Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH

HAITIAN CREOLE

A A.D. abilities absence of government absentee ballot accomplishments achievements acid rain across time and place action plan activities adults aerial photographs AFL-CIO Africa agriculture Algonquians alike/different allegiance alternative solutions altiplano altitude amendment

Apre Jezikri kapasite pa gen gouvènman vòt pa lapòs akonplisman reyisit lapli asid atravè tan ak espas plandaksyon aktivite adilt foto ayeryen AFL-CIO Afrika agrikilti Algonken sanble/diferan alejans lòt solisyon altiplano altitid amannman

American democracy: ideals, values/principles of

Demokrasi ameriken : ideyal, enpòtans, prensip

American Revolution, the Americas Americas ancestor Antarctic Circle Antarctica anthem appoint appointed leaders appointed office archaeologists Arctic Circle areas

Revolisyon ameriken, Lèzamerik Lèzamerik zansèt Sèk polè antatik Antatik im nonmen lidè yo nonmen plas yo nonmen yon moun akeyològ Sèk polè atik zòn

ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

1

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH arid art artifacts assembly assembly line authority autobiographies autobiography automobiles availability avenues of participation aztecs

HAITIAN CREOLE sèk lèza atifak asanble chèn asanblaj otorite otobyografi otobyografi otomobil dispozisyon kote ou ka patisipe Aztèk

B B.C. backgrounds barter basic basin Battle of Quebec battles before/after belief belief system beliefs Bill of Rights biographies biography bodies of water border Boston Tea Party boundary boycott branches of government British North America Act budget

ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

avan Jezikri kote w sòti/kote w fèt/ki etid ou fè/aryèplan twòk debaz basen Batay Kebèk batay anvan/aprè kwayans sistèm kwayans kwayans Deklarasyon dwa moun byografi byografi mas dlo frontyè / limit Boston Tea Party lizyè boykotaj / grèv branch pouvwa gouvènman an Lwa Britanik pou Amerik Dinò bidjè

2

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH

HAITIAN CREOLE

C cabinet cable calendar campaign Canada Canadian Bill of Rights canal capital (state and money) capital goods capital resources capitalism cardinal directions cause celebrate celebration celebrations census Central America century change

kabinè kab kalandriye kanpay Kanada deklarasyon sou dwa kanadyen kannal kapital (leta ak manman lajan) byen pou pwodiksyon resous lajan kapitalis direksyon kadinal kòz selebre selebrasyon selebrasyon resansman Amerik Santral syèk monnen

checks and balances

Sistèm tabli pou chak branch Gouvènman an ka tcheke lòt la

child labor children Chippewa choice choices citizen citizenship civic life civic values civil rights civil rights movement civil wars civilization civilizations

travay timoun timoun Chippewa chwa chwa sitwayen sitwayènte vi sivik valè sivik dwa sivil mouvman dwa sivil gè sivil sivilizasyon sivilizasyon

ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

3

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH clans classroom climate clothing collect taxes colonial colonial governments colonies colonists colony Committees of Correspondence common good commonwealth Commonwealth of Nations communication communism communities community community service compact compare/contrast compass compromise compulsory education computer confederacy conflict conflict resolution conflicts congress conquistador consequences conservation consideration Constitution of the State of New York Constitution of the United States constitutional democracy ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

HAITIAN CREOLE klan salklas klima rad, abiman touche taks kolonyal gouvènman kolonyal koloni kolon koloni komite korespondans byen pou tout kominote a Commonwealth Commonwealth of Nations kominikasyon kominis kominote kominote sèvis kominotè konpak konpare/diferansye konpa / bousòl konpwomi edikasyon obligatwa òdinatè konfederasyon konfli rezoud konfli konfli kongrè anvayisè konsekans konsèvasyon konsiderasyon Konstitisyon Leta Nouyòk Konstitisyon Etazini Demokrasi konstitisyonèl 4

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH consumer consumers consumption consumption of goods continent Continental Congress Continental Divide continents contour contrast contributions cooperation costs cotton belt credit criteria cultural characteristics cultural contributions cultural differences cultural diffusion cultural diversity cultural groups culture cultures - characteristics, distriubtion, complexity of currency customs

HAITIAN CREOLE konsomatè konsomatè konsomasyon konsomasyon byen kontinan kongrè kontinantal Liy frontyè dlo yo kontinan kontou diferans kontribisyon koperasyon pri cotton belt kredi kritè karakteristik kiltirèl apò kiltirèl diferans kiltirèl difizyon kiltirèl divèsite kiltirèl gwoup kiltirèl kilti kilti - karakteristik, distribisyon, konpleksite lajan koutim

D day De Witt Clinton decade decision decision-making decisions declaration Declaration of Independence delta ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

jou De Witt Clinton dekad desizyon pran desizyon desizyon deklarasyon Deklarasyon Endepandans dèlta 5

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH democracy Democratic Party democratic principles democratic values developed nations developing nations developments diagram diagrams dictatorship different/same direction diseases display disputes distance distribution diverse diversity document due process Dutch colonies Dutch West India Company

HAITIAN CREOLE demokrasi Pati Demokratik prensip demokrat valè demokratik nasyon devlope nasyon k ap devlope devlòpman dyagram dyagram diktati diferan/menm direksyon maladi ekzibisyon/montre diskisyon distans distribisyon divès divèsite dokiman pwosedi jis koloni neyèlandè Konpayi wèsendyèn neyèlandè

E earn Earth’s surface economic economic capital economic concepts economic decision making economic decisions economic development economic factors economic growth economic interdependence economic systems economics ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

genyen sifas latè a ekonomik kapital ekonomik nosyon ekonomik pran desizyon ekonomik desizyon ekonomik devlòpman ekonomik faktè ekonomik kwasans ekonomik entèdepandans ekonomik sistèm ekonomik ekonomi 6

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH economies effects elect elected leaders elected office election Ellis Island emigrants empathy employee employer encomienda system encounter enforce English colonies environment environmental factors equality equality of opportunity era eras ethnic ethnic group ethnicity Europe European encounter and exchanges-of technologies, plants, animals, diseases events exchange executive executive branch of government expansion exploitation exploration explorers exports

ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

HAITIAN CREOLE ekonomi efè eli lidè yo eli plas ou genyen apre yo eli w eleksyon Ellis Island emigran konsiderasyon anplwaye anplwayè sistèm encomienda rankont/tonbe sou (yon bagay) ranfòse koloni anglè anviwonman faktè ki gen pou wè al anviwonman egalite opòtinite egal / menm opòtinite epòk / tan epòk / tan etnik gwoup etnik etnisite Lewòp Reyinyon Ewòp fè ak lòt pèp pou fè echanj sou plan teknoloji, plant, animal, maladi evènman / okazyon echanj ekzekitif branch ekzekitif gouvènman ekspansyon eksplwatasyon eksplorasyon eksploratè ekspòtasyon

7

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH

HAITIAN CREOLE

F facilities fact/opinion factors of production factory family far/near federal federal government festival festivals flag folktale folktales food forced relocation foreign policy foreign relations Fort Orange foundation free enterprise free trade freedom French Canadians French colonies frontier functions of government fundamental economic questions fundamental values future

lokal/fasilite fè/opinyon fatè pwodiksyon faktori fanmi lwen/prè federal gouvènman federal festival festival drapo kont / istwa kont / istwa manje kite yon zòn pa lafòs politik etranjè relasyon etranjè Fort Oranje fondasyon antrepriz lib echanj lib libète Kanadyen fransè koloni fransè fwontyè wòl gouvènman kesyon ekonomik fondamantal valè fondamantal avni

G game gender generation geographic characteristics geographic factors ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

jwèt fi ou gason jenerasyon karakteristik jewografik faktè jewografik 8

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH geographic features geographic features/areas geographic information geography geological processes global warming globe globes goods and services - production, distribution, exchange, consumption of goods govern governance government Great Depression grid Gross Domestic Product Gross National Product groups growth Gulf Stream

HAITIAN CREOLE karakteristik jewografik karakteristik/zòn jewografik enfòmasyon jewografik jewografi pwosesis jewolojik rechòfman latè glòb glòb byen ak sèvis - pwodiksyon, distribisyon, echanj, konsomasyon byen gouvène gouvènans - administrasyon gouvènman Lagrann depresyon kadriyaj pwodui enteryè bri pwodui nasyonal bri gwoup kwasans Gulf Stream

H habitat Haudenosaunee health hemisphere historic events historical historical evidence historical narratives history Holidays ( Columbus Day, Election Day, Veterans Day, Thanksgiving, New Years Day, Dr. Martin Luther King Day, Presidents Day, Memorial Day, Flag Day) home hopes ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

kay/lojman Haudenosaunee sante emisfè evènman istorik historik evidans istorik rakonta istorik istwa Jou fèt (Jou Kristòf Kolon, Jou eleksyon, Thanksgiving , Joudlan, Jou Dr Martin Luther, Presidents Day , Memorial Day , Jou drapo) kay espwa 9

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH House of Representatives human human capital human migration human migrations human resources human rights human settlements human systems

HAITIAN CREOLE Depite imen kapital imen migrasyon imen migrasyon imen resous imèn Dwa delòm kolonizasyon imen sistèm imen

I ideals of American democracy ideas identity immigrants immigration important imports inaugurated confederation Incas income indentured servant independence indigenous peoples individual individual rights individual rights to life, liberty, pursuit of happiness. individuals industrial expansion industrial growth industrial growth/expansion Industrial Revolution industrialization industry inhabitants interdependence ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

Vizyon demokrasi ameriken an ide idantite imigran imigrasyon enpòtan enpòtasyon Incas revni sèvitè sou kontra endepandans pèp endijèn chak moun dwa chak moun dwa moun genyen pou lavi, pou libète e pou chèche viv ak kè kontan moun ekspansyon endistriyèl kwasans endistriyèl kwasans/ekspansyon endistriyèl revolisyon endistriyèl endistriyalizasyon endistri pèp yon peyi - moun ki abite nan yon peyi abitan entèdepandans 10

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH interdependent international organizations interpret law interpret laws interpretations Inuits invention inventions Iroquois Iroquois Confederacy irrigation issues isthmus

HAITIAN CREOLE entèdepandan òganizasyon entènasyonal entèprete lalwa entèprete lalwa entèpretasyon inuits envansyon envansyon iwokwa Konfederasyon iwokwa irigasyon pwoblèm ism

J judgments judicial judicial branch of government judicial branch junta jury jury service justice

jijman jidisyè branch jidisyè gouvènman branch jidisyè jent jiri sèvis jiri jistis

K kindergarten

lekòl matènèl L

labor labor force labor movement labor union land formations land masses languages Latin America latitude laws laws/rules ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

travay popilasyon ki gen jòb mouvman sendika inyon sendika fòmasyon sou kouch terès la mas tè yo lang Amerik Latin latitid lwa lwa/règ 11

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH leaders League of Nations learn legal legends legislative branch legislative branch of government legislature liberty library library resources life lifestyle like/dislike limited limited resources limited/unlimited local local government local region location lock locomotive long ago longhouse longitude loyalist loyalty

HAITIAN CREOLE lidè Lig Nasyon aprann legal lejand branch lejislatif gouvènman branch lejislatif gouvènman lejislati libète bibliyotèk resous bibliyotèk vi jandevi renmen/pa renmen limite resous limite resous san limit lokal gouvènman lokal rejyon lokal lokasyon kadna / kadnase lokomotif lontan desa longhouse lonjitid lwayalis lwayote

M maize majority rule make laws manor manufacture manufacturing maps markets ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

mayi règ majoritè fè lwa manwa fabrike fabrikasyon kat jewografik mache 12

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH mass starvation Mayas Mayflower Compact megalopolis member memorials merchant meridians midwest migration migration/immigration millenium millennia mining minority rights, respect for minutemen Mississippi River modernization modify monarchy money months monument monuments motives movement of people and goods multicultural myself myths

HAITIAN CREOLE yon pakèt moun k ap mouri grangou Mayas Mayflower Compact megalopol (gwoup vil nan vwazinaj yonn ak lòt) manm komemorasyon komèsan meridyen mid migrasyon migrasyon/imigrasyon milenè milenè fouye min dwa minorite, respè pou militè kolon anglè Mississippi River modènizasyon modifye monachi lajan mwa moniman moniman motif movman moun ak byen miltikiltirèl mwenmenm mit

N NAFTA nation national national level of governments nation-state Native American Indian ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

NAFTA nasyon nasyonal nivo nasyonal govènman yo eta-nasyon Endyen Natifnatal Ameriken 13

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH Native American Indians natural resources near/far needs neighborhood neutral New Amsterdam New Netherlands northwest passage now nuclear family

HAITIAN CREOLE Endyen Natifnatal Ameriken resous natirèl pre/lwen bezwen katye/vwazinaj net New Amsterdam Nouvèlzeland pasaj nòdwès kounye a fanmi nan kay la (manman, papa, pitit)

O OAS objects oceans oligarchy opportunity cost oral history others

OAS bagay / objè oseyan oligachi pri opòtinite istwa oral lòt P

parallel parallels parent Parliament participatory skills past past/present patriot patriotism patriotisms patriots patron people person perspectives Peter Stuyvesant ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

paralèl paralèl paran Palman aptitid pou patisipe pase pase/prezan patryòt patryotis patriyotis patriyòt patwon moun, pèp moun pèspektiv Peter Stuyvesant 14

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH

HAITIAN CREOLE

petition physical physical characteristics physical environment physical feature physical features physical map physical setting physical systems places plan pledge Pledge of Allegiance points of view political political boundaries political map political party political power political systems pollution population population density population distribution

petisyon fizik karakteristik fizik anviwonman fizik karakteristik fizik karakteristik fizik map fizik milye fizik sitèm fizik kote/plas plan sèman Sèman fidelite pwennvi politik fwontyè politik kat politik pati politik pouvwa politik sistèm politik polisyon popilasyon dansite popilasyon repatisyon popilasyon

population movement - rural to urban to suburban - 20th century

mouvman popilasyon sòti andeyò pou al viv lavil, epi kite lavil la pou al viv nan banlye20yèm syèk

power practices prairies Preamble to the Constitution present president Prime Meridian Prime Minister principles of democracy problem solving

pouvwa / pisans pratik preri preyanbil konstitisyon an prezan prezidan Premye Meridyen Premye Minis prensip demokrasi rezoud pwoblèm

ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

15

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH problems producers production productivity products profit projects property protect protests province public benefit public education purpose of government pursuit of happiness

HAITIAN CREOLE pwoblèm pwodiktè pwodiksyon pwodiktivite pwodui pwofi pwojè pwopriete pwoteje pwotestasyon pwovens avantaj piblik edikasyon leta/edikasyon piblik bi gouvènman rechèch byennèt

Q quantities

kantite R

race radios railroad rain forest raw material reason receipts recycling reference books reform region regions relationships relief (physical) map religion religious renewable resource repeal ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

ras radyo ray tren forè twopikal matyè premyè rezon resi resikle liv pou referans refòm rejyon rejyon relason / zanmitay kat an relyèf relijyon relijye resous renouvlab anile 16

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH representation representative representatives republic Republican Party reservation resources respect responsibilities revolution Richard Nicholls rights Robert Fulton role roles roles of citizens roots of American culture rules rural rural to urban to suburban migration

HAITIAN CREOLE reprezantasyon reprezantan reprezantan repiblik Pati repibliken rezèvasyon resous respè responsablite revolisyon Richards Nicholls dwa Robert Fulton wòl wòl wòl sitwayen rasin kilti ameriken règ riral sòti andeyò pou al viv lavil, epi kite lavil la pou al viv nan banlye

S sachem safeguarding individual liberties safety same/different satellite-produced images satisfy scale scarce resources scarcity school science and technology scientific/technological exchanges and connections seaways secondary source ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

Sachem - Chèf endyen sove libète chak moun proteksyon / sekirite menm/diferan imaj yo produi pa satelit satisfè balans mank resous rate / mank lekòl syans ak teknoloji echanj ak koneksyon syantifi ak teknolojik wout lanmè dezyèm sous 17

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH security self selling Senate of the United States separatists services settle settlement settlements settler shape shelter similarities/differences slave slave trade slavery social social/cultural changes and connections socialism societies society solutions solving problems songs Sons of Liberty South America Spanish colonies spatial organization speeches standard of living stars and stripes state state government Statue of Liberty steamboat steamboats stock market ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

HAITIAN CREOLE sekirite menm vann sena Etazini separatis sèvis kolonize kolonizasyon kolonizasyon kolon fòm refij resanblans/diferans esklav komès esklav esklavaj sosyal echanj ak koneksyon sosyal e kitirèl sosyalis sosyete sosyete solisyon rezoud pwoblèm chante/chan Pitit gason libète Amerik disid koloni espayòl òganizasyon espasyal diskou nivodvi drapo etwale eta gouvènman leta Statue of Liberty bato-a-vapè bato-a-vapè mache bousye 18

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH stories strategy strengths strike student rights suburban suburbs subways suffrage supply and demand supply and demand 4 symbols Supreme Court surplus symbolize symbols systems

HAITIAN CREOLE istwa estrateji potansyèl/fòs grè dwa elèv banlye banlye sobwe sifraj Òf ak demann 4 senbòl òf ak demann Lakou Siprèm sipli senbolize senbòl sistèm

T tables tariff tax taxes teach teacher technological technologies - exchanges of technology telegraph television tenant farmer themes then/now time time zones timeline today tolerance tomorrow ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

tab/tablo tarif taks taks anseye pwofesè teknolojik teknoloji - echanj teknoloji telegraf televizyon agrikiltè ki kiltive tè yo anfème tèm lontan/kounye a lè / tan fizo orè kronoloji jodi a tolerans demen 19

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH tools towpath trade traditions traffic lights trains traitor transmit transportation transportation revolution treaty trends tribe tributaries Tropic of Capricorn Tropic of Cancer trucks truth tundra turning points turnpike

HAITIAN CREOLE zouti santye pou remòke bato komès - echanj tradisyon limyè trafik tren trèt transmèt transpò revolisyon nan domèn transpò trete tandans / mòd / mouvman tribi redevab - esklav - depandan Twopik Kansè Twopik Kaprikòn kamyon laverite savann glase chanjman direksyon

U unify unions unique unite United Nations United States of America unlimited unlimited needs and wants up/down urban urbanization uses of geography

reyini/inifye inyon sèl ini Nasyonzini Etazini Damerik limite bezwen ak demand san limit anwo/anba iben ibanizasyon fason pou itilize jewografi

V values ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

valè 20

Elementary-Level Social Studies Glossary

ENGLISH veteran veto village vote voting

HAITIAN CREOLE veteran vòt vilaj vote vote

W wampum wants war war strategy water masses weaknesses week Western Hemisphere westward expansion wigwam work worker world bank world in spatial terms writings

wampum bezwen lagè estrateji lagè mas dlo feblès semèn emisfè oksidantal ekspansyon nan direksyon lwès tant - tipi travay travayè bank mondyal lemonn onivo tèm espas tèks - alekri

Y year yesterday

ALBETAC 2007-2008, T*I-8497 (Haitian Creole)

ane yè

21