PSZOKi i ReUse uwarunkowania prawne dr inż. Emilia den Boer Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska Politechnika Wrocławska
Wrocław, 29.11.2012
Zakres prezentacji Współczesne produkty i model konsumpcji Zapobieganie wytwarzaniu odpadów Ponowne użycie Rola punktów selektywnego zbierania
© ABF-BOKU
Świat szybko zmieniających się technologii
do 60 różnych pierwiastków w sprzęcie elektronicznym
Świat szybko zmieniających się technologii
do 60 różnych pierwiastków w sprzęcie elektronicznym
Pierwiastki występujące w telefonach komórkowych Nokia
Źródło: Hageluecken, C. Oportunities and challanges to recover scarce and valuable metals from electronic devices, Umicore, OECD-UNEP conference on resources efficiency, 2008
Wzrost sprzedaży produktów
Żródło: Seong-Rin Lim, Julie M. Schoenung, Human health and ecological toxicity potentials due to heavy metal content in waste electronic devices with flat panel displays, Journal of Hazardous Materials 177 (2010) 251–259
2-5 lat później
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny ZSEE 30% odzysku – gdzie jest reszta?
Dyrektywa z dnia 19 listopada 2008 w sprawie odpadów (2008/98/WE) • konieczne jest zaostrzenie przepisów dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów • wprowadzenie wymogu do opracowywania programów zapobiegania powstawaniu odpadów państwa członkowskie - do końca 2013 roku • takie środki powinny zmierzać do przerwania związku pomiędzy wzrostem gospodarczym a skutkami dla środowiska związanymi z wytwarzaniem odpadów.
Ilości wytwarzanych odpadów komun. w Europie w roku 2010, kg/M rok
www.eurostat.eu
Dyrektywa Ramowa – hierarchia postępowania z odpadami bez zezwolenia na przetwarzanie odpadów Poza reżimem odpadów
Ponowne użycie
odzysk odpadów
Reżim odpadów
zezwolenie na przetwarzanie odpadów
Zapobieganie – Dyrektywa Ramowa (2008/98/WE) „zapobieganie” oznacza środki zastosowane zanim dana substancja, materiał lub produkt staną się odpadami, które zmniejszają: a) ilość odpadów, w tym również przez ponowne użycie produktów lub wydłużenie okresu żywotności produktów; b) niekorzystne oddziaływanie wytworzonych odpadów na środowisko i zdrowie ludzkie; lub c) zawartość substancji szkodliwych w materiałach i produktach;
Ponowne użycie – Ustawa o odpadach tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243
„ponowne użycie” – rozumie się przez to działanie, w wyniku którego nie-będące odpadami produkty lub ich części są ponownie wykorzystywane do tego samego celu, do którego były przeznaczone; „przygotowanie do ponownego użycia” – rozumie się przez to odzysk polegający na sprawdzeniu, czyszczeniu lub naprawie, w ramach którego produkty lub ich części, które stały się odpadami, są przygotowywane do ponownego wykorzystywania bez innych czynności przetwarzania wstępnego;
recykling
a
ponowne użycie Kącik używanych rzeczy
recykling
a
ponowne użycie Z kącika używanych rzeczy
Ponowne użycie elementów konstrukcji i wyposażenia
Definicja: odpad ⇔ produkt Utrata statusu odpadu;
Zachowanie statusu produkt: przekazanie z rąk do rąk, darowizna;
„odpady” oznaczają każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do których pozbycia został zobowiązany;
Utrata statusu odpadów Dyrektywa Ramowa (2008/98/WE) Niektóre określone rodzaje odpadów przestają być odpadami gdy zostały poddane procesowi odzysku, w tym recyklingu, i spełniają ścisłe kryteria: a) dana substancja lub przedmiot jest powszechnie stosowana do konkretnych celów; b) istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów bądź popyt na nie; c) dana substancja lub przedmiot spełniają wymagania techniczne dla konkretnych celów oraz wymagania obowiązujących przepisów i norm mających zastosowanie do produktów; oraz d) zastosowanie danej substancji lub przedmiotu nie prowadzi do ogólnych niekorzystnych skutków dla środowiska lub zdrowia ludzkiego;
Ryzyko związane z utratą statusu odpadów
Ryzyko związane z utratą statusu odpadów
Bariery dla rozwoju ponownego użycia: Wymagane poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia (papieru, tworzyw, szkła i metali)
Obecny poziom selektywnej zbiórki
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych
Bariery dla rozwoju ponownego użycia: Wpływ metody zbierania na potencjalne ponowne użycie
Rola punktów selektywnego zbierania
Kąciki używanych rzeczy
Sieci ponownego wykorzystania i napraw Artykuł 11 Dyrektywy Ramowej Państwa członkowskie podejmują odpowiednie środki w celu wspierania ponownego wykorzystania produktów poprzez zachęcanie do tworzenia i wspieranie sieci ponownego wykorzystania i napraw, wykorzystanie instrumentów ekonomicznych, kryteriów udzielania zamówień, celów ilościowych lub inne środki.
Punkty selektywnego zbierania odpadów kom. – Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (t.j.: Dz.U. z 2012 r. poz. 391)
Rodzaj PSZOKU??
Selektywna zbiórka – obowiązki gmin (UOUPCG), Art.3 ust.2 (Gminy)
tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazują miejsca, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych;
Co powinno być zbierane w PSZOK zgodnie z UOPiCG Przeterminowane leki i chemikalia
Inne niebezpieczne odpady z komunalnych Meble i odpady wielkogabarytowe
Zużyte baterie i akumulatory
papier, szkło, tworzywa, metale, wielomaterałowe
ZSEE
odpady budowlane i rozbiórkowe
zielone i inne biodegradowalne
zużyte opony
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Art. 3b. 1 Gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31grudnia 2020 r.: poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo;
Papier
Metale
Szkło
Tworzywa sztuczne
Rodzaj PSZOKU??
PSZOK – inne zapisy (UOUPCG) Regulamin określa m.in. sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych • Gminy udostępniają na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacje o PSZOK, zawierające: adresy PSZOK na terenie danej gminy, wraz ze wskazaniem godzin przyjmowania odpadów, • Finansowanie kosztów funkcjonowania: tworzenia i utrzymania: z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi
PSZOK – wytyczne MOS (Z. Grabowski)
• W dużych miastach przyjmuje się, że jeden punkt gromadzenia odpadów powinien przypadać na 80 000 ÷ 100 000 mieszkańców, z reguły powinien być zlokalizowany w pobliżu „środka ciężkości” powstawania odpadów, a więc w takim miejscu, aby mieszkańcom „opłacało” się dowozić odbierane w tym punkcie odpady • W mniejszych jednostkach administracyjnych, wygodniejsze i bardziej ekonomiczne jest tworzenie, wspólnie przez kilka gmin, jednego punktu gromadzenia.
PSZOK - wytyczne • Punkt selektywnego zbierania odpadów powinien być zlokalizowany na ogrodzonym placu o powierzchni umożliwiającej rozmieszczenie kontenerów oraz swobodny dostęp do nich dla pojazdów odbierających odpady (ok. 800 ÷ 2 000 m2). • Teren powinien być monitorowany lub przynajmniej zamykany w porze nocnej. • Dla magazynowania odpadów niebezpiecznych oraz odpadów urządzeń elektrycznych i elektronicznych wymagane jest uszczelnione podłoże oraz zadaszenie.
PSZOK – lokalizacja • Zbiorcze PSZOKi powinny zostać zorganizowane: w miejscach, gdzie teren jest własnością miasta i możliwe jest przekwalifikowanie jego przeznaczenia, lub • w innych punktach, które zapewnią obsługę odpowiednio dużej liczby mieszkańców (mają dogodny dojazd, a właściciele gruntów wyrażą na to zgodę lub przejmą ich prowadzenie). Wymóg uzyskania Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach • USTAWA z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm. oraz Rozp. (Dz.U. 2010.213.1397) w sprawie przedsięwżięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko • § 3. 1. Do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się (między innymi): punkty do zbierania lub przeładunku odpadów, w tym złomu;
Podsumowanie • Dążenie do zapobiegania powstawaniu odpadów m.in. poprzez ponowne użycie • Konieczność podejmowania działań – programy zapobiegania określanie i realizacja celów ilościowych • PSZOK – umożliwia realizację celów w powiązaniu z tworzeniem i wspieraniem sieci ponownego wykorzystania i napraw
