STUDIA PRAWNICZE

Prawo i proces karny skarbowy Leszek Wilk Jarosław Zagrodnik

C.H .BECK

STUDIA PRAWNICZE Prawo i proces karny skarbowy

W sprzedaży: A. Marek PRAWO KARNE, wyd. 10 Studia Prawnicze F. Prusak POSTĘPOWANIE KARNE SKARBOWE Podręczniki Prawnicze

L. Gardocki PRAWO KARNE, wyd. 18 Podręczniki Prawnicze

J. Grajewski PRAWO KARNE PROCEOWE. CZĘŚĆ OGÓLNA, wyd. 3 Podręczniki Prawnicze

J. Grajewski PRZEBIEG PROCESU KARNEGO, wyd. 5 Podręczniki Prawnicze

KODEKS KARNY SKARBOWY, wyd. 23 Twoje Prawo

www.ksiegarnia.beck.pl

Prawo i proces karny skarbowy Autorzy prof. dr hab. Leszek Wilk Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej

dr hab. Jarosław Zagrodnik Uniwersytet Śląski w Katowicach

2. wydanie poprawione i uzupełnione

WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2015

Propozycja cytowania: L. Wilk, J. Zagrodnik, Prawo i proces karny skarbowy, Nb. 88, Warszawa 2015

Wydawca: Aneta Flisek

© Wydawnictwo C.H.Beck 2015 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Marta Świerk Druk i oprawa: Totem, Inowrocław

ISBN 978-83-255-5586-3 ISBN e-book 978-83-255-5587-0

Przedmowa Prezentowane opracowanie zawiera systematyczne i kompleksowe omówienie problematyki prawnomaterialnej oraz procesowej polskiego prawa karnego skarbowego. Ma ono układ charakterystyczny dla podręczników prawa i postępowania karnego ze specyfiką wynikającą z charakteru prawa karnego skarbowego, będącego dyscypliną z pogranicza karnistyki i finansów. Materiał podzielono na dwie części: materialną i procesową. Zamierzeniem autorów było przede wszystkim uporządkowanie problemów naukowych współczesnego prawa karnego skarbowego, ze szczególnym podkreśleniem i omówieniem tych, które są specyficzne dla tej dziedziny i powstają na tle jej autonomicznych rozwiązań i konstrukcji prawnych oraz na tle jej powiązań z innymi gałęziami prawa. Opracowanie pozwala na skonfrontowanie zawartych w nim poglądów, które wyrażone zostały w już istniejących podręcznikach i pozostałej literaturze prawa karnego skarbowego, co powinno sprzyjać bardziej wszechstronnemu poznawaniu tej dyscypliny o rosnącym znaczeniu społeczno-ekonomicznym. Niniejsze wydanie książki jest rozszerzone i znacznie zmienione, zwłaszcza w części dotyczącej procesu karnego skarbowego, w której zostały wyłuszczone i poddane całościowej analizie gruntowne zmiany procedury karnej skarbowej wynikające z nowelizacji Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksu karnego skarbowego z 27.9.2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247). W części dotyczącej materialnego prawa karnego skarbowego zmiany i uzupełnienia wiążą się przede wszystkim z modyfikacjami przepisów prawa finansowego, które dopełniają ustawowe opisy czynów zabronionych zawarte w Kodeksie karnym skarbowym. W oddawanym do rąk Czytelnika wydaniu uwzględnione zostały również najnowsze orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego, a ponadto zaktualizowany został wykaz literatury przedmiotu. Opracowanie adresowane jest przede wszystkim do studentów prawa, administracji i przedsiębiorczości, a także aplikantów sądowych, prokuratorskich, adwokackich i radcowskich. Zamysłem autorów było przedstawienie zagadnień z zakresu prawa karnego skarbowego, a zwłaszcza procesu karnego skarbowego oraz wyjaśnienie znaczenia i istoty poszczególnych konstruk-

VI

Przedmowa

cji i rozwiązań normatywnych w taki sposób, aby umożliwić poznanie i zrozumienie tytułowej problematyki bez konieczności sięgania do podręczników prawa i procesu karnego. Autorzy mają nadzieję, że ze względu na szeroką i szczegółową prezentację problematyki prawa i procesu karnego skarbowego niniejsze opracowanie znajdzie również zainteresowanie i okaże się przydatne dla praktyków, a także pracowników nauki. Katowice, październik 2014 r.

Leszek Wilk Jarosław Zagrodnik

Spis treści Przedmowa.................................................................................................... V Wykaz skrótów.............................................................................................. XVII Część I. Materialne prawo karne skarbowe. Część ogólna.....................

1

Rozdział I. Wprowadzenie do prawa karnego skarbowego.................... § 1. Pojęcie prawa karnego skarbowego i jego podział............................. § 2. Cechy charakterystyczne prawa karnego skarbowego....................... I. Przedmiot ochrony...................................................................... II. Autonomia................................................................................... III. Subsydiarność wobec prawa finansowego.................................. IV. Blankietowa technika legislacyjna.............................................. V. Hermetyczny charakter............................................................... VI. Priorytet celu egzekucyjnego przed represją............................... § 3. Funkcje prawa karnego skarbowego................................................... § 4. Podstawowe zasady prawa karnego skarbowego............................... § 5. Zarys historycznej ewolucji prawa karnego skarbowego................... § 6. Źródła prawa karnego skarbowego..................................................... § 7. Zagadnienia wykładni......................................................................... § 8. Zasięg obowiązywania prawa karnego skarbowego w czasie i w miejscu..........................................................................................

3 4 8 8 9 10 11 12 13 14 16 18 22 25

Rozdział II. Zasady odpowiedzialności karnej skarbowej......................

32

§ 1. Pojęcie odpowiedzialności karnej skarbowej..................................... § 2. Odpowiedzialność posiłkowa............................................................. § 3. Odpowiedzialność za zwrot korzyści majątkowej.............................. § 4. Dwupodział czynów zabronionych na przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe...................................................................... § 5. Kryteria kontrawencjonalizacji........................................................... I. Ustawowy próg........................................................................... II. Wypadek mniejszej wagi............................................................. § 6. Elementy struktury przestępstwa skarbowego i wykroczenia skarbowego......................................................................................... I. Czyn............................................................................................ II. Społeczna szkodliwość................................................................ III. Ustawowe znamiona................................................................... 1. Przedmiot ochrony.................................................................. 2. Podmiot...................................................................................

34 36 38

26

40 41 41 41 42 42 44 46 46 47

VIII

Spis treści

3. Strona przedmiotowa.............................................................. 4. Strona podmiotowa................................................................. IV. Bezprawność............................................................................... V. Wina............................................................................................ § 7. Wyłączenie odpowiedzialności karnej skarbowej.............................. I. Okoliczności wyłączające byt przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.................................................................................. 1. Brak czynu.............................................................................. 2. Znikomość społecznej szkodliwości....................................... 3. Okoliczności wyłączające bezprawność................................. 3.1. Brak obrony koniecznej.................................................. 3.2. Brak stanu wyższej konieczności................................... 3.3. Kontratyp eksperymentu technicznego lub ekonomicznego............................................................... 4. Okoliczności wyłączające winę.............................................. 4.1. Nieletniość...................................................................... 4.2. Niepoczytalność.............................................................. 4.3. Rodzaje i funkcje błędu.................................................. 4.4. Problem pozaustawowych okoliczności wyłączających winę........................................................ II. Okoliczności wyłączające karalność przestępstwa lub  wykroczenia skarbowego............................................................ 1. Czynny żal jako autonomiczna konstrukcja prawa karnego skarbowego............................................................................. 2. Czynny żal recypowany z Kodeksu karnego.......................... § 8. Formy stadialne w prawie karnym skarbowym.................................. § 9. Formy zjawiskowe w prawie karnym skarbowym............................. I. Formy sprawcze.......................................................................... II. Formy niesprawcze..................................................................... III. Odpowiedzialność za działanie w cudzym interesie................... IV. Odpowiedzialność za brak nadzoru............................................. § 10. Zbieg czynów i zbieg przepisów........................................................ I. Rzeczywisty zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych.......... II. Pozorny zbieg przestępstw i wykroczeń skarbowych................. III. Rzeczywisty (kumulatywny) zbieg przepisów prawa karnego skarbowego.................................................................................. IV. Pozorny zbieg przepisów prawa karnego skarbowego............... V. Tak zwany idealny zbieg przepisów prawa karnego skarbowego i prawa karnego powszechnego..............................

50 51 53 54 56 56 56 57 59 62 62 65 66 66 67 69 73 75 75 80 82 86 87 92 93 98 100 100 103 105 108 109

Rozdział III. System środków penalnych prawa karnego skarbowego....

112

§ 1. Racjonalizacja reakcji karnej skarbowej............................................. I. Priorytet represji majątkowej i celu egzekucyjno-kompensacyjnego........................................................................................ II. Retrybucja (odpłata).................................................................... III. Prewencja....................................................................................

114 114 120 122

Spis treści

IX

§ 2. Struktura systemu środków reakcji karnej skarbowej........................ § 3. Kary.................................................................................................... I. Kara grzywny.............................................................................. II. Kara ograniczenia wolności........................................................ III. Kara pozbawienia wolności........................................................ § 4. Środki karne........................................................................................ I. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności............................. II. Przepadek przedmiotów.............................................................. III. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów... IV. Przepadek korzyści majątkowej.................................................. V. Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej.................................................................................. VI. Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska............................................................... VII. Podanie wyroku do publicznej wiadomości................................ VIII. Pozbawienie praw publicznych................................................... § 5. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie................................... § 6. Środki zabezpieczające....................................................................... § 7. Wymiar kary za przestępstwa i wykroczenia skarbowe..................... I. Ustawowy i sądowy wymiar kary............................................... II. Zasady sądowego wymiaru kary................................................. III. Dyrektywy sądowego wymiaru kary........................................... IV. Nadzwyczajny wymiar kary........................................................ 1. Nadzwyczajne złagodzenie kary............................................. 2. Nadzwyczajne obostrzenie kary............................................. § 8. Odstąpienie od wymierzenia kary....................................................... § 9. Przedawnienie..................................................................................... § 10. Zatarcie skazania................................................................................. § 11. Ułaskawienie, amnestia, abolicja........................................................

124 126 126 130 132 134 135 141 147 148

Część II. Materialne prawo karne skarbowe. Część szczególna.............

195

Rozdział I. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji.............................................................................

199

§ 1. Charakterystyka ogólna...................................................................... § 2. Wybrane typizacje............................................................................... I. Uchylanie się od opodatkowania (art. 54 KKS).......................... II. Firmanctwo (art. 55 KKS)........................................................... III. Oszustwo w deklaracji podatkowej (art. 56 § 1–3 KKS)............ IV. Wyłudzenie nienależnego zwrotu podatku lub nadpłaty (art. 76 KKS)............................................................................... V. Niewypełnienie obowiązków przez płatnika lub inkasenta (art. 77 KKS)...............................................................................

151 151 153 154 155 160 167 167 167 168 171 171 173 178 179 184 186

201 205 205 208 210 212 214

X

Spis treści

Rozdział II. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami.............................................................................. § 1. Charakterystyka ogólna...................................................................... § 2. Wybrane typizacje............................................................................... I. Wyłudzenie pozwolenia lub innego dokumentu celnego (art. 85 KKS)............................................................................... II. Przemyt celny (art. 86 KKS)....................................................... III. Oszustwo celne (art. 87 KKS)..................................................... Rozdział III. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu......................................................... § 1. Charakterystyka ogólna...................................................................... § 2. Wybrane typizacje............................................................................... I. Wyłudzenie zezwolenia dewizowego (art. 97 KKS)................... II. Nielegalna działalność kantorowa (art. 106d KKS).................... III. Niezgłoszenie przywozu do kraju lub wywozu za granicę wartości dewizowych (art. 106f KKS)........................................ Rozdział IV. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych............................................ § 1. Charakterystyka ogólna ..................................................................... § 2. Wybrana typizacja – nielegalne urządzanie lub prowadzenie gier i zakładów oraz nielegalne uczestnictwo w zagranicznej grze lub zakładzie (art. 107 KKS)....................................................................

217 218 219 220 222 224 226 227 232 232 234 237 238 239 240

Część III. Proces karny skarbowy............................................................. Rozdział I. Zagadnienia wstępne............................................................... § 1. Pojęcie i przedmiot procesu karnego skarbowego.............................. § 2. Cel procesu karnego skarbowego....................................................... § 3. Pojęcie i źródła procesowego prawa karnego skarbowego................ § 4. Zakres obowiązywania procesowego prawa karnego skarbowego.... § 5. Odmiany procesu karnego skarbowego – założenia konstrukcyjne postępowań szczególnych...................................................................

249 251 252 255 260 265

Rozdział II. Zasady procesu karnego skarbowego.................................. § 1. Pojęcie, funkcje i podział zasad procesu karnego skarbowego.......... § 2. Zasady związane z wszczęciem procesu karnego skarbowego.......... I. Zasada ścigania z urzędu............................................................. II. Zasada legalizmu......................................................................... III. Zasada skargowości..................................................................... § 3. Zasady dotyczące postępowania dowodowego.................................. I. Zasada prawdy............................................................................. II. Zasada bezpośredniości............................................................... III. Zasada koncentracji materiału dowodowego.............................. IV. Zasada swobodnej oceny dowodów . .........................................

275 278 282 282 283 288 292 292 294 296 297

267

Spis treści

XI

§ 4. Zasady dotyczące formy oraz sposobu prowadzenia procesu............ I. Zasada kontradyktoryjności........................................................ II. Zasada jawności.......................................................................... III. Zasada rzetelnego procesu.......................................................... IV. Zasada ustności........................................................................... V. Zasada kontroli . ......................................................................... § 5. Zasady dotyczące sytuacji prawnej oskarżonego w procesie karnym skarbowym ........................................................................... I. Zasada domniemania niewinności.............................................. II. Zasada prawa do obrony.............................................................

299 299 305 309 312 314

Rozdział III. Przesłanki procesowe...........................................................

322

§ 1. Pojęcie i klasyfikacja przesłanek procesowych.................................. § 2. Poszczególne przesłanki procesowe .................................................. I. Podsądność sprawy karnej skarbowej......................................... II. Właściwość sądu......................................................................... III. Skarga . ....................................................................................... IV. Istnienie stron procesowych........................................................ V. Prawomocność materialna ......................................................... VI. Zawisłość sprawy........................................................................ VII. Przedawnienie ............................................................................ VIII. Abolicja....................................................................................... IX. Przesłanki o charakterze materialnym określone w art. 17 § 1 pkt 1–4 KPK................................................................................

323 328 328 333 334 335 336 336 338 339

Rozdział IV. Uczestnicy procesu karnego skarbowego............................

341

§ 1. Pojęcie uczestnika procesu karnego skarbowego............................... § 2. Organy procesowe.............................................................................. I. Pojęcie i podział organów procesowych .................................... II. Organy prowadzące postępowanie przygotowawcze.................. 1. Charakterystyka organów prowadzących postępowanie przygotowawcze..................................................................... 2. Właściwość organów postępowania przygotowawczego....... 2.1. Właściwość rzeczowa finansowych organów postępowania przygotowawczego.................................. 2.2. Właściwość rzeczowa niefinansowych organów postępowania przygotowawczego.................................. 2.3. Właściwość szczególna organów postępowania przygotowawczego ........................................................ 2.4. Spór o właściwość między organami postępowania przygotowawczego......................................................... III. Sądy............................................................................................. 1. Uwagi wstępne . ..................................................................... 2. Właściwość sądu..................................................................... 3. Badanie właściwości oraz spory o właściwość sądu.............. 4. Składy orzekające sądu...........................................................

344 344 344 345

316 316 319

339

345 352 353 354 357 358 360 360 361 368 369

XII

Spis treści

IV. Referendarze sądowi................................................................... V. Wyłączenie organu prowadzącego proces karny skarbowy........ § 3. Strony procesowe................................................................................ I. Pojęcie strony i rodzaje stron procesowych ............................... II. Oskarżyciel publiczny................................................................. III. Oskarżony.................................................................................... IV. Interwenient................................................................................. V. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej............. VI. Podmiot odpowiedzialny za zwrot korzyści majątkowej uzyskanej z przestępstwa skarbowego........................................ § 4. Przedstawiciele procesowi stron......................................................... I. Uwagi wstępne............................................................................ II. Przedstawiciel ustawowy ........................................................... III. Obrońca ...................................................................................... IV. Pełnomocnik . ............................................................................. § 5. Rzecznicy interesu społecznego......................................................... § 6. Pomocnicy procesowi......................................................................... § 7. Osobowe źródła dowodowe................................................................ § 8. Pozostali uczestnicy procesowi .........................................................

370 372 375 375 378 382 388 395

Rozdział V. Czynności procesowe.............................................................. § 1. Pojęcie i rodzaje czynności procesowych . ........................................ § 2. Porządek czynności procesowych...................................................... § 3. Terminy procesowe............................................................................. § 4. Decyzje procesowe ............................................................................ § 5. Polecenia............................................................................................. § 6. Narada i głosowanie nad orzeczeniem .............................................. § 7. Prawomocność orzeczeń..................................................................... § 8. Protokoły i inne formy utrwalania czynności procesowych............... § 9. Doręczenia.......................................................................................... § 10. Przeglądanie akt i sporządzanie odpisów ..........................................

421 422 427 429 433 440 441 443 445 447 451

Rozdział VI. Dowody.................................................................................. § 1. Pojęcie i klasyfikacja dowodów......................................................... § 2. Zakazy dowodowe.............................................................................. I. Uwagi wstępne............................................................................ II. Zakazy dowodzenia . .................................................................. 1. Zakazy dowodzenia oznaczonej tezy dowodowej.................. 2. Zakazy dowodzenia za pomocą określonego dowodu . ......... 2.1. Bezwzględne zakazy dowodzenia za pomocą określonego dowodu....................................................... 2.2. Względne zakazy dowodzenia za pomocą określonego dowodu....................................................... III. Zakazy stosowania niedopuszczalnych metod dowodzenia........ IV. Zakazy wykorzystania dowodów ............................................... § 3. Dowodzenie ....................................................................................... I. Uwagi wstępne............................................................................

455 458 459 459 460 460 461

401 404 404 404 406 412 418 419 420 420

461 462 466 467 469 469

Spis treści

XIII

II. Przedmiot dowodzenia................................................................ III. Uprawdopodobnienie.................................................................. IV. Prawny obowiązek dowodzenia i ciężar dowodowy ................. V. Wprowadzenie dowodów do procesu ........................................ 1. Wprowadzenie dowodów do procesu z urzędu...................... 2. Wprowadzenie dowodów do procesu na wniosek.................. VI. Czynności przeprowadzenia dowodów . .................................... VII. Ocena dowodów i dokonywanie ustaleń faktycznych................ § 4. Poszczególne źródła i środki dowodowe ........................................... I. Oskarżony oraz podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej i ich wyjaśnienia....................................................... II. Świadek i jego zeznania ............................................................. III. Biegły i jego opinia .................................................................... IV. Dokument i jego treść ................................................................ V. Dowód rzeczowy i jego właściwości.......................................... VI. Eksperyment procesowy i jego wyniki....................................... VII. Wywiad środowiskowy ..............................................................

470 472 473 476 476 477 480 484 485

Rozdział VII. Środki przymusu................................................................. § 1. Pojęcie i klasyfikacja środków przymusu........................................... § 2. Zatrzymanie ....................................................................................... § 3. Środki zapobiegawcze........................................................................ I. Ogólna charakterystyka............................................................... II. Tymczasowe aresztowanie.......................................................... III. Nieizolacyjne środki zapobiegawcze.......................................... § 4. Kary porządkowe................................................................................ § 5. Przymusowe wykonanie czynności procesowych.............................. § 6. Zabezpieczenie majątkowe.................................................................

502 503 506 510 510 518 524 527 531 536

Rozdział VIII. Postępowanie przygotowawcze......................................... § 1. Model postępowania przygotowawczego........................................... § 2. Zadania postępowania przygotowawczego ....................................... § 3. Strony i ich przedstawiciele w postępowaniu przygotowawczym..... § 4. Formy postępowania przygotowawczego........................................... I. Uwagi ogólne.............................................................................. II. Śledztwo...................................................................................... III. Dochodzenie................................................................................ § 5. Przebieg postępowania przygotowawczego....................................... I. Wszczęcie i odmowa wszczęcia postępowania przygotowawczego... II. Instytucja przedstawienia zarzutów............................................ III. Zakończenie śledztwa lub dochodzenia ..................................... § 6. Kontrola postępowania w stadium przygotowawczym ..................... I. Nadzór nad śledztwem lub dochodzeniem . ............................... II. Kontrola prawomocnych postanowień o umorzeniu postępowania przygotowawczego . ............................................ III. Kontrola postępowania przygotowawczego na wniosek............ § 7. Zasadnicza skarga karna.....................................................................

541 543 547 550 555 555 557 561 563 563 576 581 589 590

485 488 492 497 498 499 500

593 595 599

XIV

Spis treści

Rozdział IX. Postępowanie główne............................................................

610

§ 1. Uwagi wstępne.................................................................................... § 2. Postępowanie sądowe przed rozprawą główną . ................................ I. Kontrola warunków formalnych aktu oskarżenia ...................... II. Wstępne badanie sprawy............................................................. III. Czynności związane z organizacją rozprawy głównej................ § 3. Rozprawa główna............................................................................... I. Uwagi wstępne............................................................................ II. Część wstępna rozprawy głównej............................................... III. Przewód sądowy.......................................................................... 1. Przedstawienie zarzutów oskarżenia...................................... 2. Wyjaśnienia oskarżonego i podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej........................................... 3. Dalsze postępowanie dowodowe............................................ 4. Zamknięcie przewodu sądowego............................................ IV. Przemówienia stron..................................................................... V. Wyrokowanie ............................................................................. § 4. Czynności końcowe w sądzie I instancji ...........................................

612 613 614 618 627 629 629 633 639 640

Rozdział X. Postępowania szczególne.......................................................

665

§ 1. Postępowanie mandatowe................................................................... I. Ogólna charakterystyka............................................................... II. Przesłanki postępowania mandatowego...................................... III. Przebieg postępowania mandatowego. Rodzaje mandatów karnych........................................................................................ IV. Uchylenie prawomocnego mandatu karnego ............................. § 2. Postępowanie w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.............................................................................. I. Ogólna charakterystyka............................................................... II. Faza negocjacyjna postępowania w kwestii dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.................................................. 1. Wniosek sprawcy o zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności............................................................. 2. Negocjacje finansowego organu postępowania przygotowawczego ze sprawcą w przedmiocie dobrowolnego poddania się odpowiedzialności..................... III. Faza sądowa postępowania w kwestii dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.................................................. § 3. Postępowanie nakazowe..................................................................... § 4. Postępowanie w stosunku do nieobecnych......................................... I. Uwagi ogólne.............................................................................. II. Przesłanki postępowania w stosunku do nieobecnych................ III. Przebieg postępowania w stosunku do nieobecnych................... IV. Kontrola wyroku wydanego w postępowaniu w stosunku do nieobecnych............................................................................

667 667 668

641 645 653 653 655 662

671 674 678 678 679 679 687 694 699 703 703 704 706 708

Spis treści

XV

Rozdział XI. Postępowanie odwoławcze...................................................

710

§ 1. Uwagi ogólne...................................................................................... § 2. Problematyka ogólna środków odwoławczych................................... I. Uwagi wstępne ........................................................................... II. Dopuszczalność środka odwoławczego ..................................... III. Wymagania formalne skargi odwoławczej.................................. IV. Cofnięcie środka odwoławczego . .............................................. V. Względne przyczyny odwoławcze.............................................. VI. Zakres kontroli odwoławczej...................................................... 1. Granice środka odwoławczego .............................................. 2. Kierunek środka odwoławczego............................................. 3. Reguły ne peius....................................................................... 4. Bezwzględne przyczyny odwoławcze.................................... 4.1. Bezwzględne przyczyny uchylenia orzeczenia.............. 4.2. Rażąca niesprawiedliwość orzeczenia............................ 4.3. Poprawienie błędnej kwalifikacji prawnej czynu........... VII. Orzekanie w instancji odwoławczej co do oskarżonego lub podmiotu odpowiedzialnego posiłkowo, co do których nie wniesiono środka odwoławczego.......................................... VIII. Ograniczenie rozpoznania środka odwoławczego...................... IX. Rozstrzygnięcia organu odwoławczego ..................................... X. Postępowanie ponowne .............................................................. § 3. Postępowanie apelacyjne.................................................................... I. Uwagi ogólne.............................................................................. II. Postępowanie apelacyjne przed organem ad quo........................ III. Postępowanie apelacyjne przed organem ad quem..................... 1. Przygotowanie do rozprawy................................................... 2. Rozprawa apelacyjna.............................................................. 3. Czynności końcowe ............................................................... § 4. Postępowanie zażaleniowe................................................................. I. Uwagi ogólne.............................................................................. II. Przebieg postępowania zażaleniowego.......................................

712 714 714 715 718 722 723 724 725 726 729 730 731 734 736

Rozdział XII. Nadzwyczajne środki odwoławcze.....................................

756

§ 1. Kasacja................................................................................................ I. Uwagi ogólne ............................................................................. II. Kasacja stron............................................................................... III. Kasacja podmiotów szczególnych ............................................. IV. Przebieg postępowania w przedmiocie kasacji........................... § 2. Wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądu................................................................................ I. Podstawy wznowienia postępowania sądowego......................... II. Przebieg postępowania w przedmiocie wznowienia postępowania sądowego..............................................................

757 757 760 763 765

736 737 738 741 743 743 744 744 745 747 748 749 749 751

768 768 772

XVI

Spis treści

Rozdział XIII. Postępowanie w sprawach karnych skarbowych ze stosunków międzynarodowych.........................................................

778

§ 1. Uwagi ogólne...................................................................................... § 2. Pomoc prawna w sprawach karnych skarbowych.............................. § 3. Europejski nakaz aresztowania........................................................... § 4. Współpraca na forum Unii Europejskiej w zakresie zatrzymania dowodów i zabezpieczenia mienia..................................................... § 5. Współpraca w ramach Unii Europejskiej w zakresie wykonania orzeczeń dotyczących kar o charakterze pieniężnym.........................

779 784 787

Indeks rzeczowy..........................................................................................

813

796 801

Wykaz skrótów 1. Akty prawne AdmObrTowZU ������������ ustawa z 16.4.2004 r. o administrowaniu obrotem towarowym z zagranicą (Dz.U. Nr 97, poz. 963 ze zm.) AdmObrUsłZU �������������� ustawa z 10.3.2006 r. o administrowaniu obrotem usługowym z zagranicą (Dz.U. Nr 79, poz. 546) EKPC ���������������������������� Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) GryHazU ����������������������� ustawa z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1540 ze zm.) MPPOiP ������������������������ Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167, załącznik) KC ��������������������������������� Kodeks cywilny KK ��������������������������������� Kodeks karny KKS ������������������������������ Kodeks karny skarbowy KKW ������������������������������ Kodeks karny wykonawczy KPC ������������������������������� Kodeks postępowania cywilnego KPK ������������������������������ Kodeks postępowania karnego KRO ������������������������������ Kodeks rodzinny i opiekuńczy Konstytucja RP ������������� Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) OchrInfNiejU ���������������� ustawa z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. Nr 182, poz. 1228) OrdPU ��������������������������� ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PrAdw ��������������������������� ustawa z 26.5.1982 r. – Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U z 2014 r. poz. 635 ze zm.) PrCel ����������������������������� ustawa z 19.3.2004 r. – Prawo celne (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 727 ze zm.) PrDew ��������������������������� ustawa z 27.2.2002 r. – Prawo dewizowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 826 ze zm.)

XVIII

Wykaz skrótów

ProkU ���������������������������� ustawa z 20.6.1985 r. o prokuraturze (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599 ze zm.) PrUSP ���������������������������� ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 427 ze zm.) PWKKS ������������������������ ustawa z 10.9.1999 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 931 ze zm.) RadPrU ��������������������������� ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 637 ze zm.) RegProk ������������������������ rozp. Ministra Sprawiedliwości z 11.9.2014 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. z 2014 r. poz. 1218) RegSąd �������������������������� rozp. Ministra Sprawiedliwości z 23.2.2007 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 259) SNU ������������������������������ ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 499 ze zm.) TKU ������������������������������ ustawa z 1.8.1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) TSU ������������������������������� ustawa z 26.3.1982 r. o Trybunale Stanu (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925 ze zm.) UKS ������������������������������ ustawa karna skarbowa z 26.10.1971 r. (tekst jedn. Dz.U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103 ze zm.) – akt nieobowiązujący WKC ������������������������������ Wspólnotowy Kodeks Celny 2. Czasopisma, publikatory An. UMCS �������������������� AUŁ FI �������������������������� AUNC ��������������������������� AUWr ���������������������������� Biul. SN ������������������������ CzPKiNP ����������������������� D. Pod. �������������������������� Dz.U. ����������������������������� Dz.Urz. WE/UE ������������

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica Acta Univesitatis Nicolai Copernici Acta Universitatsis Wratislaviensis Biuletyn Sądu Najwyższego Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Doradca Podatkowy Dziennik Ustaw Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich/Unii Europejskiej EPP �������������������������������� Europejski Przegląd Prawa FK ��������������������������������� Finanse Komunalne Gl. ��������������������������������� Glosa

Wykaz skrótów

XIX

GSP ������������������������������� Gdańskie Studia Prawnicze KPPod ��������������������������� Kwartalnik Prawa Podatkowego KZS ������������������������������� Krakowskie Zeszyty Sądowe MoP ������������������������������� Monitor Prawniczy MoPod ��������������������������� Monitor Podatkowy MPCiP ���������������������������� Monitor Prawa Celnego i Podatkowego NP ���������������������������������� Nowe Prawo OSNK ���������������������������� Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna OSNKW ������������������������ Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa OSNwSK ���������������������� Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych Pal. �������������������������������� Palestra PNUŚl. PPK ������������������ Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego. Problemy Prawa Karnego P. Pod. ��������������������������� Przegląd Podatkowy P. Pol. ���������������������������� Przegląd Policyjny Probl. Praw. ������������������� Problemy Praworządności Prok. i Pr. ���������������������� Prokuratura i Prawo Pr. Sp. ���������������������������� Prawo Spółek PS ���������������������������������� Przegląd Sądowy PUG ������������������������������ Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego SI ����������������������������������� Studia Iuridica SP ���������������������������������� Studia Prawnicze WPP ������������������������������ Wojskowy Przegląd Prawniczy ZNASW ������������������������ Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych ZNUJ ����������������������������� Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 3. Inne skróty art. ��������������������������������� b. ����������������������������������� d. ����������������������������������� ENA ������������������������������ ETPC ����������������������������� itp. ��������������������������������� m.in. ������������������������������ nast. ������������������������������� NBP ������������������������������� niepubl. �������������������������� np. ��������������������������������� Nr ���������������������������������� NSA �������������������������������

artykuł były (-a, -e) dawny (-a, -e) Europejski Nakaz Aresztowania Europejski Trybunał Praw Człowieka i tym podobne między innymi następny (-a, -e) Narodowy Bank Polski niepublikowany (-a, -e) na przykład numer Naczelny Sąd Administracyjny