POLSKA
POLSKA (Rzeczpospolita Polska)
Podstawowe informacje o państwie Polska – republika. Stolicą jest Warszawa. Powierzchnia Polski to 313 tysięcy km2, liczba mieszkańców wynosi 38,2 mln. Polska sąsiaduje z siedmioma państwami: Niemcami od zachodu, Rosją, Litwą, Białorusią i Ukrainą od wschodu oraz ze Słowacją i Czechami od południa. Językiem urzędowym jest polski. Polska przystąpiła do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r.
Flaga
Godło
Waluta
Hymn
Polacy posługują się polskim złotym.
Mazurek Dąbrowskiego
1
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................
2
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
Sztuka Polski Najstarsze ślady sztuki z terenu Polski pochodzą z epoki neolitu (ceramika). Ważnym zabytkiem budownictwa z okresu kultury łużyckiej jest osada w Biskupinie (VI w. p.n.e.). W okresie wczesnego średniowiecza powstawały grody obronne o konstrukcji drewnianoziemnej (Gniezno, Poznań); rzeźbiono w drewnie i kamieniu posągi kultowe (tzw. baby). Po przyjęciu chrześcijaństwa przy palatiach wznoszono z kamienia kaplice w formie rotundy (Ostrów Lednicki). W X i XI w. budowano katedry (Poznań, Gniezno, Kraków) i klasztory (benedyktynów w Tyńcu). Rozkwit architektury romańskiej nastąpił w XII w. (druga katedra na Wawelu, Osada, Biskupin z zachowaną kryptą św. Leonarda, Tum pod Łęczycą), rozwijała się też rzeźba architektoniczna (tzw. tympanony fundacyjne oraz unikatowe rzeźbione kolumny w kościele Norbertanek w Strzelnie). Arcydziełem sztuki europejskiej są odlane w brązie Drzwi Gnieźnieńskie. Nurt późnoromański Gniezno, Katedra łączył się na początku XIII w. z elementami gotyckimi w architekturze tzw. stylu przejściowego (klasztory cysterskie, np. w Wąchocku, kościół św. Jakuba w Sandomierzu). W końcu XIII w. gotyk stał się stylem powszechnie panującym. W Krakowie na Klasztor benedyktynów w Tyńcu Wawelu zbudowano trzecią katedrę, na której wzorowały się inne kościoły krakowskie (Mariacki, Dominikanów, św. Katarzyny, Bożego Ciała). Z fundacji Kazimierza Wielkiego powstało wiele kościołów (Wiślica, Niepołomice) i zamków. Przy końcu XV w. w Krakowie wzniesiono Barbakan oraz rozbudowano budynki Akademii (dziedziniec Collegium Maius). W Wielkopolsce przebudowano w nowym stylu katedry w Gnieźnie i Poznaniu. Na Pomorzu wschodnim, na terenach opanowanych przez Krzyżaków powstawały liczne zamki (Malbork), w miastach wznoszono Zamek w Malborku kościoły (Mariacki w Gdańsku, św. Jakuba w Toruniu), które są przykładami ceglanego gotyku środkowoeuropejskiego; rozwijała się architektura mieszczańska (kamienice w Toruniu, gdańskie i toruńskie ratusze). Na Śląsku, stanowiącym w XIV w. część Królestwa
3
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
Czech, rozpowszechnił się typ wielkiego kościoła miejskiego (kościół św. Elżbiety we Wrocławiu); wybitnym zabytkiem gotyckiego budownictwa świeckiego jest ratusz we Wrocławiu. Na Mazowszu uproszczone formy architektury gotyckiej przetrwały najdłużej – aż do początków XVII w. Powstawały różne formy rzeźby sepulkralnej (nagrobek Henryka IV Probusa w kościele św. Krzyża we Wrocławiu, baldachimowy nagrobek Kazimierza II Wielkiego w katedrze na Wawelu) i architektonicznej (tympanony, np. w Strzegomiu). W drugiej połowie XIV w. zaznaczył się nurt mistyczny (Pieta z Lubiąża, liczne krucyfiksy), od około 1400 rozwinął się wytworny tzw. styl miękki (figury Pięknych Madonn, np. z Krużlowej). W drugiej połowie XV w. najważniejszym osiągnięciem rzeźby późnogotyckiej są polskie dzieła wybitnego artysty niemieckiego – Wita Stwosza (ołtarz Mariacki oraz nagrobek Kazimierza Jagiellończyka w katedrze wawelskiej). Malarstwo XIV w. znane jest z dzieł iluminatorstwa i malowideł ściennych (Ląd, Gniezno) i nielicznych zachowanych zespołów witraży (kościół Mariacki w Krakowie). Z osobą króla Władysława II Jagiełły są związane ścienne malowidła ołtarz Mariacki, Wita Stwosza bizantyńsko-ruskie (np. w kaplicy zamkowej w Lublinie). Około połowy XV w. powstała w Małopolsce grupa dzieł malarstwa tablicowego, utrzymanych początkowo w tradycji stylu pięknego, później zaznaczyły się cechy późnogotyckiego realizmu (np. ołtarze Augustiański, Dominikański). Renesans pojawił się na początku XVI w. za sprawą artystów włoskich, sprowadzonych do Krakowa przez Zygmunta I Starego (Franciszek Florentczyk, obudowa nagrobka króla Jana I Olbrachta w katedrze wawelskiej). Główną realizacją była przebudowa zamku Wawelskiego z arkadowymi krużgankami oraz przede wszystkim Kaplica Zygmuntowska). Od połowy XVI w. dekoracyjne formy renesansu rozpowszechniły się poza Krakowem, nakładając się na ogół na późnogotyckie formy (ratusza w Tarnowie i Sandomierzu), wznoszono lub przebudowywano zamki wzorując się na Wawelu (Niepołomice, Pieskowa Skała), naśladowano też często Kaplicę Zygmuntowską (kaplice Ratusz w Tarnowie Myszkowskich w kościele Dominikanów w Krakowie). Charakterystycznym elementem polskiej architektury renesansowej stała się attyka (sukiennice w Krakowie). Do rozpowszechnienia form italianizujących przyczynili się przede wszystkim artyści włoscy, m.in. tzw. Komaskowie (J.B. Quadro, ratusz w Poznaniu). Najwyższy poziom reprezentowali architekci – rzeźbiarze J.M. Padovano, H. Canavesi, a zwłaszcza Santi Gucci (pałac w Baranowie, nagrobek Stefana
4
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
Batorego na Wawelu), którzy przyczynili się do powstania oryginalnej koncepcji, znanej tylko w Polsce, tzw. nagrobka piętrowego; formy wypracowane przez Włochów kontynuował polski rzeźbiarz Jan Michałowicz z Urzędowa. Wybitnym dziełem urbanistyczno-architektonicznym jest projekt idealnego miasta – Zamościa (B. Morando). Odrębne środowisko stanowił protestancki Gdańsk – od drugiej połowy XVI w. swoista enklawa manierystycznej sztuki niderlandzkiej (działalność rodziny Van den Blocke – Brama Wyżynna, Kamienica Złota, nagrobki z klęczącą postacią, malowidła w ratuszu). Pierwsza połowa XVII w. to okres wzmożonej aktywności budowlanej, istniała wówczas wielość nurtów stylistycznych. Oprócz istniejących jeszcze w ośrodkach prowincjonalnych (np. na Mazowszu) tradycji późnogotyckich wznoszono budowle, w których łączono formy późnego renesansu z motywami manieryzmu pochodzenia niderlandzkiego (kamienice w Kazimierzu Dolnym), jak i włoskiego (zamek Krzyżtopór w Ujeździe, W. Senes). Sztuka baroku znalazła odbicie początkowo w surowym nurcie tzw. stylu Wazów, na których dworze działali głównie architekci włoscy: G. Trevano, M. Castelli, C. Tencalla, G.B. Gisleni. Do najważniejszych zabytków z tego okresu należą kościoły jezuickie w Krakowie i Kaliszu oraz przebudowa zamków królewskich na Wawelu i w Warszawie, gdzie po przeniesieniu tu stolicy wznoszono także liczne pałace arystokracji (np. Koniecpolskich, Kazanowskich). Rozwijała się dekoracyjna rzeźba w stiuku (G.B. Falconi) oraz nagrobna w czarnym marmurze (S. Sala). W malarstwie wyróżnił się zwłaszcza portret (M. Kober, B. Strobel, D. Schultz). Od lat 70. XVII w. głównym ośrodkiem artystycznym stała się Warszawa, gdzie działał wybitny architekt – Tylman z Gameren, reprezentujący nurt klasycyzującego baroku. Na dworze Jana III Sobieskiego, a zwłaszcza wokół budowy jego letniej rezydencji w Wilanowie, skupili się architekci (A. Locci), rzeźbiarze (A. Schlüter, S. Schwaner) i malarze (J.E. Szymonowicz-Siemiginowski, M.A. Palloni). Mecenat króla gloryfikujący, z nawiązaniem do antyku, ideały rycersko-ziemiańskie, był przejawem sarmatyzmu, który w niektórych kręgach szlacheckich przetrwał jeszcze przez XVIII w. Nurt ten znalazł głównie odbicie w budownictwie dworów, portretach trumiennych (znanych tylko w Polsce) i stroju szlacheckim. Do najwybitniejszych budowli sakralnych powstałych w tym okresie należą: kościół Filipinów w Gostyniu, Jezuitów w Poznaniu, św. Krzyża w Warszawie. W pierwszej ćwierci XVIII w. wyróżnia się twórczość Kacpra Bażanki, reprezentującego styl dojrzałego baroku w duchu rzymskim (kościół Misjonarzy w Krakowie), w Wielkopolsce - Pompeo Ferrariego (przebudowa kościoła Cystersów w Lądzie), w Warszawie – K. Baya (kościół Wizytek). Projekty architektów związanych z dworem Sasów w Warszawie to: monumentalne urbanistyczno-architektoniczne założenie tzw. Osi Saskiej i przebudowa pałacu Saskiego (M.D. Poppelmann), pałacu Brühla (J.F. Knöbel) i wschodniej fasady Zamku Królewskiego (G. Chiaveri). W czasach saskich
5
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
powstały też wielkie siedziby magnackie (Białystok, Radzyń Podlaski). W malarstwie rozwinął się portret (A. Pesne, A. Mirys) oraz tematyka religijna (T. Kuntze, Sz. Czechowicz); najwybitniejszym rzeźbiarzem był Jan Jerzy Plersch. Pojawienie się klasycyzmu wiązało się z mecenatem Stanisława Augusta Poniatowskiego. Król inicjował prace urbanistyczne i architektoniczne, kształcił artystów, kolekcjonował dzieła sztuki, popierał rozwój rzemiosła artystycznego. Do największych przedsięwzięć należała przebudowa Zamku Królewskiego w Warszawie (architekci – J. Fontana, D. Merlini, J.Ch. Kamzetzer), przy dekoracji którego pracowali malarze – M. Bacciarelli, J. Bogumił Plersch, rzeźbiarze – J. Monaldi i A. Le Brun. Ten sam zespół artystów działał przy realizacji Łazienek, letniej rezydencji królewskiej – jednego z najpiękniejszych założeń pałacowo-parkowych. W końcu XVIII w. ukształtował się nowy typ siedziby wiejskiej, popularny jeszcze w XIX w. – prostokątny pałac z kolumnowym portykiem (Śmiełów, S. Zawadzki); zakładano parki krajobrazowe, często z pawilonami o formach historycznych (Arkadia, Sz.B. Zug). Wznoszono również budowle o formach palladiańskich (Ch. P. Aigner). W malarstwie przodującą rolę odegrał M. Bacciarelli – wybitny portrecista i autor malowideł ściennych o tematach mitologiczno-alegorycznych; widoki Warszawy tworzył Bernardo Bellotto, zwany Canaletto; osobną pozycję zajmuje twórczość artysty francuskiego – J.P. Norblina. W czasach Królestwa Polskiego w Warszawie wybudowano wiele gmachów użyteczności publicznej w duchu monumentalnego klasycyzmu (pałac Staszica, Teatr Wielki – A. Corazzi), później coraz bardziej popularne stały się style historyczne, zwłaszcza neorenesans (F.M. Lanci, H. Marconi) i neogotyk (A. Idźkowski). Na przełomie XIX i XX w. powstały okazałe budowle eklektyczne (Teatr Miejski w Krakowie, J. Zawiejski; Politechnika Warszawska, S. Szyler), wystąpiły również wpływy secesji (Stary Teatr w Krakowie, F. Mączyński, T. Stryjeński); podejmowano też próby stworzenia stylu narodowego (S. Witkiewicz – styl zakopiański). W malarstwie pierwszych dziesięcioleci XIX w. dominowały tendencje klasycystyczne (A. Brodowski); romantyzm reprezentuje najwybitniejszy malarz polski pierwszej połowy XIX w. – P. Michałowski, piewca epopei napoleońskiej, autor portretów i mistrzowskich przedstawień koni. W drugiej połowie XIX w. malarstwo zyskało niespotykane przedtem znaczenie, gdyż było traktowane przez artystów jako rodzaj misji patriotycznej w okresie zaborów. Rozwijała się przede wszystkim tematyka narodowo-historyczna (J. Simmler, W. Gerson), która swoje apogeum osiągnęła w twórczości Jana Matejki, twórcy historiozoficznej wizji dziejów Polski. Ważną rolę odegrały również rysunkowe cykle A. Grottgera, związane z wydarzeniami powstania styczniowego. Obok malarstwa historycznego duże znaczenie miał też pejzaż, ewoluujący od tendencji realistycznych (J. Szermentowski, M. Gierymski) do rozwiązań bliskich impresjonizmowi (A. Gierymski, J. Chełmoński, W. Podkowiński, J. Pankiewicz, L. Wyczółkowski); wybitnym portrecistą był H. Rodakowski. Na przełomie XIX i XX w.
6
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
rozwijała się sztuka Młodej Polski, którą cechuje zbliżenie do aktualnych, europejskich kierunków artystycznych, głównie do stylistyki secesji, lecz także nawiązywano do tradycji narodowych (najwybitniejsi przedstawiciele: S. Wyspiański, J. Mehoffer, J. Malczewski, W. Wojtkiewicz). W tym okresie szczególne znaczenie zyskała sztuka użytkowa, inspirująca się często sztuką ludową. W rzeźbie XIX w. długo utrzymywały się konwencje klasycystyczne (J. Tatarkiewicz), przy końcu stulecia zrealizowano wiele pomników (np. Mickiewicza w Krakowie i Warszawie); od przełomu wieków datuje się twórczość najwybitniejszego polskiego rzeźbiarza pierwszej połowy XX w. – Xawerego Dunikowskiego. Sztuka dwudziestolecia międzywojennego odznaczała się różnorodnością kierunków i inspiracji. W architekturze powstawały budowle w duchu monumentalnego klasycyzmu (A. Szyszko-Bohusz), w stylu dworkowym, modernistyczno-ekspresyjnym (O. Sosnowski), także w rodzimej odmianie art déco (J. Koszyc-Witkiewicz). W kręgu ugrupowań awangardowych, opartych na założeniach konstruktywizmu i stylu międzynarodowego tworzyli architekci: B. i S. Brukalscy, H. i Sz. Syrkusowie, B. Lachert, J. Szanajca. W latach 30. XX w. powstało w Warszawie wiele budowli użyteczności publicznej (gmachy sądów, ministerstw, Muzeum Narodowe). W malarstwie i rzeźbie zarysowały się różnorodne tendencje, które znalazły odbicie w działalności wielu grup artystycznych. Nurt awangardowy reprezentowały ugrupowania: formistów inspirujących się ekspresjonizmem, futuryzmem i kubizmem (L. Chwistek, S.I. Witkiewicz, A. i Z. Pronaszkowie, T. Czyżewski), grupy Blok, Praesens i a.r., wywodzące się z doświadczeń rosyjskiego konstruktywizmu (W. Strzemiński, K. Kobro, H. Stażewski), Grupa Krakowska (J. Stern, M. Jarema) czy lwowskie Artes (H. Streng-Włodarski). Duże znaczenie miał nurt koloryzmu, w którym najważniejsi byli kapiści (J. Cybis, Z. Waliszewski, P. Potworowski). Różnego typu tradycjonalizm przejawiał się w twórczości artystów ugrupowań, jak Bractwo Świętego Łukasza czy Rytm, który nawiązywał do przestylizowanego w duchu art déco folkloru (rzeźbiarz J. Szczepkowski, malarka Z. Stryjeńska). W grafice na czołowe miejsce wysunął się drzeworyt (W. Skoczylas i grupa Ryt); wysoki poziom osiągnął plakat (T. Gronowski) oraz sztuka użytkowa (działalność spółdzielni „Ład”). Pierwsze lata powojenne zdominowała odbudowa zniszczeń, budowa nowych kombinatów przemysłowych i standardowych osiedli mieszkaniowych, po 1949 powstawała architektura w narzuconym stylu realizmu socjalistycznego (zabudowa Nowej Huty, Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa oraz Pałac Kultury i Nauki w Warszawie). Od połowy lat 50. podejmowano próby nawiązania do współczesnych kierunków architektury światowej (tzw. Ściana Wschodnia w Warszawie, Z. Karpiński z zespołem). W następnych dziesięcioleciach dominowało dążenie do rozwiązań skrajnie oszczędnościowych i typizacji (tzw. wielka płyta); na tym tle wyróżniają się nieliczne oryginalne realizacje (tzw. Spodek w Katowicach, M. Gintowt, M. Krasiński). Od lat 70. powstają liczne budowle sakralne,
7
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
często dominujące w osiedlach mieszkaniowych. Rangę indywidualnej twórczości architektonicznej przywrócił wolny rynek i inwestycje lat 90. (np. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, M. Budzyński). W malarstwie po 1945 r. artyści kontynuowali przedwojenne nurty, gł. kolorystyczny, próby rozwinięcia tendencji awangardowych przerwał program realizmu socjalistycznego. Na przełomie lat 50. i 60. nastąpił powszechny zwrot ku abstrakcjonizmowi typu informel (T. Kantor) oraz do aluzyjnego malarstwa bezprzedmiotowego (M. Jarema, J. Lebenstein, J. Tchórzewski), a także abstrakcji wywodzącej się z tradycji kolorystycznej (T. Dominik). Reakcją na te zjawiska była tzw. nowa figuracja (grupa „Wprost”). Od lat 70. pojawiły się nowe formy wypowiedzi, jak: happening, performance, akcje i instalacje czy sztuka wideo, zacierające tradycyjne podziały między poszczególnymi dziedzinami sztuk plastycznych.
Wynalazki: barwniki, holografia, kamizelka kuloodporna.
........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................
8
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
Kuchnia Położenie geograficzne Polski – między Rosją a Niemcami, na skrzyżowaniu dróg wschódzachód – nie było politycznie proste. Przez kraj przetaczały się wojny, przechodziły szlaki kupieckie, duże grupy ludności zmieniały miejsce swego zamieszkania. Wszystkie te zawirowania zostawiały ślady w polskiej kulturze – także w tym, co Polacy stawiali na stole. Wielki wpływ na współczesny kształt polskiej kuchni miały rozbiory – kuchnia Małopolski do dziś nosi ślady wpływów kuchni austrowęgierskiej (desery i słodkie mączne dania); na Zachodzie Polski, szczególnie na Śląsku, kuchnia podobna jest do niemieckiej (wieprzowe pieczenie, pyzy, kluski, knedle i kapusta), zaś na Mazowszu i w Polsce wschodniej – do rosyjskiej ( pierogi, barszcze, kisiele). Nie można pominąć wpływu polskich Żydów – ulubione do dzisiaj dania, takie jak ryby w galarecie, sałatka z jajek na twardo, różne postacie śledzi pochodzą właśnie z kuchni diaspory żydowskiej. Wiele potraw także wywodzi się z kuchni litewskiej (kołduny, chłodniki, dania z ziemniaków). Kuchnia staropolska, rozwijana i udoskonalana na dworach szlacheckich, osiągnęła w okresie międzywojennym szczyt swego rozwoju, a duże polskie miasta pełne były doskonałych restauracji. Na wsi, często biednej, codzienne pożywienie było monotonne, oparte na kaszach (gryczanej, jęczmiennej, pszennej, jaglanej), ziemniakach i wieprzowinie. Z warzyw największą popularnością cieszyła się kapusta, ogórki, buraki, brukiew i tzw. włoszczyzna – marchew, pietruszka, pory i selery. Wyjątkowym uczuciem do dziś darzą Polacy rozmaite kiszonki – kiszoną kapustę, ogórki, buraki kiszone na barszcz oraz kiszoną mąkę żytnią, z której robi się popularną zupę - żurek. Dania przyprawiano najchętniej kminkiem, czosnkiem i majerankiem. II Wojna Światowa, a później ustrój komunistyczny zniszczyły rozwijającą się gastronomię na światowym poziomie i wprowadziły przeciętne, często oderwane od polskiej tradycji, masowe wyżywienie; reglamentacja żywności dodatkowo ograniczała inwencję kucharzy. Nic jednak nie zdołało zniszczyć polskich tradycji świątecznych – nawet w najcięższym kryzysie Polacy starali się postawić na wigilijnym stole śledzie, karpie, piernik i makowiec, a Wielkanoc bez drożdżowej babki, mazurków, szynki i jajek na twardo trudna była do wyobrażenia. Wiele dań wywodzących się z kuchni staropolskiej przetrwało jednak ciężkie czasy: przede wszystkim liczne odmiany śledzi (w śmietanie, w oleju, na Wybrzeżu w sosie pomidorowym); nóżki wieprzowe w galarecie i gotowana golonka podawana z chrzanem; rozmaite barszcze i kapuśniaki; rosół z domowym makaronem na większe okazje; chłodnik i zupa z flaków. Polacy chętnie jadają także rozmaite zrazy - wołowe, wieprzowe, zawijane oraz dania z kapusty: gołąbki i bigosy. Ulubionym daniem starych i młodych są pierogi na słono i słodko (z serem i ziemniakami tzw. „ruskie”, z mięsem, z kiszoną kapustą i grzybami, z serem na słodko
9
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
i owocami). Po upadku komunizmu nastąpił renesans sztuki kulinarnej i można dziś w Polsce zjeść potrawy ze wszystkich stron świata. Dużą popularnością cieszą się także restauracje serwujące dania kuchni staropolskiej i ludowej. Historia zostawia jednak ślady i wymyślona w kryzysowych latach 80. „zapiekanka” (długa bułka zapiekana z nadzieniem i żółtym serem, polana ketchupem,) pozostała popularną uliczną przekąską.
........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................
10
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
Kalendarz świąt w Polsce
1
6
21
22
8
Trzech Króli
Dzień Babci
Dzień Dziadka
Dzień Kobiet
Styczeń
Styczeń
Styczeń
Styczeń
Marzec
wielkanoc
22
1
3
26
Nowy Rok
Dzień Ziemi
Święto Pracy
Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 r.
Marzec/Kwiecień
Kwiecień
Maj
Maj
Zielone Świątki
1
23/24
Boże Ciało
Dzień Dziecka
Noc Świętojańska
Maj/Czerwiec
Czerwiec
Czerwiec
15
14
Dzień Matki
Maj
23
Dzień Ojca Maj/Czerwiec
1
11
Czerwiec
25-26
W. N.M.P.
Święto Edukacji Narodowej
Wszystkich Św.
Narodowe Święto Niepodległości
Boże Narodzenie
Sierpień
Październik
Listopad
Listopad
Grudzień
1 stycznia: Nowy Rok. 6 stycznia: Święto Trzech Króli. 21 stycznia: Dzień Babci. 22 stycznia: Dzień Dziadka. 8 marca: Międzynarodowy Dzień Kobiet. Marzec/kwiecień: Wielkanoc oraz Poniedziałek Wielkanocny. 22 kwietnia: Dzień Ziemi.
11
PORTFOLIO EUROPEJSKIE POLSKA
1 maja: Międzynarodowe Święto Pracy. 3 maja: Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 r. 26 maja: Dzień Matki. Maj/czerwiec: Zielone Świątki. 1 czerwca: Dzień Dziecka. 23/24 czerwca: Noc Świętojańska. Maj /czerwiec: Boże Ciało. 23 czerwca: Dzień Ojca. 15 sierpnia: Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski i Święto Wojska Polskiego. 14 października: Święto Edukacji Narodowej. 1 listopada: Wszystkich Świętych. 11 listopada: Narodowe Święto Niepodległości. 25-26 grudnia: Boże Narodzenie.
Boże Narodzenie w Polsce Boże Narodzenie jest w Polsce jednym z najważniejszych świąt w roku. To czas spędzany w rodzinnej atmosferze przy wspólnym stole. Do wieczerzy wigilijnej zasiada się po zapadnięciu zmroku i gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka. Na wigilijnym stole króluje barszcz z uszkami (w niektórych regionach z białym żurkiem lub zupą grzybową), ryby (przeważnie karp), pierogi z kapustą, kapusta z grochem, paszteciki z grzybami, kluski z makiem, cukrem i miodem, kompot z suszonych owoców, kulebiak i kutia (pochodząca z tradycji wschodniej).
12
