ZAŁĄCZNIK NR 1 DO PRODUKTU FINALNEGO

RAPORT METODOLOGICZNY BADANIA NR 1 OPRACOWANIE METODOLOGII, NARZĘDZI ORAZ PRZEPROWADZENIE BADAŃ SOCJODEMOGRAFICZNYCH DOTYCZĄCYCH GENEZY I SKALI BEZDOMNOŚCI NA TERENIE GMINY – MIASTA KOSZALIN oraz BADANIA NR 3 BADANIE OBSZARÓW NIEDOBORÓW I ZJAWISK PROBLEMOWYCH W ZAKRESIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU BEZDOMNOŚCI ORAZ POMOCY OSOBOM BEZDOMNYM NA TERENIE GMINY – MIASTA KOSZALIN

Opracowali: Browarczyk Łukasz, Dębski Maciej Olech Piotr

Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności Gdańsk - Koszalin, 2011

1

NOTY O AUTORACH ............................................................................................................................................ 3 1. ETHOS – Europejska Typologia Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego jako definicja operacyjna badań nad bezdomnością i zagrożenia bezdomnością w Koszalinie. .................................................................. 4 2. Badane obszary polityki społecznej w zakresie problemu bezdomności .................................................... 9 3. Problematyka badawcza, cele główne oraz szczegółowe najważniejsze hipotezy dla badania realizowanego w badaniu I ................................................................................................................................ 14 3.1. Cel główny oraz cele szczegółowe badania ...................................................................................... 16 3.2. Główne zagadnienia badawcze ......................................................................................................... 16 3.3. Hipotezy badawcze ........................................................................................................................... 19 4. Problematyka badawcza, cele główne oraz szczegółowe najważniejsze hipotezy dla badania realizowanego w badaniu III.............................................................................................................................. 20 4.1. Cel główny oraz cele szczegółowe badania III ................................................................................. 20 4.2. Badane wymiary działań instytucji polityki społecznej .................................................................... 20 4.3. Główne zagadnienia badawcze ......................................................................................................... 22 4.4. Hipotezy badawcze ........................................................................................................................... 22 5. Metody badawcze zastosowane w badaniu I ............................................................................................. 23 5.1. Zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością . 23 6. Metody badawcze zastosowane w badaniu III .......................................................................................... 25 6.1. Indywidualne wywiady pogłębione .................................................................................................. 25 6.2. Wywiad grupowy ............................................................................................................................. 27 6.3. Desk reaserch .................................................................................................................................... 28 6.4. Kwestionariusze ankiety (pomoc społeczna, mieszkalnictwo) ......................................................... 30 6.5. Wizyty studyjne/quasi obserwacje - opcjonalnie.............................................................................. 31 7. Kwestie etyczne ......................................................................................................................................... 32 8. Dobór respondentów do badania w badaniu I ........................................................................................... 32 9. Dobór respondentów do badania w badaniu III ......................................................................................... 33 1. Zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób bezdomnych ......................................................... 34 2. Zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób zagrożonych bezdomnością ................................. 63 NARZĘDZIA BADAWCZE ZASTOSOWANE W BADANIU III ...................................................................... 91 1. Analiza źródeł wtórnych (Desk Research) ................................................................................................ 91 2. Zogniskowany wywiad grupowy (FGI) .................................................................................................... 94 3. Wywiady indywidualne z osobami kluczowymi ..................................................................................... 100 4. Kwestionariusz ankiety dla spółdzielni mieszkaniowych w Koszalinie ......................................... 107 5. Kwestionariusz ankiety dla Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie .............................. 109 BIBLIOGRAFIA: ................................................................................................................................................. 115

2

NOTY O AUTORACH Browarczyk Łukasz: rola w badaniu – odpowiedzialność za przygotowanie metodologii badawczej, przygotowanie narzędzi badawczych, realizacja wywiadów indywidualnych, przygotowanie badań terenowych, przygotowanie raportu. Wykształcenie wyższe, mgr filozofii oraz socjologii. Pracuje w biurze Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności na stanowisku specjalisty ds. badan i publikacji. Koordynator wojewódzki badania socjodemograficznego 2009. Redaktor i współredaktor publikacji za zakresu bezdomności. Współtworzy rocznik „Forum. O bezdomności bez lęku”. Redaktor wydań 2008, 2010 oraz 2011. Autor artykułów poruszających tematykę mierzenia bezdomności, postrzegania osób bezdomnych przez społeczeństwo, wizerunku bezdomności w mediach. Uczestniczył w realizacji szeregu badań poświęconych bezdomności oraz pomocy ludziom bezdomnym. Dębski Maciej: Rola w badaniu – ogólna koordynacja i odpowiedzialność za cały projekt badawczy, opracowanie metodologii badawczej oraz narzędzi badawczych dla zadania nr I, osoba odpowiedzialna za statystyczną analizę oraz merytoryczne opracowanie wyników dla zadania nr I, wsparcie w przygotowaniu metodologii badawczej i narzędzi badawczych dla zadania nr III, wsparcie w przygotowaniu raportu dla zadania III. Wykształcenie wyższe; dr socjologii (praca doktorska z zakresu problematyki bezdomności - Instytut Socjologii, Wydział Filozoficzny UJ); adiunkt w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego; badacz problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem problematyki bezdomności (również niepełnosprawność, alkoholizm oraz przemoc w rodzinie) autor i współautor wielu publikacji z zakresu bezdomności (np. Oblicza bezdomności - Dębski, Stachura red.2008, Psychospołeczny profil osób bezdomnych - Dębski, Retowski red.2008; Forum. o Bezdomności bez lęku tom II, Browarczyk, Dębski 2010; Forum. o Bezdomności bez lęku tom III, - Browarczyk, Dębski, Maj 2011; autor i współautor badań z zakresu problematyki bezdomności (religijność osób bezdomnych, analiza systemu wsparcia osób bezdomnych w woj. pomorskim, zjawisko wobec stereotypizacji osób bezdomnych, psychospołeczny profil osób bezdomnych w Trójmieście, socjodemograficzny portret zbiorowości osób bezdomnych w woj. pomorskim w latach 2005, 2007, 2009 i inne) oraz innych badań z zakresu problemów społecznych (zjawisko przemocy fizycznej, psychicznej oraz seksualnej w Gdyni; spożywanie substancji psychoaktywnych przez młodzież w Gdańsku i Gdyni; kultura spędzania czasu wolnego w Trójmieście); od 2010 roku w ramach spisu osób bezdomnych w ramach Narodowego Spisu Ludności i Mieszkań 2011 współpracuje z Głównym Urzędem Statystycznym w Warszawie (koordynator spisu osób bezdomnych w Polsce); zatrudniony w Pomorskim Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności na stanowisku Kierownika Zespołu Badawczego w projekcie systemowym 1.18. "Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej" zadanie nr 4 - w zakresie standaryzacji pracy z bezdomnymi w tym: opracowanie modelu "Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności"; Olech Piotr: Rola w badaniu – odpowiedzialność za przygotowanie metodologii badawczej, przygotowanie narzędzi badawczych, realizacja wywiadów indywidualnych, realizacja wywiadu grupowego, udział w analizie desk reasearch, przygotowanie raportu. Wykształcenie wyższe, Dyrektor Biura i Sekretarz Zarządu Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności, pracownik socjalny (specjalizacja - organizowanie społeczności lokalnych), socjolog, koordynator projektów nakierowanych na społeczną i zawodową reintegrację osób bezdomnych oraz wypracowywanie spójnego modelu polityki społecznej. Były członek grupy roboczej ds. badań, a obecnie członek Rady Administracyjnej Europejskiej Federacji Krajowych Organizacji Pracujących z Bezdomnymi (FEANTSA). Ekspert w zakresie instrumentów i narzędzi integracji osób wykluczonych społecznie. Szkoleniowiec, autor artykułów i raportów na temat bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego. Koordynator ogólnopolskiego partnerstwa największych polskich organizacji działających w obszarze bezdomności, zawiązanego na potrzeby stworzenia modeli i standardów usług świadczonych w zakresie bezdomności (2009-2013).

3

1. ETHOS – Europejska Typologia Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego jako definicja operacyjna badań nad bezdomnością i zagrożenia bezdomnością w Koszalinie. Na potrzeby realizacji badań nad bezdomnością i zagrożeniem bezdomnością przyjęliśmy ETHOS – europejską typologię bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego jako definicji operacyjną do realizowanych analiz. W Polsce funkcjonuje definicja bezdomności określona w ustawie o pomocy społecznej. Definicja w ustawie brzmi: „osoba bezdomna - osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.”a Dotychczas nie została przyjęta definicji i typologia wykluczenia mieszkaniowego, choć zjawisko tzw. deprywacji lub biedy mieszkaniowej jest w Polsce znane i dość dobrze zdiagnozowane (m.in. poprzez ostatni Spis Powszechny). W perspektywie realizatorów problem bezdomności należy ujmować w możliwie szerokim i wielowymiarowym charakterze, stąd potrzeba zoperacjonalizowania definicji. Nowatorską formą ujmowania problematyki bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego, przyjętą przez realizatorów badań w Koszalinie, jest konceptualna typologia bezdomności przygotowana w ramach FEANTSA (Federacji Europejskich Organizacji Pracujących z Bezdomnymi) nazwana ETHOS.b Definicja ta zawiera kategorie konceptualne bezdomności a odnośnie każdej kategorii operacyjne podkategorie i ich opis. ETHOS jest europejską typologią bezdomności i wyłączenia mieszkaniowego. Podejście owe z pewnością nie wyczerpuje tematu, jakkolwiek w bardzo interesujący sposób porządkuje i systematyzuje wiedzę o kategoriach bezdomności i „deprawacji mieszkaniowej”. Twórcy niniejszej definicji uważają, że bezdomność należy postrzegać przez pryzmat zmieniającej się sytuacji mieszkaniowej, abstrahując nieco od psychicznego, społecznego i administracyjnego wymiaru bezdomności. Ludzie bezdomni bardzo często podczas trwania bezdomności zmieniają miejsca pobytu, przemieszczając się z między miejscami zawartymi w kategoriach ETHOS. Sama bezdomność jako swego rodzaju kontinuum powinna być postrzegana jednocześnie ze zjawiskiem wykluczenia mieszkaniowego czyli bezpośredniego zagrożenia bezdomnością sensu stricte. „Punktem wyjścia dla Typologii ETHOS jest założenie, że istnieją trzy domeny, które konstytuują „dom”. Brak którejś z domen oznacza bezdomność bądź wykluczenie mieszkaniowe. Posiadanie domu oznacza posiadanie odpowiedniego schronienia (przestrzeni) przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (domena fizyczna), w którym można zachować prywatność i czerpać satysfakcję z relacji społecznych (domena społeczna) i do którego zajmowania posiada się tytuł prawny (domena prawna). Wykluczenie z jednej lub kilku domen wyznacza cztery podstawowe kategorie koncepcyjne, które należy rozumieć jako brak domu : brak dachu nad głową, brak mieszkania, niezabezpieczone mieszkanie oraz nieodpowiednie mieszkanie. ETHOS zatem jest klasyfikacją ludzi bezdomnych według ich warunków/sytuacji mieszkaniowej. Cztery główne kategorie koncepcyjne są podzielone na 13 a

Ustawa o pomocy społecznej, Dz.U. nr 64 poz. 593. z dnia 15 kwietnia 2004 r. Joe Doherty, Henk Meert, Bill Edgar (2004), Third Review of Statistics on Homelssness in Europe, Feantasa, European Observatory on Homelessness s.7 b

4

typów operacyjnych, które mogą być wykorzystywane do wielu celów np. opisywania populacji ludzi bezdomnych a także projektowania, monitorowania i ewaluacji polityki i oddziaływań wobec tego zjawiska.”c ETHOS przygotowany został jako rama do tworzenia narodowych definicji i typologii bezdomności. Niezwykle trudno stworzyć definicję bezdomności w wymiarze ogólnoeuropejskim. W niektórych krajach samo zjawisko bezdomności widziane jest przez pryzmat kategorii pierwszej – BEZ DACHU NAD GŁOWĄ; w niektórych zaś za bezdomność uważane są wszystkie 4 kategorie koncepcyjne ETHOS. Polskie organizacje członkowskie FEANTSA przygotowały pewien umowny podział definicji ETHOS na zjawisko bezdomności i zjawisko wykluczenia mieszkaniowego w Polsce. Zgodnie z zaleceniami FEANTSY to od danego kraju zależy dokładne zdefiniowanie typologii związanych z bezdomnością a także odrębnie zdefiniowanie wykluczenia mieszkaniowego. Definicje i typologie należy rozumieć jako całość wzajemnie się uzupełniającą. Za fenomen bezdomności uznano kategorie ETHOS oznaczone poniżej kolorem pomarańczowym (od 1 do 7), zjawisko wykluczenia mieszkaniowego oznaczano kolorem żółtym. Kolorem zielonym oznaczono te kategorie które trudno umiejscowić według realiów polskich, w zależności od indywidualnej sytuacji administracyjnej, społecznej i prawnej, warunków i standardów zakwaterowania, można je uznać za sytuację bezdomności bądź wykluczenia mieszkaniowego. Europejska Typologia Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego ETHOS 2008* Kategoria Koncepcyjna

Kategoria Operacyjna

1

Ludzie mieszkający w przestrzeni publicznej „śpiący pod chmurką”

2

Ludzie w zakwaterowaniu awaryjnym/interwencyj nym

Bez dachu nad głową BEZDACHOWO ŚĆ

c

Sytuacja Życiowa

1.1

2.1

Definicja Generalna

Publiczna lub zewnętrzna przestrzeń

Życie na ulicy lub w miejscach publicznych, bez schronienia, które może zostać uznane za pomieszczenie mieszkalne

Noclegownie

Ludzie bez stałego miejsca zamieszkania, korzystający z placówek oferujących nocleg, placówki bezpośredniego i łatwego dostępu (niskoprogowe)

Broszura ETHOS wydana w roku 2009 przez FEANTSA tłumaczenie J.Wygnańska

5

Europejska Typologia Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego ETHOS 2008* Schronisko dla Bezdomnych Zakwaterowanie tymczasowe Przejściowe zakwaterowanie wspierane

Gdzie z założenia czas zamieszkiwania powinien być krótki

4.1

Zakwaterowanie w schronisku dla kobiet

Ludzie zakwaterowani z powodu doświadczania przemocy w rodzinie (głównie kobiety), gdzie pobyt z założenia powinien być krótkoterminowy

5.1

Tymczasowe zakwaterowanie/ośrodki recepcyjne

5.2

Zakwaterowanie dla migrujących pracowników

6.1

Instytucje penitencjarne/karne

Brak dostępu do mieszkania przed zwolnieniem z instytucji

6.2

Instytucje medyczne

Pozostawanie dłużej niż potrzeba ze względu na brak mieszkania

6.3

Instytucje/domy dla dzieci

Bez zidentyfikowanego mieszkania (np. przed zbliżającymi się 18 urodzinami)

Opieka nad starszymi ludźmi bezdomnymi Wspierane mieszkalnictwo dla uprzednio bezdomnych ludzi

Długoterminowe zakwaterowanie z opieką i pomocą dla ludzi kiedyś bezdomnych (zazwyczaj pobyt dłuższy niż rok)

3.1 3

Ludzie w placówkach dla bezdomnych

3.2 3.3

Bez miejsca zamieszkania BEZMIESZKANIOW OŚĆ

4

Ludzie w schroniskach dla kobiet

5

Ludzie w zakwaterowaniu dla imigrantów

6

7

Ludzie opuszczający instytucje

Ludzie otrzymujący stałe, długoterminowe wsparcie ze względu na bezdomność

7.1 7.2

Recepcyjne lub krótkotrwałe zakwaterowanie z powodu imigracji lub uchodźctwa

Europejska Typologia Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego ETHOS 2008*

8

Ludzie żyjący w niezabezpieczonym (niepewnym) mieszkaniu

Niezabezpieczone mieszkanie 9

10

Ludzie zagrożeni eksmisją Ludzie zagrożeni przemocą

8.1

Tymczasowo u rodziny lub przyjaciół

Życie w konwencjonalnym mieszkaniu, ale nie w swoim stałym miejscu zamieszkania z powodu braku domu

8.2

Wynajmujący nieleganie

Zajmowanie mieszkania bez legalnej/ważnej umowy najmu lub nielegalne zajmowania mieszkania

8.3

Nielegalne zajmowanie ziemi

Zajmowanie ziemi bezprawnie

9.1

Z orzeczoną ekmisją

Kiedy nakaz eksmisji jest wdrażany (nakaz eksmisji został wydany)

9.2

Nakaz zwrotu mienia

Kiedy właściciel/kredytodawca ma prawo przejęcia własności

10.1

Incydenty rejestrowane przez Policję/Straż Miejską

Gdy Policja podejmuje akcję by zagwarantować bezpieczeństwo ofiar przemocy w rodzinie

6

Europejska Typologia Bezdomności i Wykluczenia Mieszkaniowego ETHOS 2008*

11

Nieodpowiednie/ Nieadekwatne zakwaterowanie

Ludzie żyjący w tymczasowych/ niekonwencjonalnych/ nietrwałych konstrukcjach (strukturach)

12

Ludzie mieszkający w lokalach substandardowych

13

Ludzie mieszkający w warunkach przeludnienia

11.1

Mobilne domy

Nieprzeznaczone jako stałe miejsca zamieszkiwania

11.2

Niekonwencjonalne budynki

Prowizoryczne schronienie, szałas, szopa lub inna konstrukcja

11.3

Tymczasowe konstrukcje

Nie w pełni stałe/trwałe struktury budy, chaty lub domeki letniskowe

12.1

Zajmowanie mieszkania nieodpowiedniego do zamieszkiwania/niespełniaj ącego standardów mieszkaniowych

Nienadające się do zamieszkania według ustawowego standardu krajowego lub przepisów budowlanych

13.1

Najwyższa krajowa norma przeludnienia

Zdefiniowane jako przekroczenie krajowych standardów przeludnienia lub pomieszczeń użytkowych lub metrażu na osobę

Uwaga: Pobyt krótkoterminowy jest normalnie zdefiniowany jako krótszy niż jeden rok; pobyt długoterminowy jest określony jako dłuższy niż rok Definicja ta jest kompatybilna z definicjami do Spisów Powszechnych rekomendowanych przez UNECE/EUROSTAT (raport 2006) * ETHOS – www.feantsa.org; tłum. P.Olech oraz na podstawie tłum. J.Wygnańskiej www.bezdomnosc.edu.pl

Jeden z twórców typologii ETHOS, Bill Edgard w odniesieniu do kategorii zawartych w typologii stworzył diagram trzech płaszczyzn wykluczenia w związku z sytuacją bezdomności i „deprawacji mieszkaniowej”e. Pierwszą sferą jest obszar prawny (administracyjny) związany z brakiem prawa do lokalu mieszkalnego, drugą sferą jest obszar fizycznego braku „dachu nad głową”, natomiast trzecią sferą jest obszar społeczny związany z brakiem prywatności i bezpieczeństwa w nawiązywaniu społecznych relacji. Osoby w sytuacji „braku dachu nad głową” zgodnie z ETHOS są wykluczone ze wszystkich tych sfer, natomiast osoby w sytuacji „braku domu” z dwóch ostatnich sfer (prawnej i społecznej). „Bez dachu nad głową” Intuicyjnie wyczuwamy, że bezdomność jest stanem braku, deficytem posiadania domu, własnej przestrzeni zaspokajania potrzeb życiowych. Rzeczywistość pokazuje, że jest to jedna z wielu twarzy bezdomności. Skrajnym i fragmentarycznym objawem bezdomności jest sytuacja fizycznego „braku dachu nad głową”, w języku angielskim nazywana „roofless”. Bezdomność ta dotyczy przebywania w tzw. miejscach niemieszkalnych takich jak dworce, kanały, zsypy, klatki schodowe, piwnice, altanki, parki itp. czyli szeroko rozumiana przestrzeń życia publicznego. Bezdomność tego rodzaju manifestuje się częstokroć żebractwem, eufemistycznie mówiąc „brakiem higieny”, uzależnieniami, chorobami czy też skrajnym d

Joe Doherty, Henk Meert, Bill Edgar (2004), Third Review of Statistics on Homelssness in Europe, Feantasa, European Observatory on Homelessness s.7 e tamże

7

wyizolowaniem. Bezdomni egzystujący w ten sposób sporadycznie korzystają z usług ogrzewalni tudzież noclegowni (najczęściej w okresie zimowym). Jest to rodzaj bezdomności najczęściej pokazywanej w mediach, manifestującej się w najbardziej skrajnej i brutalnej postaci. Wokół tej grupy narosło najwięcej stereotypów społecznych, jeśli mówimy bezdomny to automatycznie myślimy o tym człowieku, który „zionąc delikatnie denaturatem szemrał coś o drobne na życie”. Ludzie bezdomni w tej kategorii wykluczeni są ze wszystkich obszarów (gwiazdka oznacza umiejscowienie osoby bezdomnej). Badania pokazująf, że zjawisko permanentnego braku „dachu nad głową” dotyczy około 20-30 procent populacji osób bezdomnych. Co zatem z resztą?. „Brak domu (brak miejsca zamieszkania)” Większa część populacji osób bezdomnych fizycznie przebywa w schroniskach i domach dla bezdomnych. Jest to ta część bezdomności nierozpoznawalna dla ogółu społeczeństwa. Osoby, która jest w miarę schludnie ubrana i czysta nie identyfikujemy z bezdomnością, a takie właśnie osoby żyją najczęściej w placówkach stacjonarnych i całodobowych. W ramach anegdoty w środowisku pomocy społecznej krąży historia związana z dziennikarką, która kręcąc materiał telewizyjny stwierdziła definitywnie, że schronisko, do którego przyjechała jest „za ładne” i nie nadaje się do zaprezentowania publiczności telewizyjnej. Wizja schroniska czystego, wymalowanego i schludnego jest wizją kłócącą się ze społecznym odbiorem bezdomności, nie pasującą do stereotypowego schematu. W tym właśnie miejscu uświadamiamy sobie jak niewiele brakuje do wejścia w zaklęty krąg bezdomności. Wystarczy niespłacony kredyt, zaległości alimentacyjne, konflikt rodzinny lub inne powody i okoliczności sprzęgnięte ze sobą w odpowiedni sposób a następnego dnia możemy stać się bezdomni. Osoby „bez domu” to także matki z dziećmi uciekające przed przemocą domową. Holandia jest jedynym krajem europejskim gdzie prawno usankcjonowano problem usuwania z lokalu mieszkalnego sprawcy przemocy. W naszej rzeczywistości w schroniskach dla kobiet znajdują się ofiary niewydolnego systemu państwowego, który patologicznie „sprzyja” pod tym względem sprawcy przemocy, posiadającemu częstokroć prawo własności do lokalu mieszkalnego, co w konsekwencji prowadzi do bezdomności ofiar przemocy domowej. W ramach tej kategorii konceptualnej należy wspomnieć także o ludziach bezdomnych przebywających w zakładach penitencjarnych oraz szpitalach, a także o osobach, które będąc w procesie wychodzenia z bezdomności zamieszkują mieszkania treningowe, gdzie uczą się samodzielnego funkcjonowania. Osoby bezdomne znajdujące się w tej kategorii ETHOS wykluczone zazwyczaj są z obszaru legalnego oraz społecznego, natomiast posiadają fizyczny dach nad głową. „Niezabezpieczone (niestabilne) zamieszkanie” Bezdomność należy traktować szerzej niż zwykło się to czynić. Otóż jest olbrzymia liczba osób zagrożonych bezpośrednio fizycznie doświadczaną bezdomnością (bez dachu nad f

Badania socjodemograficzne zrealizowane przez Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności w roku 2001, 2003, 2005, 2007 i 2009 Raporty opublikowane w publikacji „Pomost – O bezdomności bez lęku” z 2002 (dr Anna Duracz-Walczak) i 2003 roku (Maciej Dębski, Piotr Olech), 2005, 2007, 2009 (Maciej Dębski)

8

głową lub brak domu). Zamieszkiwanie tymczasowo (bez wyboru) kątem u znajomych lub rodziny jest wielokrotnie pomostem prowadzącym do placówki stacjonarnej. Jest to schemat wielokrotnie doświadczany przez osoby bezdomne. Ponadto nakaz eksmisji z danego mieszkania jest już samym w sobie skazaniem na bezdomność z odroczonym czasem wyegzekwowania. Do tego dochodzi wspomniana powyżej przemoc w rodzinie, skazująca ofiary w konsekwencji na bezdomność w rozumieniu braku domu. Są to sytuacje olbrzymiego zagrożenia bezdomnością i wiążą się niewątpliwie z tzw. wykluczeniem mieszkaniowym. Osoby bezdomne znajdujące się w tej kategorii ETHOS wykluczone są z obszary legalnego oraz czasami społecznego, natomiast posiadają fizyczny dach nad głową. „Nieadekwatne zamieszkanie” Niezwykle popularnym zjawiskiem w Polsce jest olbrzymia ilość osób żyjących na działkach pracowniczych. Egzystencja ta częstokroć ma miejsce się w pomieszczeniach o bardzo niskim standardzie, i wówczas kwalifikujemy ją jako przebywanie w miejscach niemieszkalnych. Nagminne natomiast są sytuacje, gdzie w ramach działki rozbudowywane są pokaźnych rozmiarów domy o wysokim standardzie. Dzieje się to wbrew obowiązującemu prawu, a w przypadku stale rosnącej liczby osób funkcjonujących w takich warunkach, należy rozpatrzyć możliwość rozwiązania tej kwestii. Znamiennym zjawiskiem dla kwestii wyłączenia mieszkaniowego jest przekroczony wskaźnik największego dopuszczalnego zagęszczenia według norm krajowych. W wielu krajach europejskich przywiązuję się olbrzymią uwagę do standardu mieszkalnictwa. W Polsce z pewnością brakuje danych na ten temat, ale wydaje się, że liczba rodzin znajdujących się w sytuacji przekroczenia krajowego wskaźnika największego dopuszczalnego zagęszczenia jest niebagatelna. Osoby bezdomne znajdujące się w tej kategorii ETHOS wykluczone są z obszary legalnego oraz fizycznego, natomiast posiadają możliwość nawiązywania swobodnych relacji społecznych. Na bezdomność powinniśmy patrzeć możliwie szeroko, z uwzględnieniem zjawisk sprzyjających zagrożeniu bezdomnością bezpośrednią. Tylko wtedy możemy to zjawisko umieścić w szerszym kontekście społecznym, przyczyniając się jednocześnie do zapobiegania marginalizacji tego problemu społecznego. Często słyszymy od polityków lub dziennikarzy, że jest to wąskie zagadnienie. Wynika to właśnie z posługiwania się stereotypem, mocno zakorzenionym i utwierdzanym w ramach współczesnej selektywnej kultury. Jeśli będziemy pracować nad edukacją obywateli i społeczności lokalnych pokazując szerokie spektrum zjawiska bezdomności mamy szansę na zmianę tego brzemiennego w skutkach stereotypu. 2. Badane obszary polityki społecznej w zakresie problemu bezdomności Badanie obszarów niedoborów i zjawisk problemowych w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności oraz pomocy osobom bezdomnym na terenie Gminy – Miasta Koszalin zostanie zrealizowane w 4 obszarach całościowej polityki społecznej. Realizatorzy badania wychodzą z założenia, że pomoc społeczna nie jest w stanie samodzielnie rozwiązać problemu bezdomności. W związku ze złożonością i wielowymiarowością problemu bezdomności uważamy, że jego rozwiązanie jest zadaniem i odpowiedzialnością służb POLITYKI SPOŁECZNEJ. Holistyczny system polityki społecznej w sferze bezdomności

9

powinien dążyć nie do radzenia sobie z problemem bezdomności, łagodzenia jego skutków i zarządzania nim, ale do realnego rozwiązywania problemu. Skuteczne i efektywne rozwiązywanie problemu bezdomności wymaga oprócz zaangażowania podmiotów polityki społecznej uwzględnienia czterech obszarów niniejszej polityki – od prewencji, poprzez interwencję i opiekę po integrację (Olech, 2010, s. 15-74). Prewencja, Interwencja, Opieka i Integracja to filary zintegrowanej polityki społecznej w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności, niezbędne do skutecznego zredukowania skali problemu. Całościowa analiza i badanie zostanie zrealizowane w 4 obszarach tematycznych uwzględniają zadania w zakresie Prewencji, Interwencji, Opieki i Integracji. 

Prewencja – to pewna funkcja i poziom oddziaływania polityki społecznej w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności, której zadaniem jest zapobieganie bezdomności w wymiarze jednostkowym, grupowym i społecznym. Usługi ukierunkowane na zapobieganie bezdomności wykorzystują różnorodne instrumenty i narzędzia. Wyróżniamy 3 rodzaje prewencji:  prewencja celowa – odnosi się do bezpośredniego zabezpieczenia osób, rodzin lub grup zagrożonych bezdomnością w sytuacji bezpośredniego ryzyka utraty mieszkania/dachu nad głową. Celem jest zmniejszenie ryzyka bezdomności. Polega na wykorzystaniu wybranych instrumentów, np. pomocy społecznej czy mieszkalnictwa i podjęcie celowej prewencji i wczesnej interwencji, zapobiegającej utracie domu i umożliwiającej pozostawienie osób w środowisku. Przykładowym działaniem w zakresie prewencji celowej jest zapobieganie eksmisji poprzez redukowanie zadłużeń czy możliwość ich odpracowania poprzez tworzenie ekonomicznej możliwości spłacenia długów i opłacalności podjęcia zatrudnienia.  prewencja systemowa – skierowana do ludzi, których dotykają problemy społeczne, które są czynnikami zwiększającymi zagrożenie bezdomnością np. uzależnienia, ubóstwo, niepełnosprawność, choroby psychiczne, bezrobocie, przemoc itp. prewencja systemowa dotyczy także wszystkich obywateli. Celem jest zmniejszenie ryzyka zagrożenia bezdomnością. Polega na wykorzystywaniu instrumentów np. rynku pracy, służby zdrowia, mieszkalnictwa czy edukacji w przypadku ludzi, którzy mogą być potencjalnie zagrożeni bezdomnością, ale dotykają ich innego rodzaju problemy (np. bezrobocie) lub też nie dotykają ich żadne poważne problemy społeczne. Można ją nazwać systemową, ponieważ powinna oddziaływać na wszystkich obywateli zabezpieczając przed kryzysem związanym z bezdomnością. Przykładowym działaniem w zakresie prewencji systemowej jest wspieranie rozwoju mieszkalnictwa społecznego poprzez tworzenie rynku mieszkań łatwo dostępnych dla ludzi o niskich dochodach, na wynajem.  profilaktyka – odnosi się do całego społeczeństwa, celem jej jest zwiększenie wiedzy i świadomości w zakresie bezdomności i zagrożenia nią, a także redukowanie zagrożenia doświadczania problemów społecznych. Profilaktyka

10

ukierunkowana jest na komunikację społeczną i edukację, których zadaniem jest kształtowanie prawidłowych postaw związanych z sytuacją braku domu i budzenie świadomości w zakresie czynników prowadzących do bezdomności, tj. uzależnienia, przemoc domowa, choroby psychiczne, niepełnosprawność czy bezrobocie, chroniąc obywateli przed zagrożeniami, które potencjalnie mogą przyczyniać się do niej. Działania takie skierowane są do wszystkich obywateli. 

Interwencja – to funkcja i poziom oddziaływania polityki społecznej w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności, polegająca na doraźnym i tymczasowym zapewnieniu wsparcia, którego zadaniem jest ochrona zdrowia i życia osób bezdomnych oraz zabezpieczenie najważniejszych i podstawowych potrzeb życiowych. Celem interwencji jest zminimalizowanie negatywnych skutków doświadczania bezdomności i łagodzenie jej skutków. Do usług interwencyjnych zaliczyć można funkcjonowanie placówek niskoprogowych tj. ogrzewalnie i noclegownie, punktów pomocy doraźnej, pracę streetworkerów, działalność jadłodajni, punktów informacyjnych itp.



Opieka – to funkcja i poziom oddziaływania polityki społecznej w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności, której zadaniem jest zapewnienie podstawowej opieki osobom bezdomnym, które mają realne trudności w odzyskaniu samodzielności życiowej ze względu na schorowanie, niepełnosprawność czy starość. Opieka polega na zapewnieniu tymczasowych lub długoterminowych usług ludziom bezdomnym, którzy ze względu na problemy zdrowotne mają realnie utrudniony proces wychodzenia z bezdomności. Do instrumentów opiekuńczych zaliczyć można przykładowo opiekę pielęgniarską i lekarską w placówkach, umieszczenie osób bezdomnych w Zakładach Opiekuńczo-Leczniczych, Zakładach PielęgnacyjnoOpiekuńczych, Domach Pomocy Społecznej czy Hospicjach.



Integracja – to funkcja i poziom oddziaływania polityki społecznej w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności, której zadaniem jest integracja społeczna osób lub grup doświadczających bezdomności oraz uzyskanie samodzielności życiowej w kilku sferach m.in. zawodowej, mieszkaniowej, społecznej, dostosowana do potrzeb i możliwości ludzi bezdomnych. Integracja jest celem dla wszystkich osób bezdomnych, oznacza wielowymiarowy proces włączenia lub przywrócenia tej grupy w ogół społeczeństwa i możliwość korzystania z pełni praw i usług dostępnych tylko dla większości. Polega na zintegrowanym wykorzystywaniu instrumentów różnych sfer polityki społecznej tj. mieszkalnictwa, zatrudnienia, edukacji, zdrowia czy pomocy społecznej, w celu wyjścia z bezdomności.

Zgodnie z wytycznymi FEANTSA (Europejska Federacja Krajowych Organizacji Pracujących z Osobami Bezdomnymi) wszechstronna metoda zwalczania bezdomności powinna minimalnie uwzględniać politykę zarówno w wymiarze interwencji kryzysowej oraz pomocy doraźnej, integracji społecznej i wychodzenia z bezdomności, jak i prewencji bezdomności. Metoda zwalczania bezdomności powinna obejmować:

11

 usługi interwencyjne: rozumiane jako decydujący pierwszy krok do przeciwdziałania sytuacji zamieszkiwania na ulicy przez dłuższy okres czasu  integrację: która powinna być celem dla wszystkich ludzi bezdomnych i powinna być zaadaptowana do potrzeb i potencjału każdej poszczególnej osoby bezdomnej  prewencję: zarówno celową (eksmisje, zwolnienia z instytucji) oraz systemową (poprzez politykę rynku pracy, politykę mieszkaniową oraz edukację) (FEANTSA, (brak daty). Podział różnych instrumentów polityki społecznej oraz przyporządkowanie ich poszczególnym instytucjom polityki społecznej prezentuje poniższy wykres (Olech, 2010, s. 24): Służba Zdrowia, Pomoc Społeczna;

Wymiar Sprawiedliwości, System Penitencjarny, Bezpieczeństwo publiczne,

Interwenc Służba Zdrowia, yjne Pomoc Społeczna

Pomoc społeczna, Mieszkalnictwo, Służba Zdrowia, Edukacja, Rynek Pracy , Wymiar

sprawiedliwości i bezpieczeństwo publiczne

Integrac yjne

Rynek Pracy, Pomoc Społeczna, Mieszkalnictwo, Edukacja, Służba Zdrowia,

System Penitencjarny, Wymiar Sprawiedliwości

FEANTSA uważa, że aby mówić o kompleksowym rozwiązywaniu problemu bezdomności, należy uwzględnić aspekt wielowymiarowości działań instytucji polityki społecznej, ponieważ zbyt często bezdomność uważana jest za problem pomocy społecznej. Metoda wielowymiarowości nawiązuje do bezdomności, uznawanej za zjawisko wymagające wielowymiarowych rozwiązań. Powinny one uwzględniać:

12

 



zintegrowanie obszarów mieszkalnictwa, zdrowia, zatrudnienia, edukacji, treningu i innych perspektyw w ramach strategii wobec bezdomności, gdyż droga do i z bezdomności może być bardzo zróżnicowana między-agendową pracę i generalną współpracę z innymi sektorami, jako zasadniczy komponent w każdej efektywnej strategii zwalczania bezdomności; bezdomność nie może zostać zwalczona w szerokim wymiarze jedynie przez działania sektora pomocy ludziom bezdomnym między-departamentową pracę pomiędzy stosownymi ministerstwami odpowiedzialnymi za mieszkalnictwo, pomoc społeczną, pracę, zdrowie i innymi ministerstwami, która jest kluczowa dla skutecznej polityki społecznej w walce z bezdomnością, a ponadto pomaga zapobiegać negatywnym reperkusjom polityk rozwijanych na różnych polach.

Poniższy wykres prezentuje całościowe podejście do zagadnienia zwalczania bezdomności (Olech, 2010, s. 20):

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie w ramach projektu „WEKTOR ZMIAN – Koszaliński Program Wspierania Wychodzenia z Bezdomności” (projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego) zlecił Fundacji Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności realizację dwóch (z trzech) zadań a) BADANIE nr I: Opracowanie metodologii, narzędzi oraz przeprowadzenie badań socjodemograficznych dotyczących genezy i skali bezdomności na terenie Gminy – Miasta Koszalin. Celem przeprowadzenia badań JEST PRZEPROWADZENIA BADANIA JEST IDENTYFIKACJA GENEZY I SKALI BEZDOMNOŚCI NA TERENIE KOSZALINA b) BADANIE nr II: Badania obszarów niedoborów i zjawisk problemowych w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności oraz pomocy osobom bezdomnym na terenie Gminy – Miasta Koszalin. Celem przeprowadzenia badań JEST OPRACOWANIE METODYKI I NARZĘDZI BADAWCZYCH ORAZ ZBADANIE OBSZARÓW

13

NIEDOBORU I ZJAWISK PROBLEMOWYCH W OBSZARZE PRACY NA RZECZ OSÓB BEZDOMNYCH NA TERENIE GMINY – MIASTA KOSZALIN. Zaplanowany przez PFWB proces badawczy uwzględniający objęcie analizą całkowity wymiar polityki społecznej rozwiązywania problemu bezdomności, uwzględniający wiele różnorodnych metod i narzędzi badawczych, posłużyć ma opracowaniu wszechstronnej i zobiektywizowanej analizy systemu wsparcia osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością w Koszalinie. Wyspecjalizowany zespół badawczy uwzględniający uznanych ekspertów w sferze bezdomności, postawił sobie za zadanie zaprezentowanie nie tylko subiektywnej perspektywy osób bezdomnych, kluczowych intesresariuszy w sferze barier i deficytów koszalińskiego systemu pomocy, ale zobiektywizowanej perspektywy wykorzystującej wiedzę i doświadczenia nie tylko polskie, ale i europejskie. W badaniach realizowanych w zakresie zadania I i III wykorzystane zostaną m.in. takie metody badawcze jak: a) zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób bezdomnych b) zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób zagrożonych bezdomnością c) analiza desk reaserch kluczowych dokumentów w zakresie polityki społecznej w odniesieniu do bezdomności, d) ankieta skierowana do koszalińskich spółdzielni mieszkaniowych e) ankieta skierowana do Zakładu Budynków Mieszkalnych w Urzędzie Miasta Koszalin f) indywidualne wywiady pogłębione, g) ankieta ewaluacyjna działań skierowanych do osób bezdomnych dla Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie h) ankieta ewaluacyjna działań skierowanych do osób bezdomnych dla schroniska i noclegowni dla osób bezdomnych prowadzonych przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta w Koszalinie. i) zestandaryzowane wywiady grupowe, j) wizyty studyjne w kluczowych instytucjach – opcjonalnie 3.

Problematyka badawcza, cele główne oraz szczegółowe najważniejsze hipotezy dla badania realizowanego w badaniu I

Wytycznymi dla realizacji badania w zadaniu I okazały się badania realizowane w latach 2006-2007przez Uniwersytet Gdański przy współpracy Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności w Gdańsku wśród 194 osób bezdomnych zamieszkałych na terenie Gdańska, Sopotu i Gdyni (Dębski, Retowski 2008)g. Podczas konstruowania narzędzi badawczych wykorzystano nie tylko doświadczenie Uniwersytetu Gdańskiego, ale również wieloletnią współpracę Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności w Gdańsku i Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdyni. Ta ostatnia instytucja jako pierwsze w Polsce przeprowadziła badania wśród osób zagrożonych bezdomnością zaś pytania pochodzące z badań gdyńskich znalazły swoje miejsce w kwestionariuszu wywiadu g

Badanie psychospołecznego profilu osób bezdomnych zrealizowane zostało w ramach Projektu „Agenda Bezdomności – Standard Aktywnego Powrotu na Rynek Pracy”

14

wypełnianego przez osoby zagrożone bezdomnością (Dębska-Cenian, Kowalewski, 2010, s.121-144).

15

3.1.

Cel główny oraz cele szczegółowe badania

Głównym celem badania nr było przeprowadzenie badania socjodemograficznego i określenie genezy i skali bezdomności oraz zagrożenia bezdomnością na terenie gminy miasta Koszalin . Chodzi tutaj o dokonanie diagnozy w takich aspektach jak płeć, wiek, wykształcenie, miejsce i forma przebywania, korzystanie z pomocy, doświadczenie bezdomności: strukturalne i jednostkowe przyczyny bezdomności, długość pozostawania osobą bezdomną, zdrowie osób bezdomnych, aktywność zawodowa osób bezdomnych oraz sytuacja mieszkaniowa. Nie bez znaczenia w trakcie realizacji badań wśród osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością były aspekty nawiązujące do zdrowia psychicznego badanych respondentów jak również kwestii relacji rodzinnych i prób wychodzenia z bezdomności i zmiany swojego życia. Obok celu głównego badania można wskazać również na cele szczegółowe, nie związane bezpośrednio z uzyskaniem danych naukowych, lecz uzyskaniem praktycznych informacji służących systemowi pomocy osobom bezdomnym. Wszystkie poniższe cele szczegółowe dotyczą w dużej mierze osób bezdomnych przebywających poza placówkami. Do celów szczegółowych zaliczyć można: a) lepsze poznanie charakteru miejsc przebywania osób bezdomnych: wymierną korzyścią z realizowanych badań socjodemograficznych jest również fakt lepszego poznania charakteru miejsc, w których przebywają osoby bezdomne. Chodzi tutaj przede wszystkim o rozpoznanie bieżących potrzeb osób bezdomnych i przekazanie ich do osób i instytucji świadczących pomoc osobom bezdomnym. Podczas realizacji badania socjodemograficznego wielokrotnie dochodziło do sytuacji, w której osoba bezdomna była informowana o możliwości korzystania z pomocy gminy a później z tej pomocy korzystała, b) nagłośnienie problematyki bezdomności: socjodemograficzne badania są doskonałą okazją do zwrócenia uwagi społeczeństwa na problem bezdomności. Nie chodzi tutaj jedynie o zaangażowanie mediów, ale przede wszystkim o udział wielu instytucji niekoniecznie bezpośrednio związanych z systemem pomocy osobom bezdomnym, c) stworzenie materiału do analiz porównawczych mających za zadanie określenie najważniejszych różnic pomiędzy osobami bezdomnymi i zagrożonymi bezdomnością: badanie socjodemograficzne to również doskonały materiał naukowy, który można wykorzystać w procesie upowszechniania problematyki bezdomności. Poprzez porównanie odpowiedzi osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością istnieje możliwość określenia punktów krytycznych w życiu respondentów, które doprowadziły do bezdomności oraz tych, które można wykorzystać w celu zapobiegnięcia stania się osobą bezdomną, 3.2.

Główne zagadnienia badawcze

Problematyka badawcza poruszana w badaniu nr 1 osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością jest bardzo rozbudowana. Do najważniejszych zagadnień badawczych zaliczyć należy:

16

a) Bezpośrednie i pośrednie przyczyny bezdomności i bycia w trudnej sytuacji życiowej, w retrospektywnej ocenie osób bezdomnych – w poszukiwaniu konsekwencji psychologicznych: celem prezentowanych analiz jest próba głębszego spojrzenia na przyczyny bezdomności z perspektywy osoby jej doświadczającej i wykazanie, w czym osoby bezdomne upatrują przyczyn własnej bezdomności (także czy lokują te powody w sobie, czy poza sobą). Zagadnienie to podejmuje również problem, dlaczego z psychologicznego punktu widzenia warto w ogóle badać powody bezdomności. Stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, na ile należy szukać interakcji pomiędzy przyczynami bezdomności a ich korelatami psychologicznymi – czy w ogóle występuje związek pomiędzy tym, jak osoby bezdomne postrzegają przyczyny własnej bezdomności, a ich obecnym stanem psychologicznym i szansami na wyjście z bezdomności? Ta część publikacji podejmuje również temat, w jaki sposób, z psychologicznego punktu widzenia, najlepiej badać przyczyny bezdomności. b) Modele radzenia sobie z trudną sytuacją życiową bądź z sytuacją własnej bezdomności – konsekwencje psychologiczne: głównym problemem tej części pracy jest sprawdzenie, jak przynależność do jednego z czterech modeli radzenia sobie z własną bezdomnością, będzie wiązała się ze stanem psychicznym osób bezdomnych. W tym aspekcie spodziewano się, że osoby bezdomne przyznające się do poczucia odpowiedzialności za wyjście z tej trudnej sytuacji życiowej, jaką jest bezdomność, będą charakteryzowały się lepszym stanem psychicznym, tzn. niższymi wskaźnikami poczucia beznadziejności, mniejszym natężeniem negatywnych symptomów psychicznych. Przypuszczano również, że osoby bezdomne funkcjonujące zgodnie z modelem kompensacyjnym i moralnym częściej będą reprezentowały przyszłościową orientację czasową, będą miały wyższy poziom nadziei na sukces, będą częściej przejawiały ukierunkowane, celowe myślenie o własnej przyszłości. c) Układ stosunków rodzinnych osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością: to próby charakterystyki układu relacji rodzinnych osób bezdomnych. Wśród stawianych problemów badawczych znalazły się pytania dotyczące częstości utrzymywania kontaktów z rodziną i subiektywnej oceny tychże relacji (zarówno rodziny pochodzenia, jak i prokreacyjnej); poczucia osób bezdomności możliwości uzyskania wsparcia ze strony rodziny; częstotliwości występowania zjawisk o charakterze patologicznym, jak nadużywanie alkoholu czy przestępczość; obecnej sytuacji osobistej osób bezdomnych – formalnych aspektów związków oraz częstości i jakości utrzymywania kontaktów z dziećmi. W tej części problematyki badawczej zakładano, iż ze względu na często sygnalizowany w literaturze przedmiotu rozpad więzi rodzinnych, charakterystyczny dla osób bezdomnych, stosunkowo rzadko takie kontakty będą się utrzymywały, a jakość tychże relacji oceniana będzie jako raczej zła. Wysoce prawdopodobny jest również fakt, iż znaczna część osób bezdomnych wywodzić się będzie z tzw. rodzin patologicznych, w których można będzie zaobserwować szereg zjawisk natury patologicznej. Obserwacje życia osób bezdomnych skłaniają również do stwierdzenia, iż wśród aktualnych związków osób bezdomnych przeważać będą te o charakterze nieformalnym, szczególnie w przypadku osób zamieszkujących miejsca niemieszkalne lub działki i altanki ze względu na

17

możliwość przebywania ze swoim partnerem. Ze względu na sygnalizowany rozpad więzi rodzinnych kontakty z dziećmi będą sporadyczne (przede wszystkim w przypadku mężczyzn), a znaczna część spośród osób bezdomnych będzie sygnalizowała utratę lub częściowe ograniczenie praw rodzicielskich. d) Problem uzależnienia osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością od alkoholu: w tej części pracy chodzi o określenie stopnia uzależnienia osób bezdomnych od alkoholu, częstotliwości jego spożywania, stopnia świadomości własnych problemów oraz poziomu motywacji do uczestniczenia w procesach terapeutycznych, mających na celu pomoc w zakresie wychodzenia z uzależnienia od alkoholu. W trakcie operacjonalizacji problematyki badawczej założono, iż problem nadużywania alkoholu będzie powszechny wśród bezdomnych, przede wszystkim wśród bezdomnych mężczyzn znajdujących się w ostatnich fazach bezdomności. Spodziewać się również można, że ogólny poziom samoświadomości osób bezdomnych w zakresie własnych problemów alkoholowych kształtować się będzie na niskim poziomie, podobnie jako poziom motywacji terapeutycznej. e) Kondycja zdrowotna osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością: problematyka badawcza w tej kwestii odnosi się nie tylko do kondycji zdrowotnej w jej subiektywnym wymiarze, ale również do obiektywnej strony zdrowia somatycznego. W części poświęconej problematyce zdrowia poruszana jest również kwestia zdrowia psychicznego oraz jego wpływu na różnorodne obszary życia osoby bezdomnej (np. na postrzeganie wyjścia z własnej bezdomności). Zakłada się, że kondycja zdrowotna osób bezdomnych, zarówno ta obiektywna, jak i subiektywna, dotycząca zdrowia somatycznego jak i psychicznego, kształtuje się na niskim poziomie. Osoby bezdomne i zagrożone bezdomnością często korzystają z opieki medycznej, często chorują na choroby przewlekłe, często też muszą rezygnować z właściwego leczenia ze względu na swoje ubóstwo. f) Postrzeganie szans wyjścia z bezdomności i zmiany swojej trudnej sytuacji życiowej: podczas badań nad profilem osób bezdomnych w Koszalinie zastanawiano się również nad szansami wyjścia z sytuacji bezdomności. W świetle postawionych hipotez badawczych wydaje się, że osoby bezdomne mają małe szanse na wyjście z bezdomności, zaś winę za własną bezdomność respondenci upatrują przede wszystkim w źle funkcjonującym państwie oraz we własnej rodzinie. Ważną kwestią poruszaną w tej części pracy jest określenie narzędzi pomocnych osobom bezdomnym w procesie wychodzenia z bezdomności. g) Świat wartości osób bezdomnych i osób zagrożonych bezdomnością: część pytań znajdujących się w kwestionariuszu postawiona była w celu określenia, co jest dla osób bezdomnych najważniejszą wartością w życiu. Istotnym czynnikiem kształtującym hierarchię wartości jest nie tyle płeć, poszczególna faza bezdomności ale również miejsce realizacji wywiadu. Dlatego na świat wartości osób bezdomnych, na to, co dla nich jest w życiu najważniejsze, należy patrzeć przez pryzmat tego, czy osoba bezdomna jest osobą wierzącą czy też nie. W przekonaniu autorów narzędzia

18

badawczego dla badanych osób najważniejszą wartością jest rodzina oraz bycie osobą szczęśliwą. Wbrew powszechnym opiniom mniejszą rolę w życiu osoby bezdomnej odgrywają wartości samorealizacyjne oraz nawiązujące do rzeczy materialnych. h) Ekonomiczne wyizolowanie osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością: celem tej części badania jest dokonanie opisu ekonomicznego wyizolowania bezdomnych i zagrożonych bezdomnością jako grupy, na który składa się m.in. brak pracy, bieda, deficyt kwalifikacji oraz wykształcenia, które przyczyniają się do ekonomicznej deprywacji. Problematyka badawcza skoncentrowana jest wokół zagadnień związanych z aktywnością zawodową i zarobkową osób bezdomnych, skupiając swoją uwagę na historii zawodowej osób bezdomnych oraz gotowości do podjęcia pracy. Analizując ten obszar badawczy, poszukiwano również zatem odpowiedzi na pytanie, na ile praca była w ogóle wartością realizowaną w badanej grupie, jakie były przyczyny utraty ostatniej legalnej pracy, a także jakie były bieżące marzenia i plany związane z pracą, i) Kapitał społeczny osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością: celem tej części badań jest określenie stopnia aktywności obywatelskiej, „stanu społeczeństwa obywatelskiego” czy, innymi słowy, poziomu „kapitału społecznego” w badanej populacji osób bezdomnych. Kluczowym problemem podjętym w badaniu jest dokonanie ogólnej diagnozy dotyczącej wybranych zachowań obywatelskich osób bezdomnych. W pierwszym rzędzie testowano/analizowano to, na ile badanych różnicowały cechy socjodemograficzne, czyli m.in. takie zmienne, jak wiek, płeć, wykształcenie, ale i także faza bezdomności, miejsce przebywania (placówka, miejsca poza placówkami), które, jak wskazują niektórzy badacze zjawiska bezdomności, mogą mieć znaczenie dla określonych zachowań, czy też postaw osób bezdomnych. W oparciu o wstępną hipotezę o ewentualnych różnicach między bezdomnymi „placówkowymi” i „pozaplacówkowymi”, a także osobami znajdującymi się w różnych fazach bezdomności celem było sprawdzenie, na ile, prócz wspomnianych cech demograficznych, okoliczności te mogą różnicować obywatelską (społeczną) i ekonomiczną aktywność osób bezdomnych oraz wpływać na głębokość i zasięg społecznego wykluczenia z tych sfer społecznego życia. 3.3.

Hipotezy badawcze

Do głównych hipotez badawczych badania nr 1 należy zaliczyć następujące przypuszczenia: a) Osoby bezdomne i zagrożone bezdomnością obwiniają przede wszystkim siebie za własną sytuacje życiową. b) Kondycja zdrowotna osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością jest niska. c) Wśród badanych grup respondentów daje się zauważyć niską aktywność społeczną. d) Osoby bezdomne i zagrożone bezdomnością chętnie korzystają ze wsparcia udzielanego przez osoby prywatne oraz instytucje. e) Aktywność zawodową badanych osób należy uznać za niską.

19

f) Osoby bezdomne i zagrożone bezdomnością pochodzą z rodzin dysfunkcyjnych zaś ich obecne relacje z rodziną pochodzenia i założone są mocno ograniczone. g) Osoby bezdomne i zagrożone bezdomnością w sposób bardzo pesymistyczny postrzegają szanse zmiany swojej sytuacji życiowej w najbliższym czasie. h) Osoby bezdomne różnią się w swoich odpowiedziach od osób zagrożonych bezdomnością. i) Takie zmienne jak płeć, wiek, faza bezdomności różnicują udzielane odpowiedzi w sposób statystycznie istotny. 4. Problematyka badawcza, cele główne oraz szczegółowe najważniejsze hipotezy dla badania realizowanego w badaniu III 4.1.

Cel główny oraz cele szczegółowe badania III

Głównym celem przeprowadzenia badań jest opracowanie metodyki i narzędzi badawczych oraz zbadanie obszarów niedoboru i zjawisk problemowych w obszarze pracy na rzecz osób bezdomnych na terenie gminy – miasta Koszalin. Do celów szczegółowych zaliczyć należy: a) Uzyskanie wielowymiarowej, zobiektywizowanej diagnozy systemu rozwiązywania problemu bezdomności w Koszalinie b) Identyfikacja kluczowych interesariuszy odpowiedzialnych za rozwiązywanie problemu bezdomności w mieście Koszalin; c) Podniesienie wiedzy i uzyskanie informacji o efektywnym i skutecznym systemie polityki społecznej w sferze przeciwdziałania bezdomności; d) Zwiększenie poziomu współpracy i integracji, wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy głównymi interesariuszami systemu pomocy ludziom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością w Koszalinie; e) Przygotowanie rekomendacji w zakresie przeciwdziałania problemom i deficytom systemu pomocy ludziom bezdomnym i systemu rozwiązywania problemu bezdomności w mieście Koszalin. 4.2.

Badane wymiary działań instytucji polityki społecznej

Uwzględniając perspektywę FEANTSA i adaptując ją do realiów polskich, PFWB analizę obszarów niedoborów i zjawisk problemowych w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności oraz pomocy osobom bezdomnym na terenie Gminy – Miasta Koszalin planuje przeprowadzić w kilku wymiarach działań instytucji polityki społecznej. Planujemy do badania uwzględnić także perspektywę innych instytucji spoza obszaru polityki społecznej, które mają niebagatelny wpływ na rozwiązywanie problemu bezdomności tj. instytucje bezpieczeństwa publicznego (Policja, Straż Miejska), wymiaru sprawiedliwości (Sądy, Kuratorzy, Służba Więzienna), kolei (PKP, Straż Ochrony Kolei) i innych kluczowych w Koszalinie dla pomocy ludziom bezdomnym. Na potrzeby realizacji analizy wyodrębniliśmy szczegółowe zagadnienia dla kluczowych wymiarów polityki społecznej:

20

a) Pomoc Społeczna: Główne problemy w systemie pomocy i wsparcia dla ludzi bezdomnych i zagrożonych bezdomnością:  Zagadnienia: struktura i jakość usług, partycypacja ludzi bezdomnych, świadczenia pomocy społecznej, praca socjalna, instrumenty pomocy społecznej, narzędzia pomocy społecznej (indywidualne programy wychodzenia z bezdomności, kontrakty socjalne)  Obszary: Prewencja, Interwencja, Opieka, Integracja b) Rynek Pracy: Główne problemy w powrocie osób bezdomnych na rynek pracy:  Zagadnienia: Instrumenty rynku pracy, ekonomia społeczna, dostępność doradców i pośrednictwa pracy, aktywność zawodowa osób bezdomnych  Obszary: Prewencja, Integracja c) Edukacja: Główne problemy w edukacji osób bezdomnych i społeczności lokalnych  Zagadnienia: Stereotypy, wiedza o bezdomności, wykształcenie i umiejętności, działania edukacyjne dla osób bezdomnych  Obszary: Prewencja, Integracja d) Mieszkalnictwo: Główne problemy w zapewnieniu mieszkań osobom bezdomnym  Zagadnienia: Mieszkania wspierane, mieszkania socjalne, rokowania osób na samodzielność, Mieszkania komunalne, lokale tymczasowe, eksmisje, zadłużenia  Obszary: Prewencja, Integracja e) Służba Zdrowia: Problemy w zapewnieniu opieki zdrowotnej ludziom bezdomnym  Zagadnienia: Uzależnienia, choroby somatyczne, zaburzenia i choroby psychiczne, niepełnosprawność, umieralność, dostępność ZOL, ZPO, DPS, działalność Szpitali (SOR) Pogotowia Ratunkowe  Obszary: Prewencja, Interwencja, Opieka, Integracja f) Wymiar sprawiedliwości: Główne problemy związane z wymierzeniem sprawiedliwości osobom bezdomnym  Zagadnienia: Wychodzenie z zakładów penitencjarnych, zadłużenia, wyroki alimentacyjne, przemoc (wyroki), eksmisje  Obszary: Prewencja, Interwencja, Integracja g) Bezpieczeństwo publiczne: Główne problemy w zapewnieniu bezpieczeństwa osobom bezdomnym i lokalnej społeczności  Zagadnienia: Interwencje służb, sytuacje przemocy wobec osób bezdomnych, zagrożenie zdrowia i życia, zamarznięcia, procedury reagowania na zagrożenia,  Obszary: Prewencja, Interwencja, Opieka

21

4.3.

Główne zagadnienia badawcze

a) Bezdomność i zagrożenie bezdomnością: ogólna ocena funkcjonowania systemu rozwiązywania problemu bezdomności w Koszalinie, ocena skali i charakteru zjawiska bezdomności i zagrożenia bezdomnością b) Działania podejmowane przez instytucje/organizacje: świadczone usługi, ocena ich adekwatności, użyteczności i skuteczności organizacji/instytucji c) Partycypacja ludzi bezdomnych: potrzeby osób bezdomnych w Koszalinie i sposób ich zaspokajania, włączenie i partycypacja ludzi bezdomnych (na różnych poziomach) d) Prewencja: opis i ocena działań podejmowanych w zakresie zapobiegania bezdomności w Koszalinie, identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań e) Interwencja: opis i ocena działań podejmowanych w zakresie interwencji, pomocy doraźnej i podstawowej w Koszalinie, identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań\ f) Opieka: opis i ocena działań podejmowanych w zakresie świadczenia opieki ludziom bezdomnym w Koszalinie, identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań g) Integracja: opis i ocena działań podejmowanych w zakresie integracji społecznej i wychodzenia z bezdomności Koszalinie, identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań 4.4.

Hipotezy badawcze

a) Brak całościowej polityki społecznej wobec bezdomności w Koszalinie – z uwzględnieniem wszystkich instytucji polityki społecznej – bezdomność jako problem pomocy społecznej b) Bezdomność jako przedmiot usystematyzowanej pracy w innych resortach niż pomoc społeczna nie funkcjonuje, a pojawia się jedynie jako kłopot, którym powinna zajmować się pomoc społeczna c) Istniejące działania i rozwiązania mają charakter interwencyjny i akcyjny, służą raczej „radzeniu sobie z problemem bezdomności” niż w systemowym sposób jego rozwiązywaniu. d) Funkcjonujące rozwiązania oraz system pomocy ludziom bezdomnym oparty jest na przypuszczeniach i poglądach (sądach) a nie na rozumieniu problematyki wynikającej z empirycznych badań oraz cyklicznego monitorowania zjawiska bezdomności e) Brak wiedzy o skali problemu i charakterze problemu oraz narzędzi do „mierzenia bezdomności”, brak spójnego rozumienia problemu bezdomności w Koszalinie.

22

f) Działalność w zakresie bezdomności ma nieuregulowany, nieusystematyzowany i spontaniczny charakter g) Ludzie bezdomni w niewielkim stopniu partycypują w rozwiązywaniu problemu bezdomności h) System pomocy ludziom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością w niewielkim stopniu odpowiada na potrzeby i deficyty osób bezdomnych i) Zapobieganie bezdomności w Koszalinie nie jest prowadzone w sposób usystematyzowany, systemowym i programowy j) System pomocy ludziom bezdomnym nie jest adekwatny do potrzeb osób schorowanych, niepełnosprawnych i starszych k) Proces integracji i wychodzenia z bezdomności prowadzony jest incydentalnie, szczątkowo i projektowo l) Dobre praktyki w zwalczaniu bezdomności w Koszalinie bardziej opierają się na liderach, nieformalnej współpracy niż na systemowym i programowym działaniu Treść stawianych hipotez jest rezultatem, nie tyle zakładania, że system koszaliński jest nieudolny, a raczej wynikiem przekonania, że koszalińskie podejście wpisuje się w ogólnopolską praktykę i stanowi jej egzemplifikację (PRZYPIS). Hipotezy w trakcie badania mogą zostać zweryfikowane zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. 5. Metody badawcze zastosowane w badaniu I 5.1. Zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością Ogólnie rzecz biorąc, skategoryzowany wywiad kwestionariuszowy to ilościowa technika badawcza, ściśle oparta o wcześniej przygotowany kwestionariusz, której celem jest uchwycenie możliwie wszystkich szczegółów dotyczących wypowiedzi respondenta, jak również jego zachowań przejawianych podczas prowadzenia rozmowy (Sztabiński, Sawiński, Sztabiński, 2005, s. 50). Z racji tego, że na podstawie badania kwestionariuszowego formułujemy ścisłe, liczbowo oszacowane wnioski, badanie takie należy traktować jako pomiar. Aby jednakże wyniki odpowiedzi poszczególnych respondentów można było dodawać do siebie i na ich podstawie wyciągać wnioski, muszą być spełnione dwa zasadnicze warunki: po pierwsze, musi być zastosowane ujednolicone (identyczne dla wszystkich) narzędzie badawcze; po drugie, ujednoliceniu muszą ulec warunki prowadzenia wywiadów (Sztabiński, Sawiński, Sztabiński, 2005, s. 50). Wywiad kwestionariuszowy, jako technika standaryzowana, oparty jest na komunikacji bezpośredniej, co oznacza, że pytania zawarte w kwestionariuszu zadawane są przez ankietera podczas osobistego, bezpośredniego kontaktu z respondentemh. Oznacza to, że niedopuszczalna jest sytuacja, w której ankieter sam wypełnia wywiad po przeprowadzonej rozmowie oraz kiedy prowadzi wywiad, na przykład przez telefon. Podczas realizacji badań metodą skategoryzowanego wywiadu kwestionariuszowego bardzo ważna jest postawa samego ankietera. Osoba przeprowadzająca wywiad nie powinna zmieniać słów w poszczególnych pytaniach, kolejności zadawanych pytań czy kafeterii h

Bezpośredni kontakt z respondentem bądź jego brak jest podstawą odróżnienia wywiadu kwestionariuszowego od innych technik ilościowych, na przykład ankiety.

23

odpowiedzi. W badaniach nad psychospołecznym profilem osoby bezdomnej w Trójmieście odstępowano od tego teoretycznego wykładnika z powodu bądź to zmęczenia osoby bezdomnej, bądź z powodu niezrozumienia przez niego zadawanych pytań. Kwestionariusz wywiadu jest zbiorem pytań, które ankieter odczytuje respondentowi. Pytania zawarte w zastosowanym badaniu miały różnorodny charakter ze względu na ich strukturę oraz ze względu na to, czego pytanie dotyczy. Przede wszystkim w kwestionariuszu wywiadu dominowały pytania zamknięte, w których „z góry” przewidziano możliwe odpowiedzi odczytywane respondentom biorącym udział w badaniu. Były to zarówno pytania dychotomiczne (odpowiedzi tak i nie), pytania wielokrotnego wyboru (respondent mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź) oraz pytania tabelaryczne, oparte o skalę. W kwestionariuszu pojawiła się mała liczba pytań otwartych, których odpowiedzi stanowiły pogłębienie pytań zamkniętych (np. pytanie i powód korzystania z pomocy medycznej, opis sytuacji dyskryminacji przez pracowników służby zdrowia, jakie były przyczyny utraty ostatniej pracy, itp.). na etapie analizy zebranego materiału wszystkie pytania otwarte poddano procedurze kodowania. W wachlarzu zadawanych pytań znalazły się również pytania prekategoryzowane, czyli takie, które są zamknięte dla ankietera, lecz otwarte dla respondenta (Sztabiński, Sawiński, Sztabiński, 2005, s. 61). Pytania te stosowano w tych momentach kwestionariusza wywiadu, w których nie chciano sugerować osobie bezdomnej żadnej odpowiedzi, jednocześnie chcąc ominąć procedurę kodowania. W badaniach osób bezdomnych oraz zagrożonych bezdomnością w Koszalinie bardzo często stosowano pytania filtrujące, zawierające tzw. reguły przejściai. Pytania tego typu stosuje się wówczas, kiedy chcemy w sposób świadomy wykluczyć pewną część respondentów z możliwości udzielenia odpowiedzi (np. kiedy pytamy osoby bezdomne o to, czy w ciągu najbliższych dwóch tygodni są gotowe podjąć aktywność zarobkową, a następnie dla osób, które odpowiedziały „nie”, pytamy o motywy udzielenia takiej odpowiedzi). Analizując pokrótce strukturę zestandaryzowanego kwestionariusza wywiadu (zgodnie z Aneksem), można powiedzieć, że składa się on zasadniczo z kilkunastu części:  ogólne pytania metryczkowe  ocena zadowolenia z życia  własne samopoczucie  ocena własnej przyszłości  relacje i kontakty z rodziną  zdrowie i dobrostan psychiczny  hierarchia wartości  wyjście z bezdomności  życie rodzinne  przyczyny bezdomności  fazy bezdomności  ocena własnego życia – drabina szczęścia  aktywność zawodowa  aktywność społeczna  kwalifikacje zawodowe i

Reguły przejścia są swoistymi instrukcjami dla ankietera, wskazującymi, które pytania należy zadać danemu respondentowi jako następne (Sztabiński, Sawiński, Sztabiński, 2005, s. 61).

24

 

skutki bezdomności problemy z alkoholem

W kwestionariuszu, zastosowanym przy określaniu profilu osób bezdomnych oraz zagrożonych bezdomnością w Koszalinie , obok pytań oraz odpowiedzi zawarte były również wszelkiego rodzaju instrukcje skierowane tylko i wyłącznie do ankietera. Zawarte instrukcje szczegółowo określają sposób zadania pytania i zapisu odpowiedzi respondenta, ukazują reguły przejścia oraz pokazują konieczność zastosowania kart respondenta. 6. Metody badawcze zastosowane w badaniu III W celu uzyskania zobiektywizowanego obrazu systemu pomocy osobom bezdomnym w Koszalinie w zakresie identyfikacji obszarów niedoboru i zjawisk problemowych w obszarze pracy na rzecz osób bezdomnych na terenie gminy – miasta Koszalin niezbędna jest triangulacja metod badawczych. Dlatego materiał empiryczny zbierany będzie na trzy różne sposoby. Pozwoli to, przy zachowaniu należytej rzetelności zbierania danych, podnieść trafność uzyskanego opisu systemu. Zastosowane metody to indywidualne wywiady pogłębione realizowane z kluczowymi informatorami (osobami, które mają rozeznanie w interesujących badaczy kwestiach). Drugą wykorzystaną metodą będzie wywiad grupowy, również realizowany z kluczowymi informatorami z terenu gminy. Dane będą również pozyskiwane w oparciu o analizę materiałów zastanych (desk research). Ważnym źródłem danych, obiektywizującym uzyskane w trakcie bezpośrednich rozmów wyniki będzie realizacja kwestionariuszy kierowanych do Ośrodka Pomocy Społecznej, placówek dla osób bezdomnych oraz do instytucji mieszkalnictwa. Ostatnim opcjonalnym źródłem zbierania danych jest realizacja wizyt studyjnych/quasi obserwacji. Ich celem jest bezpośrednie zapoznanie badaczy ze specyfiką funkcjonowania koszalińskich placówek dla osób bezdomnych, a także ze specyfiką codziennej pracy w tychże miejscach. 6.1.

Indywidualne wywiady pogłębione

Opisywana metoda badawcza wpisuje się w naturalistyczny (interpretatywny, konstruktywistyczny) paradygmat uprawiania nauki. W dużym uproszczeniu opiera się on na przekonaniu, że w jakiejkolwiek aktywności człowieka bardzo trudno o obiektywny (przy rozumieniu obiektywizmu zgodnie z klasyczną teorią prawdy) wgląd osób trzecich w działalność człowieka (rozpoznanie jego intencji, zamierzeń). Przez co uzyskanie wiedzy prezentowanej w kategoriach prawdy jest praktycznie niemożliwe. Zgodnie z tą perspektywą na świat społeczny jest on konstruowany przez ludzkie praktyki i rozpoznanie tych praktyk, ich rozumienie, pozwala odtworzyć perspektywę aktorów społecznych. Co nie jest bez znaczenia dla praktyki życia społecznego. Znając perspektywę poszczególnych uczestników (współtwórców) życia społecznego (w naszym przypadku osób kluczowych dla funkcjonowania systemu pomocy osobom bezdomnym) można podejmować działania zmierzające do kształtowania owego świata. Metoda ta wpisuje się w szeroko rozumianą metodologię jakościową (M. Hammersley, P. Atkinson, 2000; K. Konecki, 2000; H.J. Rubin, I.S. Rubin, 1997) osadzoną w paradygmacie naturalistycznym. Analiza koncentruje się tu na udzieleniu rozmówcy głosu i stworzeniu

25

badanemu możliwości swobodnego wypowiadania się – opisywania poszczególnych, interesujących badacza obszarów problemowych. Gromadzony tak materiał empiryczny pozwala trafniej opisywać podejmowane problemy badawcze. Uzyskiwanych w taki sposób danych nie można poddawać statystycznym ekstrapolacjom, jak twierdzi wielu badaczy, uzyskane tu wyniki mogą być nieporównywalne z tymi wypływającymi z analiz ilościowych. Ogromną zaletą stosowania tej metody jest możliwość względnie pełnego rysowania lokalnych uwarunkowań i określania lokalnej specyfiki danej problematyki. Praktyczne wdrażanie zarysowanego podejścia wymaga dużych kompetencji w realizacji badań terenowych, którymi dysponują zwykle osoby mające już pewne doświadczenie w posługiwaniu się technikami jakościowymi. Nie mniej istotne, a prawdopodobnie nawet donioślejsze jest to by realizatorzy tego rodzaju badań byli specjalistami w zakresie poruszanej w podejmowanych badaniach problematyki. W naszym przypadku przeprowadzać indywidualne wywiady pogłębione będą specjaliści z zakresu pomocy ludziom bezdomnym. Respondentami będą osoby dysponujące wiedzą na temat funkcjonowania systemu pomocy osobom bezdomnym na danym obszarze: przedstawiciele organizacji i instytucji tworzących system pomocy. Wybrani zostaną po konsultacji ze zleceniodawcą. Rozmówcy będą dobierani zgodnie z aksjomatem poprawnego funkcjonowania polityki społecznej – to znaczy zaangażowania w zwalczanie zjawiska bezdomności instytucji z innych resortów niż jedynie pomoc społeczna. Zatem wśród respondentów znajdą się przedstawiciele pomocy społecznej, organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą osobom bezdomnym, resortu zdrowia, mieszkalnictwa, zatrudnienia, edukacji, a także służb mundurowych (policji, straży miejskiej, służby więziennej) oraz wymiaru sprawiedliwości. Realizacja indywidualnych wywiadów pogłębionych wpisuje się w myślenie o naukach społecznych dające uprzywilejowaną pozycję rozmówcy, badanemu, a nie badaczowi. W przypadku realizacji badań ilościowych (ankietowych) to badacz jest osobą, która zadając pytania „wie o co pytać”. W przypadku indywidualnych wywiadów zakłada się, że w badanej problematyce są sensy, znaczenia, nieprzewidziane przez badacza i to właśnie rozmówca w trakcie wywiadu będzie wraz z badaczem odkrywał owe znaczenia, które mogłyby umknąć w przypadku stosowania wywiadów kwestionariuszowych. Zebrane dane mają charakter swobodnych rozmów ustrukturyzowanych jedynie ramami przyjętego scenariusza wywiadu. Dlatego tez wymagają wnikliwej analizy i interpretacji. Tego rodzaju podejście warto stosować w przypadku eksploracji zagadnień, które trudno uchwycić przy wykorzystaniu narzędzi ilościowych. Charakterystyka systemu pomocy, wymagająca zasięgnięcia opinii osób kluczowych dla działania owego systemu jest bardzo trudna do przeprowadzenia za pomocą kwestionariuszy wywiadu, czy ankiety, natomiast wywiad daje tu możliwość względnie swobodnej rekonstrukcji znaczeń sensów jakie agensi przypisują swojej pracy i systemowi, w ramach którego pracują. Do zalet tej metody z pewnością można zliczyć jej otwartość na zbieranie danych, nieprzewidzianych przez badacza. Chodzi tu o odkrywanie niuansów wcześniej nie przewidzianych, a ważnych dla badanej problematyki. Do ograniczeń z pewnością należy tu zaliczyć wątpliwość w dokonywaniu generalizacji uzyskiwanych wyników, a także wszelkie ograniczenia związane z nielosowym doborem respondentów do wywiadów co, z perspektywy badań ilościowych stanowi ograniczenia tej metody.

26

6.2.

Wywiad grupowy

Wywiad grupowy to niestandaryzowana forma wywiadu. Badani poddani są tu oddziaływaniu grupowemu. Jest on bliższy jakościowemu paradygmatowi niż pozytywistycznemu (ilościowemu). Metoda ta polega na zebraniu opinii więcej niż jednej osoby jednocześnie. Stosowana jest przede wszystkim w badaniach marketingowych, a jej głównym celem jest znalezienie trendów w postrzeganiu produktów, marek. Natomiast w badaniach społecznych wywiad grupowy stosowany jest często podczas ewaluacji programów, projektów, analizy funkcjonujących systemów, analizy funkcjonowania instytucji, organizacji. Upraszczając wywiad grupowy to moderowana dyskusja na określony, wcześniej przygotowany temat. Wywiad sprowadza się do rozmowy grupy osób na wybrany, interesujący uczestników temat. Rozmowy jest moderowana, prowadzonej przez badacza, który opiera się na opracowanych wcześniej ramach wywiadu (swoistym scenariuszu). Wywiad zawsze musi być rejestrowany, koniecznie na kamerze, tak by badacz dysponował jednocześnie ścieżką audio oraz obrazem – w późniejszej analizie ułatwia to przypisanie poszczególnych wypowiedzi do konkretnych osób. Jedna sesja trwa zazwyczaj około dwóch godzin. Głównym celem nie jest zanotowanie jednostkowych opinii poszczególnych jednostek, ale opinii, które tworzą się w procesie interakcji (D. Maison, 2001, s. 20). Respondenci do tej części badania dobrani będą w sposób analogiczny jak do wywiadów indywidualnych. Podstawowym kryterium będzie tu waga posiadanej przez uczestnika wiedzy, perspektywy dla całości funkcjonowania systemu pomocy osobom bezdomnym w Koszalinie. Z perspektywy badań ilościowych taki dobór nazwać należy celowym. W przypadku wywiadów grupowych zakres zbieranych danych jest podobny do tego, jaki uzyskujemy w indywidualnych wywiadach pogłębionych, z tą jednak różnica, że można tu wykorzystywać różne metody pracy grupowej. to narzędzie może służyć praktycznym celom – pracę grupy można kierunkować np. na wspólne tworzenie rozwiązań mających na celu uporanie się z konkretnym problemem, czy sama identyfikację problemu. Uruchamianie procesu grupowego służyć może również takim praktycznym celom, jak zawiązywanie, pogłębianie współpracy, oparte na wzajemnym poznaniu, rozumieniu. Co jednocześnie jest poznawczo niezwykle istotne. Tak więc wywiady grupowe pozwalają poznać sensy, znaczenia jakie badani przypisują określonym zjawiskom, wartościom (podobnie jak w przypadku indywidualnych wywiadów pogłębionych), a ponadto określać dynamikę grupy i przez to stawiać odpowiedzi na pytanie o szanse współpracy, wspólnego rozwiązywania problemów przez badanych. Tę metodę pozyskiwania danych można stosować na trzy sposoby. W dwóch pierwszych stanowi ona uzupełnienie badań ilościowych. Wykorzystuje się ją już na etapie formułowania problematyki badawczej, w tym wypadku wywiady grupowe służą dookreśleniu problematyki jaka ma być poruszana w trakcie badań ilościowych. Drugi sposób wykorzystywania tej metody to podsumowanie badań ilościowych. Często wywiady grupowe przeprowadza się po realizacji pozostałych składowych badania i stanowią one swoiste podsumowanie całego badania. Przed respondentami stawia się wyniki badań i prosi ich o podsumowanie, ustosunkowanie się do nich. Trzecim sposobem korzystania z tej metody jest w pełni autonomiczne jej zastosowanie. W takim podejściu zadaniem wywiadu jest przede wszystkim eksploracja nowych obszarów oraz tworzenie i testowanie nowych pomysłów. W naszym badaniu wywiad grupowy stanowi uzupełnienie oraz podsumowanie całego procesu

27

badawczego – to jest zarówno części ilościowej (zadanie I) jak i analizy treści i indywidualnych wywiadów pogłębionych (zadanie III). Do zalet należy tu wymienić: a) dynamika grupy z pozytywnym wpływem uczestników na siebie – między innymi

stymulowanie własną wypowiedzią innych do brania udziału w dyskusji, b) pozytywny wpływ moderatora który skutecznie stymuluje dyskusję i dzięki temu

uzyskuje od uczestników wywiadu obiektywne informacje c) zebranie wielu danych i informacji od wielu osób w krótkim czasie, d) bogactwo wniosków poprzez wielość interpretacji

Wadami metody wywiadu zbiorowego są: a) możliwość wystąpienia negatywnego wzajemnego oddziaływania uczestników na siebie (zjawisko konformizmu grupowego, sugerowanie, dominowanie), b) możliwość negatywnego wpływu moderatora (hamowanie bądź przyspieszanie dyskusji bądź uzyskiwanie nieobiektywnych informacji, c) uzyskiwanie bardziej powierzchownych informacji niż w indywidualnym wywiadzie pogłębionym, d) ryzyko nadinterpretacji lub mylnej interpretacji (D. Maison, 2001, 23) 6.3.

Desk reaserch

Analiza źródeł wtórnych (desk research) jest poszukiwaniem informacji, które w postaci spisanej istnieją w wielu rodzajach dokumentów, zgromadzonych przez inne podmioty (V. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, 2001, s. 321). W zależności od celu i przedmiotu badania, desk research mogą służyć jako badania właściwe lub jako rozpoznawcze jakościowe badania – poprzedzające np. badania ankietowe. Do najczęściej analizowanych dokumentów zaliczyć należy: a) publikacje b) raporty c) biuletyny d) bazy danych e) katalogi f) informacje dostępne na internetowych stronach www i inne zasoby internetowe g) oficjalne dokumenty lokalne (strategie, programy, itp.) h) wyniki innych badań społecznych w zakresie interesującej badacza tematyki Analiza desk research bardzo często koncentruje się wokół oficjalnych dokumentów. Ten rodzaj materiału empirycznego jest istotny przy diagnozowaniu lokalnych systemów np. polityki społeczne czy pomocy społecznej, albo rozwiązywania określonego problemu. Źródła danych o osobach bezdomnych mogą być sklasyfikowane w następujące typy: a) dane administracyjne (np. rejestry więźniów), b) badania ankietowe na segmentach populacji (np. badanie gospodarstw domowych),

28

c) dane o całej populacji (np. ewidencja ludności lub spis powszechny) (V. BushGeertsema, B. Edgar, M. Harrison, M. Illsey i B.P. Watson, 2008, s. 241). Źródeł wiedzy o osobach bezdomnych należy dodatkowo szukać w specjalistycznych bazach danych, będących własnością organizacji pozarządowych, które zawierają informacje o bezdomnych klientach pomocy społecznej. Należą do nich takie instytucje jak Stowarzyszenie Klon/Jawor, Pogotowie Interwencji Społecznej z Warszawy, Fundacja Pomocy im. Św. Brata Alberta. Ośrodki pomocy społecznej również gromadzą dane o osobach bezdomnych np. Referat ds. osób Bezdomnych Gdańskiego Ośrodka Pomocy Społecznej czy baza danych „Ogólnopolskiego Porozumienia Osób, Organizacji i Instytucji Pomagających Ofiarom Przemocy Niebieska Linia” (www.porozumienie.niebieskalinia.pl) (J. Wygnańska 2005, s. 13-14). Przy wspomaganiu się istniejącymi bazami danych należy jednak bezwzględnie pamiętać o ich ograniczeniach. Jakość owych baz jest wypadkową jakości ich prowadzenia. Ponadto obecnie organizacje prowadzą bazy, które są nie współmierne – tak, że porównywanie ich między sobą jest bardzo trudne jeśli w wielu przypadkach nie wręcz niemożliwe. Analizowane będą następujące dokumenty planistyczne, programowe: a) b) c) d) e) f) g)

Strategia Rozwoju Koszalina - „Program Rozwoju”; Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Koszalin na lata 20092015; „Koszaliński Program Integracji Społecznej – START”; Koszaliński Program Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia Jej Skutków na lata 2010-2015 „DROGOWSKAZ”; Wieloletni plan inwestycyjny Miasta Koszalina na lata 2010-2013

Metoda ta nie wymaga prac terenowych, badacz pracuje w oparciu o ustalony katalog dokumentów, materiałów, jakie zamierza przeanalizować. Analizowane dokumenty muszą w sposób bezpośredni nawiązywać do interesującego badacza problemu, a ich liczba nie jest z góry ustalona i jako taka może się zmieniać w zależności od lokalnych uwarunkowań. Metoda ta nie posiada określonego czasu/fazy realizacji. Oznacza to, że pozyskiwanie i eksploracja danych trwa przez cały okres realizacji projektu badawczego (diagnozy lokalnej). Dokumenty zastane są na bieżąco uzupełnianie i zestawiane z pozyskanymi w trakcie pozostałych etapów badania materiałami. W niniejszym badaniu z względu na jego specyfikę – opis systemu pomocy ludziom bezdomnym oraz identyfikacja jego luk. Głównymi dokumentami jakie interesują badaczy będą wszelkie strategie i programy koncentrujące się na zagadnieniu bezdomności. Co determinuje charakter zbieranych danych. Interesowały nas będzie to jak w oficjalnym dyskursie postrzega się bezdomność. Czy jest prezentowana jako istotny problem, jak określa sie sposoby jej rozwiązania. Warto zwrócić uwagę na zasadnicze powody, z jakich realizuje się badania w oparciu o tę metodę. Można wymienić tu trzy główne przyczyny. Pierwszą są powody natury metodologicznej. Dane wtórne mogą być jedynymi dostępnymi danymi dla określonych problemów badawczych. W tym kontekście korzystanie z szerokiego materiału badawczego zebranego przez innych badaczy sprzyja większej rozpiętości i pogłębieniu analizy. Źródła wtórne pozwalają również lepiej poznać kontekst historyczny badanego zjawiska. Dane

29

wtórne można wykorzystywać także do celów porównawczych, co może skutkować zwiększeniem zakresu generalizacji, jak również stworzyć nowy kontekst dyskursu o interesującym badacza problemie społecznym. Ponadto motywem realizacji tego rodzaju badań są powody natury metodologicznej. Dane wtórne, jeśli są rzetelne i dokładne, stwarzają możliwość replikacji. Metoda ta umożliwia stosowanie długoterminowych planów badawczych. Analiza danych wtórnych może poprawić jakość pomiaru przez rozszerzanie zakresu zmiennych niezależnych, uwzględnionych w procesie operacjonalizacji pojęć. Analizę treści stosuje się również z powodów natury ekonomicznej. Cechą desk research jest zazwyczaj stosunkowo niedługi czas wykonania badania oraz relatywnie do innych metod prowadzenia badań – niski koszt. (V. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, 2001, s. 322-324). Niewątpliwą zaletą desk research jest to, że umożliwia obserwację zmian w sposobach mówienia o problemie społecznym na przestrzeni określonego czasu. Analiza źródeł wtórnych ma również pewne ograniczenia. Do najważniejszych zaliczyć należy to, że dostępne informacje zazwyczaj nie odpowiadają w pełni na postawiony problem badawczy. Drugim ważnym ograniczeniem jest dostępność odpowiednich danych, która jest często niewystarczająca. Jakość dostępnych danych jest rezultatem jakości prowadzenia dokumentacji, baz danych itp. Pamiętać również należy o tym, że ograniczeniem tej metody może być niechęć posiadaczy analizowanych treści do ich ujawniania, do poddawania ich analizie. Jak wskazuje literatura przedmiotu, kolejnym ograniczeniem desk research są sytuacje, gdy badacz nie dysponuje wystarczającymi informacjami o tym, w jaki sposób dane zostały zebrane (V. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, 2001, s. 325). Nie bez znaczenia dla powodzenia tego typu analizy jest również kwestia aktualności zbieranych danych, które często nie są danymi najnowszymi. 6.4.

Kwestionariusze ankiety (pomoc społeczna, mieszkalnictwo)

W ramach zadania przeprowadzone zostaną swoiste badania kwestionariuszowe. Badacze przygotowali kilka narzędzi badawczych kierowanych do szeregu instytucji w Koszalinie. Należą do nich: kwestionariusze do Ośrodka Pomocy Społecznej oraz do placówek udzielających schronienia osobom bezdomnym. Narzędzia te wypełniają pracownicy tychże instytucji, a zbierane dane dotyczą charakteru udzielanej osobom bezdomnym pomocy, jej wymiaru, a także kosztów jakie się z tym wiążą. Kolejny przygotowanym narzędziem jest ankieta kierowana do jednostek w gminie – miasto Koszalin zorientowanych w realiach mieszkaniowych w miejscowości (wydział mieszkaniowy w urzędzie miasta, a także spółdzielnie mieszkaniowe). Przy pomocy tego narzędzia realizatorzy badania uzyskają podstawowe dane na temat polityki mieszkaniowej miasta. Co pozwoli określić jeden z wymiarów polityki społecznej w zakresie zwalczania bezdomności. Słowem, zadanie III w badaniu zostanie wzbogacone o komponent ilościowy: a) ankietę kierowaną do Ośrodka Pomocy Społecznej b) ankietę kierowaną do koszalińskich placówek (noclegownia, schronisko) c) ankietę do instytucji mieszkaniowych (spółdzielnie oraz wydział gospodarki mieszkaniowej)

30

Wykorzystanie tych narzędzi pozwoli uzyskać informacje, które w zestawieniu z rezultatami części jakościowej pozwolą nakreślić pełny obraz funkcjonowania systemu pomocy osobom bezdomnym w Koszalinie z uwzględnieniem sześciu sfer wykluczenia osoby bezdomnej z życia społecznego. Narzędzia zaprojektowano i skierowano do tych instytucji (spółdzielnie mieszkaniowe, gospodarka mieszkaniowa, ośrodek pomocy społecznej, placówki) ponieważ dysponują one informacjami istotnymi z perspektywy funkcjonowania systemu pomocy ludziom bezdomnym. Zbierane dane koncentrowały się będą głównie wokół następujących zagadnień. Po pierwsze związanych z kosztami pomocy świadczonej osobom bezdomnym w wymiarze interwencji i integracji. Czyli chodzi tu o możliwie precyzyjne określenie nakładów związanych z udzielaniem pomocy, ale również o identyfikację narzędzi stosowanych w działaniach związanych integracją osób bezdomnych (liczba wykorzystywanych narzędzi oraz ich skuteczność). interesują nas również wszelkie dane dotyczące kondycji mieszkalnictwa w Koszalinie. Jest to istotne z perspektywy wychodzenia z bezdomności, jak i dane dotyczące skali zadłużeń lokali mieszkalnych (co jest kluczowe w przypadku wchodzenia w bezdomność). Zbierane dane będą miały charakter ilościowy. Warto wymienić tu ograniczenia jakie mogą wystąpić przy zastosowaniu tej metody zbierania danych. Jej skuteczność uzależniona jest od jakości informacji podsiadanych przez jednostki do których kieruje się ankiety. I umiejętności samych instytucji do sięgania do posiadanych danych – zdarza się, że dana instytucja posiada wszelkie dane, o które badacz pyta sie w ankiecie, jednakże nie jest wstanie ich przedstawić ponieważ są rozczłonkowane. 6.5.

Wizyty studyjne/quasi obserwacje - opcjonalnie

Opcjonalnie w stosunku do wymienionych powyżej metod badawczych, realizatorzy analizy planują zrealizować wizyty studyjne/quasi obserwacje w kluczowych placówkach dla osób bezdomnych i instytucjach, które podejmują działania dla osób bezdomnych w Koszalinie. Celem wizyt jest zapoznanie się z codzienną praktyką pracy kluczowych podmiotów. W trakcie wizyt studyjnych uszczegółowić będzie można zagadnienia związane z działalnością organizacji i instytucji. Celem wizyt jest zapoznanie się ze specyfiką pracy w Koszalinie, wizyty nie mają zaplanowanego scenariusza, ma być to swobodne spotkanie i rozmowa o pomocy ludziom bezdomnym w mieście, której główna ramą ograniczającą jest generalna tematyka diagnozy – bezdomność. Proponowana metoda wywodzi się z tradycji badań etnograficznych. I proponowane wizyty można traktować jako wariant tego rodzaju obserwacji. Można w nich odnaleźć cechy konstytutywne, które zdaniem etnografów mówiły o wartości realizacji tego rodzaju badań. Po pierwsze badacze odwiedzający placówki będą ekspertami posiadającymi rozeznanie w specyfice funkcjonowania systemu pomocy ludziom bezdomnym. Ponadto dodatkową wartością będzie to, że wizytujący pochodząc z zewnątrz będą znajdować sie niejako na zewnątrz. Co zgodnie z zasadami obserwacji etnograficznej stworzy dystans umożliwiający im wgląd w specyfikę funkcjonowania odwiedzanych miejsc. Chodzi tu o prozaiczny fakt, że obserwator z zewnątrz zwraca uwagę na sensy i dostrzega ich wagę, które dla uczestnika są oczywiste i przez to stają się niedostrzegalne. Do wizyt wybrano następujące miejsca – lokalne placówki udzielające schronienia osobom bezdomnym (noclegownia, ogrzewalnia), Ośrodek Pomocy Społecznej. W tych trzech

31

miejscach badacze będą koncentrowali się na określeniu tego jaka jest codzienność funkcjonowania instytucji, placówki. Jakie są codzienne trudności. Jakie wypracowano jednostkowe rozwiązania. Wgląd w tego rodzaju informacje pozwali określić lokalną specyfikę funkcjonowania poszczególnych instytucji z perspektywy osób bezpośrednio w nich pracujących. 7. Kwestie etyczne W badaniach społecznych szczególnie ważnym zagadnieniem jest etyka ich realizacji. Oczywiście konkretne kroki służące zabezpieczeniu podejścia etycznego różnią się w zależności od przyjętej metody badawczej. niemniej nadrzędną zasadą jest poszanowanie intymności i prywatności respondentów. Badania społeczne nie mają prawa wyrządzać badanym żadnych szkód. W zależności od przyjętej metody by spełnić ten imperatyw należy podejmować bardziej lub mniej restrykcyjne kroki. W przypadku indywidualnych wywiadów pogłębionych oraz wywiadów grupowych należy zachować szczególną czujność. Respondenci zawsze, bezwarunkowo muszą zostać zapewnieni o tym, że wszystko co w trakcie badanie mówią pozostanie między nimi a badaczem. jeśli wywiady są rejestrowane, to nagrania zawsze muszą pozostać jedynie do dyspozycji badaczy. Natomiast jeśli są transkrybowane to poza zespół badawczy mogą być udostępniane jedynie po uprzednim zakodowaniu poszczególnych rozmówców, tak by uniemożliwić łączenie wypowiedzi z poszczególnymi osobami. W przypadku wizyt studyjnych/quasi obserwacji również ich rezultatem ma być opis funkcjonowania placówki, instytucji, a nie prezentacja poszczególnych wypowiedzi osób opowiadających o pracy w tych miejscach. Desk research oraz cześć ilościowa badania nie będzie dotyczyć opinii respondentów, dlatego w tym miejscu stosunkowo łatwo będzie spełniać kryteria etyczne związane z prowadzeniem badań. 8. Dobór respondentów do badania w badaniu I Założono, że w badaniu I głównymi respondentami będą: a) osoby bezdomne przebywające w miejscach instytucjonalnego wsparcia (Schronisko prowadzone przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta w Koszalinie na ul. Mieszka I nr 16). W tym miejscu docelowo planuje się przeprowadzić badania z wszystkimi osobami, które zgodzą się na badanie metodą wywiadu kwestionariuszowego, b) osoby bezdomne przebywające z miejscach niemieszkalnych takich jak: dworce, działki, altanki, ulice, parki pustostany. W tych miejscach trudno założyć konkretną liczbę respondentów jednakże planuje się dotarcie do wszystkich wskazanych przez specjalistów oraz same osoby bezdomne miejsc niemieszkalnych. Przypuszcza się, że najważniejszym terenem badawczym będzie dworzec w Koszalinie i jego najbliższe okolice, c) osoby zagrożone bezdomnością wskazane przez pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie. W tym zakresie ustalono, że pracownicy MOPS Koszalin zaproszą wybrane osoby zagrożone bezdomnością do przeprowadzenia rozmowy w dwóch budynkach MOPS zaś inni pracownicy socjalni wytypują osoby

32

mieszkające na osiedlu socjalnym w mieszkaniach socjalnych przy ul. Przemysłowej 4. 9. Dobór respondentów do badania w badaniu III Badana grupa to łącznie grupa 30 osób (Użytkowników) – reprezentantów kluczowych instytucji w zakresie pomocy osobom bezdomnym na terenie miasta Koszalina. Grupa zostanie wybrana spośród min. 10 instytucji z terenu Koszalina pracujących na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością. W związku z zaplanowanym obszarem działań badanie przeprowadzone zostanie z przedstawicielami organizacji/instytucji w obszarze polityki społecznej reprezentującymi poszczególne wymiary polityki rozwiązywania problemu bezdomności: a) Przedstawiciele władz lokalnych odpowiedzialni za politykę społeczną miasta Koszalin, województwa zachodnio-pomorskiego (Urząd Gminy i Miasta Koszalin, Urząd Wojewódzki, Urząd Marszałkowski) b) Przedstawiciele służb pomocy społecznej (Ośrodek Pomocy Społecznej) c) Przedstawiciele organizacji pozarządowych realizujących usługi dla osób bezdomnych i/lub zagrożonych bezdomnością d) Przedstawiciele instytucji rynku pracy (Powiatowego Urzędu Pracy) realizujących działania z ludźmi bezdomnymi e) Przedstawiciele placówek służby zdrowia (Szpitale, SOR, ZOL, ZPO, poradnie uzależnień, Hospicja) f) Przedstawiciele instytucji mieszkaniowych (spółdzielnie, wspólnoty) g) Przedstawiciele kluczowych wydziałów Urzędu Gminy i Miasta Koszalin (Gospodarka mieszkaniowa, Wydział Spraw Społecznych) h) Przedstawiciele służb bezpieczeństwa publicznego (Policja, Straż Miejska) i) Przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości (kuratorzy, Służba Więzienna) j) Przedstawiciele kolei (PKP, Straż Ochrony Kolei) k) Przedstawiciele edukacji i oświaty l) Inni kluczowi interesariusze W badaniu nie muszą brać udziału przedstawiciele wszystkich instytucji i organizacji, ważne jednak by uczestnicy wywiadów indywidualnych i wywiadu grupowego reprezentowali kluczowych interesariuszy w zakresie bezdomności w Koszalinie.

33

NARZĘDZIA BADAWCZE ZASTOSOWANE W BADANIU I 1. Zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób bezdomnych Szanowni Paostwo, Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności na zlecenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie przeprowadza badania dotyczące najważniejszych potrzeb osób nieposiadających własnego miejsca zamieszkania. Zależy nam na tym, by wyniki aktualnie prowadzonych badao wiernie oddawały obraz rzeczywistości, dlatego zwracamy się do Pana/i o rzetelne udzielanie odpowiedzi zgodnych z Pana/i przekonaniami. Proszę pamiętad, że nie ma odpowiedzi ani dobrych, ani złych. Pragniemy zapewnid Pana/ią o całkowitej anonimowości i poufności zgromadzonych danych informując jednocześnie, że zostaną one przedstawione jedynie w zbiorczych zestawieniach statystycznych. Z góry dziękujemy za poświęcony czas i wzięcie udziału w badaniu. CZĘŚD 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O RESPONDENTACH ORAZ ICH BEZDOMNOŚCI Na wstępie rozmowy należy upewnid się czy osoba nie uczestniczyła już w badaniu!!! Na początku prosimy Pana/ią o udzielenie kilku podstawowych informacji o sobie. Celem zadawanych pytao w tej części wywiadu będzie poznanie głównych uwarunkowao Pana/i obecnej sytuacji życiowej. 1.

Płed respondenta: proszę nie czytad tego pytania, tylko zaznaczyd prawidłową odpowiedź 1. Kobieta 2. Mężczyzna

2.

Ile ma Pan/i ukooczonych lat? Proszę wpisad podaną liczbę. W przypadku podania daty urodzenia proszę wpisad obliczoną liczbę lat …............... lat

3.

Jak długo jest Pan/i osobą bezdomną? Proszę podad liczbę lat …................

4.

Jaki jest Pana/i aktualny poziom wykształcenia? Pokaż kartę nr 1 1. 2. 3. 4. 5.

5.

niepełne podstawowe podstawowe zawodowe niepełne średnie zawodowe (bez matury) niepełne średnie ogólnokształcące (bez matury)

6. 7. 8. 9. 10.

średnie zawodowe (z maturą) średnie ogólnokształcące (z maturą) pomaturalne wyższe (w tym zawodowe) Nie wiem, nie pamiętam – nie czytad tej odp.

6. 7. 8. 9. 10.

średnie zawodowe (z maturą) średnie ogólnokształcące (z maturą) pomaturalne wyższe (w tym zawodowe) Nie wiem, nie pamiętam – nie czytad tej odp.

Jakie wykształcenie posiada bądź posiadała Pana/i matka? Pokaż kartę nr 1 1. 2. 3. 4. 5.

niepełne podstawowe podstawowe zawodowe niepełne średnie zawodowe (bez matury) niepełne średnie ogólnokształcące (bez matury)

34

Jakie wykształcenie posiada bądź posiadał Pana/i ojciec? Pokaż kartę nr 1 średnie zawodowe (z maturą) średnie ogólnokształcące (z maturą) pomaturalne wyższe (w tym zawodowe) Nie wiem, nie pamiętam – nie czytad tej odp.

dobrze

Bardzo dobrze

Trudno Powiedzied – nie czytad tej odp.

Proszę powiedzied jak Pan/i ocenia: Pokaż kartę nr 2

7.1. swoją obecną sytuację materialną? 7.2. swoją sytuację materialną tuż przed rozpoczęciem się Pan/i bezdomności? 7.3. sytuację materialną Pana/i rodziny, kiedy był/a Pan/i dzieckiem

8.

6. 7. 8. 9. 10.

Dostatecznie

7.

niepełne podstawowe podstawowe zawodowe niepełne średnie zawodowe (bez matury) niepełne średnie ogólnokształcące (bez matury)

źle

1. 2. 3. 4. 5.

Bardzo Źle

6.

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

1

2

3

4

5

6

Dziękuję za udzielone odpowiedzi. Kolejna częśd wywiadu dotyczyd będzie Pani/Pana zadowolenia z różnych dziedzin życia. Chcielibyśmy, aby teraz Pan/i ocenił(a) poszczególne dziedziny swego życia i powiedział(a), w jakim stopniu jest Pan/i z każdej z nich zadowolony(na). Do tego celu proszę użyd skali, którą ma Pan/i przed sobą. Pokaż kartę nr 3 1 – bardzo niezadowolony 2 – niezadowolony 3 – dosyd niezadowolony 4 – dosyd zadowolony 5 – zadowolony 6 – bardzo zadowolony

8.1. Z siebie samej/samego 8.2. Ze swoich stosunków z najbliższą rodziną 8.3. Z sytuacji finansowej 8.4. Ze stosunków z kolegami (grupą przyjaciół) 8.5. Ze swego stanu zdrowia 8.6. Z sytuacji w kraju 8.7. Z perspektywy na przyszłośd 8.8. Z osiągnięd życiowych 8.9. Ze sposobu spędzania wolnego czasu

1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4 4 4 4

5 5 5 5 5 5 5 5 5

35

6 6 6 6 6 6 6 6 6

9.

Przeczytam teraz Panu/i kilka ogólnych stwierdzeo na które proszę udzielid odpowiedzi. Do tego celu proszę użyd kolejnej karty przygotowanej specjalnie do tego pytania. Pokaż kartę nr 4 1 – zdecydowanie nieprawdziwe 2 – w większości przypadków nieprawdziwe 3 – raczej nieprawdziwe 4 – trochę nieprawdziwe 5 – trochę prawdziwe 6 – raczej prawdziwe 7 – w większości przypadków prawdziwe 8 – zdecydowanie prawdziwe

9.1. Potrafię rozważad wiele sposobów wyjścia z kłopotu 9.2. Energicznie realizuję moje zamierzenia 9.3. Czuję się zazwyczaj zmęczony(na) 9.4. Jest wiele sposobów rozwiązania każdego problemu 9.5. W czasie dyskusji czy kłótni łatwo ustępuję 9.6. Potrafię rozważyd wiele możliwości dochodzenia do rzeczy, na których mi najbardziej zależy 9.7. Obawiam się o moje zdrowie 9.8. Nawet jeśli inni dają za wygraną, ja wiem, że jestem w stanie znaleźd sposób rozwiązania problemu 9. 9. Moje życiowe doświadczenie dobrze przygotowało mnie do wyzwao przyszłości 9.10. Odnoszę sukcesy w życiu 9.11. Zazwyczaj czuję się zatroskany(na) o coś 9.12. Osiągam cele, które sobie stawiam

1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4

5 5 5 5 5 5

6 6 6 6 6 6

7 7 7 7 7 7

8 8 8 8 8 8

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

6 6

7 7

8 8

1 1 1 1

2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

5 5 5 5

6 6 6 6

7 7 7 7

8 8 8 8

10. Czy czuje się Pan/i w jakimś stopniu winny temu, że jest Pan/i osobą bezdomną czy też czuje się Pan/i niewinny? Pokaż kartę nr 5 1. 2. 3. 4. 5.

zdecydowanie czuję się winny/a raczej czuję się winny/a raczej nie czuję się winny/a zdecydowanie nie czuję się winny/a nie wiem - nie czytad tej odp.

11. Kto według Pana/i ponosi największą odpowiedzialnośd za Pana/i bezdomnośd? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 6 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

paostwo / rząd społeczeostwo ja sam moja rodzina moi znajomi pomoc społeczna nie wiem - nie czytad tej odp. ktoś inny, kto?.......................................

36

12. Jakie są przyczyny Pana/i bezdomności, które były niezależne od Pana/i? Proszę wskazad maksymalnie 3 najbardziej istotne według Pana/przyczyny własnej bezdomności - Pokaż kartę nr 7 1. wypędzenie z mieszkania przez rodzinę/współlokatorów z powodu konfliktów, 2. eksmisja , wymeldowanie – decyzja administracyjna, 3. utrata noclegów w miejscu byłej pracy, 4. uzależnienie Pana/i partnera (partnerki) męża (żony) – alkoholizm, narkomania, hazard , 5. koniecznośd opuszczenia przez Pana/i instytucji domu dziecka bądź zakładu karnego, 6. ucieczka przed przemocą w rodzinie, 7. zadłużenie, 8. choroba psychiczna (partnerki) męża (żony) bądź innego członka rodziny, 9. utrata pracy, bezrobocie , 10. rozpad związku partnerskiego z przyczyny partnera(partnerki) męża (żony) bądź innego członka rodziny, 11. niepełnosprawnośd partnera(partnerki) męża (żony) bądź innego członka rodziny, 12. inne, jakie?........................................................... 13. Porozmawiajmy teraz trochę o przyczynach Pana/i bezdomności. Jakie są zależne od Pana/i przyczyny bezdomności? Proszę wybrad maksymalnie 3 odpowiedzi - Pokaż kartę nr 8 1. 2. 3.

alkoholizm własny, narkomania własna, choroba psychiczna własna,

4. 5. 6. 7. 8.

rozpad związku partnerskiego z Pana/i przyczyny, własny wybór, zły stan zdrowia, niepełnosprawnośd własna, hazard, inne, jakie?...........................................................

14. A jaka według Pana/i jest główna przyczyna Pana/i bezdomności? Należy wpisad tylko jedną przyczynę wskazaną przez osobę bezdomną. Jeśli osoba bezdomna wskaże na przykład na problem alkoholowy jako główną przyczynę to jasno trzeba sprecyzowad czy chodzi o alkoholizm jej (własny) czy partnera/partnerki 1. 2. 3.

......................................................... nie wiem - nie czytad tej odp. nie było jednej głównej przyczyny bądź trudną ją wskazad - nie czytad tej odp. CZĘŚD 2. OKRES POPRZEDZAJĄCY SYTUACJĘ BEZDOMNOŚCI – WYMIAR PREWENCJI

Dziękuję za dotychczas udzielone odpowiedzi. Dziękuje przede wszystkim za szczerośd oraz zaangażowanie w badanie. Wródmy teraz na moment do okresu bezpośrednio poprzedzającego Pana/i bezdomnośd. W sposób szczególny interesuje mnie czas JEDNEGO ROKU, który bezpośrednio poprzedzał Pana/i bezdomnośd 15. Czy rok przed okresem bezdomności przeczuwał/a Pan/i, że może stad się Pan/i osobą bezdomną? Pokaż kartę nr 9 1. Zdecydowanie nie 2. Raczej nie 3. Raczej tak 4. Zdecydowanie tak 5. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

37

16. Czy coś, jakieś wydarzenia zapowiadały, że może stad się Pan/i osobą bezdomną? Pokaż kartę nr 9 1. Zdecydowanie nie – przejdź do pytania nr 18 2. Raczej nie – przejdź do pytania nr 18 3. Raczej tak – przejdź do pytania nr 17 4. Zdecydowanie tak – przejdź do pytania nr 17 5. Trudno powiedzied – przejdź do pytania nr 18. Nie czytad tej odp. 17. Jeśli tak, to co to według Pana/i było? Proszę opisad w kilku słowach co zapowiadało, że może stad się Pan/i osobą bezdomną? ………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………… Kolejne pytanie składa się z części A, B i C. Ankieter powinien zadawad pytania ze względu na poszczególne wydarzenie. Na przykład jeśli pyta o zadłużenie to najpierw powinien zapytad czy ono wsytąpiło rok przed okresem bezdomności (A), jeśli tak to czy zwracał się o pomoc do jakiejś instytucji (B) a jeśli się zwracał to czy uzyskał pomoc (C). Jeśli na etapie pytania A okazuje się, że osoba bezdomna nie doświadczyła sytuacji zadłużenia to w dalszej kolejności rezygnujemy z zadawania pytania w części B i C odnoszących się do sytuacji zadłużenia 18. Czy w czasie bezpośrednio poprzedzającym Pana/i bezdomnośd wystąpił któryś z następujących problemów a jeśli tak to czy zwracał się Pan/i o pomoc i czy ją Pan/i uzyskał? 18.1. Zadłużenie 18.2.Eksmisja 18.3. Przemoc w rodzinie 18.4. Utrata pracy 18.5. Bieda, ubóstwo 18.6. Uzależnienie (alkohol, narkotyki, hazard) 18.7. Choroba psychiczna 18.8. Rozpad związku małżeoskiego/partnerskiego 18.9. Śmierd kogoś bliskiego 18.10. Opuszczenie zakładu karnego aresztu śledczego lub domu dziecka

18A. Czy przed okresem bezdomności wystąpiło któreś z następujących wydarzeo?

18B.Czy zwracał/a się Pan/i o pomoc do jakiejś instytucji? Nie do konkretnych osób ale do instytucji

18C. Czy uzyskał/a Pan/i jakąkolwiek pomocwsparcie?

Tak

Nie

Tak

Nie

Tak

Nie

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

19. Czy korzystał/a Pan/i z jakiejkolwiek pomocy przed okresem Pana/i bezdomności? Nie chodzi jedynie o pomoc jakichś instytucji, ale również o pomoc innych osób 1. Tak, często – przejdź do pytania nr 20 i następne 2. Tak, ale sporadycznie – przejdź do pytania nr 20 i następne 3. Nie, w ogóle nie korzystałem z niczyjej pomocy – przejdź do pytania nr 24 i następne 4. Nie wiem, nie pamiętam– przejdź do pytania nr 24 i następne.

38

20. Kto, jakie instytucje / jacy ludzie udzielał y/udzielali Panu/i wsparcia przed okresem Pana/i bezdomności? Proszę wskazad wszystkie instytucje, z których Pan/i korzystała bez względu na ich ilośd. Pokaż kartę nr 10 1. członkowie mojej rodziny, 2. znajomi, koledzy koleżanki 3. dobrzy ludzie 4. kościół 5. Urząd Miasta 6. Powiatowy Urząd Pracy 7. Spółdzielnia mieszkaniowa 8. MOPS Koszalin (pracownik socjalny MOPS-u)

9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Służby mundurowe (Policja, Straż Miejska, Straż Ochrony Kolei) Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia Kurator Placówka opiekuoczo- wychowawcza Ośrodek uzależnieo od alkoholu Centrum Interwencji Kryzysowej Kościół Pracodawca Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Trudno powiedzied, nie mam zdania - nie czytad tej odp.

21. Z jakich form pomocy korzystał/a Pan/i przed okresem, kiedy stał/a się Pan/i osobą bezdomną? Proszę wskazad na wszystkie te, które dotyczą Pana/i osobiście. Pokaż kartę nr 11 1. nocleg 2. wyżywienie 3. odzież 4. wsparcie finansowe 5. pomoc rzeczowa 6. pomoc psychologiczna 7. pomoc lekarska, szpitalna 8. doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy 9. poradnia uzależnieo 10. poradnictwo socjalne 11. pomoc w znalezieniu pracy 12. pomoc w znalezieniu mieszkania 13. pomoc w uregulowaniu kwestii dokumentów 14. uczestnictwo w kursach szkoleniach zawodowych 15. uczestnictwo w stażach zawodowych 16. podjęcie nauki w celu zdobycia lepszego wykształcenia 17. pomoc w nawiązaniu pozytywnych relacji z rodziną 18. pomoc w spłacie zadłużenia (czynszowego, alimentacyjnego, innych) 19. nie korzystałem w ogóle z poniższych form wsparcia – przejdź do pytania nr 22. Czy ktoś z Panem/Panią ustalał zakres oraz rodzaj świadczonej pomocy? To znaczy czy miał/a Pan/i jakąkolwiek możliwośd wpływu na rodzaj pomocy oraz jej przebieg w okresie poprzedzającym Pana/i bezdomnośd? Pokaż kartę nr 12 1. Zdecydowanie nie 2. Raczej nie 3. Raczej tak 4. Zdecydowanie tak 5. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

39

Raczej nie

Raczej tak

Zdecydowanie tak

Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

23.1. udzieloną w odpowiednim dla Pana/i czasie 23.2. odpowiednią do Pana/i ówczesnych potrzeb w swojej formie 23.3. odpowiednią do Pana/i ówczesnych potrzeb jeśli chodzi o wysokośd udzielonego wsparcia plus ilośd wsparcia 23.4. udzieloną w sposób profesjonalny 23.5. udzieloną przez osobę kompetentną 23.6. udzieloną w sposób dla Pana/i życzliwy i uprzejmy

Zdecydowanie nie

23. Czy ogólnie rzecz biorąc, pomoc, z której Pan/i korzystał/a przed okresem własnej bezdomności była pomocą: Pokaż kartę nr 12

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

1

2

3

4

5

1 1 1

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

24. Proszę powiedzied, z perspektywy czasu, jakiej pomocy przede wszystkim zabrakło Panu/i przed okresem Pana/i bezdomności, której udzielnie zapobiegłoby wejściu Pana/i w bezdomnośd? ………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………… CZĘŚD 3. OKRES BEZDOMNOŚCI FAKTYCZNEJ– WYMIAR INTERWENCJI

KWESTIE MIESZKANIOWE Przejdźmy do kolejnej części wywiadu, w której poruszad będziemy bieżące Pana/i problemy dnia codziennego. Prosimy pamiętad, że nie ma odpowiedzi ani dobrych, ani złych, są jedynie odpowiedzi szczere. W tej części badania będziemy pytad o Pana/i aktualną sytuację życiową. Zacznijmy może od Pana/i formalnej sytuacji mieszkaniowej 25. Jakie jest aktualne miejsce Pana/i przebywania? Pokaż kartę nr 13 1. schronisko, 2. noclegownia, 3. ogrzewalnia, 4. stancje, pokoje wynajmowane 5. altanki, baraki na działkach 6. pustostany, domy do rozbiórki

7. 8. 9. 10. 11. 12.

dworzec, wagony, bocznice kolejowe klatki schodowe, strychy, piwnice rury i węzły ciepłownicze, bunkry kątem u rodziny lub znajomych mieszkania wspierane inne, jakie?.......................................................

40

26. W jakich innych miejscach przebywał/a Pan/i w ciągu ostatnich 12 miesięcy? Proszę podad wszystkie odpowiedzi, które Pana/ią dotyczą. Pokaż kartę nr 14 1. schronisko, 2. noclegownia, 3. ogrzewalnia, 4. stancje, pokoje wynajmowane 5. altanki, baraki na działkach 6. pustostany, domy do rozbiórki 7. dworzec, wagony, bocznice kolejowe

W tym pytaniu proszę uwzględnid jedynie czas bezdomności respondenta (w przypadku, jeśli osoba jest osobą bezdomną krócej niż 12 miesięcy) 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

klatki schodowe, strychy, piwnice rury i węzły ciepłownicze, bunkry kątem u rodziny lub znajomych mieszkania wspierane zakład karny, areszt szpital, zakład leczniczy inne, jakie? ……………………………

27. Proszę podad nazwę miejscowości Pana/i ostatniego miejsce zameldowania na stałe. Miejscowośd: .......................

Województwo: ............................................

28. Gdzie Pan/i mieszkał/a w okresie dzieciostwa do 15 roku życia? 1. duże miasto (powyżej 100 tys. mieszkaoców) 2. małe miasto 3. wieś 29. Czy ma Pan/i złożony wniosek o przydział mieszkania komunalnego lub socjalnego? 1. Tak 2. nie 30. Czy jest Pan/i na liście oczekujących na mieszkanie? 1. tak 2. nie 3. nie wiem – nie czytad tej odp. 31. Czy stara się Pan(i) o samodzielne mieszkanie? 1. Tak – przejdź do pytania nr 32a 2. Nie – przejdź do pytania nr 32 32. Jeśli nie to dlaczego nie stara się Pan(i) o samodzielne mieszkanie? Pokaż kartę nr 15 1. nie wiem gdzie i jak 2. nie mam takiej potrzeby 3. wiem gdzie, ale nie umiem załatwid formalności 4. starałam/starałem się, ale za długo to trwało i przestałem/ straciłem nadzieję 5. i tak nie mam szans na jego uzyskanie 6. nie przysługuje mi prawo do starania się o takie mieszkanie / nie spełniam wymaganych kryteriów 7. inne ……………………………………… 32a. A co Pan/i dokładnie ma na myśli mówiąc, ze stara się Pan/i o mieszkanie? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

41

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33. Czy przebywając w tym miejscu, w którym się Pan/i aktualnie znajduje czuje się Pan/i osobą bezdomną? 1. Tak 2. Nie 3. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. ZDROWIE Chcielibyśmy teraz trochę uwagi poświęcid Pana/i zdrowiu. Chodzi o aktualną Pana/i kondycję fizyczną czyli o to, jak się Pan/i czyje, jakie ma Pan/i zdrowotne dolegliwości, jak generalnie ocenia Pan/i swoje własne zdrowie. Chcielibyśmy zapewnid Pana/ią w tym miejscu o anonimowości Pana/i odpowiedzi i o poufności zebranych wyników. Zacznijmy może od bardzo ogólnych kwestii dotyczących Pana/i zdrowia. 34. Czy posiada Pan/i ubezpieczenie zdrowotne? 1. Tak 2. Nie 3. nie wiem – nie czytad tej odp. 35. Czy ma Pan/i orzeczoną grupę inwalidzką lub stopieo niepełnosprawności? 1. tak - przejdź do pytania nr 36, omio pytanie 37 2. nie - przejdź do pytania nr 37 3. nie wiem - przejdź do pytania nr 37. Nie czytad tej odp. 36. Jaki stopieo niepełnosprawności Pan/i posiada? 1. znaczny/ pierwsza grupa 2. umiarkowany/ druga grupa 3. lekki/ trzecia grupa 4. nie wiem – nie czytad tej odp. 37. Czy stara się Pan/i o przyznanie grupy inwalidzkiej/stopnia niepełnosprawności? 1. Tak 2. Nie 38. Jak Pan/i ocenia swój aktualny stan zdrowia? Pokaż kartę nr 16 4. dobrze 1. niedostatecznie 5. bardzo dobrze 2. miernie 6. celująco 3. dostatecznie 7. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 39. Czy w ciągu ostatniego roku chorował/a Pan/i? 1. tak - przejdź do pytania nr 40 2. nie - przejdź do pytania nr 42 3. nie pamiętam - przejdź do pytania nr 42. Nie czytad tej odp. 40. Jak często w ciągu ostatniego roku był Pan/i chory/a? Pokaż kartę nr 17 1. bardzo rzadko 2. rzadko 3. często 4. bardzo często 5. trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

42

41. Czy jest Pan/i w stanie powiedzied ile dokładnie razy był(a) Pan/i chory(a) w ciągu ostatniego roku? Proszę wpisad konkretną liczbę zachorowao …………………………………………. 0. Nie jestem w stanie podad konkretnej liczby 42. Czy w ciągu ostatniego roku korzystał/a Pan/i z usług medycznych? 1. tak - przejdź do pytania nr 43 2. nie - przejdź do pytania nr 44 3. nie wiem, nie pamiętam - przejdź do pytania nr 44. Nie czytad tej odp. 43. Jaki to był typ pomocy? 1. lekarska (wymagająca kontaktu z lekarzem ale niezwiązana z pobytem w szpitalu 2. związana z hospitalizacją (pobytem w szpitalu) 3. pielęgniarska (niezwiązana z pobytem w szpitalu) 44. Jak Pan/i myśli czy w ciągu ostatnich pięciu lat Pana/i stan zdrowia uległ poprawie czy też pogorszeniu? Pokaż kartę nr 18 1. mój stan zdrowia uległ zasadniczej poprawie 2. mój stan zdrowia uległ poprawie, ale w nieznacznym stopniu 3. mój stan zdrowia zasadniczo się nie zmienił 4. mój stan zdrowia uległ nieznacznemu pogorszeniu 5. mój stan zdrowia uległ zasadniczemu pogorszeniu 6. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 45. Czy według Pana/i aktualny stan zdrowia pozwala na podjęcie jakiejkolwiek pracy? Pokaż kartę nr 19 1. zdecydowanie nie - przejdź do pytania nr 47 2. raczej nie- przejdź do pytania nr 47 3. raczej tak - przejdź do pytania nr 46 4. zdecydowanie tak- przejdź do pytania nr 46 5. trudno powiedzied - przejdź do pytania nr 47. Nie czytad tej odp. 46. Czy praca, którą jest Pan/i w stanie podjąd może byd 1. Lekka 2. Obojętnie 3. Ciężka 4. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 47. Czy obecnie choruje Pan/i na przewlekłe choroby? 1. Tak - przejdź do pytania nr 48 2. Nie - przejdź do pytania nr 49 3. nie wiem – przejdź do pytania nr 49. Nie czytad tej odp. 48. Jakiego rodzaju są to choroby? ………………………………………………………….………………………………………………………….……………………………………………………… ….………………………………………………………….………………………………………………………….…………………………………………………

43

49. Czy w ciągu ostatniego roku, tzn. począwszy od kwietnia ubiegłego roku do dziś, był(a) Pan/i zmuszony(a) z powodu braku pieniędzy zrezygnowad z: Pokaż kartę nr 20 49.1 wizyty u lekarza specjalisty 49.2 wizyty u dentysty/leczenia zębów 49.3 wykupienia recept/kupna leków lub innych środków medycznych zalecanych przez lekarza 49.4 wizyty u lekarza ogólnego 49.5 usług protetycznych 49.6 zrobienia analiz i badao diagnostycznych 49.7 zakupu okularów zalecanych przez lekarza 49.9 zabiegów rehabilitacyjnych 49.9 leczenia szpitalnego 49.10 innych usług medycznych/zdrowotnych

Nie pamiętam Dwa razu lub – nie czytad tej więcej odp. 3 4 3 4

Nie

Tak, raz

1 1

2 2

1

2

3

4

1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4 4

AKTYWNOŚD ZAWODOWA, DOCHODY 50. Porozmawiajmy przez moment o Pana/i aktualnej sytuacji zawodowej . Czy posiada Pan/i kwalifikacje zawodowe? 1. Tak 2. nie 51. Czy jest Pan/i zarejestrowany/a jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy w Urzędzie Pracy? 1. Tak 2. nie 52. Czy w ciągu ostatniego miesiąca wykonywał/a Pan/i jakąś pracę lub też miał jakiekolwiek zajęcie przynoszące zarobek? Uwzględniając również pracę na czarno 1. tak - przejdź do pytania nr 53 2. nie - przejdź do pytania nr 54 53. Czy ma Pan/i stałą umowę o pracę, zlecenie bądź o dzieło? 1. Tak - przejdź do pytania nr 61 2. Nie - przejdź do pytania nr 61 54. Dlaczego Pan/i nie pracuje? Można zaznaczyd dowolną liczbę odpowiedzi. Pokaż kartę nr 21 1. nie opłaca mi się pracowad 2. ze względu na zły stan zdrowia 3. ze względu na brak ofert pracy 4. ze względu na nieodpowiedni wiek 5. nie chce pracowad 6. nie może pracowad/dlaczego nie może pracowad............................................................... 7. inne/jakie ............................................................ 55. Czy był/aby Pan/i gotowy/a do podjęcia pracy jutro bądź w najbliższych dniach? 1. tak – przejdź do pytania nr 56 2. nie – przejdź do pytania nr 57 3. nie wiem –przejdź do pytania nr 57. Nie czytad tej odp.

44

56. Jaka mogłaby byd praca, którą jest Pan/i w stanie podjąd od jutra bądź w ciągu najbliższych dni? 1. tylko legalna 2. jakiejkolwiek pracy, legalna bądź nie 3. tylko praca na czarno 4. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 57. Czy w ciągu ostatniego miesiąca (4 tygodni) poszukiwał/a Pani/ pracy? 1. tak - przejdź do pytania nr 58 i 59, omio pytanie nr 60 2. nie - przejdź do pytania nr 60 58. W jaki sposób poszukiwał/a Pan/i pracy? Można wskazad więcej niż 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 22 1. poprzez Urząd Pracy 2. szukałem(łam) ogłoszeo w prasie i odpowiadałem(łam) na nie 3. odwiedzałem(łam) różne firmy i kontaktowałem(łam) się z bezpośrednio pracodawcami 4. poprzez znajomych 5. poprzez Internet 6. innymi sposobami, jakimi?............... ………… 59. Ile razy w ciągu tego czasu (ostatniego miesiąca) kontaktował/a się Pan/i z powyższymi osobami/instytucjami/firmami w celu znalezienia pracy? Pokaż kartę nr 23 1. 1 raz w ciągu tego miesiąca 2. 2 razy w ciągu tego miesiąca 3. 3 razy w ciągu tego miesiąca 4. 4 razy w ciągu tego miesiąca, czyli średnio 1 raz w tygodniu 5. od 2- 3 razy w tygodniu 6. średnio 4-5 razy w tygodniu czyli niemal codziennie 7. inne ………… 60. Dlaczego nie poszukiwał/a Pan/i pracy? Pytanie prekateryzowane. Proszę dad możliwośd swobodnej wypowiedzi respondentowi, zaś odpowiedź zaznaczyd na liście znajdującej się obok. Istnieje możliwośd wskazania więcej niż 1 odpowiedzi 1. już pracuję więc nie muszę szukad pracy 2. mam inne zajęcie (praca własna) i dlatego nie szukam pracy 3. jestem osobą niepełnosprawną i nie mam szans na zatrudnienie 4. jestem osobą niepełnosprawną i nie mogę pracowad 5. nie szukałem(łam) pracy ze względu na zły stan zdrowia 6. byłem(łam) chory(a)/ w szpitalu i dlatego nie mogłem(łam) tego robid 7. dopiero wyszedłem(łam) z więzienia i dlatego nie mogłem(łam) tego robid 8. opiekuję się (wychowuję) dziedmi i dlatego nie mam takiej możliwości, by pracowad 9. nie mam pomysłu, jakiej pracy mogłabym/mógłbym szukad, co mogłabym/mógłbym robid 10. nie wiem, w jaki sposób (gdzie) można szukad i znaleźd pracę 11. jestem już zniechęcony(na), bo niczego nie mogę znaleźd od dłuższego czasu 12. mam nieodpowiedni wiek (emerytalny) 13. nie szukam pracy, bo nie chcę pracowad 14. nie szukam pracy, bo nie opłaca mi się pracowad 15. inne ………………

45

61. Czy osiąga Pan/i jakiekolwiek dochody? Proszę wysondowad pod tym kątem respondenta, gdyż może on nie rozpoznawad pewnych źródeł dochodu, np. dochodów z pracy własnej lub zbierania datków, szczególnie, gdy osoba w poprzednich pytaniach zadeklarowała, że wykonuje takie zajęcia 1. tak – przejdź do pytania nr 62 2. nie – przejdź do pytania nr 64 3. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 64

62. Jaki Pani/Pana całkowity dochód miesięczny (na rękę)? Pokaż kartę nr 24 1. do 200 zł 2. 201-400 zł 3. 401-600 zł 4. 601-800 zł

5. 801-1000 zł 6. 1001-1200 zł 7. powyżej 1200 zł 8. nie wiem, nie liczyłem – nie czytad tej odp. 9. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. 10. inne ………………

Nawet jeśli osoba bezdomna nie będzie chciała podad kwoty swojego dochodu bądź odmawia udzielenia odpowiedzi prosimy o zadanie kolejnego pytania i przekonanie respondenta do wskazania źródła dochodu 63. Jakie są źródła tych dochodów? Można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź. Pokaż kartę nr 25 1. dochód z pracy najemnej 2. dochody z pracy najemnej dorywczej 3. dochody z pracy własnej (żebractwo, zbieranie złomu, butelek, …) 4. emerytura 5. renta inwalidzka (z tyt. niezdolności do pracy) 6. renta Socjalna 7. renta rodzinna 8. zasiłek chorobowy 9. zasiłek dla bezrobotnych 10. zasiłek macierzyoski

11. zasiłek rodzinny 12. dodatek wychowawczy 13. alimenty na dzieci od ojca/matki dzieci (regularne) 14. dodatek alimentacyjny (dodatek do zasiłku rodzinnego 15. inne zasiłki, dotacje pobierane z pomocy społecznej 16. inne dotacje, świadczenia pobierane z ZUS-u 17. proszę ludzi o datki 18. rodzina/znajomi mi pomagają – dostaję od nich pieniądze, w tym nieregularnie wypłacane alimenty lub ich części 19. inne ………………

64. Czy posiada Pan/i jakieś niespłacone długi, pożyczki, zaległości finansowe, bądź inne bieżące zobowiązania finansowe, np. alimenty? 1. Tak – przejdź do pytania nr 65 2. Nie – przejdź do pytania nr 67 3. Trudno powiedzied – przejdź do pytania nr 67. Nie czytad tej odp. 65. Proszę powiedzied jakiego rodzaju są to zobowiązania ? Proszę wskazad wszystkie odpowiedzi, które Pana/i dotyczą. Pokaż kartę nr 26 1. 2.

niespłacony kredyt w banku lub w innej instytucji finansowej kredyt w banku lub w innej instytucji finansowej

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

niezapłacone składki ZUS zobowiązania/długi wobec firm zasądzone przez sąd kary/ grzywny/ … alimenty bieżące (miesięczne) dług wobec rodziny dług wobec znajomych inne, jakie?....................................

46

3.

niezapłacone podatki

66. Czy stara się Pan/i regulowad te zobowiązania? 1. Tak, regularnie 2. Tak, ale nieregularnie 3. Nie, nie spłacam ich w ogóle– nie czytad tej odp. SYTUACJA RODZINNA Przejdźmy teraz może na moment do Pana/i rodziny. Zadam teraz Panu/i kilka prostych pytao o Pana/i ojca, matkę i ewentualne rodzeostwo. Prosimy odpowiadad na zadawane pytania odnosząc je do czasu obecnego 67. Czy żyje Pana/i matka? 1. tak – przejdź do pytania nr 68 2. nie – przejdź do pytania nr 71 3. nie wiem – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 71 4. nigdy nie znałem/am swojej matki– nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 71 68. Jak często utrzymuje Pan/i kontakty z matką? Pokaż kartę nr 27 1. w ogóle lub prawie w ogóle – przejdź do pytania nr 70 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 7. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. przejdź do pytania nr 70 69. Jakie są Pana/i aktualne stosunki z matką? Pokaż kartę nr 28 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 70. Jak często może Pan/i liczyd na jakąkolwiek pomoc Pana/i matki? Pokaż kartę nr 29 1. W ogóle 2. Bardzo rzadko 3. Rzadko 4. Często 5. Bardzo często 6. Zawsze 7. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

47

71. Czy żyje Pana/i ojciec? 1. tak – przejdź do pytania nr 72 2. nie – przejdź do pytania nr 75 3. nie wiem – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 75 4. nigdy nie znałem/am swojego ojca – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 75 72. Jak często utrzymuje Pan/i kontakty z ojcem? Pokaż kartę nr 27 1. w ogóle lub prawie w ogóle – przejdź do pytania nr 74 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 7. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 74 73. Jakie są Pana/i aktualne stosunki z ojcem? Pokaż kartę nr 28 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 74. Jak często może Pan/i liczyd na jakąkolwiek pomoc Pana/i ojca? Pokaż kartę nr 29 1. W ogóle 2. Bardzo rzadko 3. Rzadko 4. Często 5. Bardzo często 6. Zawsze 7. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 75. Czy Pana/i rodzice kiedykolwiek się rozwiedli? 1. Tak 2. Nie 3. Nie wiem – nie czytad tej odp.

76. Czy ma Pan/i rodzeostwo? 1. Tak, ile?.................... – przejdź do pytania nr 77 2. nie – przejdź do pytania nr 80 3. nie wiem – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 80

48

77. Jak często utrzymuje Pan/i kontakty z Pana/i rodzeostwem? Pokaż kartę nr 27 1. w ogóle lub prawie w ogóle – przejdź do pytania nr 79 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 7. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 79

78. Jakie są Pana/i aktualne stosunki z rodzeostwem? Pokaż kartę nr 28 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. To zależy – nie czytad tej odp. 9. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 79. Jak często może Pan/i liczyd na jakąkolwiek pomoc ze strony Pana/i rodzeostwa? Pokaż kartę nr 29 1. W ogóle 2. Bardzo rzadko 3. Rzadko 4. Często 5. Bardzo często 6. Zawsze 7. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 80. Kto według Pana/i był głównym żywicielem rodziny (dotyczy rodziny pochodzenia)? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 30 1. ojciec 2. matka 3. zarówno matka jak i ojciec 4. ktoś z rodzeostwa 5. ja 6. inny członek rodziny 7. nie wiem – nie czytad tej odp. 81. Kto według Pana/i był głową rodziny? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 30 1. ojciec 2. matka 3. zarówno matka jak i ojciec 4. ktoś z rodzeostwa 5. ja 6. inny członek rodziny 7. nie wiem – nie czytad tej odp.

49

82. Czy którekolwiek z rodziców było w jakimkolwiek momencie swego życia osobą bezdomną? 1. tak (kto?..............................................) 2. nie 3. nie wiem – nie czytad tej odp. 83. Czy ktokolwiek z Pana/i dalszej rodziny w jakimkolwiek momencie życia był osobą bezdomną? 1. tak (kto?.............................................) 2. nie 3. nie wiem – nie czytad tej odp. 84. Jaka była sytuacja materialna Pana/i rodziny kiedy był/a Pan/i dzieckiem? Dotyczy rodziny pochodzenia. Pokaż kartę nr 31 1. Bardzo dobra 2. Dobra 3. Raczej dobra 4. Przeciętna 5. Raczej zła 6. Zła 7. Bardzo zła 8. trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

85. Czy kiedykolwiek w Pana/i najbliższej rodzinie/ Domu Dziecka zdarzały się następujące sytuacje: Uwaga do ankietera: proszę zakreślid, czy odpowiedzi dotyczą rodziny czy Domu Dziecka 85.1. nadużywanie alkoholu 85.2. stosowanie narkotyków lub innych środków odurzających 85.3. stosowanie przemocy fizycznej 85.4. stosowanie przemocy psychicznej 85.5. molestowanie seksualne 85.6. zaburzenia psychiczne 85.7. próby samobójcze, samobójstwa, próby samookaleczenia 85.8. uprawianie nierządu (prostytucji) 85.9. przebywanie w zamkniętym zakładzie karnym / areszcie śledczym / domu poprawczym

Tak

Nie

1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2

86. Jaki jest Pana/i aktualny stan cywilny? Pokaż kartę nr 32 1. wolny – przejdź do pytania nr 89 2. zamężna/żonaty – przejdź do pytania nr 89 3. wdowa/wdowiec – przejdź do pytania nr 89 4. rozwiedziony/a – przejdź do pytania nr 87, 88 5. w separacji – przejdź do pytania nr 89 6. w nieformalnym związku (typu konkubinat) – przejdź do pytania nr 89 7. trudno powiedzied– przejdź do pytania nr 89. Nie czytad tej odp. 87. Jak często utrzymuje Pan/a kontakty ze swoją/ ze swoim byłą żoną/ byłym mężem? Pokaż kartę nr 27 1. w ogóle lub prawie w ogóle – przejdź do pytania nr 89 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej

50

7. Trudno powiedzied – przejdź do pytania nr 89. Nie czytad tej odp. 88. Jakie są Pana/a relacje z żoną/ mężem; byłą żona/byłym mężem? Pokaż kartę nr 28 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 89. Niezależnie od tego, jaki jest obecnie Pana/i stan cywilny, czy żyje Pan/i aktualnie w stałym związku? 1. tak, w związku formalnym – przejdź do pytania nr 90 2. tak, w związku nieformalnym (na kocią łapę/konkubinat) – przejdź do pytania nr 90 3. nie, aktualnie nie jestem w związku – przejdź do pytania nr 94 4. Trudno powiedzied – przejdź do pytania nr 94. Nie czytad tej odp. 90. Jakie są Pana/i stosunki z obecnym partnerem? Pokaż kartę nr 28 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 91. Czy Pana/i obecny/a mąż/żona; partner/partnerka w jakimkolwiek momencie swego życia była osobą bezdomną? 1. Tak 2. Nie 3. Nie dotyczy – nie czytad tej odp. 4. Nie wiem – nie czytad tej odp. 92. Czy w chwili obecnej Pana/i żona/mąż partnerka/partner jest osobą bezdomną? 1. tak 2. nie 3. nie dotyczy – nie czytad tej odp. 4. nie wiem – nie czytad tej odp. 93. Czy mieszka Pan/i razem ze swoją żona/mężem, partnerką/partnerem w chwili obecnej? 1. tak (gdzie?....................................) 2. nie (dlaczego?................................) 3. nie dotyczy 94. Czy posiada Pan/i żyjące dzieci? 1. tak, ile? Proszę podad liczbę .............. – przejdź do pytania nr 95 2. nie – przejdź do pytania nr 102 3. Nie wiem – przejdź do pytania nr 102. Nie czytad tej odp.

95. Czy do któregokolwiek z dzieci jest Pan/i pozbawiony(a) częściowo lub całkowicie praw rodzicielskich? 1. Tak, częściowo 2. Tak, całkowicie 3. Nie

51

4. nie wiem – nie czyta d tej odp. 5. odmowa odpowiedzi– nie czytad tej odp. 96. Czy posiada Pan/i dzieci NIEPEŁNOLETNIE? 1. Tak – przejdź do pytania nr 97 2. Nie – przejdź do pytania nr 99 3. Nie wiem – przejdź do pytania nr 99. Nie czytad tej odp. 97. Jak często spotyka się Pan/i ze swoimi NIEPEŁNOLETNIMI dziedmi? Pokaż kartę nr 27 1. w ogóle lub prawie w ogóle 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 98. Jakie są Pana/i stosunki z Pana/i NIEPEŁNOLETNIM dzieckiem/ niepełnoletnimi dziedmi? Pokaż kartę nr 28 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 99. Czy posiada Pan/i dzieci PEŁNOLETNIE? 1. Tak – przejdź do pytania nr 100 2. Nie – przejdź do pytania nr 102 3. Nie wiem – przejdź do pytania nr 102. Nie czytad tej odp. 100.Jak często spotyka się Pan/i ze swoimi PEŁNOLETNIMI dziedmi? Pokaż kartę nr 27 1. w ogóle lub prawie w ogóle 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 101.Jakie są Pana/i stosunki z Pana/i PEŁNOLETNIM DZIECKIEM/ NIEPEŁNOLETNIMI DZIEDMI? Pokaż kartę nr 28 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

52

102.Proszę teraz pomyśled o przyczynach swojej bezdomności , a następnie posłuchad poniższych twierdzeo i określid najwłaściwszą według siebie odpowiedź. – Pokaż Kartę nr 33 1 – nieprawda 2 – raczej nieprawda 3 – trudno powiedzied 4 – raczej prawda 5 – prawda. Jestem osobą bezdomną ponieważ: 102.1.Popełniłem/am w przeszłości życiowe błędy 102.2. Nie miałem/am szans zachowad swojego mieszkania 102.3. Nie chciało mi się zawalczyd o możliwośd stałego zamieszkania 102.4. Miałem/am życiowego pecha 102.5. Zmarł bliski mi członek rodziny/partner 102.6. Polityka władz do tego doprowadziła 102.7. Wykazałem/am zbyt mało własnej inicjatywy, aby utrzymad pracę 102.8. Rodzina pozbawiła mnie mieszkania 102.9. Zostałem/am ukarany/a za swoje błędy 102.10. Nie dbałem/am wystarczająco mocno o to, aby prowadzid normalne życie 102.11. Nikt mi nie pomógł w krytycznej sytuacji 102.12. Nie poradziłem/am sobie z nałogiem 102.13. Pozbawiono mnie możliwości pracy 102.14. Uciekłem/am w ten sposób od problemów rodzinnych 102.15. Doprowadziłem/am do rozbicia rodziny 102.16. Wpadłem/am w konflikty z prawem 102.17. Poważnie zachorowałem/am 102.18. Chciałem/am byd wolny/ą i nie mied żadnych zobowiązao 102.19. Uciekłem/am przed przemocą domową/ alkoholizmem w rodzinie 102.20. Moja rodzina/partner pozostawił/a mnie samą/samego AKTYWNOŚD SPOŁECZNA, WARTOŚCI

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

103.Chcielibyśmy zapytad również Pana/Panią o tak zwane aktywności społeczne, jakie podejmował/a Pan/i bądź jakich nie podejmował/a Pan/i w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Proszę się dobrze zastanowid i sięgnąd pamięcią rok wstecz. Czy w ciągu ostatniego roku: 103.1. brał/a Pan/i udział w wyborach prezydenckich 103.2. brał/a Pan/i udział w wyborach do samorządu lokalnego 103.3. brał/a Pan/i udział w wyborach parlamentarnych 103.4. uczestniczył/a Pan/i w jakimś wydarzeniu kulturalnym jako uczestnik 103.5. uczestniczył/a Pan/i w jakimś wydarzeniu sportowym jako uczestnik 103.6. szkolił/a się Pan/i dodatkowo 103.7. angażował się Pan/i w prace jako wolontariusz/wolontariuszka 103.8. wykonywał/a Pan/i bezpłatna pracę dla dobra innych 103.9. realizował/a Pan/i swoje hobby 103.10. brał/a Pan/i udział w spotkaniach jakichś organizacji, stowarzyszeo, grup samopomocowych, partii, komitetów, rad, grup religijnych, związków lub kół i tym podobnych 103.11. był/a na jakimś zebraniu publicznym, przy czym obecnośd na tym zebraniu była zupełnie dobrowolna 103.12. angażował/a się Pan/i w działania na rzecz jakiejś społeczności (osiedla, miejscowości, ulicy,

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

Tak

Nie

1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2

1

2

1

2

1

2

53

bloku, najbliższego sąsiedztwa itd.) lub jakiejś grupy osób? 104. Które z podanych wartości są dla Pana/i ważne w Pana/i życiu? Proszę wskazad maksymalnie 5 odpowiedzi. Pokaż kartę nr 34 1. Szczęście rodzinne 2. Zachowanie dobrego zdrowia 3. Wykształcenie 4. Pomyślnośd ojczyzny 5. Grono przyjaciół 6. Życie pełne przygód i wrażeo 7. Dobrobyt, bogactwo 8. Wiara religijna 9. Sukces, sława 105. Która z wymienionych wartości jest dla Pana/i NAJWAŻNIEJSZA? Proszę wskazad tylko 1 wartośd z tych, które wcześniej już Pan/i wybrał/a. W tym pytaniu należy przypomnied (powtórzyd) osobie bezdomnej te wartości, które wcześniej sama wybrała. Pokaż kartę nr 34 1. Szczęście rodzinne 2. Zachowanie dobrego zdrowia 3. Wykształcenie 4. Pomyślnośd ojczyzny 5. Grono przyjaciół 6. Życie pełne przygód i wrażeo 7. Dobrobyt, bogactwo 8. Wiara religijna 9. Sukces, sława

10. Spokój 11. Kontakt z kulturą (sztuka, muzyka, literatura, film) 12. Praca zawodowa 13. Wolnośd głoszenia własnych poglądów 14. Możliwośd udziału w demokratycznym życiu społeczno politycznym 15. Uczciwe życie 16. Szacunek innych ludzi 17. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

10. Spokój 11. Kontakt z kulturą (sztuka, muzyka, literatura, film) 12. Praca zawodowa 13. Wolnośd głoszenia własnych poglądów 14. Możliwośd udziału w demokratycznym życiu społeczno politycznym 15. Uczciwe życie 16. Szacunek innych ludzi 17. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

106. Które z poniższych cech są dla Pana/i ważne w codziennym życiu? Proszę wskazad maksymalnie 5 odpowiedzi. Pokaż kartę nr 35 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Pracowitośd Korzystanie z życia (rozrywkowośd) Tolerancja Uczciwośd Przebojowośd Przestrzeganie prawa Religijnośd

8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Patriotyzm Miłośd rodzinna Prawdomównośd Wiernośd partnerowi Szacunek dla drugiego człowieka Spryt Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

54

107. Która z wymienionych przez Pana/ią wcześniej cech jest dla Pana/i NAJWAŻNIEJSZA w codziennym życiu? Proszę wskazad tylko 1 cechę z tych, które wcześniej już Pan/i wybrał/a. 1. Pracowitośd 2. Korzystanie z życia (rozrywkowośd) 3. Tolerancja 4. Uczciwośd 5. Przebojowośd 6. Przestrzeganie prawa 7. Religijnośd

W tym pytaniu należy przypomnied (powtórzyd) osobie bezdomnej te cechy, które wcześniej sama wybrała Pokaż kartę nr 35 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Patriotyzm Miłośd rodzinna Prawdomównośd Wiernośd partnerowi Szacunek dla drugiego człowieka Spryt Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

Kilka razy w miesiącu

Raz na miesiąc

W ogóle

1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4 4

5 5 5 5 5 5 5

6 6 6 6 6 6 6

1

2

3

4

5

6

Trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

Raz na tydzieo

108.1 Piwo 108.2 Wódka 108.3 Tanie wina 108.4 Wina droższe 108.5 Denaturat 108.6 Spirytus 108.7 Woda kolooska 108.8 Własne wyroby alkoholowe (bimber)

Kilka razy w tygodniu

108. Jak często spożywał/a Pan/i dany rodzaj napoju alkoholowego w ciągu ostatniego miesiąca? Pokaż kartę nr 36

Codziennie, prawie codziennie

UZALEŻNIENIE

7 7 7 7 7 7 7 7

109. Czy w ciągu ostatniego roku zdarzały się Panu(i) okresy ciągłego spożywania alkoholu? Pokaż kartę nr 37 1. tak zdarzało mi się to wielokrotnie 2. tak, zdarzyło mi się to kilka razy 3. tak, zdarzyło mi się to raz, dwa razy w życiu 4. nie nigdy mi się to nie zdarzyło 5. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 6. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. 110. Czy w ogóle w życiu zdarzały się Panu/i okresy nadmiernego spożywania alkoholu? 1. Nie, nigdy – przejdź do pytania nr 112 2. tak, ale sporadycznie – przejdź do pytania nr 111 3. tak, często – przejdź do pytania nr 111 4. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 112 5. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 112

55

111.Czy z powodu nadmiernego spożywania przez Pana/Panią alkoholu: 111.1. Stracił/a Pan/i miejsce w zajmowanej przez Pana/i placówce? 111.2. Zadłużył/a Pan/i zajmowane mieszkanie? 111.3. Stosował/a Pan/i przemoc w rodzinie? 111.4. Rozpadła się Pana/i rodzina 111.5. Utracił/a Pan/i pracę? 111.6. Zerwał/a Pan/i kontakty z kolegami/koleżankami 111.7. Musiał/a Pan/i opuścid dotychczas zajmowane mieszkanie/lokum 111.8. Została Panu/i odmówiona pomoc społeczna 111.9. Musiał/a Pan/i byd hospitalizowany/a z powodu bezpośredniego zagrożenia życia 111.10. Brał/a Pan/i udział w terapii alkoholowej 111.11. Groziło Panu/i zamarznięcie w okresie zimowym

tak

Nie

1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2

Nie wiem, odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. 3 3 3 3 3 3

1

2

3

1

2

3

1

2

3

1 1

2 2

3 3

KORZYSTANIE Z POMOCY 112.Teraz wymienię Panu/i formy wsparcia, z których czasem korzystają osoby bezdomne. Proszę zastanowid się i odpowiedzied, z jakich form pomocy OSOBIŚCIE korzystał/a Pan/i w ciągu ostatniego roku z tytułu Pana/i bezdomności? Proszę udzielad odpowiedzi „tak” lub „nie” po wypowiedzeniu poszczególnych form pomocy. Przypominam, że chodzi o okres ostatnich 12 miesięcy 112.1. nocleg 112.2. wyżywienie 112.3. odzież 112.4. wsparcie finansowe 112.5. pomoc rzeczowa 112.6. pomoc ze strony streetworkerów 112.7. korzystanie z łaźni 112.8. pomoc psychologiczna 112.9. pomoc lekarska, szpitalna 112.10. doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy 112.11. poradnia uzależnieo 112.12. poradnictwo socjalne 112.13. pomoc w znalezieniu pracy 112.14. pomoc w znalezieniu mieszkania 112.15. pomoc w uregulowaniu kwestii dokumentów 112.16. uczestnictwo w kursach szkoleniach zawodowych 112.17. uczestnictwo w stażach zawodowych 112.18. podjęcie nauki w celu zdobycia lepszego wykształcenia 112.19. pomoc w nawiązaniu pozytywnych relacji z rodziną 112.20. pomoc w spłacie zadłużenia (czynszowego, alimentacyjnego, innych)

TAK

NIE

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

UWAGA!!!. Jeśli osoba bezdomna nie korzystała z żadnej formy pomocy wymienionej w pytaniu 110 proszę przejśd do pytania nr

56

113. Które z wyżej wskazanych przez Pana/i form pomocy były bądź są dla Pana/i najważniejsze? W tym miejscu trzeba osobie bezdomnej przypomnied te formy pomocy, z których korzystał/a w ciągu ostatnich 12 miesięcy a które to formy respondent/ka wskazał/a w pytaniu poprzedzającym. Pokaż kartę nr 38 1. Nocleg 2. Wyżywienie 3. Odzież 4. wsparcie finansowe 5. pomoc rzeczowa 6. pomoc ze strony streetworkerów 7. korzystanie z łaźni 8. pomoc psychologiczna 9. pomoc lekarska, szpitalna

10. doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy 11. poradnia uzależnieo 12. pomoc w znalezieniu pracy 13. pomoc w znalezieniu mieszkania 14. pomoc w uregulowaniu kwestii dokumentów 15. uczestnictwo w kursach szkoleniach zawodowych 16. uczestnictwo w stażach zawodowych 17. podjęcie nauki w celu zdobycia lepszego wykształcenia 18. pomoc w nawiązaniu pozytywnych relacji z rodziną 19. pomoc w spłacie zadłużenia (czynszowego, alimentacyjnego, innych)

114. Czy ogólnie rzecz biorąc wsparcie, które Pan/i otrzymuje pomaga Panu/i w codziennym życiu? 1. zdecydowanie pomaga 2. raczej pomaga 3. raczej nie pomaga 4. zdecydowanie nie pomaga 5. trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 115. Czy ogólnie rzecz biorąc wsparcie, które Pan/i otrzymuje pomaga Panu/i wyjśd z bezdomności czy też nie pomaga? 1. zdecydowanie pomaga 2. raczej pomaga 3. raczej nie pomaga 4. zdecydowanie nie pomaga 5. trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

57

Nie korzystał/a

Bardzo źle

źle

dostatecznie

dobrze

Bardzo dobrze

Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

116.1 Urząd Miasta 116.2 PUP 116.3 MOPS Koszalin, pracownik socjalny 116.4 Policja 116.5 Straż Miejska 116.6 Straż Ochrony Kolei 116.7 Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia 116.8 Kurator 116.9 Placówka opiekuoczowychowawcza 116.10 Ośrodek uzależnieo od alkoholu 116.11 Centrum Interwencji Kryzysowej 116.12 Kościół 116.13 Pracodawca – firma biznesowa 116.14 Związek działkowców 116.15 Dziennikarze 116.16 Osoba prywatna 116.17 streetworking

Korzystał/a

116.Proszę sobie przypomnied z jakich konkretnie instytucji korzystał Pan/i w ciągu ostatniego roku. Proszę powiedzied czy korzystał/a Pan/i z tej instytucji a jeśli tak to jak Pan/i tę instytucję ocenia

1 1

2 2

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

6 6

1

2

1

2

3

4

5

6

1 1 1

2 2 2

1 1 1

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

6 6 6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2

1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4

5 5 5 5 5 5

6 6 6 6 6 6

117.Która z wymienionych instytucji udziela Panu/i NAJCZĘŚCIEJ pomocy? Można wskazad tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 39 1. Urząd Miasta 2. PUP (Powiatowy Urząd Pracy) 3. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie, 4. Inny ośrodek pomocy społecznej 5. Policja 6. Straż Miejska 7. Straż Ochrony Kolei

8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia Kurator Placówka opiekuoczo- wychowawcza Ośrodek uzależnieo od alkoholu Centrum Interwencji Kryzysowej Kościół Pracodawca – firma biznesowa Związek działkowców Dziennikarze Osoba prywatna Streetworkerzy

58

118.Która z wymienionych instytucji udziela Panu/i NAJDŁUŻEJ pomocy? Można wskazad tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 39 19. Urząd Miasta 20. PUP (Powiatowy Urząd Pracy) 21. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie, 22. Inny ośrodek pomocy społecznej 23. Policja 24. Straż Miejska 25. Straż Ochrony Kolei

26. Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia 27. Kurator 28. Placówka opiekuoczo- wychowawcza 29. Ośrodek uzależnieo od alkoholu 30. Centrum Interwencji Kryzysowej 31. Kościół 32. Pracodawca – firma biznesowa 33. Związek działkowców 34. Dziennikarze 35. Osoba prywatna 36. Streetworkerzy

120.Jakie formy pomocy są dla Pana/i osobiście najbardziej potrzebne, aby wyjśd z bezdomności? Pytanie prekateryzowane. Proszę dad możliwośd swobodnej wypowiedzi respondentowi, zaś odpowiedź zaznaczyd na liście znajdującej się obok 1. opieka lekarska, pomoc medyczna, leczenie i rehabilitacja 2. wyżywienie, posiłek, jedzenie 3. nocleg 4. opieka – ogólnie bez wskazania na konkretne formy 5. opieka psychologiczna 6. ulokowanie w domu / ośrodku pomocy społecznej 7. uzyskanie ubezpieczenia zdrowotnego 8. ubranie, odzież

tak, ale sporadycznie

w ogóle nie podejmowałem(am) takich czynności

119.1. szukam pracy, 119.2. szukam stałego miejsca zamieszkania 119.3. korzystam z usług pośrednictwa pracy, doradztwa zawodowego 119.4. pracuję 119.5. staram się uregulowad kwestie dokumentów osobistych (wyrobid/ odtworzyd) 119.6. korzystam z usług poradnictwa psychologicznego 119.7. staram się uregulowad kwestie rent/emerytur 119.8. uczestniczę w terapii uzależnieo 119.9. uczestniczę w kursach, szkoleniach zawodowych 119.10. staram się odbudowad relacje rodzinne

tak wiele razy

CZĘŚD 4. PROCES WYCHODZENIA Z BEZDOMNOŚCI – WYMIAR INTEGRACJI 119.A teraz odczytam Panu(i) listę czynności pomocnych przy wychodzeniu z bezdomności. Które z nich podejmował Pan/i w ciągu ostatniego roku? Można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź. Pokaż kartę nr 40

1 1 1

2 2 2

3 3 3

1 1

2 2

3 3

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

3 3 3 3 3

10. pomoc w uzyskaniu meldunku 11. praca, pomoc w jej znalezieniu, pomoc w zatrudnieniu 12. szkolenia zawodowe, pomoc w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych 13. wsparcie finansowe, zapomogi 14. sprawy rentowe i emerytalne 15. pomoc prawna 16. pomoc w wyrobieniu / odtworzeniu dokumentów 17. opieka nad dzieckiem 18. pomoc rodziny, wsparcie rodziny 19. żadne formy pomocy 20. inne dopowiedzi 21. odpowiedzi nie na temat 22. trudno powiedzied

59

9. mieszkanie, kwatera, pokój 121.Jak ocenia Pan/i szansę na wyjście z własnej bezdomności w ciągu najbliższych dwóch lat? – Pokaż kartę n 41 1. mam bardzo duże szanse na wyjście z bezdomności 2. mam duże szanse na wyjście z bezdomności 3. mam małe szanse na wyjście z bezdomności 4. mam bardzo małe szanse na wyjście z bezdomności 5. nie mam żadnych szans na wyjście z bezdomności 6. nie wiem trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 122. A kto według Pana/i ponosi największą odpowiedzialnośd za to, aby przestał/a/by byd Pan/i osobą bezdomną? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 42 1. paostwo / rząd 2. społeczeostwo 3. ja sam 4. moja rodzina 5. moi znajomi 6. pomoc społeczna 7. nie wiem - nie czytad tej odp. 8. ktoś inny, kto?....................................... 123. Proszę powiedzied, jakie umiejętności i/lub wiedzę Pan/i posiada, a jakich nie posiada 123.1. mam kłopoty z pisaniem 123.2. mam kłopoty z czytaniem 123.3. wiem gdzie znajduje się co najmniej jedna instytucja niosąca pomoc osobom bezdomnym 123.4. wiem, gdzie znajduje się mój Ośrodek Pomocy Społecznej 123.5. wiem, gdzie znajduje się mój Zakład Ubezpieczeo Społecznych 123.6. wiem, gdzie trzeba pójśd, by wyrobid sobie dowód osobisty 123.7. wiem, gdzie trzeba pójśd, by zarejestrowad się w poszukiwaniu pracy 123.8. wiem, gdzie należy pójśd, by rozliczyd się z podatku 123.9. wiem, gdzie znajduje się mój ośrodek zdrowia i gdzie przyjmuje mój lekarz 123.10. wiem, gdzie należy pójśd i co zrobid, by wziąd udział w wyborach (np. prezydenckich) 123.11. umiem załatwiad swoje sprawy w urzędzie 123.12. umiem napisad list motywacyjny i życiorys dla pracodawcy 123.13. umiem napisad pismo-podanie do urzędu 123.14. umiem załatwid sprawę przez telefon (np. rozmowa z pracodawcą, urzędnikiem, osobą w jakiejś instytucji) 123.15. umiem obsługiwad komputer 123.15. umiem obsługiwad urządzenia biurowe 123.16. posiadam prawo jazdy 123.17. znam co najmniej podstawy jakiegoś języka obcego

TAK 1 1 1

NIE 2 2 2

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

1 1 1 1

2 2 2 2

60

124.Jest tu narysowana drabina. Sam dół drabiny oznacza życie najgorsze, jakie mogłoby Panią/Pana spotkad. Wierzchołek oznacza najlepsze życie, jakiego mogłaby/mógłby się Pan(i) spodziewad. Proszę zakreślid cyfrę wskazującą na tej drabinie miejsce, w jakim zgodnie z Pana(i) odczuciem znajduje się Pana(i) obecne życie. – Pokaż kartę nr 43 Najlepsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Najgorsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 125.Gdzie umieściłby(łaby) Pan(i) swoje życie, gdy nie był(a) Pan(i) jeszcze osobą bezdomną? – Pokaż kartę nr 43 Najlepsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Najgorsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 126.Jakiego spodziewa się Pan(i) życia za 5 lat, gdzie mógłby(łaby) się Pan(i) umieścid na tej drabinie? – Pokaż kartę nr 43 Najlepsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Najgorsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad

61

127.Na koniec proszę teraz pomyśled o sobie, o własnych możliwościach wyjścia z bezdomności. Proszę posłuchad poniższych twierdzeo i określid najwłaściwszą Pana/i zdaniem odpowiedź. Pokaż kartę nr 44 1 – nieprawda 2 – raczej nieprawda 3 – trudno powiedzied 4 – raczej prawda 5 – prawda 127.1. Jestem gotowa/gotów zrobid bardzo wiele, aby tylko wyjśd z bezdomności 127.2. Nie ma innego wyjścia, w mojej sytuacji muszę czekad na lepsze czasy 127.3. Jeżeli będę wykazywał(a) się ciągłą inicjatywą to powinnam/powinienem znaleźd sposób, aby wyjśd z bezdomności 127.4. Nie mam sił, aby walczyd teraz o wyjście z bezdomności 127.5. Nie szukam zbyt mocno możliwości znalezienia pracy i mieszkania, bo i tak wszystko zależy od szczęścia 127.6. Jeżeli wystarczająco się postaram, to na pewno w koocu znajdę jakąś możliwośd samodzielnego mieszkania 127.7. Wyjście z bezdomności jest możliwe tylko wtedy, gdy ktoś znajomy mi pomoże 127.8. Wiem, że tak naprawdę wyjście z bezdomności zależy od mojej motywacji 127.9. Jedyne, co mogę robid w mojej sytuacji, to czekad na pomoc 127.10. Z mojego punktu widzenia nic się nie da zrobid, bo żadnego osiągalnego sposobu, abym mógł wyjśd z bezdomności po prostu nie ma 127.11. Często myślę o tym, co zrobid aby mied na stałe swój kąt 127.12. Czuję, że tak naprawdę nie mam wpływu na to, czy znajdę pracę i wynajmę sobie mieszkanie 127.13. Czuję się w pełni odpowiedzialny(na) za to, czy wreszcie uda mi się wyjśd z bezdomności 127.14. Dopóki mogę jakoś żyd, nie muszę intensywnie szukad możliwości wyjścia z bezdomności 127.15. Aby znaleźd pracę i dzięki temu mieszkanie, muszę się sam „wkręcid” w odpowiednie towarzystwo

1 1 1

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

1

2

3

4

5

1 1 1 1

2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

5 5 5 5

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

3 3 3 3 3

4 4 4 4 4

5 5 5 5 5

128.Jak Pan/i myśli jaką ma Pan/i szansę na znalezienie własnego miejsca zamieszkania do kooca 2012 roku? odpowiedź swoją proszę określid w procentach. Proszę wytłumaczyd osobi bezdomnej zasadę działania tego pytania. Jeśli osoba bezdomna będzie posługiwała się przedziałem procentowym na przykład między 40 procent a 50 procent proszę wpisad wartośd stojącą pośrodku szeregu czyli 45 procent.

…………………………. proc.

DZIĘKUJEMY ZA POŚWIĘCONY CZAS.

62

2. Zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu dla osób zagrożonych bezdomnością Szanowni Paostwo, Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności na zlecenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie przeprowadza badania dotyczące najważniejszych potrzeb osób będących W TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ. Zależy nam na tym, by wyniki aktualnie prowadzonych badao wiernie oddawały obraz rzeczywistości, dlatego zwracamy się do Pana/i o rzetelne udzielanie odpowiedzi zgodnych z Pana/i przekonaniami. Proszę pamiętad, że nie ma odpowiedzi ani dobrych, ani złych. Pragniemy zapewnid Pana/ią o całkowitej anonimowości i poufności zgromadzonych danych informując jednocześnie, że zostaną one przedstawione jedynie w zbiorczych zestawieniach statystycznych. Z góry dziękujemy za poświęcony czas i wzięcie udziału w badaniu.

Na wstępie rozmowy należy upewnid się czy osoba nie uczestniczyła już w badaniu!!! Na początku prosimy Pana/ią o udzielenie kilku podstawowych informacji o sobie. Celem zadawanych pytao w tej części wywiadu będzie poznanie głównych uwarunkowao Pana/i obecnej sytuacji życiowej.

3.

4.

5.

1.

Płed respondenta: proszę nie czytad tego pytania, tylko zaznaczyd prawidłową odpowiedź 1. Kobieta 2. Mężczyzna

2.

Ile ma Pan/i ukooczonych lat? Proszę wpisad podaną liczbę. W przypadku podania daty urodzenia proszę wpisad obliczoną liczbę lat …............... lat

Jaki jest Pana/i aktualny poziom wykształcenia? Pokaż kartę nr 1 1. niepełne podstawowe 2. podstawowe 3. zawodowe 4. niepełne średnie zawodowe (bez matury) 5. niepełne średnie ogólnokształcące (bez matury) Jakie wykształcenie posiada bądź posiadała Pana/i matka? Pokaż kartę nr 1 1. niepełne podstawowe 2. podstawowe 3. zawodowe 4. niepełne średnie zawodowe (bez matury) 5. niepełne średnie ogólnokształcące (bez matury)

6. 7. 8. 9. 10.

średnie zawodowe (z maturą) średnie ogólnokształcące (z maturą) pomaturalne wyższe (w tym zawodowe) Nie wiem, nie pamiętam – nie czytad tej odp.

6. 7. 8. 9. 10.

średnie zawodowe (z maturą) średnie ogólnokształcące (z maturą) pomaturalne wyższe (w tym zawodowe) Nie wiem, nie pamiętam – nie czytad tej odp.

6. 7. 8. 9. 10.

średnie zawodowe (z maturą) średnie ogólnokształcące (z maturą) pomaturalne wyższe (w tym zawodowe) Nie wiem, nie pamiętam – nie czytad tej odp.

Jakie wykształcenie posiada bądź posiadał Pana/i ojciec? Pokaż kartę nr 1 1. 2. 3. 4. 5.

niepełne podstawowe podstawowe zawodowe niepełne średnie zawodowe (bez matury) niepełne średnie ogólnokształcące (bez

63

Trudno Powiedzied – nie czytad tej odp.

Bardzo dobrze

dobrze

źle

Proszę powiedzied jak Pan/i ocenia: Pokaż kartę nr 2 Bardzo Źle

6.

Dostatecznie

matury)

6.1. swoją obecną sytuację materialną? 1 2 3 4 5 6 6.2. sytuację materialną Pana/i rodziny, kiedy był/a Pan/i 1 2 3 4 5 6 dzieckiem 7. Dziękuję za udzielone odpowiedzi. Kolejna częśd wywiadu dotyczyd będzie Pani/Pana zadowolenia z różnych dziedzin życia. Chcielibyśmy, aby teraz Pan/i ocenił(a) poszczególne dziedziny swego życia i powiedział(a), w jakim stopniu jest Pan/i z każdej z nich zadowolony(na). Do tego celu proszę użyd skali, którą ma Pan/i przed sobą. Pokaż kartę nr 3 1 – bardzo niezadowolony 2 – niezadowolony 3 – dosyd niezadowolony 4 – dosyd zadowolony 5 – zadowolony 6 – bardzo zadowolony 7.1. Z siebie samej/samego 1 2 3 4 5 6 7.2. Ze swoich stosunków z najbliższą rodziną 1 2 3 4 5 6 7.3. Z sytuacji finansowej 1 2 3 4 5 6 7.4. Ze stosunków z kolegami (grupą przyjaciół) 1 2 3 4 5 6 7.5. Ze swego stanu zdrowia 1 2 3 4 5 6 7.6. Z sytuacji w kraju 1 2 3 4 5 6 7.7. Z perspektywy na przyszłośd 1 2 3 4 5 6 7.8. Z osiągnięd życiowych 1 2 3 4 5 6 7.9. Ze sposobu spędzania wolnego czasu 1 2 3 4 5 6 8. Przeczytam teraz Panu/i kilka ogólnych stwierdzeo na które proszę udzielid odpowiedzi. Do tego celu proszę użyd kolejnej karty przygotowanej specjalnie do tego pytania. Pokaż kartę nr 4 1 – zdecydowanie nieprawdziwe 2 – w większości przypadków nieprawdziwe 3 – raczej nieprawdziwe 4 – trochę nieprawdziwe 5 – trochę prawdziwe 6 – raczej prawdziwe 7 – w większości przypadków prawdziwe 8 – zdecydowanie prawdziwe 8.1. Potrafię rozważad wiele sposobów wyjścia z kłopotu 8.2. Energicznie realizuję moje zamierzenia 8.3. Czuję się zazwyczaj zmęczony(na) 8.4. Jest wiele sposobów rozwiązania każdego problemu 8.5. W czasie dyskusji czy kłótni łatwo ustępuję 8.6. Potrafię rozważyd wiele możliwości dochodzenia do rzeczy, na których mi najbardziej zależy 8.7. Obawiam się o moje zdrowie

1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4

5 5 5 5 5 5

6 6 6 6 6 6

7 7 7 7 7 7

8 8 8 8 8 8

1

2

3

4

5

6

7

8

64

8.8. Nawet jeśli inni dają za wygraną, ja wiem, że jestem w stanie znaleźd sposób rozwiązania problemu 8. 9. Moje życiowe doświadczenie dobrze przygotowało mnie do wyzwao przyszłości 8.10. Odnoszę sukcesy w życiu 8.11. Zazwyczaj czuję się zatroskany(na) o coś 8.12. Osiągam cele, które sobie stawiam 9.

1

2

3

4

5

6

7

8

1 1 1 1

2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

5 5 5 5

6 6 6 6

7 7 7 7

8 8 8 8

Jak bardzo zgodził/a/by się Pan/i ze stwierdzeniem, że aktualnie znajduje się Pan/i w trudnej sytuacji życiowej? Pokaż kartę nr 4a 1. Bardzo się zgadzam z tym stwierdzeniem – przejdź do pytania nr 10 2. Raczej się zgadzam z tym stwierdzeniem – przejdź do pytania nr 10 3. Raczej się nie zgadzam z tym stwierdzeniem – przejdź do pytania nr 12 4. Bardzo się nie zgadzam z tym stwierdzeniem – przejdź do pytania nr 12 5. nie wiem - nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 12

10. Czy czuje się Pan/i w jakimś stopniu winny temu, że znajduje się Pan/i aktualnie w trudnej sytuacji życiowej? Pokaż kartę nr 5 1. zdecydowanie czuję się winny/a 2. raczej czuję się winny/a 3. raczej nie czuję się winny/a 4. zdecydowanie nie czuję się winny/a 5. nie wiem - nie czytad tej odp. 11. Kto według Pana/i ponosi największą odpowiedzialnośd za Pana/i aktualnie trudną sytuację życiową? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 6 1. paostwo / rząd 2. społeczeostwo 3. ja sam 4. moja rodzina 5. moi znajomi 6. pomoc społeczna 7. nie wiem - nie czytad tej odp. 8. ktoś inny, kto?....................................... 12. Proszę się poważnie zastanowid i odpowiedzied na pytanie czy uważa Pan/i że może się stad Pan/i w ciągu najbliższego okresu czasu osobą bezdomną? Pokaż kartę nr 7 1. Zdecydowanie nie 2. Raczej nie 3. Raczej tak 4. Zdecydowanie tak 5. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 13. A czy może Pan/i nazwad samego siebie/samą siebie osobą zagrożoną bezdomnością? Pokaż kartę nr 7 1. Zdecydowanie nie 2. Raczej nie 3. Raczej tak 4. Zdecydowanie tak 5. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

65

14. Na skali od 0 do 10 proszę zaznaczyd jak blisko według Pana/i bądź jak daleko znajduje się Pan/i od bezdomności? Cyfra 0 oznacza, że daleko Panu/Pani do bezdomności zaś cyfra 10 oznacza, że jest Pan/i bliski bycia osobą bezdomną Pokaż kartę nr 8 Jestem daleki od bezdomności

Jestem bliski bycia osobą bezdomną 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Kolejne pytanie składa się z części A, B i C. Ankieter powinien zadawad pytania ze względu na poszczególne wydarzenie. Na przykład jeśli pyta o zadłużenie to najpierw powinien zapytad czy ono wystąpiło (A), jeśli tak to czy zwracał się o pomoc do jakiejś instytucji (B) a jeśli się zwracał to czy uzyskał pomoc (C). Jeśli na etapie pytania A okazuje się, że osoba zagrożona bezdomnością nie doświadczyła sytuacji zadłużenia to w dalszej kolejności rezygnujemy z zadawania pytania w części B i C odnoszących się do sytuacji zadłużenia.

15. Czy w ciągu ostatnich 5 lat wystąpił w Pana/i życiu któryś z 15A. Czy problem wystąpił? następujących problemów a jeśli tak to czy zwracał się Pan/i o pomoc i czy ją Pan/i uzyskał? Tak Nie 15.1. Zadłużenie 15.2.Eksmisja 15.3. Przemoc w rodzinie 15.4. Utrata pracy 15.5. Bieda, ubóstwo 15.6. Uzależnienie (alkohol, narkotyki, hazard) 15.7. Choroba psychiczna 15.8. Rozpad związku małżeoskiego/partnerskiego 15.9. Śmierd kogoś bliskiego 15.10. Opuszczenie zakładu karnego aresztu śledczego lub domu dziecka

15B.Czy zwracał/a się Pan/i o pomoc do jakiejś instytucji? Nie do konkretnych osób ale do instytucji

165. Czy uzyskał/a Pan/i jakąkolwiek pomocwsparcie?

Tak

Nie

Tak

Nie

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

16. Czy korzystał/a Pan/i z jakiejkolwiek pomocy w ciągu ostatnich 12 miesięcy? Nie chodzi jedynie o pomoc jakichś instytucji, ale również o pomoc innych osób 1. Tak, często – przejdź do pytania nr 17 i następne 2. Tak, ale sporadycznie – przejdź do pytania nr 17 i następne 3. Nie, w ogóle nie korzystałem z niczyjej pomocy – przejdź do pytania nr 26 i następne 4. Nie wiem, nie pamiętam– przejdź do pytania nr 26 i następne.

66

17. Teraz wymienię Panu/i formy wsparcia, z których ludzie czasem korzystają znajdując się w trudnej sytuacji życiowej. Proszę zastanowid się i odpowiedzied, z jakich form pomocy OSOBIŚCIE korzystał/a Pan/i w ciągu ostatniego roku? Pokaż kartę nr 9 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

nocleg wyżywienie odzież wsparcie finansowe pomoc rzeczowa korzystanie z łaźni pomoc psychologiczna

8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

18. Które ze wskazanych przez Pana/i form pomocy były bądź są dla Pana/i najważniejsze? W tym miejscu trzeba osobie zagrożonej bezdomnością przypomnied te formy pomocy, z których korzystał/a w ciągu ostatnich 12 miesięcy a które to formy respondent/ka wskazał/a w pytaniu poprzedzającym. Pokaż kartę nr 9 1. Nocleg 2. Wyżywienie 3. Odzież 4. wsparcie finansowe 5. pomoc rzeczowa 6. korzystanie z łaźni 7. pomoc psychologiczna 8. pomoc lekarska, szpitalna

pomoc lekarska, szpitalna doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy poradnia uzależnieo pomoc w znalezieniu pracy pomoc w znalezieniu mieszkania pomoc w uregulowaniu kwestii dokumentów uczestnictwo w kursach szkoleniach zawodowych uczestnictwo w stażach zawodowych podjęcie nauki w celu zdobycia lepszego wykształcenia pomoc w nawiązaniu pozytywnych relacji z rodziną pomoc w spłacie zadłużenia (czynszowego, alimentacyjnego, innych)

9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy poradnia uzależnieo pomoc w znalezieniu pracy pomoc w znalezieniu mieszkania pomoc w uregulowaniu kwestii dokumentów uczestnictwo w kursach szkoleniach zawodowych uczestnictwo w stażach zawodowych podjęcie nauki w celu zdobycia lepszego wykształcenia pomoc w nawiązaniu pozytywnych relacji z rodziną pomoc w spłacie zadłużenia (czynszowego, alimentacyjnego, innych)

19. Czy ogólnie rzecz biorąc wsparcie, które Pan/i otrzymuje pomaga Panu/i w codziennym życiu? 1. zdecydowanie pomaga 2. raczej pomaga 3. raczej nie pomaga 4. zdecydowanie nie pomaga 5. trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

67

20. Kto, jakie instytucje / jacy ludzie udzielały/udzielali Panu/i wsparcia w ciągu ostatniego roku? Proszę wskazad wszystkie instytucje, z których Pan/i korzystała bez względu na ich ilośd. Pokaż kartę nr 10 1. członkowie mojej rodziny, 2. znajomi, koledzy koleżanki 3. dobrzy ludzie 4. kościół 5. Urząd Miasta 6. Powiatowy Urząd Pracy 7. Spółdzielnia mieszkaniowa 8. MOPS Koszalin (pracownik socjalny MOPS)

Bardzo źle

źle

dostatecznie

dobrze

Bardzo dobrze

Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Nie korzystał/a

21.1 Urząd Miasta 21.2 Powiatowy Urząd Pracy 21.3 MOPS Koszalin, pracownik socjalny 21.4 Służby mundurowe (Policja, straż miejska, itp.) 21.5 Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia 21.6 Kurator 21.7 Placówka opiekuoczowychowawcza 21.8 Ośrodek uzależnieo od alkoholu 21.9 Centrum Interwencji Kryzysowej 21.10 Kościół 21.11 Pracodawca – firma biznesowa 21.12 Poradnia psychologicznopedagogiczna 21.13 Spółdzielnia mieszkaniowa

10.

Służby mundurowe (Policja, Straż Miejska, Straż Ochrony Kolei) Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia Kurator Placówka opiekuoczo- wychowawcza Ośrodek uzależnieo od alkoholu Centrum Interwencji Kryzysowej Kościół Pracodawca Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Trudno powiedzied, nie mam zdania - nie czytad tej odp.

Korzystał/a

21. Proszę sobie przypomnied z jakich konkretnie instytucji korzystał Pan/i w ciągu ostatniego roku. Proszę powiedzied czy korzystał/a Pan/i z tej instytucji a jeśli tak to jak Pan/i tę instytucję ocenia. Pokaż kartę nr 11

9.

1 1 1

2 2 2

1 1 1

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

6 6 6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

1 1 1 1

2 2 2 2

1 1 1 1

2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

5 5 5 5

6 6 6 6

1

2

1

2

3

4

5

6

1

2

1

2

3

4

5

6

68

22. Która z wymienionych instytucji udziela Panu/i NAJCZĘŚCIEJ pomocy? Można wskazad tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 11 1. Urząd Miasta 2. PUP (Powiatowy Urząd Pracy) 3. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie, 4. Służby mundurowe (Policja, Straż Miejska) 5. Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia

6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

Kurator Placówka opiekuoczo- wychowawcza Ośrodek uzależnieo od alkoholu Centrum Interwencji Kryzysowej Kościół Pracodawca – firma biznesowa Poradnia psychologiczno-pedagogiczna Spółdzielnia mieszkaniowa

23. Która z wymienionych instytucji udziela Panu/i NAJDŁUŻEJ pomocy? Można wskazad tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 11 1. Urząd Miasta 2. PUP (Powiatowy Urząd Pracy) 3. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie, 4. Służby mundurowe (Policja, Straż Miejska) 5. Szpital, Przychodnia, Placówka służby zdrowia

6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

Kurator Placówka opiekuoczo- wychowawcza Ośrodek uzależnieo od alkoholu Centrum Interwencji Kryzysowej Kościół Pracodawca – firma biznesowa Poradnia psychologiczno-pedagogiczna Spółdzielnia mieszkaniowa

Raczej tak

Zdecydowanie tak

Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

25.1. udzieloną w odpowiednim dla Pana/i czasie 25.2. odpowiednią do Pana/i ówczesnych potrzeb w swojej formie 25.3. odpowiednią do Pana/i ówczesnych potrzeb jeśli chodzi o wysokośd udzielonego wsparcia plus ilośd wsparcia 25.4. udzieloną w sposób profesjonalny 25.5. udzieloną przez osobę kompetentną 25.6. udzieloną w sposób dla Pana/i życzliwy i uprzejmy

Raczej nie

25. Czy ogólnie rzecz biorąc, pomoc, z której Pan/i korzystał/a w ciągu ostatniego roku była pomocą: Pokaż kartę nr 12

Zdecydowanie nie

24. Czy ktoś z Panem/Panią ustalał zakres oraz rodzaj świadczonej pomocy? To znaczy czy miał/a Pan/i jakąkolwiek możliwośd wpływu na rodzaj pomocy oraz jej zakres? Pokaż kartę nr 12 1. Zdecydowanie nie 2. Raczej nie 3. Raczej tak 4. Zdecydowanie tak 5. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

1

2

3

4

5

1 1 1

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

69

28. Jakie formy pomocy są dla Pana/i osobiście najbardziej potrzebne, aby wyjśd z trudnej sytuacji życiowej ? Pytanie prekateryzowane. Proszę dad możliwośd swobodnej wypowiedzi respondentowi, zaś odpowiedź zaznaczyd na liście znajdującej się obok 1. opieka lekarska, pomoc medyczna, leczenie i rehabilitacja 2. wyżywienie, posiłek, jedzenie 3. nocleg 4. opieka – ogólnie bez wskazania na konkretne formy 5. opieka psychologiczna 6. ulokowanie w domu / ośrodku pomocy społecznej 7. uzyskanie ubezpieczenia zdrowotnego 8. ubranie, odzież 9. mieszkanie, kwatera, pokój

w ogóle nie podejmowałem(am) takich czynności

27.1. szukam pracy, 27.2. szukam stałego miejsca zamieszkania 27.3. korzystam z usług pośrednictwa pracy, doradztwa zawodowego 27.4. pracuję 27.5. staram się uregulowad kwestie dokumentów osobistych (wyrobid/ odtworzyd) 27.6. korzystam z usług poradnictwa psychologicznego 27.7. staram się uregulowad kwestie rent/emerytur 27.8. uczestniczę w terapii uzależnieo 27.9. uczestniczę w kursach, szkoleniach zawodowych 27.10. staram się odbudowad relacje rodzinne

tak, ale sporadycznie

27. A teraz odczytam Panu/i listę czynności pomocnych przy wychodzeniu z trudnej sytuacji życiowej. Które z nich podejmował Pan/i w ciągu ostatniego roku? Można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź. Pokaż kartę nr 13

tak wiele razy

26. Proszę powiedzied jakiej pomocy aktualnie potrzebuje Pan/i najbardziej? ………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………

1 1 1

2 2 2

3 3 3

1 1

2 2

3 3

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

3 3 3 3 3

10. pomoc w uzyskaniu meldunku 11. praca, pomoc w jej znalezieniu, pomoc w zatrudnieniu 12. szkolenia zawodowe, pomoc w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych 13. wsparcie finansowe, zapomogi 14. sprawy rentowe i emerytalne 15. pomoc prawna 16. pomoc w wyrobieniu / odtworzeniu dokumentów 17. opieka nad dzieckiem 18. pomoc rodziny, wsparcie rodziny 19. żadne formy pomocy 20. inne dopowiedzi 21. odpowiedzi nie na temat 22. trudno powiedzied

70

29. Jak ocenia Pan/i szansę na wyjście z trudnej sytuacji życiowej w ciągu najbliższych dwóch lat? – Pokaż kartę nr 14 1. mam bardzo duże szanse na wyjście z trudnej sytuacji życiowej 2. mam duże szanse na wyjście z trudnej sytuacji życiowej 3. mam małe szanse na wyjście z trudnej sytuacji życiowej 4. mam bardzo małe szanse na wyjście z trudnej sytuacji życiowej 5. nie mam żadnych szans na wyjście z trudnej sytuacji życiowej 6. nie wiem trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

30. A kto według Pana/i ponosi największą odpowiedzialnośd za to, aby wyszedł/wyszła Pan/i z trudnej sytuacji życiowej? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 15 1. paostwo / rząd 2. społeczeostwo 3. ja sam 4. moja rodzina 5. moi znajomi 6. pomoc społeczna 7. nie wiem - nie czytad tej odp. 8. ktoś inny, kto?.......................................

31. Proszę powiedzied, jakie umiejętności i/lub wiedzę Pan/i posiada, a jakich nie posiada 31.1. mam kłopoty z pisaniem 31.2. mam kłopoty z czytaniem 31.3. wiem gdzie znajduje się co najmniej jedna instytucja niosąca pomoc osobom bezdomnym 31.4. wiem, gdzie znajduje się mój Ośrodek Pomocy Społecznej 31.5. wiem, gdzie znajduje się mój Zakład Ubezpieczeo Społecznych 31.6. wiem, gdzie trzeba pójśd, by wyrobid sobie dowód osobisty 31.7. wiem, gdzie trzeba pójśd, by zarejestrowad się w poszukiwaniu pracy 31.8. wiem, gdzie należy pójśd, by rozliczyd się z podatku 31.9. wiem, gdzie znajduje się mój ośrodek zdrowia i gdzie przyjmuje mój lekarz 31.10. wiem, gdzie należy pójśd i co zrobid, by wziąd udział w wyborach (np. prezydenckich) 31.11. umiem załatwiad swoje sprawy w urzędzie 31.12. umiem napisad list motywacyjny i życiorys dla pracodawcy 31.13. umiem napisad pismo-podanie do urzędu 31.14. umiem załatwid sprawę przez telefon (np. rozmowa z pracodawcą, urzędnikiem, osobą w jakiejś instytucji) 31.15. umiem obsługiwad komputer 31.16. umiem obsługiwad urządzenia biurowe 31.17. posiadam prawo jazdy 31.18. znam co najmniej podstawy jakiegoś języka obcego

TAK

NIE

1 1 1

2 2 2

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

1 1 1 1

2 2 2 2

71

KWESTIE MIESZKANIOWE Przejdźmy do kolejnej części wywiadu, w której poruszad będziemy bieżące Pana/i problemy dnia codziennego. Prosimy pamiętad, że nie ma odpowiedzi ani dobrych, ani złych, są jedynie odpowiedzi szczere. W tej części badania będziemy pytad o Pana/i aktualną sytuację życiową. Zacznijmy może od Pana/i formalnej sytuacji mieszkaniowej 32. Proszę podad nazwę miejscowości Pana/i ostatniego miejsce zameldowania na stałe. Miejscowośd: ....................... Województwo: ............................................ 33. Gdzie Pan/i mieszkał/a w okresie dzieciostwa do 15 roku życia? 1. duże miasto (powyżej 100 tys. mieszkaoców) 2. małe miasto 3. wieś 34. Jakie jest Pana/i prawo do przebywania w lokalu, w którym aktualnie Pan/i mieszka? Pokaż kartę nr 16 1. pełne prawo do przebywania w lokalu/mieszkaniu 2. niestabilna sytuacja prawna dotycząca przebywania klienta w mieszkaniu/lokalu 3. toczące się postępowanie spadkowe, sądowe 4. najem bez umowy 5. brak prawa klienta do mieszkania/lokalu 6. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 35. Jaka jest Pana/i aktualna sytuacja meldunkowa? Pokaż kartę nr 17 1. Nie posiadam żadnego meldunku 2. posiadam stały meldunek, ale obecnie nie przebywam w lokalu, w którym jestem zameldowany/ 3. obecnie przebywam w lokalu, w którym jestem zameldowany/a na okres stały 4. obecnie przebywam w lokalu, w którym jestem zameldowany/a tymczasowo 5. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 36. Jaki jest rodzaj/charakter obecnie zajmowanego przez Pana/i lokalu? Pokaż kartę nr 18 1. lokal zajmowany „na dziko” 2. lokal zajmowany na podstawie umowy ustnej bądź grzecznościowego użyczenia 3. lokal w trakcie wypowiedzenia najmu 4. lokal wynajmowany na podstawie spisanej umowy w krótkim okresie czasu 5. lokal wynajmowany na podstawie spisanej umowy nieprzerwanie w długim okresie czasu (powyżej 1 roku) 6. mieszkanie socjalne 7. mieszkanie zakupione na kredyt/pod zastaw hipoteki 8. mieszkanie spółdzielcze/ spółdzielczo-własnościowe/własnościowe 9. mieszkanie komunalne 10. mieszkanie taniego budownictwa socjalnego 11. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 37. Jak ocenił/a by Pan/i aktualne warunki mieszkaniowe panujące w lokalu, który aktualnie Pan/i zajmuje? Pokaż kartę nr 19 1. Bardzo złe 2. Złe 3. dostateczne 4. Dobre 5. Bardzo dobre

72

6. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 38. Czy lokal, w którym Pan/i aktualnie przebywa jest przez Pana/Panią zadłużony z powodu braku dokonywania OPŁAT CZYNSZOWYCH? 1. Tak – przejdź do pytania nr 39 2. Nie – przejdź do pytania nr 42 3. nie wiem - nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 42 39. Jak długo lokal/mieszkanie, w którym pan/i aktualnie przebywa jest lokalem/mieszkaniem zadłużonym z powodu braku dokonywania OPŁAT CZYNSZOWYCH? Pokaż kartę nr 20 1. Od niespełna roku 2. Od 1 roku do 3 lat 3. Od 3 lat do 5 lat 4. Od 5 do 10 lat 5. Powyżej 10 lat 6. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 40. Jaki charakter ma zadłużenie lokalu/mieszkania, które Pan/i aktualnie zajmuje? Chodzi o zadłużenie wynikające z powodu braku dokonywania OPŁAT CZYNSZOWYCH 1. Zadłużenie regularne pojawiające się z miesiąca na miesiąc 2. Zadłużenie pojawiające się kilkukrotnie w ciągu roku w różnych odcinkach czasu 41. Jaka jest kwota zadłużenia lokalu/mieszkania, w którym Pan/i aktualnie mieszka WYNIKAJĄCA Z OPŁAT CZYNSZOWYCH ? Pokaż kartę nr 21 1. Do 1.000 zł 2. Od 1.000 zł do 4.000 zł 3. Od 4.000 zł do 7.000 zł 4. Od 7.000 zł do 10.000 zł 5. Powyżej 10.000 zł 6. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 42. Czy lokal, w którym Pan/i aktualnie przebywa jest przez Pana/Panią zadłużony z powodu braku dokonywania OPŁAT ZA EKSPLOATACJĘ MIESZKANIA/LOKALU? 1. Tak – przejdź do pytania nr 43 2. Nie – przejdź do pytania nr 46 3. Nie wiem - nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 46 43. Jak długo lokal/mieszkanie, w którym pan/i aktualnie przebywa jest lokalem/mieszkaniem zadłużonym z powodu braku dokonywania OPŁAT ZA EKSPLOATACJĘ MIESZKANIA/LOKALU? Pokaż kartę nr 20 1. Od niespełna roku 2. Od 1 roku do 3 lat 3. Od 3 lat do 5 lat 4. Od 5 do 10 lat 5. Powyżej 10 lat 6. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 44. Jaki charakter ma zadłużenie lokalu/mieszkania, które Pan/i aktualnie zajmuje? Chodzi o zadłużenie wynikające z powodu braku dokonywania OPŁAT ZA EKSPLOATACJĘ MIESZKANIA/LOKALU 1. Zadłużenie regularne pojawiające się z miesiąca na miesiąc 2. Zadłużenie pojawiające się kilkukrotnie w ciągu roku w różnych odcinkach czasu

73

45. Jaka jest kwota zadłużenia lokalu/mieszkania, w którym Pan/i aktualnie mieszka WYNIKAJĄCA Z OPŁAT ZA EKSPLOATACJĘ MIESZKANIA/LOKALU? Pokaż kartę nr 21 1. Do 1.000 zł 2. Od 1.000 zł do 4.000 zł 3. Od 4.000 zł do 7.000 zł 4. Od 7.000 zł do 10.000 zł 5. Powyżej 10.000 zł 6. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 46. Czy aktualnie wobec Pana/i toczy się bądź kiedykolwiek wobec Pana/i toczyło się postępowanie eksmisyjne? 1. Tak, aktualnie się toczy – przejdź do pytania nr 47 2. Tak, toczyło się ale już się skooczyło – przejdź do pytania nr 47 3. Nie, nigdy się nie toczyło wobec mnie postępowanie eksmisyjne – przejdź do pytania nr 48 4. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 48 47. Czy ma Pan/i orzeczoną wobec siebie prawomocną decyzję o eksmisji? 1. Tak, bez prawa do lokalu 2. Tak, z prawem do lokalu 3. Nie 4. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 48. Czy w najbliższym czasie spodziewa się Pan/i, że takie postępowanie może się wobec Pana/i rozpocząd? Pokaż kartę nr 22 1. Zdecydowanie nie 2. Raczej nie 3. Raczej tak 4. Zdecydowanie tak 5. Trudno powiedzied - nie czytad tej odp. 49. Czy stara się Pan/i o polepszenie swojej sytuacji mieszkaniowej? 1. Tak – przejdź do pytania nr 51 2. Nie – przejdź do pytania nr 50 50. Jeśli nie to dlaczego nie stara się Pan/i o polepszenie swojej sytuacji mieszkaniowej? Pokaż kartę nr 23 1. nie wiem gdzie i jak 2. nie mam takiej potrzeby 3. wiem gdzie, ale nie umiem załatwid formalności 4. starałam/starałem się, ale za długo to trwało i przestałem/ straciłem nadzieję 5. i tak nie mam szans na zmianę sytuacji mieszkaniowej 6. inne ……………………………………… 51. A co Pan/i dokładnie ma na myśli mówiąc, ze stara się Pan/i o mieszkanie? ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

74

ZDROWIE Chcielibyśmy teraz trochę uwagi poświęcid Pana/i zdrowiu. Chodzi o aktualną Pana/i kondycję fizyczną czyli o to, jak się Pan/i czyje, jakie ma Pan/i zdrowotne dolegliwości, jak generalnie ocenia Pan/i swoje własne zdrowie. Chcielibyśmy zapewnid Pana/ią w tym miejscu o anonimowości Pana/i odpowiedzi i o poufności zebranych wyników. Zacznijmy może od bardzo ogólnych kwestii dotyczących Pana/i zdrowia. 52. Czy posiada Pan/i ubezpieczenie zdrowotne? 1. Tak 2. Nie 3. nie wiem – nie czytad tej odp. 53. Czy ma Pan/i orzeczoną grupę inwalidzką lub stopieo niepełnosprawności? 1. tak - przejdź do pytania nr 54, omio pytanie 55 2. nie - przejdź do pytania nr 55 3. nie wiem - przejdź do pytania nr 55. Nie czytad tej odp. 54. Jaki stopieo niepełnosprawności Pan/i posiada? 1. znaczny/ pierwsza grupa 2. umiarkowany/ druga grupa 3. lekki/ trzecia grupa 4. nie wiem – nie czytad tej odp. 55. Czy stara się Pan/i o przyznanie grupy inwalidzkiej/stopnia niepełnosprawności? 1. Tak 2. Nie 56. Jak Pan/i ocenia swój aktualny stan zdrowia? Pokaż kartę nr 24 1. niedostatecznie 2. miernie 3. dostatecznie

4. 5. 6. 7.

dobrze bardzo dobrze celująco trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

57. Czy w ciągu ostatniego roku chorował/a Pan/i? 1. tak - przejdź do pytania nr 58 2. nie - przejdź do pytania nr 60 3. nie pamiętam - przejdź do pytania nr 60. Nie czytad tej odp. 58. Jak często w ciągu ostatniego roku był Pan/i chory/a? Pokaż kartę nr 25 1. bardzo rzadko 2. rzadko 3. często 4. bardzo często 5. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 59. Czy jest Pan/i w stanie powiedzied ile dokładnie razy był(a) Pan/i chory(a) w ciągu ostatniego roku? Proszę wpisad konkretną liczbę zachorowao …………………………………………. 0. Nie jestem w stanie podad konkretnej liczby

75

60. Czy w ciągu ostatniego roku korzystał/a Pan/i z usług medycznych? 1. tak - przejdź do pytania nr 61 2. nie - przejdź do pytania nr 62 3. nie wiem, nie pamiętam - przejdź do pytania nr 62. Nie czytad tej odp. 61. Jaki to był typ pomocy? 1. lekarska (wymagająca kontaktu z lekarzem ale niezwiązana z pobytem w szpitalu 2. związana z hospitalizacją (pobytem w szpitalu) 3. pielęgniarska (niezwiązana z pobytem w szpitalu) 62. Jak Pan/i myśli czy w ciągu ostatnich pięciu lat Pana/i stan zdrowia uległ poprawie czy też pogorszeniu? Pokaż kartę nr 26 1. mój stan zdrowia uległ zasadniczej poprawie 2. mój stan zdrowia uległ poprawie, ale w nieznacznym stopniu 3. mój stan zdrowia zasadniczo się nie zmienił 4. mój stan zdrowia uległ nieznacznemu pogorszeniu 5. mój stan zdrowia uległ zasadniczemu pogorszeniu 6. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 63. Czy według Pana/i aktualny stan zdrowia pozwala na podjęcie jakiejkolwiek pracy? Pokaż kartę nr 27 1. zdecydowanie nie - przejdź do pytania nr 65 2. raczej nie- przejdź do pytania nr 65 3. raczej tak - przejdź do pytania nr 64 4. zdecydowanie tak- przejdź do pytania nr 64 5. trudno powiedzied - przejdź do pytania nr 65. Nie czytad tej odp. 64. Czy praca, którą jest Pan/i w stanie podjąd może byd 5. Lekka 6. Obojętnie 7. Ciężka 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 65. Czy obecnie choruje Pan/i na przewlekłe choroby? 1. Tak - przejdź do pytania nr 66 2. Nie - przejdź do pytania nr 67 3. nie wiem – przejdź do pytania nr 67. Nie czytad tej odp. 66. Jakiego rodzaju są to choroby? ………………………………………………………….………………………………………………………….……………………………………………………… ….………………………………………………………….………………………………………………………….…………………………………………………

76

67. Czy w ciągu ostatniego roku, tzn. począwszy od kwietnia ubiegłego roku do dziś, był(a) Pan/i zmuszony(a) z powodu braku pieniędzy zrezygnowad z: Pokaż kartę nr 28 67.1 wizyty u lekarza specjalisty 67.2 wizyty u dentysty/leczenia zębów 67.3 wykupienia recept/kupna leków lub innych środków medycznych zalecanych przez lekarza 67.4 wizyty u lekarza ogólnego 67.5 usług protetycznych 67.6 zrobienia analiz i badao diagnostycznych 67.7 zakupu okularów zalecanych przez lekarza 67.9 zabiegów rehabilitacyjnych 67.9 leczenia szpitalnego 67.10 innych usług medycznych/zdrowotnych

Nie pamiętam Dwa razu lub – nie czytad tej więcej odp.

Nie

Tak, raz

1 1

2 2

3 3

4 4

1

2

3

4

1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4 4

AKTYWNOŚD ZAWODOWA, DOCHOD 68. Porozmawiajmy przez moment o Pana/i aktualnej sytuacji zawodowej . Czy posiada Pan/i kwalifikacje zawodowe? 1. Tak 2. nie 69. Czy jest Pan/i zarejestrowany/a jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy w Urzędzie Pracy? 1. Tak 2. nie 70. Czy w ciągu ostatniego miesiąca wykonywał/a Pan/i jakąś pracę lub też miał jakiekolwiek zajęcie przynoszące zarobek? Uwzględniając również pracę na czarno 1. tak - przejdź do pytania nr 71 2. nie - przejdź do pytania nr 72 i następnych 71. Czy ma Pan/i stałą umowę o pracę, zlecenie bądź o dzieło? 1. Tak - przejdź do pytania nr 79 2. Nie - przejdź do pytania nr 79 72. Dlaczego Pan/i nie pracuje? Można zaznaczyd dowolną liczbę odpowiedzi. Pokaż kartę nr 29 1. nie opłaca mi się pracowad 2. ze względu na zły stan zdrowia 3. ze względu na brak ofert pracy 4. ze względu na nieodpowiedni wiek 5. nie chce pracowad 6. nie może pracowad/dlaczego nie może pracowad............................................................... 7. inne/jakie ............................................................ 73. Czy był/aby Pan/i gotowy/a do podjęcia pracy jutro bądź w najbliższych dniach? 1. tak – przejdź do pytania nr 74 2. nie – przejdź do pytania nr 75 3. nie wiem –przejdź do pytania nr 75. Nie czytad tej odp.

77

74. Jaka mogłaby byd praca, którą jest Pan/i w stanie podjąd od jutra bądź w ciągu najbliższych dni? 1. tylko legalna 2. jakiejkolwiek pracy, legalna bądź nie 3. tylko praca na czarno 4. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 75. Czy w ciągu ostatniego miesiąca (4 tygodni) poszukiwał/a Pani/ pracy? 1. tak - przejdź do pytania nr 76 i 77, omio pytanie nr 78 2. nie - przejdź do pytania nr 78 76. W jaki sposób poszukiwał/a Pan/i pracy? Można wskazad więcej niż 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 30 1. poprzez Urząd Pracy 2. szukałem(łam) ogłoszeo w prasie i odpowiadałem(łam) na nie 3. odwiedzałem(łam) różne firmy i kontaktowałem(łam) się z bezpośrednio pracodawcami 4. poprzez znajomych 5. poprzez Internet 6. innymi sposobami, jakimi?..................................... 77. Ile razy w ciągu tego czasu (ostatniego miesiąca) kontaktował/a się Pan/i z powyższymi osobami/instytucjami/firmami w celu znalezienia pracy? Pokaż kartę nr 31 1. 1 raz w ciągu tego miesiąca 2. 2 razy w ciągu tego miesiąca 3. 3 razy w ciągu tego miesiąca 4. 4 razy w ciągu tego miesiąca, czyli średnio 1 raz w tygodniu 5. od 2- 3 razy w tygodniu 6. średnio 4-5 razy w tygodniu czyli niemal codziennie 7. inne ………… 78. Dlaczego nie poszukiwał/a Pan/i pracy? Pytanie prekateryzowane. Proszę dad możliwośd swobodnej wypowiedzi respondentowi, zaś odpowiedź zaznaczyd na liście znajdującej się obok. Istnieje możliwośd wskazania więcej niż 1 odpowiedzi 1. już pracuję więc nie muszę szukad pracy 2. mam inne zajęcie (praca własna) i dlatego nie szukam pracy 3. jestem osobą niepełnosprawną i nie mam szans na zatrudnienie 4. jestem osobą niepełnosprawną i nie mogę pracowad 5. nie szukałem(łam) pracy ze względu na zły stan zdrowia 6. byłem(łam) chory(a)/ w szpitalu i dlatego nie mogłem(łam) tego robid 7. dopiero wyszedłem(łam) z więzienia i dlatego nie mogłem(łam) tego robid 8. opiekuję się (wychowuję) dziedmi i dlatego nie mam takiej możliwości, by pracowad 9. nie mam pomysłu, jakiej pracy mogłabym/mógłbym szukad, co mogłabym/mógłbym robid 10. nie wiem, w jaki sposób (gdzie) można szukad i znaleźd pracę 11. jestem już zniechęcony(na), bo niczego nie mogę znaleźd od dłuższego czasu 12. mam nieodpowiedni wiek (emerytalny) 13. nie szukam pracy, bo nie chcę pracowad 14. nie szukam pracy, bo nie opłaca mi się pracowad 15. inne ………………

78

79. Czy osiąga Pan/i jakiekolwiek dochody? Proszę wysondowad pod tym kątem respondenta, gdyż może on nie rozpoznawad pewnych źródeł dochodu, np. dochodów z pracy własnej lub zbierania datków, szczególnie, gdy osoba w poprzednich pytaniach zadeklarowała, że wykonuje takie zajęcia 1. tak – przejdź do pytania nr 80 2. nie – przejdź do pytania nr 82 3. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 82 80. Jaki Pani/Pana całkowity dochód miesięczny (na rękę)? Pokaż kartę nr 32 1. do 200 zł 2. 201-400 zł 3. 401-600 zł 4. 601-800 zł

5. 801-1000 zł 6. 1001-1200 zł 7. powyżej 1200 zł 8. nie wiem, nie liczyłem – nie czytad tej odp. 9. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. 10. inne ………………

Nawet jeśli osoba bezdomna nie będzie chciała podad kwoty swojego dochodu bądź odmawia udzielenia odpowiedzi prosimy o zadanie kolejnego pytania i przekonanie respondenta do wskazania źródła dochodu

81. Jakie są źródła tych dochodów? Można zaznaczyd więcej niż jedną odpowiedź. Pokaż kartę nr 33 1. dochód z pracy najemnej 2. dochody z pracy najemnej dorywczej 3. dochody z pracy własnej (żebractwo, zbieranie złomu, butelek, …) 4. emerytura 5. renta inwalidzka (z tyt. niezdolności do pracy) 6. renta Socjalna 7. renta rodzinna 8. zasiłek chorobowy 9. zasiłek dla bezrobotnych 10. zasiłek macierzyoski

11. zasiłek rodzinny 12. dodatek wychowawczy 13. alimenty na dzieci od ojca/matki dzieci (regularne) 14. dodatek alimentacyjny (dodatek do zasiłku rodzinnego 15. inne zasiłki, dotacje pobierane z pomocy społecznej 16. inne dotacje, świadczenia pobierane z ZUS-u 17. proszę ludzi o datki 18. rodzina/znajomi mi pomagają – dostaję od nich pieniądze, w tym nieregularnie wypłacane alimenty lub ich części 19. inne ………………

82. Czy posiada Pan/i jakieś niespłacone długi, pożyczki, zaległości finansowe, bądź inne bieżące zobowiązania finansowe, np. alimenty POZA ZADŁUŻENIEM ZWIĄZANYM Z OPŁATAMI MIESZKANIOWYMI ORAZ KOSZTAMI EKSPLOATACJI MIESZKANIA/LOKALU? 1. Tak – przejdź do pytania nr 83 2. Nie – przejdź do pytania nr 85 3. Trudno powiedzied – przejdź do pytania nr 85. Nie czytad tej odp. 83. Proszę powiedzied jakiego rodzaju są to zobowiązania ? Proszę wskazad wszystkie odpowiedzi, które Pana/i dotyczą. Pokaż kartę nr 34 1. 2.

niespłacony kredyt w banku lub w innej instytucji finansowej kredyt w banku lub w innej instytucji finansowej

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

niezapłacone składki ZUS zobowiązania/długi wobec firm zasądzone przez sąd kary/ grzywny/ … alimenty bieżące (miesięczne) dług wobec rodziny dług wobec znajomych inne, jakie?....................................

79

3. niezapłacone podatki 84. Czy stara się Pan/i regulowad te zobowiązania? 1. Tak, regularnie 2. Tak, ale nieregularnie 3. Nie, nie spłacam ich w ogóle– nie czytad tej odp. SYTUACJA RODZINNA Przejdźmy teraz może na moment do Pana/i rodziny. Zadam teraz Panu/i kilka prostych pytao o Pana/i ojca, matkę i ewentualne rodzeostwo. Prosimy odpowiadad na zadawane pytania odnosząc je do czasu obecnego 85. Czy żyje Pana/i matka? 1. tak – przejdź do pytania nr 86 2. nie – przejdź do pytania nr 89 3. nie wiem – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 89 4. nigdy nie znałem/am swojej matki– nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 89 86. Jak często utrzymuje Pan/i kontakty z matką? Pokaż kartę nr 35 1. w ogóle lub prawie w ogóle – przejdź do pytania nr 88 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 7. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. przejdź do pytania nr 88 87. Jakie są Pana/i aktualne stosunki z matką? Pokaż kartę nr 36 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 88. Jak często może Pan/i liczyd na jakąkolwiek pomoc Pana/i matki? Pokaż kartę nr 37 1. W ogóle 2. Bardzo rzadko 3. Rzadko 4. Często 5. Bardzo często 6. Zawsze 7. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 89. Czy żyje Pana/i ojciec? 1. tak – przejdź do pytania nr 90 2. nie – przejdź do pytania nr 73 3. nie wiem – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 93 4. nigdy nie znałem/am swojego ojca – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 93

80

90. Jak często utrzymuje Pan/i kontakty z ojcem? Pokaż kartę nr 35 1. w ogóle lub prawie w ogóle – przejdź do pytania nr 92 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 7. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 92 91. Jakie są Pana/i aktualne stosunki z ojcem? Pokaż kartę nr 36 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 92. Jak często może Pan/i liczyd na jakąkolwiek pomoc Pana/i ojca? Pokaż kartę nr 37 1. W ogóle 2. Bardzo rzadko 3. Rzadko 4. Często 5. Bardzo często 6. Zawsze 7. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 93. Czy Pana/i rodzice kiedykolwiek się rozwiedli? 1. Tak 2. Nie 3. Nie wiem – nie czytad tej odp. 94. Czy ma Pan/i rodzeostwo? 1. Tak, ile?.................... – przejdź do pytania nr 95 2. nie – przejdź do pytania nr 98 3. nie wiem – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 98 95. Jak często utrzymuje Pan/i kontakty z Pana/i rodzeostwem? Pokaż kartę nr 35 1. w ogóle lub prawie w ogóle – przejdź do pytania nr 97 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 7. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. Przejdź do pytania nr 97

81

96. Jakie są Pana/i aktualne stosunki z rodzeostwem? Pokaż kartę nr 36 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. To zależy – nie czytad tej odp. 9. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 97. Jak często może Pan/i liczyd na jakąkolwiek pomoc ze strony Pana/i rodzeostwa? Pokaż kartę nr 37 8. W ogóle 1. Bardzo rzadko 2. Rzadko 3. Często 4. Bardzo często 5. Zawsze 6. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 98. Kto według Pana/i był głównym żywicielem rodziny (dotyczy rodziny pochodzenia)? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 38 1. ojciec 2. matka 3. zarówno matka jak i ojciec 4. ktoś z rodzeostwa 5. ja 6. inny członek rodziny 7. nie wiem – nie czytad tej odp. 99. Kto według Pana/i był głową rodziny? Można zaznaczyd tylko 1 odpowiedź. Pokaż kartę nr 38 1. ojciec 2. matka 3. zarówno matka jak i ojciec 4. ktoś z rodzeostwa 5. ja 6. inny członek rodziny 7. nie wiem – nie czytad tej odp. 100.Jaka była sytuacja materialna Pana/i rodziny kiedy był/a Pan/i dzieckiem? Dotyczy rodziny pochodzenia. Pokaż kartę nr 39 1. Bardzo dobra 2. Dobra 3. Raczej dobra 4. Przeciętna 5. Raczej zła 6. Zła 7. Bardzo zła 8. trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

82

101.Czy kiedykolwiek w Pana/i najbliższej rodzinie/ Domu Dziecka zdarzały się następujące sytuacje: Uwaga do ankietera: proszę zakreślid, czy odpowiedzi dotyczą rodziny czy Domu Dziecka 101.1. nadużywanie alkoholu 101.2. stosowanie narkotyków lub innych środków odurzających 101.3. stosowanie przemocy fizycznej 101.4. stosowanie przemocy psychicznej 101.5. molestowanie seksualne 101.6. zaburzenia psychiczne 101.7. próby samobójcze, samobójstwa, próby samookaleczenia 101.8. uprawianie nierządu (prostytucji) 101.9. przebywanie w zamkniętym zakładzie karnym / areszcie śledczym / domu poprawczym

Tak

Nie

1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2

102.Jaki jest Pana/i aktualny stan cywilny? Pokaż kartę nr 40 1. wolny – przejdź do pytania nr 105 2. zamężna/żonaty – przejdź do pytania nr 105 3. wdowa/wdowiec – przejdź do pytania nr 105 4. rozwiedziony/a – przejdź do pytania nr 103, 104 5. w separacji – przejdź do pytania nr 105 6. w nieformalnym związku (typu konkubinat) – przejdź do pytania nr 105 7. trudno powiedzied– przejdź do pytania nr 105. Nie czytad tej odp. 103.Jak często utrzymuje Pan/a kontakty ze swoją/ ze swoim byłą żoną/ byłym mężem? Pokaż kartę nr 35 1. w ogóle lub prawie w ogóle 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 7. Trudno powiedzied –Nie czytad tej odp. 104.Jakie są Pana/a relacje z żoną/ mężem; byłą żona/byłym mężem? Pokaż kartę nr 36 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 105.Niezależnie od tego, jaki jest obecnie Pana/i stan cywilny, czy żyje Pan/i aktualnie w stałym związku? 1. tak, w związku formalnym – przejdź do pytania nr 106 2. tak, w związku nieformalnym (na kocią łapę/konkubinat) – przejdź do pytania nr 106 3. nie, aktualnie nie jestem w związku – przejdź do pytania nr 108 4. Trudno powiedzied – przejdź do pytania nr 108. Nie czytad tej odp.

83

106.Jakie są Pana/i stosunki z obecnym partnerem? Pokaż kartę nr 36 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 107.Czy mieszka Pan/i razem ze swoją żona/mężem, partnerką/partnerem w chwili obecnej? 1. tak (gdzie?....................................) 2. nie (dlaczego?................................) 3. nie dotyczy 108.Czy posiada Pan/i żyjące dzieci? 1. tak, ile? Proszę podad liczbę .............. – przejdź do pytania nr 109 2. nie – przejdź do pytania nr 116 3. Nie wiem – przejdź do pytania nr 116. Nie czytad tej odp.

109.Czy do któregokolwiek z dzieci jest Pan/i pozbawiony(a) częściowo lub całkowicie praw rodzicielskich? 1. Tak, częściowo 2. Tak, całkowicie 3. Nie 4. nie wiem – nie czyta d tej odp. 5. odmowa odpowiedzi– nie czytad tej odp.

110.Czy posiada Pan/i dzieci NIEPEŁNOLETNIE? 1. Tak – przejdź do pytania nr 111 2. Nie – przejdź do pytania nr 113 3. Nie wiem – przejdź do pytania nr 113. Nie czytad tej odp. 111.Jak często spotyka się Pan/i ze swoimi NIEPEŁNOLETNIMI dziedmi? Pokaż kartę nr 35 1. w ogóle lub prawie w ogóle 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 112.Jakie są Pana/i stosunki z Pana/i NIEPEŁNOLETNIM dzieckiem/ niepełnoletnimi dziedmi? Pokaż kartę nr 36 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

84

113.Czy posiada Pan/i dzieci PEŁNOLETNIE? 1. Tak – przejdź do pytania nr 114 2. Nie – przejdź do pytania nr 116 3. Nie wiem – przejdź do pytania nr 116. Nie czytad tej odp. 114.Jak często spotyka się Pan/i ze swoimi PEŁNOLETNIMI dziedmi? Pokaż kartę nr 35 1. w ogóle lub prawie w ogóle 2. raz na kilka lat 3. mniej więcej raz w roku 4. kilka razy w roku 5. kilka razy w miesiącu 6. kilka razy w tygodniu lub częściej 115.Jakie są Pana/i stosunki z Pana/i PEŁNOLETNIM DZIECKIEM/ NIEPEŁNOLETNIMI DZIEDMI? Pokaż kartę nr 36 1. Bardzo dobre 2. Dobre 3. Raczej dobre 4. Ani dobre, ani złe 5. Raczej złe 6. Złe 7. Bardzo złe 8. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 116.Proszę teraz pomyśled o przyczynach swojej trudnej sytuacji życiowej, a następnie posłuchad poniższych twierdzeo i określid najwłaściwszą według siebie odpowiedź. – Pokaż Kartę nr 41 1 – nieprawda 2 – raczej nieprawda 3 – trudno powiedzied 4 – raczej prawda 5 – prawda. Znajduję się w trudnej sytuacji życiowej ponieważ: 116.1.Popełniłem/am w przeszłości życiowe błędy 1 2 3 4 116.2. Nie miałem/am szans zachowad swojego mieszkania 1 2 3 4 116.3. Nie chciało mi się zawalczyd o możliwośd stałego zamieszkania 1 2 3 4 116.4. Miałem/am życiowego pecha 1 2 3 4 116.5. Zmarł bliski mi członek rodziny/partner 1 2 3 4 116.6. Polityka władz do tego doprowadziła 1 2 3 4 116.7. Wykazałem/am zbyt mało własnej inicjatywy, aby utrzymad pracę 1 2 3 4 116.8. Rodzina pozbawiła mnie mieszkania 1 2 3 4 116.9. Zostałem/am ukarany/a za swoje błędy 1 2 3 4 116.10. Nie dbałem/am wystarczająco mocno o to, aby prowadzid normalne życie 1 2 3 4 116.11. Nikt mi nie pomógł w krytycznej sytuacji 1 2 3 4 116.12. Nie poradziłem/am sobie z nałogiem 1 2 3 4 116.13. Pozbawiono mnie możliwości pracy 1 2 3 4 116.14. Uciekłem/am w ten sposób od problemów rodzinnych 1 2 3 4 116.15. Doprowadziłem/am do rozbicia rodziny 1 2 3 4 116.16. Wpadłem/am w konflikty z prawem 1 2 3 4 116.17. Poważnie zachorowałem/am 1 2 3 4 116.18. Chciałem/am byd wolny/ą i nie mied żadnych zobowiązao 1 2 3 4

85

5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

116.19. Uciekłem/am przed przemocą domową/ alkoholizmem w rodzinie 116.20. Moja rodzina/partner pozostawił/a mnie samą/samego

1 1

117.Chcielibyśmy zapytad również Pana/Panią o tak zwane aktywności społeczne, jakie podejmował/a Pan/i bądź jakich nie podejmował/a Pan/i w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Proszę się dobrze zastanowid i sięgnąd pamięcią rok wstecz. Czy w ciągu ostatniego roku: 117.1. brał/a Pan/i udział w wyborach prezydenckich 117.2. brał/a Pan/i udział w wyborach do samorządu lokalnego 117.3. brał/a Pan/i udział w wyborach parlamentarnych 117.4. uczestniczył/a Pan/i w jakimś wydarzeniu kulturalnym jako uczestnik 117.5. uczestniczył/a Pan/i w jakimś wydarzeniu sportowym jako uczestnik 117.6. szkolił/a się Pan/i dodatkowo 117.7. angażował się Pan/i w prace jako wolontariusz/wolontariuszka 117.8. wykonywał/a Pan/i bezpłatna pracę dla dobra innych 117.9. realizował/a Pan/i swoje hobby 117.10. brał/a Pan/i udział w spotkaniach jakichś organizacji, stowarzyszeo, grup samopomocowych, partii, komitetów, rad, grup religijnych, związków lub kół i tym podobnych 117.11. był/a na jakimś zebraniu publicznym, przy czym obecnośd na tym zebraniu była zupełnie dobrowolna 117.12. angażował/a się Pan/i w działania na rzecz jakiejś społeczności (osiedla, miejscowości, ulicy, bloku, najbliższego sąsiedztwa itd.) lub jakiejś grupy osób? 118. Które z podanych wartości są dla Pana/i ważne w Pana/i życiu? Proszę wskazad maksymalnie 5 odpowiedzi. Pokaż kartę nr 42 1. Szczęście rodzinne 2. Zachowanie dobrego zdrowia 3. Wykształcenie 4. Pomyślnośd ojczyzny 5. Grono przyjaciół 6. Życie pełne przygód i wrażeo 7. Dobrobyt, bogactwo 8. Wiara religijna 9. Sukces, sława

2 2

3 3

4 4

5 5

Tak

Nie

1 1 1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2 2 2

1

2

1

2

1

2

10. Spokój 11. Kontakt z kulturą (sztuka, muzyka, literatura, film) 12. Praca zawodowa 13. Wolnośd głoszenia własnych poglądów 14. Możliwośd udziału w demokratycznym życiu społeczno politycznym 15. Uczciwe życie 16. Szacunek innych ludzi 17. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

86

119. Która z wymienionych wartości jest dla Pana/i NAJWAŻNIEJSZA? Proszę wskazad tylko 1 wartośd z tych, które wcześniej już Pan/i wybrał/a. W tym pytaniu należy przypomnied (powtórzyd) osobie te wartości, które wcześniej sama wybrała. Pokaż kartę nr 42 1. Szczęście rodzinne 2. Zachowanie dobrego zdrowia 3. Wykształcenie 4. Pomyślnośd ojczyzny 5. Grono przyjaciół 6. Życie pełne przygód i wrażeo 7. Dobrobyt, bogactwo 8. Wiara religijna 9. Sukces, sława

10. Spokój 11. Kontakt z kulturą (sztuka, muzyka, literatura, film) 12. Praca zawodowa 13. Wolnośd głoszenia własnych poglądów 14. Możliwośd udziału w demokratycznym życiu społeczno politycznym 15. Uczciwe życie 16. Szacunek innych ludzi 17. Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

120. Które z poniższych cech są dla Pana/i ważne w codziennym życiu? Proszę wskazad maksymalnie 5 odpowiedzi. Pokaż kartę nr 43 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Pracowitośd Korzystanie z życia (rozrywkowośd) Tolerancja Uczciwośd Przebojowośd Przestrzeganie prawa Religijnośd

121. Która z wymienionych przez Pana/ią wcześniej cech jest dla Pana/i NAJWAŻNIEJSZA w codziennym życiu? Proszę wskazad tylko 1 cechę z tych, które wcześniej już Pan/i wybrał/a. 1. Pracowitośd 2. Korzystanie z życia (rozrywkowośd) 3. Tolerancja 4. Uczciwośd 5. Przebojowośd 6. Przestrzeganie prawa 7. Religijnośd

8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Patriotyzm Miłośd rodzinna Prawdomównośd Wiernośd partnerowi Szacunek dla drugiego człowieka Spryt Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

W tym pytaniu należy przypomnied (powtórzyd) osobie te cechy, które wcześniej sama wybrała Pokaż kartę nr 43 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Patriotyzm Miłośd rodzinna Prawdomównośd Wiernośd partnerowi Szacunek dla drugiego człowieka Spryt Trudno powiedzied – nie czytad tej odp.

87

Kilka razy w miesiącu

Raz na miesiąc

W ogóle

1 1 1 1 1 1 1

2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3 3 3 3

4 4 4 4 4 4 4

5 5 5 5 5 5 5

6 6 6 6 6 6 6

1

2

3

4

5

6

Trudno powiedzied - nie czytad tej odp.

Raz na tydzieo

122.1 Piwo 122.2 Wódka 122.3 Tanie wina 122.4 Wina droższe 122.5 Denaturat 122.6 Spirytus 122.7 Woda kolooska 122.8 Własne wyroby alkoholowe (bimber)

Kilka razy w tygodniu

122. Jak często spożywał/a Pan/i dany rodzaj napoju alkoholowego w ciągu ostatniego miesiąca? Pokaż kartę nr 44

Codziennie, prawie codziennie

UZALEŻNIENIE

7 7 7 7 7 7 7 7

123. Czy w ciągu ostatniego roku zdarzały się Panu(i) okresy ciągłego spożywania alkoholu? Pokaż kartę nr 45 1. tak zdarzało mi się to wielokrotnie 2. tak, zdarzyło mi się to kilka razy 3. tak, zdarzyło mi się to raz, dwa razy w życiu 4. nie nigdy mi się to nie zdarzyło 5. trudno powiedzied – nie czytad tej odp. 6. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. 124. Czy w ogóle w życiu zdarzały się Panu/i okresy nadmiernego spożywania alkoholu? Pokaż kartę nr 46 1. Nie, nigdy 2. tak, ale sporadycznie 3. tak, często 4. trudno powiedzied 5. odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp.

125. Czy z powodu nadmiernego spożywania przez Pana/Panią alkoholu: 125.1. Zadłużył/a Pan/i zajmowane mieszkanie? 125.2. Stosował/a Pan/i przemoc w rodzinie? 125.3. Rozpadła się Pana/i rodzina 125.4. Utracił/a Pan/i pracę? 125.5. Zerwał/a Pan/i kontakty z kolegami/koleżankami 125.6. Musiał/a Pan/i opuścid dotychczas zajmowane mieszkanie/lokum 125.7. Została Panu/i odmówiona pomoc społeczna 125.8. Musiał/a Pan/i byd hospitalizowany/a z powodu bezpośredniego zagrożenia życia 125.9. Brał/a Pan/i udział w terapii alkoholowej 125.10. Groziło Panu/i zamarznięcie w okresie zimowym

tak

Nie

1 1 1 1 1

2 2 2 2 2

Nie wiem, odmowa odpowiedzi – nie czytad tej odp. 3 3 3 3 3

1

2

3

1

2

3

1

2

3

1 1

2 2

3 3

88

126.Jest tu narysowana drabina. Sam dół drabiny oznacza życie najgorsze, jakie mogłoby Panią/Pana spotkad. Wierzchołek oznacza najlepsze życie, jakiego mogłaby/mógłby się Pan(i) spodziewad. Proszę zakreślid cyfrę wskazującą na tej drabinie miejsce, w jakim zgodnie z Pana(i) odczuciem znajduje się Pana(i) obecne życie. – Pokaż kartę nr 47 Najlepsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Najgorsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 127.Gdzie umieściłby(łaby) Pan(i) swoje życie, gdy nie był(a) Pan(i) jeszcze osobą bezdomną? – Pokaż kartę nr 47 Najlepsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Najgorsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 128.Jakiego spodziewa się Pan(i) życia za 5 lat, gdzie mógłby(łaby) się Pan(i) umieścid na tej drabinie? – Pokaż kartę nr 47 Najlepsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad 10 9 8 7 6 5 4 3 2

89

1 Najgorsze życie, jakiego mogłabym/mógłbym się spodziewad

129.Na koniec proszę teraz pomyśled o sobie, o własnych możliwościach wyjścia z trudnej sytuacji życiowej. Proszę posłuchad poniższych twierdzeo i określid najwłaściwszą Pana/i zdaniem odpowiedź. Pokaż kartę nr 48 1 – nieprawda 2 – raczej nieprawda 3 – trudno powiedzied 4 – raczej prawda 5 – prawda 129.1. Jestem gotowa/gotów zrobid bardzo wiele, aby tylko wyjśd z trudnej sytuacji życiowej 129.2. Nie ma innego wyjścia, w mojej sytuacji muszę czekad na lepsze czasy 129.3. Jeżeli będę wykazywał(a) się ciągłą inicjatywą to powinnam/powinienem znaleźd sposób, aby wyjśd z trudnej sytuacji życiowej 129.4. Nie mam sił, aby walczyd teraz o wyjście z trudnej sytuacji życiowej 129.5. Nie szukam zbyt mocno możliwości znalezienia pracy i mieszkania, bo i tak wszystko zależy od szczęścia 129.6. Jeżeli wystarczająco się postaram, to na pewno w koocu znajdę jakąś możliwośd samodzielnego mieszkania 129.7. Wyjście z trudnej sytuacji życiowej jest możliwe tylko wtedy, gdy ktoś znajomy mi pomoże 129.8. Wiem, że tak naprawdę wyjście z trudnej sytuacji życiowej zależy od mojej motywacji 127.9. Jedyne, co mogę robid w mojej sytuacji, to czekad na pomoc 129.10. Z mojego punktu widzenia nic się nie da zrobid, bo żadnego osiągalnego sposobu, abym mógł wyjśd z trudnej sytuacji życiowej po prostu nie ma 129.11. Często myślę o tym, co zrobid aby mied na stałe swój kąt 129.12. Czuję, że tak naprawdę nie mam wpływu na to, czy znajdę pracę i wynajmę sobie mieszkanie 129.13. Czuję się w pełni odpowiedzialny(na) za to, czy wreszcie uda mi się wyjśd z trudnej sytuacji życiowej 129.14. Dopóki mogę jakoś żyd, nie muszę intensywnie szukad możliwości wyjścia z trudnej sytuacji życiowej 129.15. Aby znaleźd pracę i dzięki temu mieszkanie, muszę się sam „wkręcid” w odpowiednie towarzystwo

1 1 1

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

1

2

3

4

5

1 1 1 1

2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

5 5 5 5

1 1 1

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

DZIĘKUJEMY ZA POŚWIĘCONY CZAS.

90

NARZĘDZIA BADAWCZE ZASTOSOWANE W BADANIU III

1.

Analiza źródeł wtórnych (Desk Research)

Dlaczego analiza źródeł wtórnych? Pierwotnie do realizacji badania niedoborów i zjawisk problemowych w zakresie systemu rozwiązywania problemu bezdomności w Koszalinie nie planowano realizacji analizy dokumentów. W toku przygotowywania metodologii badania uznano jednak, że aby badanie nie było tylko zaprezentowaniem perspektywy i percepcji kluczowych interesariuszy w sferze bezdomności (wywiady indywidualne, wywiady grupowe), a było zobiektywizowaną analizą sięgającą do różnych źródeł wiedzy i informacji, konieczna jest wszechstronna analiza najważniejszych dokumentów konstytuujących politykę społeczną i wywierających wpływ na system pomocy ludziom bezdomnych w Koszalinie. Zakres analizy źródeł wtórnych: W tym ujęciu można powiedzieć, że podczas realizacji badania w zakresie bezdomności interesują nas wszystkie możliwe materiały w sposób pośredni bądź bezpośredni odnoszące się do problematyki bezdomności. Poniżej zamieszczono spis dokumentów, które objęte zostaną analizą desk research. Warto w tym miejscu dodać, ze lista ta może zostać rozszerzona w trakcie procesu zbierania materiałów oraz ich opracowywania: a) Strategia Rozwoju Koszalina - „Program Rozwoju”; b) Wieloletni plan inwestycyjny Miasta Koszalina na lata 2010-2013 c) Wojewódzka Strategia Polityki Społecznej Strategia Województwa Zachodniopomorskiego w zakresie Polityki Społecznej do roku 2015 d) Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych - Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Koszalin na lata 2009-2015; e) Programy pomocy społecznej, wychodzenia z bezdomności oraz inne związane z problemami bezdomności. - „Koszaliński Program Integracji Społecznej – START”; Koszaliński Program Wychodzenia z Bezdomności i Łagodzenia Jej Skutków na lata 2010-2015 „DROGOWSKAZ”; f) Sprawozdawczość statystyczna i analizy własne:  sprawozdanie MPiPS-03,  Sprawozdania roczne OPS przedstawione Radzie Gminy,  Sprawozdania z realizacji programów,  Roczniki statystyczne GUS, WUS,

91

 

Dane policji, straży miejskiej dotyczące bezdomnych np. zamarznięcia, interwencje na działkach, węzłach ciepłowniczych itp. Raporty badawcze zrealizowane przez ośrodki pomocy społecznej, organizacje pozarządowe, lokalne ośrodki badawcze i placówki edukacyjne

g) Zawarte porozumienia między administracją publiczną a organizacjami pozarządowymi h) Dokumenty organizacyjne gminy takie jak statuty czy regulaminy OPS Główne zagadnienia analizy źródeł wtórnych Bezdomność i zagrożenie bezdomnością - Funkcjonowanie systemu rozwiązywania problemu bezdomności w Koszalinie - Skala i charakter zjawiska bezdomności i zagrożenia bezdomnością a) Czy zagadnienie bezdomności występuje analizowanych dokumentach? W których i w jakim zakresie i kontekście? b) Czy istnieją wypracowane dokumenty, Czy które w sposób kompleksowy programują pracę na rzecz osób bezdomnych i zagrożonych bezdomnością? c) Czy dokumenty zawierają diagnozę problemu bezdomności? Jeśli tak, jaki jest zakres tej diagnozy? d) Czy w analizowanych dokumentach są informacje o tym jaka jest skala bezdomności na terenie Koszalina? e) Czy w analizowanych dokumentach podjęto zagadnienia analizy struktury i stanu bezdomności? Jakie wskazuje się przyczyny bezdomności? f) Jakimi metodami diagnozowania problemu bezdomności się posłużono? g) Ile miejsca poświęca się problemowi bezdomności na tle innych problemów społecznych? h) Czy dokumenty opisują funkcjonowanie systemu pomocy ludziom bezdomnym oraz czy uwzględniają identyfikację najważniejszych barier i problemów systemu? i) Jakie aspekty polityki rozwiązywania problemu bezdomności pojawiają się najczęściej w dokumentach – Prewencja, Interwencja, Opieka, Integracja? j) Jakiego rodzaju instytucje identyfikowane są w kontekście zjawiska bezdomności – pomoc społeczna, rynek pracy, edukacja, mieszkalnictwo, bezpieczeństwo publiczne, wymiar sprawiedliwości etc? k) Jakie są aktualnie ponoszone środki finansowe związane z problemem bezdomności? l) Czy jest przyjęty system monitoringu przyjętych metod działania? Czy dokumenty zawierają dane o efektach monitoringu problemu bezdomności? Jakie? m) Czy dokumenty odnoszą się do percepcji i postrzegania bezdomności przez lokalne społeczności/opinię publiczną? n) Jaki jest kontekst pojawiania się problemu bezdomności w oficjalnych dokumentach? Działania podejmowane przez instytucje/organizacje - Świadczone usługi, ocena ich adekwatności, organizacji/instytucji

użyteczności

i

skuteczności

92

1. Czy w dokumentach pojawiają się opisy usług świadczonych usług dla ludzi bezdomnych? 2. W jakiej perspektywie opisane są działania podejmowane dla ludzi bezdomnych? 3. Czy w analizowanych źródłach danych pojawiają się informacje o dobrych praktykach? Partycypacja ludzi bezdomnych - Potrzeby osób bezdomnych w Koszalinie i sposób ich zaspokajania - Włączenie i partycypacja ludzi bezdomnych (na różnych poziomach) 1. Na ile w dokumentach pojawiają się zidentyfikowane potrzeby ludzi bezdomnych? Jakiego rodzaju to potrzeby? W jaki sposób były diagnozowane? 2. Czy w dokumentach znajdują się informacje na ile potrzeby osób bezdomnych są zaspokajane i w jaki sposób? 3. Czy w dokumentach znajdują się informacje o różnych poziomach partycypacji ludzi bezdomnych w rozwiązywanie problemu – informowanie, konsultowanie, wspólne działania, niezależne działania? Prewencja - Opis i ocena działań podejmowanych w zakresie zapobiegania bezdomności w Koszalinie - Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań 1. Na ile i jak w dokumentach i materiałach identyfikowane są działania w zakresie zapobiegania bezdomności? 2. Czy zidentyfikowane są główne problemy i deficyty w zakresie prewencji bezdomności? 3. Czy w analizowanych dokumentach zawarto propozycje działań wobec bezdomnych w zakresie prewencji? Interwencja - Opis i ocena działań podejmowanych w zakresie interwencji, pomocy doraźnej i podstawowej w Koszalinie - Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań 1. Na ile i jak w dokumentach i materiałach identyfikowane są działania w zakresie interwencji? 2. Czy zidentyfikowane są główne problemy i deficyty w zakresie interwencji? 3. Czy w analizowanych dokumentach zawarto propozycje działań wobec bezdomnych w zakresie interwencji? Opieka

93

-

Opis i ocena działań podejmowanych w zakresie świadczenia opieki ludziom bezdomnym w Koszalinie Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań

1. Na ile i jak w dokumentach i materiałach identyfikowane są działania w zakresie opieki? 2. Czy zidentyfikowane są główne problemy i deficyty w zakresie opieki? 3. Czy w analizowanych dokumentach zawarto propozycje działań wobec bezdomnych w zakresie opieki? Integracja - Opis i ocena działań podejmowanych w zakresie integracji społecznej i wychodzenia z bezdomności Koszalinie - Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązań 1. Na ile i jak w dokumentach i materiałach identyfikowane są działania w zakresie integracji? 2. Czy zidentyfikowane są główne problemy i deficyty w zakresie integracji? 3. Czy w analizowanych dokumentach zawarto propozycje działań wobec bezdomnych w zakresie integracji? Jak zostanie wykorzystana analiza źródeł wtórnych? Dane zebrane i uporządkowane zostaną według głównych 7 zagadnień badawczych Bezdomność i zagrożenie bezdomnością, Działania podejmowane przez instytucje/organizacje, Partycypacja ludzi bezdomnych, Prewencja, Interwencja, Opieka i Integracja. Wszystkie obszary są spójne dla porządku realizacji wywiadów indywidualnych i zogniskowanego wywiadu grupowego. Raport końcowy zostanie uporządkowany także według niniejszego schematu. Wyniki analizy danych wtórnych stanowić będą elementarną część opisu uzupełniającego dane i informacje pozyskane z wywiadów indywidualnych, kwestionariuszy, wywiadu grupowego.

2. Zogniskowany wywiad grupowy (FGI) Respondenci do tej części badania dobrani będą w sposób analogiczny jak do wywiadów indywidualnych. Podstawowym kryterium będzie tu waga posiadanej przez uczestnika wiedzy, perspektywy dla całości funkcjonowania systemu pomocy osobom bezdomnym w Koszalinie. Z perspektywy badań ilościowych taki dobór nazwać należy celowym. W przypadku wywiadów grupowych zakres zbieranych danych jest podobny do tego, jaki uzyskujemy w indywidualnych wywiadach pogłębionych, z tą jednak różnica, że można tu wykorzystywać różne metody pracy grupowej. to narzędzie może służyć praktycznym celom

94

– pracę grupy można kierunkować np. na wspólne tworzenie rozwiązań mających na celu uporanie się z konkretnym problemem, czy sama identyfikację problemu. Uruchamianie procesu grupowego służyć może również takim praktycznym celom, jak zawiązywanie, pogłębianie współpracy, oparte na wzajemnym poznaniu, rozumieniu. Co jednocześnie jest poznawczo niezwykle istotne. Tak więc wywiady grupowe pozwalają poznać sensy, znaczenia jakie badani przypisują określonym zjawiskom, wartościom (podobnie jak w przypadku indywidualnych wywiadów pogłębionych), a ponadto określać dynamikę grupy i przez to stawiać odpowiedzi na pytanie o szanse współpracy, wspólnego rozwiązywania problemów przez badanych. Tę metodę pozyskiwania danych można stosować na trzy sposoby. W dwóch pierwszych stanowi ona uzupełnienie badań ilościowych. Wykorzystuje się ją już na etapie formułowania problematyki badawczej, w tym wypadku wywiady grupowe służą dookreśleniu problematyki jaka ma być poruszana w trakcie badań ilościowych. Drugi sposób wykorzystywania tej metody to podsumowanie badań ilościowych. Często wywiady grupowe przeprowadza się po realizacji pozostałych składowych badania i stanowią one swoiste podsumowanie całego badania. Przed respondentami stawia się wyniki badań i prosi ich o podsumowanie, ustosunkowanie się do nich. Trzecim sposobem korzystania z tej metody jest w pełni autonomiczne jej zastosowanie. W takim podejściu zadaniem wywiadu jest przede wszystkim eksploracja nowych obszarów oraz tworzenie i testowanie nowych pomysłów. W naszym badaniu wywiad grupowy stanowi uzupełnienie oraz podsumowanie całego procesu badawczego – to jest zarówno części ilościowej (zadanie I) jak i analizy treści i indywidualnych wywiadów pogłębionych (zadanie III). Cele badania 1. Zebranie i podsumowanie najważniejszych problemów i deficytów systemu rozwiązywania problemu bezdomności i wsparcia osób bezdomnych w Koszalinie 2. Identyfikacja mocnych i silnych elementów systemu rozwiązywania problemu bezdomności i wsparcia osób bezdomnych w Koszalinie 3. Ustalenie najważniejszych i priorytetowych zagadnień, które powinny ulec zmianom w zakresie pomocy ludziom bezdomnym w Koszalinie 4. Stworzenie wspólnej i spójnej wizji koszalińskiego systemu rozwiązywania problemu bezdomności Główne wątki problemowe do wywiadu grupowego 1. Najważniejsze deficyty i zjawiska problemowe w zakresie systemu wsparcia ludzi bezdomnych w Koszalinie w perspektywie Prewencji, Interwencji, Opieki i Integracji 2. Mocne i silne strony koszalińskiego systemu pomocy ludziom bezdomnych, identyfikacja zasobów w zakresie Prewencji, Interwencji, Opieki i Integracji 3. Kluczowe i priorytetowe zadania możliwie szybkich zmian w zakresie systemu rozwiązywania problemu bezdomności w Koszalinie – wizja krótkofalowa 4. Długofalowa wspólna i spójna wizja koszalińskiego systemu rozwiązywania problemu bezdomności – wizja optymalna i realna Elementy scenariusza wywiadu

95

1. 2. 3. 4.

Wprowadzenie Rozgrzewka Dyskusja właściwa Zakończenie

Scenariusz zogniskowanego wywiadu grupowego Wstęp (5 minut) Przedstawienie się moderatora/ów Cele badania Reguły dyskusji, informacja o nagrywaniu i podglądzie Pytania wstępne, otwierające (10 minut) Jedna, dwie rundy dające możliwość wypowiedzenia się każdej osobie – przełamanie oporów, integracja grupy 7. Pytania łatwe, o fakty, nie opinie, nie stosowanie na początku technik projekcyjnych 8. Pytania luźno powiązane z celem badania 9. Pytania wprowadzające (20 minut) 10. Pytania związane z tematem 11. Dotyczące ogólnych doświadczeń 12. Nie powinny mieć krytycznego znaczenia dla tematu (nie powinny być zbyt poważne, głębokie, zagrażające) 13. Pytania zasadnicze (40 minut) 14. Ważne dla problemu badania (4-8 pytań) 15. Techniki projekcyjne 16. Wymaga największego skupienia, koncentracji moderatora 17. Pytania zamykające, podsumowujące – weryfikacja roboczych hipotez (15 minut) 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wykorzystane metody Elementy metody SWOT - jedna z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych, służąca do porządkowania informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. Np. w naukach ekonomicznych jest stosowana do analizy wewnętrznego i zewnętrznego środowiska danej organizacji, (np. przedsiębiorstwa), analizy danego projektu, rozwiązania biznesowego itp. Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):  S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu,  W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu,  (Opportunities) – szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany,

96



T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.

Na potrzeby badania wykorzystane zostaną tylko elementy SWOT ZOGNISKOWANY WYWIAD GRUPOWY (FGI) KWESTIONARIUSZ OCENY SYSTEMU ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU BEZDOMNOŚCI W KOSZALINIE ANALIZA SYSTEMU ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU BEZDOMNOŚCI – WYMIAR PREWENCJI WEWNĘTRZNE NEGATYWNE POZYTYWNE

PERSPEKTYWA ZMIANY

Słabe strony – deficyty i problemy

Silne i mocne strony (identyfikacja zasobów)

KRÓTKOFALOWA

DŁUGOFALOWA

Priorytetowe i krótkoterminowe zmiany w systemie (realna perspektywa)

Całościowa, długoterminowa zmiana systemu rozwiązywania problemu (optymalna i realna)

ANALIZA SYSTEMU ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU BEZDOMNOŚCI – WYMIAR INTERWENCJI WEWNĘTRZNE NEGATYWNE POZYTYWNE

PERSPEKTYWA ZMIANY

Słabe strony – deficyty i problemy

Silne i mocne strony (identyfikacja zasobów)

KRÓTKOFALOWA

DŁUGOFALOWA

Priorytetowe i krótkoterminowe zmiany w systemie (realna perspektywa)

Całościowa, długoterminowa zmiana systemu rozwiązywania problemu (optymalna i realna)

97

ANALIZA SYSTEMU ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU BEZDOMNOŚCI – WYMIAR OPIEKI WEWNĘTRZNE NEGATYWNE POZYTYWNE

PERSPEKTYWA ZMIANY

Słabe strony – deficyty i problemy

Silne i mocne strony (identyfikacja zasobów)

KRÓTKOFALOWA

DŁUGOFALOWA

Priorytetowe i krótkoterminowe zmiany w systemie (realna perspektywa)

Całościowa, długoterminowa zmiana systemu rozwiązywania problemu (optymalna i realna)

ANALIZA SYSTEMU ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU BEZDOMNOŚCI – WYMIAR INTEGRACJI WEWNĘTRZNE NEGATYWNE POZYTYWNE

PERSPEKTYWA ZMIANY

Słabe strony – deficyty i problemy

Silne i mocne strony (identyfikacja zasobów)

KRÓTKOFALOWA

DŁUGOFALOWA

Priorytetowe i krótkoterminowe zmiany w systemie (realna perspektywa)

Całościowa, długoterminowa zmiana systemu rozwiązywania problemu (optymalna i realna)

98

99

3. Wywiady indywidualne z osobami kluczowymi Temat ogólny 1. Bezdomnośd i zagrożenie bezdomnością

Temat ogólny 2. Działania podejmowane przez instytucję/organi zację reprezentowaną przez respondenta

Obszary

Zagadnienia szczegółowe

Przykładowe pytania szczegółowe

1. Cała Polityka Społeczna

1.

Ogólna ocena funkcjonowania systemu rozwiązywania problemu bezdomności w Koszalinie

1.

2.

Ocena skali i charakteru zjawiska bezdomności i zagrożenia bezdomnością w Koszalinie zdaniem respondenta (także w ujęciu dynamicznym); należy dopytad się o źródła informacji (badania, statystyki, itp.).

2.

Obszary 1. Cała Polityka Społeczna

Zagadnienia szczegółowe 1.

Świadczone usługi, ocena ich adekwatności, użyteczności i skuteczności organizacji/instytucji

Jak ogólnie Pan(i) ocenia system pomocy ludziom bezdomnym w Koszalinie?; Proszę o wskazanie 3 głównych problemów w zakresie pomocy ludziom bezdomnym w Koszalinie?; Jak problem bezdomności traktowany jest przez lokalne władze?; Czy problem bezdomności w Koszalinie stanowi istotny i ważny problem dla lokalnej polityki społecznej?; Czy problem bezdomności pojawia się w lokalnych mediach, jeśli tak to w jakim charakterze?; Jak mieszkaocy reagują na bezdomnośd, jaki obraz ludzi bezdomnych pojawia się wśród mieszkaoców Koszalina? Jak jest skala bezdomności w Koszalinie (wykorzystując swoją wiedzę, doświadczenie czy ocenę)?; Kto i z jakich powodów doświadcza bezdomności w Koszalinie?; Jaka jest skala zagrożenia bezdomnością i kto jej doświadcza (z jakich powodów)?; Czy w przeciągu ostatnich lat skala bezdomności i jej charakter się zmieniał?;

Przykładowe pytania szczegółowe 1.

Czy mógłby Pan(i) opisad obszar zadao i konkretne działania podejmowane w sferze bezdomności przez organizację/instytucję, którą Pan(i) reprezentuje?; Czym dokładnie się Pan(i) zajmuje w niniejszej organizacji/instytucji? Jak Pan(i) widzi swoją rolę w systemie pomocy ludziom bezdomnym w Koszalinie?; Główne problemy w pracy z ludźmi bezdomnymi? Na ile działania niniejszej organizacji są adekwatne do potrzeb, na ile osoby bezdomne mają z nich korzyśd, na ile są efektywne?

100

Temat ogólny

Obszary

3. Partycypacja ludzi bezdomnych

1. Cała Polityka Społeczna

Zagadnienia szczegółowe

Przykładowe pytania szczegółowe 1.

1.

2.

Potrzeby osób bezdomnych w Koszalinie i sposób ich zaspokajania. Włączenie i partycypacja ludzi bezdomnych (na różnych poziomach)

2.

Jakie są według Pana(i) oceny najważniejsze potrzeby osób bezdomnych w Koszalinie i na ile system pomocy odpowiada na nie? Jaka jest według Pana(i) oceny perspektywa systemu w percepcji samych osób bezdomnych? (jak osoby bezdomne oceniają system pomocy?) Jak Pan(i) ocenia poziom włączenia i partycypacji osób bezdomnych w rozwiązywanie problemów tej grupy osób? (Czy osoby bezdomne mają wpływ na kształt oferowanej im pomocy?); Czy osoby bezdomne informowane są o działaniach podejmowanych w zakresie bezdomności? Czy z osobami bezdomnymi konsultowane są działania w zakresie bezdomności? Czy podejmowane są wspólne działania z ludźmi doświadczającymi bezdomności w zakresie bezdomności?; Czy w Koszalinie istnieją samodzielne inicjatywy osób bezdomnych (rady, wspólnoty, samorządy, kluby)?

Temat ogólny

Obszary

Zagadnienia szczegółowe

Przykładowe pytania szczegółowe

4. Prewencja

1. Pomoc społeczna 2. Mieszkalnictwo 3. Służba Zdrowia 4. Rynek pracy 5. Edukacja 6. Wymiar sprawiedliwości 7 Bezpieczeostwo publiczne

Opis i ocena działao podejmowanych w zakresie zapobiegania bezdomności w Koszalinie? Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązao

1. 2.

3.

4.

Jakie są główne przyczyny bezdomności w Koszalinie?; Czy można im przeciwdziaład?; Czym dla Pana(i) jest prewencja, zapobieganie bezdomności? Czy na terenie Koszalina prowadzone są działania, które służą zapobieganiu bezdomności ludzi, którzy są nią zagrożeni?; Jakie organizacje/instytucje i jakie działania podejmują w tym zakresie?; Jakiego rodzaju działania podejmowane są w zakresie zapobiegania bezdomności?; Czy może Pan(i) wymienid i opisad przykład dobrej praktyki w zakresie zapobiegania bezdomności w Koszalinie? Jakie pojawiają się główne problemy w zapobieganiu bezdomności w Koszalinie?; Jak Pan(i) ocenia działania podejmowane w zakresie zapobiegania bezdomności? (Jakiego rodzaju działania się sprawdzają, a jakie nie?); Jak jest skala eksmisji i postępowao eksmisyjnych w Koszalinie i jaki ma ona wpływ na bezdomnośd w Koszalinie?; Na ile przemoc w rodzinie prowadzi do bezdomności w Koszalinie?; Czy opuszczanie instytucji penitencjarnych i opieki zdrowotnej, placówek opiekuoczo-wychowawczych sprzyja doświadczaniu bezdomności? Jak wygląda w Pana(i) ocena sytuacja mieszkaniowa w Koszalinie (dostępnośd mieszkao komunalnych, socjalnych, tanich na wynajem) i jej wpływ na generowanie zjawiska bezdomności? Czy Koszalin przygotowany jest do zagrożeo kryzysowych, które mogą spowodowad nagłe objawienie się sporej ilości nowych osób bezdomnych?; Czy w Koszalinie prowadzona jest edukacja opinii publicznej w zakresie bezdomności (szkolenia, kampanie, edukacja)? Czy Pan(i) ma jakieś pomysły czy propozycje jak skutecznie zapobiegad bezdomności w Koszalinie? Na ile realne wydaje się Panu(i) wdrożenie kompleksowego systemu zapobiegania bezdomności w

101

Koszalinie? Temat ogólny

Obszary

Zagadnienia szczegółowe

5. Interwencja

1. Pomoc społeczna 2. Bezpieczeostwo publiczne 3. Służba Zdrowia 4. Wymiar sprawiedliwości

Opis i ocena działao podejmowanych w zakresie interwencji, pomocy doraźnej i podstawowej w Koszalinie? Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązao

Przykładowe pytania szczegółowe 1. 2.

3.

4.

5.

6.

Czym dla Pana(i) jest interwencja w zakresie pomocy ludziom bezdomnym? Jakiego rodzaju działania interwencyjne/osłonowe wdrażane są dla ludzi bezdomnych w Koszalinie?; Jakie organizacje/instytucje i jakie działania podejmują w tym zakresie?; Jakiego rodzaju działania podejmowane są w zakresie interwencji?; Jakie istnieją usługi/działania służące interwencji w Koszalinie?; Czy może Pan(i) wymienid i opisad przykład dobrej praktyki w zakresie interwencji w Koszalinie? Prosimy o wymienienie największych problemów związanych z ratowaniem życia i zdrowia osób bezdomnych?; (Jakiego rodzaju działania się sprawdzają, a jakie nie?); Na czym polega podstawowa pomoc społeczna i praca socjalna o charakterze interwencyjnym z osobą bezdomną w Koszalinie?; Na czym polegają działania służb (Policji, Straży Miejskiej) w zakresie pomocy ludziom bezdomnym w sytuacjach zagrożenia? Czy osoby bezdomne przebywające w przestrzeni publicznej, w miejscach niemieszkalnych narażone są na dodatkowe niebezpieczeostwa? Czy osoby bezdomne w miejscach niemieszkalnych posiadają ubezpieczenie? Na czy polega i jak wyglądają działania osłonowe wobec osób bezdomnych Służby zdrowia w tym rola Szpitali, Pogotowia a także SOR. Czy w Koszalinie istnieją ustalone (pisemnie lub ustnie) procedury postępowania z osobami bezdomnymi obejmujące instytucje lub organizacje?; Czy dostępna infrastruktura w postaci placówek dla osób bezdomnych jest wystarczająca do zaspokojenia potrzeb osób bezdomnych (np. czy jest wystarczająco miejsc w placówkach)?; Jaka jest skala i charakter bezdomności ulicznej (pozaplacówkowej) w Koszalinie?; Czy bezdomnośd w miejscach niemieszkalnych jest w sposób stały i regularny monitorowana?; Czy w Koszalinie istnieją placówki niskoprogowe, do których dostęp jest łatwy i nie ograniczony wieloma barierami (np. trzeźwośd)?; Czy problem bezdomności w Koszalinie ma wymiar sezonowy (tzn. na ile problem bezdomności nasila się w okresie zimowym i jest nim większe zainteresowanie)?; Czy problem umierania z wychłodzenia ludzi bezdomnych w okresie zimowym pojawia się w Koszalinie i jak jest jego skala?; Jak Pan(i) ocenia jakośd usług w zakresie interweniowania na sytuacje kryzysowe w Koszalinie? Czy Pan(i) ma jakieś pomysły czy propozycje jak skuteczniej w wymiarze osłonowym pomagad ludziom bezdomnym w Koszalinie? Na ile realne wydaje się Panu(i) wdrożenie kompleksowego systemu interwencji bezdomności w Koszalinie?

102

Temat ogólny

Obszary

6. Opieka 1. Pomoc społeczna 2. Służba zdrowia 3. Bezpieczeostwo publiczne

Zagadnienia szczegółowe

Przykładowe pytania szczegółowe

Opis i ocena działao podejmowanych w zakresie świadczenia opieki ludziom bezdomnym w Koszalinie? Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązao

1. 2.

3.

4.

5.

6.

7.

Czym dla Pana(i) jest opieka w zakresie pomocy ludziom bezdomnym? Jakiego rodzaju działania opiekuocze wdrażane są dla ludzi bezdomnych w Koszalinie?; Jakie organizacje/instytucje i jakie działania podejmują w tym zakresie?; Czy może Pan(i) wymienid i opisad przykład dobrej praktyki w zakresie świadczenia opieki ludziom bezdomnym w Koszalinie? Prosimy o wymienienie największych problemów związanych z opieką nad ludźmi bezdomnymi?; (Jakiego rodzaju działania się sprawdzają, a jakie nie?); Jaka jest skala problemu ludzi starszych, niepełnosprawnych, schorowanych a jednocześnie bezdomnych wymagających opieki i wsparcia pielęgnacyjnego lub lekarskiego?; Jaki jest odsetek osób bezdomnych z orzeczonym stopniem niepełnosprawności?; Jaka jest umieralnośd osób bezdomnych w Koszalinie? (Jakiego rodzaju działania się sprawdzają, a jakie nie?); Czy i jak realizowana jest opieka pielęgnacyjna dla ludzi bezdomnych?; Czy personel pracujący z osobami bezdomnymi przechodzi szkolenia w zakresie pierwszej pomocy i/lub pomocy przedmedycznej?; Czy w placówkach dla osób bezdomnych zatrudniane są pielęgniarki (opiekunki), lekarze?; Jak jest dostępnośd dla osób bezdomnych miejsc w Zakładach Opiekuoczo-Leczniczych, Zakładach Pielęgnacyjno-Opiekuoczych i jaka jest praktyka umieszczania tam osób? Jak jest dostępnośd dla osób bezdomnych miejsc w Domach Pomocy Społecznej i czy osoby bezdomne do nich trafiają? Jaka jest dostępnośd do Hospicjów dla osób bezdomnych?; Jakich chorób somatycznych doświadczają głównie osoby bezdomne w Koszalinie?; Czy i jakiego rodzaju zaburzenia czy choroby psychiczne identyfikowane i diagnozowane są wśród osób bezdomnych w Koszalinie?; Na ile osoby bezdomne mają zapewniony dostęp do lekarza pierwszego kontaktu?; Na czym polegają działania pomocy społecznej w zapewnieniu wsparcia ludziom bezdomnym niepełnosprawnym, schorowanym i starszym? Czy problem uzależnieo diagnozowany jest wśród osób bezdomnych w Koszalinie? Czego głównie uzależnienie dotyczy?; Jak jest skala osób bezdomnych uzależnionych od środków psychoaktywnych?; Czy wypracowane zostały procedury pracy z osobami bezdomnymi uzależnionymi?; Jak wygląda motywowanie do podjęcia terapii?; Jak wygląda proces terapeutyczny i jak jest jego skutecznośd? Jak Pan(i) ocenia jakośd usług w zakresie świadczenia opieki ludziom bezdomnym?; Jak Pan(i) ocenia szanse usamodzielnienia się osób bezdomnych jednocześnie niepełnosprawnych, schorowanych i starszcyh?; Czy Pan(i) ma jakieś pomysły czy propozycje jak skuteczniej w wymiarze opiekuoczym pomagad ludziom bezdomnym w Koszalinie? Na ile realne wydaje się Panu(i) wdrożenie kompleksowego systemu zapewnienia opieki ludziom schorowanym,

103

niepełnosprawnym w Koszalinie? Temat ogólny 7. Integracja

Obszary

Zagadnienia szczegółowe

Przykładowe pytania szczegółowe

1. Pomoc społeczna 2. Rynek Pracy 3. Edukacja 4. Mieszkalnictwo 5. Służba zdrowia 6. Wymiar sprawiedliwości

Opis i ocena działao podejmowanych w zakresie integracji społecznej i wychodzenia z bezdomności Koszalinie? Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązao

1. 2.

3.

4.

5.

Czym dla Pana(i) jest integracja w zakresie pomocy ludziom bezdomnym? Jakiego rodzaju działania integracyjne, w zakresie usamodzielniania i wychodzenia z bezdomności wdrażane są dla ludzi bezdomnych w Koszalinie?; Jakie organizacje/instytucje i jakie działania podejmują w tym zakresie?; Czy może Pan(i) wymienid i opisad przykład dobrej praktyki w zakresie wychodzenia z bezdomności Koszalinie? Prosimy o wymienienie największych problemów (deficyty, bariery) związanych z usamodzielnianiem i wychodzeniem z bezdomności w Koszalinie?; Jak w Pana(i) ocenie kształtuje się skala grupy osób bezdomnych, które wysoko, średnio i nisko rokują na powrót do społeczeostwa i samodzielnośd życiową?; Ile osób bezdomnych usamodzielniło się w 2010 roku w Koszalinie (szacunki)?; Czy świadczenia socjalne z pomocy społecznej mają wpływ na aktywizację społeczną i zawodową osób bezdomnych (jeśli tak to jaki)?; Czy osoby bezdomne, które wykazują się staraniami i działaniami w celu wyjścia z bezdomności są dodatkowo wzmacniane, nagradzane?; Czy i w jaki sposób wyciągane są konsekwencje wobec osób bezdomnych łamiących zasady, regulaminy, niepodejmujących działao w kierunku wyjścia z bezdomności?; Jaka jest skala podpisywanych i realizowanych Indywidualnych Programów Wychodzenia z Bezdomności? Jaka jest skala podpisywanych i realizowanych kontraktów socjalnych z osobami bezdomnymi w Koszalinie?; Jak jest skutecznośd i efektywnośd IPWzB i kontraktów socjalnych?; Czy w Koszalinie realizowana jest praca asystentów osób bezdomnych wspierających i towarzyszących wychodzeniu z bezdomności; Jakiego rodzaju wsparcie w powrocie na rynek pracy świadczą instytucje rynku pracy w tym Urząd Pracy (pośrednictwo, doradztwo, staże, przygotowanie zawodowe dorosłych, szkolenia, zatrudnienie wspierane)?; Czy na terenie Koszalina prowadzone są prace społecznie-uzyteczne z udziałem osób bezdomnych? Czy osoby bezdomne pracują na rzecz placówek lub realizują prace wolontarystycznie?; Na jakiego rodzaju bariery natykają się instytucje rynku pracy w pracy nad przywróceniem na rynek pracy ludzi bezdomnych?; Czy w Koszalinie istnieją przedsiębiorstwa ekonomii społecznej zatrudniające osoby bezdomne (np. spółdzielnie socjalne)? Jak Pan(i) ocenia działalnośd instytucji rynku pracy w kontekście wsparcia osób bezdomnych? Ile osób bezdomnych w ostatnim roku otrzymało i utrzymało zatrudnienie (umowa o pracę, umowy cywilno-prawne)?; Czy zadłużenia i świadczenia alimentacyjne stanowią dużą barierę w powrocie na rynek pracy wśród osób bezdomnych?

104

Temat ogólny

Obszary

Zagadnienia szczegółowe

Przykładowe pytania szczegółowe 6.

7. Integracja

1. 2.

1. Pomoc społeczna 2. Rynek Pracy 3. Edukacja 4. Mieszkalnictwo 5. Służba zdrowia 6. Wymiar sprawiedliwości

Opis i ocena działao podejmowanych w zakresie integracji społecznej i wychodzenia z bezdomności Koszalinie? Identyfikacja potrzeb i barier w tym zakresie. Perspektywa zmian i wprowadzanie nowych rozwiązao

7.

8.

Jakiego rodzaju wsparcie w zakresie edukacyjnym udzielane jest ludziom bezdomnym w Koszalinie (szkolenia, kursy, Klub Pracy itp.); Jakie instytucje/organizacje świadczą usługi edukacyjne dla osób bezdomnych?; Czy niniejsze wsparcie jest efektywne i skuteczne?, Czy wsparcie jest adekwatne do potrzeb zainteresowanych i potrzeb rynku pracy?; Czy osoby bezdomne podejmują się uzupełniania wykształcenia?; Prosimy opisad główne problemy związane z mieszkalnictwem w kontekście wychodzenia z bezdomności?; Jaka jest dostępnośd, skala i jak wygląda praca z osobami bezdomnymi w mieszkaniach wspieranych (treningowych, chronionych)?; Jak jest dostępnośd mieszkao komunalnych//socjalnych dla osób bezdomnych, które podejmują trud wychodzenia z bezdomności?; Na ile osoby bezdomne, które się usamodzielniły są w stanie utrzymywad własne mieszkania i czy wymagają wsparcia w niniejszym zakresie?; Jak Pan(i) ocenia jakośd usług w zakresie integracji i wychodzenia z bezdomności?; Jak Pan(i) ocenia szanse usamodzielnienia się osób bezdomnych?; Czy Pan(i) ma jakieś pomysły czy propozycje jak skuteczniej w wymiarze integracyjnym pomagad ludziom bezdomnym w Koszalinie? Na ile realne wydaje się Panu(i) wdrożenie kompleksowego systemu wychodzenia z bezdomności w Koszalinie?

Zakooczenie wywiadu (np. to już wszystkie pytania jakie chciałe(a)m Pan(i) zadad, jednak jest byd może jakiś temat, którego nie poruszyłe(a)m, a uważa Pan(i), że warto coś o nim powiedzied?) Prośba o przekazanie (udostępnienie) materiałów na temat bezdomności w mieście/gminie, dotyczących pracy instytucji/organizacji reprezentowanej przez respondenta (a także innych dokumentów), z wyłączeniem materiałów gromadzonych w ramach analizy dokumentów.

105

106

4. Kwestionariusz ankiety dla spółdzielni mieszkaniowych w Koszalinie Szanowni Państwo, Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności w Gdańsku na zlecenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie, w ramach projektu systemowego „WEKTOR ZMIAN” przeprowadza monitoring zadłużenia mieszkań na terenie miasta Koszalin. Obecnie, w ramach projektu prowadzone jest badanie określające skalę zjawiska zagrożenia bezdomnością i zadłużenia lokali mieszkalnych. W tym celu prosimy o wypełnienie poniższej ankiety i podanie kluczowych dla badania danych statystycznych, dotyczących skali zjawiska zadłużenia lokalowego na terenie Państwa spółdzielni. UWAGA. PROSIMY O PODANIE STANU WSZYSTKICH DANYCH NA DZIEŃ 31 marca 2011 ROKU. Zebrane dane zaprezentowane zostaną w postaci zbiorczej w przygotowywanym raporcie końcowym, który opracowany zostanie na koniec czerwca 2011 roku. Celem projektu będzie zmniejszenie zagrożenia bezdomnością koszalińskich rodzin, które przejawiają oznaki wysokiego zagrożenia tym rodzajem problemu. Projekt realizował będzie dwa zasadnicze zadania: A) dotarcie do osób bądź rodzin, które z powodu narastających zadłużeń szczególnie zagrożone są eksmisją z lokalu mieszkalnego; B) wypracowanie i zaoferowanie rodzinom zagrożonym bezdomnością adekwatnej formy pomocy. Przygotowane przez Państwa dane umożliwią stworzenie mapy miejsc szczególnie zagrożonych bezdomnością na terenie Koszalina. Pozwolą również wyłonić osiedla/dzielnice miasta, które zostaną objęte działaniami ukierunkowanymi na wsparcie mieszkańców w spłatacie przez nich zadłużenia czynszowego. Zebrane dane proszę przesłać listownie na adres: Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności w Gdańskuł ul. Ks. Józefa Zator Przytockiego 4; 80-245 Gdańsk bądź drogą emailową na adres: [email protected] NAJPÓŹNIEJ DO DNIA 15 CZERWCA 2011 ROKU W razie jakichkolwiek wątpliwości proszę o kontakt osobiście ze mną. Z góry dziękujemy za wnikliwość i rzetelność w podawaniu informacji. Z poważaniem dr Maciej Dębski Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności ul. Przytockiego 4; 80-245 Gdańsk tel/fax: 058 341 17 20; tel.kom 509 988 775 e-mail: [email protected];

107

1. Proszę podad pełną nazwa Paostwa spółdzielni. Może byd j pieczątka

A teraz kilka pytao pozwalających ustalid poziom zadłużenia lokali na terenie Paostwa spółdzielni 2. Proszę podad, łączną liczbę wszystkich lokali mieszkalnych niezadłużonych, wchodzących w skład Paostwa spółdzielni, a także posiadających zadłużenie poniżej i powyżej 4000 zł, w podziale na osiedla: NAZWA OSIEDLI Proszę podad dane dla tych osiedli, które spółdzielnia obejmuje swoim zasięgiem) 1. Osiedle BUKOWE 2. OSIEDLE „JEDLINY” 3. OSIEDLE „im. Tadeusza KOTARBIOSKIEGO” 4. OSIEDLE „LECHITÓW” 5. OSIEDLE „LUBIATOWO” 6. OSIEDLE „MORSKIE” 7. OSIEDLE „NA SKARPIE” 8. OSIEDLE „NOWOBRAMSKIE” 9. OSIEDLE „ROKOSOWO” 10. OSIEDLE „im. Jana i Jędrzeja ŚNIADECKICH” 11. OSIEDLE „ŚRÓDMIEŚCIE” 12. OSIEDLE „TYSIĄCLECIA” 13. OSIEDLE „im. Melchiora WAOKOWICZA” 14. OSIEDLE „WSPÓLNY DOM” 15. OSIEDLE UNII EUROPEJSKIEJ 16. OSIEDLE „RADUSZKA” 17. OSIEDLE „JAMNO - ŁABUSZ” ŁĄCZNIE (proszę podad sumę wszystkich lokali, w podziale na trzy kategorie)

LICZBA LOKALI NIEZADŁUŻONYCH

LICZBA LOKALI ZADŁUŻONYCH PONIŻEJ 4000 ZŁ

LICZBA LOKALI ZADŁUŻONYCH POWYŻEJ 4000 ZŁ

……………. lokali niezadłużonych

…………lokali ………lokali zadłużonych zadłużonych poniżej powyżej 4000 zł 4000 zł 3.Proszę podać liczbę lokali, które posiadają prawomocną decyzję o eksmisji ……………………………………… 4.Proszę podać liczbę lokali w których została wszczęta procedura o eksmisję …………………………………… Na zakończenie, kilka pytań organizacyjnych: Data wypełnienia ankiety: Podane dane obejmują stan na dzień: Imię, nazwisko i stanowisko osoby wypełniającej ankietę: Telefon kontaktowy w razie pytań: Dziękujemy za wypełnienie ankiety

j

Kwestionariusz ankiety zbudowany na podstawie kwestionariusza opracowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdyni.

108

5. Kwestionariusz ankiety dla Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie Sprawozdanie z realizacji działań na rzecz ludzi bezdomnych w Gminie Koszalin w roku 2010 (wypełnia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszalinie na dzień 31 grudnia 2010 roku) Część I Dane Ogólne Lp.

Wyszczególnienie

Liczba

Kwota

1. Liczba osób bezdomnych przebywających na terenie gminy* OGÓŁEM

IA

a) Kobiety

x

b) Mężczyźni

x

2. Liczba osób bezdomnych, których ostatnim miejscem stałego zameldowania była gmina Koszalin - OGÓŁEM a) Kobiety

x

b) Mężczyźni

x

IB

Liczba osób bezdomnych przebywających w placówkach dla osób bezdomnych i instytucjach na terenie gminy* OGÓŁEM

IC

Liczba osób bezdomnych przebywających poza placówkami i instytucjami m.in. w miejscach niemieszkalnych na terenie gminy* OGÓŁEM

ID

Liczba osób bezdomnych, którym udzielono pomocy z tytułu bezdomności 1) Kobiety 2) Dzieci 3) Mężczyźni 4) Ogółem

x x x x

Liczba usług udzielonych z tytułu bezdomności IE

1) 2) 3) 4)

Kobiety Dzieci Mężczyźni Ogółem

x x x x

Liczba placówek dla ludzi bezdomnych zapewniających schronienie i zakwaterowanie ludziom bezdomnym na terenie gminy IF

1) Ogólna liczba placówek a) Liczba Ogrzewalni b) Liczba Noclegowni c) Liczba Schronisk

x x x

109

d) Liczba Domów dla bezdomnych e) Liczba Wspólnot f) Liczba Mieszkań Wspieranych g) Liczba innych placówek, jakich? ............

x x x x

2) Ogólna liczba miejsc w placówkach zapewniających schronienie i zakwaterowanie ludziom bezdomnym na terenie gminy a) Miejsca w Ogrzewalniach b) Miejsca w Noclegowniach c) Miejsca w Schroniskach d) Miejsca w Domach dla bezdomnych e) Miejsca we Wspólnotach f) Miejsca w Mieszkaniach Wspieranych g) Miejsca w innych placówkach 3) Liczba możliwych dodatkowych miejsc w placówkach dla osób bezdomnych np. okresie zimowym

x x x x x x x

Ilość placówek zapewniajacych ludziom bezdomnym inne usługi poza schronieniem i zakwaterowaniem dla osób bezdomnych

IG

Punkty konsultacyjno-informacyjne

x

Punkty wydawania żywności

x

Punkty wydawania odzieży

x

Świetlice dla osób bezdomnych

x

Jadłodajnie

x

Łaźnie

x

Inne placówki (jakie?) .............

x

Środki finansowe przeznaczone na bezdomność w gminie - OGÓŁEM 1) Środki na finansowanie usług i działalności placówek świadczących pomoc ludziom bezdomnym prowadzonym przez organizacje pozarządowe - OGÓŁEM 1) Na terenie gminy 2) Na terenie innych gmin w danym województwie 3) Na terenie innych województw

x x x

2) Środki na finansowanie usług i działalności placówek świadczących pomoc ludziom bezdomnym prowadzonym przez podmioty publiczne - OGÓŁEM 1) Na terenie gminy 2) Na terenie innych gmin w danym województwie 3) Na terenie innych województw

x x x

IH

3) Środki przekazywane bezpośrednio osobom bezdomnym w formie np. zasiłków i/lub innych świadczeń pieniężnych - OGÓŁEM II

Inne środki finansowe (pozagminne) przeznaczone na bezdomność w gminie OGÓŁEM

110

1. Środki krajowe (publiczne dotacje) jakie...? 2. Środki unijne uzyskane w 2010r. z Europejskich Funduszy np. EFS

IJ

IK

Ogólne koszty funkcjonowania jednostki odpowiedzialnej w Gminie (jeśli istnieje) za pracę z osobami bezdomnymi (Zespół, Referat) - koszty zatrudnienia, utrzymania jednostki itp. - OGÓŁEM

Liczba osób skierowanych do placówek dla osób bezdomnych zapewniających schronienie i zakwaterowanie ludziom bezdomnym 1) Kobiety 2) Dzieci 3) Mężczyźni 4) Ogółem

x x x x

Część II Wsparcie i pomoc ludziom bezdomnym

II C II D

Liczba osób objętych Indywidualnym Programem Wychodzenia z Bezdomności w roku 2010 Liczba osób, które zawarły Indywidualnym Programem Wychodzenia z Bezdomności w roku 2010 Liczba osób objętych Kontraktem Socjalnym w roku 2010 Liczba osób, które zawarły Kontrakt Socjalny w roku 2010

II E

Liczba osób bezdomnych, które się usamodzielniły

x

II F

Liczba osób bezdomnych, które podjęły zatrudnienie, w tym zatrudnienie wspierane w roku 2010 (umowa o pracę, umowy cywilno-prawne) Liczba lokali przekazanych osobom bezdomnym w tym: 1) Lokale socjalne 2) Lokale komunalne 3) Inne lokale (jakie?) Materialne formy wsparcia i pomocy 1) Zakup leków 2) Odzież i obuwie

x x x x x x x x

II A II B

II G

II H

II I

x x x x

3) Pomoc w odtworzeniu dokumentów (w tym dowodu osobistego) 4) Posiłki i inna pomoc żywieniowa 5) Składka na ubezpieczenie zdrowotne 6) Zasiłek stały 7) Inne (jakie?) ... Niematerialne formy wsparcia i pomocy 1) Pomoc w uzyskaniu miejsca w Domu Pomocy Społecznej a) Kobiety

x x x x x

x

111

b) Mężczyźni

x

2) Pomoc w uzyskaniu prawnego statusu osoby niepełnosprawnej w PZON a) Kobiety b) Mężczyźni c) Dzieci (do 16 roku życia) 3) Rejestracja w Powiatowym Urzędzie Pracy a) Kobiety b) Mężczyźni 4) Podjęcie terapii uzależnień a) Kobiety b) Mężczyźni

x x x x x x x

5. Podjęcie działań w zakresie aktywizacji zawodowej (w tym m.in. szkolenia zawodowe, zatrudnienie socjalne, warsztaty zawodowe, prace społecznieużyteczne, staże, przygotowanie zawodowe) a) Kobiety b) Mężczyźni

x x

6. Podjęcie działań w zakresie aktywizacji społecznej i edukacji (w tym m.in. Klub Pracy i inne szkolenia miękkie, edukacja formalna, edukacja nieformalna, KIS, warsztaty, kółka zainteresowań) a) Kobiety b) Mężczyźni 7. Wsparcie psychologiczne a) Kobiety b) Mężczyźni

x x x x

8. Pomoc w uzyskaniu miejsca w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym, Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym lub Hospicjum a) Kobiety b) Mężczyźni

x x

Część III Współpraca instytucjonalna III A

Powiatowy Urząd Pracy i inne podmioty rynku pracy Rodzaj działań:

III B

Organizacje pozarządowe działające w sferze bezdomności (np. placówki, jadłodajnie ...) Rodzaj działań:

III C

III D

Urząd Gminy i Miasta Koszalin (Zarząd i Rada Miasta) Rodzaj działań: Wydziały Urzędu Gminy i Miasta Koszalin (np. mieszkalnictwo, edukacja, sprawy społeczne) Rodzaj działań:

112

III E III F III G III H III I III J III K III L III Ł III M III N III O III P III R III S III T III W

Inne Ośrodki Pomocy Społecznej Rodzaj działań: Policja i Straż Gmina Rodzaj działań: Szkoły i inne podmioty edukacji oraz oświaty Rodzaj działań: Placówki penitencjarne (Zakłady Karne, Areszty Śledcze) Rodzaj działań: Placówki i środki służby zdrowia (Szpitale, Pogotowie Ratunkowe, SOR, ZOL, ZPO, Hospicja) Rodzaj działań: Podmioty ubezpieczeń społecznych (ZUS, KRUS) Rodzaj działań: Podmioty kolei (PKP, Straż Ochrony Kolei) Rodzaj działań: Podmioty Wymiaru Sprawiedliwości (w tym Kuratorzy, Sądy, Prokuratura) Rodzaj działań: Podmioty z obszaru mieszkalnictwa (spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty, zarządy nieruchomości, TBSy) Rodzaj działań: Placówki opiekuńczo-wychowawcze Rodzaj działań: Poradnie, Grupy samopomocowe i Ośrodki uzależnień od alkoholu i innych środków psychoaktywnych (stacjonarne, ambulatoryjne) Rodzaj działań: Centra Interwencji Kryzysowej Rodzaj działań: Kościoły i związki wyznaniowe Rodzaj działań: Organizacje działkowców Rodzaj działań: Pracodawcy i organizacje pracodawców Rodzaj działań: Złomy i skupy surowców wtórnych Rodzaj działań: Inne - jakie? Rodzaj działań:

Część IV Zgony i przypadki śmierci z powodu wyziębienia IV A

IV B

Ogólna liczba zgonów osób bezdomnych w roku 2010

x

Ogólna liczba osób bezdomnych, które zmarły z powodu wyziębienia w tym: Upojenie alkoholowe Inne przyczyny (jakie?)

x x x

113

* Dane dotyczące liczby osób bezdomnych w gminie jeśli nie są podparte realizacją badań lub spisów osób bezdomnych, mogą być oprate na rejestrach lub szacunkach. Określając liczbę osób bezdomnych należy podać dane statyczne, na dany moment. Możliwe jest podanie obu danych, z podaniem informacji o źródle.

Nazwa podmiotu sprawozdającego się ................................................................................................................................. Adres ........................................................................................................................................................ ........................ Kontakt: tel.:......................fax.........................e-mail............................ Osoba z którą można się kontaktować w sprawie ankiety...........................................

114

BIBLIOGRAFIA: 1. Dębska-Cenian A., Kowalewski M., (2010) Profilaktyka bezdomności – doświadczenia w realizacji, inspiracje, kierunki dalszych działań na przykładzie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdyni, w: „Forum o bezdomności bez lęku”, red. Ł. Browarczyk, M. Dębski, Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności, Gdańsk. 2. FEANTSA, (brak daty) Narzędzie do Tworzenia Zintegrowanych Strategii Zwalczania Bezdomności, tłum. P. Olech. Dostępne: www.feantsa.org/files/Toolkits/integrated_strategy/toolkit_pl.pdf, 20.01.2010. 3. Frankfort-Nachmias V., Nachmias D., (2001) Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań. 4. Hammersley M., Atkinson P., (2000) Metody badań terenowych, Zysk i S-ka, Poznań. 5. Konecki K., (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 6. Maison D., (2001) Zogniskowane wywiady grupowe. Jakościowa metoda badań marketingowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 7. Olech P., (2010) Zapobieganie bezdomności – prewencja celowa, systemowa oraz profilaktyka. Raport roczny w: „Forum o bezdomności bez lęku”, red. Ł. Browarczyk, M. Dębski, Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności, Gdańsk. 8. Rubin H. J., Rubin I. S., (1997) Jak zmierzać do celu nie wiążąc sobie rąk. Projektowanie wywiadów jakościowych w: Ewaluacja w edukacji, red. L. Korporowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa. 9. Bush-Geertsema V., Edgar B., Harrison M., Illsey M., B., Watson P. (2008) Jak zwiększyć wiedzę o bezdomności na poziomie regionalnym, krajowym i europejskim. Raport roboczy wspierający seminaria krajowe w: „Forum. O Bezdomności bez leku”, red. Ł. Browarczyk, Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności, Gdańsk. 10. Wygnańska J., (2005), Dane statystyczne o bezdomności i wykluczeniu mieszkaniowym w Polsce 2005; wersja anglojęzyczna: Statistics Paper, Poland; www.bezdomnosc.edu.pl/content/view/40/41/, 28.07.2008.

115