PRODUKTY DLA BUDOWNICTWA

Poradnik stosowania

www.foliarex.com.pl | www.wigolen.com.pl

Spis treści Wilgoć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Oddziaływanie wody na budynek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Folie izolacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Fundamenty i ich izolacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Masywny fundament betonu wodoszczelnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Fundament ponad wodą gruntową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Fundament płytowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Fundament z ogrzewaniem powietrznym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Przyziemia i ich izolacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Przyziemie w budynku niepodpiwniczonym z podłogą na gruncie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Przyziemie w budynku podpiwniczonym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Przyziemie w budynku o drewnianej konstrukcji szkieletowej z wentylowaną przestrzenią podpodłogową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Ściany zewnętrzne budynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Zjawisko dyfuzji pary wodnej w ścianie złożonej z części konstrukcyjnej, izolacyjnej i elewacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Rodzaje ścian i ich izolacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Monolityczne ściany fundamentowe z betonu i stali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Ściany dwuwarstwowe ocieplone metodą lekką mokrą z użyciem styropianu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Ściany murowane z elewacją wentylowaną wykonaną z sidingu (metoda lekka sucha) i z płyt kamiennych (metoda ciężka sucha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Ściana o szkieletowej konstrukcji drewnianej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Ściany osłonowe z powlekanych blach profilowanych stosowane jako lekka obudowa hal. . . . . . 6 Stropy i podłogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Poradnik stosowania

Okna i drzwi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Sposoby zabezpieczania otworów okiennych folią paroizolacyjną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Drzwi balkonowe w budynku z trójwarstwowymi ścianami szczelinowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Dach skośny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Zagadnienia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Folie dachowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Dobór folii dachowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Wentylacja połaci dachowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Właściwe wykonanie prac montażowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Zasady układania folii paroprzepuszczalnych STROTEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Zasady układania folii paroizolacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Wilgoć Fundamenty są najważniejszą częścią budynku. To od nich zależy trwałość i bezpieczeństwo całej konstrukcji. Źle postawione fundamenty mogą być przyczyną uszkodzenia struktury całości, a nawet spowodować katastrofę budowlaną. Wybór materiału do ścian fundamentowych powinien być przemyślany, a decyzja o wyborze podjęta po konsultacji ze specjalistami. Przy projektowaniu fundamentów konieczna jest znajomość dwóch czynników: obciążenia działającego za pośrednictwem fundamentu na grunt i właściwości gruntu, na którym będzie posadowiony budynek. Często zapominamy o izolacji fundamentów i ścian fundamentowych. Tymczasem dobra i trwała izolacja przeciwwodna i przeciwwilgociowa części podziemnych budynku pomoże zaoszczędzić wielu kłopotów związanych z przeciekami czy, w skrajnej sytuacji, z koniecznością osuszania ścian i fundamentów. Główne przyczyny zawilgocenia w strefie piwnic, cokołu i parteru budynku:

Oddziaływanie wody na budynek:

1. Wilgoć podciągana kapilarnie Transport kapilarny odbywa się jedynie w podłużnych porach o średnicy 0,001–0,1 mm, których ścianki są zwilżane (hydrofilne). Zjawisko to jest odpowiedzialne zarówno za „wciąganie” w mur wody deszczowej spływającej po elewacji i wody gruntowej, jak i za podnoszenie wilgoci ze strefy piwnic i cokołu do wyższych partii muru, wbrew sile ciężkości. Wraz z wodą przenoszone są sole. 2. Wilgoć higroskopijna Niektóre sole wiążą wilgoć znajdującą się w powietrzu. W przypadku wysokiej zawartości soli higroskopijnych w murze może on ulegać zawilgoceniu pomimo pozornego braku dostępu wody. 3. Wilgoć kondensacyjna Kondensacja polega na skraplaniu pary wodnej znajdującej się w powietrzu. Woda może skraplać się zarówno na uszczelnionych ścianach, gdy powietrze w pomieszczeniu ma wysoką wilgotność względną (np. w pralni, suszarni czy łazience), jak i na ściankach kapilar materiału budowlanego (wewnątrz muru). 4. Woda gruntowa Woda gruntowa wnika z boku przez nieszczelne izolacje pionowe lub od dołu przez nieszczelną izolację poziomą. Obecność wody w gruncie przy budynku jest ściśle związana z przepuszczalnością warstw gruntu przylegającego do podziemnych elementów budynku. Woda w gruncie może występować w kilku formach. W zależności od rodzaju wody należy stosować odpowiednią ochronę przed zawilgoceniem budynku.

a) naturalna wilgotność gruntu

budynku na pochyłości. Woda opadowa przesiąkająca przez grunt w kierunku pionowym jest zatrzymywana na warstwie gliny. Ścieka następnie po tej warstwie w kierunku budynku i przesącza się przez grunt, którym budynek został obsypany po budowie. Ponieważ woda nie może przesączyć się przez glinę pod budynkiem, gromadzi się i spiętrza, wywierając nacisk hydrostatyczny na ściany piwnicy. Jeżeli izolacja przeciwwodna budynku nie jest szczelna, to woda dostanie się do wnętrza. Spiętrzania wody można uniknąć, stosując drenaż opaskowy wokół budynku. c) wysokie zwierciadło wodne

3

2

1 1

Rys. 1.1. 1. piasek, 2. warstwa próchnicza, 3. grunt nasypowy spoisty

W przypadku dobrze przepuszczalnego gruntu niespoistego (żwir lub piasek) można zakładać brak występowania wody gruntowej pod ciśnieniem. Piwnice należy wówczas zabezpieczyć jedynie przed naturalną wilgocią gruntową.

Rys.1.5. 1. wodoszczelna wanna

Jeżeli występuje wysoki poziom wód gruntowych, to woda działa na budynek podciśnieniem również od dołu, dlatego budynek wymaga zastosowania wodoszczelnej wanny. Również posadowienie fundamentów poniżej poziomu wody gruntowej związane jest z koniecznością zabezpieczenia wy-

3

3

4

4

6

6

5

5

Poradnik stosowania

b) woda opadowa

3

2 6 9

7 1

1

1 8 10

Rys. 1.2/3/4. 1. glina, 2. piasek, 3. warstwa próchnicza, 4. żwir drobnoziarnisty, 5. żwir gruboziarnisty, 6. grunt nasypowy spoisty, 7. spiętrzona woda, 8. warstwa filtracyjna, 9. styropianowa płyta drenująca, 10. rura drenująca

Wody gruntowe są szczególnie niebezpieczne w przypadku występowania gruntów spoistych i położenia

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

kopów przed zalaniem oraz wykonania izolacji przeciwwodnych typu ciężkiego i drenaży.

1

Poradnik stosowania

Folie izolacyjne Wysokość kondygnacji piwnic i całego budynku Zasadą jest, że domy bez podpiwniczenia stawia się zawsze min. 5 cm poniżej głębokości przemarzania gruntu. Na większości obszaru kraju jest to głębokość jednego metra, a w obszarach najzimniejszych – 1,4 m. Posadowienie domu na takiej głębokości chroni budynek przed uszkodzeniami spowodowanymi wysadzinami mrozowymi. Zamarzanie cząsteczek wody znajdującej się w gruncie powoduje zwiększenie objętości wody, grunt zaczyna pęcznieć i wysadzać spoczywające na nim elementy ku górze, czego następstwem są uszkodzenia podłóg na gruncie oraz przesunięcia fundamentów i murów. W budynkach podpiwniczonych fundament należy zagłębić około 30 cm poniżej poziomu posadzki piwnicy. Fundamenty powinny być oparte w podłożu na głębokość 2,5–2,8 m pod poziomem terenu. Izolacje przeciwwilgociowe Materiały, z których stawia się dom, mające mniej lub bardziej porowatą strukturę, łatwo chłoną wilgoć gruntową. Dlatego każdy dom wymaga izolacji przeciwwilgociowej, bez której wilgoć ma wolną drogę do jego wnętrza. Wilgoć w domu powoduje rozwój grzybów i pleśni, sprzyja też tworzeniu się na ścianach szpecących wykwitów (białych nalotów), czyli osadów związków rozpuszczalnych w wodzie, na przykład soli wapnia czy magnezu. W celu zabezpieczenia budynku przed napływającą poprzez grunt wilgocią należy wykonać solidne izolacje przeciwwilgociowe. W zależności od miejsca usytuowania izolacji wyróżniamy izolację poziomą i pionową. Izolacja pozioma jest potrzebna nawet w domach niepodpiwniczonych. Taką izolację trzeba wykonać na wszystkich ścianach fundamentowych – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, w tym także na fundamencie pod komin. Taka izolacja będzie skuteczna, jeśli zapewni się jej ciągłość przez połączenie jej z izolacją podłogi na gruncie. Do wykonania poziomej izolacji przeciwwilgociowej murów fundamentowych i ścian fundamentowych idealnie nadaje się folia IZOPLAST. Folia ta jest teksturowana, dostępna w różnych szerokościach, dzięki czemu można ją

2

dopasować do szerokości ściany fundamentowej. Dobre połączenie izolacji ścian z izolacją poziomą podłogi jest gwarancją suchego domu. Izolacja pionowa jest równie ważna, jak pozioma. Folia izolacyjna (BUDFOL lub EKOFOL IZ) powinna być wyprowadzona na cokół budynku na wysokość min. 30–50 cm nad poziom terenu. Izolacja pionowa ścian fundamentowych (piwnicznych) powinna być szczelnie połączona z poziomą izolacją odcinającą ściany od kapilarnego podciągania wilgoci. W przypadku budynków z piwnicami ogrzewanymi należy również pamiętać o izolacji przeciwwilgociowej oraz izolacji termicznej w celu ochrony ścian przed zawilgoceniem powierzchni wewnętrznych wykraplającą się parą wodną.

Folie izolacyjne 1) Folia do izolacji fundamentów IZOPLAST Przeznaczona jest do wykonywania poziomej izolacji przeciwwilgociowej murów fundamentowych i ścian budynków. 2) Folie izolacyjne – EKOFOL IZ – 150 – EKOFOL IZ – 200 – EKOFOL IZ – 300 – EKOFOL IZ – 500 – BUDFOL – 200 – BUDFOL – 500 Folie EKOFOL IZ i BUDFOL przeznaczone są do wykonywania: – warstwy przeciwwilgociowej pod podłogi, posadzki, wylewki, – warstwy poślizgowej, np. w nawierzchni tarasów, – warstwy ochronnej przed zawilgoceniem izolacji termicznej i akustycznej.

Fundamenty i ich izolacja poziomą izolację przeciwwilgociową przewidzianą w projekcie (np. IZOPLAST) i stawia nieco niższe ściany fundamentowe.

a) Masywny fundament betonu wodoszczelnego

1

3

b) Fundament ponad wodą gruntową

2 5

4

2 1

1

6 7

3

4 5

Rys. 2.1. 1. folia izolacyjna BUDFOL/EKOFOL IZ, 2. ściana fundamentowa, 3. izolacja przeciwwilgociowa ściany fundamentowej z folii IZOPLAST, 4. skos z zaprawy, 5. izolacja pozioma ściany fundamentowej z folii IZOPLAST, 6. ława fundamentowa, 7. poziom wody gruntowej

Fundament, którego wierzch znajduje się powyżej poziomu wody gruntowej, a spód poniżej granicy przemarzania gruntu. Takie fundamenty wykonuje się zwykle z betonu wodoszczelnego, ponieważ w wykopie układa się jedynie folię budowlaną (BUDFOL lub EKOFOL IZ), której zadaniem jest ochrona mieszanki betonowej przed zanieczyszczeniem gruntem. Następnie na ławie układa się

6 7

Rys. 2.2. 1. cokół z płytek ceramicznych, 2. folia izolacyjna BUDFOL/EKOFOL IZ, 3. izolacja pionowa ściany fundamentowej, 4. izolacja pozioma fundamentu IZOPLAST, 5. ława fundamentowa, 6. żwir lub chudy beton, 7. poziom wody gruntowej

Gdy wilgotność gruntu znajduje się więcej niż 30–40 cm powyżej poziomu posadowienia, opłaca się wynieść cały budynek na taką samą wysokość.

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Przyziemia i ich izolacja

1

2

3

7

Bardzo ważna jest izolacja fundamentów, ścian przed wilgocią kapilarną, jak również izolacja posadzki. 4 5 6 8 9

Rys. 2.3. 1. zbrojenie z prętów stalowych, 2. płyta betonowa, 3. folia izolacyjna BUDFOL/EKOFOL IZ, 4. podkład z chudego betonu; może być zastąpiony podsypką piaskową, 5. warstwa filtracyjna, 6. „ostroga”, czyli miejscowe wzmocnienie pod ścianą nośną, 7. izolacja pozioma fundamentu z folii IZOPLAST połączona z izolacją pionową na zakład min. 20 cm, 8. izolacja przeciwwilgociowa z folii BUDFOL IZOLACJA na podłożu piaskowym lub z papy asfaltowej na chudym betonie, 9. poziom wody gruntowej

Gdy woda gruntowa znajduje się zaledwie 50 cm poniżej poziomu terenu lub więcej niż 40 cm powyżej poziomu posadowienia, można wykonać fundament płytowy. Musi on być izolowany termicznie. Ponadto tak płytko posadowiony budynek należy chronić przed wysadzinami. Typowym zabezpieczeniem przed tego typu sytuacją jest wykonanie fundamentów poniżej granicy przemarzania gruntu. d) Fundament z ogrzewaniem powietrznym Taki fundament można wykonać praktycznie na powierzchni terenu, dlatego poziom wody gruntowej może się znajdować zaledwie 30–40 cm poniżej poziomu gruntu. Płyta fundamentowa z ogrzewaniem powietrznym to nic innego jak wielki grzejnik (o powierzchni całego parteru). Musi być dobrze odizolowana od gruntu, aby jak największa ilość ciepła została wykorzystana do ogrzewania domu. 1

2

Przyziemie w budynku niepodpiwniczonym z podłogą na gruncie Ławy fundamentowe w budynku niepodpiwniczonym powinny być wykonane na głębokości poniżej strefy przemarzania gruntu, stąd ściany fundamentowe są stosunkowo wysokie. Poziomą izolację (folia IZOPLAST) układa się na ścianach fundamentowych nad ziemią, aby zapobiec kapilarnemu podciąganiu wilgoci. Izolacja ta powinna znajdować się powyżej zasięgu odpryskującej wody deszczowej, tj. min. 30 cm ponad otaczającym terenem. Należy również wykonać izolację pionową – układaną na zewnątrz ścian fundamentowych, zapobiegającą napływowi wilgoci do ścian fundamentowych i do wnętrza budynku. Najskuteczniej ściany fundamentowe zabezpieczy izolacja ułożona ze wszystkich stron: od spodu, od środka i na zewnątrz. W domach bez piwnic musimy również wykonać izolację przeciwwilgociową podłogi. Jeżeli

podłogę wykonujemy bezpośrednio na gruncie i ocieplamy styropianem, to najpierw wykonujemy podkład betonowy, następnie układamy styropian, a na nim izolację przeciwwilgociową z folii (BUDFOL lub EKOFOL IZ grubości min. 0,15 mm). Na izolacji wykonujemy posadzkę cementową i właściwą podłogę. Folię izolacyjną należy układać, jeśli to konieczne, na zakład szerokości 15–20 cm i skleić taśmą dwustronnie klejącą. Jeśli podłogę ocieplimy wełną mineralną, to należy folię izolacyjną zastosować pod i na wełnie w celu zabezpieczenia wełny przed wilgocią zarówno od spodu, jak i z góry. Przyziemie w budynku podpiwniczonym W budynkach z piwnicami izolację poziomą (folia BUDFOL lub EKOFOL IZ) należy wykonać dwukrotnie: raz na ławach fundamentowych i drugi raz ponad terenem pod stropem nad piwnicami. Druga izolacja ma zapobiegać napływowi wilgoci do stropu i do ścian parteru. Należy również wykonać starannie izolację pionową na zewnątrz ścian. Izolacja ścian piwnicznych jest wywinięta na ławy fundamentowe.

4 7 8

1

Poradnik stosowania

c) Fundament płytowy

2 3

3

6

4

8

5 7

5 6

9

Rys. 2.4. 1. zbrojenie z prętów, 2. pręty dystansowe, 3. folia izolacyjna BUDFOL/EKOFOL IZ, 4. rury grzewcze, 5. izolacja termiczna, 6. tynk, 7. pozioma izolacja przeciwwilgociowa z folii BUDFOL/EKOFOL IZ, 8. warstwa drenażowa, 9. poziom wody gruntowej

Rys. 2.5. Przyziemie w budynku podpiwniczonym: 1. cegła, 2. folia kubełkowa, 3. pionowa izolacja przeciwwilgociowa BUDFOL lub EKOFOL IZ min. 0,2 mm, 4. cegła, 5. klin z zaprawy wodoszczelnej, 6. przeciwwodna izolacja pozioma z folii BUDFOL lub EKOFOL IZ doprowadzona do brzegu ław fundamentowych, min. 0,2 mm, 7. Izolacja termiczna wieńca stropu, 8. izolacja przeciwwodna wywinięta na ścianę w celu dodatkowego odcięcia ścian przed kapilarnym podciąganiem wilgoci (IZOPLAST)

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

3

Klin z zaprawy wodoszczelnej dodatkowo uszczelnia styk ław fundamentowych ze ścianami. Jeżeli teren jest mokry, należy dodatkowo zastosować folię drenażową posiadającą specjalne wypusty w postaci korków, którymi przykłada się tę folię do ściany. Pomiędzy ścianą a folią tworzy się pustka powietrzna, którą będzie mogła odparować ewentualna wilgoć nagromadzona w ścianie piwnicy. Przyziemie w budynku o drewnianej konstrukcji szkieletowej z wentylowaną przestrzenią podpodłogową W budynkach o konstrukcji szkieletowej charakterystycznym rozwiązaniem jest strop nad powierzchnią terenu i tzw. wentylowana przestrzeń podpodłogowa. Możliwość napływu powietrza spod budynku eliminuje problem przeszczelnienia budynku. Rozwiązanie takie jest korzystne, ponieważ ściany w technologii szkieletowej są szczelne dzięki stosowaniu folii paroizolacyjnej. Konstrukcja stropu wykonana jest 60 cm nad ziemią. Warstwę humusu pomiędzy ścianami fundamentowymi zastępuje podsypka piaskowa, a jeżeli grunt jest wilgotny, na podsypce rozkłada się paroszczelną folię polietylenową (BUDFOL PAROIZOLACJA, EKOFOL PI). Przestrzeń pod podłogą jest wentylowana za pomocą otworów wentylacyjnych w ścianach zewnętrznych.

9-13

1-8

14 15 16

Rys. 2.6. Przyziemie w budynku o drewnianej konstrukcji szkieletowej z wentylowaną przestrzenią podpodłogową: 1. ścianka osłonowa z cegły klinkierowej, 2. szczelina wentylacyjna, 3. wiatroizolacja, 4. wełna szklana, 5. poszycie ze sklejki wodoodpornej, 6. wełna szklana, 7. paroizolacja BUDFOL lub EKOFOL PI, 8. dodatkowe warstwy wełny szklanej, 9. płyty gipsowo- kartonowe, 10. poszycie konstrukcji stropu ze sklejki wodoodpornej, 11. wełna szklana, 12. podbicie, 13. wentylowana przestrzeń podpodłogowa, 14. folia paroszczelna, 15. podsypka piaskowa między fundamentami, 16. otwory wentylacyjne

Poradnik stosowania

Ściany zewnętrzne budynku We współczesnym budownictwie dominują takie rozwiązania konstrukcji ścian zewnętrznych, w których oddzielono funkcję izolacji termicznej od funkcji przenoszenia obciążeń. Nowoczesna ściana zewnętrzna, spełniająca wymogi ochrony cieplnej budynku, składa się z następujących warstw: – wykończenia wewnętrznego – tynki wykonane na mokro lub płyty gipsowo-kartonowe, – warstwy nośnej (konstrukcyjnej) – cegły, pustaki, żelbet, konstrukcja drewniana lub stalowa, – warstwy izolacyjnej (izolacji termicznej, paroizolacji) – najczęściej rolę warstwy termoizolacyjnej pełni styropian lub wełna mineralna czy szklana, – warstwy okładzinowej zewnętrznej – tynk zewnętrzny, oblicówka ceglana lub różnego rodzaju okładziny elewacyjne.

4

Ze względu na zjawiska cieplno-wilgotnościowe ściany zewnętrzne powinny spełniać poniższe wymogi: – strumień ciepła z ogrzewanych pomieszczeń winien być w możliwie dużym stopniu blokowany i kierowany z powrotem; – para wodna musi swobodnie przepływać przez wszystkie warstwy ściany. W dawniej stosowanych ścianach jednorodnych izolacyjność cieplna uzyskiwana była przez odpowiednią grubość ściany. W budownictwie współczesnym stosuje się prawie wyłącznie przegrody warstwowe, w których funkcja ochrony cieplnej jest przerzucona niemal w całości na zewnętrzną warstwę termoizolacyjną. Ściany wielowarstwowe powinno się konstruować tak, aby warstwy o dużym oporze dyfuzyjnym (tzn. źle przepuszczające parę wodną) znajdowały się

jak najbliżej wewnętrznej, ciepłej powierzchni ścian. Wtedy para wodna może wydostawać się ze ściany w takiej samej ilości, w jakiej napływa, bez wykraplania się wewnątrz przegrody. Stosowane materiały izolacyjne mają zróżnicowany opór dyfuzyjny – od bardzo dużego dla styropianu, do małego dla miękkiej wełny mineralnej układanej luzem. W przypadkach kiedy nie ma możliwości takiego dobrania zewnętrznych warstw przegrody, aby ich opór był mniejszy lub równy oporowi warstwy izolacyjnej, konieczne jest stosowanie paroizolacji (BUDFOL lub EKOFOL PI). Zadaniem paroizolacji jest zablokowanie przepływu pary przez warstwy ściany. Paroizolacja zakładana jest na ścianie od strony wnętrza. Folię paroizolacyjną należy położyć szczelnie, na zakład 15–20 cm, który trzeba zakleić dokładnie taśmą

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Zjawisko dyfuzji pary wodnej w ścianie złożonej z części konstrukcyjnej, izolacyjnej i elewacyjnej: – jeśli ściana konstrukcyjna wykonana jest z materiału akumulującego ciepło (np. cegła), to termoizolacja powinna znajdować się od strony zewnętrznej; – para wodna powinna swobodnie przepływać przez wszystkie warstwy ściany; – w przypadku kiedy warstwa elewacyjna wykonana jest z materiałów szczelnych dla pary, należy zastosować szczelinę wentylacyjną; – kiedy istnieje ryzyko wykroplenia się 1

2

samym poziomie co izolacja pozioma ścian – sprzyja to dobremu połączeniu izolacji ściany z izolacją podłogi. Niestety, nie zawsze jest to możliwe, należy wtedy pamiętać, że obie izolacje muszą być szczelnie połączone ze sobą. Izolację podłogową wykonuje się z folii izolacyjnej (BUDFOL lub EKOFOL IZ) o grubości zgodnej z projektem budowlanym. Folię należy układać na zakład 20 cm i szczelnie zakleić taśmą dwustronnie klejącą.

Deskowanie ściany fundamentowej o wysokości powyżej 1 m

a) Monolityczne ściany fundamentowe z betonu i stali Często wykonywane w domach jednorodzinnych, gdyż są solidne, a materiały do ich wykonania są tanie. Grubość tych ścian zależy od wielkości domu, ilości kondygnacji oraz rodzaju zastosowanych ścian zewnętrznych; zwykle wynosi od 20 do 40 cm. Elementy konstrukcyjne z betonu wykonuje się w deskowaniu (popularnie zwanym szalunkiem).

Rys. 3.3. 1. blat – z desek grubości 2,5 cm, 2. izolacja pozioma IZOPLAST – na ławie fundamentowej, 3. ława fundamentowa

3

4

Rys. 3.1. 1. bardzo dobrze: warstwa elewacyjna przepuszczalna (tynk o małym oporze dyfuzyjnym), 2. dobrze: szczelna warstwa elewacyjna – szczelina wentylacyjna, 3. poprawnie: szczelna warstwa elewacyjna – dzięki paroizolacji para nie dochodzi do izolacji, 4. źle: para dochodzi do szczelnej warstwy elewacji i powoduje kondensację pary w termoizolacji

pary wodnej w jednej z warstw ściany, trzeba stosować od ciepłej strony ściany paroizolację.

Deskowanie ściany fundamentowej o wysokości do 1 m 1

Rodzaje ścian i ich izolacja W przypadku ścian wielowarstwowych ocieplanych wełną mineralną należy pamiętać o zastosowaniu izolacji szerszej niż ściana fundamentowa. Izolację tę należy wywinąć na zewnątrz ściany nośnej. Wywinięcie zabezpiecza ścianę nośną przed wilgocią, która może się zbierać na dole szczeliny wentylacyjnej (w wyniku kondensacji pary wodnej lub zacinającego deszczu). W tym przypadku jeden koniec izolacji należy szczelnie złączyć na zakład z izolacją podłogi, natomiast drugi wyprowadzić na około 20–25 cm na zewnątrz ściany nośnej. Izolacja podłogi powinna być na tym

2 3 Rys. 3.2. 1. blat – ze szczelnie przylegających do siebie desek przybitych do słupów, 2. ława fundamentowa – musi być szersza od ściany fundamentowej, tak by wystawała po co najmniej 5 cm z każdej strony, 3. izolacja – deskowanie ustawia się na ławie po wykonaniu izolacji poziomej IZOPLAST

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

1

2 3

b) Ściany dwuwarstwowe ocieplone metodą lekką mokrą z użyciem styropianu Technologia lekka mokra polega na przyklejeniu (lub przyklejeniu i zamocowaniu kołkami) płyt materiału termoizolacyjnego do zewnętrznej powierzchni ściany, pokryciu materiału termoizolacyjnego cienką warstwą zaprawy zbrojonej siatką, a na koniec nałożeniu wyprawy tynkarskiej. c) Ściana murowana wykończona w technologii lekkiej mokrej z zastosowaniem fasadowej odmiany wełny skalnej Alternatywą dla termoizolacji ze styropianu są fasadowe odmiany wełny mineralnej. Materiały te cechuje odporność ogniowa, lepsza przepuszczalność pary wodnej oraz bardzo dobra izolacyjność akustyczna. Płyty z wełny mineralnej są cięższe od płyt styropianowych, przez co wymagają klejenia wraz z mocowaniem mechanicznym za pomocą dwuczęściowych łączników tworzywowych z klinem rozporowym. W takich ścianach nie stosujemy folii izolacyjnych. d) Ściany murowane z elewacją wentylowaną wykonaną z sidingu (metoda lekka sucha) i z płyt kamiennych (metoda ciężka sucha) Metoda lekka sucha polega na montażu lekkiej okładziny elewacyjnej na ścianie konstrukcyjnej. Stanowić ją może siding, różne odmiany paneli i płyt elewacyjnych, powlekane blachy trapezowe itp. Okleiny elewacyjne mocuje się na ruszcie wsporczym (z łat drewnianych lub profili stalowych). Pomiędzy elementami rusztu mocowana jest wiatroizolacja i termoizolacja z wełny mineralnej.

5

Poradnik stosowania

dwustronnie klejącą. Nawet drobne szczeliny mogą przyczynić się do znacznego obniżenia izolacyjności przegrody, gdy para wodna zacznie się kondensować w obrębie izolacji termicznej. Natomiast tzw. wiatroizolację o dużej paroprzepuszczalności (WIGOFOL lub folie wysokoparoprzepuszczalne typu STROTEX 1300) zakłada się na zewnętrznej powierzchni termoizolacji.

Rys. 3.6. 1. oblicówka z poziomych desek, 2. wiatroizolacja WIGOFOL, 3. poszycie konstrukcji ze sklejki wodoodpornej, 4. termoizolacja z wełny mineralnej, 5. folia paroizolacyjna BUDFOL/EKOFOL PI/ STROTEX AL, 6. dodatkowa termoizolacja z wełny mineralnej, 7. poszycie wewnętrzne z płyt gipsowo-kartonowych

1-4

5

Rys. 3.4. 1. okładzina elewacyjna typu siding, 2. szczelina wentylacyjna, 3. wiatroizolacja WIGOFOL, 4. wełna szklana, 5. ściana konstrukcyjna

Metoda ciężka sucha polega na montażu na ścianie konstrukcyjnej ciężkich płyt kamiennych lub płyt z kruszywa kamiennego spojonego żywicą. Ciężkie płyty elewacyjne mocuje się na regulowanych kotwach dystansowych lub szynach montażowych, między którymi montowana jest wiatroizolacja i termoizolacja z wełny szklanej.

Szkielet takiej ściany wypełniany jest materiałem termoizolacyjnym – najczęściej stosowana jest w tym celu wełna skalna lub szklana. Od strony zewnętrznej konstrukcja poszyta jest stężającą całość sklejką wodoodporną lub płytą OSB i wiatroizolacją. Wykończeniem elewacji zewnętrznej może być oblicówka drewniana lub siding. Od strony wnętrza ściany wykańcza się płytami gipsowo-kartonowymi. f) Ściany osłonowe z powlekanych blach profilowanych stosowane jako lekka obudowa hal Lekkie ściany osłonowe z powlekanych blach profilowanych są najtańszą technologią budowlaną, stosowaną w budynkach halowych o szkieletowej konstrukcji stalowej. Wypełnienie pomiędzy blachami obudowy stanowi termoizolacja. Jej montaż odbywa się poprzez wciśnięcie materiału pomiędzy profile.

1-6

Rys. 3.7. 1. powlekana blacha profilowana, 2. wiatroizolacja WIGOFOL, 3. termoizolacja z wełny szklanej, 4. paroizolacja BUDFOL/EKOFOL PI/STROTEX AL, 5. powlekana blacha profilowana, 6. stalowa konstrukcja hali

Stropy i podłogi 1-5

Rys. 3.5. 1. płyta kamienna, 2. szczelina wentylacyjna, 3. wiatroizolacja WIGOFOL, 4. wełna szklana 5. ściana konstrukcyjna

Poradnik stosowania

e) Ściana o szkieletowej konstrukcji drewnianej

1-7

6

Stropy, czyli poziome przegrody między kondygnacjami, spełniają następujące zadania: – dźwigają masę własną, obciążenia użytkowe i obciążenia ścianek działowych, – usztywniają ściany budynku, – tworzą podłoże pod podłogi i posadzki, – chronią przed przedostawaniem się ognia w razie pożaru na sąsiedniej kondygnacji, – stanowią izolację cieplną między kondygnacjami, – pełnią funkcję izolacji akustycznej pomiędzy kondygnacjami, – pełnią funkcję izolacji wodnej w pomieszczeniach wilgotnych. Konstrukcja stropów opiera się na ścianach nośnych budynku lub na ścianach i podłogach. W zależności od rodzaju konstrukcji rozróżnia się: – stropy drewniane, – stropy na belkach stalowych, – stropy żelbetowe monolityczne, – stropy gęstożebrowe, – stropy żelbetowe prefabrykowane (np. z płyt kanałowych).

Rozłożenie warstw podłogowych na surowym stropie zależy od przeznaczenia pomieszczeń. Warstwy podłogi, które można stosować w różnych zestawieniach w pomieszczeniach mieszkalnych, są następujące: – paroizolacja lub izolacja przeciwwodna (kuchnie, łazienki), – warstwa termoizolacji, pełniąca jednocześnie rolę izolacji akustycznej – warstwa konstrukcyjna podłogi – wylewka betonowa, suchy jastrych lub drewniane legary, – podkład pod warstwę wykończeniową – klej, zaprawa klejowa itp., – warstwa wykończeniowa – parkiet, deski drewniane, płytki ceramiczne, płyty kamienne, wykładziny z tworzyw sztucznych i dywanowe, panele. Zasady dotyczące projektowania stropów 1. W pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności powietrza (np. pralnie) warstwy izolacji cieplnej powinny być pokryte warstwą paroszczelną (BUDFOL PAROIZOLACJA, BUDFOL 3W, EKOFOL PI lub STROTEX AL).

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

2. W pomieszczeniach mokrych i wilgotnych, w których występuje zagrożenie wodą (np. łaźnie, umywalnie), powinna być wykonana izolacja wodoszczelna (BUDFOL lub EKOFOL IZ). 3. Elementy grzewcze ogrzewania podłogowego powinny być ułożone na własnej, niezależnej od konstrukcji stropu, warstwie wylewki betonowej. Zmiany temperatury wywołane działaniem ogrzewania podłogowego powodują zjawisko rozszerzalności termicznej. W związku z tym wzdłuż brzegów wylewki betonowej powinna być wykonana dylatacja obwodowa, pozwalająca na rozszerzanie się wylewki betonowej pod wpływem wzrostu temperatury. Poniżej ogrzewania podłogowego należy ułożyć warstwę termoizolacyjną.

1-8

9

Rys. 4.1. Podłoga pływająca z elektrycznym ogrzewaniem podłogowym z izolacją z hydrofobizowanej wełny skalnej: 1. płytki ceramiczne lub kamienne, 2. elastyczna zaprawa klejowa, 3. wylewka betonowa, 4. kable grzewcze, 5. podkładowa wylewka betonowa, 6. warstwa termoizolacyjna, 7. paroizolacja BUDFOL/EKOFOL PI/STROTEX AL w przypadku stropu nad piwnicą, 8. strop, 9. taśma izolacyjna z wełny szklanej, dolatująca wylewkę betonową od ściany na całym obwodzie podłogi

Przykłady: Podłoga pływająca z elektrycznym ogrzewaniem podłogowym z izolacją z hydrofobizowanej wełny skalnej (Rys. 4.1). Drewniany strop belkowy ze ślepą podłogą z drewnianych desek, wykończoną w układzie podłogi pływającej z suchego jastrychu (Rys. 4.2).

1-7

Poradnik stosowania

8

Rys. 4.2. Drewniany strop belkowy ze ślepą podłogą z drewnianych desek, wykończoną w układzie podłogi pływającej z suchego jastrychu: 1. suchy jastrych z płyt gipsowo-kartonowych grub. 25 mm, 2. twarda płyta z wełny szklanej, 3. folia paroizolacyjna BUDFOL/EKOFOL PI/STROTEX AL (w przypadku stropu nad nieogrzewaną piwnicą), 4. deski podłogowe, 5. izolacja termiczna i akustyczna, 6. belki stropowe, 7. płyta gipsowo-kartonowa, 8. owinięcie belek stropowych izolacją z folii IZOPLAST w miejscu podparcia na ścianie murowanej

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

7

1

Okna i drzwi Techniczne decyzje dotyczące wyboru okien należą do najważniejszych, gdyż w konsekwencji nierozerwalnie wiążą się z energooszczędnością. Straty ciepła spowodowane przez typowe okna starego typu wynoszą 20–25% ogólnych strat ciepła budynku. Współczesne wymagania wobec okien i drzwi wynikają z założenia, że okna, drzwi balkonowe i drzwi wejściowe są częścią ściany ograniczającej pomieszczenie i w związku z tym powinny spełniać zadania, jakie stawia się ścianie. Otwory okienne i drzwiowe są miejscami, gdzie łączy się wiele elementów budowlanych, jak: ościeżnice, nadproża, podokienniki, wnęki na grzejniki itp., a różnorodność funkcji i właściwości materiałów powoduje większe ryzyko powstawania wad i usterek. Konkretny sposób rozwiązania architektoniki otworów jest ściśle zależny od przyjętej technologii budowy ścian zewnętrznych.

Sposoby zabezpieczania otworów okiennych folią paroizolacyjną

3

Rys. 5.2. 1. słupki szkieletu, 2. rozcięta folia, 3. paroizolacja

2

Drzwi balkonowe w budynku z trójwarstwowymi ścianami szczelinowymi Pozioma izolacja przeciwwodna (BUDFOL/EKOFOL IZ) płyty balkonowej wywinięta jest na ścianę na wysokość 30 cm (zasięg odpryskującej wody deszczowej) i wykończona cokolikiem z płytek ceramicznych. Montaż drzwi balkonowych wykonuje się przy zewnętrznej ścianie osłonowej, dającej dodatkową płaszczyznę szczelności przy ościeżnicy. Próg drzwi balkonowych powinien być podniesiony

ponad poziom wykończeniowy płyty balkonowej. Pozwala to na wywinięcie poziomej izolacji przeciwwodnej na ościeżnicę i przykrycie jej aluminiową listwą progową z okapnikiem. W szczelinie ściany powyżej nadproża drzwi balkonowych powinna zostać wykonana izolacja przeciwwilgociowa, zabezpieczająca ościeżnicę przed zawilgoceniem.

1 2

1

Poradnik stosowania

3

4

Rys. 5.1. 1. otwór w ścianie, 2. paroizolacja, 3. pas paroizolacji szerokości min. 15 cm, 4. zakłady kolejnych pasów paroizolacji min. 15 cm

Paroizolacja powinna być ułożona przed zamontowaniem okna. Folia powinna chronić jednocześnie ścianę i ościeże. Prace te można wykonać na dwa sposoby: albo kolejno układać odpowiednio przycięte pasy izolacji, albo pokryć folią całą ścianę, łącznie z otworem, a następnie rozciąć ją, wywinąć i zamocować do ościeży. Materiał izolacyjny należy łączyć na co najmniej 15-centymetrowe zakłady. Wskazane jest, aby miejsca połączeń i wbicia zszywek były uszczelnione taśmą samoprzylepną. Tak samo postępujemy z wiatroizolacją, która chroni ścianę od zewnątrz.

8

Rys. 5.3. 1. pozioma izolacja przeciwwodna BUDFOL IZOLACJA/EKOFOL IZ płyty balkonowej wywinięta na ścianę na wysokość 30 cm (zasięg odpryskującej wody deszczowej)

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Ciepło ucieka najszybciej z tych części budynków, które są najbardziej narażone na oddziaływanie zewnętrznych czynników atmosferycznych (temperatura, wiatr, opady). Dach jest właśnie takim miejscem, tędy ucieka ok. 23% ciepła, co w bezpośredni sposób przekłada się na ekonomię użytkowania budynku. Dlatego aby osiągnąć odpowiednią izolacyjność cieplną dachu, trzeba ułożyć na nim materiał termoizolacyjny. Przy dachach płaskich lub nieużytkowych zazwyczaj ociepla się strop, a sam dach nie musi być już ocieplony. Dla dachów skośnych o poddaszu mieszkalnym termoizolację umieszcza się między krokwiami. W celu uzyskania właściwej izolacyjności cieplnej często należy ułożyć grubszą warstwę termoizolacji, niż wynosi grubość krokwi. Z tego powodu konieczne jest zamontowanie dodatkowych elementów zwiększających grubość krokwi lub ułożenie części izolacji pod krokwiami. Wiadomo, że dobra izolacyjność cieplna dachu nie wynika wyłącznie z grubej warstwy wełny. Uzyskanie jej wiąże się z koniecznością podjęcia działań, które muszą zmierzać do: – zmniejszenia strat cieplnych, – polepszenia stateczności cieplnej budynku, – kontroli zjawisk kondensacji wilgoci w przegrodach budowlanych, – poprawy efektywności działania wentylacji. Ochrona termoizolacji i konstrukcji dachu przed wilgocią, a tym samym ochrona cieplna budynku, to podstawowa kwestia przy doborze konstrukcji i rodzaju pokrycia dachu. Trzeba tu uwzględnić kilka najistotniejszych procesów związanych z wymianą ciepła i działaniem pary wodnej. Wilgotność Wilgotność bezwzględna jest to ilość pary wodnej wyrażona w gramach, zawarta w 1 m3 powietrza [g/m3]. Wilgotność nasycenia jest to maksymalna ilość pary wodnej (wilgoci), jaka zmieści się w powietrzu przy określonych warunkach klimatycznych [g/m3]. Wilgotność względna jest to procentowy stosunek wilgotności bezwzględnej do wilgotności nasycenia dla danej temperatury powietrza.

Punkt rosy Powietrze ma zdolność do wchłaniania określonej ilości wilgoci, wraz ze wzrostem temperatury zdolność ta rośnie, ale do pewnych granicznych wielkości. Przy spadku temperatury stopień nasycenia powietrza parą wodną wzrasta, po czym przy pewnej temperaturze granicznej, zwanej temperaturą punktu rosy (punktem rosy), osiąga stan maksymalny, a nadmiar wilgoci musi ulec skropleniu. Temperatura punktu rosy zmienia się w zależności od temperatury, wilgotności i ciśnienia powietrza. Ilość skroplonej pary jest tym większa, im większy jest spadek temperatury oraz im wyższa jest wilgotność względna powietrza (jesień – zima). 14 12 10 8

100% 70%

40%

6 20% 4

Przykładowo w czasie 1 godziny: roślina doniczkowa wytwarza 15–50 g pary wodnej człowiek w czasie snu 40–50 g człowiek w trakcie pracy 90–200 g gotowanie 200–250 g kąpiel w wannie 1000 g kąpiel pod prysznicem 1700 g Średnia wilgotność w pokojach wynosi 40–60%, w łazienkach sięga czasem 80%. W nowych budynkach dużo wilgoci pochodzi ze świeżych murów, tynków i posadzek, a także z kupionej w stanie zawilgoconym wełny. Bardzo duża ilość pary wodnej, unosząc się do góry zgodnie z naturalnym ruchem powietrza, osiada w dachu. Póki budowało się domy słabo ocieplone, montowało nieszczelne okna, wilgoć wraz z ciepłem usuwana była na zewnątrz. Wprowadzenie nowszych technologii, zagospodarowywanie poddaszy, ocieplanie ścian, stropów, dążenie do idealnej izolacji doprowadziło do tego, że budynek stał się bardzo szczelny, a tym samym pojawiły się problemy z wilgocią. W normalnych warunkach wilgoć może dostać się do przegrody budowlanej wyłącznie pod postacią pary wodnej, wprawdzie sama para wodna nie jest groźna, dopóki się nie skropli, ale skropliny powodują już znaczne obniżenie własności termoizolacyjnych. Wilgotna termoizolacja nie spełnia swoich funkcji. Przez zawilgocony dach ucieka dużo więcej ciepła, nawet do 40%.

1 0

10

tr = 14

20

temperatura [°C]

Wykres przedstawia sposób odczytania punktu rosy. Jeśli mamy 1 m3 powietrza o temperaturze 20°C, w którym znajduje się 12 g pary wodnej, to jego wilgotność względna wynosi ok. 70% (12 g z maksymalnych 17,3, jakie może wchłonąć przy tej temperaturze). Gdy to powietrze zaczniemy ochładzać, jego wilgotność względna zacznie wzrastać, aż przy temperaturze ok. 14°C (temperaturze punktu rosy) osiągnie stan nasycenia. Jego wilgotność względna będzie wynosić 100% – tj. będzie zawierać tyle pary wodnej, ile maksymalnie może wchłonąć. Dalsze schładzanie musi doprowadzić do wykroplenia nadmiaru pary wodnej. Ilość wykroplonej pary zależeć będzie od tego, do jakiej temperatury schłodzimy powietrze.

Źródła pary wodnej Obecność pary wodnej związana jest z czynnikami atmosferycznymi, ale również z działalnością człowieka. Spore ilości pochodzą od domowników, roślin czy też wykonywanych prac budowlanych. Niektóre jej źródła to pranie, gotowanie, prysznic, czy też naturalne fizjologiczne czynniki ludzkie, takie jak oddychanie i pocenie.

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Oddziaływania cieplno-wilgotnościowe Do przegrody budowlanej para wodna napływa od wewnątrz stale przez cały rok, temperatura i wilgotność powietrza są teoretycznie takie same. Natomiast okresy, w których możliwy jest wypływ pary wodnej na zewnątrz, są znacznie krótsze, może ona wydobyć się tylko kiedy zaistnieją ku temu odpowiednie warunki. Decyduje o tym procesie wiele czynników klimatycznych. Większość czynników klimatycznych na zewnątrz podlega wahaniom dobowym (dzień – noc), wewnątrz zaś sezonowym (zima – lato). Podczas dnia powierzchnia dachu nagrzewa się, część ciepła jest oddawana w wyniku wypromieniowania, konwekcji oraz efektów latarnych (np. parowanie), część poprzez przewodzenie cieplne przechodzi do wewnątrz, powodując wzrost tem-

9

Poradnik stosowania

Zagadnienia ogólne

Przykładowe maks. ilości pary wodnej mogącej zmieścić się w 1 m3 powietrza w temp. 30°C – 30,3 g w temp. 20°C – 17,3 g w temp. 10°C – 9,4 g w temp. 0°C – 4,8 g w temp. -10°C – 2,4 g w temp. -20°C – 1,1 g

zawartość pary wodnej w powietrzu [g/cm3]

Dach skośny

peratury powietrza pod pokryciem. Kiedy nocą następuje wychłodzenie powierzchni dachu, nadmiar wilgoci musi ulec wykropleniu. Skropliny mogą pojawić się również pod pokryciem i powodować zawilgocenie warstwy termoizolacyjnej. Szacuje się, że efekt wykraplania na zewnętrznej powierzchni dachu może trwać ok. 300 godzin miesięcznie i dawać 2–8 kg/m2 wykroplin. Na szczęście podczas kolejnego dnia podgrzanie nasyconego powietrza powoduje, że wchłania ono dodatkowe ilości pary wodnej. Ważne, aby teraz takie powietrze usunąć na zewnątrz.

n dz oc ień

zima

wo dn ej

ogrzewanie lato

dy fuz ja pa ry

dzień dyfuzja pary wodnej

zi lat ma o

dyfuzja pary wodnej lato

Rys. 6.1. Kierunki przepływu ciepła i wilgoci w dachu ocieplonym

Poradnik stosowania

2

Rys. 6.3. Poddasze nieużytkowe, pokrycie przewietrzane – szczelina wentylacyjna pod pokryciem zasadniczym – warstwa wstępnego krycia – szczelina wentylacyjna pod warstwą wstępnego krycia – izolacja cieplna na stropie – małe otwory wentylacyjne w ścianach szczytowych – folia nisko- lub wysokoparoprzepuszczalna

3

4

Rys. 6.2. Układ warstw w standardowym ocieplonym dachu skośnym z poddaszem użytkowym: 1. pokrycie właściwe, 2. warstwa wstępnego krycia – folia paroprzepuszczalna STROTEX, 3. izolacja cieplna, 4. paroizolacja – folia paroizolacyjna STROTEX, BUDFOL lub EKOFOL, 5. płyty k-g

zima

noc

Ochrona przed wilgocią Wilgoć stwarza największe zagrożenie dla całego systemu izolacji termicznej dachu. Wiemy już, skąd się bierze w dachu i jakie może spowodować konsekwencje. Dlatego należy wiedzieć, jak się przed nią uchronić i jak ją skutecznie usunąć z miejsc, w których jest niepożądana. Najistotniejsze problemy do rozwiązania to: – ochrona izolacji cieplnej przed parą wodną z pomieszczeń mieszkalnych oraz wilgocią atmosferyczną i deszczem, – właściwy wybór odpowiednich materiałów tworzących sprawnie funkcjonujący system, – odpowiednia wentylacja pomieszczeń poddasza oraz ocieplonych połaci dachowych, aby wilgoć mogła być z nich usunięta, – właściwe wykonanie prac montażowych. Poprawnie wykonany dach z poddaszem użytkowym może składać się z szeregu warstw, z których każda ma do spełnienia określoną funkcję, a wszystko po to, aby skutecznie chronić budynek przed wilgocią i nadmierną utratą ciepła: – pokrycie właściwe chroni przed opadami atmosferycznymi, – warstwa wstępnego krycia zabezpiecza przed wilgocią od zewnątrz, – izolacja cieplna jest izolatorem termicznym i akustycznym,

10

1

5

promieniowanie słoneczne

- wypromieniowanie - konwekcja - efekty latarne

– paroizolacja blokuje dostęp wilgoci od wewnątrz, – płyty k-g stanowią poszycie wewnętrzne.

Warstwa wstępnego krycia Poszycie jest niezbędną warstwą nośną dla pokryć bitumicznych (dachówki bitumiczne lub papy) i z blach płaskich. Może być ono wykonane z desek, sklejki lub innych płyt drewnopochodnych. Natomiast pokrycia dachowe leżące na ołatowaniu wymagają uszczelnienia w postaci warstwy wstępnego krycia, którą może być tradycyjnie stosowana papa podkładowa na deskowaniu lub folia dachowa STROTEX. W nowoczesnych konstrukcjach dachowych, rozwiązując problem przenikania pary wodnej, wypracowano układ, w którym od strony więźby dachowej montuje się folie paroizolacyjne ograniczające dopływ pary wodnej z wnętrza domu. Natomiast od strony zewnętrznej stosuje się folie paroprzepuszczalne umożliwiające wydobywanie się pary wodnej poza konstrukcję, zwane foliami wstępnego krycia. W zależności od konstrukcji dachu, rodzaju poddasza oraz miejsca usytuowania termoizolacji zaleca się zastosowanie następujących folii wstępnego krycia: – pokrycie przewietrzane (nieuszczelnione pod gąsiorem i w okapie): dachówki ceramiczne i cementowe, blachy profilowane, płyty włóknisto-cementowe, faliste płyty bitumiczne, łupek naturalny i sztuczny, inne; – pokrycie szczelne (uszczelniane pod gąsiorem i w okapie, bez możliwości wentylacji): blachy profilowane w arkuszach.

Rys. 6.4. Poddasze nieużytkowe, pokrycie przewietrzane – szczelina wentylacyjna pod pokryciem zasadniczym – warstwa wstępnego krycia – izolacja cieplna na stropie – otwory wentylacyjne w ścianach szczytowych – folia wysokoparoprzepuszczalna

Rys. 6.5. Poddasze użytkowe, pokrycie przewietrzane – szczelina wentylacyjna pod pokryciem zasadniczym – warstwa wstępnego krycia – szczelina wentylacyjna pod warstwą wstępnego krycia – izolacja cieplna między krokwiami – folia niskoparoprzepuszczalna

Rys. 6.6. Poddasze użytkowe, pokrycie przewietrzane – szczelina wentylacyjna pod pokryciem zasadniczym – warstwa wstępnego krycia – izolacja cieplna między krokwiami – folia wysokoparoprzepuszczalna

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

wekcji i kondensacji pary wodnej w termoizolacji i konstrukcji dachu przy jednoczesnym braku strat ciepła spowodowanym przewiewaniem termoizolacji.

Rys. 6.7. Poddasze nieużytkowe, pokrycie szczelne – warstwa wstępnego krycia – szczelina wentylacyjna pod warstwą wstępnego krycia – izolacja cieplna na stropie – otwory wentylacyjne w ścianach szczytowych – folia paroizolacyjna

Rys. 6.8. Poddasze użytkowe, pokrycie szczelne – warstwa wstępnego krycia – szczelina wentylacyjna pod warstwą wstępnego krycia – izolacja cieplna między krokwiami – małe otwory wentylacyjne w ścianach szczytowych – folia paroizolacyjna

Paroprzepuszczalność to zdolność materiału do przepuszczania pary wodnej, wyrażona w gramach ilość pary wodnej, jaką przepuszcza materiał w czasie 24 godzin przez powierzchnię 1 m2 w określonych warunkach klimatycznych. Ilość pary wodnej przepuszczanej przez folie zależy od temperatury, wilgotności względnej oraz od różnicy ciśnień. Dlatego przy różnych warunkach badawczych ta sama folia osiągnie inne wartości paroprzepuszczalności. Na przykład przy temp. 23°C i wilgotności 50% folia ma paroprzepuszczalność 1700 g/m2/24 h, ale przy temp. 38°C i wilgotności 85% ta sama folia uzyskuje

paroprzepuszczalność 3000 g/m2/24 h. Aby ominąć powyższe problemy, przy określaniu paroprzepuszczalności wygodniej posługiwać się współczynnikiem Sd- jest on niezależny od temperatury i wilgotności. Współczynnik Sd nazywany jest ekwiwalentną lub równoważną dyfuzyjnie grubością warstwy powietrza, charakteryzuje właściwości dyfuzyjne materiału budowlanego, porównując go do oporu dyfuzyjnego warstwy powietrza o konkretnej grubości. Współczynnik Sd odpowiada grubości warstwy powietrza o tym samym oporze dyfuzyjnym co materiał budowlany. Jednostką Sd jest metr. Czym mniejsze jest Sd materiału, tym lepsza jego paroprzepuszczalność. Proste przeliczenie współczynnika Sd na paroprzepuszczalność podawaną w gramach jest niemożliwe.

Podział folii paroprzepuszczalnych ze względu na ich właściwości dyfuzyjne: 10–100 g/m2/24 h, Sd = 0,3–10 m

niskoparoprzepuszczalne

zbrojone lub z warstwą antykondensacyjną, wymagają szczeliny wentylacyjnej nad termoizolacją

800–4000 g/m2/24 h, Sd = 0,012–0,1 m

wysokoparoprzepuszczalne

wykonane z materiałów o dużej przenikliwości pary wodnej, mogą stykać się bezpośrednio z termoizolacją

Folie dachowe Parametry techniczne paroprzepuszczalnych folii dachowych STROTEX Folie STROTEX niskoparoprzepuszczalne

Masa powierzchniowa [g/m2]

SL PP

90

110

140

100

90

110

140

Tolerancja masy powierzchniowej

Folie STROTEX wysokoparoprzepuszczalne 1300 1300 1300 Basic V Supreme 115

135

± 5%

Przepuszczalność pary wodnej

≥ 30

Wytrzymałość na rozerwanie [N]

650 650

≥ 30 g/m2/24 h 250 110

300 250

≥1300 g/m2/24 h 300 250

205 125

220 160

Odporność na UV

1 miesiąc

3 miesiące

Zakres temperatur

- 40°C do 80°C

- 40°C do 120°C

Klasyfikacja ogniowa Szerokość rolki Długość rolki Jako wiatroizolacja Bezpośrednio na izolację cieplną Na deskowanie

2. Folie paroizolacyjne Są to materiały osłaniające konstrukcje i termoizolacje przegród budowlanych przed napływem pary wodnej z pomieszczeń użytkowych, z wnętrza domu, oraz zapobiegające ucieczce ciepła spowodowanej przewiewaniem. Układane są zawsze po ciepłej stronie przegrody, na krokwiach od strony poddasza. W zależności od materiału, z ja-

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

170

240 180

Nierozprzestrzeniające ognia 150 cm 50 m X X

X X X

X X X

kiego są wykonane, folie takie stanowią zaporę dla pary wodnej lub tylko opóźniają jej przepływ. Nie zawsze konieczne jest spełnienie warunku, że para nie może dostać się wcale do termoizolacji, istotne jest to, aby nie wnikała tam gwałtownie i nie wykraplała się w ociepleniu. Folie paroizolacyjne wykonywane są z jedno- lub wielowarstwowych materiałów,

11

Poradnik stosowania

1. Folie paroprzepuszczalne Są to materiały hydroizolacyjne stosowane pod zasadniczym pokryciem dachu w celu dodatkowego zabezpieczenia konstrukcji i termoizolacji przed podwiewaniem śniegiem, deszczem, wiatrem, kurzem oraz przed powstającymi pod pokryciem skroplinami. Mogą również stanowić warstwę uszczelniającą, zabezpieczającą przed ucieczką ciepła przez przewiewanie. Ich podstawowe funkcje to ochrona termoizolacji i konstrukcji dachu: – przed wodą w trakcie prac montażowych, – przed wodą podwiewaną pod pokrycie dachowe w postaci śniegu lub deszczu, – przed skroplinami powstającymi pod pokryciem, – przed wodą w przypadku czasowego uszkodzenia pokrycia dachowego, a także odprowadzenie wilgoci z obszaru termoizolacji na zewnątrz. Istotne zalety folii: – odporność na działanie niskich i wysokich temperatur, – nierozprzestrzenianie ognia, – lekkość (ciężar metra kwadratowego folii waży od 60 do 170 gramów), – duża wytrzymałość. Zastosowanie folii wstępnego krycia pozwala rozwiązać problemy dyfuzji, kon-

najczęściej z polietylenu. Rozróżnia się cztery typy folii paroizolacyjnych: – niezbrojone – jednowarstwowe folie polietylenowe grubości 0,15–0,5 mm ƒ EKOFOL PI – 150 ƒ EKOFOL PI – 200 ƒ BUDFOL – 200 ƒ BUDFOL – 500 – zbrojone – wzmacniane tkaniną lub siatką ƒ STROTEX SL PI ƒ STROTEX 110 PI

– z warstwą aluminium – wielowarstwowe z cienką warstwą metalu ƒ STROTEX AL 90 ƒ STROTEX AL 150 – z włókniną wiskozową lub polipropylenową – wielowarstwowe z warstwą absorpcyjną ƒ STROTEX AC 140 Szczelność paroizolacji jest bardzo ważnym warunkiem jej prawidłowego działania. Ułożona niestarannie, ze szpa-

Podział folii paroizolacyjnych ze względu na ich właściwości dyfuzyjne:

rami, jest bardziej szkodliwa niż jej brak. Przepływ pary wodnej przez szpary powoduje większe zawilgocenie konstrukcji i termoizolacji, niż jest to możliwe na skutek dyfuzji, ponieważ para wodna przedostająca się przez szczeliny wypełni całą termoizolację i tam zostanie. Dlatego trzeba dbać o szczelność łączeń poszczególnych pasm paroizolacji oraz jej połączeń z elementami konstrukcji dachu, a także z murami, głównie na załamaniach i narożach budynków. a) regulator pary

0–0,1 g/m2/24 h, Sd = 60–100 m

folie paroszczelne

wykonane z materiałów nieprzepuszczających pary wodnej, zawierają najczęściej warstwę aluminium, takie folie nazywa się też refleksyjnymi, ponieważ dodatkowo odbijają promieniowanie cieplne

0,2–3,0 g/m2/24 h, Sd = 15–50 m

opóźniacze pary

folie, które nieznacznie przepuszczają parę wodną na zasadzie dyfuzji i tylko opóźniają proces jej przenikania, nie stanowiąc dla niej bariery ostatecznej

b) pozostałe folie

4,0–6,0 g/m2/24 h

regulatory pary materiały charakteryzujące się większą paroprzepuszczalnością, jedną z warstw regulatora jest włóknina absorbująca wilgoć, wspomagająca działanie antykondensacyjne, mogą być usytuowane między warstwami termoizolacji

Poradnik stosowania

Celem stosowania regulatorów jest kontrolowany przepływ pary wodnej przez przegrodę budowlaną, ale konieczne jest wtedy zastosowanie wysokoparoprzepuszczalnych folii po drugiej stronie przegrody.

3. Folie wiatroizolacyjne ƒ WIGOFOL 100 ƒ WIGOFOL 150 Wiatroizolacje stosowane są głównie w konstrukcjach ścian szkieletowych od strony zewnętrznej, ale montowane są również w dachach, a ich udział jest niezbędny w dachach typu wentylowanego, w których rolę warstwy wstępnego krycia pełni poszycie z desek i papy lub pokryciem jest dachówka bitumiczna. W takich dachach, aby uzyskać funkcjonalną szczelinę wentylacyjną, należy zastosować folię wiatroizolacyjną jako materiał dystansujący termoizolację od poszycia. Materiały te chronią przed ucieczką ciepła na zasadzie przewiewów powstających w nieszczelnościach między termoizolacją a konstrukcją oraz przed dopływem wilgoci atmosferycznej do wnętrza osłanianej przegrody. Wiatroizolacja uniemożliwia wywiewanie cząstek ociepliny oraz zapobiega osiadaniu w niej kurzu. Ponieważ wiatroizolacja, jako materiał dystansujący, styka się z termoizolacją, musi charakteryzować się wysoką paroprzepuszczalnością. Aby spełniała swoją funkcję, powinna być klejona na zakładach i na styku z murami ścian lub kominów.

12

Rys. 6.9. Możliwe sposoby usytuowania paroizolacji

1

2 3

4

5

1

2

3

4

5

Rys. 6.10. Dach z folią wiatroizolacyjną WIGOFOL: 1. pokrycie właściwe (papa lub dachówka bitumiczna, 2. poszycie z desek, 3. szczelina wentylacyjna, 4, folia wiatroizolacyjna WIGOFOL, 5. termoizolacja FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Dobór folii dachowych

Niektóre odmiany folii wysokoparoprzepuszczalnych można układać bezpośrednio na deskowaniu, są to folie o zwiększonej wytrzymałości na rozrywanie. Jednoczesne zamontowanie obu folii – paroprzepuszczalnej i paroizolacyjnej – stwarza doskonały układ, w którym dopływ pary wodnej jest znacznie ograniczony, a wilgoć dostająca się do termoizolacji i konstrukcji ściany lub dachu ma możliwość wydostania się na zewnątrz i z biegiem czasu się w nich nie gromadzi.

1

2

3 4

5

1

2

3

4

5

Rys. 6.11. Dach z folią niskoparoprzepuszczalną STROTEX: 1. pokrycie właściwe, 2. górna szczelina wentylacyjna, 3. niskoparoprzepuszczalna folia dachowa (STROTEX), 4. dolna szczelina wentylacyjna, 5. termoizolacja

Bez szczeliny wentylacyjnej nad izolacją cieplną można układać tylko folie o wysokiej paroprzepuszczalności.

1

2

Poradnik stosowania

Sprawność funkcjonowania systemu wentylacji dachu zależy od zrównoważenia bilansu przepływu pary wodnej, tak aby ilość pary opuszczającej dach była co najmniej taka sama jak ilość pary wchodzącej. Materiały należy dobierać w ten sposób, aby opór dyfuzyjny poszczególnych warstw od środka na zewnątrz zmniejszał się, przy czym opór dyfuzyjny paroizolacji powinien być tym większy, im większy jest opór dyfuzyjny warstwy wstępnego krycia. Jeżeli folia wstępnego krycia ma Sd mniejsze niż 0,3 m, to paroizolacja powinna mieć Sd nie mniejsze niż 2 m, jeżeli Sd folii paroprzepuszczalnej jest większe od 0,3 m (folie niskoparoprzepuszczalne), to należy stosować najskuteczniejsze folie paroszczelne. Rodzaj folii, zależy od sposobu wentylowania dachu. Inne folie powinno się stosować w dachu na poddaszu nieużytkowym, a inne na poddaszu użytkowym. Dobierając folię wstępnego krycia, trzeba też brać pod uwagę rodzaj pokrycia. Pod pokrycia z większych elementów szczelnie łączonych – na przykład z blach profilowanych w dużych arkuszach uszczelnianych pod gąsiorem i (lub) w okapie bez możliwości wentylacji – jako warstwa wstępnego krycia najlepsze są folie o paroprzepuszczalności bliskiej zeru, mające własności paroizolacyjne, oczywiście takie folie wymagają szczeliny wentylacyjnej nad termoizolacją. Jeśli dach ma być kryty drobnymi elementami układanymi za zakład – na przykład dachówkami ceramicznymi lub cementowymi płytami bitumicznymi falistymi, łupkiem naturalnym i sztucznym – można stosować oba rodzaje folii. Oczywiście najlepsze są folie o wysokiej paroprzepuszczalności, ale swoją funkcję spełnią również folie niskoparoprzepuszczalne, tyle że wymagają wykonania drugiej szczeliny wentylacyjnej.

3

4

1

2

3

4

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Rys. 6.12. Dach z folią wysokoparoprzepuszczalną STROTEX: 1. pokrycie właściwe, 2. szczelina wentylacyjna, 3. wysokoparoprzepuszczalna folia dachowa (STROTEX), 4. termoizolacja

13

Sposób wentylowania zależy od rodzaju zastosowanej warstwy wstępnego krycia. Wentylacja takich dachów może być zrealizowana za pomocą jednej lub dwóch szczelin wentylacyjnych. Jeżeli jako warstwę wstępnego krycia zastosowano deskowanie z papą lub folię o niskiej paroprzepuszczalności, konieczne są dwie szczeliny. Dolna szczelina osusza izolację i konstrukcję dachu. Folie wysokoparoprzepuszczalne pozwalają na wyeliminowanie dolnej szczeliny wentylacyjnej, a cała para wodna usuwana jest górną szczeliną utworzoną przez ołatowanie. Wtedy sprawność górnej przestrzeni jest szczególnie ważna.

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

Rys. 6.13. Dach ze specjalną folią wysokoparoprzepuszczalną STROTEX – przeznaczoną do układania na deskowaniu: 1. pokrycie właściwe, 2. szczelina wentylacyjna, 3. specjalna wysokoparoprzepuszczalna folia dachowa (STROTEX), 4. poszycie z desek, 5. termoizolacja

Poradnik stosowania

Wentylacja połaci dachowych W dachu ocieplonym pomiędzy właściwym pokryciem a izolacją trzeba pozostawić przestrzeń wentylacyjną. Właściwa wentylacja połaci dachowych to: – likwidacja korków cieplnych, – szybsze wysychanie połaci, np. po opadach, – odprowadzenie na zewnątrz pary wodnej, – zmniejszenie różnicy temperatur po obu stronach pokrycia. Z punktu widzenia fizyki budowli dachy dzieli się na niewentylowane i wentylowane. Dach, wewnątrz którego przestrzeń przewietrzająca rozdziela termoizolację od pokrycia, jest nazywany dachem wentylowanym. W poddaszach nieużytkowych ociepla się strop, a dach nie musi być już ocieplony. Jeżeli termoizolacja leży na stropie, to między nią a warstwą wstępnego krycia tworzy się naturalna przestrzeń wentylująca termoizolacje i konstrukcje dachu, duży obszar powietrza w przestrzeni dachowej sprzyja wyrównaniu wilgotności i temperatury. Pomimo to należy zapewnić wystarczające otwory na okapie i kalenicy, dzięki którym powstanie trwała wentylacja dachu. Możliwe są dwa kierunki przepływu powietrza – równoległy i prostopadły do kalenicy.

14

Rys. 6.16. Wentylacja za pomocą dwóch szczelin wentylacyjnych

Rys. 6.14.

Rys. 6.17. Wentylacja za pomocą jednej szczeliny wentylacyjnej

powierzchnia użytkowa

W dachach stromych o poddaszu użytkowym wyrównanie wilgotności i temperatury musi być zapewnione poprzez odpowiednie wentylowanie połaci dachowej. Przestrzeń wentylująca ograniczona jest do szczeliny, która nie może być ani zbyt mała, ani zbyt duża. Rys. 6.15.

powierzchnia użytkowa

Wielkość szczeliny wentylacyjnej Para wodna w materiale izolacyjnym zawsze przemieszcza się od strony cieplejszej do chłodniejszej. Usunięcie wilgoci jest możliwe jedynie w warunkach swobodnego przepływu powietrza. Para wodna najskuteczniej przemieszcza się wraz z powietrzem. Zjawisko to nazywa się konwekcją pary wodnej. Nieruchome powietrze jest natomiast dla niej hamulcem. Aby wentylacja była skuteczna, trzeba wykonać wlot i wylot powietrza atmosferycznego. Szczelina wentylacyjna musi być otwarta od dołu, pod okapem (wlot), i u góry, przy kalenicy (wylot). Różnica ciśnień wymusza ruch powietrza w szczelinie i zapobiega gromadzeniu się wilgoci. Powietrze wciągane jest przez podciśnienie wlotem przy okapie dachu, przepływa u góry ku kalenicy i uchodząc, zabiera nadmiar wilgoci. Dla swobodnego ruchu powietrza ważne jest, aby był precyzyjnie określony wlot i wylot szczeliny. Rozmiary szczeliny określone są przez jej pole przekroju poprzecznego, tak aby punkt rosy nie znalazł się w obszarze

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Przykładowe wymiary szczelin Długość krokwi [m]

Szczelina wentylacyjna okap teoretyczna praktyczna

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

[cm2/m]

[mm]

[cm2/m]

200 200 200 200 200 220 240 260 280 300 320 340 360 380 400 420 440

24 24 24 24 24 26 29 31 33 36 38 40 43 45 48 50 52

30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110

* szczelina liczona na jedną stronę połaci

Prawidłowo wykonana wentylacja skutecznie osusza cały dach.

Właściwe wykonanie prac montażowych Nawet jeśli wszystkie rodzaje pokryć są dobre, materiały termoizolacyjne, folie paroprzepuszczalne i paroizolacyjne doskonałe, a systemy kompletne, nie zawsze te elementy są odpowiednio dobrane i ułożone tam, gdzie powinny. Podobnie ich niewłaściwy montaż czy eksploatacja sprawią, że pomimo wspaniałych parametrów nie będą działać tak, jak byśmy sobie życzyli. Należy pamiętać, że zastosowanie folii STROTEX, BUDFOL czy EKOFOL musi być zgodne z dokumentacją techniczną obiektu, obowiązującymi przepisami prawnymi oraz regułami sztuki dekarskiej. Wobec powyższego należy dokładnie zwracać uwagę na: 1. Miejsce ułożenia folii dachowych Właściwie ułożone folie ograniczają niekontrolowany przepływ pary wodnej przez dach i zapobiegają w ten sposób zawilgoceniu konstrukcji oraz ocieplenia dachu. Często jednak bywają stosowane niewłaściwie, co przynosi niemałe szkody, a cały system nie funkcjonuje poprawnie. Jeśli para nie może się wydostać z dachu, skrapla się i nawilgaca jego konstrukcję oraz ułożoną na nim izolację cieplną. Zawilgocone deski i belki

kalenica*

drewniane szybko niszczeją, a zawilgocona izolacja gorzej spełnia swoje funkcje. – Ułożenie folii wstępnego krycia o wysokiej paroprzepuszczalności w poszyciach szczelnych, gdy występuje uszczelnianie przestrzeni pod gąsiorem, oraz w pasie nadrynnowym uniemożliwi przepływ powietrza atmosferycznego, a para wodna nie mogąc wydostać się spod blachy, będzie się stopniowo gromadzić i skraplać. – Podobnie swojej funkcji nie spełni folia wiatroizolacyjna położona w miejsce folii wstępnego krycia. Wiatroizolacje są używane na dachach, ale mają inne zadania. Stosowane są pod poszyciem z desek, tworząc szczelinę wentylacyjną nad termoizolacją w dachach z pokryciami wymagającymi poszycia sztywnego. – Zamontowanie folii o niskiej paroprzepuszczalności bezpośrednio na deskowaniu, do którego spodu dociśnięta jest izolacja cieplna, sprawi, że takie deskowanie szybko ulegnie zniszczeniu. Para wodna skraplając się pod folią, będzie nawilgacać deski. Na deskach można układać jedynie niektóre wysokoparoprzepuszczalne folie przeznaczone do tego celu. Wyjątkiem mogą być specjalne folie o niskiej paroprzepuszczalności, które można kłaść na deskowanie, ale

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

wtedy konieczna jest szczelina wentylacyjna między izolacją cieplną a deskowaniem. 2. Właściwą kolejność prac Bardzo ważne jest prawidłowe, w odpowiedniej kolejności i czasie wykonanie wszystkich warstw dachu. Ocieplenie dachu należy wykonywać w temperaturach dodatnich, gdy wełna jest sucha, a pomieszczenia mają odpowiednią wilgotność. Najczęściej ociepla się dachy jesienią, wtedy gdy wełna często jest wilgotna, lub zaraz po mokrych pracach wykończeniowych (wylewki, tynki), wtedy gdy w pomieszczeniach nowego budynku panuje duża wilgotność. Para wodna nasyca wełnę jeszcze nie osłoniętą paroizolacją. Założenie paroizolacji w takim momencie zamyka w niej parę, powodując obniżenie jej własności termoizolacyjnych. 3. Czas ekspozycji na słońcu Zbyt długie pozostawianie na dachu folii wstępnego krycia bez ułożenia na niej pokrycia zasadniczego może spowodować zmiany strukturalne wywołane promieniowaniem UV. Folia nie pełni funkcji właściwego pokrycia, stąd w terminie zalecanym przez producenta należy to pokrycie wykonać. Nawet najmniejsze szczeliny wpuszczają światło słoneczne pod pokrycie i promieniowanie UV powoli niszczy folię. Dlatego należy bardzo dbać

15

Poradnik stosowania

materiału termoizolacyjnego, gdyż skutkuje to jego zawilgoceniem, a w temperaturach ujemnych zaszronieniem. Pole to jest proporcjonalne do pola powierzchni wentylowanej połaci dachowej. Wielkość przekroju wentylacyjnego przy okapie oraz w pozostałych miejscach dachu (na jego połaci) musi stanowić 0,2% przynależnej powierzchni dachu, jednak nie mniej niż 200 cm2 na 1 metr szerokości dachu. Przekroje wentylacyjne otworów wylotowych szczeliny wentylacyjnej na kalenicy lub na narożu dachu muszą stanowić 0,05% powierzchni dachu (jednej połaci). Powyższe warunki określają wymiary szczelin przy długości krokwi do 10 m. Przy krokwiach dłuższych szczelina powinna być odpowiednio większa. Ponadto należy uwzględnić ubytek powierzchni przekroju szczeliny na grubości łat i kontrłat, które stanowią ok. 16% pola przekroju.

Poradnik stosowania

o to, aby światło, także to rozproszone, miało jak najmniejszy dostęp w miejsca, gdzie jest zamontowana folia. Dotyczy to m.in. takich miejsc, jak: okap, połączenia pionowymi przeszkodami, okna w poddaszach i inne otwory, przez które może wnikać słońce, działając niszcząco. Termin pojawienia się uszkodzeń zależy od rodzaju folii oraz od czasu i intensywności poddania jej działaniu promieni słonecznych. Przez uszkodzoną folię wilgoć będzie przenikać do izolacji cieplnej dachu. Co najgorsze, zniszczonej folii nie widać, gdyż jest schowana pod pokryciem dachu. 4. Konieczność stosowania kontrłat (na dachach krytych blachą) W dachu, gdzie termoizolacja musi być ułożona między krokwiami, zastosowanie kontrłaty jest konieczne. Gdy łaty mocuje się bezpośrednio na folii wstępnego krycia, woda zatrzymuje się na połączeniach krokwi i łat, powietrze nie przepływa pod blachą, folia nagrzewa się, przez co szybciej następuje jej degradacja. Przy silnej operacji słońca temperatury pod blachą znacznie przekraczają granice wytrzymałości termicznej folii. Odpowiednia szczelina wentylacyjna powstała między kontrłatami a łatami umożliwia swobodny przepływ powietrza, które wyprowadza parę wodną poza pokrycie dachu i w zupełności izoluje folie przed nadmiernym rozgrzaniem. Pominięcie kontrłaty ma swoje uzasadnienie tylko w dachach nieużytkowych, gdy nie ma izolacji cieplnej między krokwiami, a rolę przestrzeni wentylacyjnej pełni całe poddasze, ale wtedy folię układa się luźno, z co najmniej dwucentymetrowym zwisem, tak aby powstające skropliny nie gromadziły się na łatach oraz aby był możliwy ruch powietrza pod blachą. 5. Wykonanie szczeliny wentylacyjnej nad termoizolacją Brak szczeliny wywoła poważne zawilgocenie termoizolacji w dachu. Ułożenie wełny mineralnej na styk z folią o niskiej paroprzepuszczalności lub z poszyciem, na którym ułożona jest papa, sprawia, że para wodna po przejściu przez folię jest zablokowana i zostaje w dachu. Podobna sytuacja wystąpi, gdy folie montowane będą bezpośrednio pod deskowaniem, na którym leży papa. Takie rozwiązania wymagają wykonania szczeliny wentylacyjnej nad izolacją.

16

6. Zachowanie drożności szczeliny wentylacyjnej Prawidłowe wykonanie i utrzymanie szczeliny nie jest łatwe i wymaga poniesienia dodatkowych kosztów na materiały i robociznę. Dachy o wielu połaciach, z lukarnami, oknami dachowymi i innymi elementami wymagają skomplikowanych zabiegów związanych z realizacją wentylacji między krokwiami. Niedrożność szczeliny ograniczająca przepływ powietrza wywoła podobne skutki jak przy braku szczeliny. Niedrożności mogą powstać w wyniku: – braku odpowiednich otworów wlotowych i wylotowych, – przecięcia połączenia nawiewu (przy elementach wystających), – braku materiałów dystansujących lub wkładek wentylacyjnych, – ułożenia termoizolacji grubszej niż wysokość krokwi, – sfałdowania lub osunięcia się termoizolacji, zwłaszcza w pasie przyokapowym, – dociśnięcia izolacji cieplnej do folii ułożonej luźno pod blachą, – wypychania folii przez izolację, – powstania bryły śniegowo-lodowej w okapie. 7. Poprawne układanie folii w koszach Jednym z trudniejszych fragmentów dachu jest kosz, czyli wklęsłe połączenie dwóch połaci skośnych. Prawidłowe wykonanie kosza wymaga ułożenia dodatkowego pasma folii wzdłuż krokwi koszowej i przyklejenia tego pasma do

zasadniczej warstwy. Dodatkowo trzeba pamiętać o układaniu pasm folii na przemian z obu stron połaci z dużymi zakładami bocznymi. Zbyt małe zakłady nie zapewnią szczelności i woda będzie przeciekać pod folię ułożoną na drugiej połaci. 8. Uszkodzenia mechaniczne folii Folie dachowe są narażone na rozerwanie podczas mocowania ich do więźby i w czasie układania na nich pokrycia dachowego. Może wtedy dojść do przypadkowego obciążenia folii i jej uszkodzenia. Uszkodzenie takie może być spowodowane narzędziem lub elementem obcym, a w przypadku dachów deskowanych również zbyt intensywnym stąpaniem po folii. Pomimo że folie na deskowania są wystarczająco wytrzymałe, do przemieszczania po dachu zaleca się korzystać z naturalnie powstałej drabinki utworzonej przez łaty i kontrłaty. Mocowanie membrany do krokwi gwoździem lub zszywką powoduje miejscowe jej przebicie. Te części dachu zakryte są kontrłatami, więc wydawałoby się, że nie stanowią one miejsc ewentualnych przecieków, ale brak równoległości i idealnego licowania się płaszczyzn kontrłaty i krokwi powoduje występowanie pustych przestrzeni pomiędzy nimi. Spływająca po membranie dachowej woda penetruje puste przestrzenie pomiędzy płaszczyznami kontrłat i łat, dostając się do miejsc przebicia, przez co penetracja pogłębia się, a woda wnika w obszar pod folią, spływając bezpośrednio na termoizolację.

Zasady układania folii paroprzepuszczalnych STROTEX Aby system funkcjonował sprawnie, wszystkie prace muszą być wykonane prawidłowo i starannie. Należy przestrzegać wszelkich zasad związanych z układaniem i łączeniem folii. Dotyczy to szczególnie miejsc najbardziej newralgicznych, takich jak: – kalenica, kosz, naroże, – połączenia z obróbką blacharską w okapie, – połączenia z murem, ścianą, oknem, kominem czy innym elementem wystającym z dachu. Zastosowanie folii STROTEX musi być zgodne z dokumentacją techniczną

obiektu, obowiązującymi przepisami prawnymi oraz regułami sztuki dekarskiej. Różnice w sposobie układania wysoko- i niskoparoprzepuszczalnych folii dachowych STROTEX wynikają z ich różnych właściwości. 1. Zasady ogólne a) Folia nie przejmuje funkcji właściwego pokrycia dachowego, dlatego w zalecanym terminie należy wykonać właściwe pokrycie, aby nie doszło do uszkodzeń spowodowanych działaniem promieniowania UV.

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

2. Kierunek układania Folię można układać równolegle lub prostopadle do okapu, zawsze napisami do góry. Kierunek układania folii na krokwiach jest obojętny dla ich działania, wygodniej jest jednak układać je równolegle do okapu. Układanie wzdłuż krokwi jest uzasadnione tylko w kilku przypadkach: gdy właściwym pokryciem dachu są wielkoformatowe arkusze układane prostopadle do okapu lub w trakcie remontu, kiedy najlepiej jest prowadzić prace strefami. Układanie folii należy zawsze rozpocząć od dołu dachu. Dolny brzeg folii musi zachodzić na obróbkę blacharską okapu.

2 1

Folie niskoparoprzepuszczalne, w których paroprzepuszczalność została osiągnięta za pomocą mikroperforacji, należy układać na krokwiach z lekkim (minimalnym) zwisem. Zbyt duże naciągnięcie folii może spowodować powiększenie mikrootworów, a co za tym idzie przeciekanie skroplin do termoizolacji lub elementów drewnianych więźby dachowej. Ułożenie folii z minimalnym zwisem zabezpieczy ją również przed nadmiernym rozciągnięciem pod wpływem ruchów więźby dachu wywołanych wiatrem. a) folia wysokoparoprzepuszczalna

b) folia niskoparoprzepuszczalna

Rys. 7.2. Sposób naciągu folii

4. Zakład Kolejne pasma folii należy układać na zakład, którego wielkość zależy od stopnia pochylenia dachu. Ważne jest zachowanie jego właściwego wymiaru, który powinien wynosić 10–15 cm (szerokość zakładu w foliach typu STROTEX jest zaznaczona nadrukiem lub w inny charakterystyczny sposób). Przy nachyleniu dachu poniżej 22° zakładka musi wynosić co najmniej 20 cm. Dla pewności pasy można ze sobą skleić specjalną taśmą montażową. W przypadku pełnego deskowania górny pas musi zakrywać gwoździe w warstwie dolnej.

5. Mocowanie i łączenie Wszystkie FWK przybija się bezpośrednio do krokwi (deskowania) zszywkami dekarskimi za pomocą takera. Ostatecznie folie są dociskane do krokwi (deskowania) przez kontrłaty nabijane natychmiast od góry. Przycina się wtedy kontrłaty na krótkie odcinki odpowiadające szerokości jednego pasma. Kontrłaty należy mocować tak, aby wyeliminować migrację wilgoci w obszarze gwoździ. Mocowanie folii do krokwi gwoździem lub zszywką powoduje miejscowe jej przebicie i choć jest zakryte kontrłatami, nie zapewnia pełnej szczelności. Ewentualne nieszczelności pomiędzy krokwią a kontrłatą mogą wynikać z: – braku idealnej równoległości płaszczyzn kontrłaty i krokwi, – powstania pustych miejsc w obszarach pomiędzy kontrłatą a krokwią, – przebicia membrany gwoździem, co narusza jej wodoszczelną strukturę, – łatwości, z jaką woda spływa z górnych partii membrany ku dołowi, penetrując wszelkie możliwe szpary. Spływająca woda z łatwością penetruje puste przestrzenie pomiędzy płaszczyznami, dostając się do miejsc przebicia, przez co penetracja pogłębia się, a woda dociera w obszar termoizolacji. Aby skutecznie przeciwdziałać tego typu zagrożeniom, należy zabezpieczać miejsca krytyczne specjalną taśmą, która doskonale wypełni puste przestrzenie pomiędzy kontrłatą a krokwią, uszczelniając także miejsca przebicia folii gwoździem. Montaż bez zastosowania kontrłat można wykonać wyłącznie na własną odpowiedzialność.

Poradnik stosowania

b)W czasie ekstremalnej pogody (długotrwałe opady, zacinający deszcz z podmuchami) może występować miejscowe przenikanie wody w miejscach zakładek, a przy kontrłatach fizyczne zjawisko kapilarnego przenikania wilgoci. c) Do uzupełniania powierzchniowych uszkodzeń wszystkich typów folii należy używać wyciętych kawałków z oryginalnego materiału, a połączenia uszczelniać taśmą montażową. d) Ewentualne duże uszkodzenia właściwego pokrycia (dachówka, blacha) trzeba jak najszybciej usunąć. e) Folii nie należy stosować na świeżo zaimpregnowane elementy konstrukcyjne dachu.

2 3

2 1

Rys. 7.1. 1. obróbka blacharska okapu, 2. folia 3 1

3. Naciąg Folie wysokoparoprzepuszczalne mogące leżeć bezpośrednio na izolacji termicznej układane są z lekkim naprężeniem w celu zabezpieczenia membrany przed wypchnięciem i dociśnięciem do pokrycia dachowego przez termoizolację ułożoną między krokwiami. Mogłoby to spowodować niedrożność przestrzeni wentylacyjnej nad membraną.

Rys. 7.4. 1. folia, 2. zszywki, 3. kontrłaty

Rys. 7.3. 1. pierwsza warstwa folii, 2. kolejna warstwa ułożona z odpowiednim zakładem, 3. zaznaczona na folii wielkość zakładu

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Folie należy montować jednocześnie z przybijaniem ołatowania pod zasadnicze pokrycie. Na kontrłaty

17

przybija się łaty z rozstawem zależnym od rodzaju pokrycia zasadniczego, a po powstałej drabinie wchodzi się wyżej, aby ułożyć kolejny pas folii. Przy pełnym deskowaniu w ten sposób chroni się ponadto folię przed uszkodzeniem mechanicznym mogącym wystąpić w trakcie montażu. W przypadku konieczności układania wzdłużnego spojenia powłok muszą leżeć na krokwiach oraz być połączone i uszczelnione taśmą montażową. Przy układaniu poziomym powinno się raczej unikać pionowych połączeń folii. Jednak czasami, w celu wykorzystania odciętego z rolki kawałka folii, należy bardzo starannie wykonać połączenie, krawędzie folii koniecznie trzeba wtedy wywinąć, uszczelnić i przymocować zszywkami.

dynym warunkiem ich prawidłowego działania jest sprawnie funkcjonująca wentylacja zasadniczego pokrycia dachu, którą w naturalny sposób tworzą łaty i kontrłaty. Wykonanie szczeliny wentylacyjnej, szczególnie w skomplikowanych dachach, jest dość trudne, dlatego dla zapewnienia przepływu powietrza wentylującego w newralgicznych miejscach należy zastosować wkładki wentylacyjne łączące przestrzenie nad i pod folią. Stosuje się je najczęściej, gdy nie można inaczej wpuścić powietrza pod folię, na pierwszym zakładzie nad okapem lub na narożach w koszach, gdzie wypuszczenie powietrza wentylującego pod gąsior jest bez nich trudne.

padkach należy zabezpieczyć wystającą folię przed działaniem rozproszonych promieni słonecznych. Pierwszy sposób, bardziej popularny, co nie znaczy lepszy, polega na wprowadzeniu zakończenia folii bezpośrednio do rynny. Ten system ma niestety wady. Zimą gromadzący się nad rynną lód po topniejącym śniegu zamyka przestrzeń wentylacyjną nad folią, wskutek czego zostaje zatrzymana woda w pasie okapu, a w warunkach ekstremalnych następuje podnoszenie wody pod pokrycie, co może spowodować zniszczenie folii, blach oraz pokrycia dachowego.

1 2

3 4

Rys. 7.6. 1. wkładka wentylacyjna, 2. górna szczelina, 3. folia, 4. dolna szczelina

Rys. 7.5. Wzdłużne łączenie kawałków folii

Rys. 7.8. Wyprowadzenie folii bezpośrednio do rynny

1

Poradnik stosowania

2

6. Szczelina wentylacyjna Aby szczelina nad termoizolacją dobrze funkcjonowała, musi być wykonana z zastosowaniem materiałów dystansujących, utrzymujących jej właściwą wielkość na całej długości. Jako materiału dystansującego można użyć sznura rozpiętego między krokwiami. Aby zachować właściwą szczelinę, sznurowanie należy wykonać gęsto: co 15–20 cm. Niewątpliwie lepszymi materiałami dystansującymi są włókniny, ale są zdecydowanie droższe. Ważne jest również, aby szczelina miała sprawnie działający, drożny wlot w okapie dachu i wylot na kalenicy. Jeśli istniejące otwory w kalenicy i okapie są niewystarczające, należy dodatkowo zastosować dachówki (kominki) wentylacyjne. Wokół instalacji wychodzących ponad dach folie muszą być montowane tak, aby szczelina wentylacyjna nie została zablokowana. Folie o wysokich własnościach dyfuzyjnych nie potrzebują szczeliny wentylacyjnej nad termoizolacją i eliminują kłopoty wynikające z jej wykonania. Termoizolacja może się stykać z nimi i je-

18

3 4

Rys. 7.7. 1. wkładka wentylacyjna, 2. górna szczelina, 3. folia, 4. dolna szczelina

Rys. 7.9. Wyprowadzenie folii pod rynnę

7. Okap Okap to miejsce, w którym zaczyna się układanie folii. Ważne, aby folia była przyklejona do pasa blachy w okapie za pomocą taśmy dwustronnie klejącej. Zabezpiecza to przed szeleszczeniem i nadmiernym rozciągnięciem folii w czasie silnych wiatrów oraz gwarantuje swobodny przepływ powietrza. Odpowiednie jej połączenie z obróbkami blacharskimi decyduje o prawidłowym odprowadzaniu opadów oraz skutecznym działaniu wentylacji dachu. Połączenie to można wykonać na dwa sposoby, zależnie od miejsca wyprowadzenia folii, a tym samym skroplin, na zewnątrz: do rynny lub pod rynnę. W obu przy-

Dużo lepszym rozwiązaniem jest rozwinięcie folii na krokwiach do samego ich końca i wyprowadzenie skroplin pod rynnę. Wprawdzie spływająca woda może przy wiejącym wietrze zalewać elewację, ale w normalnych warunkach będą to śladowe ilości i nie powinny stanowić problemu. Można za to wcześniej rozpoznać ewentualne nieszczelności lub uszkodzenia pokrycia dachu oraz nie ma niebezpieczeństwa zablokowania szczeliny wentylacyjnej. To rozwiązanie za to dość istotnie ogranicza swobodę mocowania rynien.

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

mocowania ostatecznego pokrycia dachowego. W tak przygotowane miejsce wkłada się pasek folii na głębokość minimum 10 cm, tak aby wystawał przynajmniej 15 cm poza sąsiadujące krokwie. Ponownie przybija się górne części odbitych kontrłat, a górną krawędź folii mocuje do krokwi. Dolną zawija się ku górze i przybija na łatę nad kominem, podnosząc lekko jeden jej koniec celem uzyskania łagodnego

tualnej wody w obszar poza sąsiadujące krokwie. W celu poprawnego zamontowania rynienki należy: odbić kontrłaty na obszarze pod fartuchem i przeciąć je w miejscu, które pozwoli wsunąć dodatkowy kawałek folii, z którego będzie wykonana rynienka. Następnie wykonuje się poprzeczne nacięcie folii pomiędzy środkami sąsiadujących krokwi wraz z 10-centymetrowymi nacięciami

Rys. 7.10. Kalenica otwarta z osłoną wylotu szczeliny

Rys. 7.11. Kalenica otwarta

Rys. 7.12. Kalenica zamknięta

stanowi wylot szczeliny wentylacyjnej tworzonej przez krokwie. Otwartą kalenicę stosuje się również wtedy, gdy termoizolacja nie jest poprowadzona do wierzchołka kalenicy i nie można wyeliminować migracji pary wodnej z uwagi na ruch powietrza, tzw. konwekcję. Zaleca się wtedy wykonanie konstrukcji, w której będą odseparowane od siebie warstwy okrycia. Kalenicę zamkniętą stosuje się przy foliach wysokoparoprzepuszczalnych. Ostatnie pasmo membrany układa się na zakład i przykleja taśmą, tak aby sama kalenica była przykryta dwa razy. Szczelnie zasłonięta folią ma podstawowe znaczenie – chroni przed deszczem i śniegiem nawiewanym przez wiatr pod gąsior dachowy, prócz tego mniejsze są straty ciepła. Podwiewanie jest rzeczą naturalną, gdyż w trakcie wieloletniej eksploatacji uszczelnienia gąsiorów tracą swoje własności– wtedy woda i powietrze z łatwością penetrują termoizolację.

pionowymi folii na obu krokwiach. Należy uważać, aby miejsce przecięcia nie pokrywało się z łatą służącą do

spadku. Na koniec przybija się dolne części kontrłat, pozostawiając miejsca na fartuch.

9. Komin Folię wokół kominów trzeba odpowiednio rozciąć i przymocować. Najpierw przecina się folię na krzyż, wywija na komin, a następnie przycina tak, by wywinięte na komin fragmenty folii miały 10–15 cm. Następnie należy szczelnie przykleić folię do komina taśmą dwustronną. Nad kominem trzeba wykonać rynienkę z folii, która zabezpieczy go przed zawilgoceniem, gdyby przez pokrycie przedostała się woda. Zadaniem rynienki jest odprowadzenie ewen-

2 1

2 1

Rys. 7.13. 1. wywinięte na komin fragmenty folii, 2. rynienka odpływowa

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

10. Okna dachowe Otwory na okna dachowe wycina się już po ułożeniu folii. Folię trzeba przyciąć w taki sposób, aby można było wywinąć ją na ościeżnicę. Następnie należy przykleić folię dwustronną taśmą klejącą lub skorzystać z kołnierza uszczelniającego, fabrycznie dostarczonego do okna. W przypadku braku kołnierza można z dodatkowych pasków folii uszczelnić połączenie okna z folią. Część producentów okien dachowych podaje swoje sposoby wycinania i łączenia folii wotworach okiennych. Nad oknem, tak jak w przypadku innych elementów, należy wykonać rynienkę odprowadzającą wodę lub zastosować dostarczoną przez niektórych producentów systemową obróbkę zastępującą rynienkę. 11. Elementy przechodzące przez dach Niewielkie elementy (kominki wentylacyjne, anteny itp.) budynku przechodzące na wylot należy właściwie uszczelnić, a wycięcia w folii wykonywać jak najbardziej dopasowane i możliwie małe. Folie wysokoparoprzepuszczalne należy naciąć w kształcie gwiazdki, a następnie po przełożeniu elementu przez nacięcie kawałki wywinąć wokół tego elementu ku górze i szczelnie okleić taśmą. Powyżej takiego elementu zaleca się wykonanie rynienki odpływowej z dodatkowego pasa folii, odprowadzającej ewentualną wodę.

19

Poradnik stosowania

20

5c

cm

m

8. Kalenica Ułożenie folii w kalenicy uzależnione jest od rodzaju użytej folii, a także od sposobu ułożenia termoizolacji. Rozróżnia się dwa rodzaje kalenicy: zamkniętą i otwartą. Kalenicę otwartą stosuje się przy foliach niskoparoprzepuszczalnych, folię doprowadza się wtedy ok. 5 cm poniżej kalenicy, zostawiając nieosłonięty pas między kalenicą a brzegiem folii. Pas ten

a) folia niskoparoprzepuszczalna

b) folia wysokoparoprzepuszczalna

wując minimalny spadek na jedną stronę. Rynienki zabezpieczają przed ściekającymi skroplinami lub przeciekami.

1

13. Ściana szczytowa Jeśli dach nie wystaje poza ścianę szczytową domu, folię należy ułożyć także na ścianie. W przypadku ścian sąsiadujących z połacią dachową folię należy wywinąć na wysokość ok. 5 cm powyżej płaszczyzny pokrycia dachowego, a połączenie uszczelnić dwustronną taśmą klejącą. Należy pamiętać, aby nad połączeniem pokrycia dachowego ze ścianą zamontować obróbkę blacharską w celu zabezpieczenia folii przed działaniem promieniowania UV.

Rys. 7.14. Sposób wycinania otworów w folii

Poradnik stosowania

W przypadku folii niskoparoprzepuszczalnych wokół elementów wystających niezwykle ważne oprócz szczelności połączenia jest takie montowanie folii, aby szczelina wentylacyjna nie straciła swojej ciągłości i możliwości sprawnego działania. W folii wycina się otwór w kształcie trapezu obróconego szerszą podstawą do góry. Wycięcie musi być wykonane tak, aby z naciętej folii dało się utworzyć rynienkę osłonową zaczepioną o najbliższą górną łatę w sposób, który uniemożliwi spływanie po folii skroplin do termoizolacji. 12. Rynienka odprowadzająca Rynienki sporządza się z dodatkowych kawałków folii, które podkłada się pod najbliższy zakład lub nacięcie w kształcie litery „U” wykonane nad osłanianym elementem. Podstawa litery „U” powinna być dłuższa niż szerokość chronionego otworu. Górną krawędź mocuje się do krokwi lub przykleja taśmą, a dolną zawija ku górze i przybija do najbliższej łaty bezpośrednio nad przeszkodą, zacho-

1 2

2

3

Rys. 7.19. Kolejność układania warstw w koszu: 1. dodatkowy pas folii, 2. prawe pasmo, 3. lewe pasmo ułożone z zakładem na prawą stronę

dej połaci powinny być ułożone tak, by zachodziły na sąsiednią połać co najmniej 25 cm naprzemiennie z obu stron. Zakłady należy podkleić taśmą dwustronnie klejącą. W celu osłony grzbietu dachu należy układać pasy folii sąsiednich połaci co najmniej na 10–15-centymetrowy zakład. Dla lepszego zabezpieczenia można też na grzbiecie położyć dodatkowy pas folii połączony szczelnie z folią ułożoną na połaciach.

Rys. 7.16. 1. folia, 2. ściana szczytowa 2

31

Rys. 7.17. 1. folia, 2. ściana, 3. folie wywinięte na ścianę

14. Kosz dachowy, grzbiet Kosz to newralgiczne miejsce dachu, szczególnie narażone na przeciekanie, dlatego trzeba je zabezpieczyć wyjątkowo dokładnie. Jest to miejsce, w którym

1

15. Renowacja poddasza W przypadku prac bez zdejmowania pokrycia dachowego folie należy układać pomiędzy krokwiami z zastosowaniem podbitek lub przekładek tworzących szczelinę wentylacyjną, tak aby materiał termoizolacyjny układany od strony poddasza nie dociskał folii do pokrycia. Ze względu na bezpośredni kontakt izolacji z folią mogą być stosowane wyłącznie folie o wysokiej paroprzepuszczalności. W celu zapewnienia właściwej cyrkulacji powietrza należy wykonać odpowiednie otwory nawiewne i wywiewne w okapie i kalenicy. Otwory w okapie będą również miejscem odprowadzenia skroplin. a)

1

2

3

b)

2

Rys. 7.18. Kolejność układania warstw na grzbiecie: 1. prawe pasmo, 2. lewe pasmo ułożone z zakładem na prawą stronę, 3. dodatkowy pas folii

Rys. 7.15. Sposób odprowadzenia wody przez rynienkę

20

może zbierać się woda, w związku z tym powinno być pokryte podwójną warstwą folii. Zaleca się ułożenie wzdłuż krokwi koszowej od spodu dodatkowego pasa folii. Poszczególne pasy folii z każ-

Rys. 7.20. Sposób układania folii wysokoparoprzepuszczalnej przy renowacji poddasza: a) z użyciem podbitek, b) z użyciem przekładek: 1. podbitki, 2. przekładki

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

Zasady układania folii paroizolacyjnych 1. Może być stosowana we wszystkich rodzajach dachów wentylowanych i niewentylowanych. 2. Można ją montować prostopadle lub równolegle do krokwi zawsze po ciepłej stronie izolacji termicznej, zaczynając jej układanie od góry.

samoprzylepne dwustronne taśmy uszczelniające, a przy pionowych elementach, takich jak ściany czy kominy, zaleca się stosowanie dodatkowo listew dociskowych. 7. Folię należy układać starannie, bez jakichkolwiek uszkodzeń i załamań,

3 2 1

Rys. 7.21. 1. termoizolacja, 2. folia paroizolacyjna, 3. płyty k-g

a wszystkie styki i połączenia muszą być odpowiednio uszczelnione. 8. Wszystkie pomieszczenia poddasza, niezależnie od rodzaju zastosowanej paroizolacji, muszą mieć sprawnie działającą wentylację umożliwiającą wymianę powietrza.

Poradnik stosowania

3. Kolejne pasma folii układa się na zakład, którego wielkość zależy od kierunku jej układania. Ważne jest zachowanie właściwego wymiaru zakładu, który powinien wynosić 15 cm przy układaniu równoległym i 20 cm przy układaniu prostopadłym do krokwi. 4. Przy układaniu wzdłużnym połączenia sąsiednich pasów muszą leżeć na krokwiach. 5. Folię mocuje się do krokwi za pomocą zszywek, a zachodzące na siebie pasma szczelnie łączy taśmą dwustronnie klejącą. 6. Na połączeniach z elementami wychodzącymi na dach należy stosować 4

2

3

Przy opracowaniu „Poradnika stosowania” korzystano z materiałów zawartych w fachowej literaturze: MURATOR, IZOLACJE, MATERIAŁY BUDOWLANE, DACHY I ŚCIANY – WARSTWY, oraz informacji dostępnych w Internecie.

1

Rys. 7.22. 1. płyty k-g, 2. folia paroizolacyjna, 3. taśma samoprzylepna, 4. listwa dociskowa

Niniejsza broszura instruktażowa nie stanowi ostatecznej wykładni właściwego zastosowania przedmiotowych materiałów budowlanych. Ich użycie musi być zgodne z: – dokumentacją techniczną danego obiektu , – obowiązującymi przepisami prawnymi, – ogólnie przyjętymi regułami sztuki budowlanej. „Poradnik stosowania” stanowi własność firm: FOLIAREX i WIGOLEN, w związku z tym publikowanie lub upowszechnianie tekstu broszury wymaga ich zgody.

FOLIE DO ZASTOSOWAŃ W BUDOWNICTWIE

21

FOLIAREX Sp. z o.o. w Słubicach os. Przemysłowe 22 69-100 Słubice tel. +48 095 758 84 68 fax +48 095 758 05 49 [email protected]

WIGOLEN SA ul. Przejazdowa 2 42-280 Częstochowa tel. +48 034 361 81 18 fax +48 034 361 80 70 [email protected]

www.foliarex.com.pl | www.wigolen.com.pl

FOLIAREX Sp. z o.o. ul. Bukowska 5 62-060 Stęszew tel. +48 061 813 40 49 fax +48 061 813 40 50 [email protected]