Załącznik do Uchwały Nr XXIV/193/2013 Rady Powiatu Polkowickiego z dnia 30 września 2013 r.
PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO W POWIECIE POLKOWICKIM NA LATA 2013-2015
SPIS TREŚCI
Wstęp…………………………………………………………………………………………..……
2
I.
Sytuacja demograficzna powiatu…………………………………………………….……
3
II.
Diagnoza sytuacji w ochronie zdrowia psychicznego na terenie powiatu polkowickiego………………………………………………………………………………..
III.
7
Infrastruktura ochrony zdrowia w powiecie polkowickim, pomocy społecznej, oraz
organizacji
i
instytucji
wspierających
w
Powiecie
Polkowickim….............................................................................................................
11
1.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie…………………………………………………
11
2.
Ośrodki pomocy społecznej………………………………………..…………….………
11
3.
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności……………….……………..
12
4.
Warsztat Terapii Zajęciowej.……………………………………………..………………
13
5.
Powiatowy Urząd Pracy………………………………………………….………………
14
6.
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Powiatowym Ośrodku Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego i Doradztwa Metodycznego ………………………
15
7.
Szkoły…………………………………………………………………..………………….
16
IV.
Realizacja celów i zadań Powiatu wynikająca z rozporządzenia Rady Ministrów
18
w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego………………… V.
Priorytety
promocji
zdrowia
psychicznego
w
Powiecie
Polkowickim
na lata 2013-2015………………………………………………………………………….
20
1.
Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi……………………..……
20
2.
Upowszechnienie informacji o schizofrenii, typach schizofrenii i depresji……….……
20
3.
Działania edukacyjne i profilaktyczne z zakresu zaburzeń zachowania wśród dzieci 20 i młodzieży…………………………………………………………………………………
VI.
Wskaźnik monitorujący Program…………………………………………………………
21
VII.
Adresaci Programu……………………………………………………………….……….
21
VIII.
Realizator Programu……………………………………………………………..……….
21
IX.
Źródła finansowania…………………………………………………………………........
21
X.
Sprawozdawczość…………………………………………………………………..……
21
XI.
Harmonogram realizacji działań Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego 23 w Powiecie Polkowickim…………………………………………………………..……..
XII.
Spis tabel…………………………………………………………………………..………
Załącznik Nr 1 Załącznik Nr 2 Załącznik Nr 3
1
30
WSTĘP
Niezwykle szybki rozwój społeczno-ekonomiczny kraju niesie za sobą zagrożenia ekonomiczne,
ekologiczne,
społeczne
i
zawodowe,
w tym
zagrożenia dla
zdrowia
psychicznego. Wg Światowej Organizacji Zdrowia, co czwarty człowiek w pewnym momencie swojego życia zostanie dotknięty zaburzeniem psychicznym lub neurologicznym. Około 450 milionów ludzi w tej chwili cierpi na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania, wliczając w to uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Osobom pragnącym skorzystać z pomocy i leczenia stają na przeszkodzie przede wszystkim dyskryminacja,
brak
szacunku,
zrozumienia
i
lekceważenie.
Dlatego
tak
ważne
jest zapewnienie osobom cierpiącym na zaburzenia psychiczne powszechnie dostępnej i wysokiej jakości opieki. Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 28 grudnia 2010 r. ustanowiła Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011r. Nr 24, poz.1280), określający strategię działań mających na celu ograniczenie występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535 ze zm.), uznając że zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa, nałożyła na samorządy województw, powiatów i gmin zadania określone w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego. W świetle ww. ustawy, działania samorządów terytorialnych mają polegać w szczególności na: -
promowaniu zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,
-
zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form pomocy niezbędnych do życia w środowisku społecznym, rodzinnym i zawodowym,
-
kształtowaniu
wobec
społecznych,
a
osób
zwłaszcza
z
zaburzeniami zrozumienia,
psychicznymi tolerancji,
właściwych
życzliwości,
a
postaw także
przeciwdziałaniu ich dyskryminacji. W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć również stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne. Zgodnie z wytycznymi Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, Zarząd Powiatu Polkowickiego Uchwałą Nr 103/225/2012 z dnia 11 grudnia 2012 r. powołał Powiatowy Zespół Koordynujący realizację Narodowego Programu Ochrony Zdrowia, w skład którego weszli
2
przedstawiciele placówek realizujących zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego na terenie powiatu polkowickiego oraz przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Polkowicach. I.
SYTUACJA DEMOGRAFICZNA POWIATU
Powiat polkowicki usytuowany jest w północno-zachodniej części województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni - 779 km2- powiat polkowicki zajmuje 8 miejsce wśród powiatów województwa dolnośląskiego. W skład powiatu wchodzi 6 gmin, w tym 3 miejsko-wiejskie : Chocianów, Polkowice, Przemków oraz 3 wiejskie: Gaworzyce, Grębocice i Radwanice. Łącznie na terenie powiatu usytuowane są 3 miasta oraz 93 miejscowości wiejskie. 1. Ludność powiatu polkowickiego Powiat polkowicki liczy 63 121 mieszkańców (stan na 31.12.2011 r.), co stanowi 2,16% ogółu ludności województwa dolnośląskiego. Zdecydowanie najliczniejszą gminą są Polkowice, gdzie mieszka 27 235 osób (43,15 % mieszkańców powiatu), w tym 13 390 mężczyzn i 13 845 kobiet, a następnie Chocianów -13 115 osób (20,78 % mieszkańców powiatu) i Przemków - 8 863 osób ( co stanowi 14,04 % ogólnej liczby ludności powiatu). Tabela Nr 1 Powierzchnia, ludność wg gmin powiatu polkowickiego Powierzchnia L.p.
Ludność
Gmina w ha
w km2
ogółem
na 1km2
1.
Gaworzyce
7676
77
3965
52
2.
Grębocice
12170
121
5301
44
3.
Radwanice
8424
84
4642
55
Chocianów
22166
222
13115
59
miasto:
900
9
8297
922
obszar wiejski:
21266
213
4818
23
Polkowice
16765
168
27235
162
miasto:
2374
24
22777
959
obszar wiejski:
14391
144
4458
31
Przemków
10745
107
8863
82
miasto:
617
6
6543
1060
obszar wiejski
10128
101
2320
23
779
63121
454
4.
5.
6.
ogółem
źródło: www.stat.gov.pl Rocznik Statystyczny GUS - powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan na 31.12. 2011r
3
Tabela Nr 2 Ludność wg miejsca zamieszkania i płci Miasta
Wieś
Wyszczególnienie
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
razem
mężczyzn
kobiet
razem
męźczyzn
kobiet
dolnośląskie
2916577
1 402 975
1513602
2034656
963867
1070789
881921
439108
442813
48,10%
51,90%
47,37%
52,63%
49.79%
50,21%
31287
31834
18407
19210
12880
12624
49,57%
50,43%
48,93%
51,07%
50,50%
49,50%
13115
6495
6620
8297
4043
4254
4818
2452
2366
gm Gaworzyce
3965
1982
1983
-
-
-
3965
1982
1983
gm.Grębocice
5301
2681
2620
-
-
-
5301
2681
2620
27235
13390
13845
22777
11156
11621
4458
2234
2224
8863
4385
4478
6543
3208
3335
2320
1177
1143
4642
2354
2288
-
-
-
4642
2354
2288
polkowicki
63121
gm.m-w Chocianów
gm.m-w Polkowice
gm.m-w Przemków
gm.Radwanice
37617
25504
źródło: www.stat.gov.pl Rocznik Statystyczny GUS-stan i struktura ludności - stan na 31.12.2011 r.
Większą część mieszkańców powiatu stanowią kobiety - 50,43% (31 834 osób), które najczęściej mieszkają w miastach. Ze względu na miejsce zamieszkania większość stanowią osoby
mieszkające
w
mieście
-
59,60%
(37617
mieszkańców),
mieszkańcy
wsi
w liczbie 25 504 stanowią 40,40% ogółu mieszkańców powiatu.
399 267 6711
lata
60-64 209 913 4001
lat
50-59 470 555 9108
lat
40-49
lat
348 094 8511
30-39 466 327 9826
lat
250 304 5255
25-29
237 044 5736
19 -24 lata
97 222 2736
16-18 lat
84 834 2315
13-15 lat
150 182 3930
7-12 lat
114 138 2758
3-6 lat
88 697 2234
0-2 lata
2 916 577
województwo dolnośląskie
63121
ogółem
Wyszczególnienie
65 i więcej
Tabela Nr 3 Ludność wg wieku
powiat polkowicki
źródło: www.stat.gov.pl opracowanie własne na podstawie Rocznika Statystycznego Województwa Dolnośląskiego- stan na 31.12.2011 r.
4
Ze względu na wiek mieszkańców powiatu polkowickiego, uwagę zwraca zdecydowana przewaga osób młodych w przedziale wiekowym między 30-39 r. ż. (9826 osób), co stanowi 15,57% ogółu mieszkańców powiatu oraz osób po 50 r. ż. ( 9108 osób) – 14,43%. 2.Stan i struktura bezrobocia Tabela Nr 4 Struktura bezrobocia w powiecie polkowickim wg płci , stan na dzień 31.12.2011 r. Wyszczególnienie
stan bezrobocia
kobiety
1995
% udział kobiet ogółem 59,34
powiat
3362
m.g Polkowice
1031
m.g Chocianów m.g Przemków g. Gaworzyce
mężczyzn
1367
% udział mężczyzn ogółem 40,66
628
60,91
403
39,09
875
539
61,60
336
38,40
612
349
57,03
263
42,97
229
124
54,15
105
45,85
g. Grębocice
357
191
53,50
166
46,50
g. Radwanice
258
164
63,57
94
36,43
źródło: www.powiatpolkowicki.pl PUP w Polkowicach, Sprawozdanie z działalności PUP w Polkowicach za rok 2011.
Bezrobotne kobiety według stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. w liczbie 1995 miały 59,34% udziału w ogólnej strukturze bezrobotnych, natomiast udział bezrobotnych mężczyzn wynosił 40,66% w ogólnym stanie bezrobocia.
Tabela Nr 5 Struktura bezrobocia w powiecie polkowickim wg wieku. Bezrobotni zarejestrowani na koniec grudnia 2011 r. w wieku Wyszczególnienie
ogółem
24 lata i mniej
25-34
35-44
45-54
55 lat i więcej
powiat polkowicki
3362
800
897
643
669
353
Chocianów
875
195
236
155
186
103
Polkowice
1031
276
279
240
168
68
Przemków
612
134
152
98
149
79
Gaworzyce
229
52
70
36
45
26
Grębocice
357
79
87
74
67
50
Radwanice
258
64
73
40
54
27
źródło: www.powiatpolkowicki.pl PUP w Polkowicach, Sprawozdanie z działalności PUP w Polkowicach za rok 2011.
Tabela nr 6 Struktura bezrobocia w powiecie polkowickim wg poziomu wykształcenia. Bezrobotni zarejestrowani na koniec grudnia 2011 r, Zakres Bezrobotni terytorialny ogółem
w tym z wykształceniem wyższym
średnim
średnim
zasadniczym
gimnazjalnym
zawodowym
ogólnym
zawodowym
i poniżej
Powiat
3362
276
585
356
1013
1132
Polkowice
1031
102
195
134
284
316
Chocianów
875
76
130
93
276
300
Gaworzyce
229
24
50
11
68
76
Grębocice
357
13
66
24
118
136
Gaworzyce
229
24
50
11
68
76
Radwanice
258
25
47
25
75
86
Przemków
612
36
97
69
192
218
źródło: www.powiatpolkowicki.pl PUP w Polkowicach, Sprawozdanie z działalności PUP w Polkowicach za rok 2011.
5
Tabela Nr 7 Struktura bezrobocia wg stażu. Bezrobotni zarejestrowani wg stanu na koniec grudnia 2011 r. Zakres terytorialny
Powiat
Bezrobotni ogółem
3362
w tym ze stażem pracy ( w latach)
do 1 roku
1-5
5-10
10-20
20-30
506
844
492
478
292
30 i powyżej 69
bez stażu pracy 681
Polkowice
1031
152
286
165
140
70
15
203
Chocianów
875
134
198
151
123
83
27
159
Gaworzyce
229
38
52
29
26
23
3
58
Grębocice
357
42
94
57
55
25
7
77
Radwanice
258
45
70
28
34
24
5
52
Przemków
612
95
144
62
100
67
12
132
źródło: www.powiatpolkowicki.pl PUP w Polkowicach, Sprawozdanie z działalności PUP w Polkowicach za rok 2011.
Struktura osób bezrobotnych w powiecie wg stanu na dzień 31 grudnia 2011r. charakteryzowała się niskim udziałem osób w przedziale wiekowym 55 lat i więcej. Najliczniej reprezentowane były osoby w wieku 25-34 lata, które stanowiły 26,68% ogółu bezrobotnych. Bezrobotni o wykształceniu gimnazjalnym stanowili 33,6% ogółu bezrobotnych. Dominującą grupą wśród bezrobotnych stanowiły osoby nieposiadające żadnego zawodu, dla których nie napływają oferty pracy, co generuje długotrwałe bezrobocie. Bez stażu pracy było zarejestrowanych 20% ogółu bezrobotnych, natomiast ze stażem pracy od 1 roku do 5 lat zarejestrowanych było 25,1% ogółu bezrobotnych.
6
II. DIAGNOZA SYTUACJI W OCHRONIE ZDROWIA PSYCHICZNEGO NA TERENIE POWIATU POLKOWICKIEGO Stan
zdrowia
psychicznego
ludności
ocenia
się
na
podstawie
wskaźników
rozpowszechnienia się zaburzeń psychicznych, rejestrowanych w placówkach psychiatrycznej opieki zdrowotnej, w tym także związanych z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. W chwili obecnej w Polsce nie ma rejonizacji i pacjenci mogą się leczyć w dowolnej poradni w kraju. Przyjęto jednak, że zdecydowana większość osób leczy się, szuka pomocy najbliżej miejsca zamieszkania. W związku z faktem, że w powiecie polkowickim brak jest placówki lecznictwa stacjonarnego, świadczenia z zakresu opieki psychiatrycznej, psychologicznej i leczenia uzależnień wykonywane są w systemie ambulatoryjnej opieki zdrowotnej. W ramach lecznictwa ambulatoryjnego, opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi realizowana jest w Ośrodku Pomocy Psychologicznej działającym w Polkowickim Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ SA w Polkowicach, w ramach którego funkcjonuje: -
Poradnia Specjalistyczna Zdrowia Psychicznego - świadczenia zdrowotne w poradni
obejmują:
diagnozy
i
konsultacje
psychologiczne,
terapię
farmakologiczną,
terapię
psychoterapeutyczną; -
Poradnia Specjalistyczna Psychologiczna - świadczenia zdrowotne w poradni obejmują,
m.in. diagnozy psychologiczne i lekarskie, badania psychologiczne, psychoterapię; -
Poradnia Specjalistyczna Leczenia Uzależnień – świadczenia zdrowotne obejmują
diagnozy i porady lekarskie: diagnostykę psychologiczną, terapię osób uzależnionych i ich rodzin. Informacje na temat
liczby zatrudnionego personelu, ogólnej liczby porad udzielonych
w poradni, liczby osób uczestniczących w terapii grupowej i indywidualnej, liczby porad i skierowań do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych, zawierają tabele nr 8 i nr 9. Tabela Nr 8. Personel Poradni Zdrowia Psychicznego w Polkowicach
Wyszczególnienie
Zatrudnieni na podstawie stosunku pracy 2009 2010 2011
lekarze ogółem
1
1
1
Psycholodzy
1
2
2
w tym
psychiatrzy I st. psychiatrzy II st. i specjaliści psychiatrzy Pielęgniarki
Pracujący w ramach umów cywilnoprawnych 2009 2010 2011 2 2 2 1
1
1
1
1
1
3
1
1
Specjaliści terapii uzależnień Instruktorzy terapii uzależnień Terapeuci zajęciowi źródło: opracowanie własne na podstawie MZ-15 sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych za rok 2009,2010,2011sporządzonych przez PCUZ ZOZ S.A w Polkowicach
7
Tabela Nr 9. Działalność Poradni Zdrowia Psychicznego w Polkowicach w latach 2009-2011 Porady udzielone w poradni
Ogółem
Lata 2009
2010
2011
Ogółem liczba wszystkich porad w tym: porady lekarza ( psychiatry)
10 337
3 361
3 232
3 744
9 233
2 932
2 921
3 380
porady psychologa
1 104
429
311
364
Inne świadczenia
1462
421
501
540
psychoterapia indywidualna
391
114
131
146
porady telefoniczne 656 185 229 242 skierowania do stacjonarnych placówek psychiatrycznych 415 122 141 152 i odwykowych źródło: opracowanie własne na podstawie Sprawozdań PCUZ ZOZ SA w Polkowicach z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzależnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych ( MZ-15 ) za lata 2009, 2010, 2011.
W latach 2009-2011 w Poradni Zdrowia Psychicznego w Polkowicach udzielono ogółem 10 337 porad, w tym większość, bo 9233, to porady udzielone przez lekarzy psychiatrów (89,32% liczby wszystkich porad) i 1104 to porady udzielone przez psychologa. W okresie skierowano do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych
3 lat
ogółem 415 osób,
największą liczbę skierowań - 242, zarejestrowano w roku 2011. Z terapii indywidualnych oferowanych przez Poradnię Zdrowia Psychicznego w Polkowicach w latach 2009-2011 skorzystało
łącznie
391
osób,
z
porad
telefonicznych
656
osób,
a
skierowania
do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych otrzymało 415 osób, najwięcej w roku 2011. Z roku na rok wzrasta liczba osób korzystających z tej formy pomocy. Zmiany stylu życia, pracy, stosunków międzyludzkich sprawiają, że zdrowie psychiczne mieszkańców naszego powiatu wystawiane jest na różnego rodzaju stresy i niedogodności życia codziennego. Zagrożenia te prowadzą do różnego rodzaju zaburzeń nerwicowych i depresji. Poniższe zestawienie zawiera informacje na temat liczby osób leczonych w latach 2009-2011 w Poradni Zdrowia Psychicznego w Polkowicach, z uwzględnieniem diagnozy zaburzeń psychicznych.
inne
1884
29
100
239
157
139
5
11
17
148
4
10
244
3
9
2010r. leczeni ogółem w wieku lat 0 19 30 65 i 18 29 64 więc ej
525
41
127
281
181
4
37
6
14
21
15
10
39
6
13
21
32
65
4
13
zaburzenia
8
2011r. leczeni ogółem w wieku lat 0 19 30 65 i 18 29 64 więc ej
Ogółem
2009r. leczeni ogółem w wieku lat 0 19 30 65 i 18 29 64 wię lat cej
Ogółem
Ogółem
Ogółem z zaburzeniami psychicznymi organiczne zaburzenia niepsychotyczne (F00-F09) organiczne zaburzenia psychotyczne (F03,F05,F06) schizofrenia(F20)
Leczeni ogółem 2009-2011
ie
Wyszczególnien
Tabela Nr 10 Leczeni wg rozpoznań w Poradni Zdrowia Psychicznego PCUZ ZOZ SA w Polkowicach w latach 2009 -2011 r.
630
51
154
314
210
729
5
46
7
17
24
8
56
18
11
48
8
16
22
15
61
27
38
82
5
16
32
44
97
38 43 psychotyczne i 138 2 6 19 11 2 7 21 13 3 11 26 urojeniowe ( bez afektywnych i schizofrenii) (F21F29) 128 143 epizody afektywne 427 6 19 85 18 9 21 92 21 10 25 97 (F30,F32) 231 77 67 depresje 2 14 27 34 1 11 24 31 3 16 31 nawracające i zaburzenia dwubiegunowe (F31 i F33) 31 23 inne zaburzenia 95 1 9 13 8 1 6 9 7 2 12 16 nastroju (afektywne) F34-F39 zaburzenia nerwicowe 264 89 81 2 21 37 29 1 20 33 27 2 22 39 związane ze stresem i somatoformiczne F40-F48 zespoły behawioralne 51 19 11 5 4 6 4 4 2 3 2 5 5 7 związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi F51-F59 zaburzenia osobowości i 41 14 11 x 4 3 7 x 3 2 6 x 5 4 zachowania dorosłych F60- F69 3 w tym 3 x 1 2 x X x x x x x x X patologiczny hazard F63.0 54 18 13 upośledzenia 2 3 2 11 1 2 1 9 3 5 3 umysłowe F70-F79 zaburzenia zachowania i 49 17 12 2 3 12 x 1 1 10 x 3 4 13 emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym F90-F98 źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdań PCUZ ZOZ SA w Polkowicach MZ-15 za 2009 r. , 2010 r. 2011 r.
17
57
24
156
37
87
11
41
31
94
4
21
7
16
x
X
12
23
x
20
W latach 2009-2011 z zaburzeniami psychicznymi, niezwiązanymi z uzależnieniami, leczonych było ogółem 1884 osób, najwięcej, bo 729 osób w roku 2011 w przedziale wiekowym między 3064 rokiem życia, co stanowi 38,70% ogółu leczonych w 2011r. W latach 2009-2011 nastąpił wzrost liczby leczonych we wszystkich kategoriach zaburzeń psychicznych, najwyższa liczba leczonych w latach 2009 - 2011 wystąpiła w grupie : - zaburzeń afektywnych ogółem 427 osób (F 30 epizod maniakalny, F 32 epizod depresyjny szybkie zmiany stanu nastroju, od depresji do manii) w roku 2011 liczba leczonych w grupie zaburzeń afektywnych wyniosła 156 osób i w porównaniu do roku 2010 wzrosła o 13 osób; - zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformicznych ogółem 264 osoby (F 40-F48 zaburzenia lękowe w postaci fobii, nerwica natręctw, reakcja na ciężki stres
9
i zaburzenia adaptacyjne itp.). Największa liczba leczonych wystąpiła w roku 2011 i wyniosła 94 osoby. W roku 2010 z powodu zaburzeń nerwicowych leczyło się 81 osób; - leczonych na depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe – ogółem 231 osób (F31,F33 zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia depresyjne nawracające), liczba leczonych na depresje w okresie 2 lat tj. 2009 r. (77 osób) i 2010 r. ( 67osób ) kształtuje się na porównywalnym poziomie i wyniosła ogółem 144 osoby, co stanowi 62,34% ogółu liczby leczonych w tej grupie zaburzeń, wzrost liczby leczonych nastąpił w roku 2011 i wyniósł 87 osób, najwięcej w grupie wiekowej powyżej 65 r.ż. ; - leczonych na schizofrenię – ogółem
244 osoby, wyraźny wzrost w stosunku
do roku 2009 ( 65 osób ) nastąpił w roku 2011, w którym leczonych było 97 osób, najwięcej w przedziale wiekowym 65 lat i więcej. Schizofrenia to jedno z najcięższych zaburzeń psychicznych. To choroba przewlekła z pojawiającymi się nawrotami epizodów ostrych zaburzeń psychotycznych. Grupą szczególnie wymagającą pomocy są osoby w przedziale wiekowym od 0-18 roku życia, ze
względu na zagrożenie depresją,
zaburzenia nerwicowe
związane
ze stresem.
Zaprezentowane dane udostępnione przez Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A. w
Polkowicach
nie
odzwierciedlają
w
pełni
faktycznego
stanu
zachorowalności
w poszczególnych jednostkach chorobowych występujących wśród mieszkańców powiatu polkowickiego. Wynika to m.in. z faktu, że niektórzy mieszkańcy powiatu, chcąc zachować anonimowość, korzystają z poradni zdrowia psychicznego położonych na terenie powiatów ościennych.
10
III. INFRASTRUKTURA OCHRONY ZDROWIA W POWIECIE POLKOWICKIM, POMOCY SPOŁECZNEJ ORAZ ORGANIZACJI I INSTYTUCJI WSPIERAJĄCYCH Wszystkie osoby z zaburzeniami psychicznymi powinny być objęte szczególną opieką, zarówno medyczną jak i społeczną. Każdej osobie zarówno dorosłej, jak i dziecku, cierpiącej na zaburzenia psychiczne przysługuje prawo do leczenia, a w ramach pomocy społecznej osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą starać się o dostęp do wielu specjalistycznych usług, w tym opiekuńczych. W ramach świadczonych usług opiekuńczych, pomocy społecznej i poradnictwa specjalistycznego w powiecie polkowickim działają: 1.Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach Do zadań Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach z zakresu pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721) należy: 1) opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów
społecznych,
powiatowych
programów
działania
na
rzecz
osób
niepełnosprawnych, w zakresie: a) rehabilitacji społecznej, b) przestrzegania praw osób niepełnosprawnych; 2) podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności; 3) współpraca z organizacjami
pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób
niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej; 4) dofinansowanie: a) uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych, b) zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Zadania w zakresie udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym, w tym również wsparcia dla osób ze schorzeniami psychicznymi Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach realizuje w ramach „Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Polkowickim” oraz „Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2012-2016 ”. 2.Ośrodki pomocy społecznej Na terenie powiatu polkowickiego funkcjonuje 6 ośrodków pomocy społecznej, które realizują wiele form wsparcia na rzecz rodzin znajdujących się w kryzysie 1. Ośrodek Pomocy Społecznej w Polkowicach, ul. Lipowa 2, 2. Ośrodek Pomocy Społecznej w Przemkowie, ul.10 lutego 7, 3. Ośrodek Pomocy Społecznej w Chocianowie, ul. Odrodzenia 31, 4. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Radwanicach, ul. Przemysłowa 17,
11
5. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grębocicach, ul. Głogowska 3, 6. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gaworzycach, ul. Okrężna 85. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego stanowi, że ośrodki pomocy społecznej, w porozumieniu z poradniami zdrowia psychicznego czy innymi specjalistycznymi placówkami terapeutycznymi, organizują oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważne trudności w życiu codziennym, zwłaszcza w relacjach z otoczeniem, w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych. Pomoc w formie usług specjalistycznych przyznawana jest osobom, które wymagają pomocy innych
osób,
a
rodzina
nie
może
takiej
pomocy
zapewnić.
Usługi
świadczone
są w mieszkaniu osoby, która potrzebuje pomocy lub w ośrodkach wsparcia, takich jak środowiskowe domy samopomocy, kluby samopomocy, dzienne domy pomocy. Specjalistyczne usługi opiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi i mogą obejmować m.in. :- uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym zwłaszcza uczenie umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych; - interwencje i pomoc w życiu w rodzinie, w tym: poradnictwo specjalistyczne, wsparcie psychologiczne, ułatwienie dostępu do edukacji i kultury, koordynacja działań innych służb na rzecz rodziny podopiecznego, współpraca z jego rodziną; - wspieranie i pomoc w uzyskaniu zatrudnienia (szukanie informacji o pracy, pomoc w znalezieniu zatrudnienia lub alternatywnego zajęcia, wspieranie i asystowanie w kontaktach z pracodawcą, rozwiązywanie problemów psychicznych wynikających z pracy lub jej braku); - usprawnianie współpraca
ze
zaburzonych specjalistami
funkcji w
organizmu
zakresie
(zgodnie
wspierania
z
zaleceniami
lekarskimi),
psychologiczno-pedagogicznego
i edukacyjno - terapeutycznego; - zapewnienie dzieciom i młodzieży z głębokim upośledzeniem dostępu do zajęć rewalidacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, jeżeli nie mają ich zapewnionych; - pomoc mieszkaniową. 3. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Polkowicach realizuje zadania w zakresie: - wydawania orzeczeń o niepełnosprawności osobom do 16 r. ż.; - wydawanie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności osobom po 16 r. ż.;
12
- wydawanie orzeczeń do ulg i uprawnień dla osób posiadających orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy; - wydawania legitymacji osoby niepełnosprawnej. Osoby niepełnosprawne mają szczególne uprawnienia na rynku pracy, a ich pracodawcy mogą ubiegać się o refundację części kosztów płacy z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest też podstawą do starania się o możliwość zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, zakładach aktywności zawodowej, a także umożliwia korzystanie z różnych szkoleń specjalistycznych, czy udziału w warsztatach terapii zajęciowej. W latach 2009-2011 w ramach działalności Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Polkowicach, wydano łącznie 4126 orzeczeń, w tym dla osób z zaburzeniami psychicznymi 532 orzeczenia. Dzieciom do 16 roku życia, z uwzględnieniem upośledzenia umysłowego i chorób psychicznych, wydano w okresie 3 lat łącznie 62 orzeczenia, w tym dla osób z upośledzeniem umysłowym 19, dla osób chorych psychicznie - 43 orzeczenia. Dla osób powyżej 16 roku życia w okresie 3 lat wydano ogółem 486 orzeczeń, w tym dla osób z upośledzeniem umysłowym - 66 orzeczeń, dla osób chorych psychicznie wydano 420 orzeczeń. Tabela Nr 11 Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności dla osób do 16 r.ż i o stopniu niepełnosprawności dla osób powyżej 16 rż ze szczególnym uwzględnieniem orzeczeń z przyczyn upośledzenia umysłowego i chorób psychicznych w latach 2009-2011 Wyszczególnienie
2009
2010
2011
ogółem wszyscy niepełnosprawni
1417
1379
1330
osoby z zaburzeniami psychicznymi
175
195
178
18
27
17
4
12
3
14
15
14
157
168
161
24
25
17
133
143
144
ogółem osoby do 16 roku życia
w tym
upośledzenie umysłowe
choroby psychiczne ogółem osoby powyżej 16 roku życia
upośledzenie umysłowe w tym choroby psychiczne
źródło: dane udostępnione przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Polkowicach z dnia 04.06.2012 r.
4. Warsztat Terapii Zajęciowej w Polkowicach prowadzony jest przez Stowarzyszenie Charytatywne „ ŻYĆ GODNIE ” z siedzibą w Polkowicach. Osoby z zaburzeniami psychicznymi i upośledzeniem umysłowym mogą korzystać z zajęć, które mają na celu ich rehabilitację zawodową i społeczną. Zajęcia te prowadzone są w formie warsztatów terapii zajęciowej. Rehabilitacja zawodowa i społeczna osób z zaburzeniami psychicznymi
13
skoncentrowana
jest
na
rozwoju
każdego
uczestnika,
uczeniu
samodzielności
oraz przygotowywania do podjęcia pracy zawodowej. Warsztat jest placówką pobytu dziennego, czas trwania zajęć wynosi nie więcej niż 7 godzin dziennie. 5. Powiatowy Urząd Pracy w Polkowicach Do zadań Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach z zakresu pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721) należy: 1) opracowywanie i realizacja, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów
społecznych,
powiatowych
programów
działania
na
rzecz
osób
niepełnosprawnych, w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudniania; 2) współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej; 3) pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowywanie; 4) kierowanie osób niepełnosprawnych, które wymagają specjalistycznego programu szkolenia oraz rehabilitacji leczniczej i społecznej do specjalistycznego ośrodka szkoleniowo rehabilitacyjnego lub innej placówki szkoleniowej; 5) doradztwo organizacyjno - prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne; 6) współpraca z właściwymi terenowo inspektorami pracy w zakresie oceny i kontroli miejsc pracy osób niepełnosprawnych; Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, może również korzystać na zasadach takich, jak bezrobotni, z następujących usług, określonych w ustawie o
promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy : 1) szkoleń; 2) stażu; 3) prac interwencyjnych; 4) przygotowania zawodowego dorosłych; 5) studiów podyplomowych. Powiatowy
Urząd
niepełnosprawnych
Pracy lub
inicjuje innych
i
organizuje
osób
szkolenia
niepełnosprawnych
dla
bezrobotnych
poszukujących
osób pracy
i niepozostających w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, w celu zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej, w szczególności w razie: 1) braku kwalifikacji zawodowych;
14
2) konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego zatrudnienia; 3) utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie. Osoby
niepełnosprawne
stanowią
kategorię
osób
bezrobotnych
najbardziej
odczuwającą trudności związane ze znalezieniem pracy. Przeważająca liczba osób niepełnosprawnych, w tym niepełnosprawnych intelektualnie i z zaburzeniami psychicznymi, jest stale bezrobotna i bardzo rzadko samodzielnie poszukuje pracy. Mimo ciągle rosnącej świadomości społecznej osoby te mają utrudnione wejście na rynek pracy. Dla tej grupy osób praca stanowi nie tylko źródło utrzymania, ale jest najskuteczniejszym sposobem pozwalającym funkcjonować w społeczeństwie. Zakres oferowanego przez Powiatowy Urząd Pracy w Polkowicach wsparcia obejmuje m.in. staże umożliwiające powrót na rynek pracy i zaistnienie w roli pracownika, prace interwencyjne, refundacje kosztów związanych z
utworzeniem
stanowiska
pracy
dla
pracodawców
zatrudniających
osoby
z niepełnosprawnością. W roku 2011 w Powiatowym Urzędzie Pracy w Polkowicach zarejestrowano ogółem 227 osób bezrobotnych niepełnosprawnych, w tym 137 osób to kobiety, a najwięcej - bo 89 osób - stanowią osoby niepełnosprawne w przedziale wiekowym między 45 a 54 rokiem życia. Tabela Nr 12 Bezrobotni niepełnosprawni w powiecie polkowickim , stan na dzień 31.12.2011 r. Niepełnosprawni
wiek
18-24
Niepełnosprawni ogółem 12
Niepełnosprawni kobiety 8
25-34
27
14
35-44
44
33
45-54
89
58
55-59
41
24
60 i więcej
14
24
ogółem
227
137
stopień
znaczny
4
niepełnosprawności
umiarkowany
37
lekki
186
ogółem
227
źródło: www.powiatpolkwicki.pl PUP w Polkowicach. Roczne sprawozdanie z działalności PUP w Polkowicach za 2011 r. Stan bezrobocia na dzień 31.12.2011 r.
6. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Powiatowym Ośrodku Poradnictwa Psychologiczno Pedagogicznego i Doradztwa Metodycznego w Polkowicach Na terenie powiatu polkowickiego funkcjonuje jedna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, która udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym logopedycznej dzieciom i młodzieży od urodzenia do ukończenia nauki szkolnej a także pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu. Głównymi kierunkami działań jest wspomaganie dzieci i młodzieży odpowiednio do ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji rodziny oraz udzielanie wsparcia
15
merytorycznego
nauczycielom,
wychowawcom
i
specjalistom
udzielającym
pomocy
psychologiczno - pedagogicznej w przedszkolach, szkołach i placówkach. Wiele z zadań poradni należy wpisać w problematykę ochrony zdrowia psychicznego, m.in. wspomaganie dzieci i młodzieży głównie poprzez specjalistyczne formy terapeutyczne. Poradnia realizuje zadania poprzez diagnozowanie, opiniowanie, działalność terapeutyczną, prowadzenie grup wsparcia, prowadzenie mediacji, interwencję kryzysową, działalność profilaktyczną, poradnictwo i konsultacje. Przy poradni działają: Zespół
Wczesnego
Wspomagania
Rozwoju
Dziecka,
którego
celem
działania
jest stymulowanie psychofizycznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole. Zespoły Orzekające celem działalności których jest wydawanie orzeczeń o potrzebach: kształcenia specjalnego, indywidualnych lub grupowych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, nauczania indywidualnego, rocznego indywidualnego przedszkolnego oraz wydawanie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania. Poradnia w latach 2011-2012 wydała ogółem 146 orzeczeń dla osób w przedziale wiekowym 0-18 r.ż., w tym: dla 59 osób z upośledzeniem umysłowym i 87 osób z zaburzeniami zachowania i emocji rozpoczynającymi się w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym. Wobec osób zgłaszających się do poradni zastosowano następujące formy pomocy: diagnozę psychologiczno-pedagogiczną, logopedyczną, postępowanie orzekające. Tabela Nr 13 Liczba osób, które skorzystały z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Polkowicach w latach 2011-2012 w przedziale wiekowym 0 -18 r. ż. Jednostka
Ogólna liczba wydanych orzeczeń
chorobowa
Upośledzenie umysłowe
Formy pomocy Diagnoza
Terapia
Orzecznictwo
2011r.
2012r.
2011r.
2012r.
2011r.
2012r.
59
44
54
x
x
44
54
87
15
33
40
80
15
33
F 70-F79 Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się dzieciństwie
i
zwykle w w
wieku
młodzieńczym F90-F98 Źródło: dane udostępnione przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Polkowicach.
7. Szkoły Na
terenie
powiatu
polkowickiego
funkcjonują
dwa
zespoły
szkół:
Zespół
Szkół
w Chocianowie oraz Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach . Działania w zakresie ochrony zdrowia psychicznego są planowane i realizowane przez szkoły w ramach corocznie opracowywanych programów profilaktycznych. Działania profilaktyczne ukierunkowywane
są
na
szeroki
zakres
problemów,
stanowiących
zagrożenie
dla bezpieczeństwa zdrowia fizycznego oraz psychicznego uczniów. Nauczyciele włączają
16
również rodziców do oddziaływań profilaktycznych prowadzonych przez szkoły poprzez informowanie ich o treściach przekazywanych uczniom oraz o dostrzeganych zagrożeniach. Główne zadania realizowanych programów to: -
promowanie zdrowego stylu życia,
-
kształtowanie nawyków prozdrowotnych,
-
rozpoznawanie sytuacji i zachowań ryzykownych, w tym polegających na korzystaniu przez uczniów ze środków psychoaktywnych ( lekarstw bez wskazań lekarskich, papierosów, alkoholu i narkotyków),
-
eliminowanie z życia szkolnego agresji i przemocy rówieśniczej,
-
dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych,
co jest kompatybilne z działaniami określonymi w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego.
17
IV. REALIZACJA CELÓW I ZADAŃ POWIATU WYNIKAJĄCA Z ROZPORZĄDZENIA RADY MINISTRÓW W SPRAWIE NARODOWEGO PROGRAMU OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO Cele główne Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego: Cel główny 1: Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym wraz z ustaleniem priorytetów promocji zdrowia psychicznego, stanowi realizację celu szczegółowego 1.1.„ upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu ”, celu szczegółowego 1.2. „ zapobieganie zaburzeniom psychicznym ” polegającego na opracowaniu i realizacji programów zapobiegania przemocy w rodzinie, w szkole i w środowisku lokalnym, który jest wypełniany przez realizację już istniejących programów: - „ Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2012-2016 ”, - „ Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczości oraz Ochrony Bezpieczeństw Obywateli i Porządku Publicznego na lata 2011-2015”, oraz corocznie sporządzanych przez szkoły programów profilaktyki na każdy rok szkolny . Następny cel szczegółowy 1.3. „ zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi „ polegający na działaniach związanych z przygotowaniem i realizacją lokalnych programów informacyjno-edukacyjnych
sprzyjających
postawom
zrozumienia
i
akceptacji
oraz przeciwdziałających
dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi
realizowany jest przez „ Program informacyjno-edukacyjny sprzyjający postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi w Powiecie Polkowickim na lata 2013-2015”: Cel szczegółowy:1.4 „organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego” polegający na utworzeniu lokalnych ośrodków pomocy kryzysowej oferujących poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającego zdrowiu psychicznemu, zrealizowany jest poprzez funkcjonowanie w strukturach Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Cel główny 2: Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym,
18
realizowany będzie poprzez wykonywanie zadań właściwych dla celu szczegółowego 2.3.aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi. Są to zadania polegające na opracowaniu i realizacji lokalnego programu rozwoju zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi, zwiększeniu dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Ponadto przygotowanie
i
prowadzenie
kampanii
szkoleniowo-informacyjnej
adresowanej
do pracodawców promującej zatrudnianie osób z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędów pracy. Zagadnienia te zostały zawarte w „ Programie zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi”, celu szczegółowego 2.4 skoordynowanie różnych form opieki i pomocy realizowanego poprzez: - powołanie Uchwałą Nr 103/225/2012 Zarządu Powiatu Polkowickiego z dnia 11 grudnia 2012 r. Powiatowego Zespołu Koordynującego Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, - opracowanie Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Polkowickim na lata 2013-2015 zawierającego szczegółowy harmonogram realizacji działań, jego realizację, koordynowanie i monitorowanie. W ramach ww. celu wykonywane jest również działanie polegające na przygotowaniu i corocznym aktualizowaniu
przewodnika informującego
o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Przedstawiane działania realizowane będą wg zamieszczonego poniżej harmonogramu realizacji działań Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Polkowickim na lata 2013-2015.
19
V. PRIORYTETY PROMOCJI ZDROWIA PSYCHICZNEGO W POWIECIE POLKOWICKIM NA LATA 2013- 2015 1) Z
Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi analizy
sytuacji
zarejestrowanych
osób
bezrobotnych
z
orzeczonym
stopniem
niepełnosprawności ze względu na zaburzenia psychiczne wynika, iż osoby te stanowią ok.25% ogółu bezrobotnych niepełnosprawnych. Sytuacja tych osób na rynku pracy jest szczególnie skomplikowana, bowiem osoby z zaburzeniami psychicznymi mają zazwyczaj ogromne trudności w samodzielnym funkcjonowaniu. Stanowią one grupę osób szczególnie zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Dzięki możliwości zatrudnienia osoby z zaburzeniami psychicznymi doświadczają niezależności, utrzymują aktywny kontakt otoczeniem, rozwijają swoje umiejętności zawodowe oraz osobiste, ale przede wszystkim czują się pełnowartościowymi członkami społeczności lokalnej. Aktywizacja zawodowa to jeden z najistotniejszych czynników sprzyjających wydłużeniu okresu remisji zaburzeń psychicznych oraz zapobiegających izolacji i wykluczeniu społecznemu. Dlatego tak ważne jest poszukiwanie sposobów na wspieranie podejmowania zatrudnienia przez osoby chore oraz promocji form zatrudnienia tej grupy osób wśród potencjalnych pracodawców. 2)
Upowszechnienie informacji o schizofrenii, typach schizofrenii i depresji
Analiza statystyk dotyczących zachorowalności na zaburzenia psychiczne w powiecie polkowickim wskazuje na fakt, iż największa zachorowalność dotyczy takich jednostek chorobowych jak depresja oraz
zaburzenia afektywne oraz schizofrenia. Zaburzenia
depresyjne - zaburzenia psychiczne z grupy zaburzeń afektywnych charakteryzujące się obniżeniem
nastroju,
obniżeniem
napędu
psychoruchowego,
zaburzeniem
rytmów
okołodobowych i lękiem. Schizofrenia jest doświadczeniem, które często nadchodzi niespodziewanie, budząc lęk zarówno u dotkniętej nią osoby, jak i jej rodziny oraz otoczenia. Niewiedza, strach i mity, z
jakimi kojarzone
oraz
niejednokrotnie
są
schorzenia
prowadzą
do
psychiczne, trwałej
wciąż
izolacji
wywołują
chorego.
niechęć
Dlatego
i
obawę
tak
istotne
jest przełamanie barier, którymi otacza się osoby chorujące na schizofrenię, upowszechnianie wiedzy o specyfice i przebiegu tej choroby oraz apel o akceptację i zrozumienie wobec chorych i ich rodzin. 3)
Działania edukacyjne i profilaktyczne z zakresu zaburzeń zachowania wśród
dzieci i młodzieży. Statystyki
opracowane
przez
Powiatowy
Ośrodek
Poradnictwa
Psychologiczno-
Pedagogicznego i Doradztwa Metodycznego w Polkowicach informują, iż w latach 2011-2012 wydano 146 orzeczeń dla osób w przedziale wiekowym, w tym 87 osób z zaburzeniami zachowania i emocji rozpoczynającymi się w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym.
20
Nauczyciele, wychowawcy, pedagodzy i psycholodzy
oraz rodzice zgłaszają narastające
problemy wychowawcze. Agresja i przemoc w rodzinie, szkole, na ulicy to obecnie powszechne zjawiska w naszym społeczeństwie. Sprzyja temu osłabienie więzi rodzinnych, frustracja spowodowana ubóstwem, pozostawianie młodych ludzi z ich własnymi problemami. Działania edukacyjne i profilaktyczne w przypadku zaburzeń zachowania powinny obejmować zarówno osoby sprawiające problemy wychowawcze oraz rodzinę i szkołę. W rozwiązywaniu poważnych problemów zaburzeń zachowania występujących u dzieci i młodzieży, niezbędne korzystanie jest z wiedzy specjalistów w zakresie rozpoznawania zaburzeń i zastosowania odpowiednich form pomocy, takich jak: terapia indywidualna, terapia grupowa, terapia rodzinna, nauczanie indywidualne, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które oferuje Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. Działania edukacyjne i profilaktyczne z zakresu zaburzeń zachowania wśród dzieci i młodzieży podejmowane będą głownie w ramach programów profilaktycznych realizowanych przez Zespoły Szkół w Chocianowie i w Polkowicach, przy współudziale Komendy Powiatowej Policji w Polkowicach, Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej oraz Poradni Zdrowia Psychicznego Polkowickiego Centrum Usług Zdrowotnych ZOZ S.A w Polkowicach. VI. WSKAŹNIK MONITORUJĄCY PROGRAM Odsetek populacji objętej Programem VII. ADRESACI PROGRAMU Społeczność Powiatu Polkowickiego VIII. REALIZATOR PROGRAMU Jednostki organizacyjne Powiatu Polkowickiego IX. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Polkowickim na lata 20132015 finansowany będzie z następujących źródeł: 1.
budżet Powiatu Polkowickiego
2.
środki pochodzące z PFRON
3.
środki podmiotów współuczestniczących w programie
3.
inne źródła
X. SPRAWOZDAWCZOŚĆ Corocznie w terminie do 30 czerwca Zarząd Powiatu Polkowickiego przedkłada Radzie Powiatu Polkowickiego roczne sprawozdanie z wykonania zadań objętych harmonogramem
21
realizacji „ Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Polkowickim na lata 2013-2015” w roku poprzednim.
22
XI. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ W RAMACH PROGRAMU OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO W POWIECIE POLKOWICKIM PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA PSYCHICZNEGO
L.p
Nazwa zadania
Termin realizacji
Realizator/ współuczestniczące
1.
Upowszechnianie informacji o ogólnopolskich telefonach informacyjno-interwencyjnych h oraz zaufania i wsparcia wśród o młodzieży szkól
I półrocze każdego roku
1)Starostwo Powiatowe w Polkowicach 2) PUP 3)PCPR 4)POPPPiDM 5)szkoły ponadgimnazjalne 6)KPP
praca ciągła
1)Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 2) Zespół Szkół w Chocianowie 3) Starostwo Powiatowe w Polkowicach 4) POPPPiDM w Polkowicach 5)PCPR
ponadgimnazjalnych i mieszkańców powiatu polkowickiego poprzez wydrukowanie i dystrybucje informatorów z numerami telefonów
2.
Promowanie zdrowia psychicznego w szkołach, w tym: -opracowanie materiałów zawierających elementy promocji zdrowia psychicznego .skierowanych do młodzieży ( ulotki, plakaty dotyczące specyfiki powszechnych zaburzeń)
3.
Upowszechnianie wiedzy na temat znaczenia zdrowia psychicznego w życiu człowieka i zdrowego stylu życia wśród młodzieży szkół
praca ciągła
ponadgimnazjalnych poprzez omawianie zagadnień na lekcjach wychowawczych i wychowania fizycznego
4.
Realizacja programów profilaktycznych o charakterze informacyjno - edukacyjnym w szkołach i placówkach oświatowych ( w tematyce programów prowadzonych w formie
pogadanek, zajęć
warsztatowych uwzględnione zostaną zaburzenia psychiczne
praca ciągła
najczęściej
występujące wśród młodzieży
5.
Organizacja poradnictwa specjalistycznego ( psycholog, psychiatra, prawnik, pracownik socjalny) dla młodzieży i rodziców.
6.
Prowadzenie edukacji w zakresie odpowiedzialnego rodzicielstwa oraz specjalistycznego poradnictwa rodzinnego
23
praca ciągła
praca ciągła
podmioty
1)Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 2) Zespół Szkół w Chocianowie 3)PCPR 4) POPPPiDM
1)Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 2) Zespół Szkół w Chocianowie 3) POPPPiDM
1) PCPR 2) POPPPiDM 1)Zesół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 2) Zespół Szkół w Chocianowie 3) PCPR 4) POPPPiDM
7.
Dostarczenie wiedzy na temat zaburzeń zachowania oraz o wczesnych objawach i leczeniu schizofrenii, typach schizofrenii i depresji,
praca ciągła
1) Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 2) Zespół Szkół w Chocianowie 3) PCPR 4) POPPPiDM
w ramach programów profilaktycznych realizowanych przez szkoły.
8.
Obchody Dnia Zdrowia Psychicznego (10.10)
10 października
1)Starostwo Powiatowe w Polkowicach 2)Zespól Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 3) Zespół Szkół w Chocianowie 4) PCPR 5) POPPPiDM 6) PUP
9.
Opracowanie , wydrukowanie i dystrybucja materiałów informacyjno-edukacyjnych na temat objawów przebiegu, następstw i możliwości uzyskania pomocy w zaburzeniach zachowania, schizofrenii i depresji oraz dystrybucja ich wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych i ich rodziców, pracowników i kadry szkół oraz społeczności lokalnej
raz w roku
1)Starostwo Powiatowe w Polkowicach 2)Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 3) Zespół Szkół w Chocianowie
10.
Opracowanie, wydrukowanie i dystrybucja materiałów informacyjno-edukacyjnych z zakresu zdrowego stylu życia, właściwości sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego i ich rozpowszechnienie wśród uczniów szkól ponadgimnazjalnych i ich rodziców, pracowników i kadr y szkół, oraz społeczności lokalnej.
I półrocze każdego roku
11.
Umieszczenie na stronie internetowej powiatu oraz na stronach instytucji publicznych działających na terenie powiatu polkowickiego a także w lokalnych mediach o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej oraz aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi
1)Starostwo Powiatowe w Polkowicach 2)Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 3)Zespół Szkół w Chocianowie 4)POPPPiDM 5)PUP 1)Starostwo Powiatowe w Polkowicach 2) instytucje działające na terenie powiatu
24
bieżąca aktualizacja danych
PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRZEMOCY W RODZINIE, W SZKOLE I W ŚRODOWISKU LOKALNYM l.p.
Nazwa zadania
Wskaźnik monitorujący
Termin realizacji
1.
Realizacja zajęć w szkołach z zakresu profilaktyki przemocy
- liczba uczniów biorących udział w zajęciach
w rodzinie w ramach Powiatowego Programu Przeciwdziałania
rok szkolny
Przemocy w Rodzinie na lata 2012-2016 i szkolnych programów
Realizator /podmioty współuczestniczące 1) PCPR 2) POPPPiDM 3) szkoły
profilaktyki 2.
Realizacja programu korekcyjno-edukacyjnego dla
osób
liczba
osób
kończących
program
korekcyjno-edukacyjny
stosujących przemoc w rodzinie
w odniesieniu do liczby osób zgłoszonych do projektu
2013 r.
3.
Projekt systemowy „ Nie Jestem Sam ”
- liczba osób kończących udział w projekcie w odniesieniu do
styczeń grudzień 2013 r
liczby osób zgłoszonych do projektu
4.
Rozpowszechnienie
ogólnopolskich telefonów informacyjno-
raz w roku
w stosunku do liczby wydrukowanych wizytówek,
interwencyjnych oraz zaufania i wsparcia (strona internetowa powiatu polkowickiego, lokalne media,)
5.
- liczba rozpowszechnionych wizytówek z numerami telefonów
maj, grudzień
- wysokość nakładów poniesionych na drukowanie materiałów
Wsparcie dla ofiar przemocy w rodzinie
- liczba udzielonych porad prawnych
(porady prawne, wparcie psychologa, porady socjalne)
- liczba udzielonych porad socjalnych
praca ciągła
1)PCPR
1)PCPR 1) starostwo, 2) szkoły 3) urzędy miast i gmin 4) OPS 5) PCPR 1) PCPR 2) POPPPiDM 3) KPP
- liczba osób, które skorzystały ze wsparcia psychologa
6.
7.
Wspieranie
rodziców
w
ich
zadaniach
wychowawczych
- liczba udzielonych porad i konsultacji
praca ciągła
i edukacyjnych dzieci i młodzieży ( porady, konsultacje, terapie)
- liczba osób które skorzystały z terapii
Doskonalenie
instytucji
- liczba zaangażowanych instytucji świadczących pomoc
i organizacji świadczących pomoc prawną, psychologiczną
prawną, psychologiczną i socjalną dla osób dotkniętych
i socjalną dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie
przemocą
współpracy i koordynacja działań
w
praca ciągła
1) POPPPiDM 2) PCPR 3) szkoły
1) PCPR 2) POPPPiDM 3) KPP,
rodzinie,
- liczba zorganizowanych spotkań dla podmiotów świadczących pomoc prawną, psychologiczną i socjalną dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie, 8.
Diagnozowanie, i
opiniowanie
niedostosowaniu
i
orzekanie
społecznym
dzieci
o
zagrożeniu i
młodzieży
liczba
przeprowadzonych
diagnoz
,
wydanych
opinii
praca ciągła 1) POPPPiDM
i orzeczeń
lub z zaburzeniami psychicznymi i problemami emocjonalnymi
25
PROGRAM INFORMACYJNO - EDUKACYJNY SPRZYJAJĄCY POSTAWOM ZROZUMIENIA I AKCEPTACJI ORAZ PRZECIWDZIAŁAJĄCYCH DYSKRYMINACJI WOBEC OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
L.p.
Nazwa zadania
Termin realizacji
Realizator / współuczestniczące
podmioty
1 Starostwo Powiatowe 1.
kampania informacyjno-edukacyjna na temat zdrowia psychicznego, ze szczególnym uwzględnieniem schizofrenii, depresji i zaburzeń zachowania
I kwartał 2015 r.
w Polkowicach
dotycząca objawów, przebiegu, następstw oraz opisująca samopoczucie osoby dotkniętej problemami ze zdrowiem psychicznym, w tym: opracowanie
2)PCPR
i kolportaż materiałów informacyjnych na temat odczuwanego przez osoby z zaburzeniami psychicznymi, cierpienia i trudności związanych z chorobą i
3)POPPPPiDM
stygmatyzacją otoczenia
4)Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy
- organizacja spotkań dla osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin w celu nawiązaniu kontaktów.
w Polkowicach 5) Zespół Szkół w Chocianowie
2.
- rozwijanie form wspólnego spędzania czasu wolnego:
raz w roku
1)Starostwo Powiatowe
- wspólna organizacja imprez okolicznościowych,
w Polkowicach
- zajęcia otwarte” w Warsztacie Terapii Zajęciowej umożliwiające udział mieszkańców powiatu polkowickiego,
2)PCPR
- obchody dnia Zdrowia Psychicznego,
3)POPPPPiDM
- spotkanie integracyjne młodzieży szkół ponadgimnazjalnych powiatu polkowickiego z uczniami jednej ze szkół specjalnych powiatu lubińskiego lub
4)Zespół Szkół im. Narodów
głogowskiego
Zjednoczonej Europy w Polkowicach 5) Zespół Szkół w Chocianowie
26
TWORZENIE LOKALNYCH OŚRODKÓW POMOCY KRYZYSOWEJ OFERUJĄCYCH PORADNICTWO I POMOC W STANACH KRYZYSU ZAGRAŻAJĄCEMU ZDROWIU PSYCHICZNEMU
L.p. 1.
Nazwa zadania
Termin realizacji
Wskaźnik monitorujący
Realizator /podmioty współuczestniczące
Specjalistyczne poradnictwo: - prawne
-liczba osób korzystających z poradnictwa
- socjalne - psychologiczne - pedagogiczne
27
poradnictwo prowadzone w trybie ciągłym
PCPR POPPPiDM
PROGRAM ROZWOJU ZRÓŻNICOWANYCH FORM WSPIERANEGO ZATRUDNIENIA I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI .
L.p.
SPOŁECZNEJ DOSTOSOWANYCH DO POTRZEB OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Nazwa zadania
Termin
Realizator/podmioty
realizacji
współuczestniczące
Doskonalenie wiedzy pracowników PUP na temat obsługi osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi. 1.
Realizacja na stanowiskach pracy zadań z zakresu :
praca ciągła
PUP
a) poradnictwa zawodowego b) pośrednictwa pracy; c) rozwoju zawodowego – szkolenia; d) aktywnego poszukiwania pracy w ramach Klubu Pracy
2.
Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi: 1.Poradnictwo zawodowe realizowane przez doradców zawodowych zatrudnionych w PUP;
praca ciągła
PUP
2. Organizacja zajęć aktywizacyjnych z Liderem Klubu Pracy, 3.Realizacja
szkoleń zawodowych uwzględniających indywidualne możliwości psychofizyczne osób z zaburzeniami psychicznymi, umożliwiające
przekwalifikowanie zawodowe, dostosowane do potrzeb lokalnego rynku pracy. 4. Organizowanie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu tj. staże umożliwiające powrót na rynek pracy i zaistnienie w roli pracownika, prace interwencyjne, refundacja kosztów związanych
z utworzeniem stanowiska pracy dla pracodawców zatrudniających osoby z zaburzeniami
psychicznymi..
3.
Targi Pracy z ofertą pracy dla osób z zaburzeniami psychicznymi
corocznie
PUP
4.
Prowadzenie kampanii informacyjnej adresowanej do pracodawców promującej zatrudnianie osób z zaburzeniami psychicznymi
praca ciągła
PUP
1 Przygotowanie i realizacja skierowanej do pracodawców kampanii informacyjnej promującej zatrudnienie osób z zaburzeniami psychicznymi 2.Organizacja spotkań informacyjnych z pracodawcami w ramach pośrednictwa zewnętrznego na temat możliwości zatrudniania osób z zaburzeniami psychicznymi
28
3.Współpraca i doradztwo dla pracodawców w zakresie zatrudnienia subsydiowanego osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi. . Zwiększanie udziału zagadnień zatrudnienia osób z zaburzeniami psychicznymi w działalności PUP 5.
1.Wyselekcjonowanie z bazy pracodawców PUP podmiotów zainteresowanych zatrudnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi. 2.Pozyskanie do współpracy nowych partnerów
zainteresowanych zatrudnianiem osób z zaburzeniami psychicznymi w ramach pośrednictwa
zewnętrznego. 3.Podejmowanie i utrzymywanie kontaktów z lokalnymi pracodawcami w celu otrzymywania ofert dla osób z zaburzeniami psychicznymi 4.Przyjmowanie ofert pracy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. 5.Diagnozowanie potrzeb szkoleniowych. 6.Zaproszenie pracodawców do udziału w Targach Pracy.
29
praca ciągła
XII. SPIS TABEL 1.
Tabela Nr 1
Powierzchnia, ludność wg gmin powiatu polkowickiego,
stan na 31.12.2011 r. 2.
Tabela Nr 2
Ludność wg miejsca zamieszkania i płci, stan na 31.12.2011 r.
3.
Tabela Nr 3
Ludność wg wieku, stan na 31.12.2011 r.
4.
Tabela Nr 4
Struktura bezrobocia w powiecie polkowickim wg płci, stan na
31.12.2011 r., 5.
Tabela Nr 5
Struktura bezrobocia w powiecie polkowickim wg wieku. Bezrobotni
zarejestrowani, stan na koniec grudnia 2011 r., 6.
Tabela Nr 6
Struktura bezrobocia w powiecie polkowickim wg poziomu
wykształcenia. Bezrobotni zarejestrowani, stan na koniec grudnia 2011 r., 7.
Tabela Nr 7
Struktura bezrobocia wg stażu. Bezrobotni zarejestrowani, stan na
koniec grudnia .2011 r. 8.
Tabela Nr 8
Personel Poradni Zdrowia Psychicznego w Polkowicach
w latach 2009 - 2011 9.
Tabela Nr 9
Działalność Poradni Zdrowia Psychicznego w latach 2009 -2011.
10.
Tabela Nr 10 Leczeni wg rozpoznań w Poradni Zdrowia Psychicznego PCUZ ZOZ S. A. w Polkowicach w latach 2009 - 2011r.,
11.
Tabela Nr 11 Liczba wydanych orzeczeń o niepełnosprawności dla osób do 16 r.ż i o stopniu niepełnosprawności dla osób powyżej 16
r.ż. ze szczególnym
uwzględnieniem orzeczeń z przyczyn upośledzenia umysłowego i chorób psychicznych w latach 2009 – 2011, 12.
Tabela Nr 12 Bezrobotni niepełnosprawni w powiecie polkowickim, stan na dzień 31.12.2011 r. ,
13.
Tabela Nr 13 Liczba osób, które skorzystały z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Polkowicach w latach 2011-2012 w przedziale wiekowym 0-18 r.ż
30
Załącznik Nr 1 do Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Polkowickim na lata 2013-2015
PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA PSYCHICZNEGO W POWIECIE POLKOWICKIM NA LATA 2013-2015
WSTĘP Zdrowie psychiczne jest kapitałem pozwalającym na realizowanie intelektualnego i emocjonalnego potencjału, znalezienie i odgrywanie swoich ról w życiu społecznym, w szkole i w pracy. Dlatego tak ważne jest zapewnienie osobom, u których stwierdzono zaburzenia psychiczne, powszechnie dostępnej i wysokiej jakości opieki. Podstawę optymalnego systemu opieki nad społeczeństwem w zakresie zdrowia psychicznego powinny stanowić działania umożliwiające jednostce nabycie odpowiedniej wiedzy, tak, aby w sytuacji zagrażającej zdrowiu psychicznemu potrafiła ona podjąć odpowiednie kroki. Działania wobec osób z problemami zdrowia psychicznego powinny być kompleksowe i powinny przede wszystkim zapobiegać wykluczeniu i dyskryminacji osób cierpiących na zaburzenia, skoncentrować się na promocji zdrowia psychicznego oraz zapobieganiu zaburzeniom psychicznym. Szczególnym systemem opieki w zakresie zdrowia psychicznego należy objąć te osoby, które w sytuacji zaburzeń psychicznych nie potrafią podjąć odpowiednich działań ze względu na brak podstawowej wiedzy w zakresie należnej im pomocy. Dlatego niezwykle ważna jest edukacja społeczeństwa na temat identyfikowania wczesnych objawów powszechnych zaburzeń psychicznych, zarówno u siebie, jak i u swoich bliskich. Niniejszy program koncentrować się będzie w szczególności na realizacji dwóch priorytetów:
upowszechnieniu informacji
o schizofrenii,
typach
schizofrenii
i
depresji
oraz działaniach edukacyjnych i profilaktycznych z zakresu zaburzeń zachowania wśród dzieci i młodzieży Aby stworzyć i zrealizować „ Program promocji zdrowia psychicznego w powiecie polkowickim na lata 2013-2015” należy zdefiniować podstawowe zagadnienia związane z przedmiotową tematyką. Zdrowie psychiczne to, wg przyjętej ustawą z dnia 29 stycznia 1948 roku Konstytucji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), pełny dobrostan
fizyczny, psychiczny i społeczny
człowieka. To nie tylko brak zaburzeń psychicznych, ale również stan, w którym osoba zdaje sobie sprawę ze swojego potencjału, potrafi radzić sobie ze stresem, jest zdolna do miłości, twórczej i efektywnej pracy, jest w stanie poprawnie funkcjonować w społeczeństwie. Definicje
medyczne
określają
zdrowie
psychiczne
jako
niewystępowanie
objawów
psychopatologicznych, homeostazę w procesach fizjologicznych, braków defektów w strukturze i funkcjach społecznych. Definicje psychologiczne natomiast zdrowie psychiczne określają, jako zdolność do twórczego rozwoju i samorealizacji, akceptację i poczucie własnej wartości i tożsamości, zdolności osiągania satysfakcji z życia, realistyczną percepcję rzeczywistości. Definicje socjologiczne z kolei – jako zdolność przystosowania się jednostki do norm
1
kulturowych i środowiska społecznego, uwewnętrzniania norm w przebiegu socjalizacji, umiejętności prawidłowej koegzystencji w grupie i właściwego funkcjonowania w rolach społecznych. Definicje te obrazują jak złożona jest problematyka zdrowia psychicznego i jak wiele sfer życia człowieka obejmuje oraz jak istotny ma wpływ na jakość życia w rodzinie w szkole, czy w pracy. Ochrona zdrowia psychicznego to przede wszystkim profilaktyka, w tym promocja zdrowia oraz opieka i leczenie, w tym zapobieganie wykluczeniu osób cierpiących na zaburzenia psychiczne. Profilaktyka zaburzeń psychicznych to, wg WHO, działania mające na celu redukcję zagrożeń dla zdrowia psychicznego i zmniejszenia liczby incydentów zaburzeń. Promocja zdrowia psychicznego natomiast - to działania mające na celu wzmocnienie zdrowia psychicznego, dobrego samopoczucia i poprawy życia całych populacji, grup i jednostek. Jak widać promocja zdrowia i profilaktyka stawiają sobie odmienne cele, ale efekty działań z obu obszarów zmierzają do tego samego – redukcji zagrożenia dla zdrowia psychicznego. Promocja zdrowia przynosi więc efekty profilaktyczne. CELE PROGRAMU Celem
niniejszego programu jest
upowszechnienie wiedzy na temat
zdrowia
psychicznego, kształtowanie zachowań i stylu życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu, ze szczególnym uwzględnieniem ustalonych priorytetów, jakimi są: upowszechnianie wiedzy o schizofrenii, rodzajach schizofrenii i depresji oraz działania edukacyjne i profilaktyczne z zakresu zaburzeń zachowania wśród dzieci i młodzieży. W latach 2013-2015 planuje się realizację ww. działań w szkołach prowadzonych przez Powiat Polkowicki oraz wśród mieszkańców naszego powiatu.
PROMOWANIE ZDROWIA PSYCHICZNEGO W SZKOŁACH
Szkoła ma istotny wpływ na zachowanie i rozwój wszystkich dzieci i dorastających. Stanowi też skuteczny środek promowania zdrowia oraz rozwoju edukacyjnego i emocjonalnego młodych ludzi. Promowanie zdrowia psychicznego w szkołach ponadgimnazjalnych Powiatu Polkowickiego obejmie realizację programów i akcji informacyjno – edukacyjnych skierowanych zarówno do młodzieży, jak i rodziców ( opiekunów ) oraz nauczycieli i wychowawców. W tematyce programów realizowanych w szkołach uwzględnione zostaną najczęściej występujące
zaburzenia i problemy psychiczne wieku rozwojowego, które będą poruszone
w czasie, m. in. pogadanek, zajęć warsztatowych i kampanii informacyjnych. Słabe wyniki w nauce i wcześnie występujące problemy ze zdrowiem psychicznym mogą zwiększyć ryzyko
2
zachowań
aspołecznych,
wykroczeń,
zaburzeń
związanych
z
używaniem
substancji
psychoaktywnych, problemów z zachowaniem oraz udziału w przestępstwach. Edukacja młodzieży szkół ponadgimnazjalnych na temat identyfikowania wczesnych objawów powszechnych zaburzeń i problemów psychicznych będzie przebiegać za pośrednictwem akcji informacyjnych w środkach masowego przekazu ( informacje zamieszczane na stronach internetowych ). Zadania szkolne w przedmiotowym zakresie realizowane będą w ramach wzbogaconych o ww. zagadnienia programów profilaktyki Zespołu Szkół w Chocianowie i Zespołu Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach opracowywanych przez szkoły na każdy rok szkolny. Ponadto szkoły realizują projekty i programy profilaktyczne, które w swej treści zawierają zagadnienia związane z występującymi zaburzeniami zachowania wśród dzieci i młodzieży takie, jak: 1)
Rządowy program ograniczenia przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem
bezpieczniej ”, 2)
Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród
Dzieci i Młodzieży, 3)
Powiatowy Program Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego
Bezpieczeństwa Obywateli, 4) 5)
Gminny Program Profilaktyki Narkomanii dla gminy Polkowice na lata 2011-2015, Europejska Kampania w sprawie narkotyków pn. „ European on Drus ” ( EAD) w ramach
Unii Europejskiej, 6)
Powiatowy Program Przeciwdziałania przemocy w Rodzinie oraz ochrony Ofiar Przemocy
w Rodzinie na lata 2012-2016, prowadzone w formie m.in. zajęć edukacyjno- warsztatowych i profilaktyczno-wychowawczych. Działania profilaktyczne obejmą wszystkich uczniów a metody i formy pracy dostosowane będą do ich potrzeb i możliwości oraz wniosków wynikających z bieżącej diagnozy problemów występujących w środowisku szkolnym. W ramach prowadzonych działań realizowane będą również indywidualne porady i konsultacje dla potrzeb
psychicznych
dzieci,
rodziców i opiekunów prawnych w zakresie
występujących
zaburzeń
emocjonalnych
i
trudności
wychowawczych. Celem działań ma być podjęcie działań zapobiegających występowaniu wśród uczniów zaburzeń psychicznych. Istotnym celem będzie również zwiększenie świadomości społecznej na temat objawów, profilaktyki i leczenia takich zaburzeń jak schizofrenia i depresja, niwelowanie stereotypów i błędnych wyobrażeń o zaburzeniach psychicznych. Działania w przedmiotowym zakresie to:
3
1)
opracowanie materiałów zawierających elementy promocji zdrowia psychicznego
skierowanych do młodzieży ( ulotki, plakaty dotyczące specyfiki powszechnych zaburzeń psychicznych), 2)
upowszechnianie wiedzy na temat znaczenia zdrowia psychicznego w życiu człowieka
i zdrowego stylu życia wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych poprzez omawianie zagadnień na lekcjach wychowawczych i wychowania fizycznego,, 3)
realizacja
programów
profilaktycznych
o
charakterze
informacyjno-edukacyjnym
w szkołach i placówkach oświatowych (w tematyce programów prowadzonych w formie pogadanek, zajęć warsztatowych uwzględnione zostaną zaburzenia
psychiczne
najczęściej
występujące wśród młodzieży) , 4)
organizacja poradnictwa specjalistycznego ( psycholog, psychiatra, prawnik, pracownik
socjalny) dla młodzieży i rodziców, 5)
dostarczenie wiedzy na temat zaburzeń zachowania oraz o wczesnych objawach
i leczenia schizofrenii, typach schizofrenii i depresji, w ramach programów profilaktycznych realizowanych przez szkoły, 6)
prowadzenie edukacji w zakresie odpowiedzialnego rodzicielstwa oraz specjalistycznego
poradnictwa rodzinnego, 7)
obchody Dnia Zdrowia Psychicznego.
termin realizacji:
praca ciągła
Realizator: -
Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach Zespół Szkół w Chocianowie
-
Starostwo Powiatowe w Polkowicach
-
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach,
-
Powiatowy Ośrodek Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego i Doradztwa Metodycznego w Polkowicach ,
Oczekiwane efekty: -
wzrost wiedzy na temat znaczenia zdrowia psychicznego w życiu człowieka,
-
nabycie wiedzy na temat zaburzeń zachowania i schizofrenii, depresji a w szczególności objawów i przebiegu tych zaburzeń,
-
nabycie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją,
-
nabycie umiejętności rozpoznawania skutków stresu i radzenia sobie z nim,
-
eliminowanie z życia szkolnego agresji i przemocy rówieśniczej,
-
uwrażliwienie rodziców na symptomy występowania u ich dzieci zaburzeń psychicznych.
4
KAMPANIA INFORMACYJNO - EDUKACYJNA PROMUJĄCA ZDROWIE PSYCHICZNE WŚRÓD MIESZKAŃCÓW POWIATU POLKOWICKIEGO Prowadzenie kampanii informacyjnej o zagrożeniach dla zdrowia psychicznego ze szczególnym uwzględnieniem objawów, przebiegu, następstw i możliwości leczenia zaburzeń psychicznych skierowanej do mieszkańców powiatu polkowickiego.
Działania w przedmiotowym zakresie: 1)
opracowanie materiałów informacyjno - edukacyjnych z zakresu zdrowego stylu życia,
właściwości sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego i ich rozpowszechnienie wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych i ich rodziców, pracowników i kadry szkół oraz społeczności lokalnej. termin realizacji:
opracowanie i wydrukowanie materiałów I półrocze każdego roku dystrybucja materiałów II półrocze każdego roku
Realizator: -
Starostwo Powiatowe w Polkowicach,
-
Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach,
-
Zespół Szkół w Chocianowie,
-
Powiatowy Ośrodek Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego i Doradztwa
Metodycznego w Polkowicach, -
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie.
Partnerzy: -
instytucje publiczne działające na terenie powiatu,
-
zakłady opieki zdrowotnej,
-
organizacje pozarządowe.
2)
opracowanie materiałów informacyjno - edukacyjnych na temat objawów, przebiegu,
następstw i możliwości uzyskania pomocy w zaburzeniach zachowania, schizofrenii i depresji oraz dystrybucja ich wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych i ich rodziców, pracowników i kadry szkół oraz społeczności lokalnej. termin realizacji:
opracowanie i wydrukowanie materiałów I półrocze każdego roku dystrybucja materiałów II półrocze każdego roku
Realizator: -
Starostwo Powiatowe w Polkowicach
-
Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach,
-
Zespół Szkół w Chocianowie,
Partnerzy: -
instytucje publiczne działające na terenie powiatu,
5
-
zakłady opieki zdrowotnej,
-
organizacje pozarządowe
3)
umieszczenie informacji na stronie internetowej powiatu oraz na stronach instytucji
publicznych działających na terenie powiatu polkowickiego,a także w lokalnych mediach o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej oraz aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi; termin realizacji:
praca ciągła - bieżąca aktualizacja danych
Realizator : -
Starostwo Powiatowe w Polkowicach
-
instytucje działające terenie powiatu
4)
upowszechnienie informacji o ogólnopolskich telefonach informacyjno - interwencyjnych
oraz zaufania i wsparcia wśród młodzieży szkół ponadgimnazjalnych i mieszkańców powiatu polkowckiego poprzez wydrukowanie i dystrybucję informatorów z numerami telefonów.
termin realizacji:
I półrocze każdego roku
Realizator: -
Starostwo Powiatowe w Polkowicach,
-
Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach,
-
Zespół Szkół w Chocianowie,
-
Powiatowy Ośrodek Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego i Doradztwa Metodycznego w Polkowicach ,
-
Powiatowy Urząd Pracy w Polkowicach,
-
Komenda Powiatowa Policji w Polkowicach
-
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach
Partnerzy: -
instytucje publiczne działające na terenie powiatu,
-
zakłady opieki zdrowotnej,
-
organizacje pozarządowe
Oczekiwane efekty: -
uzyskanie przez mieszkańców powiatu polkowickiego, w szczególności młodzieży szkolnej, wiedzy o specyfice i przebiegu schizofrenii i depresji oraz zaburzenia zachowania ,
-
uzyskanie dostępu do praktycznej, skondensowanej informacji o ogólnopolskich telefonach informacyjno-interwencyjnych oraz zaufania i wsparcia,
6
-
nabycie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu,
-
nabycie umiejętności rozpoznawania objawów, przebiegu i następstw zaburzeń psychicznych.
Podmiot koordynujący : Powiatowy Zespół Koordynujący Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego
WSKAŹNIKI MONIRUJĄCE: -
liczba zrealizowanych programów
,-
liczba uczestników biorących udział w programach,
-
liczba rozpowszechnionych materiałów informacyjnych w stosunku do liczby wydrukowanych materiałów,
-
wysokość poniesionych nakładów na opracowanie i wydrukowanie materiałów,
-
liczba udzielonych porad indywidualnych,
-
liczba konsultacji grupowych
-
liczba zorganizowanych spotkań dla rodziców i opiekunów;
ŻRÓDŁA FINANSOWANIA Program promocji zdrowia psychicznego w powiecie polkowickim na lata 2013-2015 finansowany będzie z następujących źródeł: 1. budżet Powiatu Polkowickiego 2. inne źródła SPRAWOZDAWCZOŚĆ Po zakończeniu każdego roku kalendarzowego, w terminie do 10 marca roku następnego, realizatorzy Programu sporządzą sprawozdanie z wykonania zadań objętych harmonogramem realizacji Programu w roku poprzednim i przekażą go do Wydziału Oświaty, Kultury i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Polkowicach .
7
Załącznik Nr 2 do Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Polkowickim na lata 2013-2015
PROGRAM INFORMACYJNO-EDUKACYJNY SPRZYJAJĄCY POSTAWOM ZROZUMIENIA I AKCEPTACJI ORAZ PRZECIWDZIAŁAJĄCYCH DYSKRYMINACJI WOBEC OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI W POWIECIE POLKOWICKIM NA LATA 2013 - 2015
WSTĘP Osoby z zaburzeniami psychicznymi często są dyskryminowane w środowisku, a nawet wśród najbliższej rodziny. Do przyczyn tej dyskryminacji można zaliczyć funkcjonujące w społeczeństwie stereotypy i uprzedzenia , strach przed „innością”. Istnieje potrzeba zmniejszenia stygmatyzacji osób z zaburzeniami psychicznymi, czemu służy podniesienie poziomu wiedzy na temat zdrowia psychicznego. Działania zaplanowane w Programie informacyjno
–
edukacyjnym
sprzyjającym
oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec
postawom
zrozumienia
i
akceptacji
osób z zaburzeniami psychicznymi
w powiecie polkowickim na lata 2013-2015, skoncentrowane są na przekazaniu wiedzy na temat zdrowia psychicznego oraz na stworzeniu możliwości udziału osób z zaburzeniami psychicznymi w imprezach organizowanych na terenie powiatu. Planuje się również udział mieszkańców powiatu w działaniach organizacji zaangażowanych w pracę na rzecz osób niepełnosprawnych, w tym z zaburzeniami psychicznymi. Program w swoim założeniu podejmuje próbę wzbudzenia uczuć wyższych lokalnej społeczności – empatii, niezbędnej do zrozumienia (odczucia) trudnej sytuacji osób dotkniętych zaburzeniami zdrowia psychicznego i ich najbliższych poprzez m.in. przekazywanie informacji np. w formie ulotek przedstawiających cierpienie i trudności odczuwane przez te osoby
CELE PROGRAMU Celem Programu informacyjno – edukacyjnego sprzyjającego postawom zrozumienia i
akceptacji
oraz
przeciwdziałającego
dyskryminacji
wobec
osób
z
zaburzeniami
psychicznymi w powiecie polkowickim na lata 2013-2015, jest zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi. Cel ten realizowany będzie przez następujące działania: 1) kampania informacyjno-edukacyjna na temat zdrowia psychicznego, ze szczególnym uwzględnieniem schizofrenii, depresji i zaburzeń zachowania dotycząca objawów, przebiegu, następstw oraz opisująca samopoczucie osoby dotkniętej problemami ze zdrowiem psychicznym, w tym: - opracowanie i kolportaż materiałów informacyjnych na temat odczuwanego przez osoby z zaburzeniami psychicznymi, cierpienia i trudności związanych z chorobą i stygmatyzacją otoczenia. termin realizacji I kwartał 2015 r. 2) rozwijanie form wspólnego spędzania czasu wolnego: 1
- wspólna organizacja imprez okolicznościowych, -„ zajęcia otwarte” w Warsztacie Terapii Zajęciowej umożliwiające udział mieszkańców powiatu polkowickiego, - obchody dnia Zdrowia Psychicznego, - spotkanie integracyjne młodzieży szkół ponadgimnazjalnych powiatu polkowickiego z uczniami jednej ze szkół specjalnych powiatu lubińskiego lub powiatu głogowskiego. termin realizacji: raz w roku Oczekiwane efekty : 1) wzrost wiedzy i świadomości mieszkańców powiatu polkowickiegona temat problematyki zdrowia psychicznego, 2) włączenie się społeczności lokalnej instytucji i organizacji działających na terenie powiatu
polkowickiego
do
wspólnych
działań
na
rzecz
pomocy
osobom
z zaburzeniami psychicznymi; 3) zwiększenie integracji osób z zaburzeniami psychicznymi ze społecznością lokalną.
WSKAŹNIKI MONITORUJĄCE PROGRAM 1. Wysokość nakładów finansowych przeznaczonych na przeprowadzenie kampanii, 2. Liczba wydrukowanych materiałów w stosunku do rozdysponowanych materiałów, 3. Liczba osób, do których skierowany jest program, 4. Liczba zrealizowanych spotkań i imprez integracyjnych 5. Liczba uczestników biorących udział w ww spotkaniach.
ADRESACI PROGRAMU Program informacyjno-edukacyjny sprzyjający postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami
psychicznymi
w powiecie polkowickim na lata 2013- 2015 skierowany jest do rodzin osób z zaburzeniami psychicznymi,
organizacji
ponadgimnazjalnych i społeczności lokalnej .
REALIZATOR 1) Starostwo Powiatowe w Polkowicach 2
pozarządowych,
uczniów
szkół
2) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach, 3) Powiatowy Ośrodek Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego i Doradztwa Metodycznego w Polkowicach 4) Zespół Szkół im. Narodów Zjednoczonej Europy w Polkowicach 5) Zespół Szkół w Chocianowie Partnerzy: - organizacje pozarządowe w szczególności Stowarzyszenie Charytatywne ŻYĆ GODNIE z siedzibą w Polkowicach, - instytucje publiczne działające na terenie powiatu polkowickiego. Podmiot koordynujący: Powiatowy Zespół Koordynujący Narodowy Program Ochrony Zdrowia
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Program informacyjno - edukacyjny sprzyjający postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi będzie finansowany z następujących źródeł: 1. budżet Powiatu Polkowickiego 2. inne źródła
SPRAWOZDAWCZOŚĆ Po zakończeniu każdego roku kalendarzowego, w terminie do 10 marca roku następnego, realizatorzy Programu sporządzą sprawozdanie z wykonania zadań w roku poprzednim i przekażą go do Wydziału Oświaty, Kultury i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Polkowicach.
3
Załącznik Nr 3 do Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w Powiecie Polkowickim na lata 2013-2015
PROGRAM ROZWOJU ZRÓŻNICOWANYCH FORM WSPIERANEGO ZATRUDNIENIA I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI SPOŁECZNEJ DOSTOSOWANYCH DO POTRZEB OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI W POWIECIE POLKOWICKIM NA LATA 2013-2015
WSTĘP Mimo licznych kampanii społecznych na rzecz integracji społeczeństwa z osobami niepełnosprawnymi,
osoby
z
zaburzeniami
psychicznymi
mają
ogromne
trudności
i w samodzielnym funkcjonowaniu społecznym, przede wszystkim na rynku pracy. Stanowią one grupę osób
szczególnie zagrożonych ubóstwem
i
wykluczeniem
społecznym, wciąż
są postrzegane przez pracodawców jako mniej wartościowe, mniej wydajne i przynoszące mniejsze zyski, niż osoby zdrowe. Program zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi opracowany na lata 2013-2015 dla Powiatu Polkowickiego, stanowi element Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, wynikającego z ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011r.Nr 231,poz.1375 j.t.), a zawarty w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Program ten jest jednym z zadań zmierzających do realizacji celu szczegółowego, jakim jest aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi, która odgrywa szczególną rolę w procesie integracji społecznej tej grupy. Cel ten będzie realizowany jednocześnie z zadaniami w zakresie zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, kampanii szkoleniowo-informacyjnej, skierowanej do pracodawców, zachęcającej do zatrudniania osób z zaburzeniami psychicznymi oraz
zwiększenia udziału zagadnień
zatrudniania tej grupy osób w działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach. Kluczowe znaczenie dla uzyskania wymiernych efektów realizacji Programu będzie miało przełamanie, funkcjonujących nadal w społeczeństwie
stereotypów, dotyczących osób
z zaburzeniami psychicznymi, powodujących z jednej strony obawy pracodawców przed zatrudnianiem takich osób, a tworzących postawy sprzyjające bierności zawodowej tych osób z drugiej strony. Osoby posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności mogą poszukiwać zatrudnienia w zakładach pracy chronionej i na otwartym rynku pracy. Warunki pracy chronionej zapewnia się osobom niemogącym sprostać wymaganiom otwartego rynku pracy. Pracodawcy nie mają obowiązku zgłaszania w urzędzie pracy informacji o wolnych miejscach pracy, w związku z tym w Powiatowym Urzędzie Pracy, w strukturach Centrum Aktywizacji Zawodowej, funkcjonuje pośrednictwo zewnętrzne, polegające na promowaniu usług urzędu pracy w środowisku pracodawców i pozyskiwaniu ofert pracy. Dlatego też należy nadać odpowiednią rangę
kierowanej do pracodawców kampanii informacyjnej, promującej zatrudnianie osób
z zaburzeniami psychicznym. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi jest zadaniem niezwykle
1
złożonym. Dotarcie do tej grupy osób bezrobotnych, które nie mają obowiązku informowania pracownika urzędu pracy o swoich problemach ze zdrowiem psychicznym, jest trudne i wymaga odpowiedniej się
wiedzy
indywidualnym
oraz zaangażowania
i
umiejętności.
podejściem
oraz
Kontakt
z
klientem
określeniem
powinien
możliwości
i
charakteryzować oczekiwań
osoby
pracowników urzędu pracy. Dlatego uznano za niezwykle ważne
w działalności PUP w Polkowicach włączenie do Programu zadań związanych z organizacją szkoleń dla pracowników w zakresie obsługi osób z zaburzeniami psychicznymi.
SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH, W TYM Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI NA LOKALNYM RYNKU PRACY
Statystyki dotyczące bezrobotnych będących osobami niepełnosprawnymi oparte są na danych pochodzących z Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach i obrazują sytuację osób niepełnosprawnych na lokalnym rynku pracy według następujących kryteriów: Tabela nr 1. Bezrobotni zarejestrowani według wieku – stan na 31.12.2011r. i 31.12.2012 r. Zakres terytorialny
Bezrobotni ogółem
w tym w wieku ( w latach) 15-17
18-24
25-34
35-44
45-54
55-59
60 i więcej
stan na 31.12.2011 r. Powiat w tym osoby niepełnosprawne
3362
0
800
897
643
669
273
80
227
0
12
27
44
89
41
14
stan na 31.12.2012 r. Powiat
3373
0
811
928
650
602
299
83
w tym osoby niepełnosprawne
222
0
11
25
44
80
50
12
Wg stanu na dzień: -
31 grudnia 2011 r. osoby niepełnosprawne stanowią 6,75% ogółu bezrobotnych.
Najwięcej osób niepełnosprawnych występuje w przedziale wiekowym między 45-54 r.ż i stanowią 39, 2% ogółu niepełnosprawnych; -
31 grudnia 2012 r. osoby niepełnosprawne stanowią 6,58 % ogółu bezrobotnych.
Najwięcej osób niepełnosprawnych występuje w przedziale wiekowym i stanowią 36.04 % ogółu niepełnosprawnych .
2
między 45-54 r.ż.
Tabela nr 2. Bezrobotni zarejestrowani według poziomu wykształcenia – stan na 31.12.2011r. 31.12.2012r. r. Zakres terytorialny
Bezrobotni ogółem
w tym z wykształceniem wyższym
średnim zawodowym
średnim ogóln.
zasadniczym zawodowym
gimnazjalnym i poniżej
31.12.2011 r. Powiat
3362
276
585
356
1013
1132
w tym osoby niepełnosprawne
227
4
28
13
73
109
31.12.2012 r.31.12.2012 r.3 Powiat
3373
305
634
336
1002
1096
w tym osoby niepełnosprawne
222
3
26
22
83
88
W grupie osób niepełnosprawnych według stanu na dzień : -
31 grudnia 2011 r. dominują osoby o niskim poziomie wykształcenia, legitymujące się wykształceniem gimnazjalnym i poniżej ( 48%) oraz z wykształceniem zasadniczym zawodowym (32%);
-
31 grudnia 2012 r. dominują osoby legitymujące się wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (39,64%) oraz z wykształceniem zasadniczym zawodowym ( 37,39%).
Tabela nr 3. Bezrobotni zarejestrowani według stażu – stan na 31.12.2011r. i 31.12.2012 r. Zakres terytorialny
Bezrobotni ogółem
w tym ze stażem pracy ( w latach) do 1 roku
1-5
5-10
10-20
20-30
30 i powyżej
bez stażu pracy
31.12.2011 r. Powiat
3362
506
844
492
478
292
69
681
w tym osoby niepełnosprawne
227
25
49
43
52
32
10
16
31.12.2012 r. Powiat
3373
532
854
496
484
277
77
653
w tym osoby niepełnosprawne
222
22
43
42
57
39
6
13
W grupie osób niepełnosprawnych według stanu na dzień : -
31 grudnia 2011 r. przeciętnie osoba niepełnosprawna posiada doświadczenie
zawodowe i wykazuje się stażem pracy w przedziale 10-20 lat. Osoby te stanowią 22,91% ogółu zarejestrowanych niepełnosprawnych;
3
-
31 grudnia 2012 r. osoby niepełnosprawne posiadają doświadczenie zawodowe
i wykazują się stażem pracy w przedziale 10-20 lat. Osoby te stanowią 25,67 % ogółu zarejestrowanych niepełnosprawnych. Tabela nr 4.
Bezrobotni zarejestrowani według czasu pozostawania bez pracy od momentu zarejestrowania się w urzędzie – stan na 31.12.2011r. i 31.12.2012 r.
Zakres terytorialny
Bezrobotni ogółem
w tym wg czasu pozostawania bez pracy (w miesiącach) do 1 m-ca
1-3
3-6
6-12
12-24
powyżej 24
31.12.2011 r. Powiat
3362
300
702
614
641
642
463
w tym osoby niepełnosprawne
227
14
50
29
41
43
50
31.12.2012 r. Powiat
3373
283
762
576
578
595
579
w tym osoby niepełnosprawne
222
19
44
28
44
36
51
W ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych na dzień 31 grudnia 2011 r. dominują osoby długotrwale bezrobotne zarejestrowane powyżej 24 miesięcy (22,03 %) oraz pozostające bez pracy od 1 do 3 miesięcy (22,03%). Na dzień 31 grudnia 2012 r. w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych również dominują osoby długotrwale bezrobotne zarejestrowane powyżej 24 miesięcy (22,97%), pozostające bez pracy od 1 do 3 miesięcy (19,82%) oraz od 6-12 miesięcy (19,82%). Tabela nr 5. Bezrobotni zarejestrowani według stopnia niepełnosprawności – stan na 31.12.2011r. 31.12.2012 r. 31.12.2011 r.
Stopień niepełnosprawności
znaczny
4
umiarkowany
37
lekki
186
razem
227 31.12.2012 r.
Stopień niepełnosprawności
znaczny
4
umiarkowany
25
lekki
193
razem
222
4
Wśród bezrobotnych zarejestrowanych wg. stopnia niepełnosprawności na dzień 31 grudnia 2011 r. dominują osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności i stanowią
81,94% ogółu
niepełnosprawnych. Podobnie wg stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. wśród bezrobotnych, dominują osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności i stanowią one 86,94% ogółu niepełnosprawnych. Liczba
zarejestrowanych
osób
niepełnosprawnych
z
orzeczonymi
zaburzeniami
psychicznymi w roku 2011 wyniosła 50 osób, w roku 2012 - 50 osób, co stanowi ok.25% ogółu osób niepełnosprawnych. Liczba zarejestrowanych osób cierpiących na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne, w tym na depresję zwiększa się wraz z trudnościami w znalezieniu odpowiedniej pracy. Aż 51,6% ogółu zarejestrowanych osób bezrobotnych, to osoby długotrwale bezrobotne, czyli zarejestrowane w urzędzie pracy powyżej 12 miesięcy. Te osoby są szczególnie narażone na występowanie zaburzeń psychicznych w związku z brakiem pracy i rosnącym w związku z tym poziomem stresu. Statystyki nie odzwierciedlają istniejącego problemu. Niewystarczające środki z Funduszu Pracy przeznaczone na aktywizację bezrobotnych sprzyjają pogłębianiu się istniejących zaburzeń psychicznych. Doświadczenie bezrobocia jest sytuacją szczególnie stresującą, która w długotrwałej perspektywie oddziałuje na wszystkie aspekty życia. Sytuacja ta wpływa negatywnie nie tylko na organizm człowieka, powodując szereg psychosomatycznych objawów, ale również może prowadzić do wykluczenia społecznego. Osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą na różne sposoby być nadwrażliwe, nadpobudliwe, agresywne. Aktywność zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi zależy od wielu czynników, m.in. od poziomu wykształcenia,
kwalifikacji
zawodowych,
posiadanych
umiejętności,
predyspozycji
osobowościowych, zainteresowań Istotne jest także doświadczenie zawodowe oraz aktualny stan emocjonalny. Osoby takie często wymagają wsparcia nie tylko doradcy zawodowego w określeniu swoich potencjalnych predyspozycji i możliwości zawodowych, ale także psychologa. Osoby posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności są w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy określa 7 grup zagrożeniem społecznym, w stosunku do których stosuje się odpowiednie formy pomocy. Jedną z takich grup stanowią również bezrobotne osoby niepełnosprawne.
CELE PROGRAMU I SPOSÓB REALIZACJI Cel główny: AKTYWIZACJA ZAWODOWA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Utrata pracy, brak zatrudnienia
mogą obniżyć poczcie własnej wartości doprowadzając
do zaburzeń psychicznych.
5
Pomoc osobom bezrobotnym w aktywizacji zawodowej może poprawić ich zdrowie psychiczne, wzmocnić
integrację społeczną
oraz
rozwiązać
problemy społeczne
i
ekonomiczne.
Cel programu zostanie osiągnięty przez realizację następujących zadań:
Doskonalenie wiedzy pracowników Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach na temat obsługi osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi Działania w przedmiotowym zakresie to: 1. Udział pracowników Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach w szkoleniach w zakresie obsługi osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi; 2. Realizacja na stanowiskach pracy zadań związanych z szeroko rozumianą akcją informacyjną dla osób z zaburzeniami psychicznymi z zakresu: - poradnictwa zawodowego, - pośrednictwa pracy, - rozwoju zawodowego - szkolenia, - aktywnego poszukiwania pracy w ramach Klubu Pracy. Termin realizacji:
praca ciągła
Oczekiwane efekty: - podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników PUP w Polkowicach w zakresie obsługi osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi; - zwiększenie dostępu osób z zaburzeniami psychicznymi do informacji;
Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Działania w przedmiotowym zakresie: 1. Poradnictwo zawodowe realizowane przez doradców zawodowych zatrudnionych w Urzędzie Pracy w formie: - udzielania indywidualnych porad zawodowych, których celem jest zdiagnozowanie problemów
potrzeb
uczestników,
rozwinięcie
umiejętności
z
zakresu
przedsiębiorczości społecznej,określenie predyspozycji i zainteresowań zawodowych oraz cech osobowości; -udzielania porad zawodowych grupowych “Ja i moje kompetencje w dzisiejszej rzeczywistości” (7 modułów tematycznych); Celem
przeprowadzenia
porady zawodowej
grupowej
jest
wzmocnienie
poczucia
własnej wartości osób z ograniczeniami zdrowotnymi, które często czują się zagubione i niedowartościowane na rynku pracy. Zajęcia oparte będą na 3 metodach pracy z grupą (podająca, problemowa, ćwiczeniowa), dzięki czemu wszyscy uczestnicy będą mogli
6
zaangażować się w wykonywane zadania i rozwijać swoje umiejętności
komunikacji
i współpracy w grupie, a także przygotują do aktywnego i samodzielnego poszukiwania pracy; - informacji zawodowej, po zakończeniu procesu pomocowego, celem monitorowania postępów w poszukiwaniu pracy. 2. Organizacji zajęć aktywizacyjnych realizowanych przez Lidera Klubu Pracy: Udział w zajęciach aktywizacyjnych pozwoli osobom z zaburzeniami psychicznymi na nabycie umiejętności analizowania lokalnych ofert pracy, ogłoszeń, sposobów poszukiwania pracy. Zajęcia: „ Poznaj swoje możliwości na rynku pracy ” Termin realizacji: raz na kwartał Zajęcia : „ Aktywny na rynku pracy ” Termin realizacji: raz na kwartał Zajęcia: „ Pierwsze kroki w pracy ” Termin realizacji: raz na kwartał 3.Realizacja
szkoleń
zawodowych,
uwzględniających
indywidualne
możliwości
pscychofizyczneosób z zaburzeniami psychicznymi, umożliwiających przekwalifikowanie zawodowe, dostosowane do potrzeb lokalnego rynku pracy.
Termin realizacji: raz w roku 4.Organizowanie
aktywnych
form
przeciwdziałania
bezrobociu,
w
formie
staży
umożliwiających powrót na rynek pracy i zaistnienie w roli pracownika, prac interwencyjnych,refundacji kosztów związanych z utworzeniem stanowiska pracy dla pracodawców zatrudniających osoby z zaburzeniami psychicznymi.
Termin realizacji: praca ciagła,
Oczekiwane efekty: - umiejętność nawiązywania kontaktów, prowadzenia rozmów z pracodawcami; - dostosowanie działań Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach do rzeczywistych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi; - umocnienie poczucia własnej wartości osób z zaburzeniami psychicznymi, które często czują się zagubione i niedowartościowane na rynku pracy; - nabycie umiejętności analizowania lokalnych ofert pracy, ogłoszeń, sposobów poszukiwania pracy, przygotowania do rozmów z pracodawcą;
7
- stworzenie nowych miejsc pracy; -uzyskanie
przez
osoby
z
zaburzeniami
psychicznymi
kwalifikacji
aktualnie
poszukiwanych na rynku pracy.
Przygotowanie i prowadzenie kampanii informacyjnej adresowanej do pracodawców promującej zatrudnianie osób z zaburzeniami psychicznymi Działania w przedmiotowym zakresie to: 1. Przygotowanie i realizacja skierowanej do pracodawców kampanii informacyjnej promującej zatrudnienie osób z zaburzeniami psychicznymi : - opracowanie ulotek, materiałów promocyjnych i ich rozpowszechnianie, - pisma adresowane bezpośrednio do pracodawców, -stałe zamieszczanie na stronie internetowej PUP w Polkowicach informacji o możliwości wsparcia przez urząd w zatrudnieniu osób z zaburzeniami psychicznymi, - stworzenie bazy danych podmiotów zajmujących się aktywizacją zawodową osób z zaburzeniami psychicznymi , - kampania informacyjna w mediach ( prasa, internet). 2. Organizacja spotkań informacyjnych z pracodawcami w ramach pośrednictwa zewnętrznego na temat możliwości zatrudniania osób z zaburzeniami psychicznymi: - doradztwo dla pracodawców w zakresie organizacji staży dla osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi, 3. Współpraca i doradztwo dla pracodawców w zakresie zatrudnienia subsydiowanego (roboty publiczne,
prace
interwencyjne)
osób
bezrobotnych
z zaburzeniami
psychicznymi. Termin realizacji: zadanie stałe na lata 2013-2015 Oczekiwane efekty: - pozyskanie nowych miejsc pracy dla osób z zaburzeniami psychicznymi ; - nawiązanie kontaktów z pracodawcami/podmiotami nieznajdującymi się w bazie danych pracodawców Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach; - zwiększenie dostępności do usług rynku pracy osobom z zaburzeniami psychicznymi; - zwiększenie poziomu zatrudnienia osób z zaburzeniami psychicznymi.
Zwiększanie udziału zagadnień zatrudnienia osób z zaburzeniami psychicznymi w działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach Działania w przedmiotowym zakresie: 1. Wyselekcjonowanie z bazy pracodawców pozostającej w dyspozycji Powiatowego
8
Urzędu Pracy podmiotów zainteresowanych zatrudnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi; 2. Pozyskanie do współpracy nowych partnerów zainteresowanych zatrudnieniem osób z zaburzeniami psychicznymi w ramach pośrednictwa zewnętrznego; 3. Podejmowanie i utrzymywanie kontaktu z lokalnymi pracodawcami w celu otrzymywania ofert dla osób z zaburzeniami psychicznymi: 4. Przyjmowanie ofert pracy dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 5. Diagnozowanie potrzeb szkoleniowych osób z zaburzeniami psychicznymi. Termin realizacji: praca ciagła, 6. Zaproszenie pracodawców do udziału w Targach Pracy; Termin realizacji: corocznie. Oczekiwane efekty: -poszerzenie
i
aktualizacja
wiedzy
na
temat
zatrudnienia
wspieranego
i przedsiębiorczości społecznej wśród pracowników Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach; - poszerzenie wiedzy na temat zatrudnienia wspieranego i przedsiębiorczości społecznej wśród osób z zaburzeniami psychicznymi; - promocja wśród pracodawców i rozwój zatrudnienia wspieranego dostosowanego do potrzeb osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi.
WSKAŹNIKI MONITORUJĄCE PROGRAM 1. Liczba pracodawców pozyskanych do realizacji programu; 2. Wysokość pozyskanych środków na finansowanie działań aktywizujących na rzecz uczestników programu; 3. Liczba osób z zaburzeniami psychicznymi objętych różnymi formami aktywizacji zawodowej Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach w danym roku; 4. Liczba podmiotów, do których skierowano
kampanię informacyjną
promującą
zatrudnianie osób z zaburzeniami psychicznymi w danym roku; 5. Liczba osób z zaburzeniami psychicznymi podejmujących zatrudnienie na skutek działań Powiatowego Urzędu Pracy w Polkowicach w trakcie danego roku; 6. Liczba
osób
z
zaburzeniami
psychicznymi
biorących
udział
w
Targach
Pracy w stosunku do ogólnej liczby bezrobotnych biorących udział w Targach Pracy; 7. Liczba pracowników przeszkolonych w zakresie obsługi osób bezrobotnych z zaburzeniami psychicznymi;
9
ADRESACI PROGRAMU Program zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości
społecznej
dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi skierowany jest do osób z zaburzeniami psychicznymi, które chcą podjąć pracę zawodową oraz do samorządów lokalnych i pracodawców z terenu powiatu polkowickiego.
REALIZATOR PROGRAMU Powiatowy Urząd Pracy w Polkowicach Partnerzy: 1. pracodawcy z terenu powiatu polkowickiego; 2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Polkowicach; 3. Powiatowy Ośrodek Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego i Doradztwa Metodycznego w Polkowicach; 4 urzędy miast i gmin z terenu powiatu polkowickiego; 5., organizacje pozarządowe
Podmiot koordynujący: Powiatowy Zespół Koordynujący Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Program zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych
do
potrzeb
osób
z
zaburzeniami
psychicznymi
finansowany
będzie
z następujących źródeł: 1. budżet powiatu polkowickiego; 2. środki pochodzące z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; 3. inne źródła.
SPRAWOZDAWCZOŚĆ Po zakończeniu każdego roku kalendarzowego, w terminie do 10 marca roku następnego, sporządzone zostanie sprawozdanie z wykonania zadań objętych harmonogramem realizacji Programu w roku poprzednim i przekazane do Wydziału Oświaty, Kultury i Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Polkowicach.
10
11
