1.01.2008 - 31.12.2008 zł ‘000
26 946
18 720
889 (2 283) 25 552
(977) 5 141 22 884
Przychody z tytułu odsetek Koszty odsetkowe Wynik z tytułu odsetek Przychody z tytułu prowizji i opłat Koszty z tytułu prowizji i opłat Wynik z tytułu prowizji i opłat Wynik z pozycji wymiany Wynik na operacjach instrumentami finansowymi wycenianymi do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Wynik z inwestycji finansowych Pozostałe przychody operacyjne
Ogólne koszty administracyjne Wynik z tytułu trwałej utraty wartości Pozostałe koszty operacyjne
2.1.3. Sprawozdanie z całkowitych dochodów
Zysk netto za rok obrotowy Inne całkowite dochody
Zmiana netto wartości godziwej przy zabezpieczeniu przepływów pieniężnych Zmiana netto wartości godziwej aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży Całkowite dochody ogółem za rok obrotowy
44
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2.2. Wybrane wskaźniki finansowe
Suma bilansowa (zł ‘000) Zysk przed opodatkowaniem (zł ‘000) Zysk netto za rok obrotowy (zł ‘000) Kapitały własne (zł ‘000) * Stopa zysku netto do kapitałów własnych Udział należności netto w aktywach Udział aktywów dochodowych w sumie aktywów Udział zobowiązań kosztowych w sumie pasywów Udział ogólnej wartości hipotecznych listów zastawnych w kapitale własnym
3. Część szczegółowa raportu 2009
2008
1 835 991 33 498 26 946 260 321 10,4% 94,2% 98,7% 82,8%
1 915 433 23 300 18 720 242 995 7,7% 94,9% 98,8% 84,2%
354,3%
381,0%
* Bez wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego.
2.3. Interpretacja wskaźników Suma bilansowa Banku na dzień 31 grudnia 2009 r. wyniosła 1.835.991 tys. złotych i w porównaniu do ubiegłego roku uległa zmniejszeniu o 79.442 tys. złotych tj. o 4,1%. Spowodowane jest to głównie zmniejszeniem wartości netto pożyczek i kredytów o 83.887 tys. złotych. tj. o 4,6%, a po stronie pasywów zobowiązań wobec banków o 87.837 tys. złotych tj. o 13,0%. Zysk netto Banku za 2009 r. był wyższy w porównaniu z zyskiem roku ubiegłego o 8.226 tys. złotych tj. o 43,9%. Wpływ na zwiększenie zysku netto miał między innymi dodatni wynik na odpisach z tytułu trwałej utraty wartości, spowodowany rozwiązaniem części odpisu aktualizującego na znaczącą ekspozycję kredytową Banku oraz zysk na sprzedaży aktywa przeznaczonego do sprzedaży. Wzrost kapitałów własnych był spowodowany zatrzymaniem zysku netto za 2008 r. w kwocie 18.720 tys. złotych. Skutkiem tego było zmniejszenie udziału zobowiązań z tytułu emisji hipotecznych listów zastawnych w kapitale własnym o 26,7%. Poziom wyniku finansowego skutkuje podwyższeniem wskaźników rentowności Banku.
3.1. Prawidłowość stosowanego systemu rachunkowości Bank posiada aktualną dokumentację opisującą zasady rachunkowości, przyjęte przez Zarząd Banku, w zakresie wymaganym przepisami art. 10 ustawy o rachunkowości. W trakcie przeprowadzonego badania sprawozdania finansowego dokonaliśmy wyrywkowego sprawdzenia prawidłowości działania systemu rachunkowości. Naszej ocenie podlegały w szczególności: • zasadność i ciągłość stosowanych zasad rachunkowości, • prawidłowość udokumentowania operacji gospodarczych, • rzetelność, bezbłędność i sprawdzalność ksiąg rachunkowych, w tym powiązania zapisów z dowodami księgowymi oraz sprawozdaniem finansowym, • zgodność przyjętych zasad ochrony dokumentacji księgowej, ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych z ustawą o rachunkowości. W trakcie przeprowadzonych prac nie stwierdziliśmy znaczących nieprawidłowości dotyczących systemu rachunkowości, które nie zostałyby usunięte, a mogły mieć istotny wpływ na badane sprawozdanie finansowe. Celem naszego badania nie było wyrażenie kompleksowej opinii na temat funkcjonowania tego systemu rachunkowości.
3.2. Inwentaryzacja składników majątkowych Bank przeprowadził inwentaryzację aktywów i pasywów w terminach określonych w art. 26 ustawy o rachunkowości oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 sierpnia 2008 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków (Dz. U. z 2008 r., nr 161, poz. 1002). Różnice inwentaryzacyjne rozliczono w księgach rachunkowych okresu objętego sprawozdaniem finansowym.
3.3. Stosowanie się do norm ostrożnościowych W oparciu o przeprowadzone badanie nie zidentyfikowaliśmy żadnych istotnych odstępstw Banku od bankowych norm ostrożnościowych dotyczących między innymi koncentracji zaangażowań, rezerwy obowiązkowej oraz adekwatności kapitałowej.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
45
Opinia i Raport Niezależnego Biegłego Rewidenta
(cd.)
3.4. Wskaźniki istotności przyjęte do badania
3.6. Sprawozdanie z działalności Banku
Zaplanowaliśmy i zastosowaliśmy odpowiedni poziom istotności w przeprowadzonych przez nas procedurach badania w celu uzyskania racjonalnej pewności, że sprawozdanie finansowe traktowane jako całość nie zawiera istotnych nieprawidłowości.
Sprawozdanie z działalności Banku uwzględnia, we wszystkich istotnych aspektach, informacje, o których mowa w art. 49 ustawy o rachunkowości oraz Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. z 2009 r., nr 33, poz. 259) i są one zgodne z informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym.
3.5. Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego Dane zawarte w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, zawierającej opis istotnych zasad rachunkowości oraz inne informacje objaśniające, zostały przedstawione, we wszystkich istotnych aspektach, kompletnie i prawidłowo. Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego stanowi integralną część sprawozdania finansowego.
3.7. Informacja o opinii niezależnego biegłego rewidenta W oparciu o przeprowadzone badanie sprawozdania finansowego Banku sporządzonego na dzień 31 grudnia 2009 r. i za okres kończący się tego dnia wydaliśmy opinię bez zastrzeżeń
...........................................................
..........................................................
Za KPMG Audyt Sp. z o.o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa Biegły rewident nr 9794 Mariola Szczesiak
Za KPMG Audyt Sp. z o.o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa Stacy Ligas, Dyrektor
17 lutego 2010 r. Warszawa
46
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Opinion and Report of the Independent Auditor Financial Year ended 31 December 2009 Opinion of the independent auditor
50
1. General
52
1.1. General information about the Bank52 1.1.1. Bank’s name52 1.1.2. Registered office52 1.1.3. Registration in the National Court Register52 1.1.4. Tax Office and Provincial Statistical Office registration52 1.2. Auditor information52 1.3. Legal status52 1.3.1. Share capital52 1.3.2. Related parties52 1.3.3. Management of the Bank52 1.3.4. Scope of activities53 1.4. Prior period financial statements53 1.5. Audit scope and responsibilities53
2. Financial analysis of the Bank
55
2.1. Summary of the financial statements55 2.1.1. Statement of financial position55 2.1.2. Income statement56 2.1.3. Statement of comprehensive income56 2.2. Selected financial ratios57 2.3. Interpretation of selected financial ratios57
3. Detailed report
57
3.1. Proper operation of the accounting system57 3.2. Asset verification57 3.3. Compliance with banking regulations58 3.4. Audit materiality58 3.5. Notes to the financial statements58 3.6. Report on the Bank’s activities58 3.7. Information on the opinion of the independent auditor58
This document is a free translation of the Polish original. Terminology current in Anglo-Saxon countries has been used where practicable for the purposes of this translation in order to aid understanding. The binding Polish original should be referred to in matters of interpretation.
KPMG Audyt Sp. z o.o. The opinion contains 2 pages The report supplementing the auditor’s opinion contains 7 pages Opinion of the independent auditor and report supplementing the auditor’s opinion on the financial statements for the financial year ended 31 December 2009
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
49
Opinion and Report of the Independent Auditor
This document is a free translation of the Polish original. Terminology current in Anglo-Saxon countries has been used where practicable for the purposes of this translation in order to aid understanding. The binding Polish original should be referred to in matters of interpretation.
Opinion of the independent auditor To the General Meeting of Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Auditor’s Responsibility
We have audited the accompanying financial statements of Pekao Bank Hipoteczny S.A., seated in Warsaw, ul. Domaniewska 39a (“the Bank”), which comprise the statement of financial position as at 31 December 2009, with total assets and total liabilities and equity of PLN 1,835,991 thousand, the income statement for the year then ended with a net profit of PLN 26,946 thousand and the statement of comprehensive income for the year then ended with a total comprehensive income of PLN 25,552 thousand, the statement of changes in equity for the year then ended with an increase in equity of PLN 25,552 thousand, the statement of cash flows for the year then ended with an increase in cash amounting to PLN 4,278 thousand, and notes to the financial statements, comprising of a summary of significant accounting policies and other explanatory information.
Our responsibility, based on our audit, is to express an opinion on these financial statements and whether the financial statements are derived from properly maintained accounting records. We conducted our audit in accordance with section 7 of the Accounting Act dated 29 September 1994 (Official Journal from 2009, No. 152, item 1223 with amendments) (“the Accounting Act”) and International Standards on Auditing. Those standards require that we comply with relevant ethical requirements and plan and perform the audit to obtain reasonable assurance about whether the financial statements and the accounting records from which they are derived are free of material misstatements.
Management’s Responsibility for the Financial Statements Management of the Bank is responsible for the correctness of the accounting records and the preparation and fair presentation of these financial statements in accordance with International Financial Reporting Standards, as adopted by European Union and with other applicable regulations. This responsibility includes: designing, implementing and maintaining internal control relevant to the preparation and fair presentation of financial statements that are free from material misstatements, whether due to fraud or error; selecting and applying appropriate accounting policies; and making accounting estimates that are reasonable in the circumstances.
50
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
An audit involves performing procedures to obtain audit evidence about the amounts and disclosures in the financial statements. The procedures selected depend on our judgment, including the assessment of the risks of material misstatement of the financial statements, whether due to fraud or error. In making those risk assessments, we consider internal control relevant to the entity’s preparation and fair presentation of the financial statements in order to design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but not for the purpose of expressing an opinion on the effectiveness of the entity’s internal control. An audit also includes evaluating the appropriateness of accounting principles used and the reasonableness of accounting estimates made by management, as well as evaluating the overall presentation of the financial statements. We believe that the audit evidence we have obtained is sufficient and appropriate to provide a basis for our opinion.
Opinion
Other Matters
In our opinion, the accompanying financial statements of Pekao Bank Hipoteczny S.A. have been prepared and present fairly, in all material respects, the financial position of the Bank as at 31 December 2009 and its financial performance and its cash flows for the year then ended, in accordance with International Financial Reporting Standards as adopted by the European Union, are in compliance with the respective regulations and the provisions of the Bank’s articles of association that apply to the Bank’s financial statements and have been prepared from accounting records, that, in all material respects, have been properly maintained.
As required under the Accounting Act, we also report that the Report on the Bank’s activities includes, in all material respects, the information required by Art. 49 of the Accounting Act and by the Decree of the Ministry of Finance dated 19 February 2009 on current and periodic information provided by issuers of securities and the conditions for recognition as equivalent information required by the law of a non-Member State (Official Journal from 2009, No 33, item 259) and the information is consistent with the financial statements.
Signed on the Polish original ...........................................................
Signed on the Polish original ..........................................................
On behalf of KPMG Audyt Sp. z o. o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warsaw Certified Auditor No. 9794 Mariola Szczesiak
On behalf of KPMG Audyt Sp. z o.o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warsaw Stacy Ligas, Partner
17 February 2010 Warsaw
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
51
Opinion and Report of the Independent Auditor
(cont)
1. General
1.3. Legal status
1.1. General information about the Bank
1.3.1 Share capital The Bank was established for an indefinite period under the terms of its articles of association dated 24 August 1995.
1.1.1. Bank’s name Pekao Bank Hipoteczny S.A. 1.1.2. Registered office ul. Domaniewska 39a 02-672 Warsaw
The share capital of the Bank, according to the National Court Register, amounted to PLN 223,000 thousand as at 31 December 2009 divided into 2,230 ordinary shares with a nominal value of PLN100 thousand each. As at 31 December 2009, the shareholder structure was as follows:
(before 25 May 2009: ul. Chmielna 132 / 134, 00-805 Warsaw) 1.1.3. Registration in the National Court Register Registration court: District Court in Warsaw, XIII Commercial Department of the National Court Register Date: 12 July 2001 Registration number: 0000027441
Name of the Shareholder
Bank Pekao S.A. Holding Sp. z o.o.
Voting rights (%)
Nominal value of shares PLN ‘000
Percentage of share capital (%)
2,229 99.96% 1 0.04% 2,230 100.00%
222,900.0 100.0 223,000.0
99.96% 0.04% 100.00%
Number of shares
1.1.4. Tax Office and Provincial Statistical Office registration NIP number: 527-10-28-697 REGON: 011183360
1.3.2. Related parties The Bank is a member of the Bank Pekao S.A. Group, which belongs to UniCredit Group.
1.2. Auditor information
1.3.3. Management of the Bank The Management Board is responsible for management of the Bank.
Name: Registered office: Address: Registration number: Registration court:
Share capital: NIP number:
KPMG Audyt Sp. z o.o. Warsaw, ul. Chłodna 51, 00-867 Warsaw KRS: 0000104753 District Court for the Capital City Warsaw in Warsaw, XII Commercial Department of the National Court Register PLN 125,000 526-10-24-841
KPMG Audyt Sp. z o.o. is entered in the register of entities authorised to audit financial statements under number 458.
52
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
At 31 December 2009, the Management Board of the Bank was comprised of the following members: • Irena Stocka – President of the Bank’s Management Board, • Krzysztof Puchalski – Member of the Bank’s Management Board, • Jerzy Tofil – Member of the Bank’s Management Board.
1.3.4. Scope of activities The business activities listed in the Bank’s articles of association include the following: • granting credits secured by a mortgage; • granting loans not secured by a mortgage, provided that a borrower or a guarantor of repayment of the full principal and interest due is the State Treasury, the NBP, a governments or central banks of European Union member country, the Organization of Reconstruction and Development, • purchase of other banks’ claims with respect to credits granted and secured by a mortgage, and purchase of claims not secured by mortgage, provided that the borrower or guarantor of repayment of the full principal and interest due is an entity referred to above, • issue of mortgage backed securities based on the Bank’s claims with respect to credits granted secured by mortgage, and based on purchased claims of other banks, originally entitled to the claims with respect to credits granted and secured by a mortgage, • issue of public mortgage backed securities based on the Bank’s claims not secured by mortgage, provided that the borrower or guarantor of repayment of the full principal and interest due is an entity referred to above. Additionally the Bank is illegible to perform the following activities: • accepting term deposits, • granting credits and loans, • issuing bonds, • holding securities, • purchase of shares or shares of entities whose legal form guarantees limited liability of the Bank up to the invested amount, provided it services the activities performed by the Bank, • maintenance of current accounts for investment projects using the loans granted by the Bank, • providing advisory services relating to real estates market, including establishing banking mortgage value, • management of Bank’s receivables or other banks’ receivables due to entities referred to above, based on signed agreements, • sale of Bank’s receivables secured by a mortgage and registered in the mortgage backed securities collateral register, with restriction of signed custodian agreement.
1.4. Prior period financial statements The financial statements for the period ended 31 December 2008 were audited by KPMG Audyt Sp. z o.o. and received an unqualified opinion. The financial statements were approved at the General Meeting on 3 April 2009 where it was resolved to allocate the profit for the prior financial year of PLN 18,720.0 thousand as follows: • equity reserves capital PLN 1,497.6 thousand, • other reserves capital PLN 17,222.4 thousand. The closing balances as at 31 December 2008 have been properly recorded as the opening balances of the audited year. The financial statements were submitted to the Registry Court on 15 April 2009 and were published in Monitor Polski B No. 956 on 15 June 2009.
1.5. Audit scope and responsibilities This report was prepared for the General Meeting of Pekao Bank Hipoteczny S.A. seated in Warsaw, ul. Domaniewska 39a and relates to the financial statements comprising: the statement of financial position as at 31 December 2009, with total assets and total liabilities and equity of PLN 1,835,991 thousand, the income statement for the year then ended with a net profit of PLN 26,946 thousand and the statement of comprehensive income for the year then ended with a total comprehensive income of PLN 25,552 thousand, the statement of changes in equity for the year then ended with an increase in equity of PLN 25,552 thousand, the statement of cash flows for the year then ended with an increase in cash amounting to PLN 4,278 thousand, and notes to the financial statements, comprising of a summary of significant accounting policies and other explanatory information. The audited Bank prepares its financial statements in accordance with International Financial Reporting Standards as adopted by the European Union on the basis of the decision of General Meeting dated 31 January 2005. The financial statements have been audited in accordance with the contract dated 27 July 2009, concluded on the basis of the resolution of Supervisory Board dated 20 July 2009 on the appointment of the auditor.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
53
Opinion and Report of the Independent Auditor We conducted the audit in accordance with section 7 of the Accounting Act and International Standards on Auditing. We have conducted the interim audit in the Bank’s head office during the period from 19 October 2009 to 27 October 2009. We audited the financial statements in the Bank’s head office during the period from 18 January 2010 to 12 February 2010. Management of the Bank is responsible for the accuracy of the accounting records and the preparation and fair presentation of the financial statements in accordance with International Financial Reporting Standards as adopted by the European Union and with other applicable regulations. Management of the Bank and members of the Supervisory Board are obliged to ensure that the financial statements and the Report on the Bank’s activities are in compliance with the requirements set forth in the Accounting Act.
54
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(cont)
Our responsibility is to express an opinion and to prepare a supplementing report on the financial statements and whether the financial statements are derived from properly maintained accounting records based on our audit. Management of the Bank submitted a statement dated the same date as this report as to the true and fair presentation of the financial statements presented for audit, which confirmed that there were no undisclosed matters which could significantly influence the information presented in the financial statements. All our requests for additional documents and information necessary for expressing our opinion and preparing the report have been fulfilled. KPMG Audyt Sp. z o.o., the members of its Management Board and Supervisory Board and other persons involved in the audit of the financial statements of the Bank fulfill independence requirements. The scope of the work planned and performed has not been limited in any way. The method and scope of our audit is detailed in working papers prepared by us and retained in the offices of KPMG Audyt Sp. z o.o.
2. Financial analysis of the Bank 2.1. Summary of the financial statements 2.1.1. Statement of financial position
ASSETS
31.12.2009 PLN ‘000
% of total assets
31.12.2008 PLN ‘000
% of total assets
Cash and balances with Central Bank Loans and advances to banks Securities at fair value through profit and loss Derivative assets held for risk management Loans and advances to customers Other financial assets Assets available for sale Property, plant and equipment Intangible assets Other assets – incl. deferred tax assets TOTAL ASSETS
7,107 3,849 2,973 212 1,726,410 82,183 – 1,517 374 11,366 9,718 1,835,991
0.4 0.2 0.2 0.0 94.0 4.5 – 0.1 0.0 0.6 0.5 100.0
126 6,552 2,617 135 1,810,297 75,446 4,795 606 209 14,650 11,498 1,915,433
0.0 0.3 0.1 0.0 94.6 3.9 0.3 0.0 0.0 0.8 0.6 100.0
EQUITY AND LIABILTIES
31.12.2009 PLN ‘000
% of total assets
31.12.2008 PLN ‘000
% of total assets
586,482 932 23,061 11,962 922,244 592 3,451 1,548,724
31.9 0.1 1.3 0.7 50.1 0.0 0.2 84.3
674,319 11,879 23,759 12,546 925,791 326 5,098 1,653,718
35.2 0.6 1.2 0.7 48.4 0.0 0.3 86.4
223,000 11,744 23,322 2,255 26,946 287,267 1,835,991
12.2 0.6 1.3 0.1 1.5 15.7 100.0
223,000 10,246 6,100 3,649 18,720 261,715 1,915,433
11.6 0.5 0.3 0.2 1.0 13.6 100.0
Liabilities
Deposits from banks Securities at fair value through profit and loss Derivative liabilities held for risk management Deposits from customers Debt securities in issue Provisions Other liabilities Total lialibilities Equity
Share capital Equity reserves Other reserves Revaluation fund Net profit of the current period Total equity TOTAL LIABILITIES AND EQUITY
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
55
Opinion and Report of the Independent Auditor
(cont)
2.1.2. Income statement 1.01.2009 - 31.12.2009 PLN ‘000
1.01.2008 - 31.12.2008 PLN ‘000
111,601 (66,534) 45,067
130,312 (81,715) 48,597
1,493 (328) 1,165
3,136 (556) 2,580
2,718 2,430 15 2,626 7,789
7,271 5,881 – 940 14,092
(21,964) 2,335 (894) (20,523)
(24,578) (16,815) (576) (41,969)
Operating profit
33,498
23,300
Profit before income tax Income tax expense Profit after tax
33,498 (6,552) 26,946
23,300 (4,580) 18,720
1.01.2009 - 31.12.2009 PLN ‘000
1.01.2008 - 31.12.2008 PLN ‘000
26,946
18,720
(889) 2,283 25,552
977 (5,141) 22,884
Interest income Interest expense Net interest income Fee and commission income Fee and commission expense Net fee and commission income Foreign exchange profit Profit from financial instruments measured at fair value through profit and loss Result on investment securities Other operating income
General expenses Net impairment result Operating lease expenses
2.1.3. Statement of comprehensive income
Profit for the period Other comprehensive income:
Net change in fair value of cash flow hedges transferred to profit or loss Net change in fair value of available-for-sale financial assets Total comprehensive income for the period
56
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2.2. Selected financial ratios
Total assets (PLN ‘000) Profit before income tax (PLN ‘000) Profit for the period (PLN ‘000) Shareholders’ equity (PLN ‘000) * Return on equity Receivables to total assets Income generating assets to total assets Interest bearing liabilities to total liabilities Mortgage backed securities to total to equity
3. Detailed report 2009
2008
1,835,991 33,498 26,946 260,321 10.4% 94.2% 98.7% 82.8% 354.3%
1,915,433 23,300 18,720 242,995 7.7% 94.9% 98.8% 84.2% 381.0%
* excluding current-year net profit
2.3. Interpretation of selected financial ratios Total assets amounted to PLN 1,835,991 thousand as at 31 December 2009 and decreased by PLN 79,442 thousand (or 4.1%) compared to prior year. This was mainly caused by the decrease in net loans and advances to customers by PLN 83,887 thousand (or 4.6%) and on the liabilities side decrease in deposits from banks by PLN 87,837 thousand (or 13.0%). In 2009 the net profit of the Bank increased by PLN 8,226 thousand (or 43.9%) in comparison to the prior year. The increase in the net profit resulted mainly from net income on impairment due to partial reversal of the impairment allowance for the significant loan exposure and result on disposal of assets for sale. Increase of equity resulted from retaining net result for the year 2008 in the amount PLN 18,720 thousand. Simultaneously, the share of liabilities due to mortgage backed securities in the equity decreased by 26.7 p.p.
3.1. Proper operation of the accounting system The Bank maintains current documentation describing the applied accounting principles adopted by the Management Board to the extent required by Art. 10 of the Accounting Act. During the audit of the financial statements, we tested, on a sample basis, the operation of the accounting system. Our assessment covered in particular: • appropriateness and consistency of the accounting principles used, • correctness of the documentation of transactions, • fairness, accuracy and verifiability of the accounting records, including the matching of accounting entries with supporting documentation and the financial statements, • compliance of the adopted policies relating to the safeguarding of the supporting documentation, the accounting records and the financial statements with the Accounting Act. On the basis of the work performed, we have not identified material irregularities in the accounting system which have not been corrected and that could have a material impact on the financial statements. Our audit was not conducted for the purpose of expressing a comprehensive opinion on the operation of the accounting system.
3.2. Asset verification The Bank performed a physical verification of assets and liabilities in accordance with the requirements and time frame specified in Art. No. 26 of the Accounting Act and in the Decree of the Ministry of Finance dated 29 August 2008 on the specific accounting principles of banks (Official Journal from 2008, No. 161, item 1002).
Net profit realised by the Bank results in higher profitability ratios. Count differences have been recorded in the period covered by the financial statements.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
57
Opinion and Report of the Independent Auditor
(cont)
3.3. Compliance with banking regulations
3.6. Report on the Bank’s activities
Based on our audit we have not identified any significant deviations in the Bank’s compliance with the banking regulatory norm pertaining among other to loan concentration, obligatory reserve and capital adequacy ratio.
The Report on the Bank’s activities includes, in all material respects, information required by Art. 49 of the Accounting Act and by the Decree of the Ministry of Finance dated 19 February 2009 on current and periodic information provided by issuers of securities and the conditions for recognition as equivalent information required by the law of a non-Member State (Official Journal from 2009, No 33, item 259) and the information is consistent with the financial statements.
3.4. Audit materiality We have planned and applied an appropriate level of precision in conducting our audit procedures in order to obtain reasonable assurance about whether the financial statements taken as a whole are free of material misstatements.
3.5. Notes to the financial statements
3.7. Information on the opinion of the independent auditor Based on our audit of the financial statements as at and for the year ended 31 December 2009, we have issued an unqualified opinion:
All information included in the notes to the financial statements, comprising of a summary of significant accounting policies and other explanatory notes, is, in all material respects, presented accurately and completely. This information should be read in conjunction with the financial statements taken as a whole.
Signed on the Polish original ...........................................................
Signed on the Polish original ..........................................................
On behalf of KPMG Audyt Sp. z o. o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warsaw Certified Auditor No. 9794 Mariola Szczesiak
On behalf of KPMG Audyt Sp. z o.o. ul. Chłodna 51, 00-867 Warsaw Stacy Ligas, Partner
17 February 2010 Warsaw
58
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Sprawozdanie Finansowe za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009 r. sporządzone wg Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonych przez Unię Europejską Wybrane dane finansowe dotyczące rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego
62
Noty do sprawozdania finansowego
Rachunek zysków i strat
63
Sprawozdanie z całkowitych dochodów
64
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
65
Zestawienie zmian w kapitałach własnych
66
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych
67
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
68
a) Oświadczenie o zgodności 68 b) Podstawy sporządzenia sprawozdania finansowego 68 c) Waluty obce 69 d) Finansowe instrumenty pochodne i rachunkowość zabezpieczeń 69 e) Aktywa i zobowiązania finansowe70 f) Kompensowanie finansowych instrumentów71 g) Utrata wartości71 h) Rzeczowe aktywa trwałe72 i) Wartości niematerialne72 j) Pozostałe składniki sprawozdania z sytuacji finansowej72 k) Odpis aktualizacyjny z tytułu utraty wartości aktywów innych niż aktywa finansowe73 l) Kapitały własne73 m) Świadczenia pracownicze74 n) Wynik z tytułu odsetek74 o) Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji74 p) Wynik z pozycji wymiany74 q) Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy74 r) Pozostałe przychody i koszty operacyjne74 s) Podatek dochodowy75 t) Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności75 u) Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana75 v) Zmiany prezentacyjne w danych finansowych za 2008 rok75
76
1) Wynik z tytułu odsetek76 2) Wynik z tytułu prowizji i opłat76 3) Wynik z pozycji wymiany76 4) Wynik na operacjach instrumentami finansowymi wycenianymi do wartości godziwej poprzez rachunek zysków i strat77 5) Wynik z inwestycji finansowych77 6) Pozostałe przychody operacyjne77 7) Ogólne koszty administracyjne77 8) Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości78 9) Pozostałe koszty operacyjne78 10) Podatek dochodowy78 11) Zysk przypadający na jedną akcję78 12) Kasa, środki w banku centralnym79 13) Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom 80 14) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 80 15) Kredyty i pożyczki udzielone klientom 82 16) Zmiana stanu rezerw na kredyty i pożyczki 82 17) Pozostałe aktywa finansowe 83 18) Aktywa przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana 84 19) Rzeczowe aktywa trwałe 84 20) Wartości niematerialne 85 21) Inne aktywa 85 22) Zobowiązania wobec banków 87 23) Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy 88 24) Zobowiązania wobec klientów 88 25) Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych 88 26) Rezerwy 90 27) Inne zobowiązania 90 28) Kapitał własny 90 29) Rachunkowość zabezpieczeń 92 30) Wartość godziwa 93 31) Płatności z tytułu umowy najmu 94 32) Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności 95 33) Zobowiązania warunkowe 95 34) Aktywa stanowiące zabezpieczenie 96 35) Gotówka i jej ekwiwalenty 96 36) Jednostki powiązane 97 37) Umowy znaczące dla Banku, umowy współpracy, kooperacji 99 38) Zdarzenia po dacie bilansowej 99 39) Główne wartości szacunkowe stosowane w polityce księgowej 99 40) Raport ryzyka 99 41) Zarządzanie kapitałem własnym 112
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
61
Sprawozdanie Finansowe
Wybrane dane finansowe dotyczące rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego w tys. zł Wyszczególnienie
Wynik z tytułu odsetek Wynik z tytułu prowizji Wynik na działalności operacyjnej Zysk brutto Zysk netto Suma bilansowa Należności od klientów netto Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych Zobowiązania wobec banków Kapitał własny Kapitał zakładowy Liczba akcji Wartość księgowa na jedną akcję (w zł / EUR) Zysk na jedną akcję * (w zł / EUR) Współczynnik wypłacalności
2009
45 067 1 165 33 498 33 498 26 946 1 835 991 1 726 410 922 244 586 482 287 267 223 000 2 230 129 12,08 17,43%
w tys. EUR 2008
48 597 2 580 23 300 23 300 18 720 1 915 433 1 810 297 925 791 674 319 261 715 223 000 2 230 117 8,39 15,03%
2009
10 383 268 7 717 7 717 6 208 446 909 420 235 224 489 142 759 69 925 54 282 2 230 31 2,94 17,43%
2008
13 759 730 6 597 6 597 5 300 459 072 433 874 221 885 161 614 62 725 53 446 2 230 28 2,01 15,03%
* Zysk na jedną akcję wyliczony na podstawie średniej ważonej liczby akcji Dla celów ustalenia wielkości w EUR zastosowano następujące kursy: – dla pozycji bilansowych – 4,1082 kurs NBP z dnia 31.12.2009 r. oraz 4,1724 kurs NBP z dnia 31.12.2008 r. – dla pozycji rachunku zysków i strat – 4,3406 kurs wyliczony jako średnia z kursów średnich NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2009 roku, 3,5321 kurs wyliczony jako średnia z kursów średnich NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2008 roku.
62
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Rachunek zysków i strat Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009
W tysiącach zł
Nota
2009
2008
Razem
Razem
Przychody z tytułu odsetek Koszty odsetek Wynik z tytułu odsetek
1 1 1
111 601 -66 534 45 067
130 312 -81 715 48 597
Przychody z tytułu prowizji i opłat Koszty z tytułu prowizji i opłat Wynik z tytułu prowizji i opłat
2 2 2
1 493 -328 1 165
3 136 -556 2 580
Wynik z pozycji wymiany Wynik na operacjach instrumentami finansowymi wycenianymi do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Wynik z inwestycji finansowych Pozostałe przychody operacyjne
3 4 5 6
2 718 2 430 15 2 626 7 789
7 271 5 881 0 940 14 092
Ogólne koszty administracyjne Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości Pozostałe koszty operacyjne
7 8 9
-21 964 2 335 -894 -20 523
-24 578 -16 815 -576 -41 969
Wynik na działalności operacyjnej
33 498
23 300
Zysk brutto
33 498
23 300
Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego Zysk netto
10
-6 552 26 946
-4 580 18 720
Zysk na jedną akcję (zł)
11
12,08
8,39
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
63
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
Sprawozdanie z całkowitych dochodów Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009 W tysiącach zł
2009
2008
Zysk netto za okres sprawozdawczy Pozostałe całkowite dochody netto: Wycena aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży Wycena instrumentów zabezpieczających
26 946
18 720
889 -2 283
-977 5 141
Całkowity dochód za okres sprawozdawczy
25 552
22 884
64
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Sprawozdanie z sytuacji finansowej Na dzień 31 grudnia 2009 W tysiącach zł
Nota
2009
2008
Aktywa
Kasa, środki w banku centralnym Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Pochodne instrumenty zabezpieczające Kredyty i pożyczki udzielone klientom
12 13 14 29 15
7 107 3 849 2 973 212 1 726 410
126 6 552 2 617 135 1 810 297
Pozostałe aktywa finansowe Aktywa przeznaczone do sprzedaży Rzeczowe aktywa trwałe Wartości niematerialne Inne aktywa w tym aktywa z tytułu podatku odroczonego Aktywa razem
17 18 19 20 21 21a
82 183 0 1 517 374 11 366 9 718 1 835 991
75 446 4 795 606 209 14 650 11 498 1 915 433
22 23 29 24 25 26 27
586 482 932 23 061 11 962 922 244 592 3 451 1 548 724
674 319 11 879 23 759 12 546 925 791 326 5 098 1 653 718
28 28 28 28 28
223 000 11 744 23 322 2 255 0 26 946 287 267 1 835 991
223 000 10 246 6 100 3 649 0 18 720 261 715 1 915 433
Zobowiązania
Zobowiązania wobec banków Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Pochodne instrumenty zabezpieczające Zobowiązania wobec klientów Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych Rezerwy Inne zobowiązania Zobowiązania razem Kapitał własny
Kapitał zakładowy Kapitał zapasowy Kapitał rezerwowy Kapitał z aktualizacji wyceny Zysk z lat ubiegłych Zysk roku bieżącego Kapitał własny Zobowiązania i kapitał własny razem
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
65
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
Zestawienie zmian w kapitałach własnych Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009
W tysiącach zł
Saldo na 31 grudnia 2008 Saldo na 1 stycznia 2009 Zmiana wartości netto aktywów dostępnych do sprzedaży, po opodatkowaniu Zmiana wyniku z tytułu wyceny instrumentów zabezpieczających, po opodatkowaniu Podział wyniku finansowego Zysk netto roku bieżącego Saldo na 31 grudnia 2009 Kapitał własny razem
Nota
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
Kapitał z aktualizacji wyceny
Zysk z lat ubiegłych i roku bieżącego
28
223 000 223 000
10 246 10 246
6 100 6 100
3 649 3 649
18 720 18 720
28
0
0
0
889
0
28
0
0
0
-2 283
0
0 0 223 000
1 498 0 11 744
17 222 0 23 322
0 2 255
-18 720 26 946 26 946 287 267
Nota
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
Kapitał z aktualizacji wyceny
Zysk z lat ubiegłych i roku bieżącego
28
223 000 223 000
8 906 8 906
6 100 6 100
-515 -515
16 751 16 751
28
0
0
0
-977
0
28
0
0
0
5 141
0
0 0 0 223 000
0 1 340 0 10 246
0 0 0 6 100
0 0 0 3 649
-15 411 -1 340 18 720 18 720 261 715
Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2008
W tysiącach zł
Saldo na 31 grudnia 2007 Saldo na 1 stycznia 2008 Zmiana wartości netto aktywów dostępnych do sprzedaży, po opodatkowaniu Zmiana wyniku z tytułu wyceny instrumentów zabezpieczających, po opodatkowaniu Dywidenda dla akcjonariuszy za rok 2007 Podział wyniku finansowego Zysk netto roku bieżącego Saldo na 31 grudnia 2008 Kapitał własny razem
66
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009 W tysiącach zł
2009
2008
Zysk netto Korekty razem Amortyzacja Odsetki i udziały w zyskach(dywidendy) Zapłacony podatek dochodowy
26 946 390 323 452 54 355 -4 444
18 720 102 535 790 127 505 -5 937
Zyski / straty ze sprzedaży inwestycji Zmiana stanu odpisów na utratę wartości Zmiana stanu aktywów dostępnych do sprzedaży Zmiana stanu należności od banków i klientów Zmiana stanu innych aktywów Zmiana stanu zobowiązań od banków i klientów Zmiana stanu innych zobowiązań Przepływy netto z działalności operacyjnej
2 -2 614 -3 039 86 501 2 786 266 234 -9 910 417 269
-19 16 592 20 304 -273 689 46 017 147 991 22 981 121 255
-1 593 62 1 096 -435
-417 38 865 486
0 -354 654 0 -57 902 -412 556
-15 411 0 -40 000 -70 787 -126 198
4 278 6 678 10 956 4 278
-4 457 11 135 6 678 -4 457
Działalność operacyjna
DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA
Nabycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych Zbycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych Inne wpływy związane z działalności inwestycyjną Przepływy netto z działalności inwestycyjnej DZIAŁALNOŚC FINANSOWA
Dywidendy wypłacone Spłata długoterminowych kredytów i pożyczek Wykup papierów wartościowych własnej emisji Zapłacone odsetki z tytułu finansowania banku Przepływy netto z działalności finansowej Przepływy pieniężne netto razem Środki pieniężne na początek okresu Środki pieniężne na koniec okresu Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
67
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
Wprowadzenie do sprawozdania finansowego
Znaczące zasady rachunkowości
Pekao Bank Hipoteczny S.A. ma siedzibę w Warszawie, ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa (do dnia 30 marca 2009 r. ul. Chmielna 132 / 134, 00-805 Warszawa. Rejestracja w KRS nastąpiła 25 maja 2009 r.). Bank jest wpisany do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: 0000027441.
Sprawozdanie finansowe Banku przedstawia rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową Banku na dzień 31 grudnia 2009 r., wynik finansowy oraz przepływy pieniężne za rok obrotowy kończący się tego dnia, zostało sporządzone, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF UE), które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, jest zgodne z wpływającymi na treść sprawozdania finansowego przepisami prawa i postanowieniami statutu Banku oraz zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych, we wszystkich istotnych aspektach, ksiąg rachunkowych.
Sprawozdanie finansowe Banku za rok kończący się 31 grudnia 2009 r. zawiera dane jednostkowe Banku. Jednostką dominującą dla Banku jest Bank Pekao S.A. Bank należy do Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. i jego sprawozdania finansowe na potrzeby nadzoru są konsolidowane z Bankiem Pekao S.A.
a) Oświadczenie o zgodności
Bank sporządza niniejsze sprawozdanie finansowe zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z dnia 31 stycznia 2005 r. podjętą stosownie do zapisów art. 45 ust.1b i ust.1c ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
b) Podstawy sporządzenia sprawozdania finansowego Sprawozdania Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. podlegają konsolidacji bezpośrednio ze sprawozdaniami finansowymi większościowego akcjonariusza Banku Pekao S.A. Grupa Kapitałowa Banku Pekao S.A. stanowi część Grupy Kapitałowej UniCredit (UCG). Pekao Bank Hipoteczny S.A. działa jako bank specjalistyczny i wykonuje wyłącznie czynności określone w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2003 roku, Nr 99, poz. 919, z późn. zm.). Do podstawowych czynności Banku należy: 1. udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką, 2. udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w art. 3 ust. 2 Ustawy, 3. nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz wierzytelności z tytułu kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w pkt 2, 4. emitowanie hipotecznych listów zastawnych, których podstawę stanowią: – wierzytelności Banku z tytułu udzielonych kredytów zabezpieczonych hipoteką, – nabyte wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką, 5. emitowanie publicznych listów zastawnych, których podstawę stanowią: – wierzytelności Banku z tytułu udzielonych kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w pkt 2, – nabyte przez Bank wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, o których mowa w pkt 2.
68
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Sprawozdanie finansowe zostało sporządzane w złotych polskich, w zaokrągleniu do tysiąca złotych. Sprawozdanie finansowe przygotowane zostało w oparciu o koncepcję kosztu historycznego, oprócz pochodnych instrumentów finansowych oraz aktywów dostępnych do sprzedaży. Pozostałe składniki aktywów i zobowiązań finansowych (w tym kredyty) wykazywane są wg wartości zamortyzowanego kosztu pomniejszonej o odpisy z tytułu utraty wartości. Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF UE wymaga od kierownictwa dokonania subiektywnych ocen, estymacji i przyjęcia założeń, które wpływają na stosowane zasady rachunkowości oraz na prezentowane kwoty aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów. Szacunki i założenia dokonywane są w oparciu o dostępne dane historyczne oraz szereg innych czynników, które są uważane za właściwe w danych warunkach. Wyniki tworzą podstawę do dokonywania szacunków odnośnie wartości aktywów i pasywów, których nie da się określić w jednoznaczny sposób na podstawie innych źródeł. Wyniki rzeczywiste mogą się różnić od wartości szacunkowych. Szacunki i założenia podlegają bieżącym przeglądom. Korekty w szacunkach są rozpoznawane w okresie, w którym dokonano zmiany szacunku pod warunkiem, że korekta dotyczy tylko tego okresu lub w okresie, w którym dokonano zmiany i okresach przyszłych, jeśli korekta wpływa zarówno na bieżący, jak i przyszłe okresy. Zasady rachunkowości przedstawione poniżej zostały zastosowane dla wszystkich okresów sprawozdawczych zaprezentowanych w sprawozdaniu finansowym.
W okresie objętym sprawozdaniem finansowym Bank nie dokonał istotnych zmian zasad rachunkowości w stosunku do zasad przyjętych w poprzednim okresie. Zmiany wynikające z nowelizacji MSR nie miały znaczącego wpływu na wycenę aktywów i zobowiązań Banku. Standardy i Interpretacje oczekujące na zatwierdzenie przez Unię Europejską: • Zmiany do MSSF 1, Zastosowanie MSSF po raz pierwszy – Dodatkowe zwolnienia dla jednostek stosujących MSSF po raz pierwszy, obowiązujące za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się z dniem 1 stycznia 2010 roku lub po tej dacie, • Zmiany do MSSF 2, Płatności w formie akcji – Transakcje płatności w formie akcji w ramach grupy rozliczane w środkach pieniężnych, obowiązujące za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się z dniem 1 stycznia 2010 roku lub po tej dacie, • MSSF 9, Instrumenty finansowe, obowiązujący za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się z dniem 1 stycznia 2013 roku lub po tej dacie, • Zaktualizowany MSR 24, Ujawnianie Informacji na temat podmiotów powiązanych, obowiązujący za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się z dniem 1 stycznia 2011 roku lub po tej dacie, • Zmiany do MSR 32, Klasyfikacja praw poboru, obowiązujące za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się z dniem 1 lutego 2010 roku lub po tej dacie, • KIMSF 19, Wygaśnięcie zobowiązań finansowych w związku z wyemitowaniem instrumentów kapitałowych, obowiązujący za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się z dniem 1 lipca 2010 roku lub po tej dacie. Zmiany do MSSF UE wprowadzone w 2009 r. zawierają 15 zmian do 12 standardów, obowiązujące w większości za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się z dniem 1 stycznia 2010 roku lub po tej dacie. Bank uważa, że zastosowanie niniejszych standardów i interpretacji nie będzie miało znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe w okresie ich początkowego zastosowania.
c) Waluty obce Transakcje w walutach obcych Transakcje w walutach obcych Bank przelicza po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Wynikające z tych transakcji aktywa i zobowiązania pieniężne oraz aktywa i zobowiązania pozabilansowe wynikające z transakcji na instrumentach pochodnych przeliczane są po kursie średnim obowiązującym w danym dniu. Różnice kursowe powstające z przeliczenia rozpoznawane są w rachunku zysków i strat.
d) Finansowe instrumenty pochodne i rachunkowość zabezpieczeń Bank, zgodnie z przepisami ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe w celu zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym i ryzykiem stóp procentowych. Instrumenty pochodne spełniające wymogi rachunkowości zabezpieczeń są rozliczane zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń. Instrumenty pochodne, które nie podlegają zasadom wyceny zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikowane są jako instrumenty przeznaczone do obrotu i wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy. Podstawę do wyznaczenia wartości godziwej instrumentu finansowego przy początkowym ujęciu stanowi cena transakcyjna (tj. wartość godziwa uiszczonej lub otrzymanej zapłaty). Po początkowym ujęciu instrumenty pochodne są wyceniane w wartości godziwej bez uwzględniania kosztów transakcji, które będą poniesione przy ich sprzedaży. Wartość godziwa ustalana jest na podstawie cen rynkowych lub oparta jest na technice wyceny, której zmienne zawierają wyłącznie dane pochodzące z możliwych do obserwacji rynków. Do wyceny wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego CIRS zostały zastosowane znane na koniec okresu sprawozdawczego stawki oprocentowania i marż rynkowych. Zgodnie z przepisami ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych Bank ma ograniczenia w przeprowadzaniu transakcji dotyczącej tego instrumentu. Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń, uwzględniając przy wycenie zabezpieczanych aktywów lub pasywów wartość nabytych dla ich zabezpieczenia instrumentów finansowych oraz zmiany ich wartości, jeśli spełnione są poniższe warunki: (i) w momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznacza się i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji oraz charakter zabezpieczanego ryzyka. Bank określa, w jaki sposób będzie oceniał skuteczność instrumentu zabezpieczającego w równoważeniu zmian przepływów środków pieniężnych z tytułu zabezpieczanej transakcji w zakresie ograniczenia ryzyka, przed którym się zabezpiecza, (ii) zabezpieczający instrument finansowy będący przedmiotem kontraktu i zabezpieczane za jego pomocą aktywa lub pasywa charakteryzują się podobnymi cechami, a w szczególności wartością nominalną, datą zapadalności, wrażliwością na zmiany stopy procentowej lub na zmiany kursu waluty, (iii) Bank przewiduje, że zabezpieczenie będzie odznaczało się wysoką skutecznością w równoważeniu przepływów środków pieniężnych, zgodnie z udokumentowaną strategią zarządzania ryzykiem, dotyczącą tego konkretnego powiązania zabezpieczającego, (iv) zabezpieczenie jest na bieżąco wyceniane, (co najmniej na koniec miesiąca sprawozdawczego) i stwierdza się jego skuteczność w całym okresie jego wykorzystania.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
69
Sprawozdanie Finansowe
Zabezpieczenie takie jest osiągane poprzez zestawienie i dopasowanie przyszłych zmiennych przepływów odsetkowych wygenerowanych z pozycji zabezpieczanej i instrumentów pochodnych zabezpieczających.
e) Aktywa i zobowiązania finansowe Klasyfikacja Bank klasyfikuje instrumenty finansowe do następujących kategorii: (a) Składniki aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy Kategoria ta zawiera instrumenty pochodne, które nie są instrumentami pochodnymi sklasyfikowanymi jako instrumenty zabezpieczające. (b) Inwestycje utrzymywane do terminu wymagalności Są to aktywa finansowe niebędące instrumentami pochodnymi, z ustalonymi lub możliwymi do określenia płatnościami oraz o ustalonym terminie wymagalności, względem których Bank ma stanowczy zamiar i jest w stanie utrzymać w posiadaniu do upływu terminu wymagalności. W przypadku sprzedaży lub przekwalifikowania inwestycji utrzymywanych do terminu wymagalności o wartości większej niż nieznaczna w stosunku do całkowitej kwoty inwestycji utrzymywanych do terminu wymagalności przed terminem wymagalności, cała kategoria inwestycji podlega przeklasyfikowaniu do kategorii aktywów dostępnych do sprzedaży. W takim przypadku przez okres 2 lat Bank nie może kwalifikować do kategorii inwestycji utrzymywanych do terminu wymagalności żadnych aktywów finansowych. W okresie objętym sprawozdaniem finansowym Bank nie klasyfikował instrumentów finansowych do kategorii inwestycji utrzymywanych do terminu wymagalności. (c) Pożyczki i należności Pożyczki i należności są aktywami finansowymi niebędącymi instrumentami pochodnymi, z ustalonymi lub możliwymi do określenia płatnościami, które nie są kwotowane na aktywnym rynku. Pożyczki i należności powstają w sytuacji, gdy Bank udziela finansowania klientowi w celu innym niż wygenerowanie krótkoterminowych zysków. Do kategorii pożyczek i należności należą kredyty i pożyczki udzielone innym bankom oraz klientom, włączając skupione wierzytelności. (d) Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży są to aktywa finansowe niebędące instrumentami pochodnymi, które zostały wyznaczone jako dostępne do sprzedaży lub niebędące (a) pożyczkami i należnościami, (b) inwestycjami utrzymywanymi do terminu wymagalności ani (c) aktywami finansowymi wycenianymi w wartości godziwej przez wynik finansowy.
70
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(cd.)
Ujmowanie Bank ujmuje składnik aktywów lub zobowiązanie finansowe w sprawozdaniu z sytuacji finansowej tylko wtedy, gdy staje się stroną umowy tego instrumentu. Standaryzowaną transakcję kupna lub sprzedaży składnika aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności oraz aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży, ujmuje się w sprawozdaniu z sytuacji finansowej na dzień rozliczenia transakcji. Metoda ta jest stosowana w sposób jednolity w stosunku do wszystkich transakcji kupna i sprzedaży aktywów finansowych. Kredyty są rozpoznawane w momencie wypłaty środków do kredytobiorcy. Składnik aktywów finansowych jest wyłączany ze sprawozdania z sytuacji finansowej w momencie, gdy wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub w momencie, gdy Bank przenosi umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych. Wycena W momencie początkowego ujęcia składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych wycenia się w wartości godziwej, powiększonej w przypadku składnika aktywów lub zobowiązań finansowych niesklasyfikowanych jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy o koszty transakcji, które mogą być bezpośrednio przypisane do nabycia lub emisji składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego. Po początkowym ujęciu, Bank wycenia aktywa finansowe, w tym instrumenty pochodne będące aktywami, w wartości godziwej, nie dokonując pomniejszania o koszty transakcji, jakie mogą być poniesione przy sprzedaży lub innym sposobie wyzbycia się aktywów, za wyjątkiem (a) pożyczek i należności, które wycenia się według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, (b) inwestycji utrzymywanych do terminu wymagalności, które wycenia się według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej. Wycena wartości godziwej pochodnych instrumentów finansowych przeprowadzana jest w oparciu o dyskontowanie przyszłych przepływów pieniężnych dyskontowanych przy zastosowaniu krzywych swapowych. Wartość godziwa instrumentów finansowych jest oparta na kwotowanych cenach rynkowych bez pomniejszenia z tytułu kosztów transakcji. Jeżeli cena rynkowa nie jest dostępna, wartość godziwa instrumentu jest szacowana z wykorzystaniem modeli wyceny lub technik dyskontowania przepływów pieniężnych. Po początkowym ujęciu zobowiązania finansowe są wyceniane według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, za wyjątkiem: zobowiązań finansowych wycenianych
w wartości godziwej przez wynik finansowy. Takie zobowiązania, w tym instrumenty pochodne będące zobowiązaniami, wycenia się w wartości godziwej. Aktywa i zobowiązania finansowe wyznaczone jako pozycje zabezpieczane podlegają wycenie zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń opisanymi w punkcie d wprowadzenia do sprawozdania finansowego oraz w nocie 29. Zyski i straty wynikające z wyceny w terminie późniejszym Zyski lub straty wynikające ze zmiany wartości godziwej składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego, niestanowiących części powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w następujący sposób: (a) Zyski lub straty wynikające ze składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego, kwalifikowanego jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, ujmuje się w wyniku na operacjach instrumentami finansowymi wycenianymi do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. (b) Zyski lub straty wynikające ze składnika aktywów finansowych zaliczonego do dostępnych do sprzedaży, ujmuje się bezpośrednio w kapitale własnym, poprzez zestawienie zmian w kapitale własnym, z wyjątkiem odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości do momentu wyłączenia składnika aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej, kiedy skumulowane zyski lub straty poprzednio ujęte w kapitale własnym ujmuje się w wyniku z inwestycji finansowych. Odsetki wyliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej ujmuje się w przychodach z tytułu odsetek.
f) Kompensowanie finansowych instrumentów Składnik aktywów finansowych i zobowiązań finansowych kompensuje się i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w kwocie netto wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje ważny tytuł prawny do dokonania kompensaty ujętych kwot oraz w przypadku, gdy rozliczenie ma zostać dokonane w kwocie netto albo realizacja składnika aktywów i wykonanie zobowiązania następuje jednocześnie.
g) Utrata wartości Aktywa wyceniane według zamortyzowanego kosztu Na każdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy istnieją obiektywne dowody utraty wartości składników aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Utrata wartości składnika lub grupy aktywów występuje wyłącznie wtedy, gdy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości na skutek wydarzeń, które nastąpiły po początkowym ujęciu danego składnika aktywów („zdarzenie powodujące stratę”) oraz gdy zdarzenia te mają wpływ na oczekiwane przepływy pieniężne dotyczące tych aktywów, a przepływy te można wiarygodnie oszacować.
Utrata wartości ekspozycji kredytowych Identyfikacja przesłanek utraty wartości Identyfikacja przesłanek utarty wartości dokonywana jest na bieżąco w oparciu o obiektywne przesłanki ilościowe i jakościowe z uwzględnieniem oceny sytuacji finansowej klienta, jakości współpracy z Bankiem oraz jego otoczenia biznesowo-prawnego. Identyfikacja występowania przesłanek utraty wartości dokonywana jest w oparciu o wewnętrzne zasady oceny ryzyka niewywiązania się kredytobiorcy z zobowiązań wobec Banku. Do obiektywnych przesłanek utraty wartości aktywów finansowych Bank zalicza między innymi informacje o następujących zdarzeniach powodujących stratę: – wystąpienie istotnego opóźnienia w spłacie odsetek lub części kapitału, – pogorszenie się sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy, – przyznanie pożyczkobiorcy przez Bank, ze względów ekonomicznych lub prawnych wynikających z trudności finansowych pożyczkobiorcy, udogodnienia, którego w innym przypadku Bank by nie udzielił, – niewywiązywanie się kredytobiorcy z innych zobowiązań niż zobowiązania wobec Banku, – przekazanie nieprawdziwych informacji lub popełnienie innego czynu karalnego, – egzekucja z wniosku innego wierzyciela / wpis hipoteki przymusowej, – zakwestionowanie wierzytelności Banku w drodze sądowej, – złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika lub o wszczęcie postępowania naprawczego W przypadku wystąpienia istotnego opóźnienia w spłacie odsetek lub części kapitału, przesłanką utraty wartości w ocenie Banku, jest 90-dniowe opóźnienie spłaty znaczącej kwoty należności. W przypadku zidentyfikowania przesłanek utraty wartości łączne zaangażowanie kredytobiorcy podlega wycenie pod kątem utraty wartości. Bank dokonuje podziału należności kredytowych ze względu na wystąpienie zdarzeń powodujących stratę na: • Portfel default – obejmujący wszystkie kredyty, w przypadku których zidentyfikowano przesłanki utraty wartości (tzw. kredyty default), • Portfel non-default obejmujący wszystkie kredyty, w przypadku których nie zidentyfikowano przesłanek utraty wartości (tzw. kredyty non-default). Ustalenie odpisów aktualizujących W portfelu default Bank szacuje utratę wartości kredytów przez porównanie wartości bilansowej kredytu z wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Jako przepływy Bank uwzględnia środki pochodzące ze spłat dokonywanych przez klienta, spłat związanych z zabezpieczeniem oraz innych wpłat na poczet kredytu. W przypadku spłat
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
71
Sprawozdanie Finansowe
dokonywanych z zabezpieczeń, tj. sprzedaży nieruchomości, szacunki uwzględniają wartość zabezpieczenia, którą Bank spodziewa się uzyskać w procesie wymuszonej przez Bank sprzedaży zabezpieczenia przez klienta lub w procesie windykacji, pomniejszoną o koszty tego procesu. Określając powyższe elementy, Bank opiera swoje szacunki na planach i prognozach finansowych dostarczonych przez klientów, założeniach procesów restrukturyzacji kredytów uzgodnionych z klientami, ocenie realności wysokości i terminów kwot uzyskanych w procesie windykacji zabezpieczeń oraz innych informacjach uzyskanych w trakcie monitorowania kredytu. W przypadku, kiedy po dokonaniu szacunków, Bank nie stwierdzi na kredycie z portfela default utraty wartości, jest on klasyfikowany do oszacowania odpisu aktualizującego wg zasad obowiązujących dla portfela non-default. Na portfel non-default, obejmujący kredyty, w przypadku których nie zidentyfikowano przesłanek utraty wartości oraz kredyty z portfela default bez stwierdzonej utraty wartości, Bank tworzy odpis na straty poniesione, lecz niezidentyfikowane (IBNR). Odpis z tytułu IBNR odzwierciedla poziom straty kredytowej, który wystąpił na skutek zaistnienia zdarzeń utraty wartości, które nie zostały zidentyfikowane przez Bank do dnia bilansowego, ustalonej na podstawie historii strat dla kredytów o podobnych charakterystykach ryzyka. Kalkulacja tych odpisów opiera się na oszacowaniu wartości bieżącej oczekiwanych przepływów pieniężnych poszczególnych ekspozycji z danego koszyka kredytowego oraz porównaniu jej z wartościami bilansowymi tych ekspozycji. Szacując wysokość oczekiwanych przepływów, Bank bierze pod uwagę wartość rynkową zabezpieczeń poszczególnych ekspozycji oraz stosuje następujące parametry charakteryzujące koszyki kredytowe, do których zaliczane są poszczególne ekspozycje: – prawdopodobieństwo wystąpienia w danym koszyku ekspozycji zagrożonych utratą wartości, – stopa „uzdrowień” ekspozycji z danego koszyka kredytowego, – stopa odzysku z tytułu spłat dokonywanych przez klientów z danego koszyka kredytowego, – stopa odzysku z tytułu realizacji zabezpieczeń ekspozycji kredytowych z danego koszyka kredytowego, – szacowany okres windykacji zabezpieczeń ekspozycji kredytowych, – współczynnik pokrycia odpisem aktualizacyjnym kredytów, na których przed rokiem były stwierdzone zdarzenia powodujące stratę, a wyliczane odpisy indywidualne oraz IBNR były równe zeru. Większość z wyżej wymienionych parametrów ustalana jest przez Bank empirycznie w oparciu o dane historyczne, które są korygowane na podstawie danych pochodzących z bieżących obserwacji, tak, aby uwzględnić oddziaływanie bieżących warunków oraz wyłączyć czynniki mające wpływ w okresie historycznym, które nie występują obecnie.
72
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(cd.)
Ze względu na brak wystarczających danych historycznych, niektóre z powyższych parametrów są ustalane (lub korygowane) ekspercko w oparciu o wiedzę i doświadczenie pracowników Banku. W szacunkach odpisów Bank nie ujmuje strat oczekiwanych na skutek przyszłych zdarzeń, bez względu na stopień prawdopodobieństwa ich zajścia. Należności prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartościach netto, tj. wartości brutto (obejmującej: kapitał kredytu, odsetki, nierozliczone prowizje) pomniejszonej o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Kwota straty obciąża pozycję odpisów z tytułu trwałej utraty wartości w rachunku zysków i strat bieżącego okresu. Jeśli w następnym okresie strata z tytułu utraty wartości ulegnie zmniejszeniu, a zmniejszenie to można w obiektywny sposób powiązać ze zdarzeniem następującym po ujęciu utraty wartości, to uprzednio ujętą stratę z tego tytułu odwraca się poprzez zmniejszenie odpisów aktualizujących. Odwrócenie nie może spowodować zwiększenia wartości bilansowej składnika aktywów finansowych ponad kwotę, która stanowiłaby zamortyzowany koszt tego składnika na dzień odwrócenia sytuacji, gdyby ujęcie utraty wartości w ogóle nie miało miejsca. Kwotę odwróconej straty ujmuje się w pozycji odpisów z tytułu trwałej utraty wartości w rachunku zysków i strat bieżącego okresu. Nieściągalne ekspozycje kredytowe są spisywane w ciężar rezerw na utratę wartości kredytów. Bank tworzy rezerwy na zobowiązania pozabilansowe (niewypłacone kredyty) o charakterze bezwarunkowym.
h) Rzeczowe aktywa trwałe Własne składniki rzeczowych aktywów trwałych Składniki rzeczowych aktywów trwałych wykazywane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszone o wartość skumulowanej amortyzacji oraz odpisy z tytułu utraty wartości. Amortyzacja Odpisy amortyzacyjne dokonywane są według metody liniowej przez okres użytkowania danego składnika rzeczowych aktywów trwałych i wykazywane w rachunku zysków i strat. Stawki amortyzacji uwzględniają szacunkowy okres ekonomicznej użyteczności składników majątku trwałego. Bank stosuje następujące stawki amortyzacji dla podstawowych grup rzeczowych aktywów trwałych: • inwestycja w obcym środku trwałym 10% – 20% • maszyny i urządzenia 10% – 30% • środki transportu 20% Dla środków trwałych o znacznej wartości Bank może stosować odmienne, ustalone indywidualnie stawki amortyzacji.
i) Wartości niematerialne Oprogramowanie komputerowe Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są aktywowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i jego zaimplementowania. Nakłady związane z utrzymywaniem oprogramowania komputerowego są wykazywane jako koszty w momencie ich poniesienia. Pozostałe wartości niematerialne Pozostałe wartości niematerialne wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. Do tej grupy wartości niematerialnych Bank zalicza zarejestrowany znak towarowy słowny. Późniejsze nakłady Nakłady poniesione po początkowym ujęciu nabytego składnika wartości niematerialnych są aktywowane tylko w przypadku, gdy te nakłady zwiększają przyszłe korzyści ekonomiczne danego składnika. W pozostałych przypadkach nakłady te są ujmowane w rachunku zysków i strat jako koszty w momencie ich poniesienia. Amortyzacja Wartości niematerialne amortyzowane są metodą liniową i prezentowane według kosztu nabycia pomniejszonego o umorzenie. Stawki amortyzacji uwzględniają szacunkowy okres ekonomicznej użyteczności składników wartości niematerialnych. Bank stosuje następujące stawki amortyzacji dla podstawowych grup wartości niematerialnych. • oprogramowanie komputerów i prawa autorskie, licencje 10%-50% • koszty prac rozwojowych 20% Dla wartości niematerialnych o znacznej wartości Bank może stosować odmienne, ustalone indywidualnie stawki amortyzacji.
j) Pozostałe składniki sprawozdania z sytuacji finansowej Pozostałe należności Pozostałe należności są ujmowane w kwocie wymaganej zapłaty pomniejszonych o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Zobowiązania Zobowiązania, inne niż zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, są ujmowane w kwocie wymagającej zapłaty.
k) Odpis aktualizacyjny z tytułu utraty wartości aktywów innych niż aktywa finansowe Wartości aktywów Banku innych niż aktywa z tytułu podatku odroczonego, są przeglądane na koniec okresu sprawozdawczego w celu określenia czy zaistniały przesłanki odpisu aktualizacyjnego z tytułu utraty wartości. Odpis aktualizacyjny z tytułu utraty wartości jest ujmowany, jeżeli wartość księgowa aktywa lub jego ośrodka wypracowującego środki pieniężne przekracza wartość odzyskiwalną. Odpis aktualizacyjny z tytułu utraty wartości jest ujmowany w rachunku zysków i strat. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości może być odwrócony tylko do poziomu, przy którym wartość księgowa aktywa nie przekracza wartości księgowej, która pomniejszona o kwotę amortyzacji, zostałaby wyznaczona, jeżeli nie zostałby ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości.
l) Kapitały własne Bank nie posiada uprzywilejowanego kapitału akcyjnego jak również Bank nie nabywał akcji własnych i nie emitował obligacji zamiennych. Kapitały własne stanowią kapitały i fundusze tworzone zgodnie z obowiązującymi przepisami, tj. właściwymi ustawami oraz statutami. Do kapitałów własnych zaliczane są także niepodzielone zyski z lat ubiegłych. Kapitały wykazywane są według wartości nominalnej. Kapitał zakładowy wykazywany jest w wysokości zgodnej ze statutem oraz wpisem do rejestru sądowego według wartości nominalnej. Kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z zysku oraz premii emisyjnych uzyskanych z emisji akcji z przeznaczeniem na pokrycie strat, jakie mogą wyniknąć w związku z działalnością Banku. Kapitał rezerwowy tworzony jest z odpisów z zysku z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat i wydatków Banku. Kapitał z aktualizacji wyceny odnosi się do różnic z wyceny aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży z uwzględnieniem podatku dochodowego oraz z wyceny instrumentów pochodnych zabezpieczających z uwzględnieniem podatku dochodowego. Kapitał ten nie podlega dystrybucji. Na dzień wyłączenia z ksiąg składników aktywów finansowych koszty i przychody ujmuje się w rachunku zysków i strat. Dywidendy są ujmowane jako zobowiązanie w okresie, w którym zostały zadeklarowane. Wynik finansowy roku obrotowego stanowi zysk wynikający z rachunku zysków i strat.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
73
Sprawozdanie Finansowe
m) Świadczenia pracownicze Krótkoterminowe świadczenia pracownicze Krótkoterminowe świadczenia pracownicze Banku obejmują wynagrodzenia, składki ubezpieczeń społecznych i są ujmowane w pasywach w pozycji „Inne zobowiązania”, a w rachunku zysków i strat jako koszty wynagrodzeń. Krótkoterminowe świadczenia pracownicze obejmują także rezerwę z tytułu niewykorzystanych dni urlopu przysługujących pracownikom na podstawie Kodeksu Pracy. Wysokość rezerwy jest szacowana w oparciu o stan pozostających do wykorzystania dni urlopu i ujmowana w pozycji „Rezerwy”. Długoterminowe świadczenia pracownicze Długoterminowe świadczenia pracownicze Banku obejmują odprawy emerytalne. Rezerwę na odprawy emerytalne Bank ustala w oparciu o aktualne przepisy Regulaminu wynagrodzeń i aktualizuje na koniec każdego roku obrotowego.
n) Wynik z tytułu odsetek Przychody i koszty z tytułu odsetek dla wszystkich instrumentów finansowych są ujmowane w rachunku zysków i strat w wysokości zamortyzowanych kosztów przy użyciu metody efektywnej stopy procentowej. Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą naliczania zamortyzowanego kosztu składnika aktywów lub zobowiązania finansowego (albo grupy aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych) oraz przypisania przychodów lub kosztów odsetkowych do odpowiednich okresów. Efektywna stopa procentowa jest stopą, która dyskontuje oszacowane przyszłe pieniężne wpływy lub płatności dokonywane w oczekiwanym okresie do wygaśnięcia instrumentu finansowego, a w uzasadnionych przypadkach w okresie krótszym, do bilansowej wartości netto składnika aktywów lub zobowiązania finansowego. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej Bank dokonuje oszacowania przepływów pieniężnych, uwzględniając wszelkie postanowienia umowy instrumentu finansowego, jednakże nie uwzględnia potencjalnych przyszłych strat związanych z nieściągalnością kredytów. Wyliczenie obejmuje wszelkie płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje i punkty stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta. W przypadku aktywów finansowych lub grupy podobnych aktywów finansowych, dla których dokonano odpisu z tytułu utraty wartości, przychody odsetkowe są ujmowane przy zastosowaniu stopy procentowej użytej do zdyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych dla celów oszacowania straty z tytułu utraty wartości.
74
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(cd.)
Przychody z tytułu odsetek zawierają kwotę odsetek naliczonych od aktywów, w tym od aktywów ze stwierdzoną utrata wartości.
o) Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji Przychody z tytułu opłat i prowizji powstają w wyniku świadczenia usług finansowych oferowanych przez Bank. Opłaty i prowizje bezpośrednio związane z powstaniem aktywów finansowych lub zobowiązań (zarówno przychody, jak i koszty) są ujmowane w rachunku zysków i strat jako element efektywnej stopy procentowej w przychodach i kosztach z tytułu odsetek. Prowizje zaliczane na bieżąco do rachunku zysków i strat obejmują głównie przychody z prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu, opłaty za inspekcje, monity, zaświadczenia oraz zwroty z tytułu poniesionych opłat sądowych. Koszty prowizji zaliczane do rachunku zysków i strat w momencie ich poniesienia dotyczą opłat sądowych, opłat za ubezpieczenie kredytu i innych.
p) Wynik z pozycji wymiany Wynik z pozycji wymiany obejmuje wynik z bieżących transakcji kupna i sprzedaży walut, jak i różnice kursowe powstałe w związku z wyceną do średniego kursu ogłoszonego przez NBP na każdy dzień bilansowy pozycji aktywów i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych oraz transakcji FX-SPOT. Wynik z pozycji wymiany nie obejmuje wyceny sald dotyczących instrumentów pochodnych.
q) Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy zawiera zyski i straty powstałe ze zbycia oraz zmian wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
r) Pozostałe przychody i koszty operacyjne Do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zaliczane są koszty i przychodny niezwiązane bezpośrednio z działalnością Banku. Są to w szczególności: wynik z tytułu sprzedaży i likwidacji środków trwałych, przychody z tytułu sprzedaży pozostałych usług, otrzymane i zapłacone odszkodowania, kary i grzywny.
s) Podatek dochodowy Podatek dochodowy składa się z podatku bieżącego oraz odroczonego. Podatek dochodowy ujmuje się w rachunku zysków i strat za wyjątkiem sytuacji, gdy podatek ujmowany jest w kapitale. Bieżący podatek jest oczekiwanym zobowiązaniem podatkowym odnoszącym się do przychodu do opodatkowania przy użyciu stopy podatkowej obowiązującej na koniec okresu sprawozdawczego, wraz ze wszystkimi korektami zobowiązania podatkowego dotyczącego poprzednich lat. Rezerwa na podatek odroczony jest kalkulowana przy użyciu metody bilansowej, poprzez wyliczenie przejściowych różnic pomiędzy wartością bilansową aktywów i zobowiązań oraz ich wartością podatkową. Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmuje się w zakresie, w którym jest prawdopodobne, że będzie dostępny przyszły dochód do opodatkowania. Aktywa z tytułu podatku wykazuje się w stopniu, w jakim jest prawdopodobne wykorzystanie nierozliczonych strat podatkowych i niewykorzystanych ulg podatkowych. Wyliczona rezerwa na podatek odroczony oraz aktywa z tytułu podatku odroczonego są nettowane i prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako aktywa lub rezerwa z tytułu podatku odroczonego.
t) Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności W celu dywersyfikacji portfela oferta dotycząca kredytów hipotecznych skierowana jest do osób prywatnych oraz przedsiębiorców. Ze względu na specjalistyczny charakter działalności w strukturze organizacyjnej Banku istnieją tylko dwa segmenty: – Segment Bankowości Detalicznej obejmujący: kredyty i pożyczki hipoteczne udzielone osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej, jak również podmiotom gospodarczym o rocznym obrocie poniżej 10 mln złotych, – Segment Bankowości Korporacyjnej obejmujący kredyty udzielone przedsiębiorstwom, które wykazują roczny obrót ponad 10 mln złotych oraz kredyty dla jednostek samorządu terytorialnego.
u) Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana Bank klasyfikuje składniki aktywów trwałych jako przeznaczone do sprzedaży, jeśli ich wartość bilansowa zostanie odzyskana przede wszystkim w drodze transakcji sprzedaży, a nie poprzez ich dalsze wykorzystanie. Składniki aktywów trwałych zaklasyfikowanych jako przeznaczone do sprzedaży wycenia się w kwocie niższej z ich wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży jest ujmowany w pozostałych kosztach operacyjnych. Działalność zaniechana to element działalności Banku, który został zbyty lub jest zakwalifikowany jako przeznaczony do sprzedaży oraz stanowi odrębną, ważną dziedzinę działalności Banku lub jej geograficzny obszar działalności lub też jest jednostką zależną nabytą wyłącznie z zamiarem jej odsprzedaży. Kwalifikacja do działalności zaniechanej następuje w momencie, w którym spełnia kryteria działalności przeznaczonej do sprzedaży lub gdy została zbyta.
v) Zmiany prezentacyjne w danych finansowych za 2008 rok Bank dokonał korekty prezentacyjnej aktywów i pasywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego prezentowane są w kwocie netto. Zmiana ta została wprowadzona w danych porównawczych, powodując obniżenie sumy bilansowej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej o 3 864 tys. zł. Bank dokonał korekty prezentacyjnej aktywów i pasywów z tytułu Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Aktywa i pasywa Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych prezentowane są w kwocie netto. Zmiana ta została wprowadzona w danych porównawczych, powodując obniżenie sumy bilansowej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej o 43 tys. zł. Zgodnie z MSR 1 Bank po raz pierwszy zeprezentował Sprawozdanie z całkowitych dochodów.
W Grupie Kapitałowej Banku Pekao S.A., Pekao Bank Hipoteczny S.A. został przyporządkowany do Segmentu Bankowości Detalicznej. Bank prowadzi swoją działalność wyłącznie w Polsce.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
75
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
Noty do sprawozdania finansowego 1) Wynik z tytułu odsetek W tysiącach zł
2009
2008
282 98 299 3 947 9 073 111 601
257 118 227 5 129 6 699 130 312
-14 807 -51 507 -220 0 -66 534 45 067
-20 553 -60 727 -305 -130 -81 715 48 597
Przychody z tytułu odsetek
Kredytów i pożyczek dla banków Kredytów i pożyczek dla klientów Papierów wartościowych Instrumentów zabezpieczających Koszty z tytułu odsetek
Depozytów i kredytów bankowych Wyemitowanych papierów wartościowych Depozytów klientów Instrumentów zabezpieczających Wynik z tytułu odsetek
Przychody z tytułu odsetek od kredytów i pożyczek dla klientów zawierają przychody odsetkowe od kredytów, dla których została stwierdzona utrata
wartości. Wysokość tych przychodów w 2009 roku wynosi 8 158 tys. zł, a w 2008 roku wynosi 7 040 tys. zł.
2) Wynik z tytułu prowizji i opłat W tysiącach zł
2009
2008
1 493 1 493
3 136 3 136
-232 -96 -328 1 165
-467 -89 -556 2 580
Przychody z tytułu prowizji i opłat
Prowizje od kredytów i pożyczek Koszty z tytułu prowizji i opłat
Prowizje od kredytów i pożyczek Prowizje za przelewy i inne transakcje płatnicze Wynik z tytułu prowizji i opłat
Przychody z tytułu prowizji i opłat głównie składają się z prowizji za wcześniejszą spłatę kredytów.
3) Wynik z pozycji wymiany W tysiącach zł
Niezrealizowany wynik z pozycji wymiany Zrealizowany wynik z pozycji wymiany Wynik z pozycji wymiany
76
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
-1 138
1 344
3 856 2 718
5 927 7 271
4) Wynik na operacjach instrumentami finansowymi wycenianymi do wartości godziwej poprzez rachunek zysków i strat W tysiącach zł
Wynik na instrumentach pochodnych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy
2009
2008
2 430 2 430
5 881 5 881
2009
2008
15 15
0 0
Wynik ten obejmuje wycenę do wartości godziwej instrumentów pochodnych, dla których Bank nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń.
5) Wynik z inwestycji finansowych W tysiącach zł
Wynik ze sprzedaży aktywów dostępnych do sprzedaży
6) Pozostałe przychody operacyjne W tysiącach zł
Zysk na sprzedaży aktywa przeznaczonego do sprzedaży Zysk na sprzedaży rzeczowych aktywów trwałych Przychody z tytuł wynajmu pomieszczeń Inne
2009
2008
2 105 59 180 282 2 626
0 0 528 412 940
2009
2008
-10 922 -1 468 -3 667 -5 455
-11 571 -1 646 -4 306 -6 265
-352 -100 -21 964
-514 -276 -24 578
7) Ogólne koszty administracyjne W tysiącach zł Koszty pracownicze:
Wynagrodzenia Świadczenia pracownicze Koszty utrzymania i wynajmu budynków Pozostałe koszty administracyjne Amortyzacja:
Rzeczowych aktywów trwałych Wartości niematerialnych i prawnych
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
77
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
8) Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości W tysiącach zł
Utworzenie odpisu na poniesione i zidentyfikowane straty Rozwiązanie odpisu na poniesione i zidentyfikowane straty Odpisy na poniesione i niezidentyfikowane straty netto (IBNR)
2009
2008
-15 502 15 965 1 872 2 335
-16 172 3 024 -3 667 -16 815
Opisy na poniesione i zidentyfikowane straty zwierają zamiany odpisów na istotnej dla Banku ekspozycji kredytowej opisanej w nocie 37.
9) Pozostałe koszty operacyjne W tysiącach zł
2009
2008
Koszty z tytułu odpisów aktualizujących pozostałe należności Koszty z tytułu administrowania nieruchomością Likwidacja rzeczowych aktywów trwałych Inne
-396 -232 -57 -209 -894
-182 -155 -19 -220 -576
2009
2008
-4 444
-5 937
-2 108 -6 552
1 357 -4 580
10) Podatek dochodowy Ujęty w rachunku zysków i strat W tysiącach zł Bieżący podatek
Bieżący rok Podatek odroczony
Powstanie i odwrócenie się różnic przejściowych Razem podatek dochodowy w rachunku zysków i strat
Wyliczenie efektywnej stawki podatkowej W tysiącach zł
2009
2008
Zysk brutto Obciążenie podatkowe według krajowej stawki podatku Obciążenia z tytułu kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodu Przychody niepodlegające opodatkowaniu Efekt podatkowy – różnica pomiędzy obciążeniem podatkowym wg stawki efektywnej Obciążenie podatkowe efektywne
33 498 -6 365 1 120 -134 187 -6 552
23 300 -4 427 994 -189 153 -4 580
Krajowa stawka podatkowa Efektywna stawka podatkowa
19,0% 19,6%
19,0% 19,7%
78
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Podatek odroczony ujęty bezpośrednio w kapitałach W tysiącach zł
2009
2008
Związany z wyceną do wartości godziwej aktywów dostępnych do sprzedaży Związany z wyceną przepływów pieniężnych dot. rachunkowości zabezpieczeń
34 -563 -529
243 -1 099 -856
11) Zysk przypadający na jedną akcję Podstawowy zysk przypadający na jedną akcję Wyliczenie podstawowego zysku przypadającego na jedną akcję na dzień 31 grudnia 2009 r. oparte było na zysku przypadającym na zwykłych akcjonariuszy w kwocie 26 946 tys. zł (2008: 18 720 tys. zł) oraz średniej ważonej ilości akcji zwykłych występujących na koniec okresu sprawozdawczego, tj. 31 grudnia 2009 r. w liczbie 2 230 (2008: 2 230). Zysk przypadający na zwykłych akcjonariuszy W tysiącach zł
Zysk za dany okres Zysk przypadający na zwykłych akcjonariuszy
2009
2008
26 946 12,08
18 720 8,39
Średnia ważona ilość akcji zwykłych W szt.
Wyemitowane akcje zwykłe na dzień 1 stycznia Zwiększenie kapitału akcyjnego Średnia ważona ilość akcji zwykłych na dzień 31 grudnia
2009
2008
2 230 0 2 230
2 230 0 2 230
2009
2008
7 107 7 107
126 126
12) Kasa, środki w banku centralnym W tysiącach zł
Środki na rachunkach w banku centralnym
W wyniku podpisania umowy kredytowej z bankiem zagranicznym na okres krótszy niż 2 lata, od 30 kwietnia 2009 r. Bank jest zobowiązany do utrzymywania rezerwy obowiązkowej na rachunku w NBP.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
79
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
13) Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom W tysiącach zł
W rachunku bieżącym Depozyty Razem brutto Odsetki Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom
2009
2008
3 849 0 3 849 0 3 849
1 451 5 100 6 551 1 6 552
Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom wg terminów zapadalności W tysiącach zł
do 1 miesiąca Razem brutto Odsetki Lokaty w innych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone innym bankom
2009
2008
3 849 3 849 0 3 849
6 551 6 551 1 6 552
14) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy W tysiącach zł
Pochodne instrumenty finansowe (dodatnia wartość rynkowa instrumentów pochodnych CIRS, IRS, FX SWAP, FX) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy (przy początkowym ujęciu)
2009
2008
2 973 2 973
2 617 2 617
2009
2008
386 2 587 0 2 973
48 0 2 569 2 617
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy wg terminów zapadalności W tysiącach zł
do 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat Razem aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
Bank nie posiada portfela aktywów i zobowiązań finansowych desygnowanych do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy w momencie początkowego ujęcia.
80
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Instrumenty finansowe wyceniane w wartości godziwej – wartości nominalne i ich wycena
Na dzień 31 grudnia 2009 r. W tysiącach zł
Wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji poniżej 3 m-cy
Wartości godziwe
od 3 m-cy do 1 roku
powyżej 1 roku
Razem
Aktywa
Pasywa
7 981 7 981
15 611 15 611
23 592 23 592
249 249
924 924
2 921 52 973 10 110 66 004
47 339 2 338 2 724
8
Instrumenty pochodne na stopę procentową
Instrumenty znajdujące się w obrocie pozagiełdowym: Swapy na stopę procentową (IRS) Razem Walutowe instrumenty pochodne
Instrumenty znajdujące się w obrocie pozagiełdowym: Kontrakty walutowe (FX) Swapy walutowe (FX Swap) Pozostałe kontrakty walutowe (CIRS) Razem
Na dzień 31 grudnia 2008 r. W tysiącach zł
2 921 52 973 55 894
10 110 10 110
Wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji poniżej 3 m-cy
od 3 m-cy do 1 roku
8
Wartości godziwe
powyżej 1 roku
Razem
Aktywa
Pasywa
25 817 25 817
25 817 25 817
463 463
682 682
48
10 851 10 851
3 916 345 603 10 851 360 370
Instrumenty pochodne na stopę procentową
Instrumenty znajdujące się w obrocie pozagiełdowym: Swapy na stopę procentową (IRS) Razem Walutowe instrumenty pochodne
Instrumenty znajdujące się w obrocie pozagiełdowym: Kontrakty walutowe (FX) Swapy walutowe (FX Swap) Pozostałe kontrakty walutowe (CIRS) Razem
3 916 345 603 349 519
Kontrakty walutowe Pozycje pieniężne denominowane w obcej walucie są zabezpieczane za pomocą walutowych instrumentów pochodnych. Swapy walutowe są instrumentami polegającymi na równoczesnym, natychmiastowym kupnie / sprzedaży waluty oraz jej terminowym odkupie / odsprzedaży po kursie ustalonym w dniu zawarcia transakcji. CIRS-y dodatkowo polegają
11 197 2 106 2 154
11 197
na wymianie płatności odsetkowych w różnej walucie. Zasady wymiany płatności ustalane są z chwilą zawarcia transakcji. Korzyścią z posiadania tych instrumentów jest zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym. Bank nie zawierał kontraktów forward, futures oraz opcji.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
81
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
15) Kredyty i pożyczki udzielone klientom W tysiącach zł
Osoby fizyczne Podmioty gospodarcze Sektor publiczny Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom Odsetki Odpisy aktualizujące z tytułu utarty wartości Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto
2009
2008
867 599 892 698 13 959 1 774 256 5 119 -52 965 1 726 410
888 063 954 782 15 865 1 858 710 7 593 -56 006 1 810 297
Kredyty i pożyczki wg terminów zapadalności W tysiącach zł
do 1 miesiąca 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom Odsetki Odpisy z tytułu utraty wartości Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto
2009
2008
88 612 13 312 61 007 336 111 1 275 214 1 774 256 5 119 -52 965 1 726 410
73 243 12 126 55 619 315 088 1 402 634 1 858 710 7 593 -56 006 1 810 297
16) Zmiana stanu rezerw na kredyty i pożyczki W tysiącach zł
Saldo na 1 stycznia Zmiany w wartości rezerw: Odpisy utworzone w okresie Umorzenia i spisania Odwrócenie odpisów Saldo na 31 grudnia
Wg stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. na odpisy z tytułu utraty wartości należności z tytułu pożyczek i kredytów składały się następujące kategorie: – utrata wartości – 48 039 tys. zł – odpisy na poniesione niezidentyfikowane straty (IBNR) – 4 926 tys. zł.
82
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
-56 006 3 041 -18 769 706 21 104 -52 965
-39 873 -16 133 -21 849 682 5 034 -56 006
Wg stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. na odpisy z tytułu utraty wartości należności z tytułu pożyczek i kredytów składały się następujące kategorie: – utrata wartości – 49 015 tys. zł – odpisy na poniesione niezidentyfikowane straty (IBNR) – 6 991 tys. zł.
17) Pozostałe aktywa finansowe W tysiącach zł
Papiery wartościowe dostępne do sprzedaży
Papiery wartościowe wyceniane są do wartości rynkowych (metodą Mark To Market). Metoda polega na porównaniu wartości rynkowej z wartością zakupu powiększoną o naliczone dyskonto lub pomniejszoną o naliczoną premię.
2009
2008
82 183 82 183
75 446 75 446
Wycena obligacji skarbowych jest wyliczana w oparciu o notowania Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Natomiast wycena bonów skarbowych jest dokonywana wg kursów rynkowych publikowanych w systemie Bloomberg.
Papiery wartościowe dostępne do sprzedaży wyceniane wg wartości godziwej W tysiącach zł
Bony skarbowe Obligacje
2009
2008
20 709 61 474 82 183
14 673 60 773 75 446
2009
2008
20 709 61 474 82 183
14 673 60 773 75 446
Dłużne papiery wartościowe wg emitentów W tysiącach zł Papiery wartościowe Skarbu Państwa:
Bony skarbowe Obligacje
Inne aktywa finansowe wg terminów zapadalności
Na dzień 31 grudnia 2009
do 3 m-cy
Od 3 m-cy do 1 roku
od 1 roku do 5 lat
powyżej 5 lat
Razem
0 0
20 709 20 709
61 474 61 474
0 0
82 183 82 183
do 3 m-cy
Od 3 m-cy do 1 roku
od 1 roku do 5 lat
powyżej 5 lat
Razem
0 0
14 673 14 673
60 773 60 773
0 0
75 446 75 446
W tysiącach zł
Aktywa dostępne do sprzedaży Pozostałe aktywa finansowe
Na dzień 31 grudnia 2008 W tysiącach zł
Aktywa dostępne do sprzedaży Pozostałe aktywa finansowe
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
83
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
18) Aktywa przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana Wartość bilansowa netto aktywa przeznaczonego do sprzedaży na dzień 31 grudnia 2008 r. wynosiła 4 795 tys. zł.
Na dzień 31 grudnia 2009 roku Bank nie posiada aktywów przeznaczonych do sprzedaży.
We wrześniu 2009 r. Bank sprzedał aktywo przeznaczone do sprzedaży o wartości bilansowej netto 4 795 tys. zł za cenę netto 6 900 tys. zł. Zysk ze sprzedaży nieruchomości w wysokości 2 105 tys. zł został zaprezentowany w pozostałych przychodach operacyjnych.
W Pekao Banku Hipotecznym S.A. nie wystąpiły zdarzenia związane z działalnością zaniechaną.
19) Rzeczowe aktywa trwałe Grunty i budynki
Maszyny i urządzenia
Środki transportu
Inne środki trwałe
Środki trwałe w budowie
Razem
Saldo na dzień 1 stycznia 2008 Zwiększenia Zmniejszenia Saldo na dzień 31 grudnia 2008
90 23 -24 89
654 20 -4 670
919 98 – 1 017
6 973 268 -1 294 5 947
48 185 -228 5
8 684 594 -1 550 7 728
Saldo na dzień 1 stycznia 2009 Zwiększenia Zmniejszenia Saldo na dzień 31 grudnia 2009
89 450 -89 450
670 92 -556 206
1 017 0 -155 862
5 947 155 -885 5 217
5 1 156 -532 629
7 728 1 853 -2 217 7 364
W tysiącach zł Wartość w cenie nabycia
Umorzenie oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
Saldo na dzień 1 stycznia 2008 Amortyzacja bieżącego okresu Likwidacja Saldo na dzień 31 grudnia 2008
58 5 -8 55
608 12 -2 618
627 153 – 780
6 618 344 -1 293 5 669
– – –
7 911 514 -1 303 7 122
Saldo na dzień 1 stycznia 2009 Amortyzacja bieżącego okresu Likwidacja Saldo na dzień 31 grudnia 2009
55 26 -58 23
618 15 -530 103
780 108 -155 733
5 669 203 -884 4 988
– – – –
7 122 352 -1 627 5 847
Na dzień 1 stycznia 2008 Na dzień 31 grudnia 2008
32 34
46 52
292 237
355 278
48 5
773 606
Na dzień 1 stycznia 2009 Na dzień 31 grudnia 2009
34 427
52 103
237 129
278 229
5 629
606 1 517
Wartość bilansowa
84
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
20) Wartości niematerialne Patenty, znaki towarowe i podobne wartości
Oprogramowanie
Nakłady
Razem
Saldo na 1 stycznia 2008 Zwiększenia Zmniejszenia Saldo na 31 grudnia 2008
5 – – 5
8 910 89 -1 882 7 117
37 2 -39 –
8 952 91 -1 921 7 122
Saldo na 1 stycznia 2009 Zwiększenia
5 2
7 117 263
– 2
7 122 267
Zmniejszenia Saldo na 31 grudnia 2009
– 7
-188 7 192
-2 –
-190 7 199
W tysiącach zł Wartość w cenie nabycia
Skumulowana amortyzacja oraz odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
Saldo na 1 stycznia 2008 Amortyzacja bieżącego okresu Likwidacja i sprzedaż Saldo na 31 grudnia 2008
1 1 – 2
8 518 275 -1 882 6 911
– – – –
8 519 276 -1 882 6 913
Saldo na 1 stycznia 2009 Amortyzacja bieżącego okresu Likwidacja i sprzedaż Saldo na 31 grudnia 2009
2 2 – 4
6 911 98 -188 6 821
– – – –
6 913 100 -188 6 825
Na dzień 1 stycznia 2008 Na dzień 31 grudnia 2008
4 3
392 206
37 –
433 209
Na dzień 1 stycznia 2009 Na dzień 31 grudnia 2009
3 3
206 371
– –
209 374
Wartości bilansowe
21) Inne aktywa W tysiącach zł
Aktywa z tytułu podatku odroczonego netto
2009
2008
9 718
11 498
756 0 696 196 11 366
925 1 092 676 459 14 650
Pozostałe:
bieżący podatek dochodowy rozrachunki publiczno-prawne dłużnicy różni pozostałe
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
85
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
21a) Aktywa z tytułu podatku odroczonego netto Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego związane są z następującymi pozycjami: W tysiącach zł
Odsetki naliczone Rezerwy na kredyty Pozostałe rezerwy Odsetki i ujemne różnice z tytułu wyceny instrumentów pochodnych Wycena należności metodą zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej
2009
2008
1 675 8 137 508 685 2 300 13 305
2 867 9 547 465 42 2 441 15 362
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego związane są z następującymi pozycjami: W tysiącach zł
Odsetki naliczone Odsetki i ujemne różnice z tyt. wyceny instrumentów pochodnych Wycena należności metoda zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej
2009
2008
1 221 1 803 563 3 587
1 668 1 633 563 3 864
Aktywa z tytułu podatku odroczonego netto W tysiącach zł
Odsetki naliczone Rezerwy na kredyty Pozostałe rezerwy Odsetki i ujemne różnice z tytułu wyceny instrumentów pochodnych Wycena należności metodą zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej
2009
2008
454 8 137 508 -1 118 1 737 9 718
1 199 9 547 465 -1 591 1 878 11 498
Zmiany odnoszone na kapitał
Saldo na 31 grudnia 2009
-209
454 8 137 508 -1 118
Zmiany różnic przejściowych w ciągu 2009 roku
W tysiącach zł
Saldo na 1 stycznia 2009
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
1 199 9 547 465 -1 591
-536 -1 410 43 -63
1 878
-141
11 498
-2 107
Aktywa z tytułu podatku odroczonego netto
Odsetki naliczone Opisy aktualizujące wartość kredytów Pozostałe rezerwy Odsetki i ujemne różnice z tytułu wyceny instrumentów pochodnych Wycena należności metoda zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej
86
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
536
1 737 327
9 718
Zmiany różnic przejściowych w ciągu 2008 roku
W tysiącach zł
Saldo na 1 stycznia 2008
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
574 6 763 598 436
396 2 784 -133 -821
2 747
-869
11 118
1 357
Zmiany odnoszone na kapitał
Saldo na 31 grudnia 2008
229
1 199 9 547 465 -1 591
Aktywa z tytułu podatku odroczonego netto
Odsetki naliczone Opisy aktualizujące wartość kredytów Pozostałe rezerwy Odsetki i ujemne różnice z tytułu wyceny instrumentów pochodnych Wycena należności metoda zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej
-1 206
1 878 -977
11 498
22) Zobowiązania wobec banków W tysiącach zł
Zobowiązania terminowe Razem brutto Odsetki Razem – zobowiązania wobec banków
2009
2008
585 837 585 837 645 586 482
672 280 672 280 2 039 674 319
Zobowiązania wobec banków wg terminów wymagalności W tysiącach zł
do 1 miesiąca 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat Razem brutto Odsetki Razem – zobowiązania wobec banków
2009
2008
240 575 345 262 0 0 585 837 645 586 482
317 676 250 326 104 278 0 672 280 2 039 674 319
W 2009 roku Bank wywiązywał się ze wszystkich zobowiązań wynikających z umów zawartych z bankami. W 2009 roku upłynął termin zapadalności dwóch źródeł finansowania: 60 mln EUR w marcu 2009 r. (w lutym podpisano aneks przedłużający termin obowiązywania umowy z 24 lutego do 10 marca 2009 r.) oraz 25 mln EUR w sierpniu 2009 r., co stanowiło 85 mln EUR, tj. 19 % udziału w finansowaniu portfela kredytowego Banku. W związku z tym w marcu 2009 roku Bank podpisał umowę kredytową do łącznej kwoty 85 mln EUR lub równowartości tej kwoty w CHF z terminem obowiązywania do 10 marca 2010 roku.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
87
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
23) Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy W tysiącach zł
2009
2008
Pochodne instrumenty finansowe (ujemna wycena pochodnych instrumentów finansowych) Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy (przy początkowym ujęciu)
932 932
11 879 11 879
Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy wg terminów wymagalności W tysiącach zł
do 1 miesiąca 1 do 3 miesięcy od 1 roku do 5 lat Razem brutto
2009
2008
8
4 749 6 448
924 932
682 11 879
2009
2008
183 11 762 11 945 17 11 962
153 12 371 12 524 22 12 546
Szczegółowe informacje dotyczące instrumentów finansowych zaprezentowano w nocie 14.
24) Zobowiązania wobec klientów W tysiącach zł Kaucje stanowiące zabezpieczenie kredytów
Osoby fizyczne Podmioty gospodarcze Razem brutto Odsetki Razem – zobowiązania wobec klientów
Zobowiązania wobec klientów wg terminów wymagalności W tysiącach zł
do 1 miesiąca 1 do 3 miesięcy od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem brutto Odsetki Razem – zobowiązania wobec klientów
88
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
569 0 0 1 114 10 262 11 945 17 11 962
3 983 0 0 0 8 541 12 524 22 12 546
25) Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych W tysiącach zł
Wyemitowane hipoteczne listy zastawne Razem brutto Odsetki Razem – zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych
2009
2008
914 271 914 271 7 973 922 244
914 041 914 041 11 750 925 791
Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych wg terminów wymagalności W tysiącach zł
od 3 miesięcy do 1 roku od 1 roku do 5 lat Razem brutto Odsetki Razem – zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych
2009
2008
414 755 499 516 914 271 7 973 922 244
0 914 041 914 041 11 750 925 791
Wyemitowane papiery wartościowe wg rodzaju Na dzień 31 grudnia 2009
W tysiącach zł
Hipoteczne listy zastawne EUR Hipoteczne listy zastawne PLN Hipoteczne listy zastawne PLN Hipoteczne listy zastawne PLN Hipoteczne listy zastawne PLN
wartość nominalna
warunki oprocentowania
termin wykupu
rynek notowań
3 630 200 000 400 000 200 000 100 000
Stałe 5,95% Wibor + 0,30% Wibor + 0,25% Wibor + 0,25% Wibor + 0,25%
1-cze-2010 2-cze-2012 21-lis-2010 28-mar-2011 12-sty-2012
pozagiełdowy Catalyst * Catalyst * Catalyst * Catalyst *
wartość nominalna
warunki oprocentowania
termin wykupu
rynek notowań
3 630 200 000 400 000 200 000 100 000
Stałe 5,95% Wibor + 0,30% Wibor + 0,25% Wibor + 0,25% Wibor + 0,25%
1-cze-2010 2-cze-2012 21-lis-2010 28-mar-2011 12-sty-2012
pozagiełdowy Catalyst * Catalyst * Catalyst * Catalyst *
* rynek notowań prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie i BondSpot – dawniej MTS-CETO
Na dzień 31 grudnia 2008
W tysiącach zł
Hipoteczne listy zastawne EUR Hipoteczne listy zastawne PLN Hipoteczne listy zastawne PLN Hipoteczne listy zastawne PLN Hipoteczne listy zastawne PLN
* rynek notowań prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie i BondSpot – dawniej MTS-CETO
Zabezpieczenie emisji hipotecznych listów zastawnych stanowią wierzytelności wpisane do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych. Szczegółowe informacje zaprezentowano w notach 34 oraz 40 w podpunkcie (ix).
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
89
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
26) Rezerwy W tysiącach zł
2009
2008
Rezerwy na świadczenia emerytalne Rezerwy na urlopy
153 439 592
127 199 326
Zmiany w rezerwach na zobowiązaniach związanych z pracownikami i innych rezerwach W tysiącach zł
01 stycznia 2009
Utworzenie
Rozwiązanie
Wykorzystanie
31 grudnia 2009
Rezerwy na świadczenia emerytalne
127
26
0
0
153
Rezerwy na urlopy
199 326
352 378
0 0
-112 -112
439 592
01 stycznia 2008
Utworzenie
Rozwiązanie
Wykorzystanie
31 grudnia 2008
115 158 273
12 41 53
0 0 0
0 0 0
127 199 326
W tysiącach zł
Rezerwy na świadczenia emerytalne Rezerwy na urlopy
27) Inne zobowiązania W tysiącach zł
Rezerwa na koszty rzeczowe Wierzyciele różni Rozliczenia publiczno-prawne Inne
2009
2008
1 926 929 439 157 3 451
1 432 2 686 511 469 5 098
Akcje zwykłe
Akcje zwykłe
28) Kapitał własny Kapitał zakładowy
Akcje
Akcje wyemitowane na dzień 1 stycznia Emisja akcji za środki pieniężne Akcje wyemitowane na dzień 31 grudnia – w pełni opłacone
90
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
2 230 0 2 230
2 230 0 2 230
Zestawienie akcji wg poszczególnych serii / emisji Seria / emisja
A B C D E F G H
Rodzaj akcji
Liczba akcji
Wartość serii / emisji wg wartości nominalnej
Sposób pokrycia kapitału
Data rejestracji
akcje zwykłe imienne akcje zwykłe imienne akcje zwykłe imienne akcje zwykłe imienne akcje zwykłe imienne akcje zwykłe imienne akcje zwykłe imienne akcje zwykłe imienne
300 555 1 11 625 206 256 276
30 000 55 500 100 1 100 62 500 20 600 25 600 27 600
opłacone gotówką opłacone gotówką opłacone gotówką opłacone gotówką opłacone gotówką opłacone gotówką opłacone gotówką opłacone gotówką
7-wrz-1995 1-paź-1996 18-sie-1997 1-cze-1999 25-kwi-2000 16-cze-2005 29-wrz-2006 11-wrz-2007
Ogółem liczba wyemitowanych akcji wynosi 2 230 sztuk. Wartość nominalna każdej akcji wynosi 100 tys. zł. Każda akcja daje prawo do jednego głosu na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Akcjonariuszami Banku są: Bank Polska Kasa Opieki S.A. w Warszawie – dysponuje 2 229 akcjami, tj. 99,96 % akcji Holding Sp. z o.o. – dysponuje 1 akcją, tj. 0,04% akcji
Efekt gospodarki hiperinflacyjnej Od daty zarejestrowania kapitału emisyjnego we wrześniu 1995 r. do grudnia 1996 r. Bank funkcjonował w warunkach hiperinflacji. MSR 29 „Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji” wymaga przekształcenia każdego składnika kapitału akcjonariuszy (z wyjątkiem niepodzielonych zysków i nadwyżki z przeszacowania) przez ogólną indeksację cen w okresie hiperinflacji. Takie retrospektywne zastosowanie skutkowałoby wzrostem kapitału akcyjnego o 7 785 tys. zł oraz spadkiem niepodzielonego zysku z lat ubiegłych w tym okresie w ekwiwalentnej kwocie.
Kapitał zapasowy W tysiącach zł
Kapitał zapasowy na dzień 1 stycznia podział wyniku finansowego Kapitał zapasowy na dzień 31 grudnia
2009
2008
10 246 1 498 11 744
8 906 1 340 10 246
2009
2008
17 222 6 100 23 322
0 6 100 6 100
-146 2 401 2 255
-1 035 4 684 3 649
Kapitał rezerwowy i kapitał z aktualizacji wyceny W tysiącach zł Kapitały rezerwowe
kapitał rezerwowy fundusz ogólnego ryzyka bankowego Kapitał z aktualizacji wyceny
wycena papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży wycena instrumentów pochodnych zabezpieczających
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
91
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
Podział zysku za rok ubiegły Zgodnie z decyzją Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia z dnia 3 kwietnia 2009 r. zysk netto za 2008 rok został przeznaczony na zwiększenie kapitałów własnych Banku.
Proponowany podział wyniku za rok obrotowy Zarząd Banku będzie wnioskował o dokonanie odpisu w wysokości 8% na podwyższenie kapitału zapasowego, a pozostałą część zysku o przeznaczenie na wypłatę dywidendy.
29) Rachunkowość zabezpieczeń
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych związane ze stopą procentową i kursem walutowym Kapitałowe swapy walutowe (CIRS) są wykorzystywane do zabezpieczenia przepływów pieniężnych dotyczących zobowiązań o zmiennej stopie procentowej, poprzez zamianę zobowiązań odsetkowych o zmiennym oprocentowaniu wyrażonych w jednej walucie na zobowiązania odsetkowe o zmiennym oprocentowaniu wyrażone w innej walucie.
Bank stosuje politykę zabezpieczania swoich ekspozycji na wahania stóp procentowych i kursów walutowych – szczegóły dotyczące zarządzania ryzykiem zamieszczone są w nocie 40. Rachunkowość zabezpieczeń jest stosowana do zabezpieczenia przed ryzykiem stóp procentowych i kursów walutowych. Na dzień 31 grudnia 2009
W tysiącach zł
Instrumenty pochodne stanowiące zabezpieczenie przepływów pieniężnych związane ze stopą procentową i kursem walutowym znajdujące się w obrocie pozagiełdowym (CIRS i IRS) Razem
Wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
Wartości godziwe
od 3 m-cy do 1 roku
powyżej 1 roku
Razem
Aktywa
Pasywa
14 913
200 000
214 913
212
23 061
14 913
200 000
214 913
212
23 061
Wg stanu na 31 grudnia 2009 r. Bank nie posiadał wbudowanych instrumentów pochodnych.
Wg stanu na 31 grudnia 2009 r. nie było dodatkowych warunków dotyczących instrumentów finansowych, które – w przypadku wystąpienia – znacznie zmieniłyby profil płatności / ryzyka.
Na dzień 31 grudnia 2008
W tysiącach zł
Wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
Wartości godziwe
powyżej 1 roku
Razem
Aktywa
Pasywa
Instrumenty pochodne stanowiące zabezpieczenie przepływów pieniężnych związane ze stopą procentową i kursem walutowym znajdujące się w obrocie pozagiełdowym (CIRS i IRS)
215 146
215 146
135
23 759
Razem
215 146
215 146
135
23 759
Wg stanu na 31 grudnia 2008 r. Bank nie posiadał wbudowanych instrumentów pochodnych.
92
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Wg stanu na 31 grudnia 2008 r. nie było dodatkowych warunków dotyczących instrumentów finansowych, które – w przypadku wystąpienia – znacznie zmieniłyby profil płatności / ryzyka.
Dodatkowe informacje dla zabezpieczeń przepływów pieniężnych W 2009 roku wszystkie powiązania zabezpieczające utrzymywane przez Pekao Bank Hipoteczny S.A. były efektywne. W związku z tym, zamiana wyceny instrumentów zabezpieczających do wartości godziwej została ujęta w funduszu z aktualizacji wyceny w kwocie 2 283 tys. zł (zmniejszenie). Stan funduszu z aktualizacji wyceny instrumentów zabezpieczających na dzień 31 grudnia 2009 r. wynosił 2 401 tys. zł. CIRS Celem zawarcia transakcji zabezpieczających CIRS jest dopasowanie wpływów w CHF wynikających z umów kredytowych do wypływów z tytułu wyemitowanych listów zastawnych w złotówkach (zabezpieczenie ryzyka zmiany przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez pozycje zabezpieczane). Pozycję zabezpieczaną stanowią wybrane należności zmiennoprocentowe wyrażone w CHF, wpisane do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych i charakteryzujące się wysokim prawdopodobieństwem przepływów odsetkowych oraz hipoteczne listy zastawne na okaziciela Serii LZI01 na kwotę 200 000 tys. zł wyemitowane w ramach Programu Hipotecznych Listów Zastawnych na okaziciela o łącznej wartości nominalnej 3 000 000 tys. zł. Płatności odsetkowe z tytułu kredytów stanowiących pozycję zabezpieczaną następują na bieżąco. Płatności odsetkowe z tytułu listów zastawnych następują co 6 miesięcy (2 czerwca i 2 grudnia każdego roku do 2 czerwca 2012 r.). Transakcjami zabezpieczającymi są dwie transakcje CIRS float / float CHF / PLN zawarte 11 stycznia 2007 r. na jednakowych warunkach o łącznym nominale 200 000 tys. zł. Transakcje zostały zawarte do 12 lipca 2012 r. Oprocentowanie transakcji oparte jest o 6-miesięczne stawki LIBOR dla CHF i WIBOR dla PLN. Płatności odsetek następują w okresach półrocznych (12 stycznia, 12 lipca każdego roku do momentu końca transakcji). Wartość godziwa transakcji według stanu na 31 grudnia 2009 r. była ujemna i wynosiła 23 061 tys. zł. IRS Celem zawarcia transakcji zabezpieczających IRS jest dopasowanie wpływów odsetkowych w EUR wynikających z kredytów o oprocentowaniu zmiennym do wypływów z tytułu wyemitowanych stałokuponowych listów zastawnych w EUR (zabezpieczenie ryzyka zmiany przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez pozycje zabezpieczane). Pozycję zabezpieczaną stanowią wybrane należności zmiennoprocentowe wyrażone w EUR, wpisane do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych i charakteryzujące się wysokim prawdopodobieństwem przepływów odsetkowych oraz hipoteczne listy zastawne na okaziciela Serii A na kwotę 3 630 tys. EUR o oprocentowaniu stałym. Płatności odsetkowe z tytułu kredytów stanowiących pozycję zabezpieczaną następują na
bieżąco. Płatności odsetkowe z tytułu listów zastawnych następują w czerwcu każdego roku do 1 czerwca 2010 r. Transakcją zabezpieczającą jest transakcja IRS EUR / PLN zawarta 25 lipca 2006 r. Nominał transakcji wynosi 3 630 tys. EUR. Transakcja została zawarta do 1 czerwca 2010 r. Zmienna noga transakcji oparta została o oprocentowanie EURIBOR 6M. Płatności odsetek następują w okresach półrocznych (1 czerwca i 1 grudnia każdego roku do daty końca transakcji). Wartość godziwa transakcji według stanu na 31 grudnia 2009 r. była dodatnia i wynosiła 212 tys. zł.
30) Wartość godziwa Wartość godziwa bilansowych i pozabilansowych instrumentów finansowych jest to cena, za którą można sprzedać pozycję aktywów lub zaspokoić zobowiązania na zasadzie transakcji pomiędzy świadomymi i dobrze poinformowanymi stronami na warunkach rynkowych. Ponieważ dla większości instrumentów finansowych Banku nie istnieje aktywny rynek, szacunki wartości godziwej oparte są o przewidywany przyszły przepływ środków pieniężnych, który jest dyskontowany przy użyciu bieżących stóp procentowych w celu uzyskania wartości bieżącej netto. Zasadniczo bilansowe instrumenty finansowe Banku mają szacunkową wartość godziwą równą wartości księgowej albo ze względu na ich krótki termin zapadalności, albo / i krótki termin ponownej wyceny, albo z powodu zbliżonych bieżących średnich wartości rynkowych. Wartość godziwą instrumentów pochodnych ustala się szacunkowo w wielkości, którą Bank potencjalnie mógłby otrzymać lub zapłacić za zakończenie kontraktu w dacie bilansowej, biorąc pod uwagę obecne warunki rynkowe i bieżącą zdolność kredytową kontrahentów. Wycena bonów skarbowych jest dokonywana wg kursów rynkowych publikowanych w systemie Bloomberg. Wycena obligacji skarbowych jest wyliczana w oparciu o notowania Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Do kalkulacji wartości godziwej kredytów zastosowano wysokość aktualnie oferowanych marż z uwzględnieniem stosowanej metodologii wyliczania utraty wartości ekspozycji kredytowych (opisaną w notach poświęconych polityce rachunkowości). W 2008 roku Bank szacował, że wartości godziwa kredytów nie różniła się istotnie od ich wartości bilansowej. Wartość godziwa listów zastawnych w publicznym obrocie została wyliczona w oparciu o notowania Catalyst na 31 grudnia 2009 roku. W 2008 roku Bank wyliczył wartość godziwą listów zastawnych w publicznym obrocie w oparciu o notowania na 31 grudnia 2008 r.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
93
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
W tabeli poniżej przedstawiono oszacowane wartości godziwe. 2009
2008
10 956 20 709 61 474 1 610 122 1 703 261
6 678 14 673 60 773 1 810 297 1 892 421
586 482 894 944
674 319 901 291
1 481 426
1 575 610
Aktywa
Gotówka i jej ekwiwalenty Bony zerokuponowe Obligacje na zmienną stopę Kredyty i pożyczki udzielone klientom Pasywa
Zobowiązania wobec banków na zmienną stopę Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych
Wartość godziwa instrumentów pochodnych prezentowana jest w nocie 14 i 29.
31) Płatności z tytułu umowy najmu W 2009 roku uległ zmianie adres Banku Zgodnie z nowa umową najmu zawartą w dniu 16 grudnia 2008 r. Bank zajmuje pomieszczenia biurowe, miejsca parkingowe oraz powierzchnię magazynową. Umowa najmu została zawarta na okres 7 lat od daty wydania przedmiotu najmu bankowi. W 2009 r. i 2008 r. Bank poniósł opłaty z tytułu umów najmu w wysokości odpowiednio: 2 326 tys. zł oraz 2 656 tys. zł. Powyższe opłaty zostały ujęte w rachunku zysku i strat w pozycji koszty administracyjne.
W 2009 r. Bank, w wyniku zmiany wynajmowanych pomieszczeń, poniósł dodatkowy koszt z tytułu przywrócenia wynajmowanej powierzchni do stanu pierwotnego w wysokości 327 tys. zł, z czego 200 tys. zł obciążyło rachunek zysków i strat 2008 roku (wykorzystanie rezerwy), natomiast 127 tys. zł obciążyło rachunek zysków i strat 2009 roku. Całkowite zobowiązania z tytułu wyżej wymienionych umów najmu prezentuje poniższa tabela.
Zobowiązania wg terminów zapadalności W tysiącach zł
poniżej 1 roku od 1 roku do 5 lat powyżej 5 lat Razem
2009
2008
2 098 8 818 2 931 13 847
2 205 7 868 4 788 14 861
Dane w tabeli wyliczone na podstawie umów najmu powiększone o 22% VAT i przeliczone wg kursów 31 grudnia 2009 r. i 31 grudnia 2008 r.
94
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
32) Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności Ze względu na brak wydzielenia segmentacji w strukturze organizacyjnej Banku, koszty refinansowania oraz koszty działalności są zarządzane centralnie i nie są lokowane do poszczególnych linii biznesowych. Stan na dzień 31 grudnia 2009
W tysiącach zł
Przychody odsetkowe Koszty odsetkowe Wynik z tytułu odsetek Aktywa pracujące (kredyty) Pasywa pracujące (kaucje)
Stan na dzień 31 grudnia 2008 Działalność detaliczna
Działalność korporacyjna
90 591 -207
7 708 -13
90 384 1 666 513 11 340
7 695 116 879 605
W tysiącach zł
Przychody odsetkowe Koszty odsetkowe Wynik z tytułu odsetek Aktywa pracujące (kredyty) Pasywa pracujące (kaucje)
Działalność detaliczna
Działalność korporacyjna
108 640 -284
9 587 -21
108 356 1 741 428 11 941
9 566 127 171 583
33) Zobowiązania warunkowe Informacja o wszczętych postępowaniach sądowych Na dzień 31 grudnia 2009 r. nie występują postępowania przed sądem lub organami administracji państwowej dotyczące zobowiązań lub wierzytelności Banku, których wartość stanowiłaby co najmniej 10 % kapitałów własnych Banku. Łącznie wartość wszystkich prowadzonych spraw sądowych, egzekucyjnych i upadłościowych podjętych w celu zaspokojenia wierzytelności wynosi 100 498 tys. zł, co stanowi 35 % kapitałów własnych Banku. Na wspomniane wierzytelności Bank utworzył odpisy z tytułu utraty wartości w wysokości 24 963 tys. zł.
Na dzień 31 grudnia 2009 r. Bank jest stroną pozwaną w postępowaniach przed sądem lub organami administracji państwowej na łączną kwotę 3 892 tys. zł. W ocenie Banku nie istnieją przesłanki utworzenia rezerwy na potencjalne straty związane z tymi postępowaniami. Zobowiązania warunkowe do udzielenia kredytów Bank posiada zobowiązania do udzielenia kredytów. Na zobowiązania te składają się niewypłacone środki pieniężne z podpisanych umów kredytowych.
W tysiącach zł
Zobowiązania do wypłaty kredytów
2009
2008
29 413
13 309
Bank nie tworzy rezerw na zobowiązania pozabilansowe ze względu na ich warunkowy charakter. Zobowiązania z tytułu transakcji pozabilansowych W tysiącach zł
Zobowiązania z tytułu transakcji pozabilansowych – instrumenty pochodne (CIRS, IRS, FX SWAP, FX)
2009
2008
597 124
1 202 186
Na dzień 31 grudnia 2009 r. Bank nie posiadał zobowiązań / należności z tytułu transakcji narażonych na ryzyko stopy procentowej, które nie są wykazywane w bilansie.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
95
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
34) Aktywa stanowiące zabezpieczenie Aktywa stanowiące zabezpieczenie emisji listów zastawnych W tysiącach zł
Nominalna wartość wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz środków dodatkowych, wpisanych do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych Wartość odsetek od wierzytelności wg stanu na koniec roku Nominalna wartość hipotecznych listów zastawnych wg stanu na koniec roku Wartość odsetek od wyemitowanych listów zastawnych wg stanu na koniec roku Stan zabezpieczenia dla kapitału Stan zabezpieczenia dla odsetek
Zasady emisji hipotecznych listów zastawnych, których zabezpieczenie stanowią wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipotekami, określa Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2003 roku, Nr 99, poz. 919, z późn. zm.).
2009
2008
1 385 020
1 470 473
85 675 914 913 51 001 470 107 34 674
99 888 915 146 60 202 555 327 39 686
W przypadku ogłoszenia upadłości banku hipotecznego wierzytelności wpisane do rejestru zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych tworzą osobną masę upadłości, która służy przede wszystkim zaspokojeniu roszczeń wierzycieli z listów zastawnych.
Zobowiązania podlegające zabezpieczeniu środków Bankowego Funduszu Gwarancyjnego W tysiącach zł
Kwota zobowiązań podlegających zabezpieczeniu * Kwota aktywów zabezpieczających
2009
2008
0 1 582
0 39
* Środki pieniężne, będące przedmiotem kaucji stanowiących zabezpieczenie kredytów (art. 102 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe) nie są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny, natomiast są podstawą do obliczania funduszu ochrony środków gwarantowanych.
35) Gotówka i jej ekwiwalenty Dla celów rachunku przepływów pieniężnych, gotówka i należności od sektora bankowego obejmują salda o krótszym niż 3 miesiące terminie wymagalności. W tysiącach zł
Kasa i środki w banku centralnym Kredyty i pożyczki udzielone bankom
96
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
7 107 3 849 10 956
126 6 552 6 678
36) Jednostki powiązane Transakcje z jednostkami powiązanymi Bank przeprowadza transakcje z podmiotem dominującym oraz podmiotami powiązanymi w ramach Grupy Pekao oraz UCG. Transakcje z jednostkami powiązanymi obejmują także transakcje z personelem zarządczym oraz z pracownikami Pekao Banku Hipotecznego S.A.
Transakcje z jednostkami powiązanymi dokonywane są w ramach normalnej działalności biznesowej. Obejmują one głównie kredyty, depozyty, transakcje wymiany walut obcych. Wartość transakcji z jednostkami powiązanymi na koniec roku oraz koszty i dochody za rok obrotowy prezentują poniższe tabele.
Transakcje z personelem zarządczym i pracownikami W tysiącach zł
2009 Personel zarządczy **
2008 Pracownicy
Personel zarządczy **
Pracownicy
Kredyty
Saldo na 1 stycznia Zwiększenia Zmniejszenia Saldo na 31 grudnia Przychody z tytułu odsetek
6 338 0 -3 403 2 935 169
446 0 -24 422 17
3 538 3 783 -983 6 338 320
388 58 0 446 20
** Członkowie Zarządu Pekao Banku Hipotecznego S.A., Banku Pekao S.A. oraz innych podmiotów Grupy Pekao
Wynagrodzenia W tysiącach zł
2009 Personel zarządczy *
Płace Pozostałe
1 699 83 1 782
2008 Pracownicy
9 223 1 385 10 608
Personel zarządczy *
1 527 85 1 612
Pracownicy
10 044 1 561 11 605
* Członkowie Zarządu Pekao Banku Hipotecznego S.A.
Wynagrodzenia personelu zarządczego w 2009 roku obejmują: – płace – koszty wynagrodzeń zarządu wraz z rezerwą na nagrody roczne. – pozostałe – obejmują składki z tytułu ubezpieczeń społecznych
Wynagrodzenia wykazane łącznie z rezerwą na nagrody. Szczegółowe informacje w zakresie wynagrodzenia poszczególnych osób wchodzących w skład Zarządu Pekao Banku Hipotecznego S.A. zamieszczono w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Banku w 2009 r.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
97
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
Transakcje ze spółkami należącymi do Grupy W tysiącach zł
2009
2008
Pekao S.A.
Pozostałe podmioty Grupy Pekao S.A. i UCG
Pekao S.A.
Pozostałe podmioty Grupy Pekao S.A. i UCG
0 3 824 3 138
15
5 101 1 437 2 704
6
Należności z odsetkami, w tym
Depozyty Należności w rachunku bieżącym Dodatnia wartość godziwa z tyt. instrumentów pochodnych Zobowiązania, w tym
Zobowiazania terminowe Zobowiązania wobec banków Listy zastawne Ujemna wartość godziwa z tyt. instrumentów pochodnych
240 828 216 513 23 993
345 654 20 236
318 338 225 587 35 638
Transakcje pochodnymi instrumentami finansowymi, w tym:
Transakcje wymiany walut Forward, swap walutowy IRS / CIRS
3 328 105 558 485 761
4 202 701 635 492 768
Przychody i koszty dotyczące transakcji z podmiotami należącymi do Grupy W tysiącach zł
2009 Pekao S.A.
Przychody z tytułu odsetek: w tym od instrumentów zabezpieczających
9 151 9 073
Koszty z tytułu odsetek: w tym od instrumentów zabezpieczających w tym od listów zastawnych
17 765 0 12 748
Przychody z tytułu prowizji Koszty z tytułu prowizji Wynik na operacjach instrumentami finansowymi wycenianymi do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
Pekao S.A.
6 735 999
20 228 130 14 825 0 130
2 430
7 053
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
0 148
Pozostałe podmioty Grupy Pekao S.A. i UCG
6 956 6 699
0 128
Pozostałe przychody Pozostałe koszty
98
2008
Pozostałe podmioty Grupy Pekao S.A. i UCG
19
0 167
42 42
37) Umowy znaczące dla Banku, umowy współpracy, kooperacji
39) Główne wartości szacunkowe stosowane w polityce księgowej.
Umowy kredytowe Bank w dniu 16 stycznia 2009 r. złożył przeciwko jednemu z kredytobiorców wniosek do sądu o nadanie klauzuli wykonalności na bankowy tytuł egzekucyjny. Wysokość wierzytelności na dzień złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności stwierdzona w bankowym tytule egzekucyjnym wynosi 30 429 tys. zł. Wierzytelność jest zabezpieczona na użytkowaniu nieruchomości hipoteką w kwocie 37 000 tys. zł i hipoteką kaucyjną do kwoty 18 500 tys. zł. Na dzień 31 grudnia 2008 r. wysokość utworzonego odpisu z tytułu utraty wartości wyniosła 20 229 tys. zł. W 2008 roku Bank dokonał dotworzenia odpisu na tym kredycie w wysokości 5 550 tys. zł.
Ustalenie wartości bilansowych niektórych aktywów i zobowiązań wymaga oszacowania na datę bilansową wpływu niepewnych przyszłych zdarzeń na te pozycje.
W dniu 25 maja 2009 r. z wyżej wspomnianym kredytobiorcą Bank zawarł porozumienie restrukturyzacji kredytu. W wyniku zawartego porozumienia z nowym inwestorem kredytobiorcy uległy zmianie warunki spłaty zobowiązania wynikającego z umowy kredytowej: przedłużono okres kredytowania, zaległe odsetki zostały skapitalizowane, wzmocnieniu uległy zabezpieczenia spłaty zobowiązania. W związku z powyższą restrukturyzacją oraz wywiązywaniem się kredytobiorcy z tych warunków Bank dokonał zmiany szacunków, co skutkowało częściowym rozwiązaniem odpisu. Na dzień 31 grudnia 2009 r. wysokość utworzonego odpisu z tytułu utraty wartości wynosi 8 923 tys. zł. W 2009 roku Bank dokonał rozwiązania odpisu na tym kredycie w wysokości 11 306 tys. zł. Umowy dotyczące linii kredytowych W lutym 2009 roku Bank podpisał z bankiem Bayerische Landesbank aneks do umowy o linii kredytowej w łącznej kwocie 60 mln EUR przedłużający okres dostępności kredytu do 10 marca 2009 r. W dniu 10 marca 2009 r. Bank podpisał z UniCredit Bank Ireland p.l.c. umowę, na mocy której UniCredit Bank Ireland p.l.c. udostępnił Bankowi linię kredytową do łącznej kwoty 85 mln EUR lub równowartości tej kwoty w CHF, w celu finansowania bieżącej działalności. 27 listopada 2009 r. Bank podpisał z Bankiem Pekao S.A. aneks do Umowy o linię walutową do łącznej kwoty 439 mln zł z dnia 28 listopada 2008 roku. Na mocy aneksu kwota linii kredytowej została podwyższona do kwoty 440 mln zł, a okres kredytowania wydłużony do 30 listopada 2012 roku. Celem linii kredytowej jest finansowanie bieżącej działalności Banku. Oprocentowanie kredytu jest zmienne.
38) Zdarzenia po dacie bilansowej Do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego nie wystąpiły.
Utrata wartości kredytów Bank ocenia czy na koniec okresu sprawozdawczego istnieją obiektywne przesłanki wskazujące na to, że została poniesiona strata z tytułu utraty wartości pojedynczych składników aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Aktywa finansowe lub grupa aktywów finansowych utraciła wartość, a straty z tytułu utraty wartości zostały poniesione wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje obiektywna przesłanka utraty wartości jako następstwo jednego lub większej ilości zdarzeń, które pojawiły się po początkowym rozpoznaniu aktywa („zdarzenie powodujące stratę”) i owo zdarzenie (lub zdarzenia) mają wpływ na szacowane przyszłe przepływy finansowe związane z pojedynczym składnikiem aktywa finansowego lub grupy aktywów finansowych. Przy czym nie jest konieczne zidentyfikowanie pojedynczego zdarzenia, które spowodowało utratę wartości. W sytuacji, gdy istnieje obiektywna przesłanka, że strata z tytułu utraty wartości kredytów i należności lub inwestycji utrzymywanych do terminu wymagalności wykazywanych według zamortyzowanego kosztu została poniesiona, wielkość straty ustalana jest jako różnica między wartością księgową aktywów, a bieżącą wartością oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych według efektywnej stopy zwrotu z aktywów finansowych w początkowym ujęciu. Metodologia i założenie wykorzystywane przy szacowaniu zarówno wysokości, jak i momentów przyszłych przepływów pieniężnych podlegają okresowym przeglądom.
40) Raport ryzyka Pekao Bank Hipoteczny S.A. identyfikuje, mierzy, monitoruje i zarządza wszystkimi rodzajami ryzyk we współpracy z jednostkami kontroli ryzyka i zarządzania ryzykiem podmiotu dominującego. W 2009 roku zmianom uległy polityka i procesy zarządzania ryzykiem oraz częściowo także metody wyceny ryzyka, co było m.in. wynikiem: – reagowania na zmieniająca się sytuacje rynkową, – dostosowywania wewnętrznych zasad, regulacji i procedur działania Banku do standardów grupy kapitałowej, do której Bank należy. Zmiany te polegały m.in. na nowelizacji Polityki Kredytowej Banku, wprowadzeniu specjalnych zasad kredytowania w okresie kryzysu, wdrożeniu szybkich ścieżek postępowania wobec kredytobiorców zalegających z płatnością zobowiązań wobec Banku. Zmieniono także zasady oceny zdolności kredytowej i zasady udzielania kredytów. Spośród pozostałych zmian należy także wymienić zmianę niektórych z zasad tworzenia
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
99
Sprawozdanie Finansowe
odpisów aktualizujących (rezerw), nowelizacje zasad ustalania kapitału wewnętrznego na pokrycie niektórych z ryzyk a także zmianę części z wewnętrznych limitów obowiązujących w Banku. Ryzyko Kredytowe (i) Ryzyko kontrahenta Jest ono definiowane przez Bank jako ryzyko niewywiązania się kontrahenta ze swoich zobowiązań wobec Banku. Ryzyko kontrahenta jest traktowane jako ryzyko trwale istotne w działalności Banku. Pomiar / identyfikacja ryzyka kontrahenta obejmuje: 1) ocenę zdolności klienta do terminowej realizacji zobowiązań wobec Banku na etapie: a) podejmowania decyzji o udzieleniu kredytu,
(cd.)
b) monitorowania ekspozycji kredytowej w trakcie jej istnienia, aż do momentu jej wygaśnięcia. 2) szacunek odpisów aktualizacyjnych (rezerw) na poszczególne ekspozycje kredytowe. Bank ogranicza ryzyko kontrahenta poprzez: dostosowywanie zasad działalności kredytowej do zmieniającego się profilu ryzyka kredytowego i skali działalności Banku, zewnętrznych regulacji i standardów obowiązujących w grupie kapitałowej, a także poprzez kontrolę poziomu ryzyka kredytowego. Na pokrycie ryzyka kontrahenta Bank utrzymuje kapitał wewnętrzny w wysokości minimalnych wymogów kapitałowych na ryzyko kredytowe, wyliczanych metodą standardową NUK / CRD.
Poniższe zestawienie prezentuje jakość portfela kredytowego Banku: W tysiącach zł
Ekspozycje nieprzeterminowane *, w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości Ekspozycje przeterminowane **, w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości Ekspozycje, w przypadku których nastąpiła utrata wartości Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom Odsetki Odpisy z tytułu utraty wartości Kredyty i pożyczki udzielone klientom netto
2009
2008
1 557 368 58 266 158 622 1 774 256 5 119 -52 965 1 726 410
1 685 733 51 654 121 323 1 858 710 7 593 -56 006 1 810 297
* bez opóźnień przekraczających 30 dni w spłacie kredytu ** z opóźnieniami w spłacie kredytu przekraczającymi 30 dni
Analiza wiekowa (długości opóźnień w spłacie) aktywów finansowych, które są przeterminowane * na dzień sprawozdawczy, lecz w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości: W tysiącach zł
od 31 do 90 dni od 91 do 180 dni od 181 do 360 dni powyżej 360 dni Razem – kredyty i pożyczki przeterminowane, w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości * z opóźnieniami w spłacie kredytu przekraczającymi 30 dni
100
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
29 898 8 531 6 103 13 734 58 266
28 066 6 815 5 591 11 182 51 654
(ii) Ryzyko koncentracji na dłużnika lub grupę dłużników powiązanych Bank definiuje je jako ryzyko poniesienia strat związanych z nadmierną koncentracją ekspozycji kredytowych wobec pojedynczych kredytobiorców i / lub grup kredytobiorców, w wyniku występowania dużych zaangażowań istotnie odbiegających od pozostałych ekspozycji kredytowych. Jest ono uznawane za ryzyko istotne w przypadku występowania w portfelu kredytowym Banku kredytów o zaangażowaniu powyżej 8 mln zł, tj. wymagających decyzji na poziomie Zarządu Banku. Bank ogranicza ryzyko koncentracji na dłużnika lub grupę dłużników powiązanych poprzez system limitów wewnętrznych i zewnętrznych. W przypadku przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań określonych w Prawie Bankowym Bank zobowiązany jest do tworzenia wymogu kapitałowego. Wymóg powyższy stanowi równowartość większej z następujących kwot: 1. suma nadwyżek zaangażowań Banku wobec poszczególnych podmiotów ponad limity określone w art. 71 ust 1 Prawa Bankowego,
2. nadwyżka sumy dużych zaangażowań Banku wobec poszczególnych podmiotów ponad limit określony w art. 71 ust 2 Prawa Bankowego. Wg stanu na dzień 31 grudnia 2009 roku w związku z brakiem przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań Bank nie był zobowiązany do tworzenia wymogu kapitałowego wynikających z Prawa Bankowego. Dodatkowo Bank utrzymuje kapitał wewnętrzny na pokrycie przedmiotowego ryzyka stanowiącego sumę wymogu, o którym mowa powyżej i 8% oszacowanych potencjalnych strat w odniesieniu do ekspozycji kredytowych wobec pojedynczych dłużników (kredytobiorców) lub ekspozycji kredytowych wobec grupy powiązanych dłużników, które jednocześnie spełniają następujące przesłanki: 1. wysokość ekspozycji przekracza 8 mln zł, 2. ekspozycja jest klasyfikowana do kategorii non default. Wg stanu na 31 grudnia 2009 Bank utrzymywał kapitał wewnętrzny na pokrycie powyższego ryzyka.
Poniższe zestawienie prezentuje 10 największych ekspozycji kredytowych znajdujących się w portfelu Banku. 31 grudnia 2009 r. Rodzaj
Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja
31 grudnia 2008 r.
Ekspozycja całkowita Udział ekspozycji w tysiącach złotych w portfelu kredytowym
31 834 17 369 15 731 10 834 10 191 10 058 9 485 9 470 9 405 9 330
1,79% 0,98% 0,89% 0,61% 0,57% 0,57% 0,53% 0,53% 0,53% 0,53%
Rodzaj
Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja Komercja
Ekspozycja całkowita Udział ekspozycji w tysiącach złotych w portfelu kredytowym
31 391 18 073 17 250 11 678 11 395 10 632 9 859 9 646 9 548 9 222
1,69% 0,97% 0,93% 0,63% 0,61% 0,57% 0,53% 0,52% 0,51% 0,50%
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
101
Sprawozdanie Finansowe
(iii) Ryzyko pozostałych koncentracji kredytowych Jest ono rozumiane jako ryzyko wynikające z potencjalnej koncentracji strat kredytowych w związku z występowaniem w Banku znaczących ekspozycji wobec podmiotów należących do jednego sektora gospodarczego, pochodzących z jednego regionu geograficznego bądź powiązanych w inny sposób.
(cd.)
Ograniczanie przedmiotowego ryzyka polega na kontroli wykorzystania w / w wewnętrznych limitów. Na 31 grudnia 2009 limity powyższe nie były przekroczone i Bank nie utrzymywał kapitału wewnętrznego na pokrycie powyższego ryzyka.
Bank uznaje, iż ryzyko to jest ryzykiem istotnym w sytuacji zidentyfikowania przekroczenia wewnętrznych limitów koncentracji kredytowej.
Koncentracja ryzyka bilansowego w ujęciu geograficznym jest przedstawiona w tabeli poniżej:
W tysiącach zł / %
2009
2008 %
mazowieckie dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodnio-pomorskie nierezydenci Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom Odsetki Odpisy z tytułu utraty wartości Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom netto
102
631 560 170 861 65 554 38 854 35 725 31 347 139 189 26 712 24 015 25 774 139 076 84 463 8 603 30 396 183 040 127 525 11 562 1 774 256 5 119 -52 965 1 726 410
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
35,6 9,6 3,7 2,2 2 1,8 7,8 1,5 1,4 1,5 7,8 4,8 0,5 1,7 10,3 7,2 0,6 100
%
668 010 186 719 71 662 48 967 38 068 34 297 136 103 28 442 25 656 27 486 142 686 95 943 8 606 31 849 173 844 127 143 13 229 1 858 710 7 593 -56 006 1 810 297
35,9 10 3,9 2,6 2,1 1,8 7,3 1,5 1,4 1,5 7,7 5,2 0,5 1,7 9,4 6,8 0,7 100
Koncentracja ryzyka bilansowego w ujęciu branżowym jest przedstawiona w tabeli poniżej: W tysiącach zł / %
2009
2008 %
Osoby fizyczne Obsługa nieruchomości Handel Transport i turystyka Budownictwo Produkcja Edukacja, ochrona zdrowia, kultura i sport Inna działalność usługowa Rolnictwo Inne Samorządy lokalne Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom Odsetki Odpisy z tytułu utraty wartości Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom netto
%
867 599 317 804 167 558 148 474 76 783 68 346 57 350 52 967
48,9 17,9 9,4 8,4 4,3 3,9 3,2 3
888 063 330 913 186 808 170 587 79 096 70 983 61 340 51 782
47,8 17,8 10 9,2 4,2 3,8 3,3 2,8
2 026 1 390 13 959 1 774 256 5 119 -52 965 1 726 410
0,1 0,1 0,8 100
2 920 353 15 865 1 858 710 7 593 -56 006 1 810 297
0,2 0 0,9 100
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
103
Sprawozdanie Finansowe
(iv) Ryzyko rezydualne Jest ono rozumiane przez Bank jako ryzyko poniesienia strat związanych z mniejszą skutecznością przyjętych zabezpieczeń (w tym w wyniku spadku cen rynkowych nieruchomości). Ryzyko uznawane jest za ryzyko istotne w sytuacji zidentyfikowania przez Bank co najmniej 5% prawdopodobieństwa spadku cen rynkowych nieruchomości w okresie najbliższych 12 miesięcy. Bank ogranicza ryzyko rezydualne m.in. poprzez ograniczenia w zakresie dopuszczalnego poziomu wartości LTV (Loan to Value) w momencie udzielania kredytu. Wysokość LTV pojedynczej ekspozycji kredytowej liczonego w odniesieniu do wartości rynkowej nieruchomości stanowiących zabezpieczenie tej ekspozycji w momencie udzielenia kredytu nie powinna przekroczyć 80% w przypadku kredytów udzielanych w PLN1 i 70% w przypadku kredytów udzielanych w walutach obcych. Wyjątki od tej reguły wymagają decyzji W tysiącach zł / %
(cd.)
Zarządu Banku z zastrzeżeniem, że w żadnym wypadku w momencie udzielenia kredytu jego wartość nie może przekroczyć 100% wartości bankowo-hipotecznej nieruchomości stanowiących zabezpieczenie tej ekspozycji. W ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza testy warunków skrajnych, dotyczące wpływu potencjalnego spadku cen nieruchomości na poziom rezerw celowych tworzonych w Banku, stanowiących podstawę do określenia wysokości kapitału wewnętrznego na pokrycie ryzyka rezydualnego. Wg stanu na dzień 31 grudnia 2009 roku Bank utrzymywał kapitał wewnętrzny na pokrycie w / w ryzyka. Koncentracja ryzyka bilansowego pod względem typów nieruchomości zabezpieczających poszczególne ekspozycje jest przedstawiona w tabeli poniżej
2009
2008 %
Biura Domy Grunty Hotele Lokale mieszkalne Magazyny Obiekty gastronomiczne Obiekty handlowe Obiekty produkcyjne Pozostałe Administracja samorządowa *) Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom Odsetki Odpisy z tytułu utraty wartości Razem – kredyty i pożyczki udzielone klientom netto
122 042 641 753 6 928 159 049 215 478 131 371 7 041 294 779 30 168 151 688 13 959 1 774 256 5 119 -52 965 1 726 410
6,9 36,2 0,4 9 12,1 7,4 0,4 16,6 1,7 8,5 0,8 100
%
133 833 661 590 8 364 179 833 211 245 137 296 7 547 318 137 30 301 154 699 15 865 1 858 710 7 593 -56 006 1 810 297
7,2 35,6 0,4 9,7 11,4 7,4 0,4 17,1 1,6 8,3 0,9 100
*) kredyty udzielone administracji samorządowej nie sa zabezpieczone nieruchomościami
1
Standardowa oferta produktowa Banku dopuszcza możliwość udzielania złotowych kredytów mieszkaniowych do poziomu 100% LTV jedynie w przypadku ubezpieczenia tzw. niskiego wkładu (tj. nadwyżki ponad 80% LTV) w towarzystwie ubezpieczeniowym.
104
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(v) Ryzyko operacyjne Jest to ryzyko poniesienia przez Bank straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, systemów technicznych i ludzi lub ze zdarzeń zewnętrznych. Ryzyko operacyjne jest uznawane przez Bank za trwale istotne i Bank utrzymuje kapitał wewnętrzny na pokrycie tego ryzyka. Kapitał ten szacowany jest w okresach rocznych w oparciu o zaudytowane dane finansowe z końca poprzedniego roku kalendarzowego i równy jest minimalnym wymogom kapitałowym z tytułu ryzyka operacyjnego, wyliczanym według metody standardowej określonej w załączniku nr 14 do Uchwały nr 380 / 2008 Komisji Nadzoru Finansowego. Bank posiada wewnętrzny system zarządzania i kontroli ryzyka operacyjnego. Elementami tego systemu są regulacje wewnętrzne, rejestr zdarzeń i strat o charakterze operacyjnym oraz zasady monitorowania i raportowania w obszarze ryzyka operacyjnego. Ponadto Bank posiada plan utrzymania ciągłości działania, który służy zapewnieniu możliwości prowadzenia bieżącej działalności w sytuacjach kryzysowych. Struktura organizacyjna w obszarze ryzyka operacyjnego jest adekwatna do zakresu działalności Banku. W jej ramach istotną rolę odgrywa Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego, który wydaje rekomendacje działań, które należy podjąć w celu ograniczenia poziomu narażenia Banku na ryzyko operacyjne oraz monitoruje rzeczywisty poziom ryzyka poprzez system wskaźników oceny ryzyka operacyjnego (KRI). Bank przekazuje w okresach miesięcznych dane o zdarzeniach i stratach o charakterze operacyjnym do podmiotu dominującego poprzez dedykowane do tego celu narzędzie informatyczne – Aplikację Ryzyka Operacyjnego. Ryzyko rynkowe (vi) Ryzyko walutowe Bank definiuje ryzyko walutowe jako ryzyko poniesienia strat w wyniku zmian kursów walutowych mających wpływ na wartość wyceny poszczególnych składników bilansowych i pozabilansowych wyrażonych w walutach obcych. Ryzyko walutowe jest uznawane przez Bank za trwale istotne. Ryzyko walutowe Bank ogranicza i monitoruje poprzez określanie otwartej pozycji walutowej Banku oraz obliczanie wartości narażonej na ryzyko walutowe (VaR FX) o 99-proc. poziomie ufności oraz 10-dniowym okresie utrzymania pozycji walutowej Poza powyżej wskazanymi metodami pomiaru Bank monitoruje ryzyko walutowe w ramach sporządzania Rachunku Zabezpieczenia Listów Zastawnych (RZLZ) poprzez codziennie zestawienia cząstkowe RZLZ.
Zestawienia cząstkowe obejmują badanie stopnia pokrycia zobowiązań z tytułu wyemitowanych listów zastawnych wierzytelnościami oraz instrumentami dodatkowymi, stanowiącymi podstawę emisji listów zastawnych, w podziale na waluty. W celu ograniczania ryzyka walutowego Bank wyznacza limity wewnętrzne otwartych pozycji walutowych oraz limit VaR FX nałożony na miarę wartości zagrożonej oraz monitoruje ich przestrzeganie. Bank szacuje kapitał wewnętrzny na ryzyko walutowe w okresach miesięcznych w oparciu o dane sprawozdawcze z końca poprzedniego miesiąca. Kapitał wewnętrzny na ryzyko walutowe wyznaczany jest zgodnie z metodą podstawową wyliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka walutowego określoną w załączniku nr 6 do Uchwały nr 38 / 2008 Komisji Nadzoru Finansowego: 1. kapitał wewnętrzny z tytułu ryzyka walutowego stanowi 8% pozycji walutowej całkowitej, jeżeli pozycja walutowa całkowita przewyższa 2% funduszy własnych Banku, 2. kapitał wewnętrzny z tytułu ryzyka walutowego wynosi zero, jeżeli pozycja walutowa całkowita nie przewyższa 2% funduszy własnych Banku. Zgodnie z ww. zasadami wg stanu na 31 grudnia 2009 w Banku nie wystąpiła konieczność utrzymywania kapitału wewnętrznego na pokrycie powyższego ryzyka. Wykorzystanie limitów na ryzyko walutowe według stanu na koniec roku
Rodzaj limitu
otwarta pozycja w CHF otwarta pozycja w EUR otwarta pozycja w USD otwarta pozycja całkowita VaR FX
Limit (w tys.EUR)
500 300 200 1 000 50
2009
2008
3,75% 8,03% 8,88% 4,19% 11,67%
6,81% 34,59% 0,38% 13,78% 20,60%
Bank stosuje instrumenty pochodne CIRS, SWAP, FX zabezpieczające ryzyko walutowe. (vii) Ryzyko stopy procentowej Bank definiuje ryzyko stopy procentowej jako ryzyko dla przychodów i kapitału wynikające z niekorzystnych zmian stóp procentowych w księdze bankowej. Ryzyko stopy procentowej jest uznawane przez Bank za trwale istotne. Bank ogranicza i monitoruje ryzyko stopy procentowej poprzez kalkulację luki stopy procentowej oraz wyliczanie 1-miesięcznego, annualizowanego wyniku odsetkowego przy założeniu zmiany rynkowych stóp procentowych o przewidywaną / analizowaną ilość punktów bazowych oraz poprzez obliczanie wartości narażonej na ryzyko stopy procentowej (VaR IR).
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
105
Sprawozdanie Finansowe
Bank określa także lukę stopy procentowej w celu zobrazowania niedopasowania terminów zapadalności aktywów z terminami wymagalności pasywów. Luka stopy procentowej określana jest na podstawie pozycji netto (bez uwzględniania wartości odsetek).
(cd.)
miesiąca. Kapitał ten jest obliczany na podstawie wyników analizy stress test IR sporządzanej zgodnie z metodologią określoną w wewnętrznych regulacjach Banku, przy założeniu nagłej i nieoczekiwanej zmiany poziomu stóp procentowych (poprzez przesunięcie krzywej dochodowości wykorzystywanej do zdyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych) o 200 punktów bazowych.
Poza powyżej wskazanymi metodami pomiaru Bank monitoruje ryzyko stopy procentowej w ramach sporządzania Rachunku Zabezpieczenia Listów Zastawnych (RZLZ), poprzez codzienną projekcję oraz analizę RZLZ. Obejmują one badanie wrażliwości oraz stopnia pokrycia znanych odsetek od wyemitowanych listów zastawnych znanymi odsetkami od wierzytelności oraz instrumentów dodatkowych stanowiących podstawę emisji listów zastawnych.
Kapitał wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej jest równy kwocie potencjalnej straty oszacowanej zgodnie z ww. metodologią stress testu IR i był utrzymywany wg stanu na 31 grudnia 2009 r. Zaprezentowane poniżej raporty luki na stopę procentową (daty raportów: 31 grudnia 2009 r. oraz 31 grudnia 2008 r.) obejmują aktywa i pasywa odsetkowe (wartości nominalne bez odsetek, czyli kwoty stanowiące podstawę naliczania odsetek), nie ujęto w nich transakcji pozabilansowych oraz funduszy własnych Banku.
Bank stosuje instrumenty pochodne IRS, CIRS zabezpieczające ryzyko stopy procentowej. Bank szacuje kapitał wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej w okresach miesięcznych w oparciu o dane sprawozdawcze z końca poprzedniego W tysiącach zł
2009 Poniżej 1 m-ca
Od 1 do 3 m-cy
Od 3 m-cy do 1 roku
Od 1 roku do 2 lat
Od 2 do 5 lat
Powyżej 5 lat
149 455 149 390
411 088 390 088 21 000 600 000 -188 912
239 239
2 119 2 119
55 220 55 220
111 194 38 261
319 499 258 499 61 000 200 000 119 499
239
2 119
55 220
Aktywa odsetkowe w USD – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe w USD – wartość Luka USD
57 29
5 451 5 451
2 335 2 335
7 843 7 815
57
5 451
2 335
7 843
Aktywa odsetkowe w EUR – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe w EUR – wartość Luka EUR
12 459 12 029
23 260 23 260
22 047 22 047
14 499 14 499
72 265 71 835
4 108 8 351
23 260
14 913 7 134
14 499
19 021 53 244
Aktywa odsetkowe w CHF – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe w CHF – wartość
130 007 126 641
292 215 292 215
392 802 392 802
4 4
13 13
94 94
815 135 811 769 0 581 791
Aktywa odsetkowe złotowe – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe złotowe – wartość Luka PLN
Luka CHF Luka w oprocentowaniu między aktywami a pasywami
106
Razem
937 620 855 555 82 000 911 194 26 426
236 529
345 262
0
-106 522
-53 047
392 802
4
13
94
233 344
-59 853
95 163
213 359
14 742
2 132
55 314
320 857
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Przy wyżej wymienionych założeniach, luka na stopę procentową wykazuje brak dopasowania kwot przeszacowywanych aktywów i pasywów w okresach do 1 roku ze względu na różnice w podstawie oprocentowania kredytów (stawki 6-miesięczne) i finansowania pomostowego (stawki do 3 miesięcy) oraz różnych momentów przeszacowania kredytów i listów zastawnych.
Bank monitoruje dekadowo poziom narażenia na ryzyko stopy procentowej poprzez kalkulację VaR IR oraz szacowanie potencjalnej straty wynikającej z wielkości luk stóp procentowych. Wyniki obliczeń prezentowane są Komitetowi ALCO, Zarządowi Banku oraz w okresach kwartalnych Radzie Nadzorczej Banku.
Bank stosuje instrumenty pochodne IRS, CIRS zabezpieczające ryzyko stopy procentowej. W tysiącach zł
2008 Poniżej 1 m-ca
Od 1 do 3 m-cy
Od 3 m-cy do 1 roku
Od 1 roku do 2 lat
Od 2 do 5 lat
Powyżej 5 lat
124 172 119 018
387 867 372 867 15 000 600 000 -212 133
219 219
2 359 2 359
47 513 47 513
110 036 14 136
352 828 291 828 61 000 200 000 152 828
219
2 359
47 513
Aktywa odsetkowe w USD – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe w USD – wartość Luka USD
288 26
5 887 5 887
2 554 2 554
8 729 8 467
288
5 887
2 554
8 729
Aktywa odsetkowe w EUR – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe w EUR – wartość Luka EUR
13 780 13 114
14 286 14 286
24 360 24 360
1 359 1 359
14 725 14 725
68 510 67 844
13 780
354 654 -340 368
24 360
15 146 -13 787
14 725
369 800 -301 290
Aktywa odsetkowe w CHF – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe w CHF – wartość Luka CHF
141 613 141 613
321 768 321 768
448 546 448 546
4 4
13 13
100 100
912 044 912 044
317 735 -176 122
321 768
448 546
4
13
100
317 735 594 309
Luka w oprocentowaniu między aktywami a pasywami
-147 918
140 115
263 327
-13 564
17 097
47 613
306 670
Aktywa odsetkowe złotowe – wartość, w tym: Portfel kredytowy ogółem Papiery wartościowe Pasywa odsetkowe złotowe – wartość Luka PLN
Razem
914 958 833 804 76 000 910 036 4 922
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
107
Sprawozdanie Finansowe
Bank sporządza raport VaR IR o 99-procentowym poziomie ufności oraz 10-dniowym okresie utrzymania pozycji, który przedstawia wielkość maksymalnej straty na danej pozycji netto, jaką Bank może ponieść z prawdopodobieństwem 99-proc. w ciągu następnych 10 dni roboczych od daty raportu, w wyniku zmian parametrów cenowych (stóp procentowych) oraz przy założeniu normalnej sytuacji rynkowej. Kalkulację wartości narażonej na ryzyko stopy procentowej (VAR IR) przeprowadza się przy użyciu krzywych dochodowości dla CHF, EUR, PLN oraz USD (250 ostatnich danych historycznych) oraz wartości ekspozycji portfela bankowego. Bank w oparciu o rzeczywiste wahania rynkowych stóp procentowych dokonuje weryfikacji poprawności modelu VaR IR zgodnie z metodologią przeprowadzania back testów. Bank kwartalnie dokonuje oceny wpływu gwałtownych zmian stóp procentowych na wartość portfela Banku zgodnie z wewnętrzną metodologią przeprowadzania stress testów. Ocena otrzymanych wyników odbywa się poprzez odniesienie oszacowanej straty do aktualnej wysokości funduszy własnych Banku oraz określenie jej istotności z punktu widzenia potencjalnego zagrożenia płynności Banku.
(cd.)
Poza powyżej wskazanymi metodami pomiaru Bank monitoruje ryzyko stopy procentowej w ramach sporządzania Rachunku Zabezpieczenia Listów Zastawnych (RZLZ) poprzez codzienną projekcję oraz analizę RZLZ. Obejmują one badanie wrażliwości oraz stopnia pokrycia znanych odsetek od wyemitowanych listów zastawnych znanymi odsetkami od wierzytelności oraz instrumentów dodatkowych stanowiących podstawę emisji listów zastawnych. W celu ograniczania ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej Bank wyznacza limit VaR IR nałożony na miarę wartości zagrożonej oraz monitoruje jego przestrzeganie. W roku 2009 z powodu bardzo dużej zmienności (spadku) rynkowych stóp procentowych limit wewnętrzny ryzyka stopy procentowej nałożony na miarę VaR IR został przekroczony w okresie od 14 kwietnia do 1 czerwca (największe wykorzystanie limitu sięgnęło poziomu 133,02%). Z uwagi na stabilną strukturę bilansu Bank dokonał weryfikacji zasadności wysokości obowiązującego limitu i w dniu 30 czerwca 2009 r. podwyższył limit wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej do poziomu 430 tys. EUR.
Wykorzystanie limitu na ryzyko stopy procentowej według stanu na koniec roku Rodzaj limitu
Limit w roku 2009 (w tys. EUR)
2009
Limit w roku 2008 (w tys. EUR)
2008
VaR IR
(270) * 430
21,72%
270
99,94%
* Limit obowiązujący do dnia 30 czerwca 2009 r.
(viii) Ryzyko płynności Bank definiuje ryzyko płynności jako ryzyko dla przychodów i kapitału wynikające z braku możliwości regulowania przez Bank zobowiązań w terminie ich wymagalności bez ponoszenia nieakceptowanych strat. Ryzyko płynności jest identyfikowane przez Bank jako ryzyko trwale istotne w działalności Banku. Bank dokonuje ograniczania i pomiaru ryzyka płynności poprzez analizę wskaźników płynności krótkoterminowej (strukturalnej) w odniesieniu do wyznaczonych limitów, analizę luki skumulowanej w poszczególnych przedziałach czasowych w odniesieniu do limitu płynności bieżącej oraz szczegółową analizę przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z terminów zapadalności aktywów i zobowiązań pozabilansowych otrzymanych oraz terminów wymagalności pasywów i zobowiązań pozabilansowych udzielonych. Bank określa wewnętrzne miary ryzyka płynności krótkoterminowej, które stanowią: luka płynności bieżącej oraz wskaźniki płynności krótkoterminowej (1-miesięczny i 12-miesięczny) wyliczane dla poszczególnych przedziałów czasowych. Na ww. miary płynności Bank nakłada limity.
108
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Bank analizuje płynność długoterminową, poddając ocenie następujące parametry: założone wolumeny poszczególnych pozycji bilansowych (w szczególności długoterminowych kredytów na finansowanie nieruchomości) wynikające z planów sprzedażowych, ich faktycznej realizacji i Planu Finansowego Banku oraz bieżącą i prognozowaną dostępność instrumentów refinansowania. Bank określa wewnętrzną miarę ryzyka płynności długoterminowej – wskaźnik pokrycia, który wskazuje stopień finansowania kredytów długoterminowymi pasywami. Bank nie nakłada limitu na wskaźnik pokrycia. Poziom wskaźników pokrycia według stanu na koniec roku 2009 i roku poprzedniego: Okres
2009
2008
powyżej 1 roku powyżej 3 lat powyżej 5 lat powyżej 10 lat
0,68 0,59 0,55 0,26
0,66 0,65 0,61 0,21
Bank dokonuje codziennej kalkulacji nadzorczych miar płynności. Na nadzorcze miary płynności nałożone są limity (normy nadzorcze). W roku 2009, w okresie od 13 stycznia do 1 kwietnia, Bank identyfikował nieznaczne przekroczenie limitu nałożonego na współczynnik pokrycia aktywów niepłynnych i aktywów o ograniczonej płynności funduszami własnymi i środkami obcymi stabilnymi. Powodem przekroczenia długoterminowej normy płynności była istotna deprecjacja wartości złotego w stosunku do walut obcych. Zgodnie z zasadami postępowania określonymi przez nadzór bankowy, Bank informował Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) o przekroczeniu limitu i podjął działania – w celu przywrócenia miary do zalecanego poziomu – polegające na zwiększeniu
wartości środków obcych stabilnych poprzez wykorzystanie otrzymanych zobowiązań z tytułu wielowalutowej umowy kredytowej zawartej z podmiotem dominującym. Od dnia 1 kwietnia 2009 wszystkie nadzorcze miary płynności krótkoterminowej i długoterminowej kalkulowane w Banku osiągają wartości powyżej norm nałożonych przez KNF. Bank nie utrzymuje kapitału na pokrycie ryzyka płynności, natomiast z uwagi na obecną i docelową strukturę finansowania działalności poprzez emisje papierów własnych w formie hipotecznych listów zastawnych, Bank może utrzymywać kapitał wewnętrzny na pokrycie ryzyka emisji listów zastawnych zgodnie z zasadami, o których mowa w punkcie (ix).
Zapadalność finansowych aktywów i pasywów według czasu pozostającego na dzień bilansowy do umownej zapadalności. Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2009 r.
Do 1 m-ca
Powyżej 1 m-ca do 3 miesięcy
Powyżej 3 m-cy do 1 roku
Powyżej 1 roku do 5 lat
Powyżej 5 lat
Odsetki / Utrata wartości
Aktywa
Kasa i operacje z bankiem centralnym Należności od banków Pozostałe instrumenty finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Pochodne instrumenty zabezpieczające Należności od klientów Pozostałe aktywa finansowe Aktywa przeznaczone do sprzedaży Pozostałe aktywa Razem aktywa
7 107 3 849 386
2 587
88 612
13 312
212 61 007 20 709
336 111 61 474
1 275 214
-47 846
13 257 113 211
13 312
84 515
397 585
1 275 214
-47 846
240 575
345 262
Pasywa
Zobowiązania wobec banków Pasywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Pochodne instrumenty zabezpieczające Depozyty klientów Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych Pozostałe pasywa Razem pasywa
645
8
924
569
23 061 1 114
4 043 245 195 -131 984
345 262 -331 950
414 755
499 516
414 755 -330 240
524 615 -127 030
10 262
17 7 973
287 267 297 529 977 685
8 635 -56 481
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
109
Sprawozdanie Finansowe
Najistotniejsze źródła finansowania aktywów stanowią, obok funduszy własnych, emisje własnych dłużnych papierów wartościowych – listów zastawnych.
(cd.)
(listów zastawnych), wykonuje analizy płynności długoterminowej oraz weryfikuje odnawialność pasywów. Zobowiązania wymagalne w ciągu najbliższych kilku miesięcy po dacie sprawozdawczej Bank zamierza odnowić lub zastąpić zobowiązaniami o takim samym charakterze, tj. pochodzącymi od podmiotu z Grupy.
Niedopasowanie terminów zapadalności aktywów i pasywów wynika w głównej mierze z długoterminowego charakteru działalności kredytowej Banku. W celu minimalizacji ryzyka z tym związanego Bank pozyskuje pasywa długoterminowe poprzez emisje własnych papierów dłużnych
Zapadalność finansowych aktywów i pasywów według czasu pozostającego na dzień bilansowy do umownej zapadalności.
Za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2008 r.
Do 1 m-ca
Powyżej 1 m-ca do 3 miesięcy
Powyżej 3 m-cy do 1 roku
Powyżej 1 roku do 5 lat
Powyżej 5 lat
Odsetki / Utrata wartości
Aktywa
Kasa i operacje z bankiem centralnym Należności od banków Pozostałe instrumenty finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Pochodne instrumenty zabezpieczające Należności od klientów Pozostałe aktywa finansowe Aktywa przeznaczone do sprzedaży Pozostałe aktywa Razem aktywa
126 6 551
1
48
2 569
73 243
12 126
55 619 14 673
135 315 088 60 773
1 402 634
-48 413
4 795 15 465 100 228
12 126
70 292
378 565
1 402 634
-48 412
317 676
250 326
104 278
4 749
6 448
Pasywa
Zobowiązania wobec banków Pasywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat Pochodne instrumenty zabezpieczające Depozyty klientów Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych Pozostałe pasywa Razem pasywa
682 23 759
3 983
8 541 914 041
5 424 331 832 -231 604
Wyniki analizy płynności długoterminowej przeprowadzonej w roku 2009 wskazują na silne powiązanie bezpieczeństwa płynnościowego Banku ze stabilnością finansową podmiotu dominującego. Wskazują również na ograniczenie możliwości pozyskiwania alternatywnych, stabilnych źródeł
110
2 039
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
256 774 -244 648
104 278 -33 986
938 482 -559 917
22 11 750
261 715 270 256 1 132 378
13 811 -62 223
finansowania. W obliczu podwyższonej awersji do ryzyka, będącej skutkiem kryzysu na rynkach finansowych, Bank dostrzega wysokie ryzyko spadku rentowności prowadzonej działalności wynikające ze znacznego wzrostu kosztów refinansowania.
Ryzyko biznesowe (ix) Ryzyko emisji listów zastawnych Bank definiuje je jako ryzyko poniesienia strat w wyniku braku możliwości pozyskania nabywców listów zastawnych lub konieczności wcześniejszego niż planowany wykupu wyemitowanych listów zastawnych. Bank monitoruje i ogranicza ryzyko emisji listów zastawnych poprzez weryfikację przestrzegania limitów wewnętrznych i limitów ustawowych. Bank uznaje ryzyko emisji listów zastawnych za istotne, w przypadku przekroczenia któregokolwiek z wewnętrznych limitów zabezpieczenia oraz szacuje kapitał wewnętrzny na ten rodzaj ryzyka w przypadku zidentyfikowania przekroczenia. Na 31 grudnia 2009 r. nie występowały w / w przekroczenia i Bank nie utrzymywał kapitału wewnętrznego na powyższe ryzyko. Poza pomiarem limitów ustawowych i limitów wewnętrznych nałożonych na limity ustawowe, w procesie zarządzania ryzykiem emisji listów zastawnych Bank ogranicza ryzyko emisji listów zastawnych poprzez: 1. wypełnianie obowiązków z tytułu przeprowadzonych emisji listów zastawnych, w szczególności dbanie o terminowość płatności odsetkowych, 2. dbanie o utrzymywanie nad-zabezpieczenia emisji listów zastawnych, 3. wpisywanie na bieżąco do Rejestru Zabezpieczenia Listów Zastawnych wierzytelności Banku spełniających kryteria wpisu, 4. kontrolę kredytów wpisanych do Rejestru Zabezpieczenia Listów Zastawnych pod względem spełniania warunków wpisu.
(x) Ryzyko wyniku finansowego Ryzyko wyniku finansowego rozumiane jest jako ryzyko poniesienia przez Bank strat finansowych, wynikające z nieoczekiwanych zmian wolumenów i / lub cen produktów oferowanych przez Bank, niekorzystnych zmian zachodzących w otoczeniu biznesowym (w tym także zmian pozycji konkurencyjnej Banku i zachowań klientów), które nie są ujęte w ryzyku kredytowym, rynkowym i operacyjnym. Ryzyko to obejmuje także ryzyko niekorzystnych dla Banku zmian w otoczeniu prawnym, a także ryzyko z tytułu innych czynników nieujętych w innych rodzajach ryzyka. Bank uznaje ryzyko wyniku finansowego za trwale istotne. Ograniczanie ryzyka polega na bieżącej kontroli wyników ekonomicznych uzyskiwanych przez Bank, identyfikowaniu przyczyn ewentualnych odchyleń od założeń planowych i podejmowaniu działań mających na celu ich wyeliminowanie. Bank utrzymuje kapitał wewnętrzny na pokrycie ryzyka wyniku finansowego w postaci bufora kapitałowego. (xi) Ryzyko reputacji i ryzyko strategiczne Ryzyko reputacji jest to ryzyko strat wynikające z możliwości niekorzystnej ceny działalności Banku przez rynki finansowe, klientów, partnerów biznesowych, inwestorów a także przez instytucje nadzorujące działalność Banku. Ryzyko to należy postrzegać – ze względu na skalę działalności Banku – w kontekście ryzyka reputacyjnego całej grupy kapitałowej, do której należy Bank. Ryzyko strategiczne jest to ryzyko strat wynikających z niewłaściwie podjętych i wdrażanych decyzji strategicznych, względnie braku niezbędnych decyzji tego typu, które miałyby być odpowiedzią na zachodzące na rynku zmiany. Ryzyko reputacji i ryzyko strategiczne, ze względu na swój charakter nie podlega pomiarowi, lecz jest poddawane bieżącej ocenie realizowanej przez Zarząd Banku, który może podjąć decyzję o uznaniu tych ryzyk za istotne. Wg stanu na 31 grudnia 2009 r. Bank nie utrzymywał kapitału wewnętrznego na pokrycie powyższych ryzyk.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
111
Sprawozdanie Finansowe
(cd.)
41) Zarządzanie kapitałem własnym Proces zarządzania kapitałem Banku odbywa się zgodnie z wymogami regulacyjnymi, w szczególności zapisami stosownych Uchwał Komisji Nadzoru Finansowego.
poziom kapitałów własnych w celu pokrycia ponoszonego przez Bank istotnego ryzyka działalności z uwzględnieniem sytuacji obecnej oraz oczekiwań dotyczących przyszłości.
Dla potrzeb wyliczania regulacyjnego wymogu kapitałowego Bank wykorzystuje metody standardowe tak dla ryzyka kredytowego, jak i ryzyka operacyjnego.
W celu monitoringu właściwego poziomu kapitalizacji Bank dokonuje wyliczeń wymogów kapitałowych zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi (regulacyjny wymóg kapitałowy) oraz dokonuje kalkulacji wewnętrznego wymogu kapitałowego w oparciu o metodologię własną (kapitał wewnętrzny).
Bank spełniał warunek utrzymywania kapitału regulacyjnego na poziomie nie niższym od wyliczonego wymogu kapitałowego, co znajduje swoje odzwierciedlenie w wyliczanym współczynniku wypłacalności na poziomie nie niższym niż 8%. Współczynnik wypłacalności na 31 grudnia 2009 r. wynosił 17,43 % (na 31 grudnia 2008 r. wynosił on 15,03 %). Na dzień 31 grudnia 2009 r. Bank posiadał fundusze własne podstawowe w wysokości 257 546 tys. zł a na 31 grudnia 2008 r. w wysokości 238 102 tys. zł. W obu okresach Bank nie posiadał funduszy uzupełniających. Dodatkowo, Bank analizuje zależności pomiędzy bazą kapitałową a ponoszonym ryzykiem w taki sposób, aby zapewnić wystarczający
Kapitał własny Banku nie może być niższy od regulacyjnego wymogu kapitałowego. Procesy wewnętrzne Banku zapewniają przestrzeganie tej zasady. Kapitał własny Banku nie powinien być niższy od kapitału wewnętrznego wyliczonego według własnej metodologii. Tym samym, w przypadku, gdy wewnętrzny wymóg kapitałowy jest wyższy co do wartości od regulacyjnego wymogu kapitałowego, kwota wymogu kapitału wewnętrznego staje się wiążącym minimalnym poziomem kapitału.
Podpisy Zarząd Banku Data
Imię i Nazwisko
Stanowisko / Funkcja
17.02.2010
Irena Stocka
Prezes Zarządu
17.02.2010
Krzysztof Puchalski
Członek Zarządu
17.02.2010
Jerzy Tofil
Członek Zarządu
Agata Kwaśniak
Dyrektor Finansowy Prokurent
Podpis
...............................................................
.................................................................
.................................................................
Osoba sporządzająca sprawozdanie
17.02.2010
112
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
.................................................................
Statement of Accounts for the accounting year ended on 31 December 2009 drawn up in compliance with the International Financial Reporting Standards (IFRS), approved by the European Union Financial highlights from the annual separate financial statement
116
Profit and Loss Account
117
Total Income Statement
118
Balance Sheet
119
Statement Of Changes In Equity
120
Cash Flow Statement
121
Notes to the Financial Statement
122
a) Declaration of conformity b) Basis for preparation of Financial Statement c) Foreign currencies d) Financial derivatives and hedge accounting e) Financial assets and liabilities f) Netting of financial instruments g) Impairment of financial assets h) Tangible fixed assets i) Intangible assets j) Other balance sheet items k) Impairment write-down for non-financial assets l) Equity m) Employee benefits n) Net interest income o) Fee and commission income and expenses p) Net foreign exchange gain / loss q) Net income from financial instruments carried at fair value through profit or loss r) Other operating income and expenses s) Income tax t) Business segment reporting u) Fixed assets held for sale and discontinued activities v) 2008 financial data presentation changes
Notes to the Financial Statement
122 122 123 123 124 125 125 126 126 127 127 127 128 128 128 128 128 128 129 129 129 129
130
1) Net interest income 2) Net fee and commission income 3) Net foreign exchange gains / losses 4) Net income from financial instruments priced at fair value through profit and loss account 5) Net financial investment income 6) Other operating income 7) General administrative expenses 8) Impairment write-downs 9) Other operating expenses 10) Corporate income tax 11) Earnings per share 12) Cash, balances with central bank 13) Amounts due from other banks 14) Financial assets priced at fair value through profit or loss 15) Loans and advances to customers 16) Change in provisions for loans and advances 17) Other financial assets 18) Available-for-sale assets and discontinued activities 19) Tangible fixed assets 20) Intangible assets 21) Other assets 22) Amounts due to other banks 23) Financial liabilities priced at fair value through profit or loss 24) Amounts due to customers 25) Debt securities in issue liabilities 26) Provisions 27) Other liabilities 28) Equity 29) Hedge accounting 30) Fair value 31) Payments under lease contract 32) Business segment reporting 33) Contingent liabilities 34) Assets used as security 35) Cash and cash equivalents 36) Related entities 37) Material contracts for the Bank, co-operation agreements 38) Post-balance-sheet events 39) Major estimated amounts applied in the accounting policy 40) Risk report 41) Equity management
130 130 130
138 138 139 139 141 142 142 143 144 144 144 146 147 148 149 149 150 150 151 153 153 153 153 166
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
115
131 131 131 131 132 132 132 133 133 134 134 136 136 137
Statement of Accounts
Financial highlights from the annual separate financial statement ‘000 PLN Item
2009
Net interest income Net fee and commission income Operational net income Gross profit Net profit Balance total Net receivables from the customers Liabilities due to issue of securities Liabilities due to the banks Equity Share capital Number of shares Book value per share (in PLN / EUR) Earnings per share * (in PLN / EUR) Solvency ratio
45,067 1,165 33,498 33,498 26,946 1,835,991 1,726,410 922,244 586,482 287,267 223,000 2,230 129 12.08 17.43%
‘000 EUR 2008
48,597 2,580 23,300 23,300 18,720 1,915,433 1,810,297 925,791 674,319 261,715 223,000 2,230 117 8.39 15.03%
2009
10,383 268 7,717 7,717 6,208 446,909 420,235 224,489 142,759 69,925 54,282 2,230 31 2.94 17.43%
2008
13,759 730 6,597 6,597 5,300 459,072 433,874 221,885 161,614 62,725 53,446 2,230 28 2.01 15.03%
* Earnings per share calculated on the basis of average weighted number of shares. For conversion of figures into EUR the following exchange rates were applied: – for balance sheet items – 4.1082 – an exchange rate of the National Bank of Poland prevailing on 31 December 2009 and 4.1724 – an exchange rate of the National Bank of Poland prevailing on 31 December 2008. – for profit and loss account items – 4.3406 – an exchange rate calculated as the average of mean exchange rates of the National Bank of Poland, prevailing on the last day of each month in 2009, 3,5321 – an exchange rate calculated as the average of mean exchange rates of the National Bank of Poland, prevailing on the last day of each month in 2008.
116
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Profit and Loss Account for the accounting year ended on 31 December 2009
‘000 PLN
Note
2009
2008
Total
Total
Interest income Interest expense Net interest income
1 1 1
111,601 -66,534 45,067
130,312 -81,715 48,597
Fee and commission income Fee and commission expenses Net fee and commission income
2 2 2
1,493 -328 1,165
3,136 -556 2,580
Net FX gains / losses Net financial instrument income priced at fair value through profit and loss account Net financial investment income Other operating income
3 4 5 6
2,718 2,430 15 2,626 7,789
7,271 5,881 0 940 14,092
General administrative expenses Impairment write-offs Other operating expenses
7 8 9
-21,964 2,335 -894 -20,523
-24,578 -16,815 -576 -41,969
Net operational income
33,498
23,300
Gross profit
33,498
23,300
Mandatory deductions from profit Net profit
10
-6,552 26,946
-4,580 18,720
Earnings per share (PLN)
11
12.08
8.39
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
117
Statement of Accounts
(cont)
Total Income Statement For the accounting year ended on 31 December 2009 ‘000 PLN
2009
2008
Net profit / loss in the accounting period Other total income, net: Valuation of disposable financial assets Valuation of hedging instruments
26,946
18,720
889 -2,283
-977 5,141
Total income in the accounting period
25,552
22,884
118
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Balance Sheet As at 31 December 2009 ‘000 PLN
Note
2009
2008
Assets
Cash, balances with central bank Amounts due from other banks Financial assets priced at fair value through profit or loss Hedging derivatives Loans and advances to customers
12 13 14 29 15
7,107 3,849 2,973 212 1,726,410
126 6,552 2,617 135 1,810,297
Other financial assets Available-for-sale financial assets Tangible fixed assets Intangible assets Other assets of which: deferred tax assets Total assets
17 18 19 20 21 21a
82,183 0 1,517 374 11,366 9,718 1,835,991
75,446 4,795 606 209 14,650 11,498 1,915,433
22 23 29 24 25 26 27
586,482 932 23,061 11,962 922,244 592 3,451 1,548,724
674,319 11,879 23,759 12,546 925,791 326 5,098 1,653,718
28 28 28 28 28
223,000 11,744 23,322 2,255 0 26,946 287,267 1,835,991
223,000 10,246 6,100 3,649 0 18,720 261,715 1,915,433
Liabilities
Amounts due to other banks Financial liabilities priced at fair value through profit or loss Hedging derivatives Amounts due to customers Debt securities in issue Reserves Other liabilities Total liabilities Equity
Share capital Supplementary capital Reserve capital Revaluation reserve Retained earnings (loss) Profit for the year Total equity Total equity and liabilities
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
119
Statement of Accounts
(cont)
Statement Of Changes In Equity for the accounting year ended on 31 December 2009
‘000 PLN
Balance as at 31 Dec. 2008 Balance as at 1 Jan. 2009 Net change in available-for-sale financial assets, net of deferred tax Net change in pricing of hedging instruments, net of tax Profit distribution Net profit for the year Balance as at 31 Dec. 2009 Total equity
Note
Share capital
Supplementary capital
Reserve capital
Revaluation reserve
Retained earnings (loss)
28
223,000 223,000
10,246 10,246
6,100 6,100
3,649 3,649
18,720 18,720
28
0
0
0
889
0
28
0
0
0
-2,283
0
0 0 223,000
1,498 0 11,744
17,222 0 23,322
0 2,255
-18,720 26,946 26,946 287,267
Share capital
Supplementary capital
Reserve capital
Revaluation reserve
Retained earnings (loss)
28
223,000 223,000
8,906 8,906
6,100 6,100
-515 -515
16,751 16,751
28
0
0
0
-977
0
28
0
0
0
5,141
0
0 0 0 223,000
0 1,340 0 10,246
0 0 0 6,100
0 0 0 3,649
-15,411 -1,340 18,720 18,720 261,715
for the accounting year ended on 31 December 2008
‘000 PLN
Balance as at 31 Dec. 2007 Balance as at 1 Jan. 2008 Net change in available-for-sale assets, net of deferred tax Net change in pricing of hedging instruments, net of tax Dividend to shareholders for 2007 Profit distribution Net profit for the year Balance as at 31 Dec. 2008 Total equity
120
Note
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Cash Flow Statement for the accounting year ended on 31 December 2009 ‘000 PLN
2009
2008
Net profit Total adjustments Amortization and depreciation Interest and dividend income Income tax paid
26,946 390,323 452 54,355 -4,444
18,720 102,535 790 127,505 -5,937
Profit / loss on sales of investments Net increase / decrease of impairment write-downs Change in balance of disposable financial assets Change in amounts due from banks and customers Change in the balance of other assets Change in amounts due from banks and customers Change in the balance of other assets Operational activity net cash flows
2 -2,614 -3,039 86,501 2,786 266,234 -9,910 417,269
-19 16,592 20,304 -273,689 46,017 147,991 22,981 121,255
-1,593 62 1,096 -435
-417 38 865 486
0 -354,654 0 -57,902 -412,556
-15,411 0 -40,000 -70,787 -126,198
4,278 6,678 10,956 4,278
-4,457 11,135 6,678 -4,457
CASH FLOWS FROM OPERATIONAL ACTIVITIES
CASH FLOWS FROM INVESTMENT ACTIVITIES
Proceeds from sales of tangible fixed and intangible assets Inflows from the disposal of tangible fixed and intangible assets Other inflows from investment activities Net investment activity cash flows FINANCIAL ACTIVITY CASH FLOWS
Dividend paid Outflows on credit / loan repayments Acquisition of own securities Interest expense in relation to bank financing Net Financial activity cash flows Total net cash flows Opening balance of cash Closing balance of cash Balance sheet change of cash
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
121
Statement of Accounts
Notes to the Financial Statement
(cont)
Significant accounting principles a) Declaration of conformity
Pekao Bank Hipoteczny S.A. has a registered office in Warsaw at ul. Domaniewska 39A, 02-672 Warszawa (until 30 March 2009 the registered office was at ul. Chmielna 132 / 134, 00-805 Warszawa. An entry in the National Court Register was made on 25 May 2009).The Bank is entered into Enterprise Register of the National Court Register, kept by the District Court for the Capital City of Warsaw, 20th Economic Section of the National Court Register, under No. KRS: 0000027441. The Bank’s Financial Statement for the accounting year ended on 31 December 2009 comprises data of the Bank, as a separate entity. The parent company for the Bank is Bank Pekao S.A. The bank is a member of the Capital Group of Bank Pekao S.A. and its financial statements are consolidated with Bank Pekao S.A. for supervision purposes.
The Bank’s Financial Statement reflects in a reliable and clear manner the property and financial standing of the Bank as at 31 December 2009, the financial result and cash flows for the accounting year ended on the same day, and was drawn up, in all material aspects, in compliance with the International Financial Reporting Standards (IFRS EU), approved by the European Union, complies with the legislation having impact on the financial statement content and provisions of the Bank’s Memorandum of Association and was drawn up on the grounds of dutifully kept books in all material aspects. The Bank draws up this Financial Statement pursuant to the Resolution of the General Meeting of Shareholders, dated 31 January 2005, taken pursuant to Art. 45 par. 1b and par. 1c of the Accounting Act of 29 September 1994.
b) Basis for preparation of Financial Statement The Financial Statements of the Capital Group of Bank Pekao S.A. are consolidated directly with financial statements of the majority shareholder of Bank Pekao S.A. The Capital Group of Bank Pekao S.A. is a part of UniCredit (UCG) Capital Group. Pekao Bank Hipoteczny S.A. operates as a specialist bank and performs exclusively activities set forth in the Act of 29 August 1997 on Mortgage Bonds and Mortgage Banking (uniform text: Journal of Laws of 2003, No. 99, item 919, as amended). Main activities of the Bank include: 1) granting loans secured by mortgage, 2) granting loans not secured by mortgage, specified in Article 3, par. 2 of the Act, 3) acquiring receivables of other banks due to loans granted by these banks that are secured by mortgage and receivables due to loans not secured by mortgage, specified in item 2, 4) issuing mortgage bonds based on: – receivables of the Bank due to granted loans secured by mortgage, – acquired receivables of other banks due to loans granted by these banks that are secured by mortgage, 5) issuing public mortgage bonds based on: – receivables of the Bank due to granted loans not secured by mortgage specified in item 2, – acquired receivables of other banks due to loans granted by these banks that are not secured by mortgage specified in item 2.
122
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
This Financial Statement has been prepared using figures expressed in Polish zlotys (PLN) and rounded to the nearest thousand zlotys. This Financial Statement has been prepared on historical cost basis, except for available-for-sale financial derivatives and assets. The remaining items of financial assets and liabilities (including loans) are carried at the value of amortized cost less revaluation write-offs due to impairment. Preparation of the statement of accounts in conformity with IFRS of the European Union requires the management to perform subjective judgements, estimations and to adopt certain assumptions that have impact on the applied accounting principles and on the posted figures of assets, liabilities, revenues and expenses. Estimations and assumptions are adopted on the basis of historic data and a range of other factors that are considered appropriate in the given conditions. The results provide the basis for estimations concerning the balance sheet value of assets and liabilities, which cannot be specified unequivocally on the basis of other sources. The actual results may differ from estimated values. The estimations and assumptions are subject to periodic reviews. The adjustments in the estimations are recognised in the period during which a given estimated value was adjusted, provided that the adjustment applies exclusively to this period, or in the period during which a given estimated value was adjusted and in the subsequent periods, if the adjustment has impact on both the current period and the subsequent periods.
The accounting principles presented below have been applied to all accounting periods presented in the Financial Statement. In the period covered by the Financial Statement, the Bank did not apply any significant changes to the accounting principles as compared to the principles applied in the previous reporting period. The changes determined by the amendment of the IAS did not have any significant influence on the valuation of assets and liabilities of the Bank. Standards and interpretations awaiting the approval of the European Union: • Revised IFRS 1, First Time Adoption of IFRS – Additional Exemptions for First Time Adopters, effective for annual periods beginning on or after 1 January 2010, • Revised IFRS 2, Share-based Payment – Group Cash-Settled Share Based Payment Transactions, effective for annual periods beginning on or after 1 January 2010, • IFRS 9, Financial Instruments, effective for annual periods beginning on or after 1 January 2013, • Revised IAS 24, Related Party Disclosures, effective for annual periods beginning on or after 1 January 2011, • Amendment to IAS 32, Classifications of Rights Issues, effective for annual periods beginning on and after 1 February 2010, • IFRIC 19, Extinguishing Financial Liabilities With Equity Instruments, effective for annual periods beginning on and after 1 July 2010. Amendments to IFRS EU made in 2009 comprise 15 modifications in 12 standards, effective predominantly for the accounting periods starting on 1 January 2010 or beyond. The Bank believes that the application of these standards and interpretations is not going to have any material impact on the financial statement in the period of their initial application.
c) Foreign currencies Transactions in foreign currencies The Bank calculates the transactions in foreign currencies according to the exchange rate prevailing as on the day of each transaction. Cash assets and liabilities arising out of these transactions, as well as off-balance sheet assets and liabilities arising out of transactions on derivative instruments are converted according to the average exchange rate as on a certain day. The exchange rate differences resulting from such conversions are posted into profit and loss account.
d) Financial derivatives and hedge accounting Pursuant to the provisions of the Act on Mortgage Bonds and Mortgage Banking, the Bank uses financial derivatives as security against currency risk and interest rates risk. Derivatives that meet the requirements of hedge accounting are settled in accordance with the principles of hedge accounting. Derivatives that are not subject to valuation in accordance with hedge accounting principles are classified as instruments held for trading and carried at fair value through profit or loss. Establishing the fair value of the financial instrument in the initial demonstration is based on the transaction price (i.e. the fair value of disbursed or received payment). After the initial demonstration, derivatives are measured at fair value without taking into account the transaction costs that will be incurred upon their sale. Fair value is established on the basis of market prices or is based on the valuation technique whose variables contain exclusively data from observable markets. Fair value of CIRS hedging instrument is established on the basis of interest rates and market margins according to the knowledge as on the balance sheet date. Pursuant to the provision of the Act on Mortgage Bonds and Mortgage Banking, there are certain limitations for the Bank’s transactions on these instruments. The Bank uses hedge accounting and – for the purposes of valuation of hedged assets or liabilities – takes into account the value of financial instruments purchased as hedges or changes of their value, if the conditions specified below have been met. (i) upon establishing security, hedging relationship, as well as the goal of risk management and hedging establishment strategy is formally designated and documented. Such documentation identifies the hedging instrument, hedged item or transaction and the nature of risk being secured. The Bank indicates the method of hedging instrument effectiveness assessment in offsetting changes in cash flows due to the hedged transaction, in the scope of limiting the risk against which the security is established, (ii) the hedging financial instrument being subject of the contract and the assets or liabilities being secured by this instrument have similar nature and properties, particularly similar nominal value, maturity date, vulnerability to interest rate or currency exchange rate changes, (iii) the Bank anticipates that the hedge will be highly effective in offsetting changes in cash flows, in accordance with the documented risk management strategy applicable to this particular hedging relationship, (iv) the hedge is valued on an ongoing basis (at least upon the end of every reporting month) and its effectiveness in the entire period of the hedge. Such security is obtained through offsetting future variable interest rate flows generated by the hedged item and derivatives used as hedging.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
123
Statement of Accounts
e) Financial assets and liabilities Classification The Bank classifies financial instruments to the following categories: (a) Financial assets or liabilities measured at fair value through financial result This category contains derivatives that are not derivatives classified as hedging instruments. (b) Investments held to maturity This category contains financial assets that are not derivatives, with specified or possible to specify payments and with the established maturity date, which the Bank strongly intends and is able to retain in possession until their maturity date. In the events of sale or reclassification of heldto-maturity investments of the value higher than insignificant in relation to the total value of investments held to maturity, the overall category of investments is reclassified to the category of available-for-sale assets. In such events, the Bank cannot qualify any financial assets to the category of held-to-maturity investments within the period of 2 years. In the period covered by the Financial Statement, the Bank did not classify any financial instruments as held-to-maturity investments. (c) Loans and receivables Loans and receivables are financial non-derivative assets, with determined or possible to determine payments, which are not quoted in any active market. Loans and receivables are created when the Bank provides a client with financing for purposes other than generating short-term profits. The category of loans and receivables contains loans and credits granted to other banks and clients, including purchased debts. (d) Financial assets available for sale Available-for-sale financial assets are financial assets that are not derivatives, which have been designated as available for sale or which are not: (a) loans and receivables, (b) held-to-maturity investments, or (c) financial assets carried at fair value through profit or loss. Recognition The Bank recognises financial asset or liability in the balance sheet exclusively when the Bank is a party to the agreement concerning this instrument. Standardised transactions of purchase or sale of financial assets measured at fair value through financial result, financial assets held to maturity and financial assets available for sale are recorded in the balance sheet on the day when such a transaction is settled. This method is uniformly applied to all transactions of purchase or sale of financial assets. Loans are posted upon loan disbursement to the borrower.
124
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(cont)
Financial asset is excluded from the balance sheet the moment when contractual rights to cash flows from this financial asset expire or when the Bank transfers contractual rights to cash flow receipt attached to this financial asset. Valuation At the moment of initial recognition, financial assets and liabilities are carried at fair value, increased – in the case of financial asset or liability not classified as assets or liabilities carried at fair value through profit or loss – by the costs of transactions that may be directly related to the purchase or issue of this financial asset or liability. After the initial recognition, the Bank values financial assets, including derivatives which are assets, at fair value, with no deduction of transactional costs that can be incurred during sale or disposal or assets, with the exception of: (a) loans and receivables, valued according to depreciated cost using the effective interest rate method; (b) held-to-maturity investments, valued according to amortized cost using the effective interest rate method. Valuation of fair value of derivative financial instruments is based on discounting of future cash flows discounted using swap curves. Fair value of financial instruments is based on quoted market prices without reductions due to transaction costs. If a market price is not available, fair value of the instrument is estimated using valuation models or cash flow discounting techniques. After the initial recognition, financial liabilities are valued according to depreciated cost using the effective interest rate method, with the exception of: financial liabilities measured at fair value through financial profit for loss. Such liabilities, including derivatives which are liabilities, are measured at fair value. Financial assets and liabilities designated as hedged items are valued in accordance with the hedge accounting principles referred to in subparagraph d) to the Financial Statement and in Note 29. Profits and losses arising out of deferred valuation Profits or losses arising out of the change of fair value of financial asset or liability, which are not part of the hedging relationship, are demonstrated as follows: (a) Profits or losses arising out of financial asset or liability qualified as asset or liability carried at fair value through financial profit or loss in profit and loss account. (b) Profits or losses arising out of financial asset qualified as available for sale are carried directly in equity, by presenting the breakdown of changes in equity capital, with the exception of revaluation write-offs due to impairment until the moment of excluding this financial asset from
the balance sheet, while cumulative profits or losses formerly carried in equity are carried in profit and loss account. However, the interests calculated using the effective interest rate method are carried in interest income.
The Bank acknowledges that a default event has occurred, if the particular Bank’s receivables due to significant loan exposure have been overdue for over 90 days.
f) Netting of financial instruments
If there is a material delay in the payment of interest or a part of principal, the impairment premise, according to the Bank’s discretion, is a 90-day delay of payment of significant amount of due amount.
Financial assets and liabilities are offset and the net amount is reported in the balance sheet when there is a legally enforceable right to offset the recognized amounts and there is an intention to settle on a net basis, or realize the asset and settle the liability simultaneously.
If the impairment premises have been identified the total borrower’s commitment is subject to valuation from value impairment perspective.
g) Impairment of financial assets Assets stated at amortized costs As at each balance sheet date, the Bank assesses whether there is objective evidence that a financial asset or a group of financial assets has been impaired. A financial asset or a group of financial assets has been impaired and impairment losses have been incurred if, and only if, there is objective evidence of impairment as a result of one or more events that occurred after the initial recognition of a given asset (a ‘loss event’) and when that loss event (or events) has had an impact on the future cash flows relating to that financial asset or group of financial assets that can be reliably estimated. Impairment of credit exposures Identification of premises for impairment Identification of the premises for impairment is carried out on ongoing basis on the grounds of objective quantitative and qualitative criteria, taking into account the evaluation of financial standing of the customer, quality of relationship with the Bank and the client’s business and legal environment. Identification of the premises for impairment is based on internal principles of assessment of risk that the borrower might not fulfil her or his obligations towards the Bank. The objective premises for financial assets impairment the Bank recognises, among others, information about the following loss events: – occurrence of a material delay in the payment of interest or part of principal, – deterioration of the financial standing of the borrower, – the Bank has granted, due to economic or legal reasons caused by financial dire straits of the borrower, a facility that the Bank would have not granted otherwise, – the borrower is in default with non-Bank liabilities, – passing of false information or commitment of punishable deed, – enforcement procedure instigated following a request of another creditor / an entry of compulsory mortgage, – the liabilities owed to the Bank have been questioned in court, – a bankruptcy petition concerning the debtor was filed or a request to instigate turnaround procedure
The Bank categorizes loan receivables using loss events as criterion: • Default portfolio – covering all loans for which impairment premises have been identified (so called default loans), • Non-default portfolio covering all loans, for which no impairment premises have been identified (so called non-default loans). Establishment of revaluation write-offs / reserves (“write-offs”) In the default portfolio the Bank estimates the loan impairment by comparing the balance sheet value of the loan with the current value of the expected future cash flows discounted using an effective interest rate. As cash flow the Bank takes into account funds from individual repayments made by the client, repayments made from security measures and other payments made due to the Bank’s receivables connected with the loan. In the case of payments made from security measures i.e. sales of real properties, the estimates take into account the value of security measures that the Bank intends to obtain in the course of sale of the collateral enforced by the Bank or debt collection less the costs of the process. Moreover, while determining the aforementioned elements, the Bank makes its estimations on the basis of financial plans and projections provided by the customers, assumptions of the loan restructuring processes arranged with customers, assessment of the viability of amounts and dates in the process of debt collection and any and all other information obtained in the course of loan monitoring. If following the estimates, the Bank has not found any impairment in the default portfolio, it is earmarked for the estimation of revaluation writedown using non-default portfolio principles. IBNR portfolio covers exposures for which the premises for impairment have not been identified and exposures transferred here from the individual portfolio. This portfolio is further divided into loan ranges, i.e. groups of loan exposures having similar character of risk. The IBNR writeoff reflects the level of loan portfolio losses resulting from impairment events that have not been identified by the Bank until the balance sheet date, specified mainly on the basis of the record of losses for assets demonstrating similar risk characteristics.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
125
Statement of Accounts
Calculation of the reserve amount using the IBNR method is based on the estimation of the current value of expected cash flow for particular exposures within a given loan range and comparing this estimated value to the balance sheet value of those exposures. Estimating the expected cash flows, the Bank takes into account market value of collateral of particular exposures and applies the following parameters to characterise particular loan ranges: – probability of exposures threatened with permanent impairment in a given loan range, – rate of remedied exposures in a given loan range, – rate of recovery due to repayments made by clients in a given loan range, – rate of recovery due to the execution of collateral in a given loan range, – estimated period of collection of collateral of loan exposures, – the revaluation write-down coverage rate for loans where loss events were identified a year ago, and calculated individual write-downs and IBNR were equal to nil. Most of the aforementioned parameters are determined empirically on the basis of historic data that are adjusted based on data from current observations in order to account for the impact of current circumstances and exclude historical factors that do not have any influence at preset. Due to the lack of sufficient historic data, some of the above parameters are determined (or adjusted) based on the expertise, knowledge and experience of the Bank’s personnel. In the estimated write-downs the Bank does not include losses expected due to future events, regardless of their probability level. The receivables are recognized in the balance sheet as net figures i.e. gross value (including loan principal, interest, non-settled fees and commissions) less impairment write-downs. The loss amount is posted against impairment write-down item in the profit and loss account for the current period. If in the next period due to impairment it is reduced, and such reduction would be related objectively with the event following the recognition of impairment, then previously recognised loss for this reason is reversed by means of reduction of impairment write-downs. The reversal may not lead to an increase of balance-sheet value of a financial asset above the amount that would represent an amortized cost of this item at the reversal date, if the impairment had not happened at all. The amount of reversed loss is posted in the impairment writedown item in the profit and loss account for the current period. The irrecoverable credit exposures are posted into provisions for loan impairment. The Bank sets up provisions for unqualified off-balance sheet liabilities (non-disbursed loans).
126
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(cont)
h) Tangible fixed assets Own components of tangible fixed assets Tangible fixed assets are carried at purchase prices or production cost, net of accumulated depreciation value and impairment write-downs. Depreciation The Bank depreciates its fixed assets on a straight line basis, by spreading the initial value or the revalued amount net of the residual value over the estimated useful life of the asset and posts them into profit and loss account. The useful life of an asset is the period in which it is expected to be used. The Bank applies the following depreciation rates for the main categories of tangible fixed assets: • leasehold improvements 10% – 20% • machinery and equipment 10% – 30% • means of transport 20% For fixed assets with significant value the Bank may apply different, individually set depreciation rates.
i) Intangible assets Computer software Purchased licenses for computer software are capitalized in the amount of the costs incurred for purchasing and preparing specific software for use. Expenditures on maintaining computer programmes are charged to costs upon being incurred. Other intangible assets Other intangible assets are carried at purchase prices or production costs less depreciation charges and total amount of impairment write-downs. The Bank qualifies the registered verbal trademark to this category of intangible assets. Future expenses Expenses incurred after the initial recognition of purchased intangible asset are activated exclusively if such expenses increase future economic benefits of such asset. Otherwise such expenses are carried in the profit and loss account as expenses upon being incurred.
Amortization Intangible assets are amortized using a straight-line method and are carried at acquisition costs less depreciation charges. Amortization rates are established with regard to the estimated period of economic useful life of intangible assets. The Bank uses the following balance sheet amortization rates for major groups of intangible assets: • computer software, copyright, licenses 10%-50% • development projects 20% For intangible assets with significant value the Bank may apply different, individual set amortization rates.
l) Equity The Bank does not have any privileged stock, neither the Bank has ever purchased own shares, nor issued convertible bonds. Equity consists of capitals and funds established in accordance with the effective legislation, i.e. applicable acts and statutes. Equity includes also non-distributed retained earnings. Capitals are carried at their nominal value. Share capital is recognized at the nominal value in accordance with the Memorandum of Association and the entry in the National Court Register.
j) Other balance sheet items Other receivables Other receivables are carried at the amount of due payment less impairment write-downs. Liabilities Non-financial liabilities valued at fair value through the financial profit or loss are carried at the amount of due payment.
Supplementary capital is established using appropriations from profit and share issue premium, for the purposes of covering balance sheet losses that can arise in connection with the Bank’s activity. Reserve capital is established using appropriations from profit for the purposes of covering special losses and expenses of the Bank.
k) Impairment write-down for non-financial assets
Revaluation reserve refers to differences from valuation of financial assets available for sale including income tax, and the valuation of hedging derivatives including income tax.
Balance sheet value of the Bank’s assets other than assets due to deferred income tax are reviewed at the end of accounting period in order to verify whether there have been any premises for impairment write-down.
This capital is not subject to distribution. As on the day of exclusion certain financial assets from the books, costs and revenues are recognized in profit and loss account.
Impairment write-down is recorded, if book value of the asset or its profit centre exceeds the recoverable value.
Dividends are recognized as liability in the period in which they are declared.
Impairment write-down is posted into profit and loss account.
Financial result for the accounting year is the profit posted into profit and loss account.
Impairment write-down may be reversed only to such an extent to which book value of the asset does not exceed book value, which – less depreciation charges – would be established if the impairment write-down was not considered.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
127
Statement of Accounts
(cont)
m) Employee benefits
o) Fee and commission income and expenses
Short-term employee benefits Short-term employee benefits of the Bank cover salaries, social insurance contributions and are recognized as liabilities in the “Other liabilities” line, while in the profit and loss account as wage costs.
Fee and commission income is generated by the financial services delivered by the Bank.
Short-term employee benefits also include a provision for unused holidays the employees are entitled to under the Labour Code. The amount of the provision has been established on the basis of the currently remaining holidays and recognized in the: “Provisions” line.
Fees and commissions directly connected with creating financial assets or liabilities (both income and expenses) are recognized in profit and loss account as an element of the effective interest rate in interest income and expenses.
Long-term employee benefits Long-term employee benefits of the Bank cover severance pays.
Commissions recognized in profit and loss account on an ongoing basis cover mainly fee and commission income for premature loan repayment, fees for inspections, collection letters, certifications and reimbursements of incurred court fees.
The Bank establishes the provision for severance pays in accordance with the current provisions of the Wage Regulations and updates the provision at the end of every accounting year.
The fee and commission expenses recognized in profit and loss account upon being incurred consist of court fees, loan insurance fees and other fees.
n) Net interest income
p) Net foreign exchange gain / loss
Interest income and expenses for all financial instruments are recognized in the profit and loss account in the amount of amortized costs using the effective interest rate method.
Net foreign exchange gain / loss covers the result of current currency purchase and sale transactions, as well as foreign exchange gains / losses arising out of the valuation at the average exchange rate of the National Bank of Poland (NBP) as on each balance sheet day of every item expressed in foreign currency and FX-SPOT transactions. The net FX gain / loss does not include the valuation of derivative balances.
The effective interest rate method is the method of calculation of amortized cost of a financial asset or financial liability (or a group of financial assets or financial liabilities) and attributing the interest income or expense to appropriate periods. Effective interest rate is the rate which discounts the estimated future cash inflows or payments realised in the expected period until the expiry of the financial instrument, or – in justified cases – in a shorter period, to the net balance sheet value of the financial asset or financial liability. Calculating the effective interest rate, the Bank estimates cash flows, taking into account any and all provisions of the financial instrument agreement, but does not take into account potential future losses connected with loans irrecoverability. The calculation covers all commissions and points paid or received by parties to the agreement, which are the integral part of the effective interest rate, transactional costs and any and all other premiums and discounts. If financial assets or a group of similar financial assets for which a impairment write-down has been made, interest income is recognized by applying the interest rate for discounting future cash flows for the purposes of estimating the loss due to impairment. Interest income includes the amount of interest accrued on assets, including the assets for which impairment has been identified.
128
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
q) Net income from financial instruments carried at fair value through profit or loss Net income from financial instruments carried at fair value through profit or loss includes proceeds and losses resulting from sale or disposal of financial instruments or from changes in fair value of these instruments valued at fair value through the profit and loss account.
r) Other operating income and expenses Other operating income and expenses include income and expense not connected directly with Bank’s operations. These include in particular net proceeds from sales and disposal of fixed assets, revenues from sales of other services, damages received and paid, penalties and fines.
s) Income tax
u) Fixed assets held for sale and discontinued activities
Income tax consists of current and deferred tax. Income tax is recognized in profit and loss account, except for cases when the tax is posted into capital.
The Bank classifies fixed assets as held for sale, if their balance sheet value has been recovered primarily through sales rather then their further use. The fixed assets classified as held for sale are priced at the amount lower than their balance sheet value and fair value less cost of sales.
Current tax is the expected tax liability concerning the taxable income using tax rate effective at balancing date, including all adjustments of tax liability applicable to previous years. Provision for deferred tax is calculated using the balance sheet method by calculating interim differences between the balance sheet value of assets and liabilities and their tax value. Deferred tax assts are recognized to the extent when it is probable that there will be future taxable income. Tax assets are recognized to the extent to which using unsettled tax losses and unused tax allowances is probable.
An impairment write-down for fixed assets held for sale is recognised in other operating costs. The discontinued activities is a part of Bank’s operations that was disposed of or classified as put up for sale and represents a separate, major area of Bank’s activities or a geographical are or another subsidiary acquired exclusively with an intention of its later sale. The classification into discontinued activity category is done at the moment when the criteria of discontinued activity earmarked for sale have been met or when it was actually sold.
v) 2008 financial data presentation changes The calculated provision for deferred tax and deferred tax assets is netted and presented in the Bank’s balance sheet as assets or provision for deferred tax.
t) Business segment reporting I order to diversify portfolio, the offer of mortgage loans is addressed to retail and corporate customers. Due to the specific nature of its operations, the organisational structure of the Banks consists of just two segments: – Retail Banking Segment comprising mortgage loans and credits granted to people not running their own businesses, as well as to companies with annual turnover below PLN 10,000,000, and – Corporate Banking Segment comprising loans granted to businesses with annual turnover above PLN 10,000,000 and to local government bodies.
The Bank adjusted the presentation of deferred tax assets and liabilities. The deferred tax assets and liabilities are presented as net values. This adjustment was made in comparative data, leading to the reduction of balance total in the balance sheet by PLN 3 864 thousand. The Bank also adjusted the presentation of assets and liabilities related to the Works Social Benefit Fund. The assets and liabilities of the Works Social Benefit Fund are presented as net values. This adjustment was made in the comparative data, leading to the reduction of the balance total in the balance sheet by PLN 43 thousand. In accordance with IAS 1 the Bank for the first time in its history presented Total Income Statement.
Within the Capital Group of Pekao S.A., Pekao Bank Hipoteczny S.A. has been included to the Retail Banking Segment. The Bank operates exclusively in the territory of Poland.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
129
Statement of Accounts
(cont)
Notes to the Financial Statement 1) Net interest income ‘000 PLN
2009
2008
282 98,299 3,947 9,073 111,601
257 118,227 5,129 6,699 130,312
-14,807 -51,507 -220 0 -66,534 45,067
-20,553 -60,727 -305 -130 -81,715 48,597
Interest income
Credits and loans extended to banks Credits and loans extended to customers Securities Hedging instruments Interest expense
Deposits and bank loans Issued securities Customers’ deposits Hedging instruments Net interest income
Interest income from credits and loans extended to customers comprise interest income from loans for which value impairment was identified.
In 2009 the interest income was PLN 8 158 thous., and in 2008 it was PLN 7 040 thous.
2) Net fee and commission income ‘000 PLN
2009
2008
1,493 1,493
3,136 3,136
-232 -96 -328 1,165
-467 -89 -556 2,580
Fee and commission income
Fees and commissions on credits and loans Fee and commission expenses
Fees and commissions on credits and loans Fees for money transfers and other payment transactions Net fee and commission income
Fee and commission income comprises mainly a fee for premature loan repayment.
3) Net foreign exchange gains / losses ‘000 PLN
Non-realized net foreign exchange gains / losses Realized net foreign exchange gains / losses Net foreign exchange gains / losses
130
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
-1,138
1,344
3,856 2,718
5,927 7,271
4) Net income from financial instruments priced at fair value through profit and loss account
‘000 PLN
Net income from financial instruments priced at fair value through profit or loss
2009
2008
2,430 2,430
5,881 5,881
2009
2008
15 15
0 0
The above net income comprises pricing of derivatives at fair value for which the Bank does not apply hedge accounting.
5) Net financial investment income ‘000 PLN
Net income from available-for-sale assets
6) Other operating income ‘000 PLN
Profit on sales of available-for-sale asset Profit on sales of tangible fixed assets Income from space rental Other
2009
2008
2,105 59 180 282 2,626
0 0 528 412 940
2009
2008
-10,922 -1,468 -3,667 -5,455
-11,571 -1,646 -4,306 -6,265
-352 -100 -21,964
-514 -276 -24,578
7) General administrative expenses ‘000 PLN Employee costs:
Wages and salaries Employee benefits Cost of maintenance and lease of buildings Other administrative expenses Amortization and depreciation
Tangible fixed assets Intangible assets
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
131
Statement of Accounts
(cont)
8) Impairment write-downs ‘000 PLN
Setting up a write-down for incurred and identified losses Dissolution of write-downs for incurred and identified losses Write-downs for incurred but not reported net losses (IBNR)
2009
2008
-15,502 15,965 1,872 2,335
-16,172 3,024 -3,667 -16,815
Write-downs for incurred but not reported losses comprise change of write-downs of a loan exposure vital to the Bank referred to in Note 37.
9) Other operating expenses ‘000 PLN
2009
2008
Costs related to write-downs of other receivables Real property administrative costs Disposal of tangible fixed assets Other
-396 -232 -57 -209 -894
-182 -155 -19 -220 -576
2009
2008
-4,444
-5,937
-2,108 -6,552
1,357 -4,580
10) Corporate income tax Recognized in Profit and Loss Account ‘000 PLN Current tax
Current year Deferred tax
Creation and reversal of interim differences Total income tax recognized in Profit and Loss Account
Calculation of effective tax rate ‘000 PLN
2009
2008
Gross profit Tax burden according to national tax rate Burdening with tax non-deductible costs Non-taxable revenues Tax effect – difference between tax burden using effective rate Effective tax burden
33,498 -6,365 1,120 -134 187 -6,552
23,300 -4,427 994 -189 153 -4,580
National tax rate
19.0%
19.0%
Effective tax rate
19.6%
19.7%
132
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Deferred tax recognized directly in equity ‘000 PLN
2009
2008
Connected with valuation available-for-sale assets at fair value of Connected with valuation of cash flows concerned with hedge accounting
34 -563 -529
243 -1 099 -856
11) Earnings per share Basic earnings per share The calculation of basic earnings per share as of 31 December 2009 was based on earnings appropriate to ordinary shareholders in the amount of PLN 26 946 thous. (2008: PLN 18 720 thous.) and average weighted number of ordinary stock at the end of accounting period i.e. 31 December 2009 in the amount of 2 230 (2008: 2 230). Earnings per ordinary shareholders ‘000 PLN
Profit in the period Earnings per ordinary shareholders
2009
2008
26,946 12.08
18,720 8.39
Average weighted number of ordinary stock units
Outstanding ordinary stock as of 1 January Increase of share capital Average weighted number of ordinary stock as of 31 December
2009
2008
2,230 0 2,230
2,230 0 2,230
2009
2008
7,107 7,107
126 126
12) Cash, balances with central bank ‘000 PLN
Cash with central bank
Pursuant to signing a loan agreement with a foreign bank for a period shorter than 2 years, effective from 30 April 2009 the Bank is obliged to keep a mandatory reserve on the Central Bank account.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
133
Statement of Accounts
(cont)
13) Amounts due from other banks ‘000 PLN
Current account overdraft facilities Deposits Total gross amount Interest Deposits with other banks, loans and credits extended to other banks
2009
2008
3,849 0 3,849 0 3,849
1,451 5,100 6,551 1 6,552
Ageing of deposits with other banks, loans and credits extended to other banks ‘000 PLN
below 1 month Total gross amount Interest Deposits with other banks, loans and credits extended to other banks
2009
2008
3,849 3,849 0 3,849
6,551 6,551 1 6,552
14) Financial assets priced at fair value through profit or loss ‘000 PLN
Financial derivatives (positive market value of derivatives CIRS, IRS, FX SWAP, FX) Financial assets priced at fair value through profit or loss (during initial recognition)
2009
2008
2,973 2,973
2,617 2,617
2009
2008
386 2,587 0 2,973
48 0 2,569 2,617
Ageing of financial assets priced at fair value through profit or loss ‘000 PLN
below 3 months below 1 year from 1 year to 5 years Total financial assets priced at fair value through profit or loss
The Bank does not hold a portfolio of financial assets and liabilities designated for pricing at fair value through profit or loss at initial recognition.
134
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Ageing of financial instruments priced at fair value – nominal value and their pricing As at 31 December 2009 ‘000 PLN
Nominal value of instruments to be executed below 3 months
Fair values
from 3 months to 1 year
above 1 year
Total
Assets
Liabilities
7,981 7,981
15,611 15,611
23,592 23,592
249 249
924 924
2,921 52,973 10,110 66,004
47 339 2,338 2,724
8
Interest rate derivatives
Instruments in OTC trade: Interest rate swaps (IRS) Total FX derivatives
Instruments in OTC trade: FX contracts (FX) FX swaps Other FX contracts (CIRS) Total
As at 31 December 2008 ‘000 PLN
2,921 52,973 55,894
10,110 10,110
Nominal value of instruments to be executed below 3 months
from 3 months to 1 year
8
Fair values
above 1 year
Total
Assets
Liabilities
25,817 25,817
25,817 25,817
463 463
682 682
48
10,851 10,851
3,916 345,603 10,851 360,370
Interest rate derivatives
Instruments in OTC trade: Interest rate swaps (IRS) Total FX derivatives
Instruments in OTC trade: FX contracts (FX) FX swaps Other FX contracts (CIRS) Total
3,916 345,603 349,519
Foreign currency contracts Cash items denominated in foreign currency are hedged by foreign currency derivatives. FX swaps are instruments enabling simultaneous and immediate purchase / sale of foreign currency and its repurchase / resale at the exchange rate set on the day of concluding the transaction, while additional CIRS contracts are foreign currency contracts enabling
11,197 2,106 2,154
11,197
currency interest rate swaps. Swap principles are established upon concluding the transaction. The benefit of keeping such instruments is hedging against the currency exchange rate risk. The Bank did not enter into forward, futures or options contracts.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
135
Statement of Accounts
(cont)
15) Loans and advances to customers ‘000 PLN
Natural persons Business entities Public sector Total loans and advances to customers Interest Impairment write-downs Net loans and advances to customers
2009
2008
867,599 892,698 13,959 1,774,256 5,119 -52,965 1,726,410
888,063 954,782 15,865 1,858,710 7,593 -56,006 1,810,297
Ageing of loans and advances to customers ‘000 PLN
below 1 month 1 to 3 months from 3 months to 1 year from 1 year to 5 years above 5 years Total loans and advances to customers Interest Impairment write-downs Net loans and advances to customers
2009
2008
88,612 13,312 61,007 336,111 1,275,214 1,774,256 5,119 -52,965 1,726,410
73,243 12,126 55,619 315,088 1,402,634 1,858,710 7,593 -56,006 1,810,297
16) Change in provisions for loans and advances ‘000 PLN
Balance as at 1 January Change in value of provisions: Write-downs made within the accounting period Write-offs and write-downs Write-down reversals Balance as at 31 December
As at 31 December 2009 the impairment write-downs for loans and advances receivables comprises the following categories: – value impairment – PLN 48 039 thous. – write-downs for incurred but not reported losses (IBNR) – PLN 4 926 thous.
136
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
-56,006 3,041 -18,769 706 21,104 -52,965
-39,873 -16,133 -21,849 682 5,034 -56,006
As at 31 December 2008 the impairment write-downs for loans and advances receivables comprises the following categories: – value impairment – PLN 49 015 thous. – write-downs for incurred but not reported losses (IBNR) – PLN 6 991 thous.
17) Other financial assets ‘000 PLN
Available-for-sale securities
Securities are priced using Mark To Market method. The method involves comparison of market value with the purchase value plus accrued discount or less accrued premium.
2009
2008
82,183 82,183
75,446 75,446
Treasury bonds are priced using quotations of the Warsaw Stock Exchange. Meanwhile Treasury bills are priced using market quotations published by Bloomberg service.
Available-for-sale securities priced at fair value ‘000 PLN
Treasury bills Bonds
2009
2008
20,709 61,474 82,183
14,673 60,773 75,446
2009
2008
20,709 61,474 82,183
14,673 60,773 75,446
Debt securities by issuers ‘000 PLN State Treasury securities:
Treasury bills Bonds
Ageing of other financial assets
As at 31 December 2009
below 3 months
From 3 months to 1 year
from 1 year to 5 years
above 5 years
Total
0 0
20,709 20,709
61,474 61,474
0 0
82,183 82,183
below 3 months
From 3 months to 1 year
from 1 year to 5 years
above 5 years
Total
0 0
14,673 14,673
60,773 60,773
0 0
75,446 75,446
‘000 PLN
Available-for-sale assets Other financial assets
As at 31 December 2008 ‘000 PLN
Available-for-sale assets Other financial assets
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
137
Statement of Accounts
(cont)
18) Available-for-sale assets and discontinued activities The net balance sheet value of available-for-sale asset was PLN 4 795 thous. as at 31 December 2008.
As at 31 December 2009 the Bank did not have any assets available for sale.
In September 2009the Bank sold available-for-sale asset with a net balance sheet value of PLN 4 795 thous. at a net price of PLN 6 900 thous. Sales proceeds from the disposal of reach property amounting to PLN 2 105 thous. were posted into other operating income.
At Pekao Bank Hipoteczny S.A. there were no discontinued activities.
19) Tangible fixed assets Lands & buildings
Machinery & equipment
Means of transport
Other fixed assets
Fixed assets under construction
Total
Balance as at 1 January 2008 Increases Decreases Balance as at 31 December 2008
90 23 -24 89
654 20 -4 670
919 98 – 1,017
6,973 268 -1,294 5,947
48 185 -228 5
8,684 594 -1,550 7,728
Balance as at 1 January 2009 Increases Decreases Balance as at 31 December 2009
89 450 -89 450
670 92 -556 206
1,017 0 -155 862
5,947 155 -885 5,217
5 1,156 -532 629
7,728 1,853 -2,217 7,364
58 5 -8 55
608 12 -2 618
627 153 – 780
6,618 344 -1,293 5,669
– – –
7,911 514 -1,303 7,122
55 26 -58 23
618 15 -530 103
780 108 -155 733
5,669 203 -884 4,988
– – – –
7,122 352 -1,627 5,847
Balance as at 1 January 2008 As at 31 December 2008
32 34
46 52
292 237
355 278
48 5
773 606
Balance as at 1 January 2009 As at 31 December 2009
34 427
52 103
237 129
278 229
5 629
606 1,517
‘000 PLN Value at purchase price
Impairment write-downs & write-offs
Balance as at 1 January 2008 Depreciation in current period Disposal Balance as at 31 December 2008 Balance as at 1 January 2009 Depreciation in current period Disposal Balance as at 31 December 2009 Balance sheet value
138
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
20) Intangible assets Patents, trademarks and equivalents
Software
Development outlays
Total
Balance as at 1 Jan. 2008 Increases Decreases Balance as at 31 Dec. 2008
5 – – 5
8,910 89 -1,882 7,117
37 2 -39 –
8,952 91 -1,921 7,122
Balance as at 1 Jan. 2009 Increases
5 2
7,117 263
– 2
7,122 267
Decreases Balance as at 31 Dec. 2009
– 7
-188 7,192
-2 –
-190 7,199
Balance as at 1 Jan. 2008 Depreciation in current period Sales and disposal Balance as at 31 Dec. 2008
1 1 – 2
8,518 275 -1,882 6,911
– – – –
8,519 276 -1,882 6,913
Balance as at 1 Jan. 2009 Depreciation in current period Sales and disposal Balance as at 31 Dec. 2009
2 2 – 4
6,911 98 -188 6,821
– – – –
6,913 100 -188 6,825
Balance as at 1 January 2008 As at 31 December 2008
4 3
392 206
37 –
433 209
Balance as at 1 January 2009 As at 31 December 2009
3 3
206 371
– –
209 374
‘000 PLN Value at purchase price
Accumulated depreciation and impairment write-downs
Balance sheet values
21) Other assets ‘000 PLN
Net deferred tax assets
2009
2008
9,718
11,498
756 0 696 196 11,366
925 1,092 676 459 14,650
Other:
Current income tax public receivables various debtors Other
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
139
Statement of Accounts
(cont)
21a) Net deferred tax assets Deferred income tax assets comprise the following items: ‘000 PLN
Accrued interest Provisions for loans Other provisions Interest and negative differences from pricing of derivatives Receivables pricing using amortized cost method accounting for effective interest rate
2009
2008
1,675 8,137 508 685 2,300 13,305
2,867 9,547 465 42 2,441 15,362
Provisions for deferred income tax comprise the following items: ‘000 PLN
Accrued interest Interest and negative differences from pricing of derivatives Receivables pricing using amortized cost method accounting for effective interest rate
2009
2008
1,221 1,803 563 3,587
1,668 1,633 563 3,864
Net deferred tax assets ‘000 PLN
Accrued interest Provisions for loans Other provisions Interest and negative differences from pricing of derivatives Receivables pricing using amortized cost method accounting for effective interest rate
2009
2008
454 8,137 508 -1,118 1,737 9,718
1,199 9,547 465 -1,591 1,878 11,498
Changes posted into equity
Balance as at 31 Dec. 2009
-209
454 8,137 508 -1,118
Change in interim differences during 2009
‘000 PLN
Balance as at 1 Jan. 2009
Changes posted into financial result
1,199 9,547 465 -1,591
-536 -1,410 43 -63
1,878
-141
11,498
-2,107
Net deferred tax assets
Accrued interest Loan revaluation write-downs Other provisions Interest and negative differences from pricing of derivatives Receivables pricing using amortized cost method accounting for effective interest rate
140
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
536
1,737 327
9,718
Change in interim differences during 2008
‘000 PLN
Balance as at 1 Jan. 2008
Changes posted into financial result
574 6,763 598 436
396 2,784 -133 -821
2,747
-869
11,118
1,357
Changes posted into equity
Balance as at 31 Dec. 2008
229
1,199 9,547 465 -1,591
Net deferred tax assets
Accrued interest Loan revaluation write-downs Other provisions Interest and negative differences from pricing of derivatives Receivables pricing using amortized cost method accounting for effective interest rate
-1,206
1,878 -977
11,498
22) Amounts due to other banks ‘000 PLN
Term liabilities Total gross amount Interest Total amounts due to other banks
2009
2008
585,837 585,837 645 586,482
672,280 672,280 2,039 674,319
Ageing of amounts due to other banks ‘000 PLN
below 1 month 1 to 3 months from 3 months to 1 year from 1 year to 5 years Total gross amount Interest Total amounts due to other banks
2009
2008
240,575 345,262 0 0 585,837 645 586,482
317,676 250,326 104,278 0 672,280 2,039 674,319
In 2009 year the Bank met all its liabilities under contracts signed with other banks. In 2009 year the maturity dates of two sources of financing: EUR 60 million expired in March 2009 (in February an annex was signed to extend effective term of the contract from 24 February to 10 March 2009) and EUR 25 million in August 2009, which totalled EUR 85 million i.e. 19 % share in financing of Bank’s total lending portfolio. Consequently in March 2009 the Bank signed a loan agreement for the maximum amount of EUR 85 million of equivalent of this amount in CHF with the maturity until 10 March 2010.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
141
Statement of Accounts
(cont)
23) Financial liabilities priced at fair value through profit or loss ‘000 PLN
2009
2008
Financial derivatives (negative pricing of financial derivatives) Financial assets priced at fair value through profit or loss (during initial recognition)
932 932
11,879 11,879
Ageing of financial liabilities priced at fair value through profit or loss ‘000 PLN
below 1 month 1 to 3 months from 1 year to 5 years Total gross amount
2009
2008
8
4,749 6,448
924 932
682 11,879
2009
2008
183 11,762 11,945 17 11,962
153 12,371 12,524 22 12,546
Detailed information on financial instruments is provided in Note 14.
24) Amounts due to customers ‘000 PLN Deposits used to secure loans
Natural persons Business entities Total gross amount Interest Total amounts due to customers
Ageing of amounts due to customers ‘000 PLN
below 1 month 1 to 3 months from 3 months to 1 year from 1 year to 5 years above 5 years Total gross amount Interest Total amounts due to customers
142
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
569 0 0 1,114 10,262 11,945 17 11,962
3,983 0 0 0 8,541 12,524 22 12,546
25) Debt securities in issue liabilities ‘000 PLN
Mortgage bonds issued Total gross amount Interest Total debt securities in issue liabilities
2009
2008
914,271 914,271 7,973 922,244
914,041 914,041 11,750 925,791
Ageing of debt securities in issue liabilities ‘000 PLN
from 3 months to 1 year from 1 year to 5 years Total gross amount Interest Total debt securities in issue liabilities
2009
2008
414,755 499,516 914,271 7,973 922,244
0 914,041 914,041 11,750 925,791
Debt securities issued by type As at 31 December 2009
‘000 PLN
nominal value
interest terms
Maturity date
Quotation market
3,630 200,000 400,000 200,000 100,000
Fixed 5.95% Wibor + 0.30% Wibor + 0.25% Wibor + 0.25% Wibor + 0.25%
1 Jun. 2010 2 Jun. 2012 21 Nov. 2010 28 Mar. 2011 12 Jan. 2012
OTC Catalyst * Catalyst * Catalyst * Catalyst *
nominal value
interest terms
Maturity date
Quotation market
3,630 200,000 400,000 200,000 100,000
Fixed 5.95% Wibor + 0.30% Wibor + 0.25% Wibor + 0.25% Wibor + 0.25%
1 Jun. 2010 2 Jun. 2012 21 Nov. 2010 28 Mar. 2011 12 Jan. 2012
OTC Catalyst * Catalyst * Catalyst * Catalyst *
Mortgage bonds EUR Mortgage bonds PLN Mortgage bonds PLN Mortgage bonds PLN Mortgage bonds PLN
* quotation market run by the Warsaw Stock Exchange and BondSpot – former MTS-CETO market
As at 31 December 2008
‘000 PLN
Mortgage bonds EUR Mortgage bonds PLN Mortgage bonds PLN Mortgage bonds PLN Mortgage bonds PLN
* quotation market run by the Warsaw Stock Exchange and BondSpot – former MTS-CETO market
The issue of mortgage bonds is secured with receivables entered into pledge register of mortgage bonds. Detailed information is provided in Notes 34 and 40 in subparagraph (ix).
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
143
Statement of Accounts
(cont)
26) Provisions ‘000 PLN
2009
2008
Provisions for retirement gratuities Provisions for unused leave
153 439 592
127 199 326
Changes in provisions for employee related liabilities and in other provisions ‘000 PLN
1 Jan. 2009
Setting up
Dissolution
Utilisation
31 Dec. 2009
Provisions for retirement gratuities
127
26
0
0
153
Provisions for unused leave
199 326
352 378
0 0
-112 -112
439 592
1 Jan. 2008
Setting up
Dissolution
Utilisation
31 Dec. 2008
115 158 273
12 41 53
0 0 0
0 0 0
127 199 326
‘000 PLN
Provisions for retirement gratuities Provisions for unused leave
27) Other liabilities ‘000 PLN
Provision for material costs Miscellaneous debtors Public liabilities Other
2009
2008
1,926 929 439 157 3,451
1,432 2,686 511 469 5,098
Ordinary stock
Ordinary stock
28) Equity Initial capital
Shares
Outstanding ordinary stock as of 1 January Shares issued for cash Shares issued as at 31 December – fully paid up
144
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
2,230 0 2,230
2,230 0 2,230
Specification of shares by series / issues Series / issue
A B C D E F G H
Type of shares
Number of shares
Nominal value of series / issue
Way of share capital coverage
Registration date
ordinary registered stock ordinary registered stock ordinary registered stock ordinary registered stock ordinary registered stock ordinary registered stock ordinary registered stock ordinary registered stock
300 555 1 11 625 206 256 276
30,000 55,500 100 1,100 62,500 20,600 25,600 27,600
paid in cash paid in cash paid in cash paid in cash paid in cash paid in cash paid in cash paid in cash
7 Sept 1995 1 Oct. 1996 18 Aug. 1997 1 Jun. 1999 25 Apr. 2000 16 Jun. 2005 29 Sept. 2006 11 Sept. 2007
The total number of issued shares is 2,230 shares. The nominal value of each share is PLN 100 thousand each. Each share entitles to one vote at the General Meeting of Shareholders. Shareholders of the Bank include: Bank Polska Kasa Opieki S.A. in Warsaw – holder of 2,229 shares, i.e. 99.96% of shares. Final Holding Sp. z o.o. – holder of 1 share, i.e. 0.04% of shareholders’ equity.
Effects of hyperinflationary economy Since the date of registration of the share capital in September 1995 to December 1996, the Bank functioned in the conditions of hyperinflation. IAS 29 “Financial Reporting in Hyperinflationary Economies” requires transformation of every item of the shareholders’ capital (except for retained earnings and revaluation surplus) by general price index adjustment in the period of hyperinflation. Such a retrospective application would result in the increase of share capital by PLN 7.785 thousand and in the decline of retained earnings in this period by an equivalent amount.
Supplementary capital ‘000 PLN
Supplementary capital as at 1 January Profit distribution Supplementary capital as at 31 December
2009
2008
10,246 1,498 11,744
8,906 1,340 10,246
2009
2008
17,222 6,100 23,322
0 6,100 6,100
-146 2,401 2,255
-1,035 4,684 3,649
Reserve capital and revaluation reserve ‘000 PLN Reserve capital
Reserve capital general banking risk fund Revaluation reserve
valuation of available-for-sale securities valuation of hedging derivatives
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
145
Statement of Accounts
(cont)
Distribution of retained earnings Pursuant to the Decision of Ordinary General Meeting of Shareholders of 3 April 2009 net profit generated in 2008 was appropriated into Bank’s equity.
Proposed distribution of profit for accounting year The Bank’s Management Board will request to appropriate 8% of profit to supplementary capital and the remaining part of profit to appropriate to dividend payment.
29) Hedge accounting
Hedging of cash flows connected with interest rate and exchange rate Currency interest rate swaps (CIRS) are used for hedging cash flows, mainly those connected with liabilities of variable interest rate, by swapping the interest liabilities of variable interest rate expressed in one currency to interest liabilities of variable interest rate expressed in another currency.
The Bank uses a policy of hedging its exposure against volatility of interest rates and currency exchange rates – detailed information on risk management is presented in Note 40. Hedge accounting is used as security against the interest rate and currency risk.
As at 31 December 2009 ‘000 PLN
CIRS and IRS used to secure cash flows Total
Nominal value of instruments to be executed
Fair values
from 3 months to 1 year
above 1 year
Total
Assets
Liabilities
14,913 14,913
200,000 200,000
214,913 214,913
212 212
23,061 23,061
As at 31 December 2009, the Bank did not have any embedded derivative instruments.
As at 31 December 2009, there were no additional terms applicable to financial instruments which – in the case of occurrence – would significantly change the payment / risk profile.
As at 31 December 2008
‘000 PLN
Nominal value of instruments to be executed above 1 year
Total
Assets
Liabilities
215,146 215,146
215,146 215,146
135 135
23,759 23,759
CIRS and IRS used to secure cash flows Total
As at 31 December 2008 the Bank did not hold any embedded derivatives.
146
Fair values
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
As at 31 December 2008 there were no additional conditions on financial instruments that, if existed, would significantly change payment / risk profile.
Additional information for cash flow hedging In 2009, all hedging relationships maintained by Pekao Bank Hipoteczny S.A. were effective. Therefore, valuation of hedging instruments at fair value was recognised in the revaluation fund. As on 31 December 2008, hedging instrument revaluation fund amounted to PLN 2,283 thousand (decline). The hedging instrument revaluation fund balance totalled PLN 2 401 thousand as at 31 December 2009.
The hedging transaction is one IRS EUR / PLN transaction made on 25 July 2006. The nominal value of the transaction is 3,630 thousand EUR. The transaction is made until 1 June 2010. The variable leg of the transaction is based on the EURIBOR 6M interest rate. Interest payments are realised every half a year (on 1 June and 1 December each and every year until the end of the transaction). As at 31 December 2009 fair value of the transaction was positive and amounted to PLN 212 thousand.
CIRS CIRS hedging transactions are aimed at adjusting interest inflows in CHF under loan agreements to outflows under issued mortgage bonds in PLN (hedging the risk of changes in future cash flows generated by the hedged items).
30) Fair value
The hedged item consists of selected receivables with variable interest rate expressed in CHF, registered in the register of security of mortgage bonds and having high probability of cash flows, as well as LZI01-series bearer mortgage bonds of the value amounting to PLN 200,000 thousand, issued within the bearer Mortgage Bond Programme of total nominal value amounting to PLN 3,000,000 thousand. Interest payments due to loans being a hedged item are realised on current basis. Interest payments due to mortgage bonds are realised every 6 months (on 2 June and 2 December each and every year until 2 June 2012). The hedging transactions are two float / float CHF / PLN CIRS transactions made on 11 January 2007 upon the same terms and conditions, for the total nominal value of PLN 200,000 thousand. Transactions are valid until 12 July 2012. Interest rate for the transactions is based on 6-month LIBOR rate for CHF and WIBOR rate for PLN. Interest payments are realised every half a year (on 12 January and 12 July each and every year until the end of a transaction). As of 31 December 2009 fair value of the transactions was negative and amounted to PLN 23,061 thousand. IRS IRS hedging transactions are aimed at adjusting interest inflows in EUR under loans with variable interest rate to outflows under issued mortgage bonds in EUR with fixed interest rate (hedging the risk of changes in future cash flows generated by the hedged items). The hedged item consists of selected receivables with variable interest rate expressed in EUR, registered in the register of hedged mortgage bonds and having high probability of interest flows, as well as A-series bearer mortgage bonds worth EUR 3,630 thousand with fixed interest rate. Interest payments due to loans being a hedged item are realised on current basis. Interest payments due to mortgage bonds are realised once a year in June until 1 June 2010.
Fair value of balance sheet and off-balance sheet financial instruments is the price at which an item of assets can be sold or at which liabilities can be covered in a transaction between conscious and well-informed parties following arm’s length principle. Since there is no active market for most of the financial instruments of the Bank, estimations of fair value are based on anticipated future cash flow discounted using the current interest rates in order to obtain the net present value (NPV). Generally, fair value of the balance sheet financial instruments of the bank is equal to their book value, either due to short maturity term or / and short term of another valuation or similar current average market values. Fair value of derivative instruments is estimated in the amount that the Bank would potentially receive or pay for completing the contract on the balance sheet date, taking into account current market situation and current credit worthiness of the contractors. Treasury bills are valued according to market rates published by the Bloomberg system. Treasury bonds are valued on the basis of the quotations of the Warsaw Stock Exchange. For the purposes of calculation of fair value, currently offered margins have been used and methodology of calculating the impairment of loan exposures (described in notes on accounting policy) have been applied. In 2008 the Bank estimated that the fair value of loans did not differ materially from the balance sheet value. Calculation of fair value of mortgage bonds in public trading have been based on the quotations of Catalyst as on 31 December 2009. In 2008 the Bank calculated fair value of mortgage bonds in public trading based on quotations as at 31 December 2008.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
147
Statement of Accounts
(cont)
Table below shows estimated fair values. 2009
2008
10,956 20,709 61,474 1,610,122 1,703,261
6,678 14,673 60,773 1,810,297 1,892,421
586,482 894,944
674,319 901,291
1,481,426
1,575,610
Assets
Cash and cash equivalents Zero-coupon bills Variable-interest bonds Loans and advances to customers Liabilities
Variable interest liabilities vis-à-vis banks Debt securities in issue liabilities
Fair value of derivatives is shown in Notes 14 and 29.
31) Payments under lease contract In 2009 the address of Bank’s registered office was changed. Under a new lease contract concluded on 16 December 2008 the Bank occupies office space, uses parking places and warehousing space. The lease contract was concluded for a period of 7 years from the date of transferring the leased asset to the Bank.
In 2009 in relation to the removal the Bank had to incur an additional cost of restitution of leased space to its original condition in the amount of PLN 327 thousand, of which PLN 200 thousand was charged into 2008 profit and loss account (a relevant provision was used), whereas PLN 127 thousand was posted into 2009 profit and loss account.
In 2009 and 2008 the Bank paid under the lease contracts PLN 2 326 thousand and PLN 2 656 thousand respectively. These fees were posted into profit and loss account in the line administrative costs.
Total liabilities under the lease contracts in question are presented in table below.
Ageing of liabilities ‘000 PLN
below 1 year from 1 year to 5 year above 5 years Total
Figures in table above are calculated under lease contracts plus 22% VAT tax and converted using exchange rates prevailing on 31 December 2009 and 31 December 2008.
148
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
2,098 8,818 2,931 13,847
2,205 7,868 4,788 14,861
32) Business segment reporting Due to the absence of segmentation separation in the Bank’s organisational structure, the refinancing costs and operating costs are managed centrally and are not allocated to individual business lines. As at 31 December 2009
‘000 PLN
Interest income Interest expense Net interest income Working assets (loans) Working liabilities (deposits)
As at 31 December 2008 Retail banking
Corporate banking
90,591 -207
7,708 -13
90,384 1,666,513 11,340
7,695 116,879 605
‘000 PLN
Retail banking
Corporate banking
Interest income Interest expense
108,640 -284
9,587 -21
108,356 1,741,428 11,941
9,566 127,171 583
Net interest income Working assets (loans) Working liabilities (deposits)
33) Contingent liabilities Litigation pending before a court As at 31 December 2009, there were no proceedings initiated by court or any state administration body concerning any liabilities or debts of the Bank with value of at least 10% of the Bank’s equity. Total value of all court, enforcement and liquidation proceedings in progress aimed at debt settlement amounts to PLN 100,498 thousand, which accounts for 35 % of the Bank’s equity. The Bank set up impairment write-down for the total amount of PLN 24,963 thousand.
‘000 PLN
Liabilities related to loan proceeds disbursement
As at 31 December 2009, there are proceedings initiated by court or any state administration body in which the Bank is a respondent, of the value of 3,892 thousand PLN. In the opinion of the Bank, there are no grounds for setting up any provision for potential losses due to those proceedings. Contingent liabilities for loan extension The Bank has liabilities related to loan extension. These liabilities include non-disbursed funds under signed loan agreements.
2009
2008
29,413
13,309
The Bank does not set up provisions for off-balance-sheet liabilities due to their conditional nature. Off-balance-sheet liabilities ‘000 PLN
Off-balance-sheet liabilities – derivatives (CIRS, IRS, FX SWAP, FX)
2009
2008
597,124
1,202,186
As at 31 December 2009 The Bank did not have liabilities / receivables in relation to interest rate risk hedging transactions that are not recognized in the balance sheet.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
149
Statement of Accounts
(cont)
34) Assets used as security Assets used to secure mortgage bond issues ‘000 PLN
Nominal value of receivables secured with a mortgage and additional funds, entered into pledge register of mortgage bonds Closing balance of interest on receivables Closing balance of mortgage bonds Closing balance of interest on issued mortgage bonds Balance of collateral for principal Balance of collateral for interest
The principles of issuing mortgage bonds hedged by receivables of a mortgage bank secured by mortgages are specified by the Act on Mortgage Bonds and Mortgage Banking of 29 August 1997 (uniform text Journal of Laws of 2003, No 99, item 919, as amended).
2009
2008
1,385,020
1,470,473
85,675 914,913 51,001 470,107 34,674
99,888 915,146 60,202 555,327 39,686
If a mortgage bank declares bankruptcy, the receivables listed in the security register of mortgage bonds form a separate bankruptcy estate used in the first place to satisfy claims of mortgage bonds’ creditors.
Liabilities that require securing funds of Bank Guarantee Fund ‘000 PLN
Amount of liabilities subject to securing * Amount of securing assets
2009
2008
0 1,582
0 39
* Cash that is used as deposit securing loans (Art.102 of the Act of 29 August 1997Banking Law) are not guaranteed by the Bank Guarantee Fund, whereas they represent a basis for calculation of fund with guaranteed funds.
35) Cash and cash equivalents For the purposes of Cash Flow Statement, cash and receivables from banking sector include balances with maturity below 3 months. ‘000 PLN
Cash, balances with central bank Loans and advances to banks
150
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
7,107 3,849 10,956
126 6,552 6,678
36) Related entities Transactions with related entities The Bank realises transactions with its parent entity and with entities affiliated within the Group of Pekao and UCG. Transactions with affiliated entities cover also transactions with managerial personnel and employees of Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Transactions with the affiliated entities are made in the course of regular business activity. They cover mainly loans, deposits and foreign exchange transactions. Value of transactions with affiliated entities as at the end of the year as well as expenses and revenues for the accounting year is presented in the table below.
Transactions with management and employees ‘000 PLN
2009 Managerial staff **
2008 Employees
Managerial staff **
Employees
Loans
Balance as at 1 January Increases Decreases Balance as at 31 Dec. Interest income
6,338 0 -3,403 2,935 169
446 0 -24 422 17
3,538 3,783 -983 6,338 320
388 58 0 446 20
** Members of Management Boards of Pekao Bank Hipoteczny S.A., Bank Pekao S.A. and other entities that are members of Pekao Group.
Wages and salaries ‘000 PLN
2009 Managerial staff *
Salaries Other
1,699 83 1,782
2008 Employees
9,223 1,385 10,608
Managerial staff *
1,527 85 1,612
Employees
10,044 1,561 11,605
* Members of the Management Board of Pekao Bank Hipoteczny S.A.
Remunerations of the managing personnel for 2008 cover: – salaries – cost of management board’s salaries including a provision for annual bonuses, – other – social insurance contributions.
Recognised remunerations include a provision for bonuses. Detailed information on remuneration of each person being a member of the Management Board of Pekao Bank Hipoteczny S.A. is included in the Management Report on Bank’s Operations for 2009.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
151
Statement of Accounts
(cont)
Transactions with companies that are members of the Group ‘000 PLN
2009
2008
Pekao S.A.
Other entities in Pekao S.A. & UCG Groups
Pekao S.A.
Other entities in Pekao S.A. & UCG Groups
0 3,824 3,138
15
5,101 1,437 2,704
6
Receivables with interest, of which:
Deposits Current account receivables Positive fair value of derivatives Liabilities, of which:
Term liabilities Amounts due to other banks Mortgage bonds Negative fair value of derivatives
240,828 216,513 23,993
345,654 20,236
318,338 225,587 35,638
Derivative transactions, of which:
FX transactions Forward, currency swaps IRS / CIRS
3,328 105,558 485,761
4,202 701,635 492,768
Income and expenses of transactions with entities that are members of the Group ‘000 PLN
2009 Pekao S.A.
Interest income: incl. hedging instruments
9,151 9,073
Interest expense: incl. hedging instruments incl. mortgage bonds
17,765 0 12,748
Fee and commission income Fee and commission expense Net financial instrument income priced at fair value through profit and loss account
Pekao S.A.
6,735 999
20,228 130 14,825 0 130
2,430
7,053
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
0 148
Other entities in Pekao S.A. & UCG Groups
6,956 6,699
0 128
Other income Other costs
152
2008 Other entities in Pekao S.A. & UCG Groups
19
0 167
42 42
37) Material contracts for the Bank, co-operation agreements
39) Major estimated amounts applied in the accounting policy
Loan agreements On 16 January 2009 the Bank brought a lawsuit against one of the borrowers asking the court of law to issue an execution writ for the bank’s enforcement title. The amount of debt at the date of filing an application for issuing an execution write for the bank’s enforcement title was PLN 30 429 thousand. The debt was secured on property use with a mortgage worth PLN 37 000 thousand and capped mortgage up to PLN 18 500 thousand. AS of 31 December 2008 the value of impairment write-down was PLN 20 229 thousand. IN 2008 the Bank upgraded the write-down for this loan by adding PLN 5 550 thousand.
Establishing the balance sheet value of some assets and liabilities requires the estimation as on the balance sheet date of the influence of uncertain future events on these items.
On 25 May 2009 the Bank entered into loan restructuring agreement with this borrower. Under the loan restructuring agreement that was signed with a new investor in the borrower’s company the loan repayment terms were modified: the lending period was extended, the past due interest was capitalized, the debt collaterals were strengthened. In relation to signing of loan restructuring agreement and fulfilment of new conditions by the borrower the Bank modified its estimations, which resulted in partial dissolution of provision. As of 31 December 2009 the impairment write-down was PLN 8 923 thousand. In 2009 the Bank dissolved the impairment write-down for this loan for the total amount of PLN 11 306 thousand. Credit line agreements In February 2009 the Bank signed with Bayerische Landesbank an annex to the credit facility agreement for a line with a limit of EUR 60 million extending facility availability until 10 March 2009. On 10 March 2009 the Bank signed an agreement with UniCredit Bank Ireland p.l.c. under which UniCredit Bank Ireland p.l.c. provided the Bank with an access to credit line with a maximum limit of EUR 85 million or equivalent of this amount in CHF for financing of current activities. On 27 November 2009 the Bank signed with Bank Pekao S.A. an annex to Foreign Currency Credit Line Agreement for the total amount of PLN 439 million, dated 28 November 2008. Under the annex the credit line limit was raised to PLN 440 million, whereas effective term extended until 30 November 2012. The purpose of the credit facility is to finance current operations of the Bank. The credit facility bears variable interest.
38) Post-balance-sheet events Following the balance-sheet date no events occurred.
Loan impairment The Bank assesses whether, as on the balance sheet date, there are objective grounds to assume that a loss has been suffered due to impairment of single items of financial assets or a group of financial assets. Financial assets or a group of financial assets has been impaired (i.e. their value has decreased) and the losses due to impairment have been suffered exclusively if there are objective grounds to assume the impairment as a result of one or more events which occurred after the initial recognition of the asset (“an event resulting in a loss”) and this event or events affect the estimated future cash flows connected with the single item of financial asset or a group of financial assets. Identification of a single event that caused such impairment is not necessary. If there are objective grounds to assume that a loss due to impairment of loans and receivables or investments held to maturity carried at the amortized cost has been suffered, the amount of such loss is established as the book value of assets less the current value of estimated future cash flows discounted at the effective rate of return on financial assets in their initial recognition. Methodology and assumptions applied in estimation of both the amount and the moments of future cash flows are reviewed and updated.
40) Risk report Pekao Bank Hipoteczny S.A. identifies, measures, monitors and manages all types of risk in cooperation with the risk control and risk management units of the parent entity. In 2009, the Bank changed risk management policy and process, and partially risk assessment methods, which, among others, due to: – response to evolving market situation, – harmonisation of internal principles, regulations and operational procedures of the Bank with the standards of capital group to which the Bank belongs. The changes involved, among others, upgrading of Bank’s Lending Policy, implementation of special lending principles in crisis times, implementation of fast track approach for borrowers who are in the arrears with payments to the Bank. Also credit worthiness assessment and lending principles were amended. Other changes include also change of some principles for impairment write-downs (setting up provisions), upgrading of principles for establishing internal capital to cover some risks, and also modification of some internal limits prevailing at the Bank.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
153
Statement of Accounts
Credit risk (i) Counterparty risk The Bank defines the counterparty risk as a risk that the counterparty may not fulfil its obligations and liabilities towards the Bank. Measurement / identification of the of counterparty risk covers: 1. assessment of the customer’s capability of timely fulfilment of its obligations and liabilities towards the Bank at the stage of: a) taking a decision on loan granting, b) monitoring of the loan exposure during its existence and until its expiry. 2. assessment of revaluation write-offs (reserves) for loan exposures:
(cont)
The Bank limits the risk of counterparty by: adaptation of lending activity principles to changing credit risk profile and the scale of the Bank’s operations, external regulations and standards implemented within the capital group, and also by control of credit risk level. To cover counterparty risk the Bank keeps internal capital at the required capital adequacy level for credit risk using a standard method under New Capital Accord / CRD Directive.
Table below shows the quality of Bank’s loan portfolio: ‘000 PLN
Non-overdue exposures *, in case when there was no value impairment Overdue exposures *, in case when there was no value impairment Exposures, in case when there was value impairment Total loans and advances to customers Interest Impairment write-downs Net loans and advances to customers
2009
2008
1,557,368 58,266 158,622 1,774,256 5,119 -52,965 1,726,410
1,685,733 51,654 121,323 1,858,710 7,593 -56,006 1,810,297
* without loan repayment delay above 30 days ** with loan repayment delay above 30 days
Ageing analysis (number of past-due days) of financial assets that are overdue * at accounting date, but no value impairment occurred: ‘000 PLN
from 31 to 90 days from 91 to 180 days from 181 to 360 days above 360 days Total overdue loans and advances, no value impairment occurred * with loan repayment delay exceeding 30 days
154
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
2009
2008
29,898 8,531 6,103 13,734 58,266
28,066 6,815 5,591 11,182 51,654
(ii) Concentration risk for debtor or a group of related debtors The Bank defines this risk as a risk of losses arising out of or in connection with excessive concentration of loan exposures vis-à-vis individual borrowers and / or groups of borrowers, as a result of high loans, significantly higher than the remaining loan exposures of the Bank. This risk is treated as significant, if Bank’s loan portfolio contains individual loans with the amount exceeding PLN 8 million i.e. requiring a decision at the level of Bank’s Management Board. The Bank limits its risk of concentration per debtor or a group of debtors by means of internal and external limits. If the exposure concentration limit and high exposure limit, laid down in the Banking Law have been exceeded the Bank is obliged to set up capital requirement.
As of 31 December 2009 since the exposure concentration limit and large exposure limit were not exceeded the Bank was not obliged to set up a capital requirement under Banking Law. Moreover, the Bank keeps internal capital to cover the risk in question, which is the sum of the requirements mentioned above and 8% of estimated potential losses for the credit exposures vis-à-vis individual debtors (borrowers) or credit exposures to the group of related debtors that meet the following criteria: 1. the amount of exposure exceeds 8 million PLN, 2. the exposure is a non-default exposure. As at 31 December 2009 the Bank kept internal capital to cover the above risk.
The aforementioned requirement is an equivalent of one of the amounts, whichever is higher: 1. total surplus of loans to particular entities over the limit of loan involvement as specified in Article 71, par. 1 of the Banking Law, 2. surplus of the total high loan involvements to particular entities over the limit of high loan involvement as specified in Article 71, par. 2 of the Banking Law Table below shows 10 major credit exposures in the Bank’s loan portfolio. 31 December 2009 Type
Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial
31 December 2008
Total exposure in ‘000 PLN
Exposure share in loan portfolio
31,834 17,369 15,731 10,834 10,191 10,058 9,485 9,470 9,405 9,330
1.79% 0.98% 0.89% 0.61% 0.57% 0.57% 0.53% 0.53% 0.53% 0.53%
Type
Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial Commercial, Commercial Commercial Commercial Commercial
Total exposure in ‘000 PLN
Exposure share in loan portfolio
31,391 18,073 17,250 11,678 11,395 10,632 9,859 9,646 9,548 9,222
1.69% 0.97% 0.93% 0.63% 0.61% 0.57% 0.53% 0.52% 0.51% 0.50%
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
155
Statement of Accounts
(cont)
(iii) Risk of other credit concentrations It is defined as a risk arising out of or in connection with potential concentration of loan losses in relation to significant Bank’s loan exposure to entities operating in the same economic sector, located in the same geographical region or affiliated in any other way.
The risk of other loan concentrations is limited through control of utilisation of the aforementioned limits.
The Bank assumes that this risk is significant when the internal limits of loan concentration as at the end of the previous quarter are exceeded.
Geographical breakdown of balance sheet risk concentration is presented in the table below:
As of 31 December 2009 the above limits were not exceeded the Bank did not keep internal capital to cover the above risk.
‘000 PLN / %
2009
2008 %
mazowieckie dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodnio-pomorskie Non-residents Total loans and advances to customers Interest Impairment write-downs Total net loans and advances to customers
156
631,560 170,861 65,554 38,854 35,725 31,347 139,189 26,712 24,015 25,774 139,076 84,463 8,603 30,396 183,040 127,525 11,562 1,774,256 5,119 -52,965 1,726,410
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
35.6 9.6 3.7 2.2 2 1.8 7.8 1.5 1.4 1.5 7.8 4.8 0.5 1.7 10.3 7.2 0.6 100
%
668,010 186,719 71,662 48,967 38,068 34,297 136,103 28,442 25,656 27,486 142,686 95,943 8,606 31,849 173,844 127,143 13,229 1,858,710 7,593 -56,006 1,810,297
35.9 10 3.9 2.6 2.1 1.8 7.3 1.5 1.4 1.5 7.7 5.2 0.5 1.7 9.4 6.8 0.7 100
Concentration of balance sheet risk by sectors is presented in table below: ‘000 PLN / %
2009
2008 %
Natural persons Real estate services Commerce Transport and tourism Construction sector Manufacturing activities Education, health care, culture and sports Other services Agriculture Other Local governments Total loans and advances to customers Interest Impairment write-downs Total net loans and advances to customers
%
867,599 317,804 167,558 148,474 76,783 68,346 57,350 52,967
48.9 17.9 9.4 8.4 4.3 3.9 3.2 3
888,063 330,913 186,808 170,587 79,096 70,983 61,340 51,782
47.8 17.8 10 9.2 4.2 3.8 3.3 2.8
2,026 1,390 13,959 1,774,256 5,119 -52,965 1,726,410
0.1 0.1 0.8 100
2,920 353 15,865 1,858,710 7,593 -56,006 1,810,297
0.2 0 0.9 100
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
157
Statement of Accounts
(iv) Residual risk It is defined as a risk of losses arising out of or in connection with lower effectiveness of approved collateral (including as a result of falling market prices of real property). The Bank assumes that this risk is significant when the probability of falls of prices in the real property market within the consecutive 12 months is estimated at least 5%. The limits residual risk through, among others, limits on the permissible LTV (Loan to Value) ratio acceptable upon granting loans. The level of LTV (Loan-to-Value) ratio for an individual loan exposure calculated in relation to the market value of the real property being the collateral of this loan on the moment of granting the loan cannot exceed 80% in the case of loans in PLN1 and 70% in the case of loans in foreign currencies. Any and all exceptions from this principle require the consent
‘000 PLN / %
(cont)
of the Management Board of the Bank save that at any time the level of LTV ratio for an individual loan exposure calculated in relation to the bank and mortgage value of the real property being the collateral of this loan on the moment of granting the loan may never exceed 100%. Within the risk measurement, the Bank performs tests of the most adverse possible conditions related to the impact of potential decline of prices in the real property market on the level of purpose specific provisions established by the Bank that are used as grounds to determine the level of internal capital to cover residual risk As of 31 December 2009 the Bank kept internal capital to cover the above risk. The balance sheet risk concentration in terms of types of real properties used as collaterals for individual exposures is presented in Table below.
2009
2008 %
Offices Houses Lands Hotels Housing units Warehousing facilities Catering establishments Trade facilities Manufacturing facilities Other Local government administration *) Total loans and advances to customers Interest Impairment write-downs Total net loans and advances to customers
122,042 641,753 6,928 159,049 215,478 131,371 7,041 294,779 30,168 151,688 13,959 1,774,256 5,119 -52,965 1,726,410
6.9 36.2 0.4 9 12.1 7.4 0.4 16.6 1.7 8.5 0.8 100
%
133,833 661,590 8,364 179,833 211,245 137,296 7,547 318,137 30,301 154,699 15,865 1,858,710 7,593 -56,006 1,810,297
7.2 35.6 0.4 9.7 11.4 7.4 0.4 17.1 1.6 8.3 0.9 100
*) loans extended to local government administrative bodies are not secured with real properties.
1
Bank’s standard offer provides for PLN-denominated housing loans up to 100% LTV only if insurance cover has been bought to insure low contribution of the borrower (i.e. value above 80% LTV) from an insurance company.
158
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
(v) Operational risk It is a risk of suffering losses arising out of or in connection with inappropriate adjustment or insufficient effectiveness of internal process, human resources and technical systems, or external events. Operating risk is treated as generally and invariably significant for the Bank’s operations and is covered by internal capital maintained by the Bank. The amount of this capital is assessed annually on the basis of audited financial data at the end of the previous calendar year and is equal to the minimum capital requirements due to operational risk calculated according to the standard method specified in the Appendix No. 14 to Resolution No. 380 / 2008 of the Polish Financial Supervision Authority. The Bank has an internal system for operational risk management and control. This system consists of internal procedures, register of operating events and losses and monitoring and reporting principles. Moreover, the Bank has a plan of maintaining the continuity of its operations, which ensures uninterrupted activity of the Bank in emergency situations. Organisational structure in the field of operational risk is adequate to the scope of operations of the Bank. An important element of this structure is the Operational Risk Management Committee, which recommends activities and steps to be taken in order to limit the Bank’s exposure to the operational risk and monitors the real risk level using a system of indicators for operational risk assessment (KRI). On a monthly basis the Bank reports operational events and losses to the parent company through a dedicated IT tool called Operational Risk Application. Market risk (vi) Currency risk The Bank defines currency risk as a risk of losses arising out of or in connection with changes in currency exchange rates reflected by the valuation of particular balance sheet and off-balance sheet items expressed in foreign currencies. Currency risk is treated as generally and invariably significant for the Bank’s operations. The Bank limits and monitors the currency risk through determination of the Bank’s currency exposure and calculation of the value exposed to currency risk (VaR FX), for 99 percent confidentiality level and 10-day retention of currency position. Apart from the aforementioned measurement methods, the Bank monitors the currency risk within the elaboration of the Mortgage Bond Security Account (RZLZ: Rachunek Zabezpieczenia Listów Zastawnych) by partial daily breakdowns of RZLZ. Partial breakdowns include data on the level
of coverage of liabilities due to the issued mortgage bonds by receivables and additional instruments being the basis for the issuance of mortgage bonds, divided according to currencies. In order to limit the currency risk, the Bank sets the internal limits of open currency items and the VaR FX limit imposed on the value exposed to currency risk and monitors the compliance with those limits. The Bank assesses the internal capital for the currency risk monthly on the basis of reporting data as at the end of the previous month. The internal capital for the currency risk is calculated according to basic method of calculation of the capital requirements due to currency risk specified in the Appendix No. 6 to the Resolution No. 38 / 2008 of the Polish Financial Supervision Authority: 1) internal capital due to currency risk must equal 8% of the total currency item, if this item exceeds 2% of the total own funds of the Bank, 2) internal capital due to currency risk equals zero, if a given total currency item does not exceed 2% of the total own funds of the Bank. In adherence to the above principles the Bank did not have to keep internal capital to cover the above risk as of 31 December 2009. Currency risk limit utilisation at the year end
Type of limit
open position in CHF open position in EUR open position in USD Total open position VaR FX
Limit (‘000 EUR)
500 300 200 1,000 50
2009
2008
3.75% 8.03% 8.88% 4.19% 11.67%
6.81% 34.59% 0.38% 13.78% 20.60%
The Bank uses CIRS, SWAP, FX derivatives to hedge against currency risk. (vii) Interest rate risk The Bank defines interest rate risk as a risk to revenues and capital arising out of or in connection with disadvantageous changes of interest rates in the banking book. Interest rate risk is treated as generally and invariably significant for the Bank’s operations. The Bank monitors the interest rate risk by determination of the interest rate gap, calculation of 1-month and 1-year financial result on interests assuming the increase of market interest rates by predicted / analysed number of basis points and calculation of value exposed to interest rate risk (VaR IR). The Bank determines the interest rate gap in order to identify the mismatching of Bank’s assets and liabilities maturity dates. Interest rate gap
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
159
Statement of Accounts
is determined on the basis of the net item (without taking into account the value of interests). Apart from the aforementioned measurement methods, the Bank monitors the interest rate risk within the elaboration of the Mortgage Bond Security Account (RZLZ: Rachunek Zabezpieczenia Listów Zastawnych) by daily projection and analysis of RZLZ. Those include the assessment of vulnerability and level of coverage of interests on the issued mortgage bonds by interests on receivables and additional instruments used as a basis for issuing mortgage bond. The Bank uses such derivative instruments as IRS and CIRS to hedge the interest rate risk. The Bank assesses the internal capital monthly on the basis of the reporting data as on the end of the previous month. This capital is calculated on
(cont)
the basis of the results of IR stress-testing elaborated in accordance with the internal methodology laid down in the Bank’s regulations and assuming a sudden and unexpected interest rate change (in the form of sudden shift of yield curve used for discounting future cash flows) by 200 basis points. The internal capital for interest rate risk in the banking book equals the amount of potential loss estimated using the above IR stress test methodology and was carried as of 31 December 2009. The reports of the interest rate gap presented below (dates of reports: 31 December 2009 and 31 December 2008) contain assets and liabilities due to interests (nominal values without interests, i.e. amounts being the basis for calculation of interests); they do not include off-balance sheet transactions and equity of the Bank.
‘000 PLN
2009 below 1 month
From 1 to 3 months
from 3 months to 1 year
PLN interest assets – in value terms of which: Total loan portfolio Securities PLN interest liabilities – in value terms PLN gap
149,455 149,390 111,194 38,261
319,499 258,499 61,000 200,000 119,499
411,088 390,088 21,000 600,000 -188,912
USD interest assets – in value terms of which: Total loan portfolio Securities USD interest liabilities – in value terms USD gap
57 29
5,451 5,451
2,335 2,335
7,843 7,815
57
5,451
2,335
7,843
EUR interest assets – in value terms of which: Total loan portfolio Securities EUR interest liabilities – in value terms EUR gap
12,459 12,029
23,260 23,260
22,047 22,047
14,499 14,499
72,265 71,835
4,108 8,351
23,260
14,913 7,134
14,499
19,021 53,244
CHF interest assets –in value terms of which: Total loan portfolio Securities CHF interest liabilities – in value terms CHF gap
130,007 126,641
292,215 292,215
392,802 392,802
4 4
13 13
94 94
236,529 -106,522
345,262 -53,047
0 392,802
4
13
94
815,135 811,769 0 581,791 233,344
-59,853
95,163
213,359
14,742
2,132
55,314
320,857
Gap in interest rates between assets and liabilities
160
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
from 1 year to 2 years
from 2 to 5 years
above 5 years
239 239
2,119 2,119
55,220 55,220
239
2,119
55,220
Total
937,620 855,555 82,000 911,194 26,426
Given the above assumptions, the aggregate interest rate gap shows a mismatch between the revaluated assets and liabilities in the period up to 1 year due to differences in lending interest rates (6-month rates) and bridge financing (rates up to 3 months) and various moments of revaluation of loans and mortgage bonds.
Every decade the Bank monitors the level of exposures to the interest rate risk by calculating VaR IR and assessment of potential losses resulting from the size of interest rate gaps. The results of those calculations are presented to the ALCO committee, the Management Board of the Bank and – quarterly – to the Supervisory Board of the Bank.
The Bank uses such derivative instruments as IRS and CIRS to hedge the interest rate risk. ‘000 PLN
2008 below 1 month
From 1 to 3 months
from 3 months to 1 year
from 1 year to 2 years
from 2 to 5 years
above 5 years
PLN interest assets – in value terms of which: Total loan portfolio Securities PLN interest liabilities – in value terms PLN gap
124,172 119,018 110,036 14,136
352,828 291,828 61,000 200,000 152,828
387,867 372,867 15,000 600,000 -212,133
219 219
2,359 2,359
47,513 47,513
219
2,359
47,513
USD interest assets – in value terms of which: Total loan portfolio Securities USD interest liabilities – in value terms USD gap
288 26
5,887 5,887
2,554 2,554
8,729 8,467
288
5,887
2,554
8,729
EUR interest assets – in value terms of which: Total loan portfolio Securities EUR interest liabilities – in value terms EUR gap
13,780 13,114
14,286 14,286
24,360 24,360
1,359 1,359
14,725 14,725
68,510 67,844
13,780
354,654 -340,368
24,360
15,146 -13,787
14,725
369,800 -301,290
CHF interest assets – in value terms of which: Total loan portfolio Securities CHF interest liabilities – in value terms CHF gap
141,613 141,613
321,768 321,768
448,546 448,546
4 4
13 13
100 100
912,044 912,044
317,735 -176,122
321,768
448,546
4
13
100
317,735 594,309
Gap in interest rates between assets and liabilities
-147,918
140,115
263,327
-13,564
17,097
47,613
306,670
Total
914,958 833,804 76,000 910,036 4,922
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
161
Statement of Accounts
The Bank elaborates a VaR IR report for the 99% rate of confidence and 10-day time perspective; this report reflects the maximum possible net loss at a given item that the Bank may suffer with the 99% rate of probability within 10 days from the date of the report as a result of changing price parameters (interest rates) and assuming standard market conditions. Value-at-Risk (VaR IR) is calculated on the basis of the yield curves for CHF, EUR, PLN and USD (250 most recent historic data) and the value of the exposure of the Bank’s portfolio. On the basis of actual fluctuations of interest rates, the Bank verifies the validity of its VaR IR model, in accordance with the back-testing methodology. The Bank performs quarterly assessment of the influence of abrupt changes in interest rates on the value of the Bank’s portfolio, in accordance with the internal stress-testing methodology. The obtained results are analysed by comparing the assessed loss to the current level of Bank’s equity and determination of its significance from the perspective of a potential hazard to the Bank’s liquidity.
(cont)
In addition to the aforementioned measurement methods, the Bank monitors the interest rate risk within the elaboration of the Mortgage Bond Security Account (RZLZ: Rachunek Zabezpieczenia Listów Zastawnych) by daily projection and analysis of RZLZ. Those include the assessment of vulnerability and level of coverage of known interests on the issued mortgage bonds by interests on receivables and additional instruments representing a basis for issuing mortgage bonds. In order to limit the interest rate risk in the banking book, the Bank sets the internal VaR IR limit imposed on the value exposed to interest rate risk and monitors the compliance with this limit. In 2009 due to very high volatility (plunge) of market interest rates expressed in percentage terms the internal limit for interest rate risk imposed on VaR IR measure was exceeded in the period from 14 April to 1 June (the limit was utilized then at 133.02%). Given a stable structure of balance sheet the Bank revised the purposefulness of the level of effective limit and on 30 June 2009 raised the internal limit for interest rate up to EUR 430 thousand.
Use of interest rate risk limit as at the year end Type of limit
Limit in 2009 (‘000 EUR)
2009
Limit in 2008 (‘000 EUR)
2008
VaR IR
(270) * 430
21,72%
270
99,94%
* Limit effective until 30 June 2009.
(viii) Liquidity risk The Bank defines liquidity risk as a risk to revenues and capital arising out of or in connection with the inability of the Bank to fulfil its liabilities in due time without suffering unacceptable losses. The Bank treats liquidity risk as generally and invariably significant for the Bank’s operations. The Bank limits and measures the liquidity risk through the analysis of short-term (structural) liquidity in relation to the set limits, the analysis of cumulative gap for individual time horizons in relation to the current liquidity limit and the detailed analysis of future cash flows arising out of the maturity dates of received off-balance sheet assets and liabilities and the maturity dates of granted off-balance sheet assets and liabilities. The Bank establishes the internal measures of short-term liquidity risk that include current liquidity gap and short-term liquidity indicators (1-month and 12-month) calculated for individual time horizons. The Bank imposes certain limits on the aforementioned liquidity measures.
162
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
The Bank analyses long-term liquidity through the assessment of the following parameters: assumed volumes of particular balance sheet items (including particularly long-term loans for real property financing) presented in the Financial Plan of the Bank, as well as current and forecast availability of refinancing instruments. The Bank determines the internal indicator of long-term liquidity risk, i.e. the coverage indicator, which indicates the level of financing of loans by long-term liabilities. The Bank does not impose any limit on the coverage indicator. Coverage indicators as at the end of 2009 and previous year: Period
2009
2008
above 1 year above 3 years above 5 years
0.68 0.59 0.55
0.66 0.65 0.61
above 10 years
0.26
0.21
Liquidity indicators are calculated daily for supervision purposes. The liquidity supervision measures are subject to limits (supervision standards). In 2009, in the period from 13 January 1 April Bank identified slight exceeding of the limit imposed on coverage for non-liquid assets and assets with limited liquidity of equity and stable third party funds. The reason for exceeding a long-term liquidity standard was a significant depreciation of the Polish currency against foreign currencies. Pursuant to the operational procedures laid down by banking supervision the Bank notified the Polish Financial Supervision Authority (PFSA) and its exceeding of limit and took actions – in order bring the measure back to
the recommended level – involving the increase of the value of stable third party funds through the use of received obligations under multicurrency credit agreement signed with parent company. Effective from 1 April 2009 all short- and long-term supervision measures calculated by the Bank are at the level higher than assumed by the PFSA. Due to the current and target structure of financing of the Bank’s operations by the issuance of own securities – mortgage bonds, the Bank may keep internal capital to cover the risk of issuing mortgage bonds in accordance with the principles referred to in Item (ix).
Maturity of financial assets and liabilities by the time remaining to contractual maturity at balancing date. For accounting year ended on 31 December 2009
below 1 month
from 1 month to 3 months
From 3 months to 1 year
From 1 year to 5 years
above 5 years
Interest / Impairment
Assets
Cash, balances with central bank Amounts due from banks Other financial instruments priced at fair value through profit and loss account Hedging derivatives Amounts due from customers Other financial assets Available-for-sale assets Other assets Total assets
7,107 3,849 386
2,587
88,612
13,312
212 61,007 20,709
336,111 61,474
1,275,214
-47,846
13,257 113,211
13,312
84,515
397,585
1,275,214
-47,846
240,575
345,262
Liabilities
Amounts due to other banks Financial liabilities priced at fair value through profit and loss account Hedging derivatives Customers’ deposits Debt securities in issue liabilities Other liabilities Total liabilities
645
8
924
569 414,755
23,061 1,114 499,516
414,755 -330,240
524,615 -127,030
4,043 245,195 -131,984
Apart from the Bank’s equity, the most significant sources of financing of assets are the issues of the Bank’s own debt securities – mortgage bonds.
345,262 -331,950
10,262 287,267 297,529 977,685
17 7,973 8,635 -56,481
The mismatch of the maturity dates of assets and liabilities of the Bank results mainly from long-term loan operations of the Bank. In order to minimise the risk involved, the Bank obtains long-term liabilities by issuing its own securities (mortgage bonds), performs long-term liquidity analyses and verifies revolving of liabilities. The Bank intends to replace liabilities maturing within a few months following the reporting date with stable liabilities from an entity from the Group.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
163
Statement of Accounts
(cont)
Maturity of financial assets and liabilities broken down by time remaining to the contractual maturity date as at balancing date. For the accounting year ended on 31 December 2008
below 1 month
from 1 month to 3 months
From 3 months to 1 year
From 1 year to 5 years
above 5 years
Interest / Impairment
Assets
Cash, balances with central bank Amounts due from banks Other financial instruments priced at fair value through profit and loss account Hedging derivatives Amounts due from customers Other financial assets Available-for-sale assets Other assets Total assets
126 6 551
1
48 73 243
2 569 12 126
55 619
135 315 088
14 673
60 773
378 565
4 795 15 465 100 228
12 126
70 292
317 676
250 326
104 278
4 749
6 448
1 402 634
-48 413
1 402 634
-48 412
Liabilities
Amounts due to other banks Financial liabilities priced at fair value through profit and loss account Hedging derivatives Customers’ deposits Debt securities in issue liabilities Other liabilities Total liabilities
682 23 759
3 983
8 541 914 041
5 424 331 832 -231 604
The results of the long-term liquidity analysis carried out in 2009 indicated strong relation between the stability of the Bank’s liquidity and the financial stability of its parent entity. Moreover, those results indicate also reduced capabilities to obtain alternative and stable sources of financing. Facing the enhanced risk aversion being a result of global crisis in the financial markets, the Bank notices high risk of decreased profitability of its operations as a result of significant increase of refinancing costs. Business risk (ix) Mortgage bond issuance risk The Bank defines mortgage bond issuance risk as a risk of suffering losses arising out of or in connection with inability to find buyers for mortgage bonds or necessity to buy out the issued mortgage bonds before the maturity date. The Bank monitors and limits the mortgage bond issuance risk by verifying whether the internal and legal limits are complied with.
164
2 039
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
256 774 -244 648
104 278 -33 986
938 482 -559 917
261 715 270 256 1 132 378
22 11 750 13 811 -62 223
The Bank treats the mortgage bond issuance risk as significant when any of the internal limits has been exceeded and assesses internal capital for this type of risk, when any of the limits has been exceeded and identified. As of 31 December 2009 the above limits were not exceeded so consequently the Bank did not hold internal capital for this risk. Apart from measuring the legal limits and internal limits imposed on legal limits, the Bank limits the mortgage bond issuance risk within the framework of risk management process by: 1) fulfilling its obligations arising out of the issuance of mortgage bonds, including particularly timely payments of interests, 2) continuous maintenance of excessive security capital for the issued mortgage bonds, 3) listing all Bank’s receivables that meet the appropriate criteria to the Mortgage Bond Security Account on a current basis, 4) controlling whether the loans listed in the Mortgage Bond Security Account meet the criteria required for listing in this Account.
(x) Financial result risk Financial result risk is defined as a risk of incurring financial losses by the Bank due to unexpected changes in volumes and / or prices of products offered by the Bank, disadvantageous changes in business environment (including also changes in Bank’s competitive positioning and clientele behaviour) that is not covered by credit risk, market risk and operational risk. This risk covers also changes in legal environment disadvantageous for the Bank, as well as the risk of other factors not covered by other risk types.
(xi) Reputation and strategic risks Reputation risk is a risk of losses due to an option of disadvantageous evaluation of Bank’s operations by financial markets, clientele, business partners, investors as well as regulatory bodies. This risk should be perceived – due to the Bank’s scale of operations – in the context of reputation risk for the overall capital group to which Bank belongs.
The Bank recognised the financial result risk as permanently vital.
The strategic risk is defined as a risk of losses caused by incorrectly taken and implemented strategic decisions or alternatively the lack of necessary decisions of this type that should address the ongoing changes in the marketplace.
The risk control involves ongoing control of financial performance of the Bank, identification of reasons for possible deviations from the plan and taking steps to eliminate them.
The reputation and strategic risks, because of their nature, are not measured, but are subject to ongoing assessment by the Bank’s Management Board that may take a decision considering these risks to be material.
The Bank keeps internal capital in the form of buffer capital to cover the financial result risk.
As of 31 December 2009 the Bank did not keep any internal capital to cover these risks.
Pekao Bank Hipoteczny S.A. · Raport Roczny · 2009 · Annual Report
165
Statement of Accounts
(cont)
41) Equity management The process of equity capital management in the Bank is performed in accordance with the applicable regulations and requirements, including particularly the provisions of the Resolutions of the Polish Financial Supervision Authority
Moreover, the Bank analyses the dependencies between the capital base and risk, so that it was possible to ensure a sufficient level of equity capital to cover significant operating risk of the Bank, taking into account both the current situation and the expectations about the future.
The Bank calculates the capital requirement using standard methods both for credit and operational risks.
In order to monitor appropriate level of capitalisation, the Bank calculates capital requirement pursuant to applicable legal regulations (legal capital requirements) and calculates its internal capital requirement on the basis of the Bank’s own methodology (internal capital requirement).
The Bank met the requirement of maintaining the regulatory capital at the level not lower than the calculated capital requirement, which is reflected in the calculated solvency ratio at the level not lower than 8%. As on 31 December 2009, the solvency ratio amounted to 17.43% (as on 31 December 2008, the solvency ratio amounted to 15.03%). As on 31 December 2009, the Bank had basic equity in the amount of PLN 257,546 thousand, whereas as on 31 December 2008, basic own funds amounted to PLN 238,102 thousand. In both reporting periods, there were no supplementary funds.
Equity capital of the Bank may not be lower than the legal capital requirement. The compliance with this principle is ensured by the Bank’s internal processes. Equity capital of the Bank should not be lower than the internal capital requirement calculated on the basis of the Bank’s own methodology. Therefore, if the internal capital requirement has higher value than the legal capital requirement, the internal capital requirement becomes the binding minimum capital level.
Signatures The Management Board of the Bank Date
Name and surname
Position / Function
17.02.2010
Irena Stocka
President of the Management Board
17.02.2010
Krzysztof Puchalski
Member of the Management Board
17.02.2010
Jerzy Tofil
Member of the Management Board
Agata Kwaśniak
Financial Director Proxy
Signature
...............................................................
.................................................................
.................................................................
Prepared by:
17.02.2010
166
Raport Roczny · 2009 · Annual Report · Pekao Bank Hipoteczny S.A.
.................................................................
Układ graficzny: Mercurio S.r.l. Studi di promozione pubblicitaria – Mediolan, Włochy Projekt graficzny: No Hau Studio, Kraków Graphic development and Composition: Mercurio S.r.l. Studi di promozione pubblicitaria – Milan Graphic Design: No Hau Studio, Cracow
Wyprodukowano z papieru bezdrzewnego, zgodnego z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 94 / 62 / EC, z włókien pochodzących z lasów, w których prowadzona jest zrównoważona gospodarka leśna. Printed on wood-free paper, consistent with European Parliament and Council Directive 94 / 62 / EC, produced with fiber from well-managed forests.
