Stal szlachetna nierdzewna w / przy basenach

Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej

Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej

Stopka redakcyjna

Spis treści

Instrukcja 831 Stal szlachetna nierdzewna

1

w / przy basenach Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej

2. zmodyfikowane wydanie 2000 r.

Nierdzewnej (ISER) jest wspólną organizacją firm i instytucji, reprezentujących następujące branże

Strona Zastosowanie stali szlachetnej nierdzewnej w / przy basenach krytych i odkrytych 1

2

Rodzaje stali nierdzewnej

3

3

Dopuszczenie nadzoru budowlanego 3

4

Wskazówki konstrukcyjne ................... 4

5

Czyszczenie........................................... 5

6

Utrzymanie jakości powierzchni ......... 6

7

Wybór materiałów ................................ 7

7.1

Elementy konstrukcyjne w wodzie

Autorzy drugiego wydania: dr inż. Ulrich Heubner, Nickel Development Institute, Werdohl

-

produkcja stali szlachetnej,

-

produkcja dodatków stopowych,

-

handel i obróbka wstępna stali szlachetnej,

-

przerób stali szlachetnej,

-

uszlachetnianie powierzchniowe stali i

-

badania rynku stali nierdzewnych.

mgr inż. Heinz Koch, Krupp Thyssen Nirosta GmbH, Krefeld

Wydawca: Biuro Informacyjne ds. Stali Szlachetnej

Zadania ISER obejmują neutralne dla firm informacje o właściwościach i zastosowaniu nierdzewnej stali szlachetnej. Do głównych działań należą: -

publikacje dotyczące praktycznych

Nierdzewnej Postfach [skr. poczt.] 10 22 05 40013 Düsseldorf tel.: 0211/67 0 7 - 8 52 faks: 0211/67 0 7 - 3 44 Strona internetowa: www.edelstahl-rostfrei.de e-mail: [email protected]

basenowej ............................................ 7

zastosowań, skierowane do konkretnych -

grupo docelowych,

Redakcja:

współpraca z prasą specjalistyczną i

Sabine Heinzel M.A., Biuro Informacyjne ds.

publiczną,

Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf

-

udział w targach,

-

organizacja imprez szkoleniowych,

-

Informacje o możliwościach nabycia produktów z nierdzewnej stali szlachetnej,

-

indywidualne opracowanie zapytań technicznych.

7.2

basenu krytego ...................................... 9

8 Zdjęcia: Urząd ds. Gospodarki Budowlanej, miasto Düsseldorf Berndorf Metall- und Bäderbau GmbH & Co. KG, A-Berndorf HSB Hinke Schwimmbad Österreich GmbH, A-Vöcklamarkt Biuro Informacyjne ds. Stali

Aktualny wykaz publikacji prześlemy chętnie

Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf

na życzenie.

POLIGRAT Inox-Color GmbH, Walldürn Roigk GmbH & Co., Gevelsberg Viersener Bäder GmbH, Viersen

Informacje zawarte w niniejszej broszurce stanowią orientacyjną formę pomocy. Nie można na ich podstawie opierać żądań gwarancyjnych. Przedruk, również we fragmentach, wyłącznie za zezwoleniem wydawcy.

Elementy konstrukcyjne w otoczeniu

Literatura ...............................................12

1 Zastosowanie nierdzewnej stali szlachetnej w basenach krytych i odkrytych Do materiałów budowlanych, które przy obciążeniu występującym w środowisku basenów krytych i odkrytych charakteryzują się dużą odpornością na korozję, należy przede wszystkim stal, która oferowana jest pod popularnym w handlu określeniem „stal szlachetna

nierdzewna". W konstrukcji i wyposażeniu obiektów basenowych wykorzystywana jest stal pod i nad wodą oraz w strefie przejściowej woda/powietrze w postaci blachy, profilów i rur. Preferowane obszary zastosowań: -zbiorniki ze stali szlachetnej (wraz z wierzchołkiem zbiornika i rynną przelewową), - podwójne podłogi, - elementy podziału zbiornika, - drabiny, - schody, - siatki plecione zwijane, - poręcze,

- stopnie spoczynkowe w basenie, - trampoliny, - słupki startowe, - mocowania, - uchwyty, - przepusty rurowe, - kratki osłonowe, - reflektory i okna podwodne, - atrakcje basenowe, - elementy instalacji wodnej, cieplnej i powietrznej oraz -kotwy, mocowania i elementy połączeniowe m.in. do drewnianych i betonowych konstrukcji z elementów prefabrykowanych

Doskonały przegląd wszechstronnych możliwości zastosowania surowca - stali szlachetnej nierdzewnej: basen rekreacyjny o różnych poziomach, z drabinkami i fontannami.

1.

Uwzględniając nowe i rozszerzone możliwości korzystania z basenu należy założyć, że w kąpieliskach wyposażonych w nowoczesne atrakcje wodne występuje zwiększone obciążenie sprzyjające korozji na skutek rozpryskiwanej i rozpylanej wody oraz tworzącej się mgły wodnej. Przy takich zwiększonych wymaganiach sprawdza się w szczególności odporna na korozję stal nierdzewna.

Bezpieczne korzystanie z basenu: konstrukcja wieży do skoków wykonana jest w całości ze stali szlachetnej nierdzewnej.

Zwiększona potrzeba stosowania stali szlachetnej nierdzewnej w obiektach basenowych wynika z doskonałych walorów higienicznych tej grupy surowców, a w ślad za tym z łatwego utrzymania w czystości całkowicie gładkiej powierzchni i stosunkowo niskich nakładów na konserwację. Ponadto elementy ze stali nierdzewnej są szczególnie zalecane do basenów odkrytych ze względu na ich odporność na działanie mrozu w zimnych porach roku. Montaż powłoki basenu jest możliwy przez cały rok, niezależnie od sezonu. Stal szlachetna nierdzewna jest preferowanym surowcem podczas modernizacji basenów rekreacyjnych. Szczególnie w przypadku basenów wymagających remontu zaleca się niskokosztowe wbudowanie niecki ze stali, która przykryje w sposób szczelny i odporny na korozję stare, uszkodzone kafle bez konieczności ich usuwania.

Słupek startowy wykonany całkowicie ze stali szlachetnej nierdzewnej spełnia najsurowsze wymogi bezpieczeństwa i wzornictwa.

2

Stal nierdzewna jest odporna na mróz, dlatego preferowana jest przy budowie basenów odkrytych.

2 Rodzaje stali nierdzewnej

3 Dopuszczenie nadzoru budowlanego

Stal nierdzewna – na rynku znana jako stal

Stal nierdzewna wykorzystywana jest również do budowy konstrukcyjnych elementów nośnych w basenach rekreacyjnych i krytych.

basenowej w następujący sposób (por. Załącznik 7, tabela 10 Dopuszczenia Z-30.3-6): • W przypadku wody zgodnej z

szlachetna nierdzewna – jest dużo bardziej odporna na korozję niż większość innych

Rozporządzeniem o wodzie pitnej (Cl ≤ 250 mg/l) można używać stali o numerze materiałowym 1.4539.

metalowych surowców konstrukcyjnych. •

Przy wodzie zawierającej sole chlorkowe

Przyczyną tej właściwości jest tworzenie się

Instytucje, takie jak Deutsche Gesellschaft für

bardzo cienkiej warstwy ochronnej na

(np. woda słona) dopuszcza sie stosowanie

das Badewesen e.V. [Niemieckie Towarzystwo

powierzchni zwanej "warstwą pasywną", co

stali o numerach materiałowych 1.4565,

Pływackie] oraz Bundesfachverband öffentliche

jest uwarunkowane chemicznym składem stali.

1.4529 i 1.4547.

Bäder e.V. [Federalny Związek Kąpielisk

Również w razie uszkodzenia w postaci np.

Publicznych] przy współpracy z Deutsches

Pełny tekst dopuszczenia można otrzymać

zadrapań warstwa pasywna ponownie się

Institut für Bautechnik (DIBt – Niemieckim

nieodpłatnie w Biurze Informacyjnym ds. Stali

odbudowuje dzięki reakcjom tlenowym, dzięki

Instytutem Techniki Budowlanej) oraz Biurem

Szlachetnej Nierdzewnej.

czemu surowiec posiada własny mechanizm

Informacyjnym ds. Stali Szlachetnej

samoregeneracji.

Nierdzewnej (ISER) opracowały techniczne zagadnienia projektowe i wykonawcze z

Stal nierdzewna dzieli się na grupy według

zakresu możliwości zastosowania stali

posiadanej struktury krystalicznej. Stosowane

nierdzewnej w basenach.

rodzaje stali w konstrukcjach basenowych

W porównaniu ze wcześniejszym

należą do stali austenitycznych (stale

dopuszczeniem Z-30.3-3 na podstawie nowych

chromowo-niklowe i

wyników badań określono i rozszerzono zakres

chromowo-nikolowo-molibdenowe) oraz do

zastosowań stali szlachetnej nierdzewnej w

tzw. „stali duplex“ ze strukturą

konstrukcjach obciążanych statycznie. Nowe

austenityczno-ferrytyczną - wyszczególniono je

Ogólne Dopuszczenie Nadzoru Budowlanego

w tabeli 1. Ich właściwości

Z-30.3-6„Elementy konstrukcyjne i łączące ze

mechaniczno-technologiczne opisano w normie

stali nierdzewnej" z dn. 03.08.1999 r. reguluje

europejskiej DIN EN 10088.

zastosowanie stali nierdzewnej w konstrukcjach nośnych szczególnie w atmosferze hali 3

Wiersz Numer

Rodzaj stali Skrócona nazwa

C

Skład chemiczny w masie w % Cr

Ni

Mo

materiałowy 1

1.4301

X5CrNi18-10

≤ 0,07

17,0 - 19,5

8,0 - 10,5

2

1.4306

X2CrNi19-11

≤ 0,03

18,0 - 20,0

10,0 - 12,0

3

1.4307

X2CrNi18-9

≤ 0,03

17,5 - 19,5

8,0 - 10,0

4

1.4541

X6CrNiTi18-10

≤ 0,08

17,0 - 19,0

9,0 - 12,0

5 6 7 8 9 10 11 12 13

1.4571 1.4401 1.4404 1.4462 1.4439 1.4539 1.4529 1.4565 1.4547

X6CrNiMoTi17-12-2 X5CrNiMo17-12-2 X2CrNiMo17-12-2 X2CrNiMoN22-5-3 X2CrNiMoN17-13-5 X1NiCrMoCu25-20-5 X1NiCrMoCuN25-20-7 X2CrNiMnMoNbN25-18-5-4 X1CrNiMoCuN20-18-7

≤ 0,08 ≤ 0,07 ≤ 0,03 ≤ 0,03 ≤ 0,03 ≤ 0,02 ≤ 0,02 ≤ 0,03 ≤ 0,02

16,5 16,5 16,5 21,0 16,5 19,0 19,0 23,0 19,5 -

10,5 - 13,5 10,0 - 13,0 10,0 - 13,0 4,5 - 6,5 12,5 - 14,5 24,0 - 26,0 24,0 - 26,0 16,0 - 19,0 17,5 - 18,5

18,5 18,5 18,5 23,0 18,5 21,0 21,0 26,0 20,5

Tabela 1: Stal nierdzewna w basenach – skład chemiczny (wg DIN EN 10 088 lub SEW 400 przy stali 1.4565) W rozdziale 7.2 zamieszczono informację o nieograniczonym zastosowaniu wysokiej jakości stali nierdzewnej.

4 Wskazówki konstrukcyjne Podczas budowy konstrukcji należy pamiętać, aby obszary wystawione na rozpryskującą się wodę lub aerosole były dostępne w celu ich wyczyszczenia. Prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie może zapobiec odkładaniu się sprzyjających korozji osadów na stalowej powierzchni oraz umożliwić bezproblemowy dostęp do powierzchni wymagających czyszczenia. W szczególności należy uwzględnić tu zastosowanie zamkniętych i łatwo dostępnych profilów. Należy unikać tworzenia się szczelin np. pod zachodzącymi na siebie połączeniami zaciskowymi i wtykanymi, ponieważ mogą one stanowić potencjalne miejsca narażenia na korozję szczelinową. Do lin stalowych występujących przy basenie należy wybrać materiał zgodnie z dopuszczeniem nadzoru budowlanego Z-30.3-6. Przy ustalaniu wymiarów elementów konstrukcyjnych można bazować na stanach utwardzonych zgniotem zgodnie z dopuszczeniem nadzoru budowlanego Z-30.3-6, gdy nie występuje podwyższone niebezpieczeństwo narażenia na korozję naprężeniową.

Remont basenu przy użyciu stali szlachetnej nierdzewnej można przeprowadzić również zimą – i to bez konieczności usuwania starej powłoki wierzchniej. 4

2,0 - 2,5 2,0 - 2,5 2,0 - 2,5 2,5 - 3,5 4,0 - 5,0 4,0 - 5,0 6,0 - 7,0 3,5 - 5,0 6,0 - 7,0

Inne informacje N ≤ 0,11 N ≤ 0,11 N ≤ 0,11 Ti 5xC do 0,70 Ti 5xC do 0,70 N ≤ 0,11 N ≤ 0,11 N 0,10-0,22 N 0,12-0,22 Cu 1,20 - 2,00, N ≤ 0,15 Cu 0,50 - 1,50, N 0,15 – 0,25 N 0,30 - 0,60, Nb ≤ 0,15 Cu 0,50 - 1,00, N 0,18 - 0,25

Ten mostek wykonany w całości ze stali szlachetnej nierdzewnej jest dobrym przykładem zalecanej konstrukcji w obszarze rozpryskiwanej wody. Podwyższone wartości granic plastyczności prowadzą do zastosowania elementów konstrukcyjnych o znacznie zredukowanej masie. Przykłady prawidłowego i nieprawidłowego wykonania konstrukcji pokazano w Tabeli 2.

5 Czyszczenie Obciążenie korozją zależy w praktyce od narażenia ze strony występujących mediów i intensywności obciążenia. W wyniku zastosowania środków do czyszczenia podstawowego i konserwacyjnego w basenach może wystąpić agresywne obciążenie części konstrukcji i wyposażenia. W żadnym razie nie stosować środków czyszczących zawierających kwas solny na stal lub w pobliżu konstrukcji ze stali szlachetnej nierdzewnej. Na elementach konstrukcyjnych ze stali szlachetnej nierdzewnej, które nie mają stałego kontaktu z wodą, np. rynny przelewowe, kratki rynny, zjeżdżalnie, i przy powtarzającym się wysychaniu wody basenowej może dochodzić do znacznego miejscowego nagromadzenia się chlorków. Jeżeli stan ten nie będzie podlegał dostatecznemu czyszczeniu, może dojść ostatecznie do korozji wżerowej, która widoczna jest jako rdza np. w postaci brązowych plam lub złuszczeń.

5

Dlatego przy starannym czyszczeniu konserwacyjnym obiektu basenowego należy uwzględnić części konstrukcyjne ze stali szlachetnej nierdzewnej. Osady można spłukać wodą z publicznej sieci wodociągowej. Korzystny przepływ wody pozwala uniknąć osadów i zjawisk korozyjnych, np. w rynnie przelewowej i w basenie. Wraz z czyszczeniem istotną rolę odgrywa wybór odpowiedniego wykonania powierzchni. Obowiązuje powszechna zasada: Im gładsza powierzchnia, tym łatwiejsze czyszczenie. Dlatego wiele zaawansowanych części konstrukcyjnych w basenach poddawanych jest polerowaniu elektrolitycznemu.

6 Utrzymanie jakości powierzchni Na skutek błędów technologicznych, błędów w eksploatacji basenu czy czyszczeniu może dojść do pogorszenia jakości w widocznej formie brązowych przebarwień. Przyczyną tego może być w szczególności -

zastosowanie gatunku stali szlachetnej nieodpowiedniej do lokalnych warunków

Nieskończone piękno i doskonała harmonia: zbiornik basenu i schody oraz poręcze ze stali szlachetnej nierdzewnej w odrestaurowanym basenie krytym w stylu secesyjnym.

obciążenia, -

nieprawidłowe wykonanie spawów lub nieodpowiednia końcowa obróbka spawów (por.

Instrukcja

szlachetnej Informacyjnego

822

„Spawanie

nierdzewnej" ds.

Stali

stali Biura

Szlachetnej

Nierdzewnej), -

nieprawidłowa obróbka powierzchni,

-

osadzanie się obcej rdzy,

-

nieodpowiednie czyszczenie lub zastosowanie niewłaściwych środków czyszczących (w szczególności zawierających kwas solny) oraz

-

tworzenie się skroplin i gromadzenie się chlorków na powierzchni.

Estetyczne wykonanie tej poręczy ze stali szlachetnej nierdzewnej wynika zarówno z dobrych właściwości plastycznych materiału jak i doskonałego procesu obróbki.

6

7 Wybór materiału Przy wyborze materiału ważne jest, - czy elementy konstrukcyjne są stale lub często obmywane przez wodę lub - czy elementy konstrukcyjne są okazyjnie obmywane lub mają kontakt z wodą basenową lub - czy są to elementy konstrukcyjne znajdujące się w hali basenowej. Na wybór materiału ma wpływ zawartość chlorków, dane warunki eksploatacji (np. analiza wody, uzdatnianie wody, wentylacja, ogrzewanie, czyszczenie) oraz warunki konstrukcyjne i technologiczne.

7.1 Elementy konstrukcyjne w wodzie w zbiornikach basenów pływackich i rekreacyjnych Z przyczyn higienicznych należy uzdatniać

Elegancja jeszcze przed przypływem: okrągły zbiornik wanny z masażem ze stali

wodę w publicznych basenach pływackich i

szlachetnej nierdzewnej, wbudowany z podwyższeniem w płytki basen rekreacyjny

rekreacyjnych. Zgodnie z normami DIN

oraz wygięta poręcz pokazują różne oddziaływanie powierzchniowe danego materiału.

19643-1, -2, -3, wydanie 1997-04 oraz DIN 19643-4, wydanie 1999-02, i DIN 19643-5, projektem normy 1999-04 uzdatnianie wody następuje m.in. poprzez chlorowanie. Woda w zbiornikach basenowych może wykazywać podobnie niską zawartość jonów chlorków jak woda pitna. Im bardziej jednak przy wprowadzaniu wody do obiegu kierujemy się jej oszczędnością, tym bardziej wzrasta w niej zawartość jonów chlorków. Obecnie wynoszą one ok. 200 do 500 mg/l i tendencja jest wzrostowa. W kąpieliskach z wodą słoną zawartość jonów chlorków może osiągnąć również znacznie wyższe wartości sięgające ponad 10000 mg/l. W zależności od rodzaju kąpieliska temperatura wody wynosi średnio od 26 do 32°C. W porównaniu z wodą pitną zwiększenie temperatury powoduje nasilenie chemicznej agresywności wody.

Przyjemna atmosfera po przypływie: stal szlachetna nierdzewna daje aktrakcyjnuy efekt wizualny, tutaj w połączeniu z granitem, i jest odporna na korozję, szczególnie przy mocno nagrzewanej wodzie i co za tym idzie - przy powietrzu o dużej zawartości chlorków.

Ze względu na łączne wzrostowe obciążenie korozją w basenach pływackich i kąpielowych bardzo rozpowszechnione jest zastosowanie materiału o nr 1.4401/1.4404 i 1.4571.

Z doświadczenia wynika, że stal nie

Elementy konstrukcyjne ze szczelinami i mające

zawierająca molibdenu 1.4301, 1.4306, 1.4307

kontakt z wodą o podwyższonej zawartości

i 1.4541 nadaje się tylko do elementów

jonów chlorków do ok. 500 mg/powinny być

konstrukcyjnych o gładkich powierzchniach

wykonywane

bez szczelin, jeśli stężenie jonów chlorków nie

molibdenowej.

głównie

ze

stali

stopowej

przekracza 200 mg/l.

7

Podświetlony basen ze stali szlachetnej nierdzewnej zapewnia niezwykły nastrój podczas kąpieli. Pasy znajdujące się w dnie zbiornika są pomalowane metodą elektrolityczną.

chlorków należy uwzględnić przy wyborze

Water Industry", Water Industry Information &

Przy jeszcze wyższym stężeniu jonów chlorków

materiału również Zawartość pozostałych

Guidance Note IGN 4-25-02).

z punktu widzenia materiałoznawstwa

składników wody oraz ogólnych warunków

należałoby zastosować w zależności od

eksploatacji. (Por. w tym celu: Instrukcja

Dokumentację przetargową pod tytułem „Basen

konkretnie występujących warunków stal

830 „Stal szlachetna nierdzewna w wodzie

ze stali szlachetnej nierdzewnej – wykaz robót

wymienioną w Tabeli 1, wiersze 8 do 13.

zawierającej chlorki" Biura Informacyjnego

budowlanych do przetargu na basen i związane

Podane wartości graniczne są wielkościami

ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej;

z nim bezpośrednio wyposażenie" w aktualnej

orientacyjnymi. Oprócz zawartości jonów

„Applications for Stainless Steel in the

wersji można uzyskać od: Internationale Vereinigung Sport- und Freizeiteinrichtungen e.V. Carl-Diem-Weg 3 50993 Kolonia tel. 0049-2 21 / 4 91 29 91 faks 0049-2 21 / 4 9 7 1 2 8 0

Tropikalne temperatury powietrza i wody oraz ciągłe ruchy wody, fontanny i wodospady w nowoczesnych centrach rozrywki i aquaparkach podwyższają dramatycznie stopień rozpylania i zawartości chlorków w atmosferze hali basenowej. Nowe dopuszczone rodzaje stali szlachetnej nierdzewnej sprostają tym wymaganiom.

8

7.2 Elementy konstrukcyjne w otoczeniu basenu krytego W nienośnych elementach konstrukcyjnych w atmosferze hali basenowej stosuje się najczęściej następujące rodzaje stali:

stopów molibdenowych 1.4401/1.4404 i 1.4571 -

-

elementy konstrukcyjne znajdujące się w pobliżu wody, które regularnie całkowicie obmywane są wodą, np. poręcz przy krawędzi zbiornika, elementy konstrukcyjne znajdujące się w hali basenowej, np. dekoracyjne obudowy lub elementy okuć w przebieralniach.

ze względu na ich dużą odporność na miejscową korozję.

1.4401/1.4404 i 1.4571. Można spotkać również 1.4301, 1.4306 i 1.4307. Elementami nienośnymi są:

We wszystkich wyżej wymienionych zastosowaniach preferowane są stale ze

Schody kręcone ze stali szlachetnej nierdzewnej są zawsze higieniczne i niezmiennie wytrzymałe. Stale nierdzewne, które należy zastosować zgodnie z nowym dopuszczeniem Z-30.3-6 dla elementów nośnych i łączących w atmosferze hali basenowej, są odporne na korozję naprężeniową.

9

Jeżeli w pobliżu wody występują części konstrukcyjne, które jedynie sporadycznie są opływane lub mają kontakt z wodą basenową, np. rynny przelewowe, kratki rynny, zjeżdżalnie, i które nie są regularnie dokładnie czyszczone, przy powtarzającym się wysychaniu wody basenowej może dochodzić m.in. do znacznego nagromadzenia się chlorków, na które wyżej wymienione rodzaje stali nie są odporne. W minionych kilku latach dochodziło czasami w nowoczesnych ośrodkach rekreacyjno-kąpielowych z wieloma atrakcjami, odpowiednio dużym ruchem wody, silnym rozpylaniem i wysokimi temperaturami powietrza do tworzenia się rdzy pogarszającej walory wizualne i estetyczne obiektu. Zgodnie z przeprowadzonymi do tej pory badaniami można w znacznym stopniu uniknąć takich uszczerbków wizualnych w wyniku zastosowania stali wysokostopowej, np. 1.4439, 1.4539 lub 1.4462. Elementy konstrukcji nośnej w hali basenowej, które są bardzo rzadko lub w ogóle nie są obmywane przez wodę lub czyszczone, są wystawione na działanie czynników, przy których może wystąpić zjawisko korozji naprężeniowej. Z wyników licznych badań wynika, że korozja naprężeniowa w basenach krytych może wystąpić tylko wtedy, gdy jednocześnie

Ze względu na gładką powierzchnię materiału oraz zamkniętą konstrukcję czyszczenie prysznica ze stali szlachetnej nierdzewnej jest bardzo łatwe. Stal szlachetna nierdzewna jest odporna na chlorki znajdujące się również w otoczeniu basenów odkrytych, dzięki czemu instalacja nie wymaga nadmiernej konserwacji, a jej okres użytkowania jest bardzo długi.

występują następujące czynniki: a) materiały wrażliwe na korozję naprężeniową, b) obciążenie konstrukcji naprężeniem

Elementy konstrukcji nośnej, które nie są

W zależności od stężenia jonów chlorków i

obmywane przez wodę lub regularnie

tworzenia się gazów również w otoczeniu

czyszczone, muszą być wykonane z takiego

basenów odkrytych może być konieczne

lub naprężeń własnych, np. wynikający z

rodzaju stali, który w takich warunkach będzie

zastosowanie wysokostopowych stali

obróbki - ukosowania lub gięcia),

odporny na korozję naprężeniową.

nierdzewnych do konstrukcji nośnych. Takie

rozciągającym (w wyniku funkcji nośnej

c) agresywne czynniki w otoczeniu. Związki chlorkowe, które m.in. pochodzą od

przypadki zostały uregulowane w Tabeli 1 Standardowe rodzaje stali nierdzewnej (Tabela

Dopuszczenia Nadzoru Budowlanego

1, wiersze 1 do 7) oraz stale wymienione w

Z-30.3-6.

środków chemicznych do uzdatniania wody

wierszach 8 i 9 nie mogą być wykorzystywane

basenowej, mogą przemieszczać się w

do takich konstrukcji, których awaria mogłaby

atmosferze hali basenowej i oddziaływać

prowadzić do szkód osobowych. Należą do

również na powierzchnie położone w znacznej

nich przykładowo

odległości od basenu. Związki te mogą tworzyć

-

oprawy wiszącego oświetlenia i głośników,

-

elementy mocowania sufitów

bardzo korozyjne naloty o wysokim stężeniu.

podwieszanych, -

pręty i liny stalowe do mocowania kanałów powietrznych, zjeżdżalni wodnych lub innych elementów konstrukcyjnych.

Przeprowadzono szczegółowe badania laboratoryjne w celu określenia odporności na korozję naprężeniową w tych szczególnie agresywnych warunkach otoczenia zawierającego chlorki. Ostatecznie zakwalifikowano materiały 1.4539, 1.4529, 1.4565 i 1.4547 (Tabela 1, wiersze 10-13) do konstrukcji nośnych w środowisku hali basenowej bez regularnego czyszczenia zgodnie z Tabelą 10 Dopuszczenia Nadzoru Budowlanego Z-30.3-6.

10

Decyzja o zastosowaniu stali szlachetnej nierdzewnej w nie mniejszym stopniu zależy również od kalkulacji ekonomicznych: Okres między zaprojektowaniem a uruchomieniem tego basenu odkrytego (z podłączonym basenem krytym) wynosił zaledwie kilka miesięcy. Dzięki dostępnej dokumentacji przetargowej, wyspecjalizowanym firmom wykonawczym i krótkim okresom prac budowlanych również w sezonie zimowym, niskim kosztom późniejszego utrzymania i pielęgnacji oraz długiej żywotności elementów konstrukcyjnych nastąpiło znaczne obniżenie łącznych kosztów.

11

8 Literatura Applications for stainless steel in the water industry (Water industry Information & Guidance Note IGN 4-25-02), wydaw. The Steel Construction Institute, Ascot 1999 N.Arnold i inni.: Chloridinduzierte Korrosion von nichtrostenden Stählen in Schwimmhallen-Atmosphären, Teil 1: Elektrolyt Magnesiumchlorid (30%), w: Materials and Corrosion 48 (1997), str. 679-686, Teil 2: Einfluß von Hypo-chloriten, w: Materials and Corrosion 49 (1998), str. 482-488 N. Arlt I inni: Corrosion behaviour of stainless steels in the atmo-sphere of indoor swimming pools, w: Processes and materials innovation stainless steel, First european stainless steel conference, Florencja, 11-14 paźdz. 1993, tom 3 Edelstahl Rostfrei im Bauwesen: Normenübersicht, dokumentacja 877 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 2000 Edelstahl Rostfrei im Bauwesen: Technischer Leitfaden, Instrukcja 875 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 2000 Edelstahl Rostfrei -Eigenschaften, Instrukcja 821 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 1997 Edelstahl Rostfrei in chlorid-haltigen Wässern, Instrukcja 830 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 1997 Erläuterungen zur europäischen Norm DIN EN 10088, „Nichtrostende Stähle", Instrukcja 834 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 2000 Hygiene, Reinigung und Desinfektion in Bädern (Merkblatt 94,4), Hg. Deutsche Gesellschaft für das Badewesen e.V., Essen o.J. KOK-Richtlinien für den Bäderbau, 3. wydanie 1996, punkt 68.30 „Bauchemie", o.O. o.J.

12

Korrosionsbeständigkeit nichtrostender Stähle an der Atmosphäre, Instrukcja 828 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 1996 Liste geprüfter Reinigungsmittel für keramische Beläge in Schwimmbädern (Liste RK, B 41), Hg. Deutsche Gesellschaft für das Badewesen e.V., Essen o.J. Die Reinigung von Edelstahl Rostfrei, Instrukcja 824 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 1995 Schweißen von Edelstahl Rostfrei, Instrukcja 823 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf 2000 Stainless steel in swimming pool buildings, NiDI Publication No. 12010, wydaw. Nickel Development Institute, London 1995 N. Arlt i inni: Stress corrosion cracking behaviour of stainless steels with respect to their use in architecture, Part 2: Corrosion in the passive state, w: Steel Research 64 (1993) nr 10 J. Mietz i inni: Untersuchungen zur Spannungsrisskorrosionsbeständigkeit nichtrostender Stähle mit unterschiedlichem Verformungsgrad, w: Materials and Cor-rosion 50 (1999), str. 273-281 Allgemeine bauaufsichtliche Zulassung Z-30.3-6 vom 3. August 1999 „Bauteile und Verbindungselemente aus nichtrostenden Stählen" des Deutschen Instituts für Bautechnik, Berlin (Instrukcja 862 Biura Informacyjnego ds. Stali Szlachetnej Nierdzewnej, Düsseldorf