2015-06-09

Tematyka wykładu

Polityka handlowa i protekcjonizm w handlu zagranicznym Handel Zagraniczny

• Narzędzia polityki handlowej taryfowe i pozataryfowe. • Ekonomiczne skutki polityki handlowej. • Wolny handel i protekcjonizm. • Argumenty na rzecz protekcjonizmu. • Polityka dostosowawcza.

Wykłady

Taryfowe narzędzia handlowe

Średnie stawki celne w % (średnia nieważona) KRAJE

• cła ad valorem • cła fiskalne • taryfa celna

1990 1995 2003

Rozwijające się (141)

25,9

16,7

13,5

Kraje o niskich dochodach (63)

32,9

20,0

15,0

Kraje o średnich dochodach (78)

21,4

14,4

12,4

Kraje rozwinięte OECD

7,9

6,3

3,0

Unia Europejska (15)

8,7

6,8

4,4

USA

6,3

5,9

3,9

Polska

11,6

14,5

13,9

8,5

9,5

Węgry

1

2015-06-09

Pozataryfowe narzędzia handlowe

Bezpośrednie • ograniczenie ilościowe (kwoty, kontyngenty);

• Bezpośrednie • Pośrednie • fiskalne • administracyjne

• licencje importowe i eksportowe • embargo

• kontyngenty celne; • dobrowolne ograniczenia eksportu (VER); • zmienne opłaty; • subwencje eksportowe; • dyskryminacyjne zamówienia rządowe; • handel państwowy • podatek graniczny; • obowiązkowe procedury celne

Pośrednie • subwencje regionalne; • subwencje produkcyjne; • subsydiowanie przedsiębiorstw państwowych; • opodatkowanie pośrednie dóbr importowych; • zwolnienie z podatków dóbr eksportowych.

2

2015-06-09

Administracyjne

dumping

• regulacje dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa, normy, wymogi sanitarne, wymogi w zakresie pakowania i znakowania; • standardy pracy; • przepisy chroniące konkurencję; • reguły pochodzenia towaru; • ograniczenia dewizowe; • dumping i procedury dumpingowe.

Skutki polityki handlowej PX

R

S

A

H

J

c

a

b C

d M

• cła anty-dumpingowe • procedury anty-dumpingowe

Skutki ceł • Po nałożeniu cła: • strata konsumenta: a+b+c+d; • dochody z cła: c; • wzrost dochodów producenta: a; • strata netto: b+d

E G

• sporadyczny • wyniszczający • trwały

B

N D

X

• AGJC=a; CJM=b; MJHN=c; NHB=d.

3

2015-06-09

skutki ceł cd. • efekt importowy; • efekt konsumpcyjny; • efekt produkcyjny; • efekt fiskalny; • efekt redystrybucyjny.

Nominalna i efektywna stopa protekcji • nominalna: procentowa wysokość cła; • efektywna: i i

g

t - a t 1  a i

a – procentowa zawartość dóbr pośrednich importowanych np..: t= 0,1; a = 0,8; ti = 0 g = 0,5 ti = 0,05 g = 0,3 ti = 0,1 g = 0,1

Argumenty na rzecz protekcjonizmu: ogólne • ochrona industrializacji; • cło optymalne; • groźba zniszczenia rynku krajowego; • ochrona bilansu płatniczego i krajowego zatrudnienia; • podział dochodów; • krajowe zakłócenia na rynku czynników produkcji; • argumenty pozaekonomiczne (obronność, bezpieczeństwo)

Argumenty na rzecz protekcjonizmu: sektorowe • gałęzie przechodzące restrukturyzację i upadające; • ochrona nowopowstających gałęzi; • strategiczna polityka handlowa: • nowe technologie i korzyści zewnętrzne; • problemy wspierania sektorów wysokich technologii; • niedoskonała konkurencja i strategiczna polityka handlowa

4

2015-06-09

Model Brandera i Spencer cd.

Model Brandera i Spencer Konkurencja między 2 firmami: Airbus

Konkurencja między 2 firmami: przypadek alternatywny

Produkcja

Boeing Produkcja

Brak produkcji

-5 -5

Brak produkcji

0 100

100 0

Airbus

Produkcja

Boeing Produkcja 5

0

Brak produkcji

0

Brak produkcji

- 20 100 0

Airbus

Produkcja

0

Produkcja

Boeing Produkcja

100 125

0

Airbus

Brak produkcji

20 -5

Brak produkcji

0 0

Skutki subsydiowania Airbusa (dopłata 25)

Skutki subsydiowania Airbusa (dopłata 25)

Boeing Produkcja

0 125

Brak produkcji 5

5 0

0

Argumenty „nowej ekonomii politycznej” • teoria wyboru publicznego: tworzenie się grup interesów (splot interesu gospodarczego i politycznego) • teoria „szukania rent”; • rola działań nieformalnych (korupcja); • znaczenie argumentów politycznych na rzecz protekcjonizmu.

Brak produkcji

0 125

125 0

0 0

Polityka dostosowawcza • Warunki zewnętrzne: wielostronna liberalizacja handlu i przepływów kapitału; globalizacja rynków; zmiana struktury protekcjonizmu; zmiana układu sił; postępująca integracja regionalna; • Wsparcie dostosowań do wymienionych procesów: • wspieranie badań naukowych i rozwojowych; • wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw; • wspieranie usług na rzecz gospodarki(konsulting, usługi finansowe, marketingowe itp.. )

5

2015-06-09

Polityka dostosowawcza cd. • Przyspieszanie dostosowań automatycznych: • tworzenie środowiska gospodarczego i społecznego sprzyjającego prywatnej przedsiębiorczości: • • • •

stabilne prawo; stabilizacja makroekonomiczna; reguły konkurencji; harmonizacja norm i standardów.

Polityka dostosowawcza cd. • Spowalnianie procesów dostosowawczych: • • • •

klasyczne instrumenty protekcjonizmu; restrykcje hamujące przepływy kapitału; subwencje eksportowe i produkcyjne; podtrzymywanie zatrudnienia (hutnictwo, górnictwo, przemysł włókienniczy, stoczniowy itp..); • utrzymywanie „sztywności” rynku pracy.

• Potrzeba budowy kompleksowej strategii

6