2011-01-14
Program konferencji: 10.00 – 10.15 Założenia projektu „Obserwatorium Lubelskiego Rynku Pracy” – Beata Romejko, kierownik projektu, Europerspektywa 10.15 – 10.35 Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski – dr Radosław Mącik, Katedra Marketingu, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej 10.35 – 10.55 Rozwój zatrudnienia w przedsiębiorstwach województwa lubelskiego na podstawie trzech edycji badań pracodawców zrealizowanych przez Europerspektywę - dr Dariusz Wadowski, Katedra Socjologii Kultury, Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II 10.55 – 11.15 Sytuacja ekonomiczna przedsiębiorstw na Lubelszczyźnie na podstawie trzech edycji badań pracodawców zrealizowanych przez Europerspektywę – dr Krzysztof Markowski, Katedra Mikroekonomii i Zarządzania, Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II 11.15 – 11.30 Przerwa na kawę
Program konferencji c.d.: 11.30 – 11.50 Rola pozytywnych przekonań o w aktywnym radzeniu sobie z bezrobociem w świetle badań – dr hab. Mariola Łaguna, Katedra Psychologii Organizacji i Zarządzania, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II 11.50 – 12.10 Uwarunkowania sukcesu zakładania własnej firmy na podstawie badań Europerspektywy - dr Bohdan Rożnowski, Katedra Psychologii Organizacji i Zarządzania, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II 12.10 – 12.30 Perspektywy działania mikroprzedsiębiorstw i ich wpływ na lokalny rynek pracy – na podstawie badań Europerspektywy - dr Bohdan Rożnowski, Katedra Psychologii Organizacji i Zarządzania, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II 12.30 – 12.50 Sytuacja kobiet na lubelskim rynku pracy w świetle badań Europerspektywy – Konrad Konefał, kierownik ds. badań, Europerspektywa 12.50 – 13.10 Dyskusja 13.10 Lunch
CELEM OGÓLNYM PROJEKTU jest zdiagnozowanie potrzeb pracodawców oraz osób pozostających bez zatrudnienia w województwie lubelskim, co przyczyni się do tworzenia efektywnych i o wysokiej jakości programów i projektów na rzecz podniesienia poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób pozostających bez pracy.
Projekt „Obserwatorium lubelskiego rynku pracy realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Poddziałanie 6.1.1, na podstawie umowy podpisanej z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Lublinie. Okres realizacji projektu: 16.03.2009 – 16.02.2011 PARTNER PROJEKTU: Stowarzyszenie "Wschodni Klaster DoradczoUsługowy”
Cele szczegółowe: • zdiagnozowanie potrzeb pracodawców w zakresie zatrudniania pracowników o określonych kwalifikacjach zawodowych w woj. lub. • zdiagnozowanie dodatkowych kwalifikacji i umiejętności decydujących o przyjęciu do pracy, • diagnoza trendów podaży miejsc pracy w woj.lub. • zdiagnozowanie potrzeb zatrudnieniowych mikro przedsiębiorców, • zdiagnozowanie sytuacji bezrobotnych kobiet,
1
2011-01-14
• zdiagnozowanie sytuacji osób, które "wyszły" z bezrobocia poprzez samozatrudnienie, • zdiagnozowanie czynników ułatwiających "samozatrudnienie", • opublikowanie i upowszechnienie szeroko diagnozy sytuacji na rynku pracy w woj. lub. w celu wykorzystania jej do realizacji działań przyczyniających się do podniesienia poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bez pracy
Badania miały na celu określenie potrzeb pracodawców w zakresie zatrudniania pracowników w poszczególnych zawodach, określenie najbardziej pożądanych zawodów, dodatkowych kwalifikacji niezbędnych do zatrudnienia. Wyniki zostały zaprezentowane w formie 3 raportów badawczych. Powtarzalność badań pozwoliła na przedstawienie dynamiki rynku pracy i uwzględnienie trendów rynku.
BADANIA ZREALIZOWANE: • BADANIA PRACODAWCÓW - miały na celu określenie popytu rynku pracy na pracowników o określonych kwalifikacjach zawodowych. Były to badania trzykrotnie powtarzane skierowane do tej samej grupy pracodawców woj. lub. (200). Zatem odbyło się ogółem 600 wywiadów. Dobór próby zapewnił reprezentatywność pod względem form własności, sekcji, lokalizacji. Wyniki są reprezentatywne dla województwa lubelskiego.
BADANIA OSÓB, KTÓRE ROZPOCZĘŁY DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ W WYNIKU DOTACJI Z PUP
miały na celu określenie czynników ułatwiających zakładanie bezrobotnym własnych firm. Ankieta pocztowa (wraz z kopertami i znaczkami zwrotnymi) została wysłana do 500 respondentów z województwa. Metodologia badawcza zapewniła reprezentatywność doboru próby.
BADANIA MIKROPRZEDSIĘBIORSTW
BADANIA BEZROBOTNYCH KOBIET
• miały na celu głównie określenie podaży miejsc pracy w poszczególnych zawodach w mikro przedsiębiorstwach (zatrudniających do 10 osób). Wyodrębnienie tej populacji z ogólnej populacji pracodawców było niezbędne z powodu dużej specyfiki i odrębności rynku przedsiębiorstw mikro. Ankieta pocztowa (wraz z kopertami i znaczkami zwrotnymi) została wysłana do 700 respondentów z woj. Metodologia badawcza zapewniła reprezentatywność doboru próby.
celem było zdiagnozowanie potrzeb tej grupy osób w kontekście zwiększenia ich szans na zatrudnienie. Ankieta pocztowa (wraz z kopertami i znaczkami zwrotnymi) została wysłana do 700 respondentek ze wszystkich powiatów województwa. Metodologia badawcza zapewniła reprezentatywność doboru próby.
2
2011-01-14
ul. Wolska 11A, 20-411 Lublin www.europerspektywa.pl
[email protected] Dziękuję za uwagę Beata Romejko
3
2011-01-14
Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski dr Radosław
Mącik
Katedra Marketingu Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
2
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
Wprowadzenie
Ogólna sytuacja na rynku pracy woj. lubelskiego na tle kraju
Cel prezentacji: – Przedstawienie tła dla wyników badań bezpośrednich wykonanych w ramach projektu „Obserwatorium Lubelskiego Rynku Pracy”
Dane: – Dane GUS i US w Lublinie, najczęściej z Banku Danych Lokalnych (poprzednio Bank Danych Regionalnych) lub opracowań o charakterze cyklicznym
Analiza wskaźnika zatrudnienia Analiza wskaźnika aktywności zawodowej Analiza stopy bezrobocia Analiza kierunków kształcenia (poziom wyższy) Podobieństwo woj. lubelskiego do innych
Podejście analityczne: – Prezentacja graficzna w układzie województw z zaznaczeniem miejsca woj. lubelskiego na tle kraju – Analiza skupień – Oparte na współczynnikach lokalizacji (location quotients) i ich dynamice oraz analizie przesunięć udziałów (shift-share analysis) dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
regionów kraju – analiza skupień
3
Aktywność zawodowa i bezrobocie – Polska na tle UE (koniec 2009 r.)
Definicje wskaźników
Wskaźnik (współczynnik) aktywności zawodowej informuje o udziale osób aktywnych zawodowo (tj. pracujących i bezrobotnych) w danym wieku (najczęściej 15-64 lat) w ogólnej liczbie ludności w tym przedziale wieku. Wskaźnik (współczynnik) zatrudnienia to procentowy udział osób pracujących wśród osób w wieku produkcyjnym lub w specyficznie określonej grupie wieku. Stopa bezrobocia to procentowy udział bezrobotnych w całości siły roboczej (liczbie osób aktywnych zawodowo)
90 Wskaźnik aktywności zawodowej [% ludności w wieku produkcyjnym]
4
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
– Stopa bezrobocia rejestrowanego obliczana jest na podstawie danych urzędów pracy – odnosi się do osób zarejestrowanych w UP – Stopa bezrobocia wg BAEL szacowana jest na podstawie badania bezpośredniego ekonomicznej aktywności ludności o charakterze ciągłym na dużej próbie (pow. 50 tys. osób), spełniając wymagania tzw. badania LFS (Labour Force Survey), zwykle niższa niż stopa bezrobocia rejestrowanego.
Wskaźnik aktywności zawodowej - średnia dla EU27
85
Zharmonizowana stopa bezrobocia - średnia dla EU27
80
20 18 16
75
14
70
12
65
10
60
8
55
6
50
Zharmonizowana stopa bezrobocia [% aktywnych zawodowo]
4 SE DK NL DE EE LV CY FI UK PT AT LT ES SI FR CZ IE SK LU BG BE GR PL RO HU IT MT
Źródło: Eurostat dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
5
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
6
1
2011-01-14
Współczynnik aktywności zawodowej ogółem wg województw (2 kw. 2010)
Współczynnik zatrudnienia ogółem – woj. lubelskie na tle kraju (1995-2009)
W woj. lubelskim współczynnik aktywności zawodowej (ogółem oraz dla ludności w wieku produkcyjnym) jest na tle kraju relatywnie wysoki.
70,0 65,0
Lubelskie - ogółem
Polska - mężczyźni
45,0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 lata Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS. 7
2,0
łódzkie mazowieckie
wielkopolskie
świętokrzyskie śląskie
podlaskie
1,0
POLSKA pomorskie
0,0 małopolskie
podkarpackie
-1,0 -2,0 -3,0 -4,0
lubelskie
-5,0 35
40
Zmiana ws. zatrudnienia w latach 2007-2009
Zmiana ws. zatrudnienia w latach 2007-2009
Osoby w wieku 15-29 lat
opolskie
dolnośląskie lubuskie
45 50 Wsp. zatrudnienia w 2009 r.
małopolskie
4,0
warmińskomazurskie
3,0
kujawskopomorskie
POLSKA
1,0
pomorskie
mazowieckie
łódzkie lubelskie
opolskie
0,0
wielkopolskie
-1,0 lubuskie warmińskomazurskie
-2,0
mazowieckie POLSKA
2,0
opolskie
zachodniopo morskie
1,0
pomorskie
lubelskie łódzkie wielkopolskie podkarpackie
Osoby w wieku 40-49 lat
podlaskie świętokrzyskie
0,0 lubuskie
70
małopolskie
Zmiana ws. zatrudnienia w latach 2007-2009
Zmiana ws. zatrudnienia w latach 2007-2009
śląskie dolnośląskie
5,0
55
podlaskie
zachodniopo morskie podkarpackie kujawskopomorskie dolnośląskie świętokrzyskie
2,0
Struktura pracujących w sektorach działalności wg województw (XII 2009)
6,0
75 80 Wsp. zatrudnienia w 2009 r.
4,0 śląskie
3,0
zachodniopo morskie
śląskie warmińsko-
3,0
mazurskie kujawskopomorskie opolskie
2,0
podlaskie
85
podkarpackie
lubuskie pomorskie POLSKA
mazowieckie
Osoby w wieku 50-59/64 lata
małopolskie
1,0 lubelskie
0,0 łódzkie
-1,0
świętokrzyskie
-2,0
-3,0
25 74
79 84 Wsp. zatrudnienia w 2009 r.
89
27
29 31 Wsp. zatrudnienia w 2009 r.
33
35
Źródło: Bank Danych Regionalnych, GUS.
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
10
Stopa bezrobocia rejestrowanego wg województw – II kw. 2010
Stopa bezrobocia wg BAEL w woj. lubelskim w II kwartale 2010 r. wynosiła 9,6% i w porównaniu do tego samego okresu ubiegłego roku wzrosła o 1,2 punktu procentowego Dawało to 9 lokatę wśród województw Polski W przypadku mężczyzn stopa ta wynosiła 10,1%, a kobiet 9,0%.
Stopa bezrobocia rejestrowanego w woj. lubelskim na koniec czerwca 2010: 12% Nieco wyższa niż średnia dla Polski Poz. woj. lubelskiego w rankingu: 7-8
Źródło: GUS, Bezrobocie rejestrowane I—II kwartał 2010 r., s. 127.
Źródło: US w Lublinie, Aktywność ekonomiczna ludności w województwie lubelskim. Stan w II kwartale 2010 r., s. 3.
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
Źródło: GUS, Pracujący w gospodarce narodowej w 2009 r., s. 175
9
Stopa bezrobocia wg BAEL w województwach Polski – II kw. 2010
8
-1,0
4,0
Osoby w wieku 30-39 lat
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
7,0
kujawskopomorskie
3,0
Lubelskie - mężczyźni
50,0
Współczynnik zatrudnienia – Polska i województwa wg grup wieku warmińskomazurskie zachodniopom orskie
Lubelskie - kobiety
55,0
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
4,0
Polska - kobiety
%
Źródło: US w Lublinie, Aktywność ekonomiczna ludności w województwie lubelskim. Stan w II kwartale 2010 r., s. 3.
5,0
Polska - ogółem
60,0
W różnych okresach czasu daje to 3-5 lokatę w kraju, w II kw. 2010 r. - lokata 7 (por. mapa obok)
6,0
Wskaźnik obrazuje wykorzystanie zasobów pracy. Woj. lubelskie tradycyjnie posiada jedną z wyższych wartości tego wskaźnika, chociaż po 2008 roku relacja ta pogorszyła się.
11
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
12
2
2011-01-14
Stopa bezrobocia rejestrowanego w woj. lubelskim na tle Polski
Zróżnicowanie stopy bezrobocia rejestrowanego w woj. lubelskim
Woj. lubelskie charakteryzuje się tradycyjnie nieco wyższą stopą bezrobocia rejestrowanego na tle przeciętnej w kraju, przy czym od połowy 2009 r. różnica ta się zmniejsza.
Źródło: US w Lublinie, Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego, październik 2010, s. 6.
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
W październiku 2010 r. najniższa stopa bezrobocia została zanotowana w powiecie biłgorajskim – 6,4% oraz grodzkim Lublin – 9,3%, a najwyższa w świdnickim – 15,7% i włodawskim – 18,7%.
Źródło: US w Lublinie, Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego, październik 2010, s. 6.
13
Stopa długotrwałego bezrobocia wg województw – II kw. 2010
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
14
Odsetek studentów w woj. lubelskim na tle województw w Polsce w 2009 r.
Długotrwale bezrobotni — to osoby bezrobotne pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich dwóch lat, z wyłączeniem (od listopada 2005 r.) okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Woj. lubelskie posiada relatywnie wysoką na tle kraju stopę długotrwałego bezrobocia.
30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0%
max Źródło: GUS, Bezrobocie rejestrowane I—II kwartał 2010 r., s. 128.
Polska
min
Lubelskie
Źródło: Ernst & Young, PBS DGA, Raport roboczy 1 – analiza źródeł wtórnych. Raport cząstkowy w projekcie pn. „Badania i analizy zapotrzebowania na miejsca pracy w kontekście wspierania potencjału eksportowego województwa lubelskiego”, [w druku], s. 42. dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
15
Podobieństwo rynku pracy woj. lubelskiego do innych woj. – analiza skupień (1) Według wskaźników charakteryzujących aktywność zawodową, poziom zatrudnienia i bezrobocie (łącznie 13 zmiennych – po odrzuceniu zmiennych wysoko ze sobą skorelowanych
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
16
Podobieństwo rynku pracy woj. lubelskiego do innych woj. – analiza skupień (2)
Według udziałów sektorów gospodarczych w zatrudnieniu (łącznie 5 zmiennych)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Regionalnych, GUS.
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Regionalnych, GUS.
17
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
18
3
2011-01-14
Współczynnik lokalizacji – location quotient
Powiązania sytuacji na rynku pracy woj. lubelskiego ze specjalizacją sektorową gospodarki województwa
Formuła obliczeniowa dla współczynnika lokalizacji:
gdzie: – współczynnik lokalizacji w sektorze/sekcji i w okresie t, – analizowana zmienna w obszarze badanym, sektorze i, w okresie t, – analizowana zmienna w obszarze badanym ogółem, w okresie t, – analizowana zmienna w obszarze odniesienia, sektorze i, w okresie t, – analizowana zmienna w obszarze odniesienia ogółem, w okresie t.
Analiza współczynnika
lokalizacji - obliczanego w oparciu o liczbę pracujących Analiza przesunięć udziałów (shift-share) w oparciu o liczbę pracujących dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
19
20
Dynamika współczynnika lokalizacji
Współczynnik lokalizacji – interpretacja , wskazuje na większy w obszarze badanym udział danego sektora lub sekcji, niż średnio w obszarze odniesienia, co przy założeniu podobnej produktywności we wszystkich regionach i jednorodnej konsumpcji sugeruje powstawanie lokalnej nadwyżki określonych dóbr i usług, ponad popyt lokalny, które muszą być sprzedane poza granicami obszaru badanego, co w dalszej kolejności powoduje napływ środków pieniężnych do sektora/sekcji na badanym obszarze, a tym samym świadczy o konkurencyjności obszaru. , oznacza potencjalny niedobór pewnych rodzajów działalności gospodarczej, który powoduje konieczność dostarczenia spoza regionu określonych produktów i usług by zaspokoić popyt lokalny, co łączy się z wypływem środków finansowych z regionu. Granica , jako punktu podziału zwykle traktowana jest jako umowna, tj. wartości w zakresie traktuje się jako wskazujące na wartość analizowanej zmiennej podobną do wartości dla obszaru odniesienia. dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
21
Klasyfikacja sektorów/sekcji w oparciu o wartości LQ i ΔLQ
Dokładniejsza analiza współczynnika lokalizacji wymaga uwzględnienia jego zmian wraz z upływem czasu. W tym celu oblicza się tempo zmiany współczynnika lokalizacji w trakcie kilkuletniego okresu czasu, według formuły:
gdzie: – tempo zmiany współczynnika lokalizacji w sektorze/sekcji, – współczynnik lokalizacji w sektorze/sekcji i w okresie t (końcowym analizy), – współczynnik lokalizacji w sektorze/sekcji i w okresie t-1 (początkowym analizy), Posiadając informacje dotyczące wartości wskaźnika lokalizacji i tempa jego zmiany w porównaniu ze wcześniejszym okresem można wykonać graficzną analizę porównawczą pozycji wszystkich lub wybranych sektorów/sekcji posługując się wykresem rozrzutu. dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
22
Opis wyróżnionych klas Klasa I – obejmuje branże, które posiadają wysoką wartość wskaźnika lokalizacji ( ) oraz korzystną dynamikę zmian ( ). Przynależność do tej klasy jest najbardziej pożądana, a sekcje z tej grupy traktowane są jako „koła napędowe” lokalnej gospodarki. Klasa II – obejmuje sekcje, charakteryzujące się niskim poziomem lokalnej koncentracji ( ), ale wykazujące wzrost współczynnika lokalizacji ( ). Sekcje zaliczone do tej klasy mogą stać się w przyszłości potencjalnym źródłem dochodów dla gospodarki lokalnej. Klasa III – grupuje branże, wykazujące wysoki wskaźnik lokalizacji ( ), ale o zmniejszającym się znaczeniu dla regionu ( ). Dla sekcji w tej klasie należy przeanalizować przyczyny spadku potencjału gospodarczego i opracować narzędzia wsparcia kluczowych dla regionu sekcji w celu poprawy ich sytuacji konkurencyjnej i ekonomicznej. Klasa IV – grupuje sekcje o najmniejszym znaczeniu dla rozwoju gospodarki lokalnej, tj. o niskiej wartości wskaźnika lokalizacji ( ) i niekorzystnym kierunku jego zmian ( ). Wsparcie sektorów trwale zaliczonych do klasy IV przez politykę regionalną jest z reguły nieefektywne w sensie relacji nakładów do uzyskiwanych efektów.
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
23
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
24
4
2011-01-14
LQ i ΔLQ dla sekcji wg PKD 2004 w oparciu o liczbę pracujących
Analiza przesunięć udziałów – idea Analiza przesunięć udziałów (shift-share analysis) jest użyteczna do „wskazania jak struktura branżowa gospodarki wpływa na gospodarki regionalne i lokalne, do przeglądu regionalnych trendów zmian gospodarczych oraz do dostarczania decydentom wskazówek dla programowania rozwoju”. W klasycznej analizie shift-share całkowita zmiana jest dekomponowana na 3 składniki: − potencjał rozwoju (NS – national share) – część całkowitej zmiany, która może być przypisana ogólnym tendencjom zmian całej gospodarki, − struktura gospodarki (IM – industry mix) – część całkowitej zmiany, która może być przypisana strukturze branżowej gospodarki i tendencjom w każdej z branż, − konkurencyjność regionu (RS – regional shift) – część całkowitej zmiany, przypisywana pozycji konkurencyjnej regionu (odzwierciedla różnice pomiędzy tempem zmian na obszarze badanym w stosunku do obszaru odniesienia, spowodowane pozycją konkurencyjną każdego sektora/sekcji na obszarze badanym).
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
25
Analiza przesunięć udziałów dla woj. lubelskiego wg liczby pracujących ogółem
Analiza przesunięć udziałów – formuły
Komponenty zmiany całkowitej (TS) [osób] Sekcje i grupy sekcji
Potencjał rozwoju (NS)
Ogółem
gdzie:
45835,0
-2115,0
-15843,0
27877,0
-17624,5
61,7
-320,0
6628,6
8737,3
-16033,0
w tym: D. Przetwórstwo przemysłowe
5798,2
-2213,6
-4573,5
-989,0
F. Budownictwo
1702,4
4234,1
2506,5
8443,0
G. Handel i naprawy
5586,4
2481,4
-1068,8
6999,0
468,0
1092,8
-154,8
1406,0
1159,3
-1409,3
1885,0
788,9
764,4
712,7
2266,0
K. Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi dla firm L. Administracja publiczna i obrona narodowa; ubezpieczenia społeczne i zdrowotne M. Edukacja
1681,8
1800,4
-540,3
2942,0
1914,3
-565,1
-418,2
4009,4
-3263,8
-735,6
10,0
N. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna O. Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała
2631,7
-714,1
855,5
2773,0
1045,4
-217,1
380,7
1209,0
J. Pośrednictwo finansowe
a
28
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
Analiza przesunięć udziałów dla woj. lubelskiego (podm. 9+, bez roln. indywid.) Komponenty zmiany całkowitej (TS) [osób]
Ogółem AB. Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo CDE. Przemysł F. Budownictwo G. Handel i naprawy H. Hotele i restauracje I. Transport, gospodarka magazynowa i łączność J. Pośrednictwo finansowe M. Edukacja N. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Pozostałe sekcje
29
931,0
łącznie z osobami pracującymi w indywidualnych gospodarstwach rolnych
27
Sekcje i grupy sekcji
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
-667,0
2135,0
I. Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Analiza przesunięć udziałów dla woj. lubelskiego wg liczby pracujących ogółem
Zmiana całkowita (TS) 2008 vs. 2006 [osób]
Konkurencyjność regionu (RS)
17242,7
a
H. Hotele i restauracje
– zmiana całkowita w sektorze/sekcji i – zmiana wywołana potencjałem rozwoju całej gospodarki odniesiona do sektora/sekcji i – zmiana wywołana strukturą branżową gospodarki dla sektora/sekcji i – zmiana wywołana konkurencyjnością regionu dla sektora/sekcji i – analizowana zmienna w obszarze badanym, sektorze i w okresie końcowym – analizowana zmienna w obszarze badanym w sektorze i w okresie początkowym – analizowana zmienna w obszarze odniesienia, sektorze i w okresie końcowym – analizowana zmienna w obszarze odniesienia w sektorze i w okresie początkowym – analizowana zmienna w obszarze odniesienia (ogółem) w okresie końcowym – analizowana zmienna w obszarze badanym (ogółem) w okresie początkowym
Struktura gospodarki (IM)
CDE. Przemysł
AB. Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
26
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
Zmiana całkowita (TS) [osób]
Potencjał rozwoju (NS)
Struktura gospodarki (IM)
Konkurencyjność regionu (RS)
25607,9
-2059,9
-8381,0
387,6
-368,7
-268,9
-250,0
6836,8 1153,3 3008,4 244,2
-2763,7 1463,2 3451,6 430,4
-5128,1 2135,5 -1096,0 -324,6
-1055,0 4752,0 5364,0 350,0
1791,3
564,0
-1904,3
451,0
749,0 4638,2
463,2 -4357,3
437,9 -640,9
1650,0 -360,0
2733,8
-1940,3
964,6
1758,0
4065,3
997,8
-2556,1
2507,0
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
15167,0
30
5
2011-01-14
Analiza przesunięć udziałów dla woj. lubelskiego (podm. 9+, bez roln. indywid.)
Synteza (1)
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
31
Synteza (2)
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
32
Dziękuję za uwagę!
Analizy współczynników lokalizacji i ich względnych zmian obliczane według liczby pracujących w nie wskazują na silną (poza sektorem rolniczym) i wzrastającą specjalizację regionu (w niewielkim zakresie dotyczy to logistyki, budownictwa i edukacji) Co prawda analizy oparte na współczynnikach lokalizacji i ich względnych zmianach nie precyzują przyczyn specjalizacji a jedynie jej poziom i jego zmiany, to analiza przesunięć udziałów pozwala na – dość nieprecyzyjne co prawda – rozdzielenie zmian strukturalnych wg ich przyczyn. W przypadku woj. lubelskiego pozytywny wpływ dla większości sekcji ma ogólny rozwój kraju i związany z nim potencjał rozwojowy, negatywny wpływ struktura gospodarki i lokalna jej konkurencyjność.
dr Radosław Mącik - Rynek pracy woj. lubelskiego na tle innych regionów Polski
Analizy zagregowanych wskaźników charakteryzujących sytuację na rynku pracy w woj. lubelskim na tle innych województw Polski są dostarczają dość optymistycznych wniosków, co do aktywności zawodowej oraz poziomu bezrobocia Wysoka aktywność zawodowa ludzi w wieku 50+ na tle kraju byłaby zjawiskiem satysfakcjonującym, gdyby nie niska aktywność i relatywnie wysokie bezrobocie ludzi młodych i osób z wykształceniem wyższym w województwie. Podobnie dość wysokie bezrobocie długoterminowe może świadczyć o niskim popycie na pracę w woj. lubelskim (oprócz strukturalnego niedopasowania popytu i podaży pracy w regionie). Pod względem wskaźników charakteryzujących rynek pracy Lubelskie podobne jest do Podkarpackiego i Świętokrzyskiego, a pod względem struktury sektorowej zatrudnienia do Podlaskiego i Świętokrzyskiego.
Kontakt: wizytówka w kodzie QR e-mail:
[email protected]
33
6
2011-01-14
Zatrudnienie i potrzeby zatrudnieniowe Podsumowanie 3 edycji badań pracodawców
Dr Dariusz Wadowski Instytut Socjologii KUL
Zatrudnienie w badanych przedsiębiorstwach
Zatrudnienie nowych pracowników między edycjami badań – w okresie 6 mies. poprzedzających badanie
Zatrudnienie w badanych przedsiębiorstwach
Najczęściej zatrudniani pracownicy o okresie 6 mies. poprzedzających badania Kategoria zawodowa
XII-09
VI-10
Pracownik produkcji
224
446
Górnik
232
25
Pracownik fizyczny
174
235
Nauczyciel
89
15
Mechanik
56
5
Nauczyciel akademicki
53
25
Pakowacz
52
15
Kierowca
49
38
Sprzedawca
35
43
Pracownik administracji
28
107
Handlowiec
23
10
Operator maszyn i urządzeń
17
15
Robotnik drogowy
13
16
Pracownik budowlany
-
173
Spawacz-ślusarz
-
71
Przedstawiciel handlowy
-
55
Lekarz
-
54
1
2011-01-14
Odsetki pracodawców zwalniających pracowników między edycjami badań – w okresie 6 mies. poprzedzających badanie
Bilans miejsc pracy w okresach między badaniami XII-09
VI-10
595
1008
Liczba miejsc pracy zlikwidowanych
327
569
Bilans
268
439
Liczba miejsc pracy utworzonych
Liczba pracowników planowanych do zatrudnienia w perspektywie 12 miesięcy
Liczba zwolnionych pracowników w okresie 6 mies. poprzedzających badanie
Odsetki badanych pracodawców planujących zatrudnienie nowych pracowników w perspektywie 12 miesięcy
Powody zatrudnienia nowych pracowników
2
2011-01-14
Plany zatrudnienia w perspektywie 12 miesięcy według wielkich grup zawodowych
Plany zatrudnienia i ich realizacja Liczba miejsc pracy
XII-09
VI-10
Planowane w poprzedniej edycji badań do utworzenia w ciągu 12 mies.
1230
611
Faktycznie utworzone miejsca pracy w ciągu 6 mies. poprzedzających badanie
595
1008
48,4%
165,0%
Wskaźnik realizacji planów
Grupy zawodowe
Plany zatrudnienia w perspektywie 12 miesięcy – wybrane kategorie zawodowe Kategorie zawodowe
VI-09
XII-09
VI-10
Specjaliści ochrony zdrowia
33
8
10
Nauczyciele szkół wyższych
31
10
2
Nauczyciele gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, podstawowych i przedszkoli
33
5
41
Pracownicy ds. finansowych i handlowych
6
23
22
VI-09
XII-09
Kierownicy
3,5
2
VI-10 1
Specjaliści
145
36
65
Technicy i inny średni personel
26
33
48
Pracownicy biurowi
39
9
23
Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy
64
29
97
Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
541
543
178
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
74
46
51
Pracownicy przy pracach prostych
616
695
534
Plany zatrudnienia nowych pracowników w perspektywie 12 miesięcy według sekcji PKD VI-09
XII-09 VI-10
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
-
-
Przemysł, w tym przetwórstwo przemysłowe
748
839
565
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektr., gaz, wodę
-
4
-
Budownictwo
132
111
118
Handel i naprawy
42
23
58
Hotele i restauracje
4
-
-
2
Informatorzy, pracownicy biur podróży, recepcjoniści, telefoniści
29
-
-
Pracownicy usług ochrony
39
12
16
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
17
19
21
Sprzedawcy i demonstratorzy
19
13
61
Pośrednictwo finansowe
-
-
-
Górnicy i robotnicy obróbki kamienia
55
50
20
Obsługa nieruchomości i firm
-
300
142
Robotnicy budowlani robót stanu surowego
360
5
91
Adm. publ. i obrona nar.; obowiązkowe ubezp. społ. i zdrow.
5
18
19
Mechanicy maszyn i urządzeń
51
56
4
Edukacja
78
30
47
Elektrycy
52
-
-
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna
97
26
10
Kierowcy pojazdów
38
14
21
Działalność usł., komunal. społ., i indywid., pozostała
334
25
12
Pracownicy przy pracach prostych
608
678
470
Plany zatrudnienia nowych pracowników w perspektywie 12 miesięcy według powiatów
Plany zatrudnienia nowych pracowników w perspektywie 12 miesięcy według powiatów
Powiat
VI-09
XII-09
VI-10
Powiat
VI-09
XII-09
VI-10
Bialski
11
9
6
Puławski
508
563
373
Biłgorajski
10
3
4
Radzyński
5
25
5
Chełmski
-
-
-
Rycki
1
5
2 8
Hrubieszowski
-
20
5
Świdnicki
11
10
Janowski
1
-
30
Tomaszowski
-
13
4
Krasnostawski
-
10
100
Włodawski
-
2
2
Kraśnicki
7
11
30
Zamojski
10
15
-
Lubartowski
-
-
1
m. Biała Podlaska
41
90
53
Lubelski
74
10
80
m. Chełm
42
29
32
Łęczyński
150
106
-
m. Lublin
521
467
194
Łukowski
m. Zamość
47
4
45
63
4
19
Opolski
-
-
1
Parczewski
-
9
-
3
2011-01-14
Odsetki badanych pracodawców planujących zwolnienia pracowników w perspektywie 12 miesięcy
Plany zwolnień w perspektywie 12 miesięcy według wielkich grup zawodowych Grupy zawodowe
Planowana redukcja miejsc pracy w perspektywie 12 miesięcy
VI-09
XII-09
Kierownicy
2
1
1
Specjaliści
33
40
51
Technicy i inny średni personel
16
4
3
Pracownicy biurowi
7
148
7
Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy
4
11
21
Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
38
65
15
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
39
237
32
Pracownicy przy pracach prostych
24
600
556
Relacja planowanych przyjęć i zwolnień w perspektywie 12 miesięcy według wielkich grup zawodowych VI-09
Grupy zawodowe
Cechy wymagane od kandydatów do pracy (wartości średnie w skali od 1 do 5) Cechy
VI-10
XII-09
VI-10
p
z
r
p
z
r
p
z
r
Kierownicy
3,5
2
1,5
2
1
1
1
1
0
Specjaliści
112
36
40
-4
65
51
14
145
33
Technicy i inny średni personel
26
16
10
33
4
29
48
3
45
Pracownicy biurowi
39
7
32
9
148
-139
23
7
16
Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy
64
4
60
29
11
18
97
21
76
Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
541
38
503
543
65
478
178
15
163
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
74
39
35
46
237
-191
51
32
19
Pracownicy przy pracach prostych
616
24
591
695
600
95
534
556
-22
Cechy wymagane od pracowników w poszczególnych grupach zawodowych
VI-09
VI-10
Przeciętna
Dyspozycyjność
1,61
1,58
1,60
Samodzielność
1,55
1,51
1,54
Obowiązkowość
1,22
1,24
1,23
Uczciwość
1,29
1,22
1,26
Lojalność
1,67
1,70
1,68
Inwencja
1,86
2,00
1,91
Operatywność
1,64
1,72
1,67
Pracowitość
1,20
1,14
1,18
Chęć podnoszenia kwalifikacji
1,73
1,95
1,81
Grupy zawodowe Kierownicy
Dyspozycyjność, samodzielność, obowiązkowość, uczciwość, lojalność, inwencja, operatywność, pracowitość, wyższe lub średnie wykształcenie, znajomość obsługi komputera
Specjaliści
Obowiązkowość, pracowitość, wyższe wykształcenie, znajomość języków obcych i obsługi komputera
Technicy i inny średni Uczciwość, pracowitość, obowiązkowość, minimum średnie personel wykształcenie techniczne, znajomość obsługi komputera
Pracownicy biurowi
Pracowitość, uczciwość, obowiązkowość, minimum średnie wykształcenie, znajomość obsługi komputera
Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy
Obowiązkowość, uczciwość, pracowitość, chęć podnoszenia kwalifikacji, minimum wykształcenie zasadnicze zawodowe, znajomość obsługi komputera
4
2011-01-14
Cechy wymagane od pracowników w poszczególnych grupach zawodowych Grupy zawodowe Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
Samodzielność, pracowitość, wykształcenie minimum zasadnicze zawodowe
Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
Pracowitość, uczciwość, samodzielność, prawo jazdy
Pracownicy przy pracach prostych
Obowiązkowość, pracowitość
5
2011-01-14
Sytuacja ekonomiczna przedsiębiorstw na Lubelszczyźnie na podstawie trzech edycji badań pracodawców zrealizowanych przez Krzysztof Markowski Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Urząd Statystyczny w Lublinie
[email protected] [email protected]
Plan prezentacji • Lubelskie firmy na tle Polski • Informacje o badaniach i firmach badanych • Ocena kondycji ekonomicznej
Liczba przedsiębiorstw na Lubelszczyźnie 7523 163703 164000 162000
1585
160000
156180 158000
154595 156000 154000 152000 150000
2008
2009
2010
1
2011-01-14
Nazwa sekcji
Symbol
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Budownictwo Przetwórstwo przemysłowe Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Transport i gospodarka magazynowa Pozostała działalność usługowa Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Edukacja Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Informacja i komunikacja Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Górnictwo i wydobywanie Organizacje i zespoły eksterytorialne
Liczba
%
G F C M H S Q P K
50886 19233 13105 11732 11585 11129 8992 5766 5664
31,1% 11,7% 8,0% 7,2% 7,1% 6,8% 5,5% 3,5% 3,5%
I L A
4467 4418 4218
2,7% 2,7% 2,6%
N R J
3263 3076 2852
2,0% 1,9% 1,7%
O
2449
1,5%
E
473
0,3%
D B U
196 195 4
0,1% 0,1% 0,0%
Struktura przedsiębiorstw 155808; 95,18%
1155; 0,71% 158; 0,10%
Mikro
Struktura firm w 2010 r. > 10 pracowników 1155; 15%
3% 3%
6582; 83%
Duże
14%
27%
18%
P - Edukacja C - Przetwórstwo przemysłowe Q - Opieka H - Transport Pozostałe sekcje
Duże
Edycja II
7% 17%
Rozlokowanie badanych firm
G - Handel F - Budownictwo O - Administracja publiczna I - Zakwaterowanie i gastronomia
Wielkość badanych firm
Siedziba firmy
Edycja I
Wieś Miasto do 25 tys. mieszk. Miasto 25-100 tys. mieszk. Miasto pow. 300 tys. mieszk. Braki danych
31
27
29
54
66
52
64
63
75
44
45
44
Ogółem
Średnie
5% 6%
Średnie
Małe
Liczba firm w sekcjach
158; 2%
Małe
6582; 4,02%
Edycja III
6
1
0
199
202
200
2
2011-01-14
Kondycja firmy w ocenie przedsiębiorców
Wpływ kryzysu na kondycje ekonomiczną
Wpływ kryzysu na kondycję
Perspektywa rozwoju za rok
Dziękuje za uwagę
Krzysztof Markowski Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Urząd Statystyczny w Lublinie
[email protected] [email protected]
3
2011-01-14
Mariola Łaguna Instytut Psychologii KUL
Rola pozytywnych przekonań w aktywnym radzeniu sobie z bezrobociem Obserwatorium Lubelskiego Rynku Pracy Lublin, 14 stycznia 2011
Brak pracy jako sytuacja trudna
Radzenie sobie w sytuacji bezrobocia
Sytuacja bezrobocia stanowi dla wielu osób sytuację trudną v Spadek dochodów, utrata standardu materialnego v Utrata stabilizacji życiowej v Pogorszenie stanu zdrowia v Spadek zadowolenia z życia v Poczucie braku perspektyw na przyszłość v Poczucie beznadziejności
v Bierne sposoby radzenia sobie w sytuacji bezrobocia v Aktywne radzenie sobie w sytuacji bezrobocia – Poszukiwanie zatrudnienia – Samozatrudnienie, założenie własnej firmy
(Bańka, 1992; Kasprzak, 2006; Le, 1999; Retowski, 1995)
Aktywne radzenie sobie a posiadane przekonania na własny temat
Proces poszukiwania pracy jako proces realizacji celu
v Jaką rolę w aktywnym radzeniu sobie mogą odgrywać przekonania na własny temat? v Pozytywna ocena samego siebie sprzyja wyższej jakości życia u osób bezrobotnych i pomaga aktywnie radzić sobie w sytuacji utraty pracy (McKee-Ryan, Song, Wanberg i Kinicki, 2005)
Propozycja by ujmować poszukiwanie pracy jako proces realizacji celu (Feather, 1990) Pierwsze etapy to v sposób spostrzegania celu (Rotter, 1990) wartość, oczekiwanie (szanse realizacji) v intencja realizacji celu (Ajzen i Fisbein, 2000), v planowanie działań prowadzących do celu (Gollwitzer, Fujita i Oettingen, 2004; Heckhausen i Gollwitzer, 1987)
1
2011-01-14
Proces realizacji celu – przyjęty model zależności
Ocena celu
Intencja działania
Rola przekonań w procesie realizacji celu
Plan działania
Realiza cja
celu
Przekonania a proces realizacji celu – przyjęty model zależności
Przekonania v Ogólna samoocena (Kernis, 2006; Kwan i Mandisodza, 2007) v Przekonanie o własnej skuteczności (Bandura,
Samoocena
1986, 2007)
Uogólniona skuteczność Skutecznośćw danej dziedzinie
Posiadane przez osobę przekonania na własny temat mogą oddziaływać v bezpośrednio, v ale także pośrednio na kolejne etapy procesu realizacji celu.
Ocena celu
Intencja działania
Plan działania
Realiza cja celu
Nadzieja Optymizm
- w odniesieniu do wykonania konkretnego zadania tu: poszukiwania pracy / zakładania firmy - uogólnione poczucie własnej skuteczności (Jerusalem, Schwarzer, 1992; Luszczynska i in., 2005; Luszczynska, GutiérrezDoña i Schwarzer, 2005)
v Nadzieja (Shorey i in., 2002; Snyder i in. 2000; Snyder, 2002) v Optymizm (Carver i Scheier, 2002; Scheier, Carver i Bridges, 1994; Peterson, 2000 )
Pytania badawcze
Badanie 1 – Metody badań v Skala Samooceny SES Rosenberga (Łaguna, Lachowicz-
v W jakim stopniu przekonania na własny temat
mogą przyczyniać się do efektywnego przechodzenia od oceny celu do sformułowania intencji, a następnie planów działania? v Jak przebiega ten proces w przypadku poszukiwania pracy przez osoby bezrobotne? Badanie 1 v Jak przebiega ten proces w przypadku zakładania własnej firmy przez osoby bezrobotne? Badanie 2
Tabaczek i Dzwonkowska, 2007) alfa=0,81
v Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności GSES (Schwarzer, Jerusalem i Juczyński, 2001) alfa=0,83
v Skale Skuteczności w Poszukiwaniu Pracy (Łaguna, 2005)alfa=0,70 v Kwestionariusz Nadziei na Sukces KNS Snydera (Łaguna, Trzebiński i Zięba, 2003) alfa=0,83
v Test Orientacji Życiowej LOT-R Scheiera, Carvera i Bridges (Juczyński, 2001) alfa=0,65
v Kwestionariusz Celów KCEL II (Zaleski, 1991) podskale ważność celu, szanse realizacji alfa=0,68 i 0,83
v Skale intencji i planu poszukiwania pracy alfa=0,71 i 0,86
2
2011-01-14
Badanie 1 – Wyniki: analiza ścieżek Badanie 1 – Osoby badane Samoocena
v Badania metodą ankiety pocztowej v Losowa próba 3000 adresatów (2,06% populacji osób bezrobotnych w województwie lubelskim) v Odesłało 569 osób badanych (18,97% stopy zwrotu) v Wiek: 19-60 lat v Płeć: 67,5% kobiet, 32,2% mężczyzn v Czas pozostawania bez pracy M = 34,46 m-cy (SD =
,16
,38 ,47
,48
-,09
Skuteczność szukania pracy
,09
dI
dP
,27
,42
Wartość
,16
,19
,23 ,19
,61
,27
Intencja ,51
,21
,50
Plan
,15 ,36
,10
Szanse
Nadzieja
,31
dW
-,11
,22 ,10
,51
dS
44,49) ,10
Optymizm
(chi2 = 5,891; df = 6; p = 0,435; RMSEA < 0,001; GFI = 0,996) Łaguna, 2010
Badanie 2 - Zakładanie własnej firmy
v Jak przebiega proces realizacji celu w
przypadku zakładania własnej firmy przez osoby bezrobotne? v Jaką rolę odgrywają w nim przekonania na własny temat?
Badanie 2 – Osoby badane
v Badania metodą ankiety pocztowej v Dobór losowy V 415 osób bezrobotnych, podgrupa kobiet odlosowana z większej puli dla wyrównania proporcji płci v Wiek: 18-60 lat v Płeć: 44,7% kobiet, 55,3% mężczyzn v Czas pozostawania bez pracy M = 33,26 m-cy (SD = 40,38)
Badanie 2 - Metody badań v Skala Samooceny SES Rosenberga
Badanie 2 – Wyniki: analiza ścieżek Badani: 606 osób (18-64 lata); 278 M, 328 K
(Łaguna, Lachowicz-Tabaczek i Dzwonkowska, 2007) alfa=0,81
dW
v Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności GSES
Samoocena
(Juczyński, 2001) alfa=0,65
v Kwestionariusz Celów KCEL II (Zaleski, 1991) podskale ważność celu, szanse realizacji alfa=0,68 i 0,83
v Skale intencji i planu działania alfa=0,76 i 0,95
,15
,31
v Skala Skuteczności Przedsiębiorczej (Łaguna, 2006) alfa=0,96 v Kwestionariusz Nadziei na Sukces KNS Snydera v Test Orientacji Życiowej LOT-R Scheiera, Carvera i Bridges
,18
,35
Wartość
dI
(Schwarzer, Jerusalem i Juczyński, 2001) alfa=0,83
(Łaguna, Trzebiński i Zięba, 2003) alfa=0,83
-,20
,53
Skuteczność przedsiębiorcza
,51
,19
,26
Szanse
Nadzieja
,33
Intencja
,11
dP
,71 ,72
Plan
,54
,49
,47
,17 ,25
,12 ,26
,08
,50
,22
dS
-,07
Optymizm
(chi2 = 3,734; df = 8; p = 0,880; RMSEA = 0,001; GFI = 0,998) Łaguna, 2010
3
2011-01-14
Podsumowanie
Podsumowanie v Przekonanie o skuteczności w poszukiwaniu pracy oraz w przekonanie o skuteczności przedsiębiorczej ma największy pozytywny wpływ na wszystkie etapy procesu realizacji celu. v Nadzieja podwyższa pozytywną ocenę celu. v Wysoki poziom optymizmu sprzyja wyższej ocenie szans powodzenia w poszukiwaniu pracy, ale może obniżać planowanie działań przedsiębiorczych.
v Wysoka samoocena obniża ocenę wartości celu i intencję jego realizacji. v Uogólnione przekonanie o skuteczności ma znaczenie, jednak okazało się nieistotne po uwzględnieniu pozostałych zmiennych w modelu. v Na intencję szukania pracy/zakładania firmy oraz planowanie działań największy wpływ ma sposób oceny wartości celu.
Wnioski dla praktyki wspierania osób bezrobotnych
Wnioski dla praktyki wspierania osób bezrobotnych
v Warto rozwijać przede wszystkim specyficzne dla danego zadania przekonanie o skuteczności w poszukiwaniu pracy oraz w przekonanie o skuteczności przedsiębiorczej. v Działania zmierzające do podwyższania ogólnej samooceny mogą przynieść skutek odwrotny do zamierzonego, obniżyć gotowość do działania.
v Oprócz pracy nad budowaniem przekonania o własnej skuteczności warto analizować sposób oceny celu, pracować nad pozytywną oceną wartości pracy, samozatrudnienia oraz wskazywać szanse na osiągnięcie celu.
Gdzie o tym przeczytać? v Wyniki tych badań zostały opublikowane w: Łaguna M. (2010). Przekonania na własny temat i aktywność celowa. Badania nad przedsiębiorczością. Gdańsk: GWP.
Zapraszam do dyskusji e-mail:
[email protected]
4
2011-01-14
Uwarunkowania sukcesu zakładania własnej firmy Bohdan Rożnowski, Katedra Psychologii Organizacji i Zarządzania, KUL
14. stycznia 2011
Struktura prezentacji
Cel badań
• • • •
Cel badań Problem Metodologia badań Zakładanie działalności oczami respondentów • Uwarunkowania zakładania działalności gospodarczej w oparciu o dotację • Podsumowanie
• Celem badań jest diagnoza czynników ułatwiających (i utrudniających) rozpoczęcie oraz prowadzenie działalności gospodarczej osobom bezrobotnym, które uzyskały dotację z urzędu pracy
• Jednym z największych problemów polskiego rynku pracy jest niski wskaźnik aktywności zawodowej Polaków, któremu towarzyszy wysoki odsetek osób długotrwale bezrobotnych (Boni, 2008). Ważnym zagadnieniem jest znalezienie efektywnych sposobów poprawy wskaźnika aktywności zawodowej populacji Polaków.
•
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku stanowi, że osoby bezrobotne mogą korzystać z następujących form aktywizacji zawodowej (Dz.U. Nr 99, poz. 1001 ze zm.): – – – – – – – – –
Dodatek aktywizacyjny, Prace interwencyjne, Prace społecznie użyteczne, Staż i przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, Pożyczki szkoleniowe, Roboty publiczne, Stypendia w okresie kontynuowania nauki, Szkolenia, Zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania w trakcie udziału w szkoleniach,
– Wsparcie działalności gospodarczej.
1
2011-01-14
Źródła dotacji na otwarcie działalności gospodarczej • W badaniach objętych projektem skoncentrowano się na jednej z form aktywnego wspierania zatrudnienia w postaci dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, którą osoby zainteresowane mogą otrzymać w powiatowych urzędach pracy. • Szacuje się, że w 2008 r. dzięki temu systemowi pomocy utworzono około 200 tys. miejsc pracy patrz Janus B., (2008). Kiedy możemy utracić dotację, http://www.biznesfirma.pl/Kiedy_mozemy_utracic_dotacje_,13941.html , pobrano dnia 05.05.2009 r.
• Fundusz Pracy (najwięcej udzielonych dotacji) • Europejski Fundusz Społeczny w ramach działania 6.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Warunki ich przyznawania różnią się zarówno pomiędzy powiatami, ale też w ramach poszczególnych urzędów istnieją różne edycje udzielania tej formy wsparcia – różniące się wysokością, celami, na które przeznaczano dotację oraz innymi warunkami jej udzielania.
Warunki otrzymania wsparcia z Funduszu Pracy
Pytania badawcze
• Wniosek o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej może być uwzględniony, w przypadku, gdy bezrobotny spełnia m.in. następujące warunki: • w okresie 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, szkolenia, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych, • nie otrzymał w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku pożyczki z Funduszu Pracy lub z innych funduszy publicznych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej.
• Co w treści regulaminów oraz warunków wpisanych w otoczenie gospodarcze stanowi pomoc (ułatwienie) a co utrudnienie w efektywnym spożytkowaniu przez osoby bezrobotne dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej? • Czy regulaminy udzielania dotacji nie stanowią znaczącego ograniczenia efektywności działania podmiotów gospodarczych, których działania mają wspierać? • Czy osoby biorące dotację dysponują zasobami wystarczającymi by skutecznie prowadzić działalność gospodarczą nie tylko w okresie wymaganym warunkami umowy? • Które z zasobów potrzebnych do efektywnego prowadzenia działalności gospodarczej należy wzmacniać?
Kwestionariusz ankiety
Metodologia badań (1)
Składał się z następujących części: • Ocena stopnia trudności rozpoczęcia, a także ocena jakości prowadzenia działalności gospodarczej, • Czynniki tkwiące w sytuacji, np.: dostęp do informacji o rynku, sytuacja na lokalnym rynku towarów i usług, pomoc doradcza, wsparcie finansowe, dostęp do potrzebnych w firmie towarów i usług, rozpoznanie rynku. • Czynniki osobiste: determinacja, potrzeba osiągnięć, konsekwencja w działaniu, posiadanie planu działania • Rola urzędu pracy udzielającego dotacji, np.: Regulamin udzielania dotacji, pomoc w pozyskaniu dotacji, pomoc w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. • Informacje o osobie badanej: wiek, płeć, wykształcenie, staż bezrobocia, powiat otrzymania dotacji, przedmiot działalności gospodarczej, wysokość dotacji, data uzyskania dotacji, na co została ona spożytkowana, przez ile miesięcy badany prowadził działalność gospodarczą.
• •
• •
Zrezygnowano z objęcia badaniami osób, które otrzymały dotację wcześniej niż dwa lata temu. Na podstawie danych dotyczących liczby osób bezrobotnych wyrejestrowanych z powodu podjęcia subsydiowanej działalności gospodarczej pochodzących z powiatowych urzędów pracy województwa lubelskiego[1] oszacowano, że wielkość populacji badanych na koniec 2009 r. wyniosła 6457. Jednostką próby była osoba, która uzyskała dotację na prowadzenie działalności gospodarczej z urzędu pracy i prowadzi lub prowadziła działalność gospodarczą. Stworzono operat – listę wszystkich beneficjentów tej formy aktywnego wsparcia w województwie. Pełna lista beneficjentów, którzy w latach 20082009 otrzymali dotację zawierająca adresy pocztowe stanowi podstawę do losowania próby badawczej. Wielkość próby została określona w projekcie na 500 osób.
[1] Dane WUP Lublin: bezrobotni wyrejestrowani - zestawienia roczne (stan na koniec III kwartału 2009) http://www.wup.lublin.pl/wup/index.php?kat=175
2
2011-01-14
Metodologia badań (2) •
Został zastosowany dobór warstwowo-losowy z wykorzystaniem metody równych interwałów w ramach poszczególnych warstw. Ujmując stosunek liczebności próby do liczebności populacji interwał wynosił ok. 13 (6457 / 500), przy czym należało każdorazowo dopasować go do wyodrębnionej subpopulacji, tak by ujmował odpowiednie proporcje w jej zakresie. Populację podzielono na kilka warstw wyróżnionych według kryteriów: • Powiat otrzymania dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, ważne, żeby próba objęła jednostki z każdego powiatu. Dlatego podmioty były losowane z subpopulacji każdego powiatu proporcjonalnie do liczby udzielonych dotacji przez tamtejszy urząd pracy. • Powodzenie i brak w prowadzeniu firmy w dniu badania. 200 ankiet zostało wysłanych do osób, które otrzymały dotację w roku 2009. 300 ankiet rozesłano do osób, które uzyskały dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej ponad 12 miesięcy temu (rok 2008) i obecnie prowadzą lub nie prowadzą działalności gospodarczej, ale nie musiały zwracać dotacji.
12% 10%
Metodologia badań (3) • Zastosowano metodę badań przy pomocy ankiety pocztowej, • Uzyskano wskaźnik zwrotności na poziomie 23% • N=115 respondentów • 52,6 Mężczyzn; 47,4 Kobiet
gimnazjalne lub podstawowe; 3,5
wyższe magisterskie; 18,4
8% 6%
zasadnicze zawodowe; 20,2
4% 2%
Bia
ła
bia Po l sk dl i a b i sk łg a or aj sk hr C i ub he ł ie sz m ow s kr jano ki as no wsk st i aw kr ski a l u śn i c ba k r to i ws l u ki be ls k Lu i łę blin cz yń łu ski ko w s op ki pa ols rc k ze i w pu ski ła w ra sk dz i yń sk i ry św ck i i to d m nic as k zo i w ws ło da ki w za ski m oj Z a ski m oś ć
0%
wyższe zawodowe; 15,8 średnie technicze; 24,6
średnie ogólne; 17,5
Wykres 1. Rozkład procentowy badanej grupy - powiaty
Wykres 2. Wykształcenie respondentów w procentach
zakład produkcyjny 1%
sklep internetowy 4%
warsztat rzemieślniczy 4% ponad 20 tyś; 0,9%
sklep tradycyjny 23%
12-14 tyś; 22,6% 18-20 tyś; 35,7%
14-16 tyś; 20,0% 16-18 tyś; 20,9%
firma usługowa 68%
Wykres 3. Przedmiot działalności badanych firm
Wykres 4. Kwoty dotacji uzyskane przez respondentów
3
2011-01-14
nie; 3,5 2008; 41,7
2009; 58,3
tak; 96,5
Wykres 5. Rok rozpoczęcia działalności przez rrespondentów
Wykres 6. Prowadzenie działalności gospdarczej przez respondentów
powyzej 61 m-cy; 5,2 49-60 m-cy; 0,9
bardzo łatwe; 13,0
braki ; 9,6
37-48 m-cy; 3,5
bardzo trudne; 0,9 raczej trudne; 9,6
0-3 m-cy; 20,9
25-36 m-cy; 3,5 21-24 m-cy; 4,3
19-21 m-cy; 3,5
4-6 m-cy; 20,9
średnie; 40,0
raczej łatwe; 36,5
16-18 m-cy; 4,3 6-9 m-cy; 9,6
13-15 m-cy; 2,6 10-12 m-cy; 11,3
Wykres 7. Staż bezrobocia respondentów
z dec ydowanie nieprz ydatna; 2,3
5,0 4,5
4,21
rac z ej nieprz ydatna; 2,3
3,83
3,77
4,0
Wykres 9. Ocena trudności założenia działalności gospodarczej
z dec ydowanie prz ydatna; 41,4
3,5 3,0
ś rednio prz ydatna; 23,0
2,5 2,0 1,5 1,0
pomysł na firmę
organizacyjne (lokal, sprzęt, zatowarowanie, itp.)
rejestracja firmy w urzędach i ZUS
Wykres 10. Ocena trudności działań koniecznych w trakcie zakładania firmy
rac z ej prz ydatna; 31,0
Wykres 11. Ocena przydatności pomocy w zakładaniu firmy ze strony urzedów pracy
4
2011-01-14
90,0
60,0
82,0
na etapie z akładania
80,0
50,0
70,0 60,0
na etapie dz iałania
40,0
50,0
30,0
40,0 30,0
20,0
20,0
11,2
10,0
6,3
10,0
0,5
0,0
sprzęt, wyposażenie, oprogramowanie
remont i adaptacja lokalu
własne szkolenia
0,0
inne
bardz o małe
Wykres 12. Procent środków z dotacji przeznanych na poszczególne cele
4,5
rac z ej małe
ś rednie
rac z ej duż e
Wykres 13. R rozpoznanie rynku i branży
na etapie z akładnia na etapie prowadz enia
na etapie z akładania firmy na etapie prowadz enia firmy
4,0 3,75
3,99
3,76
3,5
3,44
3,93
3,39
3,0
2,95
3,13 2,83
2,5 2,31
2,31
2,30
2,0 1,5
informacja o rynku
bardz o duż e
konkurencja w rynek fachowa pomoc branż y produktów lub doradcz a w us ług biznes ie
ws parcie finansowe
dostęp do półproduktów / towarów / us ług
Wykres 14. Ocena sytuacji rynkowej przez respondentów na etapie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej
4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0
2,89 2,14
2,17
2,01
2,08
warunki, na jakich obowiąz ek urz ąd udz ielał wydatkowania dotacji dotac ji w prz ec iągu jednego mies iąca
2,46 1,85
2,87
2,43 1,85
ogranicz enia obowiąz ek dotycz ące prowadz enia moż liwoś ci dz iałalnoś ci prz ez nacz enia gos podarcz ej prz ez ś rodków z dotacji 12 m-cy pod groź bą (na co moż na z wrotu dotacji wydać pieniądz e)
koniecz noś ć wnies ienia poręcz enia / z abez piecz enia
Wykres 15. Utrudnienia związane z wykorzystaniem dotacji na założenie i prowadzenie własnej działalności gospodarczej
5,0 4,5 4,0
4,24
3,5 3,0 2,5
3,36
3,25
Rejestracja firmy w urzędach: miasta / gminy, skarbowym, statystycznym oraz w ZUSie
3,31 2,98
Sprawy organizacyjne, np. zorganizowanie lokalu, sprzętu, pozyskanie towaru, materiałów, półproduktów
2,0 1,5 1,0 ogólna ocena wiarygodnośc zadowolenie z kredytowa dochodów
realizacja celów
satysfakcja klientów
Wykres 16. Ocena własnej działalności gospodarczej
β=0,41
β=0,33
ocena trudności w zakładaniu biznesu w oparciu o dotację
Wymyślenie czym firma będzie się zajmować (pomysł)
5
2011-01-14
Co powoduje, że łatwiej założyć firmę
Wytrwałość beneficjenta
Dostępność informacji
Co pozwala założonej firmie być w dobrej sytuacji Zapotrzebowanie na produkty
β=0,37
β=-0,32
o rynku, branży
Rozeznanie rynku
proces zakładania firmy jest łatwiejszy
Uznawanie krótkiego czasu na wydanie dotacji jako bariery
β=0,46 Dostępność pomocy doradców
β=-0,31
Dobra Sytuacja Firmy
β=-0,22 Dostęp do Kooperantów
Cechy osobowości: ambitne cele, dokładność i konsekwencja nie mają wpływu
Rekomendacje Ponieważ dla badanych • największym utrudnieniem w skorzystaniu z dotacji i zakładania firmy jest konieczność znalezienia zabezpieczenia finansowego, a także • W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej zdobycie finansowania jest w oczach respondentów trudniejsze niż na etapie zakładania. • To koniecznie trzeba uzupełnić oferty urzędów pracy o narzędzia wspierania finansowego działalności firm np. przy pomocy poręczeń kredytowych lub innych podobnych narzędzi (usługi takie są dostępne ze strony ngo).
β=0,60 β=0,31
Rekomendacje • Ponieważ osoby, które uzyskały dotację bardzo silnie utożsamiają sukces działalności firmy z uzyskiwanymi przez nich dochodami. •
Koncentracja na własnych dochodach, jako kryterium oceny biznesu będzie prowadziło do działań planowanych w krótkiej perspektywie czasowej. Tak zwanej strategii „jednego gryza”. Ważne jest od początku akcentowanie by beneficjent dotacji był nastawiony na wieloletnie działanie swego przedsiębiorstwa.
• Wskazuje to na konieczność pogłębiania świadomości znaczenia satysfakcji klientów dla sukcesu w biznesie. I szkolenia z zakresu przedsiębiorczości dla osób, które mają otrzymać dotację.
Rekomendacje
Rekomendacje
• Ponieważ badani wskazują na trudność z założeniem własnej firmy to pomysłem w znacznym stopniu obniżającym trudność zakładania firmy byłoby ułatwienia w zrealizowaniu kroków formalnych rozpoczynania działalności gospodarczej, czy to poprzez „jedno okienko” działające na terenie urzędów pracy czy zawiązanie współpracy pomiędzy urzędami i instytucjami zaangażowanymi w proces rejestracji działalności gospodarczej i inicjacji jej działalności.
• Aby ułatwić powstawanie firm w oparciu o dotację należy pomóc beneficjentom w dostępie do informacji o rynku, na który chcą wejść wesprzeć ich ekspercką pomocą doradczą. Pozwoli to beneficjentom znaleźć niszę rynkową a nie powielać schematów i wchodzić w segmenty wysokokonkurencyjne, co gorzej rokuje dla sytuacji po powstaniu firmy. • W tym celu można też wykorzystywać działania prowadzące do poprawy znajomości rynku towarów i usług poprzez tworzenie baz danych na ten temat lub umożliwianie korzystania z już istniejących, co często wymaga wniesienia opłat (zakup dostępu).
6
2011-01-14
Rekomendacje • Poprzez stawiane wymogi udzielania dotacji doprowadzać należy do powstawania bardzo konkretnych planów działania beneficjentów. Wymóg ten raczej nie zwiększałby trudności rozpoczynania działalności, ale zwiększałby szanse na lepsze funkcjonowanie w przyszłości firm powstałych w oparciu o dotacje. Tym bardziej, że jak dotychczas pomysł na firmę nie stanowi znaczącego elementu trudności w zakładaniu firmy. Trzeba tylko zwiększyć konkretność tego pomysłu.
Rekomendacje • Ostatnim sugerowanym kierunkiem poprawy efektywności formy wsparcia w postaci dotacji powinno być promowanie pomysłów oryginalnych. Czyli takich, które są związane z wejściem w niszę rynkową dotychczas nie wykorzystywaną przez inne firmy. Wchodzenie w obszary już zajęte najczęściej uruchamia odpowiedź ze strony tam obecnych i zmniejsza szanse na powodzenie biznesu w dłuższej perspektywie czasowej.
Dziękuję za uwagę
[email protected]
7
2011-01-14
Perspektywy działania mikroprzedsiębiorstw i ich wpływ na lokalny rynek pracy Bohdan Rożnowski, Katedra Psychologii Organizacji i Zarządzania, KUL
14. stycznia 2011
Struktura prezentacji • Cel badań • Przedmiot badań • Metodologia
Pytania badawcze • Jaka jest kondycja segmentu mikroprzedsiębiorstw w województwie lubelskim? • W jakich sekcjach działalności mikroprzedsiębiorcy deklarują zapotrzebowanie na nowych pracowników, a w jakich deklarują chęć zwalniania? • Jak duży jest deklarowany popyt na pracowników i w jakich zawodach pracodawcy planują zatrudniać pracowników? • Jakich kwalifikacji poszukują pracodawcy tego segmentu wśród kandydatów do pracy na konkretne stanowiska (zawody)? • Z jakich powodów planują zwalniać pracowników? • Jakiej pomocy oczekują od urzędów pracy?
Cel badań • Ocena stanu segmentu mikroprzedsiębiorstrw działających w województwie lubelskim • Określenie przyszłego popytu na pracę w poszczególnych zawodach w tym segmencie. • Określenie charakterystyk kwalifikacji wymaganych od kandydatów na oferowane stanowiska pracy. • Zebranie informacji o profilach wymagań związanych ze stanowiskami pracy, na które mikroprzedsiębiorcy poszukują pracowników. Odpowiada to zapotrzebowaniu na zgłaszaną również w literaturze fachowej potrzebę prognozowania popytu na pracę według kwalifikacji (Karpiński, Paradysz, Penconek, 2002) oraz tworzenia klasyfikacji zawodów w oparciu o zapotrzebowanie rynku pracy (Bańka, 2005).
Kwestie zawarte w badaniu Charakterystyki pracodawców • Branża działalności, • Forma prawna, • Czas działania na rynku, • Liczba zatrudnionych (adekwatność i planowane zmiany). • Ocena kondycji przedsiębiorstwa i wpływ sytuacji na nią To podstawowe dane pozwalające określić sytuację pracodawcy, zwłaszcza w zakresie czynników wpływających na zatrudnianie nowych pracowników.
Charakterystyki pracy • Nazwa stanowiska, • Wiedza, • Umiejętności (np. komunikacja, podejmowanie decyzji, praca w zespole, twórczość, itp), • Kwalifikacje potwierdzone certyfikatem Wartości, motywacje itp. czynniki uznano za nie nadające się do badań w formie ankiety pocztowej ze względu na trudność jednoznacznego ich wyrażenia w tego typu kwestionariuszu.
1
2011-01-14
Metodologia • Zgodnie z założeniami projektu zapisanymi we wniosku o jego dofinansowanie, badania zostały zrealizowane za pomocą ankiety pocztowej, rozesłanej do grupy 700 mikroprzedsiębiorców (czyli pomiotów prowadzących działalność gospodarczą zatrudniających nie więcej niż 9 pracowników)
działających na terenie województwa lubelskiego.
Dobór próby Próba została wylosowana przez Urząd Statystyczny w Lublinie. Za operat losowania posłużyła baza danych REGON – Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej. Zastosowano następujące kryteria doboru próby: • Liczba pracujących – od 0 do 9, • gotowość eksploatacyjna – podmiot aktywny, • Powiat, w którym została zarejestrowana działalność gospodarcza – wszystkie powiaty województwa lubelskiego, • Sekcja według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2004) – wszystkie sekcje.
Wykres 1. Rozkład procentowy respondentów ze względu na miejsce zarejestrowania działalności gospodarczej w%
Próba empiryczna 16%
• Odpowiedzi napłynęły od 79 firm. • Wskaźnik zwrotności ankiet wyniósł 11%. • Wszystkie powiaty województwa są reprezentowane w próbie badawczej (poza powiatem chełmskim ziemskim). •
Wykres 2. Odestek respondentów z poszczególnych sekcji PKD objętych badaniem [%]
14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0%
Wykres 3. Forma prawna badanych przedsiębiorstw
30 25 20
6,5
3,9
9,1
15 10
57,1
23,4
5 0
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą Spółdzielnia Spółka Związek zawodowy lub samorząd gospodarczy lub samorząd zawodowy Fundacja lub stowarzyszenie lub wspólnota mieszkaniowa
2
2011-01-14
Wykres 4. Długość okresu działalnia firm w procentach
Wykres 5. Ocena wpływu kryzysu na firmę wśród respondentów [%]
od 1 do 2 lat; 6,3 krócej niż 1 rok; 3,8 od 2 do 5 lat; 5,1 pozytywny; 3,8
nie ma wpływu; 44,3
negatywny; 51,9
powyżej 5 lat; 84,8
Wykres 7. Prognoza sytuacji firmy na następny rok [%]
Wykres 6. Ocena aktualnej sytuacji firmy w %
organizacja będzie się rozwijała
bardzo dobra; 3,8 sytuacja organizacji utrzyma się na tym samym poziomie
bardzo słaba; 11,4 11,4
2,5
19,0
dobra; 27,8
słaba; 16,5
15,2 organizacji będzie się wiodło gorzej niż obecnie 51,9
średnia; 40,5 organizacja może ulec likwidacji
organizacja zostanie zlikwidowana
Wykres 9. Odsetek firm zamierzających zwalniać pracowników
Wykres 8. Ocena aktualnej wielkości zatrudnienia w %
tak; 2,7 zbyt duża; 1,3
zbyt mała; 27,8
nie; 97,3
właściwa; 69,6
3
2011-01-14
Wykres 11. Odsetek firm zgłaszających kłopoty ze znalezieniem pracowników
Wykres 10. Odsetek firm planujących zatrudnianie pracowników
tak; 17,7 tak; 17,6
nie; 82,4
nie; 82,3
Wykres 13. Usługi urzędów pracy, z których chcieliby skorzystać przedsiębiorcy w %
Wykres 12. Trudności w znalezieniu dobrych kandydatów do pracy
45
2% 3%
40
2%
2%
2%
2%
35
21%
5%
30 19%
25
21%
20
21%
15 10 5 brak doświadczenia zawodowego
brak odpowiednich kwalifikacji
zbyt wysokie koszty pozapłacowe dla pracodawcy
zbyt wysokie oczekiwania płacowe kandydatów
nieefektywne działania biur pośrednictwa pracy,
alkoholizm
brak dofinansowań z UE i UP
brak dyspozycyjności kandydatów
brak interdyscyplinarności wiedzy
niechęć kandydatów do dalekich dojazdów do miejsca pracy,
0 żadne
dofinansowanie wyposażenia stanowiska
staż lub przygotowanie zawodowe
prace interwencyjne
pośrednictwo pracy
roboty publiczne dofinansowanie na zakup sprzętu i oprogramowania
niedokładność w wypełnianiu obowiązków pracy, spóźnialstwo
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Wykres 14. Odsetek firm w różnej sytuacji w podziale na zainteresowanych różnymi usługami up
Wykres 15. Odsetek firm w danej sytuacji zainteresowane poszczególnymi usługami 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
staż lub przygotowanie zawodowe
pośrednictwo pracy
firmy w sytuacji dobrej
prace interwencyjne
roboty publiczne dofinansowanie wyposażenia stanowiska pracy
firmy w sytuacji średniej
firmy w sytuacji słabej
żadne
staż lub przygotowanie zawodowe
pośrednictwo pracy
prace interwencyjne
firma w dobrej sytuacji
roboty publiczne dofinansowanie wyposażenia stanowiska pracy
firma w średniej sytuacji
żadne
firma w złej sytuacji
4
2011-01-14
Zawód/stanowisko pracy, w którym poszukiwany jest pracownik
Liczba poszukiwanych miejsc pracy
Księgowa
9
murarz – tynkarz magazynier kierowca z uprawnieniami na wózki widłowe
4
blacharz-dekarz
2
cieśla budowlany – dekarz
2
asystent agenta ubezpieczeniowego
1
asystent projektanta
1
Konserwator
1
inżynier BHP
1
kierownik budowy
1
Projektant
1
przedstawiciel handlowy
1
stolarz
1
Pracownik ochrony
1
zawód
3
umiejętności i wiedza
kwalifikacje i uprawnienia
Konserwator
hydraulika, elektryka
elektryczne
murarz - tynkarz
budowa domów konstrukcja domów z drewna, obsługa strugarki czterostronnej
czeladnik
zawód
stolarz
czeladnik
blacharz-dekarz sprzedawca magazynier
murarz - tynkarz Budowlaniec
magazynier kierowca cieśla – dekarz
wykształcenie zasadnicze zawodowe zasadnicze zawodowe
zawód kierownik budowy przedstawiciel handlowy
umiejętności i wiedza znajomość zawodu obsługa komputera znajomość branży ogólne doświadczenie tynkowanie tynkowanie szybka nauka pracy
Chęć do pracy doświadczenie zawodowe
umiejętności i wiedza uprawnienia budowlane wiedza w zakresie handlu komunikatywność
pracownik ochrony
doświadczenie
asystent agenta ubezpieczeniowego
biurowość, ubezpieczenia
zasadnicze zawodowe
kwalifikacje i uprawnienia
wykształcenie obojętne
uprawnienia na wózki widłowe certyfikat zaświadczenie niepotrzebne pawo jazdy kat. C, przyczepy, naczepy, HDS, uprawnienia na wózki widłowe certyfikat zaświadczenie
kwalifikacje i uprawnienia przynależność do izby, zaświadczenie
prawo jazdy
obojętne
obojętne obojętne
obojętne obojętne
wykształcenie średnie ogólne
średnie ogólne średnie ogólne
certyfikat zaświadczenie o przeszkoleniu ubezpieczeniowym
średnie zawodowe
Wnioski z badania zawód
Projektant
inżynier BHP główna księgowa
asystent projektanta
umiejętności i wiedza
kwalifikacje i uprawnienia Dyplom mgr inż. o specjalności budowa dróg i mostów obsługa AUTO-CADA znajomość maszyn urządzeń elektronicznych dyplom co najmniej 2-letnia praktyka znajomość projektowania dróg, znajomość programów CAD, CIVIL
wykształcenie
wyższe
Wyższe wyższe
wyższe
• W odniesieniu do celu badania: Jaka jest kondycja segmentu mikroprzedsiębiorstw w województwie lubelskim, można powiedzieć, że pomimo deklarowanego przez większość negatywnego wpływu kryzysu na ich firmy większość badanych podmiotów jest w sytuacji dobrej lub średniej i dość optymistycznie patrzy w przyszłość twierdząc, że nie pogorszy się ich sytuacja.
5
2011-01-14
Wnioski z badania • Analiza w jakich sekcjach działalności mikroprzedsiębiorcy deklarują zapotrzebowanie na nowych pracowników, a w jakich deklarują chęć zwalniania? niestety nie dała się efektywnie przeprowadzić. Brak wystarczającej liczby podmiotów w badaniu nie daje możliwości orzekania o poszczególnych działach PKD. Można jednak wskazać, że wśród deklarowanego zapotrzebowania na pracowników dominują zawody związane z budownictwem (sekcja F) oraz obsługą obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (sekcja K).
Wnioski z badania • W aspekcie dotyczącym kwalifikacji poszukiwanych przez pracodawców tego segmentu wśród kandydatów do pracy na konkretne stanowiska (zawody) należy stwierdzić, że na podstawie niniejszych badań, z uwagi na małą liczbę odesłanych ankiet, nie udało się ustalić listy najbardziej poszukiwanych kwalifikacji. Warto zwrócić jednak uwagę władz samorządowych, że zdaniem mikropredsiębiorców, główne trudności z zatrudnialnością mieszkańców Lubelszczyzny tworzą: • nieadekwatne do potrzeb rynku kwalifikacje, • brak doświadczenia zawodowego i • zbyt wysokie wymagania płacowe stawiane pracodawcom przez kandydatów do pracy.
Wnioski z badania • Odnosząc się do pytania badawczego (celu): z jakich powodów planują zwalniać pracowników? Należy wskazać, że zwalniania pracowników są traktowane przez pracodawców jako rozwiązanie ostateczne. Tylko marginalny odsetek badanych firm deklaruje, że zamierza zwalniać pracowników. Na deklarację taką nie mają wpływu: ani odczuwalność kryzysu, ani obecna sytuacja firmy, ani prognoza pogorszenia się kondycji mikroprzedsiębiorstwa.
Wnioski z badania • • • • • •
Analiza zagadnień dotyczących form pomocy ze strony urzędów pracy jakimi są zainteresowani respondenci wskazuje, że najczęściej badani nie widzą, żadnej atrakcyjnej dla siebie oferty. Częściej brak zainteresowania jakimikolwiek formami wsparcia ze strony urzędu pracy deklarują firmy w złej kondycji, a więc takie które tego wsparcia najbardziej potrzebują. Wśród firm zainteresowanych uzyskaniem wsparcia z urzędu pracy największym zainteresowaniem cieszą się staże i przygotowanie zawodowe (dostarczanie doświadczenia zawodowego kandydatom do pracy ) dofinansowania stanowisk pracy. Przy czym staże częściej niż dofinansowanie wskazywane jest przez firmy w dobrej sytuacji. Innymi słowy po dofinansowanie częściej sięgają firmy w średniej i gorszej sytuacji niż po straże. Warto podkreślić, że mikroprzedsiębiorstwa tylko w złej sytuacji były zainteresowane robotami publicznymi.
Dziękuję bardzo
[email protected]
6
2011-01-14
Sytuacja kobiet na lubelskim rynku pracy Konrad Konefał
Odsetek respondentek w podziale ze względu na wiek 60%
47,65%
50%
CHARAKTERYSTYKA PRÓBY BADAWCZEJ
40%
28,10% 30%
20%
14,77%
13,42% 10%
3,36% 0%
do 24 r. ż.
25-34
35-44
45-54
pow. 55 lat
Odsetek respondentek z poszczególnych powiatów woj. lubelskiego
Odsetek respondentek w podziale ze względu na miejsce zamieszkania 8,22%
12,33%
wieś miasto do 10 tys.
14,38%
50,68% 14,38%
miasto 10-50 tys. miasto 50-100 tys. miasto powyżej 100 tys.
Lublin i lubelski Biała Podlaska i bialski biłgorajski łęczyński puławski lubartowski Zamość i zamojski świdnicki hrubieszowski Chełm i chełmski krasnostawski włodawski parczewski radzyński kraśnicki tomaszowski janowski opolski łukowski rycki
0%
5%
10%
15%
20%
1
2011-01-14
Odsetek respondentek w podziale ze względu na wykształcenie 0%
5%
10%
15%
20%
25%
wyższe magisterskie wyższe zawodowe
ANALIZA SOCJOEKONOMICZNA
pomaturalne średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej
Odsetek respondentek w podziale ze względu na liczbę dzieci
Odsetek respondentek w podziale ze względu na stan cywilny 8,72
50%
2,01
40%
mężatki 31,54
57,72
30%
niezamężne rozwódki wdowy
20%
10%
0% jedno
Odsetek respondentek w podziale ze względu na źródła dochodu
dwójka
trójka
czwórka
piątka
Podział respondentek ze względu na obecność innych bezrobotnych w gospodarstwie domowym
praca zawodowa członka rodziny renta / emerytura członka rodziny inne źródła zasiłek dla bezrobotnych
nie
45,64
zasiłki z pomocy społecznej
54,36
tak
stypendium dochód z gospodarstwa rolnego 0%
10%
20%
30%
40%
50%
2
2011-01-14
Ocena respondentek własnych kwalifkacji zawodowych 0%
10%
20%
30%
40%
bardzo dobre
POTRZEBY I OCZEKIWANIA RESPONDENTEK
raczej dobre przeciętne raczej niskie bardzo niskie nie mam zawodu
Odsetek respondentek deklarujących potrzebę wzięcia udziału w formie wsparcia oferowanej przez urząd pracy
Co według respondentek jest im potrzebne do znalezienia pracy odbycie szkolenia
staż lub przygotowanie zawodowe pośrednictwo pracy szkolenie zawodowe zasiłek dla bezrobotnych stypendium dla bezrobotnych … refundacja kosztów opieki nad… giełdy pracy doradztwo zawodowe pomoc finansowa na podjęcie… prace interwencyjne zajęcia w Klubie Pracy roboty publiczne
więcej pieniędzy pomoc urzędu pracy odbycie stażu podwyższenie wykształcenia możliwość dojazdu pomoc rodziny więcej czasu lepsze zdrowie
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
0%
10%
20%
30%
Odsetek kobiet deklarujących poszukiwanie szkoleń w podziale ze względu na wiek 50%
43,33% 40,00%
40% 30% 20%
20,00% 18,18%
10%
Dziękuję za uwagę Konrad Konefał
11,76% 0% do 24 lat
25-34
35-44
45-54
powyżej 55
3