Polska w drodze do Unii Od momentu powstania III Rzeczpospolita stara sie˛ o wejs´cie do Unii Europejskiej. Jak kaz˙dy kraj, kto´ry aspiruje do tej organizacji, musi spełnic´ odpowiednie warunki — posiadac´ stabilne instytucje demokratyczne i gospodarke˛ rynkowa˛ zdolna˛ stawic´ czoło konkurencji ze strony pan´stw Unii, gwarantowac´ realizacje˛ celo´w unii politycznej, ekonomicznej i walutowej oraz poszanowanie praw mniejszos´ci. Lekcja ukazuje perspektywy i problemy wia˛z˙a˛ce sie˛ z przystosowaniem gospodarki, prawa i innych dziedzin z˙ycia do standardo´w europejskich.

Cele

• grudzien´ 1991 — podpisanie Układu Europejskiego, ustanawiaja˛cego stowarzyszenie Polski ze Wspo´lnotami Europejskimi (wszedł on w z˙ycie w 1994 roku) • czerwiec 1993 — wste˛pna zgoda Wspo´lnot na przysta˛pienie krajo´w Europy ´Srodkowej i Wschodniej do UE. • kwiecien´ 1994 — Polska składa oficjalny wniosek o członkostwo w UE. • styczen´ 1997 — ogłoszenie Narodowej Strategii Integracji. • 1997 wyznaczenie negocjatoro´w do rozmo´w akcesyjnych przez Polske˛ i Unie˛ Europejska˛. Obecnie tocza˛sie˛ negocjacje z szo´stka˛najlepiej przygotowanych do wejs´cia do Unii krajo´w: Polska˛, Czechami, We˛grami, Słowenia˛, Estonia˛ i Cyprem. Najlepsi powinni wejs´c´ do Unii w 2002– –2003 r. przy załoz˙eniu, z˙e rozmowy merytoryczne potrwaja˛2 lata, a reszte˛ czasu zajmie ratyfikacja decyzji o przyje˛ciu nowych członko´w przez parlamenty Pie˛tnastki oraz Parlament Europejski w Brukseli. Polec´, by uczniowie na mapie Europy zaznaczyli pan´stwa członkowskie UE oraz — innym kolorem — kraje z nia˛ stowarzyszone. Moz˙ecie wykorzystac´ mape˛ z lekcji o NATO. 3. Przedstaw wyniki klasowego sondaz˙u i podaj poprawne odpowiedzi — sprawdz´cie, ilu ucznio´w włas´ciwie odpowiedziało na pytania. Wyjas´nij, z˙e w identycznym sondaz˙u prowadzonym dla „Gazety Wyborczej” i Radia Zet przez Pracownie˛ Badan´ Społecznych wyniki nie były najlepsze. Badani dali sie˛ nabrac´ na fałszywe tezy — az˙ 47% ucznio´w szko´ł s´rednich sa˛dziło, z˙e Rosja takz˙e przysta˛pi, i to wczes´niej niz˙ Polska, do UE. Poro´wnajcie wasze wyniki z rezultatem tego sondaz˙u na reprezentatywnej grupie ogo´lnopolskiej — materiał pomocniczy nr 2A. 4. Zapytaj ucznio´w, czy sa˛ zwolennikami czy tez˙ przeciwnikami przysta˛pienia Polski do Unii. Popros´, by głosowali przez podniesienie ra˛k (prawdopodobnie wie˛kszos´c´ z nich be˛dzie za wejs´ciem Polski do Unii). Poinformuj, z˙e z badan´ opinii publicznej wynika, z˙e ponad połowa badanych opowiada sie˛ za członkostwem, kilkanas´cie procent przeciw, a około jednej trzeciej nie ma zdania w tej sprawie. Wie˛ksze poparcie dla akcesu do Unii wysta˛piło u oso´b młodszych, lepiej wykształconych i wyz˙ej ulokowanych na drabinie społecznej. Ws´ro´d studento´w i ucznio´w było dzie-

Po zaje˛ciach uczniowie powinni umiec´: ✓ podac´ najwaz˙niejsze argumenty za i przeciw przysta˛pieniu Polski do Unii i ocenic´ ich prawomocnos´c´; ✓ wyjas´nic´, w jakiej fazie znajduja˛ sie˛ obecnie starania Polski o wejs´cie do Unii; ✓ podac´ przykłady warunko´w, kto´re musi spełnic´ polska gospodarka, oraz dziedzin prawa, kto´re musza˛ byc´ dostosowane do wymogo´w europejskich.

´Srodki dydaktyczne 1. Miniankieta „Polska a Unia Europejska”. 2. Wyniki eurosondaz˙u „Gazety Wyborczej” i Radia Zet. 3. Zestawienie „Integracja Polski z Unia˛Europejska˛ — zbawienie czy przeklen´stwo?”. 4. Schemat „Polskie prawo w s´wietle Układu Europejskiego”. 5. Przykłady akronimo´w oraz artykuły z prasy na temat problemo´w wia˛z˙a˛cych sie˛ z wejs´ciem Polski do Unii Europejskiej

Przebieg zaje˛c´ 1. Przypomnij, odwołuja˛c sie˛ do informacji uzyskanych na poprzednich zaje˛ciach, czym jest Unia Europejska, jakie kraje do niej nalez˙a˛, a jakie prowadza˛ negocjacje w sprawie przysta˛pienia do niej. Zaproponuj uczniom udział w anonimowym minites´cie „Polska a Unia Europejska” (materiał pomocniczy nr 1). Gdy odpowiedza˛ na pytania, popros´ cztery osoby, by podliczyły wyniki. 2. W czasie, gdy trwaja˛ obliczenia, zapytaj pozostałych ucznio´w, czy wiedza˛, kiedy rozpocze˛ły sie˛ i na jakim etapie znajduja˛ sie˛ obecnie starania Polski o wejs´cie do Unii Europejskiej. Napisz na tablicy naste˛puja˛ce daty i objas´nij wia˛z˙a˛ce sie˛ z nimi wydarzenia: • paz´dziernik 1989 — podpisanie umowy mie˛dzy Polska˛a EWG w sprawie wspo´łpracy handlowej i gospodarczej

423

z˙enie stopy inflacji, deficytu budz˙etowego, zadłuz˙enia publicznego, osia˛gnie˛cie stabilnos´ci waluty). Powiedz, z˙e wprawdzie dostosowanie sie˛ do standardo´w Unii nie jest łatwe, ale członkostwo w niej otwiera przed Polska˛ ogromne moz˙liwos´ci — nowe miejsca pracy, rynki zbytu, swobode˛ poruszania sie˛. Polec´ uczniom, by w przyniesionych na zaje˛ciach artykułach prasowych (moz˙e byc´ jeden artykuł na kilkuosobowa˛ grupe˛) na temat przygotowan´ Polski do wejs´cia do Unii odnalez´li informacje o ewentualnych trudnos´ciach i sukcesach w drodze Polski do Unii. Analiza powinna uwzgle˛dniac´ naste˛puja˛ce punkty: • autor, tytuł artykułu, z´ro´dło, data • czego dotyczy artykuł • jakie gło´wne informacje zawiera i jakie opinie wyraz˙a • jakie kluczowe osoby i instytucje sa˛w nim wymienione i jaka jest ich rola w opisywanych wydarzeniach i/lub procesach • jakie problemy sa˛w nim zarysowane, czy proponuje sie˛ jakies´ rozwia˛zania • jaki dodatkowe informacje sa˛wam potrzebne, aby zrozumiec´ omawiany problem i wyrobic´ sobie na ten temat własna˛ opinie˛ 7. Grupy referuja˛ czytane przez siebie artykuły, zastanawiaja˛c sie˛, ska˛d moga˛uzyskac´ informacje, kto´rych brakowało im do pełnego zrozumienia poruszanych zagadnien´ — jako zadanie domowe moz˙esz poprosic´, by uczniowie spro´bowali je zdobyc´. 8. Na zakon´czenie zaje˛c´ zaproponuj uczniom, by spro´bowali ułoz˙yc´ akronimy na temat integracji europejskiej. Przykłady takich akronimo´w („EUROPA” z punktu widzenia euroentuzjasty i eurosceptyka) znalez´c´ moz˙na w materiale pomocniczym nr 5.

sie˛c´ razy wie˛cej zwolenniko´w niz˙ przeciwniko´w Unii. Badani uwaz˙aja˛, z˙e gospodarka polska sie˛ unowoczes´ni, kultura wzbogaci, a religijnos´c´ nie osłabnie. Jedynie perspektywy polskiego rolnictwa dwie trzecie ankietowanych oceniało pesymistycznie, spodziewaja˛c sie˛, z˙e zaleja˛ nas tan´sze artykuły spoz˙ywcze, a rolnictwo podupadnie (materiał pomocniczy nr 2B). 5. Wyjas´nij, z˙e nie tylko w Polsce integracja europejska wywołuje kontrowersje i spory. Eurosceptycy zwracaja˛ uwage˛ na zagroz˙enie utrata˛ toz˙samos´ci i ograniczenie suwerennos´ci pan´stw narodowych i oponuja˛ przeciwko wprowadzeniu wspo´lnej waluty europejskiej oraz przeciwko utracie kontroli rza˛do´w pan´stw członkowskich nad własnym pienia˛dzem i gospodarka˛. Euroentuzjas´ci odrzucaja˛ tego typu argumenty, uwaz˙aja˛c, z˙e korzys´ci płyna˛ce z integracji znacznie przewyz˙szaja˛ ewentualne zagroz˙enia. Popros´ ucznio´w, by w trakcie „burzy mo´zgo´w” sformułowali argumenty, kto´rymi mogliby posługiwac´ sie˛ polscy euroentuzjas´ci i eurosceptycy. Zapiszcie je na tablicy. Naste˛pnie polec´, by zapoznali sie˛ z zestawieniem argumento´w za i przeciw integracji (materiał pomocniczy nr 3) i zaznaczyli te spos´ro´d nich, kto´re im samym wydaja˛sie˛ najbardziej przekonuja˛ce. Przedyskutujcie je w klasie. 6. Przygotowuja˛c sie˛ do przysta˛pienia do Unii Europejskiej Polska musi przystosowac´ swoje prawo, gospodarke˛, rolnictwo i inne dziedziny do standardo´w europejskich. Obecnie tocza˛ sie˛ juz˙ prace nad przystosowaniem polskiego prawa (Komisja Europejska przygotowała tak zwana˛ Biała˛ Ksie˛ge˛ Prawa, wskazuja˛ca˛ zmiany, jakich musza˛ dokonac´ w swoim prawie kandydaci), rynku wewne˛trznego, polskiego prawa pracy, bankowos´ci, restrukturyzacja˛ rolnictwa i przemysłu (obecnie szczego´lnie dyskutowana jest reforma polskiego hutnictwa i go´rnictwa). Wykaz dziedzin prawa, kto´re powinny zostac´ dostosowane do standardo´w europejskich, zawiera materiał pomocniczy nr 4. Moz˙liwos´c´ wsta˛pienia do Unii, a takz˙e wejs´cia do systemu wspo´lnej waluty euro zalez˙y w pierwszym rze˛dzie od wysokos´ci obiektywnych wskaz´niko´w gospodarczych (np. obni-

Poje˛cia i terminy •integracja •akcesja •eurosceptycy •euroentuzjas´ci •programy przystosowawcze •euro •kraje stowarzyszone •negocjacje akcesyjne

424

MATERIAŁ POMOCNICZY NR 1 Polska a Unia Europejska PRAWDA

FAŁSZ

Zdecydowanie za wejs´ciem do Unii opowiadaja˛ sie˛ Niemcy Oporu w przyje˛ciu Polski do Unii moz˙na sie˛ spodziewac´ ze strony zwia˛zko´w zawodowych i rolniko´w w krajach członkowskich W pierwszej grupie z Polska˛ ubiegaja˛ sie˛ o członkostwo w Unii m.in. Czechy, We˛gry i Słowenia USA, kto´re sa˛ honorowym członkiem UE, popieraja˛ nasze wejs´cie do Unii, ale po zmniejszeniu inflacji do 5 proc. Powinnis´my jak najszybciej wejs´c´ do Unii, bo to gło´wny warunek przysta˛pienia Polski do NATO Po przysta˛pieniu Rosji do UE nasze wejs´cie do Unii jest mniej prawdopodobne

MATERIAŁ POMOCNICZY NR 2 Wyniki eurosondaz ˙ u „Gazety Wyborczej” i Radia Zet A. A co my o tym wszystkim wiemy? Kto´re z poniz˙szych opinii o Unii Europejskiej sa˛ — zgodnie z Twoja˛ wiedza˛ — prawdziwe:

´ ro´dło: „Gazeta Wyborcza”, 31 marca 1998 r. Z

425

B. Co Polska be˛dzie z Unii miała GOSPODARKA gospodarka postawiona wobec konkurencji unowoczes´ni sie˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 proc. upadna˛ całe gałe˛zie przemysłu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 proc. INWESTYCJE cudzoziemcy be˛da˛ che˛tniej inwestowac´ w Polsce, na czym skorzystaja˛ Polacy . . . . . . . 48 proc. cudzoziemcy wykupia˛ najlepsze ziemie i nieruchomos´ci kosztem Polako´w . . . . . . . . . . 47 proc. PRODUKCJA ROLNA rolnicy wytrzymaja˛ konkurencje˛, polskie produkty znajda˛ kupco´w w Europie . . . . . . 36 proc. zaleja˛ nas tan´sze artykuły spoz˙ywcze, rolnictwo padnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 proc. TRADYCJE NARODOWE tradycje narodowe i patriotyzm umocnia˛ sie˛ poła˛czone z wie˛ksza˛ otwartos´cia˛ na inne narody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 proc. osłabna˛ tradycje narodowe i patriotyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 proc. WIARA wierni nie opuszcza˛ Kos´cioło´w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 proc. zmniejszy sie˛ liczba wierza˛cych w Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 proc. KULTURA kultura rozwinie sie˛ w kontakcie z kultura˛ europejska˛ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 proc. upadnie polska kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 proc. Sondaz˙ Pracowni Badan´ Społecznych na pro´bie losowej 1425 oso´b od 15. roku z˙ycia, 9–20 marca ´ ro´dło: „Gazeta Wyborcza”, 31 marca 1998 r. Z

MATERIAŁ POMOCNICZY NR 3 Integracja Polski z Unia˛ Europejska˛ — zbawienie czy przeklen´stwo? Co dobrego wyniknie z wejs ´cia Polski do Unii Europejskiej?

Co złego wyniknie z wejs ´cia Polski do Unii Europejskiej?

•Członkostwo zapewni Polsce moz˙liwos´c´ •Polska straci na zawsze cza˛stke˛ suwerennowspo´łuczestnictwa w decyzjach dotycza˛cych s´ci wewne˛trznej. Ograniczona zostanie samowspo´łpracy w Europie. dzielnos´c´ władz pan´stwowych na rzecz Parlamentu Europejskiego (np. w polityce rolnej, handlowej, transportowej, zagranicznej). Taka˛ moz˙liwos´c´ otwiera Konstytucja RP — art. 90, 91. •Wła˛czenie Polski do jednolitego rynku we- •Unia be˛dzie decydowała o wie˛kszos´ci nawne˛trznego Unii zlikwiduje bariery finan- szego ustawodawstwa gospodarczego. sowe, celne, prawne w handlu z UE. •Przed Polska˛ otworza˛ sie˛ nowe rynki •Otwarcie granic be˛dzie sprzyjac´ nielegali miejsca pracy, a takz˙e moz˙liwos´ci swobod- nej emigracji i mie˛dzynarodowemu terronego przemieszczania sie˛, zamieszkania oraz ryzmowi oraz mafii, a takz˙e ułatwi handel kształcenia w innych krajach członkowskich bronia˛, materiałami wybuchowymi, substanUnii. cjami radioaktywnymi i narkotykami. •Polskie egzaminy pan´stwowe i dyplomy na- •System edukacyjny utraci swa˛polska˛specyukowe be˛da˛ uznawane w Europie fike˛ i zacznie „nas´ladowac´” szkolnictwo europejskie z jego wszystkimi wadami. •Polska be˛dzie miała doste˛p do s´rodko´w bu- •Polskie rolnictwo jest powaz˙nie zagroz˙one dz˙etowych Unii oraz moz˙liwos´c´ korzystania — wie˛kszos´c´ gospodarstw nie wytrzyma konz funduszy takich jak Europejski Fundusz kurencji z wyspecjalizowanym rolnictwem Rozwoju Rolnictwa. w UE, pojawi sie˛ masowe bezrobocie na wsi, nikt nie da Polsce gigantycznych funduszy na modernizacje˛ naszej wsi. Cia˛g dalszy tabeli na naste˛pnej stronie

426

Cia˛g dalszy tabeli z poprzedniej strony Co dobrego wyniknie z wejs ´cia Polski do Unii Europejskiej?

Co złego wyniknie z wejs ´cia Polski do Unii Europejskiej?

•Inne kraje postkomunistyczne takz˙e staraja˛ sie˛ o członkostwo w Unii — gdyby Polska nie weszła do UE, groziłoby to pozostaniem w politycznej pustce. Przebudowa przestarzałej technologicznie i energochłonnej struktury naszej gospodarki, ochrona powietrza i wo´d, zagospodarowanie i przero´bka odpado´w to tylko niekto´re z zadan´, kto´rym Polska nie sprosta w pojedynke˛. •Wejs´cie do Unii wzmocni stabilizacje˛ wewne˛trzna˛ i struktury oraz kulture˛ demokratyczna˛.

•Wchodza˛c do UE Polska traci niepowta-

•Wspo´lna polityka zagraniczna przyczyni sie˛ do us´mierzenia konflikto´w mie˛dzynarodowych, co pomoz˙e Polsce budowac´ dobre stosunki z pan´stwami Zachodu. •Obok polskiej kultury i tradycji Polacy be˛da˛ mieli ułatwiony kontakt z cała˛europejska˛kultura˛. Nasze społeczen´stwo otworzy sie˛ na s´wiat, nauczy wie˛kszej tolerancji, wzbogaci swa˛ wiedze˛ i system wartos´ci.

•Wejs´cie do Unii da prawdziwa˛ gwarancje˛ nieodwracalnos´ci przemian, kto´re rozpocze˛ła Polska po 1989 roku, a takz˙e wzmocni i zintensyfikuje przemiany systemowe.

rzalna˛ szanse˛ na zostanie liderem w Europie ´Srodkowo-Wschodniej ze wszystkimi tego politycznymi i gospodarczymi skutkami. Instytucje mie˛dzynarodowe sa˛ z reguły bardziej zbiurokratyzowane i mniej sprawne, a władze w Brukseli nie bez powodu uzyskały miano „eurokracji”.

•Prawo wspo´lnotowe be˛dzie automatycznie miało pierwszen´stwo przed prawem polskim, nawet nad konstytucja˛. Dojdzie do ostrego podziału w społeczen´stwie, wielu ludzi ostatecznie rozczaruje sie˛ do demokracji, kwestia integracji stanie sie˛ przedmiotem walki politycznej. •To Bruksela, a nie Warszawa be˛dzie decydowała o naszej polityce zagranicznej (np. wizowej), wywoła to napie˛cia, pogorszy stosunki z sa˛siadami spoza UE. •Wejs´cie do UE niesie ze soba˛ powaz˙ne zagroz˙enie polskiej toz˙samos´ci i tradycyjnych wartos´ci narodowych i chrzes´cijan´skich na rzecz pseudokultury konsumpcyjnej spod znaku McDonald’sa. Polska kultura i sztuka musi przegrac´ w konfrontacji z miałkimi, ale dobrze sie˛ „sprzedaja˛cymi” wytworami i wzorami kultury masowej. •Trudnos´ci po wejs´ciu do UE moga˛ byc´ tak powaz˙ne, z˙e dojdzie do załamanie rozwoju kraju, a moz˙e nawet powaz˙nego kryzysu. Obcokrajowcy be˛da˛ mogli głosowac´ i kandydowac´ w wyborach lokalnych w Polsce oraz bez najmniejszych ograniczen´ nabywac´ nieruchomos´ci, grunty i osiedlac´ sie˛ w naszym kraju. Poniewaz˙ sa˛ bogatsi od Polako´w, wykupia˛ nasze najładniejsze ziemie, lasy, domy.

•Pracobiorcy uzyskaja˛ prawo do podejmo- •Wzrosna˛ koszty produkcji zwia˛zane z wy-

wania pracy oraz uzyskiwania s´wiadczen´ sokimi standardami ubezpieczen´ społecznych społecznych poza granicami Polski. i ochrony s´rodowiska — na tym etapie naszego rozwoju obcia˛z˙enia z tego tytułu be˛da˛ zabo´jcze dla gospodarki. •Moz˙liwy stanie sie˛ swobodny transfer ka- •Polska gospodarka uzalez˙ni sie˛ od gopitało´w i zysko´w, wybo´r najkorzystniejszego spodarki UE z jej niepewna˛ przyszłos´cia˛ oprocentowania oraz opodatkowania. i zmienna˛ koniunktura˛. •Ostra konkurencja ze strony zachodnich •Konkurencja ze strony zachodnich firm dofirm da impuls polskiej gospodarce, wymusi prowadzi do upadku wielu przedsie˛biorstw racjonalizacje˛ i wzrost efektywnos´ci. Jest to we wszystkich branz˙ach, a takz˙e załamania szansa wielkiego skoku w rozwoju gospodar- polskiego rolnictwa, i w konsekwencji do czym i technologicznym. gwałtownego wzrostu bezrobocia. Cia˛g dalszy tabeli na naste˛pnej stronie

427

Cia˛g dalszy tabeli z poprzedniej strony Co dobrego wyniknie z wejs ´cia Polski do Unii Europejskiej?

Co złego wyniknie z wejs ´cia Polski do Unii Europejskiej?

•Wła˛czenie w krwiobieg finansowy Wspo´l- •Polska be˛dzie skazana na płacenie kar pie-

noty zaowocuje inwestycjami i napływem ka- nie˛z˙nych w przypadku złamania postanopitału, niezbe˛dnego do modernizacji naszej wien´ traktatu (w tej chwili nikt nie moz˙e nagospodarki. kazac´ nam płacenia z˙adnych kar i ta sytuacja jest duz˙o zdrowsza). •Nasta˛pi likwidacja ceł w handlu z in- •Przysta˛pienie do UE stanowi zagroz˙enie dla nymi krajami członkowskimi Unii, co ozna- rodzimej produkcji, nie tylko zreszta˛ rolnej. cza otwarcie rynku na lepsze, a cze˛sto takz˙e Europejskie towary be˛da˛ powoli (a w niekto´ tan´sze produkty. rych branz˙ach nawet szybko) wypierac´ polskie. •Zwie˛kszy sie˛ swoboda inwestowania i do- •Napotkamy wiele trudnos´ci pro´buja˛c sproste˛p do nowych rynko´w zbytu. stac´ wymogom zwia˛zanym z przysta˛pieniem Polski do UE. Polacy nie dadza˛ sobie rady na zachodnich rynkach. •Realna staje sie˛ perspektywa stabilnos´ci pie- •Członkostwo w Unii oznacza koniecznos´c´ nia˛dza, a takz˙e obniz˙enia sie˛ deficytu budz˙e- wnoszenia gigantycznych wpłat do budz˙etu towego i zadłuz˙enia wewne˛trznego. Unii (szacuje sie˛, z˙e wyniosa˛ one 1,5– –1,9 mld ecu rocznie), czego nasza wcia˛z˙ biedna gospodarka moz˙e nie wytrzymac´. Wprowadzone zostana ˛ innowacje w syste• •Zniknie na zawsze nasza waluta. Złoto´wke˛ mie bankowym, co przyspieszy jego konsoli- zasta˛pi euro, wspo´lna waluta krajo´w unijdacje˛ i prywatyzacje˛. nych. Czy moz˙na byc´ naprawde˛ niepodległym nie maja˛c własnego pienia˛dza? Opracowano na podstawie materiało´w przygotowanych przez ucznio´w warszawskich liceo´w, uczestniko´w programu „Młodzi głosuja˛” w ramach projektu „Integracja z Unia˛ Europejska˛ — zbawienie czy przeklen´stwo?” (marzec 1997)

MATERIAŁ POMOCNICZY NR 4 Polskie prawo w ´swietle Układu Europejskiego Rodział III Artykuł 68. Strony uznaja˛, z˙e istotnym warunkiem integracji gospodarczej Polski ze Wspo´lnota˛ jest zbliz˙anie istnieja˛cego i przyszłego ustawodawstwa Polski do ustawodawstwa istnieja˛cego we Wspo´lnocie. Polska podejmie wszelkie starania w celu zapewnienia zgodnos´ci jej przyszłego ustawodawstwa z ustawodawstwem Wspo´lnoty.

428

Artykuł 70. W celu realizacji powyz˙szych zadan´ Wspo´lnota udzieli Polsce pomocy technicznej, kto´ra moz˙e obejmowac´ m.in.: — wymiane˛ eksperto´w, — dostarczanie informacji, — organizacje˛ seminario´w, — szkolenia, — pomoc w tłumaczeniu ustawodawstwa Wspo´lnoty dotycza˛cego poszczego´lnych dziedzin. ´ ro´dło: Europa na co dzien´. Podre˛cznik nauczyciela, Program Phare-Sierra-Peie, Wydawnictwa CODN 1997 Z

MATERIAŁ POMOCNICZY NR 5 Przykłady akronimo ´w EKSPERYMENT UDANY RAZEM OJCZYZNY POLSKA ATRAKCYJNA

EKSPERYMENT UPADŁ RACZEJ OSOBNO PEŁNA ALIENACJA

429