PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KALWARIA ZEBRZYDOWSKA

POLSKIE TOWARZYSTWO INŻYNIERII EKOLOGICZNEJ Zarząd Oddziału Krakowskiego 31-120 Kraków, al. Mickiewicza 21 tel. (012) 662 43 44 Regon: 351251871 NIP: ...
Author: Zofia Kruk
15 downloads 1 Views 784KB Size
POLSKIE TOWARZYSTWO INŻYNIERII EKOLOGICZNEJ Zarząd Oddziału Krakowskiego 31-120 Kraków, al. Mickiewicza 21 tel. (012) 662 43 44 Regon: 351251871 NIP: 676-17-86-017

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KALWARIA ZEBRZYDOWSKA

KRAKÓW, KWIECIEŃ 2004 r.

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Wszystkim uczestnikom, a szczególnie pracownikom Urzędu Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej, za udostępnione dane i cenne uwagi składamy serdeczne podziękowania.

Autorzy opracowania

WYKONAWCA:

KRAKOWSKI ODDZIAŁ POLSKIEGO TOWARZYSTWA INŻYNIERII EKOLOGICZNEJ 31-120 KRAKÓW AL. MICKIEWICZA 21 GŁÓWNI AUTORZY:

prof. zw. dr hab. Wiesław BARABASZ dr inż. Krzysztof FRĄCZEK

1

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP....................................................................................................................................... 4

1.1 1.2

Podstawa formalna opracowania........................................................................... 4 Zakres opracowania............................................................................................... 4

2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY KALWARIA ZEBRZYDOWSKA….. 7

2.1 Informacje ogólne................................................................................................. 7 2.2 Ludność ………………….................................................................................... 7 2.3 Oświata..................................................................................................................8 2.4 Infrastruktura........................................................................................................ 9 2.5 Gospodarka........................................................................................................... 11 2.6. Rolnictwo …......................................................................................................... 12 2.7 Turystyka i rekreacja................................................................................................ 16 2.8 Stan środowiska....................................................................................................... 17 3.

ANALIZA I OCENA STANU AKTUALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI, PROGNOZY, CELE I PRZYJĘTY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI……........ 20

3.1 3.1.1 3.1.1.1 3.1.1.2 3.1.1.3 3.1.1.4 3.1.1.5 3.1.2 3.1.2.1 3.1.2.2 3.1.2.3 3.1.3 3.1.3.1 3.1.3.2 3.1.3.3 3.2 3.2.1 3.2.1.1 3.2.1.2 3.2.2 3.2.2.1 3.2.2.2 3.2.2.3 3.2.3 3.2.3.1 3.2.3.2 3.2.3.3 3.2.4 3.2.4.1 3.2.4.2 3.2.4.3

Sektor komunalny ............................................................................................. 20 Odpady komunalne............................................................................................. 20 Stan aktualny....................................................................................................... 20 Prognoza ilości i jakości odpadów komunalnych............................................... 3 1 Cele i kierunki do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi.............. 33 Działania zmierzające do poprawy sytuacji w gospodarce odpadami komunalnymi..................................................................................................... 3 4 Przyjęty system gospodarki odpadami komunalnymi........................................ 3 6 Komunalne osady ściekowe................................................................................ 45 Stan aktualny....................................................................................................... 45 Prognozy do roku 2014....................................................................................... 48 Cele i kierunki działań........................................................................................ 48 Odpady opakowaniowe....................................................................................... 50 Stan aktualny....................................................................................................... 50 Prognozy do roku 2014....................................................................................... 50 Cele i kierunki działań........................................................................................ 51 Sektor gospodarczy............................................................................................ 52 Odpady z sektora gospodarczego......................................................................... 52 Bilans odpadów................................................................................................... 52 Unieszkodliwianie odpadów............................................................................... 54 Odpady inne niż niebezpieczne...........................................................................54 Stan aktualny....................................................................................................... 54 Prognozy do roku 2014....................................................................................... 55 Cele i kierunki działań....................................................................................... 58 Odpady niebezpieczne...................................... ................................................. 59 Stan aktualny....................................................................................................... 59 Prognozy do roku 2014....................................................................................... 61 Cele i kierunki działań....................................................................................... 62 Szczególne rodzaje odpadów innych niż niebezpieczne..................................... 62 Odpady z jednostek służby zdrowia i z jednostek weterynaryjnych................... 62 Odpady azbestowe…………………………………………………................... 66 Odpady olejowe................................................................................................... 69 2

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3.2.4.4 Wyeksploatowane pojazdy ……………………………..…………................... 71 3.2.4.5 Akumulatory i baterie …………………………………..…………................... 74 3.2.4.6 Odpady zawierające PCB ……………………………..…………......................75 3.2.4.7 Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć …………..................... 76 3.2.4.8 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne …………………....................... 77 3.2.4.9 Pestycydy ………………………………………………….……....................... 78 3.2.4.10 Farby i lakiery ………………………………………….……........................... 79 4.

HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃN ORAZ MOŻLIWOŚCI POZYSKIWANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA REALIZACJĘ PRZEDSIĘWZIĘĆ PRZEWIDZIANYCH W PLANIE……………………………....... 80

4.1 Harmonogram realizacji przedsięwzięć krótkookresowych 2004 – 2006............. 81 4.2 Zadania strategiczne długookresowe 2007 – 2014……………………………........... 82 5.

NIEZBĘDNE KOSZTY ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ PLANU GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE KALWARIA ZEBRZYDOWSKA I MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA……………………………………………………………….................. 87

6.

ZASADY I MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA PLANU……………………………….. 89

7.

ORGANIZACJA I ZASADY MONITORINGU SYSTEMU…………………..……….. 98

8.

ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI NA ŚRODOWISKO…………………………………………………………………………….. 102

9. STRESZCZENIE..................................................................................................................... 105 10. BIBLIOGRAFIA...................................................................................................................... 109

3

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

1. Wstęp Rolą planów gospodarki odpadami jest objęcie zagadnień w zakresie m. in. zapobiegania powstawaniu odpadów, bezpiecznego nimi zagospodarowania, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarowania odpadami niebezpiecznymi i komunalnymi oraz ograniczenia ilości składowanych odpadów. Jednym z zadań planów jest uwzględnienie potrzeby utworzenia oraz utrzymania zintegrowanej i wystarczającej w skali kraju sieci i instalacji do unieszkodliwiania odpadów. Plan gospodarki odpadami gminy Kalwaria Zebrzydowska powstał jako realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późn. zmianami), która wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym (rozdział 3, art. 14-16). Zgodnie z tymi przepisami organy administracji publicznej samorządowej na poszczególnych szczeblach oraz w określonych terminach są zobowiązane do opracowania planów gospodarki odpadami dla właściwego miejscowo obszaru.

1.1 Podstawa formalna opracowania Podstawą opracowania "Gminnego Planu Gospodarki Odpadami” jest umowa z dnia 09.02.2004r. pomiędzy Gminą Kalwaria Zebrzydowska reprezentowaną przez Burmistrza Pana dr inż. Augustyna Ormantego i Panią Wandą Gościej Skarbnika Gminy, a Polskim Towarzystwem Inżynierii Ekologicznej Zarząd Oddziału Krakowskiego al. Mickiewicza 21 reprezentowanym przez Panią prof. dr hab. Barbarę Filipek Mazur i Pana prof. zw. dr hab. Wiesława Barabasza.

1.2 Zakres opracowania Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Kalwaria Zebrzydowska jest wynikiem realizacji obowiązku wynikającego z ustawy o odpadach z dnia 27.04.2001r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.), która w rozdziale 3, Art. 14 – 16 nakłada obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Wojewódzki, powiatowy lub gminny plan gospodarki odpadami powinien być opracowywany zgodnie z planami wyższego szczebla. Dokumentem nadrzędnym wobec Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Kalwaria Zebrzydowska jest Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu Wadowickiego. Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami (PPGO) powinien być opracowany zgodnie z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami (WPGO) dla województwa małopolskiego, dla którego dokumentem nadrzędnym jest Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO).

4

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Zgodnie z zapisem art. 14.5 ustawy o odpadach projekt planu gminnego opracowuje Burmistrz gminy. Projekt planu podlega zaopiniowaniu przez zarząd powiatu oraz zarząd województwa. Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami składane jest co 2 lata Radzie Gminy (art. 14.13), natomiast jego aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niż co 4 lata (art. 14.14). Szczegółowe wymagania dotyczące planów gospodarki odpadami zdefiniowano w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620). Gminny plan gospodarki odpadami zgodnie z § 4 określa: 1. Aktualny stan gospodarki odpadami, w tym: a) rodzaj, ilość i źródła powstawania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów komunalnych, b) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku, c) rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania, d) istniejące systemy zbierania wszystkich odpadów, w szczególności odpadów komunalnych, e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobową instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w szczególności odpadów komunalnych, f) wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych, uwzględniające podstawowe informacje charakteryzujące z punktu widzenia gospodarki odpadami obszar, dla którego jest sporządzany plan gospodarki odpadami, a w szczególności położenie geograficzne, sytuację demograficzną, sytuację gospodarczą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne i hydrologiczne, mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami; 2. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych; 3. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami, w tym: a) działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, b) działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, c) działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbiórki, transportu oraz odzysku i unieszkodliwiania, w szczególności odpadów komunalnych, d) działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów;

5

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

4. Projektowany system gospodarki odpadami, w szczególności gospodarki odpadami komunalnymi i opakowaniowymi, uwzględniający ich zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie, ze wskazaniem miejsca unieszkodliwiania odpadów; 5. Rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację; 6. Sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł; 7. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji celów i zadań zdefiniowanych w planie gospodarki odpadami, z uwzględnieniem ich jakości i ilości. Plany gospodarki odpadami według § 6.2. zawierają co najmniej następujące rozdziały: 1. Wstęp; 2. Analizę stanu gospodarki odpadami; 3. Prognozę zmian; 4. Założone cele i przyjęty system gospodarki odpadami; 5. Zadania strategiczne obejmujące okres co najmniej 8 lat; 6. Harmonogram realizacji przedsięwzięć obejmujący okres 4 lat; 7. Wnioski z prognozy oddziaływania projektu planu na środowisko w przypadku planów wojewódzkich i wnioski z analizy oddziaływania projektu planu na środowisko w przypadku planów powiatowych i gminnych oraz sposób ich uwzględniania w planie; 8. Sposób monitoringu i oceny wdrażania planu; 9. Streszczenie w języku niespecjalistycznym. Niniejszy Plan uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach prawnych z zakresu gospodarki odpadami. Plan Gospodarki Odpadami Gminny Kalwaria Zebrzydowska określa (zgodnie z art. 14.1 ustawy o odpadach): 1. Aktualny stan gospodarki odpadami. 2. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami. 3. Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami. 4. Instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów. 5. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów. Oraz w szczególności (art. 15.3): 6. Rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania.

6

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

7. Rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie. 8. Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska. 9. Projektowany system gospodarowania odpadami. a ponadto: 1. Rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć 2. Harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła. Plan Gospodarki Odpadami Gminny Kalwaria Zebrzydowska jest zgodny z Planem Powiatowym oraz oparty jest na kierunkach działań, celach przyjętych w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Dokonując obliczeń, oszacowań ilości poszczególnych rodzajów odpadów oraz prognoz ilości odpadów kierowano się wskaźnikami podanymi w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami.

2. Ogólna charakterystyka gminy Kalwaria Zebrzydowska 2.1 Informacje ogólne Gmina Kalwaria Zebrzydowska jest gminą miejsko - wiejską z siedzibą w mieście Kalwarii Zebrzydowskiej. Położona jest ona pomiędzy dwoma pasmami niskich gór, Beskidu Makowskiego i Pogórza Wielickiego, u podnóża góry Żar - w wschodniej części powiatu wadowickiego (granica z powiatem krakowskim), województwo małopolskie. Gminę tworzą: jedno miasto i trzynaście sołectw o zróżnicowanych wielkościach zajmując powierzchnię 7,532 h. W skład gminy wchodzą sołectwa: Barwałd Górny, Barwałd Średni, Brody, Bugaj, Leńcze, Podolany, Przytkowice, Stanisław Dolny – Dolany, Stanisław Dolny, Zarzyce Wielkie, Zarzyce Małe, Zebrzydowice, Zebrzydowice – Bieńkowice oraz miasto Kalwaria Zebrzydowska. Centrum Gminy – miasto Kalwaria Zebrzydowska usytuowane jest na wysokości 335 – 400 m n p m, w dolinie pomiędzy dwoma pasmami niskich gór, Beskidu Makowskiego i Pogórza Wielickiego, u podnóża góry Żar, w kotlinie rzeki Cedron.

2.2 Ludność Gmina Kalwaria Zebrzydowska liczy 19 177 mieszkańców (stan na 31. 12. 2003 r.). Prawie 60 % ludności gminy stanowią osoby w wieku produkcyjnym, niemalże 30 % -

7

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

przedprodukcyjnym, niewiele ponad 10 % - poprodukcyjnym. Ludność gminy w rozbiciu na poszczególne miejscowości przedstawia się następująco:

Tabela 1. Ludność gminy w rozbiciu na poszczególne miejscowości - stan na dzień 31 XII 2003r. Miasto, Sołectwo

ludność

Ogółem, w tym: m. Kalwaria Zebrzydowska sołectwa: razem Barwałd Górny Barwałd Średni Brody Bugaj Leńcze Podolany Przytkowice Stanisław Dolny - Dolany Stanisław Dolny Zarzyce Wielkie Zarzyce Małe Zebrzydowice - Bieńkowice Zebrzydowice

l. ludności

% og.

19 177 4 490 14.687 1 339 1 323 2 589 481 1 420 348 2 479 999 1 120 541 100 452 1 496

23,41 76,6 6,99 6,90 13,50 2,51 7, 40 1,81 12,93 5,21 5,84 2,82 0,52 2,36 7,80

powierzchnia

gęstość zaludnienia

75,3 5,5 69,8 7,5 9,1 8,2 3,5 7,2 2,7 12,4

255 816 210 178 145 316 137 197 129 200

7,4 2,2 0,9

286 246 111

8,7

224

km2

os/km2

Dane Urzędu Miejskiego w Kalwarii Zebrzydowskiej

Prognozowana ilość ludności w gminie Kalwaria Zebrzydowska przedstawiona do roku 2014, ze szczególnym zwróceniem uwagi na lata 2006, 2010.

została

Tabela 2. Przewidywany wzrost liczby ludności w poszczególnych latach w gminie Kalwaria Zebrzydowska Lata

Liczba ludności miasto

wieś

2003 2006 2010 2014

14687 14812 14887 15057

4490 4509 4570 4595

ogółem

19177 19321 19465 19652

Urząd Miasta Kalwaria Zebrzydowska

2.3 Oświata Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska znajdują się 3 przedszkola, 11 szkół podstawowych, 4 Gimnazja oraz dwie szkoły ponadpodstawowe: Liceum Ogólnokształcące oraz Zespół Szkół Zawodowych. Obecnie przy Klasztorze prowadzone jest również Wyższe Seminarium Duchowne.

8

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabela 3. Liczba uczniów, ilość oddziałów szkolnych oraz ilość dowozu dzieci do gimnazjów z terenu gminy Kalwaria Zebrzydowska. Lp. Nazwa placówki

Szkoły podstawowe I. oddziałów

Gimnazja

I. uczniów

I. oddziałów

I. uczniów

Oddziały przedszkolne I. oddziałów

Uczniowie dojeżdżający

I. uczniów

1

Barwałd Górny

6

124

4

67

1

14

0

2

Barwałd Średni

6

108

0

0

1

13

0

3

Brody

10

201

9

213

1

21

80

4

Kalwaria Zebrzydowska

18

408

13

299

2

44

111

5

Leńcze

6

105

4

105

1

14

0

6

Podolany

6

57

0

0

1

6

0

7

Przytkowice

12

266

9

194

2

33

85

8

Stanisław Dolny nr 1

8

160

0

0

2

30

0

9

Stanisław Dolny nr 2

6

91

0

0

1

13

0

10

Zarzyce Wielkie

6

53

0

0

1

10

0

11

Zebrzydowice

6

161

4

88

1

25

0

90

1734

43

966

14

233

276

RAZEM

2.4 Infrastruktura Opiekę zdrowotną w gminie Kalwaria Zebrzydowska zapewnia samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Obejmuje on Przychodnię w Kalwarii Zebrzydowskiej z pełną obsługą specjalistyczną oraz Wiejskie Ośrodki Zdrowia w Leńczach i Przytkowicach (1 Przychodnia i 2 Ośrodki Zdrowia) oraz 6 aptek. W większości sołectw działają jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. W mieście Kalwaria Zebrzydowska działają dwie zakładowe Straże Pożarne. System zaopatrzenia w gaz ziemny

Gmina jest zgazyfikowana w oparciu o gazociąg wysokoprężny Wysoka - Kalwaria Stryszów, poprzez stację redukcyjną w Kalwarii. Zostały zgazyfikowane całe miasto i wszystkie sołectwa. Dostawą gazu zajmuje się Zakład Gazowniczy w Wadowicach. Tabela 4. Mieszkania zamieszkałe według wyposażenia w gaz (dane za 2002 r.) na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska Ogółem

9

Mieszkania wyposażone w gaz

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska z sieci

WYSZCZEGÓLNIENIE

z butli

Ogółem mieszkania

4803

2190

1553

w tym zamieszkane stale mieszkania

4755

2175

1545

Ludność

18758

9279

6363

Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

System zaopatrzenia w energię elektryczną

Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska za zaopatrzenie mieszkańców w energię elektryczną odpowiedzialna jest Beskidzka Energetyka – Zakład Energetyczny Wadowice – Placówka Energetyczna Kalwaria Zebrzydowska. Energetyczna napowietrzna sieć 15 i 0,4 kV wraz ze stacjami transformatorowymi zabezpiecza obecne zapotrzebowanie na moc i energię elektryczną na terenie miasta i gminy. Drogi i transport

System powiązań komunikacyjnych gminy opiera się na sieci dróg publicznych (krajowa, wojewódzka, powiatowa i gminna) oraz liniach kolejowych Kraków - Zakopane i Kalwaria Lanckorona - Wadowice - Bielsko-Biała. Przez teren gminy przebiega gęsta sieć dróg asfaltowych. Istniejąca sieć dróg zabezpiecza zarówno podstawowe połączenia gminy z obszarami sąsiadującymi jak i powiązania między sołectwami i przysiółkami. Najważniejsze połączenia drogowe to: - droga wojewódzka nr 953 Kalwaria – Skawina (9,3 km), - droga krajowa łącząca Kraków z Bielsko – Białą (10,6 km na terenie gminy), - drogi powiatowe o długości 30,1 km przebiegają poza terenem miejskim, natomiast 4,7 km w granicach miasta Kalwaria Zebrzydowska, - gmina posiada 109 km dróg gminnych oraz 27 km ulic miejskich. Podstawową rolę w komunikacji osobowej i transporcie towarowym odgrywa droga krajowa nr 96. Droga przebiegająca równoleżnikowo w centralnej części gminy łączy jej teren z siedzibami starostwa (w kierunku zachodnim) - ok.14 km i województwa (w kierunku wschodnim) - ok. 35 km od siedziby gminy. Wzdłuż jej przebiegu położona jest zabudowa miasta Kalwarii Zebrzdowskiej i wsi: Barwałd Średni, Barwałd Górny. Wzdłuż drogi wojewódzkiej położone są zabudowania wsi: Zebrzydowice i Przytkowice. Podstawowa zabudowa pozostałych miejscowości obsługiwana jest przez sieć dróg powiatowych i gminnych. Sieć kolejowa

Wzdłuż wschodniego obrzeża miasta prowadzi ruchliwa, jednotorowa linia kolejowa, łącząca całą Polskę z Podhalem i Zakopanem. Przebiegają tu linie kolejowe Kraków – 10

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Zakopane i Kalwaria – Bielsko Biała. Podróżni obsługiwani są przez stacje kolejowe w: Kalwarii Lanckoronie, Kalwarii Zebrzydowskiej, Leńczach, Przytkowicach, przystanek w Podolanach, przystanek w Barwałdzie Górnym i przystanek w Barwałdzie Średnim. W Kalwarii Lanckoronie, Kalwarii Zebrzydowskiej i Leńczach znajdują się bocznice kolejowe dla rozładunku towarów przewożonych transportem towarowym.

2.5 Gospodarka Na terenie gminy Kalwarii Zebrzydowskiej zarejestrowanych jest w sumie 2 780 podmiotów gospodarczych, w tym w branży szewskiej i stolarskiej około 1220. Działalność handlowo - usługową prowadzi 320 placówek branży spożywczej i przemysłowej ze stałą siedzibą oraz około 170 przedsiębiorstw prowadzących handel obwoźny. Stan osób pracujących w gospodarce narodowej na terenie gminy przedstawia się następująco: Tabela 5. Pracujący w gospodarce narodowej w gminie Kalwaria Zebrzydowska (stan 31 XII 2002 r.). GMINNA

Kalwaria Zebrzydowska

w tym Rolnictwo, Łowiectwo kobiety Leśnictwo, Ogółem Rybołówstwo

2877

1636

31

Przemysł i budownictwo

1790

Usługi rynkowe nierynkowe

476

580

Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

Główny potencjał przemysłowy zlokalizowany jest na terenie miasta Kalwarii Zebrzydowskiej. Przedsiębiorców z terenu gminy zrzesza Cech Rzemiosł Różnych. Aktualnie Cech zrzesza 531 zakładów rzemieślniczych, w tym : 216 zakładów stolarskich, 123 zakłady szewskie, 102 zakłady cholewkarskie, 46 zakładów tapicerskich, 44 zakłady różnych branż. Wykaz przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą wg branż od roku 1991 do 2002 zamieszczono poniżej w tabeli. Tabela 6. Wykaz przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą wg branż w gminie Kalwaria Zebrzydowska(dane za 2002 r.). Rok

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

STOLARSTWO

665

659

655

660

641

617

582

568

554

551

530

525

TAPICERSTWO

86

103

130

170

168

173

177

170

148

140

141

140

Branża

11

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska SZEWSTWO

510

548

610

655

674

684

659

633

571

548

535

519

CHOLEWKARSTWO

295

313

310

325

366

382

401

375

334

327

312

309

BRANŻE RÓŻNE

293

504

450

465

479

496

520

497

500

515

544

547

HANDEL STAŁY

270

300

310

313

337

361

394

431

HANDEL OBWOŹNY

152

180

166

169

158

178

181

192

422

480

477

482

495

539

575

633

233

HANDEL OGÓŁEM

326

330

370

Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

2.6 Rolnictwo Większość gospodarstw w gminie prowadzi wciąż wielostronny kierunek produkcji. Mimo stosunkowo dobrych, w skali województwa, warunków klimatycznych i glebowych dla produkcji rolnej (wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej 78,4 punktu w skali IUNG) rentowność, a zatem i znaczenie rolniczej funkcji gminy w ostatnich latach wyraźnie spada. Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska zarejestrowanych jest 2200 gospodarstw rolnych. Większość stanowią gospodarstwa małe do 2 ha. Gospodarstw dużych powyżej 15 ha zarejestrowanych jest tylko 12. Struktura wielkości gospodarstw w gminie przedstawia się następująco:

36,42%

2,58%

0,97% 59,06% 0,39% 0,58%

od 1 do 2 ha

powyżej 15 ha

od 10 do 15 ha

od 7 do 10 ha

od 5 do 7 ha

Ryc. 1. Struktura wielkości gospodarstw rolnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska.

W strukturze zasiewów przeważają uprawy zbóż, których areał wynosi 835 ha, a roczna produkcja 26,180q, ziemniaki uprawiane są na powierzchni gruntów 300 ha, ich roczna produkcja wynosi 66 000q, pozostałe uprawy (1 257 ha). Powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska na koniec 2002 roku przedstawiała się następująco: 12

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabela 7. Powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska (2002 r.). WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem w hektarach w odsetkach

w tym gospodarstwa indywidualne w hektarach w odsetkach

Ogółem

722

100,0

716

100,0

pszenica

429

59,5

426

59,6

żyto

33

4,6

30

4,3

jęczmień

60

8,3

60

8,4

owies

121

16,7

121

16,8

pszenżyto

78

10,8

78

10,9

Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

Produkcja żywca wołowego kształtuje się na poziomie 300 ton rocznie, trzody chlewnej 63 ton, a produkcja drobiu 120 ton. Struktura hodowli zwierząt gospodarskich w gminie przedstawia się następująco: Tabela 8. Zwierzęta Gospodarskie w gminie Kalwaria Zebrzydowska (dane za 2002 r.). Ogółem

WYSZCZEGÓLNIENIE

w tym gospodarstwa indywidualne w sztukach

1040

1040

w tym krowy

569

569

w tym krowy mleczne

569

569

Trzoda chlewna

591

591

w tym lochy

63

63

201

201

99

99

158

158

107

107

103

103

74

74

1603

1603

Pozostałe zwierzęta futerkowe (samice)

50

50

Pnie pszczele

263

263

36810

36810

34448

34448

25

25

Bydło

Owce w tym maciorki 1-roczne i starsze Kozy w tym samice 1-roczne i starsze Konie w tym konie 3-letnie i starsze Króliki (samice)

Drób w tym drób kurzy Obsada zwierząt gospodarskich w sztukach dużych na 100 ha użytków rolnych Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

Tabela 9. Gospodarstwa rolne utrzymujące zwierzęta gospodarskie według gatunków i grup produkcyjno-użytkowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska (dane za 2002 r.). WYSZCZEGÓLNIENIE Bydło w tym krowy

13

Liczba gospodarstw

w % ogółu gospodarstw rolnych

545 442

17,3 14,4

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska 442 186 40 20 13 81 74 71 62 215 # 18 911 900

w tym krowy mleczne Trzoda chlewna w tym lochy Owce w tym maciorki 1-roczne i starsze Kozy w tym samice 1-roczne i starsze Konie w tym konie 3-letnie i starsze Króliki (samice) Pozostałe zwierzęta futerkowe (samice) Pnie pszczele Drób w tym drób kurzy

14,0 5,9 1,3 0,6 0,4 2,6 2,3 2,2 2,0 6,8 0,1 0,6 28,9 28,5

Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

W ogólnej powierzchni gminy Kalwarii Zebrzydowskiej: - użytki rolne stanowią ok. 60%, w tym przeważają grunty orne (ponad 60%), - lasy i grunty leśne ok. 20%. Struktura użytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska przedstawia się następująco:

Tabela 10. Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska (dane za 2002 r.). Ogółem

WYSZCZEGÓLNIENIE

w hektarach

w tym gospodarstwa indywidualne

w odsetkach

w hektarach

w odsetkach

Powierzchnia gruntów rolnych

5085

100

5021

100,0

Użytki rolne

4226

83,1

4176

83,2

grunty orne

2837

55,8

2787

55,5

w tym: odłogi

1492

29,3

1448

28,8

ugory

131

2,6

131

2,6

sady

98

1,9

98

1,9

łąki

1077

21,2

1077

21,5

pastwiska

215

4,2

215

4,3

Lasy i grunty leśne

476

9,4

463

9,2

Pozostałe grunty

383

7,5

382

7,6

Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

Przydatność rolnicza gleb na terenie Gminy przedstawia się następująco:

14

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabela 11. Przydatność rolnicza gleb na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska. Rodzaj użytków

klasa gleb numer kompleksu

powierzchnia w ha

UŻYTKI ROLNE W KLASACH GLEB razem II III a III b IV a IV b V VI razem II III IV V VI VI z

5226 4421 41 473 1606 1817 404 74 6 805 67 380 271 74 12 1

100,0 84,6 0,8 9,1 30,7 34,8 7,7 1,4 0,1 15,4 1,3 7,3 5,2 1,4 0,2 0,0

100,0 0,9 10,7 36,3 41,1 9,1 1,7 0,1 100,0 8,3 47,2 33,7 9,2 1,5 0,1

razem 2 3 8 10 11 12 razem 1z

5275 4469 78 47 497 2887 952 8 806 60

100,0 84,7 1,5 0,9 9,4 54,7 18,0 0,1 15,3 1,1

100,0 1,7 1,1 11,1 64,6 21,3 0,2 100,0 7,4

grunty orne i sady

łąki i pastwiska trwałe

KOMPLEKSY ROLNE grunty orne

użytki zielone

15

% powierzchni ogółem wg rodzaju użytk.

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

2z 3z

667 79

12,6 1,5

82,8 9,8

Ponad 50% ogólnej powierzchni użytków rolnych w gminie stanowią grunty klas najwyższych I – III. Występują głównie w centralnej i północnej części gminy na wyższych terasach głównych rzek, spłaszczeniach podstokowych i wierzchowinowych w granicach wsi: Barwałd Średni, Leńcze, Podolany, Przytkowice, Stanisław Dolny, Zarzyce Wielkie. Gleby klasy VI występują jedynie w górnych partiach wzniesień na niewielkich powierzchniach w granicach wsi Barwałd Górny, Barwałd Dolny, Brody, Przytkowice Średnia klasa gleb ogółem – III b, w tym miasto – IV a, wieś – III b. Kompleksy 8, 10 i 11 – dominujące na terenie gminy o najdogodniejszych warunkach dla wszystkich upraw. W warunkach górskich i podgórskich są to kompleksy uniwersalne o glebach z dobrze wykształconym profilem glebowym, zasobne w składniki pokarmowe. Najkorzystniejsze warunki w kompleksie 10. Kompleksy 8 i 11 wymagają uregulowania stosunków wodnych. Typowymi glebami tych kompleksów są gleby deluwialne, brunatne i bielicowe oraz mady. Występują głównie na terenach o niższych spadkach: wierzchowinach, spłaszczeniach stokowych i podstokowych, wyższych terasach głównych cieków.

2.7 Turystyka i rekreacja Kalwaria Zebrzydowska ma niesłabnące walory turystyczne i wypoczynkowe. Okolice miasta stanowią malowniczy fragment Beskidów o silnie sfałdowanych wzniesieniach i łagodnych dolinach. Przeważa krajobraz rolniczy z dużymi kompleksami leśnymi i górującymi nad okolicą dwoma masywami – Lanckoroną z ruinami średniowiecznego zamku i górą Żar z klasztorem O.O. Bernardynów. Często jest określana jako „zielona gmina”, gdyż brak przemysłu nie powoduje skażeń powietrza i należy do czołowych atrakcji regionu. Sanktuarium Maryjne przyciąga wielotysięczne rzesze pielgrzymów, a rozwinięte rzemiosło i handel liczną krajową i zagraniczną klientelę. Ponadto ciekawe trasy turystyczne usytuowane w pobliżu miasta, baza noclegowa oraz obiekty sportowo - rekreacyjne i kulturalne sprzyjają rozwojowi turystyki. Gmina posiada dobrą bazą noclegową. Tabela 12. Turystyczne obiekty noclegowe zbiorowego zakwaterowania w gminie Kalwaria Zebrzydowska. Miejsca noclegowe GMINNA

Kalwaria Zebrzydowska

Korzystający z noclegów

Obiekty

Ogółem

w tym całoroczna

Ogółem

w tym turyści

5

558

558

36519

2017

Dane Urzędu Statystycznego w Krakowie

16

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Obok Częstochowy Kalwaria Zebrzydowska jest jednym z najważniejszych ośrodków ruchu pielgrzymkowego w Polsce, a położenie na słynnym szlaku papieskim wiodącym z Wadowic do Krakowa powoduje rosnący napływ pątników. Corocznie odbywają się tu uroczyste obrzędy religijne, w których uczestniczą licznie przybyli pielgrzymi z całego kraju i z zagranicy. Największe nasilenie ruchu pielgrzymkowego występuje w czasie najbardziej okazałych uroczystości tj. Odpust Wielkiego Tygodnia - Misterium Męki Pańskiej oraz uroczystości Święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny /15 sierpnia/. W grudniu 1999 roku na Listę Światowego Dziedzictwa został wpisany obiekt pod nazwą: „KALWARIA ZEBRZYDOWSKA KRAJOBRAZOWY ZESPÓŁ MANIERYSTYCZNEGO PARKU PIELGRZYMKOWEGO”. Inne obiekty znajdujące się na terenie gminy, które zostały wpisane do rejestru zabytków przedstawiają się następująco: OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW ORAZ ICH OTOCZENIE: układ urbanistyczny Kalwarii Zebrzydowskiej z XVII-XIX w. tj. zabudowa przyrynkowa, układ komunikacyjny oraz zespół kościoła i klasztoru OO. Bernardynów wraz z założeniem parkowo - kalwaryjskim i 44 kaplicami - decyzja (nr rejestru) A 392/81, dworek murowany z końca XIX w. - dawna pracownia Wojciecha Weissa w Kalwarii Zebrzydowskiej wraz z ogrodem - decyzja (nr rejestru) A-497/87, zespół dworsko-parkowy z 1 połowy XIX w. - dwór i ogród krajobrazowy w Brodach ze strefą ochrony krajobrazowej - decyzja (nr rejestru) A-546/87, kościół parafialny w Zebrzydowicach wraz z otoczeniem, w obrębie ogrodzenia i drzewostanem; renesansowy, wybudowany w latach 1599 - 1602; budynek mieszkalny, obecnie klasztor Bonifratów, z lat 1801-1827; spichlerz z 1833 roku; trzy kaplice z XVIIXIX w.; stary cmentarz) - decyzja (nr rejestru) A-181/77, zespół dworski w Leńczach z zachowaną resztką parku i fragmentem dawnej alei dojazdowej, w tym: dwór z pierwszej połowy XIX w., spichlerz, wolarnia, wozownia decyzja (nr rejestru) A-407/87, park w Leńczach (brak bliższych danych) - decyzja (nr rejestru) A-510/87 zespół dworski w Zarzycach Wielkich - z zabudową gospodarczą i resztówką parku (II połowa XIX w.) - decyzja (nr rejestru) A-619/94, kaplica św. Rozalii (koniec XVIII w.) z pustelnią w Barwałdzie Górnym Puszcza z drzewostanem i figurą przydrożną Matki Bożej (1745 rok) - decyzja (nr rejestru) A-601/94. Obiekty i zespoły nie ujęte w „rejestrze zabytków”, a posiadające wartość kulturową: Zebrzydowice: cały zespół zamkowo - klasztorny, Podolany: młyn i dom nr 13 (XIX w.), chałupa nr 7 (1910 r.), chałupa nr 8 (1906 r.), chałupa nr 52 (poł. XIX w.), Barwałd Górny: ruiny zamku na górze Żar (poł. XIX w.) park, kapliczka murowana (I poł. XIX w.), 17

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Barwałd Średni: kapliczka murowana (poł. XIX w.), 2 kapliczki murowane (XVIII - XIX w.),młyn i tartak wodny, browar, Kalwaria - zakład stolarski przy ul. Stolarskiej, Przytkowice - młyn nad rzeką Cedron, tartak, Na terenie gminy znajduje się również 31 udokumentowanych stanowisk archeologicznych, w tym w poszczególnych miejscowościach: Barwałd Średni - 3, Barwałd Górny - 2, Brody - 3, Kalwaria - 7, Leńcze - 4, Podolany - 5, Przytkowice - 4, Zarzyce Wielkie - 1.

2.8 Stan środowiska Obszary Kalwarii Zebrzydowskiej stanowią krajobraz o wysokich walorach przyrodniczych. Widoczna jest tu wyraźna granica pomiędzy naturalnymi obszarami leśnymi i płaszczyznami pól, a strefami osadnictwa rozproszonego. Okolice miasta Kalwarii Zebrzydowskiej stanowią fragment Beskidu Niskiego o silnie sfałdowanych wzniesieniach i łagodnych dolinach. Przeważa krajobraz rolniczy z dużymi kompleksami leśnymi, z górującymi nad okolicą dwoma masywami-Lanckoroną i górą Żar. Pod względem geobotanicznym gmina ma charakter przejściowy miedzy roślinnością podgórza Wielickiego a górską roślinnością Beskidów. Pogórze Wielickie jest obszarem zaludnionym, regionem o charakterze rolniczym, silnie przekształconym antropogenicznie. Według przyrodniczo – leśnej regionalizacji Polski obszar gminy położony jest w obrębie: - VIII Krainy Karpackiej, mezoregion Pogórza Wielicko – Rożnowskiego (centralna i południowa część gminy), - VI Krainy Małopolskiej, mezoregion Kotliny Oświęcimskiej (część północna gminy). Naturalną roślinność stanowią różnorodne zespoły leśne, głównie liściaste. W występujących obszarach leśnych można wyróżnić następujące typy siedliskowe lasów: - las mieszany wyżynny, - las wyżynny, - bór mieszany wyżynny, - lasy łęgowe i zadrzewienia dolinne. Lasy wyżowe, grądowe – zbiorowiska charakterystyczne dla Pogórza, porastają głównie - grzbiety i wyższe, bardziej strome stoki, w podłożu gleby brunatne bądź zbielicowane. Większe kompleksy leśne występują w części południowej (Bugaj, Brody, Zebrzydowice, Barwałd Górny o zalesieniu 25 – 55%). Struktura gatunkowa zespołów leśnych znacznie przekształcona w stosunku do dominującej tu pierwotnie roślinności. Dziś przeważają tu gatunki iglaste (świerk, sosna, jodła) sztucznie wprowadzone na siedliska lasów 18

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

liściastych (buk, dąb)o bogatym podszyciu i runie. Podobny drzewostan występuje w lasach państwowych i prywatnych. Lasy państwowe o powierzchni 1425 ha (ok. 55% ogólnej powierzchni leśnej gminy) administrowane przez Nadleśnictwo Andrychów zostały uznane za ochronne - wodochronne. Stan sanitarny upraw leśnych - dobry, nie narażony na oddziaływanie przemysłu (I strefa zagrożenia przemysłowego). Wiekowo przeważają drzewostany 40 – 60 lat i 60 – 80 lat. Istniejące polany leśne zostały dolesione drzewostanami mieszanymi. Runo leśne jest nadzwyczaj bogate i reprezentowane przez barwnie kwitnące wiosną rośliny (lepiężniki, żywce, miodunki, czosnek niedźwiedzi, fiołki, zawilce i inne). Lasy łęgowe i zadrzewienia dolinne - to głównie zespoły olszy szarej, wierzby, świerka i krzewów z bogatymi zbiorowiskami zielnymi w dolinach wąwozów, na stromych skarpach i odcinkach nieuregulowanych koryt Cedronu i Kleczanki, w podłożu gleby typu mad. Zespoły łęgowe leśno – łąkowe na siedlisku olsu wierzbowo-topolowego z olszą szarą której towarzyszą zarośla łozowe, zbiorowiska roślinności wodnej i szuwarowej oraz wilgotne łąki i pastwiska w korytach i na terasach rzecznych, o charakterze zbiorowisk zbliżonych do naturalnych o składzie gatunkowym w umiarkowanym stopniu kształtowanym przez użytkowanie gospodarcze. W podszyciu lasów i na łąkach spotkać można rośliny następujących gatunków: ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™ ™

dziki bez czarny i koralowy, jarzębina, malina właściwa, leszczyna pospolita, liczne paprocie, bluszcz pospolity, wawrzynek wilczełyko (bardzo rzadki gatunek), storczyki, zawilec gajowy, lilia złotogłów, niezapominajka błotna, sasanka wiosenna oraz liczne zioła jak: mięta pieprzowa, macierzanka piaskowa, żywokost lekarski.

Zalesienia i zakrzewienia nie sklasyfikowanych jako lasy występują licznie w postaci śródpolnych enklaw, zajmujących naturalne obniżenia i skarpy oraz zadrzewienia przydrożne i roślinność przyzagrodowa o zróżnicowanym składzie gatunkowym.

19

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Intensywne zagospodarowanie rolnicze i rozwój osadnictwa praktycznie całkowicie wyrugowały z tego obszaru naturalną roślinność piętra pogórza. Większe zespoły zieleni o charakterze półnaturalnym występują w rozproszeniu, na całym obszarze. Charakterystyczne zespoły roślinności występujące w na terenie gminy: • zespoły leśne, porastające głównie grzbiety i stoki o dużych spadkach oraz głębokie doliny cieków, o strukturze gatunkowej znacznie przekształconej w stosunku do dominującej tu pierwotnie roślinności; naturalnymi zbiorowiskami leśnymi są wielogatunkowe lasy grądowe, w sąsiedztwie koryt rzecznych ols typowy (lasy łęgowe wierzbowo – topolowe), a na mniej żyznych siedliskach bór mieszany (głównie sosnowy). • odpowiednikiem łąkowym siedlisk leśnych są tzw. łąki świeże albo grądowe o korzystnym składzie gatunkowym wykorzystywane jako łąki kośne i pastwiska; zespoły łąkowe występujące wśród lasów, na większych spłaszczeniach terenowych o ubogiej formacji roślinnej charakterystycznej dla łąk grądowych powstałych na zakwaszonych glebach, w naturalnych obniżeniach terenowych zwykle podmokłych o bogatszym składzie gatunkowym zespoły łęgowe leśno – łąkowe o charakterze zbiorowisk zbliżonych do naturalnych o składzie gatunkowym w umiarkowanym stopniu kształtowanym przez użytkowanie gospodarcze, • zbiorowiska synantropijne upraw polowych, o okresowo pełnej pokrywie roślinnej, rozwijające się w warunkach kształtowanych przez człowieka (rośliny uprawne z niewielkim udziałem gatunków rodzimych), występujące głównie na stokach o niższych spadkach. Dostępne materiały dotyczące świata zwierzęcego nie dają właściwego rozeznania fauny. Nie mniej duże zróżnicowanie orograficzne, występowanie różnorodnych zbiorowisk roślinnych, dużych kompleksów leśnych, sąsiedztwo obszarów zbliżonych do naturalnych oraz występowanie zbiorowisk o umiarkowanym stopniu odkształcenia występujących obecnie zbiorowisk roślinnych w stosunku do naturalnej roślinności potencjalnej pozwala wnioskować, że jest to rejon bogatej i urozmaiconej fauny, która w rejonach o trudnej dostępności posiada dogodne warunki rozwoju. Fauna zasiedlająca dolinę Skawinki i Kleczonki oraz ich dopływów reprezentuje jednolitą strefę faunistyczną typu zachodniobeskidzkiej rzeki górskiej o składzie gatunkowym charakterystycznym dla rzeki karpackiej z umiarkowanie zmienionymi warunkami ekologicznymi (opracowania B. Szczęsnego i K. Kukuły na podstawie badań prowadzonych w związku z budowa zbiornika wodnego „Świnna Poręba”). W rozczłonkowanych zespołach leśno-łakowych stwierdzono obecność dużych ssaków, z wyraźną przewagą sarny na obrzeżach lasów, jelenia w centrum kompleksów leśnych, na terenach otwartych (łąki i zadrzewienia półnaturalne) dominowały sarna i zając. Tereny otwarte, silnie przekształcone, penetrowane są sporadycznie przez zająca i sarnę oraz łasicowate (tchórza i kunę domową).

20

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3. Analiza i ocena stanu aktualnego gospodarki odpadami, prognozy, cele i przyjęty system gospodarki odpadami 3.1 Sektor komunalny 3.1.1 Odpady komunalne 3.1.1.1 Stan aktualny Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) odpady komunalne definiuje się jako: „odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, które ze względu na swój charakter lub kład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych” W związku z powyższym, głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska są: ª gospodarstwa domowe, ª obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, targowiska, szkolnictwo, i inne. Biorąc pod uwagę skład odpadów, właściwości technologiczne oraz warunki i miejsca powstawania do dalszych rozważań przyjęto podział odpadów na następujące grupy odpadów, wytwarzane przez wyżej wymieniona źródła odpadów komunalnych: ª odpady z gospodarstw domowych, ª odpady z obiektów infrastruktury i użyteczności publicznej, ª odpady komunalne zakładów przemysłowych, rzemieślniczych i usługowych, ª odpady wielkogabarytowe, ª odpady remontowo-budowlane, ª odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych), ª odpady niebezpieczne wchodzące w skład strumienia odpadów komunalnych. Bilans odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska Biorąc pod uwagę wyżej przedstawione źródła wytwarzania odpadów komunalnych oraz analizując ich skład z punktu widzenia możliwości technologicznych związanych z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów - dla potrzeb konstrukcji niniejszego planu – wyodrębniono niżej wymienione strumienie odpadów: - odpady organiczne (domowe odpady organiczne pochodzenia roślinnego i pochodzenia zwierzęcego ulegające biodegradacji oraz odpady pochodzące z pielęgnacji ogródków przydomowych, kwiatów domowych, balkonowych - ulegające biodegradacji),

21

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

- odpady zielone (odpady z ogrodów i parków, targowisk, z pielęgnacji zieleńców miejskich, z pielęgnacji cmentarzy – ulegające biodegradacji), - papier i karton (opakowania z papieru i tektury, opakowania wielomateriałowe na bazie papieru, papier i tektura - nieopakowaniowe), - tworzywa sztuczne (opakowania z tworzyw sztucznych, tworzywa sztuczne nieopakowaniowe), - tekstylia, - szkło (opakowania ze szkła, szkło - nieopakowaniowe), - metale (opakowania z blachy stalowej, opakowania z aluminium, pozostałe odpady metalowe), - odpady mineralne – odpady z czyszczenia ulic i placów: gleba, ziemia, kamienie itp., - drobna frakcja popiołowa – odpady ze spalania paliw stałych w piecach domowych (głównie węgla), z uwagi na udział w składzie odpadów komunalnych popiołu wyodrębniono tę frakcję jako nieprzydatną do odzysku i unieszkodliwiania innymi metodami poza składowaniem, - odpady wielkogabarytowe, - odpady budowlane – odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych (w części wchodzącej w strumień odpadów komunalnych), - odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie domowych odpadów komunalnych. Stan aktualny gospodarki odpadami na terenie gminy przedstawiono na podstawie materiałów i informacji otrzymanych z Urzędu Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej, specjalistycznych firm działających w gospodarce komunalnej, jak również na podstawie ankietyzacji. Opierając się na uzyskanych danych przedstawiono w tabeli 13 ilości wytworzonych odpadów komunalnych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku.. Tabela 13. Ilość odpadów komunalnych zebranych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku wraz ze średnimi ilościami odpadów komunalnych przypadającymi na 1mieszkańca w skali roku [kg/1Ma] Miejscowość / Sołectwo Kalwaria Zebrzydowska Zebrzydowice Brody Barwałd Średni Barwałd Górny Bugaj Zarzyce Stanisław Dolny Przytkowice Podolany

Liczba ludności

4 490 1 948 2 589 1 323 1 339 481 641 2119 2 479 348

Łącznie Źródło: Przedsiębiorstwo Komunalne „Kalteks”

22

Ilość odpadów komunalnych [Mg]

Średnia ilość odpadów [kg/M*rok]

1067

237,6

150

77,0

210

81,1

107

89,9

100

7,5

78,7

162,2

30

46,8

100

47,2

200

80,7

20

57,5

2062,7

ok. 116,1

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

W poniższych tabelach przedstawiono ilości odpadów komunalnych dla gminy Kalwaria Zebrzydowska, wg źródeł powstawania odpadów oraz wg 18 strumieni odpadów (zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami (Monitor Polski, Nr 11,z dn. 28 lutego 2003 roku). Tabela 14. Ilość odpadów komunalnych dla gminy miejsko-wiejskiej Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku (wg źródeł powstawania odpadów). Źródła powstawania odpadów

Ilość odpadów dla gminy miejskowiejskiej Kalwaria Zebrzydowska [Mg] 950

Odpady z gospodarstw domowych Odpady z infrastruktury

541

Odpady wielkogabarytowe

50

Odpady z budowy, remontów i demontażu

220

Odpady z ogrodów i parków

150

Odpady z czyszczenia ulic i placów

150

Odpady niebezpieczne odpadów komunalnych Razem:

1,7

w

strumieniu

2062,7

Źródło: Przedsiębiorstwo Komunalne „Kalteks”

Tabela 15. Bilans odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w podziale na 18 strumieni odpadów (w 2003 roku). Lp.

Strumień odpadów komunalnych

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych Tekstylia Szkło (nieopakowaniowe) Opakowania ze szkła Metale Opakowania z blachy stalowej Opakowania z aluminium Odpady mineralne Drobna frakcja popiołowa Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne RAZEM

23

Ilość odpadów powstająca na terenie miejskim [Mg]

Ilość odpadów powstająca na terenach wiejskich [Mg]

Ilość odpadów powstająca na terenie całej gminy [Mg]

115

45

160

100 15 20 100 120

120 10 20 130 170

220 25 40 230 290

50 30 10 40 30 25 2 120 150 40 100 1 1068

30 20 40 60 20 15 1 154 34 10 115 0,7 994,7

80 50 50 100 50 40 3 274 184 50 215 1,7 2062,7

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska Źródło: Przedsiębiorstwo Komunalne „Kalteks”

* kg/M/r – kilogram/Mieszkańca/rok

Do największych wytwórców odpadów komunalnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku należały następujące przedsiębiorstwa: 1. Firma „Conhpol” – H. Konopka – 72 Mg odpadów, 2. „Ryłko” sp. z.o.o. – 80 Mg odpadów, 3. „Badura – 28 Mg odpadów. Analiza morfologiczna odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska przedstawia się następująco: Tabela 16. Ilość poszczególnych frakcji odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku. Rodzaj odpadu Frakcja drobna (0 – 10) Odpady organiczne Papier i tektura Tworzywa sztuczne Szkło Złom Pozostałe odpady palne Pozostałe odpady niepalne Razem

Udział masowy w całym strumieniu odpadów [%] 27,6 7,75 3,13 17,94 7,27 4,61 12,12 19,49 100

Ilość odpadów komunalnych [Mg] 570 160 65,7 370 150 95 250 402 2062,7

Źródło: Przedsiębiorstwo Komunale „Kalteks”

Według podziału na poszczególne frakcje, najwięcej jest odpadów frakcji drobnej 570 Mg oraz pozostałych odpadów niepalnych 402 Mg. Surowców wtórnych powstaje w ciągu roku 680 Mg z czego: papier i makulatura 65,7 Mg, szkło 150 Mg, tworzywa sztuczne 370 Mg, i metale 95 Mg. Skład morfologiczny odpadów ulega ciągłym zmianom. Obserwowane w ostatnich latach tendencje zmian ilościowych i jakościowych odpadów komunalnych wskazują m. in. na: ª znaczny wzrost ilościowy (objętościowy) opakowań; ª zmniejszenie ilości pozostałości po spalaniu węgla i koksu (wzrost alternatywnych form ogrzewania mieszkań); ª utrzymanie na stałym, wysokim poziomie zawartości organicznych odpadów spożywczych (kuchennych). Należy mieć jednak świadomość, że podane w powyższych tabelach informacje mają jedynie charakter przybliżony, m.in. dlatego, że firma zbierająca odpady prowadzi bilans odpadów w oparciu o szacunki, a nie o dane z wagi. Pomiaru dostarczanych odpadów dokonywano na podstawie pojemności samochodów dowożących odpady. Następnie przyjmując wskaźnik nagromadzenia odpadów, przeliczano ilość odpadów podaną w jednostkach objętości na jednostki wagowe.

24

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Ilość odpadów komunalnych na podstawie wskaźników KPGO Zbilansowane ilości odpadów komunalnych na podstawie informacji udzielonych przez firmy wywozowe, urząd gminy itp. nie odzwierciedla rzeczywistej ilości odpadów wytworzonych na terenie gminy. Z tego względu przedstawiono szacunkowe ilości odpadów komunalnych dla gminy Kalwaria Zebrzydowska z uwzględnieniem ilości odpadów powstających w terenie miejskim i wiejskim na podstawie danych wskaźnikowych. Do obliczenia ilości wytworzonych w 2003 r. odpadów komunalnych przyjęto dane demograficzne Urzędu Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej dla poszczególnych miejscowości z uwzględnieniem podziału na rodzaj zabudowy miejskiej i wiejskiej. Uwzględniając wskaźniki z przyjęte w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (KPGO) dla strumieni odpadów komunalnych z uwzględnieniem różnic między odpadami powstającymi na terenach zabudowy miejskiej i wiejskiej oraz liczbę ludności z podziałem na miasto i wieś, obliczono teoretyczną ilość odpadów komunalnych powstającą w gminie Kalwaria Zebrzydowska (tabela 17). Tabela 17. Ilość odpadów komunalnych powstająca na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w roku 2003 w oparciu o wskaźniki KPGO.

Miasto Tereny wiejskie Razem gmina Kalwaria Zebrzydowska

Ilość mieszkańców w roku 2000 4490 14687

Wskaźnik [kg/M/r]* dla roku 2000 423,71 223,59

Ilość odpadów komunalnych w roku 2003 [Mg] 1902 3283 5185

W poniższej tabeli przedstawiono oszacowane na podstawie wskaźników ilości odpadów komunalnych dla gminy Kalwaria Zebrzydowska, wg 18 strumieni odpadów (zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami (Monitor Polski, Nr 11, z dn. 28 lutego 2003 roku) i Planem Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego. Tabela 18. Bilans odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w roku 2003 w oparciu o wskaźniki KPGO.

L p. 1 2 3 4 5 6 7

Strumień odpadów komunalnych

Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw

Wskaźnik dla miast [kg/M/r]*

Ilość odpadów powstająca na terenach miejskich [Mg]

Wskaźnik dla wsi [kg/M/r]*

Ilość odpadów powstająca na terenach wiejskich [Mg]

Ilość odpadów powstająca na terenie całej gminy [Mg]

90,20

405

22,11

325

730

10,00 28,62

45 129

4,16 10,64

61 156

106 285

41,52

186

15,43

227

413

4,66

21

1,73

25

46

48,27

217

21,03

309

526

15,53

70

6,77

99

169

25

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

sztucznych Tekstylia Szkło (nieopakowaniowe) Opakowania ze szkła Metale Opakowania z blachy stalowej Opakowania z aluminium Odpady mineralne Drobna frakcja popiołowa Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne Razem

12,10 2,00 28,12 12,79 4,57

54 9 124 57 21

4,65 1,00 18,89 4,55 1,63

69 15 277 67 24

123 24 401 124 45

1,33 14,30 46,70 20,00

6 64 210 90

0,47 13,25 40,28 15,00

7 195 591 220

13 259 801 310

40,00 3,00 423,71

180 13 1901

40,00 2,00 223,59

587 30 3284

767 43 5185

* kg/M/r – kilogram/Mieszkańca/rok

Szacunkowa ilość odpadów komunalnych powstająca na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska wynosi ok. 5185 Mg. Natomiast ilość odpadów zebrana przez firmy wywozowe w 2003 roku wynosi ok. 2062,7 Mg, co stanowi tylko ok. 40 % oszacowanej ilości odpadów. Tak dużą różnicę pomiędzy rzeczywistą ilością odpadów komunalnych a oszacowaną można tłumaczyć tym, że: - odpady organiczne, mineralne i makulatura są wykorzystywane indywidualnie, m. in. do produkcji kompostu, - niektóre rodzaje odpadów są spalane w gospodarstwach domowych, - nie prowadzi się zbiórki odpadów pochodzących z budowy i remontów, - nie prowadzi się zorganizowanej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, - nie jest prowadzona zbiórka odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych, - niedostateczna jest świadomość ekologiczna mieszkańców gminy. Szacunkowa ilość odpadów z obiektów infrastruktury Jednym ze źródeł powstawania odpadów komunalnych są obiekty infrastruktury takie jak handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo, obiekty turystyczne, targowiska, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej. Do oszacowania tego typu odpadów przyjęto za Planem Krajowym Gospodarki Odpadami (KPGO) wskaźniki nagromadzenia tych odpadów na poziomie 110 kg/mieszkańca/rok dla miasta i 45 kg/mieszkańca/rok dla wsi. Ilość wytworzonych odpadów w 2003 r. kształtuje się na poziomie 1155 [Mg/ M/rok]. Porównując ilości szacunkowe odpadów wyliczone w sposób teoretyczny w oparciu o wskaźniki z ilościami odpadów rzeczywistymi uzyskanymi od firmy wywozowej, stwierdzono różnicę wynosząca ok. 50%. Tabela ... przedstawia skład morfologiczny odpadów z infrastruktury. Tabela 19 przedstawia skład morfologiczny odpadów z infrastruktury. Tabela 19. Ilość odpadów komunalnych z obiektów infrastruktury powstających w gminie Kalwaria Zebrzydowska

26

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska Odpady podatne na segregację Nazwa

Miasto

Liczba ludności

Odpady ogółem

Odpady organiczne

4490

[0,110] [Mg/ M/rok] 494

Pozostałe Odpady tekstylia mineralne i frakcja drobna [0.03] [0.12]

Papier i tektura

Szkło

Tworzywa sztuczne

metale

[0.10]

[0.30]

[0.10]

[0.30]

[0.05]

49,5

148,2

49,5

148,2

24,1

14,8

59,3

[0,045] [Mg/M/rok]

[0.10]

[0.30]

[0.10]

[0.30]

[0.05]

[0.03]

[0.12]

Wsie

14687

661

66,1

198,4

66,1

198,4

33,1

19,9

79,3

Razem

19177

1155

115,6

346,6

115,6

346,6

57,2

34,8

138,6

Według podziału frakcyjnego najwięcej jest papieru i makulatury oraz tworzyw sztucznych po około 346,6 Mg. Szacunkowa ilość odpadów wielkogabarytowych Są to odpady z gospodarstw domowych, które ze względu na postać i duże rozmiary (nie mieszczą się do standartowych pojemników na odpady) wymagają odrębnego traktowania. Do oszacowania tego typu odpadów przyjęto za Planem Krajowym Gospodarki Odpadami (KPGO) wskaźniki nagromadzenia tych odpadów na poziomie 20 kg/mieszkańca/rok dla miasta i 15 kg/mieszkańca/rok dla wsi. W tabeli 20 przedstawiono średni skład morfologiczny odpadów wielkogabarytowych.

Tabela 20. Średni skład odpadów wielkogabarytowych.

Frakcja odpadów drewno metale inne (balastowe, materace, plastik, itp.) Tabela 21. Wyszczególnienie

udział % 60 30 10

Ilość i skład odpadów wielkogabarytowych powstających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska..

Liczba ludności

Odpady wielkogabarytowe ogółem

Drewno

Metale

Inne

Miasto

4490

[0,020 Mg/M/rok] 89,8

[0.60] 53,88

[0.30] 26,94

[0.10] 8,98

Wsie

14687

[0,015 Mg/M/rok] 220,2

[0.60] 132,18

[0.30] 66,09

[0.10] 22,03

Razem

19177

310

186,06

93,03

31,01

27

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Ilość odpadów wielkogabarytowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska szacuje się na poziomie 310,1 [Mg] z czego 89,8 Mg na terenie miast a 220,3 Mg na terenie wiejskim. Porównując ilości szacunkowe odpadów wyliczone w sposób teoretyczny w oparciu o wskaźniki z ilościami odpadów rzeczywistymi uzyskanymi od firmy wywozowej stwierdzono dużą różnicę w bilansie odpadów wielkogabarytowych. Na tak dużą różnicę wpływa zapewne kilka czynników, przede wszystkim nie objęcie zorganizowaną zbiórką mieszkańców gminy, różnych sposobów zagospodarowywania odpadów wielkogabarytowych, niekontrolowanego spalania odpadów (np. tworzyw sztucznych, papieru i kartonu) w paleniskach indywidualnych, a także nielegalne deponowanie odpadów w środowisku tzw. „dzikie składowiska”. Szacunkowa ilość odpadów opakowaniowych Masę odpadów opakowaniowych wytworzoną na terenie gminy w 2003 r. oszacowano na poziomie 1087 Mg. Ilości poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych wynoszą odpowiednio: ∗

opakowania z papieru i tektury

-

413 Mg,



opakowania wielomateriałowe

-

46 Mg,



opakowania z tworzyw sztucznych

-

169 Mg,



opakowania ze szkła

-

401 Mg,



opakowania z blachy stalowej

-

45 Mg,



opakowania z aluminium

-

13 Mg.

Szacunkowa ilość odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych Istotnym elementem planów gospodarki odpadami jest zbiórka i utylizacja/unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. Pod pojęciem odpady niebezpieczne w odpadach komunalnych rozumie się wszystkie odpady niebezpieczne, powstające w małych ilościach w gospodarstwach domowych lub małych zakładach rzemieślniczych i pozostałych przedsiębiorstwach oraz instytucjach publicznych które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny i inne właściwości i okoliczności stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi albo dla środowiska. W gminie Kalwaria Zebrzydowska do tej pory nie prowadzono zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. Poniższe tabela przedstawia szacunkową ilość odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych na terenie gminy. Ilości odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu

28

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

odpadów komunalnych oszacowano na podstawie wskaźników przedstawionych w KPGO, opracowanych przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. Tabela 22. Wskaźnik nagromadzenia odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych (wg. Krajowego Planu Gospodarki Odpadami). MIASTO

WIEŚ

3

2

Wskaźnik nagromadzenia kg/M/rok

Tabela 23. Ilość odpadów niebezpiecznych powstających w ciągu roku w grupie odpadów komunalnych na terenach wiejskich i miejskich w gminie Kalwaria Zebrzydowska. WYSZCZEGÓLNIENIE

LICZBA LUDNOŚCI

Miasto

4490

Wsie RAZEM

14687

[0,003 Mg/M/rok] 13 [0,002 Mg/M/rok] 29

19177

32

Odpady niebezpieczne ogółem w Mg /M/rok

Według obliczeń na podstawie wskaźników zaczerpniętych z KPGO, na terenie Gminy Kalwaria Zebrzydowska w ciągu roku powstaje 32 Mg odpadów niebezpiecznych w grupie odpadów komunalnych. Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych System zbiórki odpadów w gminie Kalwaria Zebrzydowska prowadzony jest w systemie „umownym” tj. gmina powierzyła obowiązek wykonywania zadań z zakresu gospodarki odpadami podmiotom prawnym na drodze umowy. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów komunalnych wg informacji z Urzędu Miasta, został przedstawiony w tabeli 24. Tabela 24. Wykaz podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów komunalnych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska.

GMINA KALWARIA ZEBRZYDOWSKA

Przedsiębiorstwo Komunalne „KALTEKS”, Kalwaria Zebrzydowska, ul. Sowińskiego 16

do 10.06.2005 r.

Miejski Zakład Usługowy Sp. z o.o., Skawina, ul. Piłsudzkiego 25 Spółdzielnia Mieszkaniowa, Wadowice, os. Kopernika 10

do 31.12.2005 r. od 01.01.2004 r. do 31.12.2008 r.

Odpady objęte zbiórką są odbierane na podstawie indywidualnych umów z mieszkańcami oraz z podmiotami gospodarczymi przez wyspecjalizowane firmy. Transport niesegregowanych odpadów komunalnych odbywa się na wysypisko odpadów w Zebrzydowicach - Bienkowicach. Usuwanie odpadów z miejsc gromadzenia i przeładunek do pojazdów wywożących odbywa się ręcznie lub w sposób mniej czy bardziej 29

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

zmechanizowany. Wywóz odbywa się regularnie, z częstotliwością zgodną z zawartymi umowami, (codziennie w mieście i 2 x w miesiącu na terenach wiejskich). Transport na składowiska jest wyłącznie jednostopniowy, samochodami specjalistycznymi. Selektywne zbieranie odpadów Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska obecnie nie jest prowadzona selektywna zbiórka u źródła odpadów komunalnych. Nie ma również zorganizowanego systemu zbiorki odpadów wielkogabarytowych (często trafiają na „dzikie” wysypiska śmieci lub zalegają na śmietnikach - szczególnie w osiedlach miejskich). Zorganizowanej zbiórki odpadów niebezpiecznych znajdujących się w masie odpadów komunalnych (np. przeterminowane leki, baterie, świetlówki) również nie odnotowano. Aktualnie na terenie gminy (ręcznie) segregacja odpadów komunalnych prowadzona jest tylko na wysypisku w Zebrzydowicach - Bieńkowicach przez Przedsiębiorstwo komunalne „Kalteks” sp. z.o.o. zgodnie z decyzją Rej. Hand. H. 308/932. Tabela 25. Ilość zebranych surowców wtórnych w roku 2003 (Mg). L.p. 1 2 3 4 5 6

Surowiec

Masa (Mg) 8,0 10,5 0,5 2,5 1,2 22,7

Makulatura Złom stalowy Puszki aluminiowe Opakowania PET Plastik Szkło Razem

Źródło: Przedsiębiorstwo Komunalne „Kalteks”

Wszystkie zebrane surowce wtórne w wyniku selektywnej zbiórki przekazywane są prywatnym przedsiębiorcom do odzysku. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych W gminie Kalwaria Zebrzydowska zbiórka i sprzedaż surowców wtórnych w 2003 r. wynosiła 22,7 Mg co stanowi w stosunku do wytworzonych ilości odpadów ok. 1 %. Aktualnie podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów w gminie jest ich składowanie na nielegalnym wysypisku odpadów komunalnych w Zebrzydowicach Bieńkowicach. Zestawienie ilości zdeponowanych odpadów komunalnych w latach 2001 – 2003 na w/w wysypisku podano w tabeli 26. Tabela 26. Ilość odpadów komunalnych przyjmowanych na wysypisko odpadów w Zebrzydowicach Bieńkowicach w latach 2001 – 2003. Rok

Przedsiębiorstwo komunalne „Kalteks” Przyjęto ogółem

Skierowano na wysypisko

30

Wysypisko

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

2001

3001 Mg

3000

Zebrzydowice

2002

3015 Mg

3000

Zebrzydowice

2003

2062,7

2040

Zebrzydowice

Źródło: Przedsiębiorstwo Komunalne „Kalteks”

Wysypisko to nie posiada uregulowanego stanu prawnego, również nie ma żadnych zabezpieczeń przed negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Obecnie znajduje się na etapie przygotowania do przykrycia i rekultywacji. Urząd Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej zgłosił do realizacji to przedsięwzięcie do Urzędu Marszałkowskiego o dofinansowanie z środków pomocowych UE. Obecnie prowadzone są działania obejmujące prace projektowe, uzgodnienia oraz prace techniczno - rekultywacyjne. Teren wysypiska po rekultywacji zostanie włączony do otoczenia, a obsadzony zielenią będzie stanowił nowy element ładu przestrzennego.Brak jest innych obiektów gospodarki odpadami (kompostowni czy sortowni odpadów). Na obecnym etapie nie rozpoczęto nawet prac nad realizacją tego typu obiektów. Brak jest również instalacji przerobu odpadów komunalnych lub ich frakcji. Opłaty Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska pobierane są opłaty od mieszkańców za wywóz i składowanie odpadów w wysokości 3,80 zł/za worek-110 dm3. Urząd Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej ponosi koszty z tytułu opłat za wywóz odpadów z terenu miasta w wysokości 119 tys./pół roku..

Wnioski i identyfikacja problemów Obecny system gospodarki odpadami komunalnymi w gminie Kalwaria Zebrzydowska w znacznym stopniu odbiega od obowiązujących standardów i nie spełnia wymagań zawartych w obowiązujących w kraju aktach prawnych jak i w dyrektywach Unii Europejskiej. Z analizy obecnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi można wyciągnąć następujące wnioski: ª Brak jest dokładnych danych dotyczących wytwarzanych ilości odpadów komunalnych i gospodarowania nimi (tylko szacunki). ª Na terenie gminy prowadzi się tylko zbiórkę odpadów niesegregowanych jako dominujący system gromadzenia odpadów, nie istnieje zorganizowany system segregacji odpadów. Selektywna zbiórka odpadów w znacznym stopniu ograniczyłaby masę odpadów deponowanych na składowisku.

31

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

ª Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych w gminie jest ich umieszczanie na wysypisku odpadów. ª Funkcjonowanie na terenie gminy wysypiska odpadów nie posiadającego uregulowanego stanu formalno-prawnego, wpływającego niekorzystnie na środowisko, ze względu na brak odpowiednich zabezpieczeń technicznych. ª Na wysypisko umieszczane są tylko odpady w postaci zmieszanej. ª Nie można określić ilości odpadów niebezpiecznych trafiających na składowisko odpadów komunalnych. ª Surowce wtórne praktycznie nie są odzyskiwane z odpadów komunalnych ze względu na brak selektywnej zbiórki i segregacji „u źródła”. ª Jest prowadzony tylko w niewielkim stopniu zorganizowany system odzysku odpadów komunalnych składowanych na wysypisku. ª Jako niekorzystny należy odnotować fakt braku instalacji do przeróbki odpadów typu sortownie, kompostownie lub do odzysku poszczególnych frakcji. ª Należy usprawnić gospodarkę odpadami z oczyszczalni ścieków. 3.1.1.2 Prognoza ilości i jakości odpadów komunalnych W niniejszym rozdziale przedstawione prognozy dotyczące wytwarzania odpadów komunalnych na lata 2004 – 2015. Rozpatrywany okres perspektywiczny, obejmujący lata 2004 - 2015 podzielono na 3 przedziały czasowe. Prognozę ilości odpadów, z podziałem na 18 strumieni, wykonano w oparciu o zmiany jednostkowych wskaźników emisji odpadów, w podziale na miasto/wieś, zamieszczone w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, (Monitor Polski nr 11, z 28 lutego 2003r.). Założono przy tym roczne zmiany emisji poszczególnych strumieni odpadów w odniesieniu do stanu aktualnego. Prognozy dotyczące wytwarzania odpadów komunalnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska uwzględniają również zmiany demograficzne oraz trendy związane z rozwojem społeczno-gospodarczym gminy. Tabela 27. Prognoza ilości odpadów komunalnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska na lata 2006, 2010, 2014. Lp.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Strumień odpadów komunalnych

Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych Tekstylia Szkło (nieopakowaniowe)

Ilość odpadów powstająca na terenie całej gminy w poszczególnych latach [Mg] 2003 2006 2010 2014 730 756 776 788 106 285 413 46 526 169 123 24

32

113 300 465 50 542 186 129 26

123 316 541 57 546 212 135 28

130 320 625 65 507 235 142 30

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

Opakowania ze szkła Metale Opakowania z blachy stalowej Opakowania z aluminium Odpady mineralne Drobna frakcja popiołowa Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne Razem

401 124 44 13 259 801 310 767 42 5183

441 128 47 14 263 751 353 948 48 5560

497 128 51 15 278 666 356 1182 49 5956

549 130 56 16 296 592 359 1511 49 6400

Z powyższej tabeli widać, że całkowita szacowana ilość odpadów komunalnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska wzrośnie z ilości 5183 Mg w roku 2003 do 6400 Mg w roku 2014. Cały strumień odpadów komunalnych w roku 2006 wzrośnie o 108 % w porównaniu do roku 2003, natomiast w roku 2010 o 115 %, a w roku 2014 o 124 % w stosunku do roku 2003. Przedstawiona prognoza w zakresie wytwarzania odpadów komunalnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska wskazuje na stały kilkuprocentowy wzrost całkowitej ilości odpadów komunalnych. Zgodnie ze zróżnicowaniem dynamiki wzrostu poszczególnych frakcji, największą dynamiką wzrostu charakteryzować będą się odpady budowlane oraz wielkogabarytowe, a także opakowania z papieru i tektury, opakowania szklane oraz z tworzyw sztucznych. W niewielkim stopniu wzrośnie ilość odpadów kuchennych ulegających biodegradacji oraz odpadów zielonych. Ilość drobnej frakcji popiołowej będzie się systematycznie zmniejszać w roku 2006 do 94 %, w 2010 do 84 %, a w 2014 do 74 %. Dla pozostałych strumieni odpadów komunalnych przewiduje się stabilny i niegwałtowny wzrost ilości.

3.1.1.3 Cele i kierunki do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi W Planie Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego wytyczono cele i kierunki działań dotyczące sektora komunalnego. Naczelnym celem ekologicznym jest: Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie zgodnego z normami europejskimi systemu ich odzysku i unieszkodliwiania Ochrona środowiska przed odpadami powinna być traktowana jako priorytetowe zadanie, ponieważ odpady stanowią źródło zanieczyszczeń wszystkich elementów środowiska. Podany powyżej cel ekologiczny do 2014 roku jest zgodny z celem nadrzędnym polityki ekologicznej państwa w odniesieniu do gospodarki odpadami, oraz z hierarchią postępowania z odpadami podaną w ustawie o odpadach, która wyraża się następująco: 1. zapobiegania powstawaniu odpadów, minimalizacja ich ilości 2. odzysk surowców i ponowne wykorzystanie odpadów

33

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3. unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych zgodne z zasadami ochrony środowiska 4. składowanie wyłącznie tych odpadów, których unieszkodliwienie w inny sposób jest niemożliwe z przyczyn technologicznych lub ekonomicznych. WPGO określa cele szczegółowe z podziałem na okresy do roku 2006, do roku 2010, oraz do roku 2014. Cele te przedstawiają się następująco:

Cele krótkookresowe 2004 - 2006: 1. Objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów wszystkich mieszkańców miasta i 95% mieszkańców terenów wiejskich. 2. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 80% wytworzonych odpadów komunalnych. 3. Skierowanie w roku 2006 na składowiska innych niż niebezpieczne i obojętnych do 82% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 4. Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: opakowania ze szkła: opakowania z tworzyw sztucznych: opakowania metalowe: opakowania wielomateriałowe: odpady wielkogabarytowe: odpady budowlane: odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych):

45%, 35%, 22%, 35%, 20%, 26%, 20%, 22%,

5. podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców. Cele szczegółowe 2007 - 2010: 1. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy Kalwaria Zebrzydowska zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych. 2. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 67% wszystkich odpadów komunalnych. 3. Skierowanie w roku 2010 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 4. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: opakowania ze szkła: opakowania z tworzyw sztucznych: opakowania metalowe:

50%, 45%, 30%, 45%,

34

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

opakowania wielomateriałowe: odpady wielkogabarytowe: odpady budowlane: odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych):

30%, 50%, 40%, 50%.

Cele szczegółowe 2011 - 2014: 1. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 57% wszystkich odpadów komunalnych. 2. Skierowanie w roku 2014 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 48% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Osiągnięcie w roku 2014 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: opakowania ze szkła: opakowania z tworzyw sztucznych: opakowania metalowe: opakowania wielomateriałowe: odpady wielkogabarytowe: odpady budowlane: odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych):

55%, 50%, 35%, 50%, 35%, 54%, 44%, 54%.

4. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców. Dla osiągnięcia założonych celów na lata 2003-2015 w sektorze komunalnym konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań: ª Prowadzanie gospodarki odpadami komunalnymi w sposób systemowy w układzie ponadlokalnym, w tym budowa zakładów zagospodarowania odpadów (sortownia, kompostownia, składowisko o funkcji ponadlokalnej). ª Redukcja w odpadach kierowanych do składowania zawartości składników ulegających biodegradacji. ª Wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie procesom odzysku i unieszkodliwiania. ª Wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie ich procesom odzysku i unieszkodliwiania. ª Wdrażanie systemu selektywnej zbiórki surowców wtórnych. ª Wdrażanie systemu eliminacji odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, ich zbierania i unieszkodliwiania. ª Rekultywacja i zamknięcie składowiska w Zebrzydowicach - Bieńkowicach. Bieżąca likwidacja nielegalnych wysypisk. ª Osiągnięcie limitów odzysku i recyklingu dla odpadów opakowaniowych.

35

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3.1.1.4 Działania zmierzające do poprawy sytuacji w gospodarce odpadami komunalnymi Na podstawie planu działań przyjętego w WPGO oraz w Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami określono następujące kierunki działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi: Założenia Przy opracowywaniu planu działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze gminy Kalwaria Zebrzydowska kierowano się następującymi przesłankami: 1. Zamknięcie i rekultywacja wysypiska odpadów komunalnych w ZebrzydowicachBieńkowicach. 2. Budowa na terenie gminy nowego nowoczesnego składowiska komunalnego. 3. Docelowym rozwiązaniem jest powstanie Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO) wyposażonego w urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych pochodzących z selektywnej zbiórki, urządzenia do konfekcjonowania surowców, kompostownię, tymczasowe pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych, linię do odzysku odpadów budowlanych, linię do demontażu i odzysku odpadów wielkogabarytowych, składowisko pozostałych odpadów komunalnych. 4. Lokalizacja ZZO powinna być zgodna z zasadą „bliskości” - przyjęto że optymalna odległość centrum gminy (po drogach) nie będzie większa niż 30 km od ZZO. 5. Zostały określone granice obszaru obsługiwanego przez ZZO – są to gminy powiatu wadowickiego obszar nr 11 do roku 2010, a do roku 2014 obszar obsługiwany przez ZZO będzie obejmował gminy powiatu oświęcimskiego i wadowickiego – obszar nr 7. 6. Z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do ZZO, natomiast pozostałe odpady komunalne będą kierowane na najbliższe funkcjonujące składowisko lub na składowisko przy ZZO. 7. Na obszarze gminy będzie odbywać się selektywne zbieranie odpadów. Sposób zbierania odpadów zależy od przyjętej technologii. 8. Na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową jednorodzinną preferowane będzie kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie. 9. Zebrane selektywnie odpady komunalne (odpady organiczne, surowce wtórne) poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku (materiałów lub energii). Pozostałe odpady (tzw. odpady komunalne niesegregowanane) oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowisku. 10. Założono, że w gminie odpady wysegregowane będą kierowane do ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnym składowisku.

36

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

11. Zarówno system zbierania opakowaniowych surowców wtórnych jak i system odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi, wynikających z: a) Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U.2001.63.638). b) Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U.2001.63.639). 3.1.1.5 Przyjęty system gospodarki odpadami komunalnymi

Bilans odpadów W niniejszym Planie założono poziomy odzysku odpadów zgodnie z Krajowym i Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami. Na podstawie przeprowadzonych powyżej bilansów określono ilość pozostałych odpadów komunalnych, czyli odpadów, które należy unieszkodliwić przez składowanie lub przekształcić termicznie. Zakładaną masę koniecznych do pozyskania poszczególnych rodzajów odpadów zamieszczono w poniższych tabelach.

Tabela 28. Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji [Mg/rok].

Wyszczególnienie

2006

Wytworzone odpady ulegające biodegradacji Dopuszczalna ilość składowanych odpadów ulegających biodegradacji Ilość odpadów, które należy poddać odzyskowi

2010

2014

1634 1094

1756 1001

1863 640

540

755

1223

W tabeli 29 przedstawiono zakładany recykling odpadów opakowaniowych Tabela 29. Planowany recykling odpadów opakowaniowych [Mg/rok.]. Wyszczególnienie Opakowania z papieru i tektury Opakowania ze szkła Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania metalowe Opakowania wielomateriałowe RAZEM

2006 209 154 41 16 10 430

2010 270 224 64 23 17 598

2014 344 275 82 28 23 752

Tabela 30. Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, i niebezpiecznych [Mg/rok]

37

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Wyszczególnienie Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne

2006

2010

2014

92 190 11

178 473 25

194 665 26

Na podstawie przeprowadzonych bilansów określono ilość pozostałych odpadów komunalnych, które należy unieszkodliwić przez składowanie. Tabela 31. Ilość pozostałych odpadów komunalnych przeznaczona do składowania [Mg/rok]

Rok

2006

Ilość wytworzonych odpadów komunalnych %wytworzonych Ilość pozostałych odpadów przeznaczonych do składowania

5560 78% 4337

2010 5956 67% 3991

2014 6400 57% 3648

Przy osiągnięciu zakładanych progów odzysku odpadów, możliwe jest ograniczenie ilości pozostałych odpadów komunalnych w roku 2006 do 78% całkowitej masy wytwarzanych odpadów komunalnych, w roku 2010 – do ok. 64%, natomiast w roku 2014 do ok.57 %. Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów Do podstawowych działań zmierzających do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, tj. zapobiegania powstawaniu odpadów komunalnych lub ograniczenia ich ilości na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania tych odpadów na środowisko należą: 1. minimalizacja powstawania odpadów, 2. zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów, 3. stosowanie najlepszych dostępnych technik lub technologii w zakresie odzysku lub unieszkodliwienia (zgodnie z art. 143 ustawy Prawo Ochrony Środowiska), 4. bezpieczne składowanie odpadów, których nie można w danych warunkach techniczno- ekonomicznych poddać procesom odzysku lub unieszkodliwiania. Działania te są zgodne z celem nadrzędnym polityki ekologicznej państwa w odniesieniu do gospodarki odpadami, dotyczącym zmniejszenia ilości powstających odpadów, odzysku surowców wtórnych oraz bezpiecznego dla środowiska końcowego unieszkodliwiania odpadów niewykorzystanych. Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów jest priorytetem w polityce gospodarki odpadami. W celu zachęty mieszkańców do redukowania ilości produkowanych odpadów stosowane będą następujące działania: 1. Edukacja społeczna: ª w systemie nauczania, począwszy od zajęć w szkołach podstawowych, gimnazjach i wyższych,

38

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

ª za pomocą środków masowego przekazu (lokalna prasa, radio i telewizja), ª za pomocą rozpowszechnianych ulotek, akcji plakatowej itp.

Działania powinny mieć charakter informacyjno – edukacyjny. Poza przekazywaniem treści edukacyjnych (np. jak zmniejszyć ilość odpadów) należy informować np. o ilości zebranych odpadów niebezpiecznych, miejscach i sposobach zbierania selektywnego odpadów, terminów odbioru, oznakowań umieszczanych na opakowaniach. W ramach prowadzonej edukacji należy np. zachęcać mieszkańców do kupowania towarów w opakowaniach wielokrotnego użytku oraz w opakowaniach ulegających biodegradacji, rezygnacji z przedmiotów jednorazowego użytku, wykorzystywania mniej toksycznych produktów (np. farb i lakierów) itp. 2. Kompostowanie przydomowe frakcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji na obszarach z zabudową jednorodzinną. W celu zachęcenia mieszkańców do redukowania ilości wytwarzanych odpadów komunalnych można wykorzystać instrumenty finansowe. Dla przykładu dla gospodarstw indywidualnych (zabudowa jednorodzinna) odzyskujących część odpadów w wyniku selektywnej zbiórki można wprowadzić obniżone opłaty za wywóz odpadów komunalnych zmieszanych. Zbieranie i transport odpadów Gromadzenie odpadów w miejscu powstawania stanowi pierwsze ogniwo systemu ich usuwania i unieszkodliwiania. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach „zbieranie odpadów - to każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania”. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw, określają zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku, a także warunki udzielania zezwoleń podmiotom świadczącym usługi w zakresie objętym regulacją ustaw. W procesie zbiórki i transportu odpadów gminy występują jako: • organ planujący przestrzenne zagospodarowanie gminy i organ odpowiadający za racjonalną politykę przestrzenną, • organ określający (program) zasady ochrony środowiska, • organ ustalający sposób postępowania z odpadami na terenie gminy, • organ wydający uzgodnienia lub opiniujący wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności, w wyniku której powstają odpady,

• właściciel terenu, • organ określający wymaganą jakość świadczonych usług, • inwestor,

39

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

• wykonawca usług komunalnych, • operator urządzeń odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Gminy mają możliwość wyboru organizacji i zarządzania gospodarką odpadami oraz wyboru ról i funkcji, które będą wykonywane w celu zaspokojenia zapotrzebowania na usługi komunalne. W tych sprawach gminy mogą: • powierzyć organizację i zarządzanie gospodarką odpadami własnemu zakładowi budżetowemu lub własnej spółce, łącznie z prowadzeniem niezbędnych inwestycji (mogą objąć cały rynek własnych usług), • powierzyć organizację i zarządzanie gospodarką odpadami podmiotowi prywatnemu lub kilku podmiotom prywatnym, łącznie z prowadzeniem przez nie niezbędnych inwestycji (odsprzedać rynek własnych usług), • podzielić rynek usług w taki sposób, aby gmina utrzymała we władaniu główne ogniwa gospodarki i zarządzania odpadami komunalnymi, • przejąć (zgodnie z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), po przeprowadzeniu referendum, wszystkie obowiązki związane z gospodarką odpadami na swoim terenie. Szczególne znaczenie w analizie gospodarki odpadami na danym terenie ma ocena systemu selektywnej zbiórki odpadów. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gminy „organizują selektywną zbiórkę, segregację oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku, oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami” (art. 3 ust. 2 pkt 6).

Zalecane do stosowania metody zbierania odpadów Usuwanie odpadów z mieszkań oraz sposób ich przechowywania na terenie nieruchomości mają znaczący wpływ na czystość i stan sanitarny w osiedlach, a tym samym na poziom bytowania mieszkańców. Gromadzenie odpadów powinno stanowić etap krótkotrwały i przejściowy. Odpady gromadzi się w różnego rodzaju zbiornikach przenośnych, przetaczanych lub przesypowych oraz w workach foliowych. Stosowanie zbiorników stałych ze względów sanitarnych oraz technicznych jest niedopuszczalne. Selektywna zbiórka odpadów Poniżej omówiono ogólne zasady prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów, zgodne z przyjętymi założeniami w Planie Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego. Zbieranie selektywne odpadów odbywać się może zgodnie z niżej podanymi systemami:

40

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

I. Zbieranie selektywne "u źródła": II. Kontenery ustawione w sąsiedztwie (centra zbierania) III. Zbiorcze punkty selektywnego gromadzenia (centra recyklingu)

Oprócz podstawowych odpadów użytkowych (makulatura, szkło, tworzywa, złom metalowy) odbierane będą: 1. 2. 3. 4.

odpady niebezpieczne, odpady wielkogabarytowe, odpady budowlane, odpady z ogrodów i terenów zielonych.

Szczególnie istotne z punktu widzenia celu, jest właściwe zbieranie odpadów ulegających biodegradacji. Aby umożliwić selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji, już w gospodarstwach domowych mieszkańcy muszą zbierać na bieżąco odpady organiczne oddzielnie, w osobnym pojemniku.Stosowane mogą być następujące metody selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji: I. Zbieranie selektywne odpadów komunalnych ulegających biodegradacji: 1. Bezpośrednio z domostw (zbieranie przy „krawężniku”). 2. Z zastosowaniem pojemników ustawionych w bezpośrednim sąsiedztwie gospodarstw domowych (centra zbierania). 3. Poprzez bezpośrednią dostawę odpadów do obiektów odzysku (centra recyklingu) II. Zbieranie zmieszanych odpadów komunalnych systemem dwupojemnikowym 1. Odpady ulegające biodegradacji zbierane razem z odpadami mineralnymi w jednym pojemniku. 2. W drugim pojemniku zbierane są wszystkie suche surowce wtórne oraz odpady niebezpieczne przeznaczone do specjalistycznego unieszkodliwienia. Zastosowanie sposobu pierwszego gwarantuje uzyskanie surowca o większej czystości, co ma szczególne znaczenie w przypadku stosowania kompostowania jako metody recyklingu organicznego odpadów ulegających biodegradacji. Pozyskany w ten sposób kompost może mieć szerokie zastosowanie, również do nawożenia upraw. Prowadzenie zbiórki, stosując sposób drugi daje surowiec częściowo zanieczyszczony. Może być on zagospodarowany m.in. w procesie fermentacji metanowej odpadów lub w pryzmach energetycznych. W przypadku skierowania pozyskanego tą metodą surowca do kompostowni uzyskuje się produkt gorszej jakości, mogący zawierać np. kawałki szkła, mający ograniczone zastosowanie, np. do rekultywacji terenów poprzemysłowych.

41

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Odpady wielkogabarytowe należą do specyficznych odpadów, których wymiary nie pozwalają na umieszczenie ich w tradycyjnych pojemnikach na odpady komunalne. Do zbierania odpadów wielkogabarytowych stosowane będą następujące systemy: 1. Okresowy odbiór bezpośrednio od ich właścicieli oraz stworzenie warunków do zamówienia takiej usługi indywidualnie jako „usługa na telefon” 2. Dostarczanie sprzętu do zakładu zagospodarowania odpadów lub centrum recyklingu przez właścicieli własnym transportem. 3. Bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczy przede wszystkim zbierania sprzętu elektronicznego i sprzętów gospodarstwa domowego). Ta forma pozyskiwania odpadów wielkogabarytowych upraszcza system zbierania odpadów i ich usuwania. Odpady te nie zasilają ogólnego strumienia odpadów komunalnych. 4. System wymienny polegający na przekazaniu jeszcze dobrego, ale konstrukcyjnie przestarzałego sprzętu w zamian za egzemplarz nowej generacji. Zbieraniem i transportem odpadów budowlanych z miejsc ich powstawania zajmować się będą: 1. Wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne prowadzące prace remontowe. 2. Specjalistyczne firmy zajmujące się zbieraniem odpadów. Zaleca się, aby już na placu budowy składować w oddzielnych miejscach (pojemnikach) posegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na selektywne wywożenie ich do zakładu zagospodarowania odpadów lub na składowisko. Konieczna jest również systematyczna kontrola przestrzegania zasad gospodarki odpadami w tych firmach Zbiórka odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych Podstawowym przedsięwzięciem na terenie gminy powinno być zorganizowanie systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, obejmującego docelowo 100% mieszkańców. Odbiór tych odpadów powinien być przez gminę (jako jednostkę odpowiedzialną za gospodarkę odpadami) powierzony specjalistycznej firmie wywozowej spełniającej wymogi określone w warunkach przetargu. Firma oprócz specjalistycznego sprzętu do transportu odpadów niebezpiecznych winna dysponować odpowiednim zapleczem do czasowego przechowywania zebranych odpadów niebezpiecznych. Konieczne jest również utworzenie lokalnych punktów zbiorczych/ składnic odpadów niebezpiecznych. Ich ilość i wielkość będzie indywidualną decyzją miejscowych władz poprzedzoną przeprowadzoną analizą warunków lokalnych. Kolejnym warunkiem uzyskania efektów w zbiórce odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych jest gotowość mieszkańców do selektywnej zbiórki tych odpadów. Wymaga to przeprowadzenia w każdej gminie odpowiednich działań edukacyjnych, obejmującej różne środowiska. Przy zbiórce odpadów

42

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

niebezpiecznych wytwarzanych w strumieniu odpadów komunalnych zaleca się stosowanie następujących sposobów zbiórki: 1. zbiórka w punktach zbiorczych: odpady donoszone są przez mieszkańców do punktów zbiorczych (GPZO), 2. regularny odbiór odpadów przez specjalny pojazd (Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych); do tego celu stosowane będą specjalne samochody z pojemnikami objeżdżające w określone dni wyznaczony obszar (średnio cztery razy w roku), 3. zbiórka poprzez sieć handlową np. apteki, sklepy fotograficzne, sklepy z farbami itp.; specjalny pojazd zabiera z tych placówek odpady niebezpieczne na żądanie, 4. Zbieranie odpadów niebezpiecznych prowadzone w ZZO – rejonowa zbiornica odpadów. Nowoczesna gospodarka odpadami niebezpiecznymi, wytwarzanymi w grupie odpadów komunalnych polega na ich selektywnym gromadzeniu na poziomie gospodarstw domowych (segregacja u źródła) oraz tworzeniu niezbędnej bazy technologicznej do odzysku lub unieszkodliwiania tych odpadów. Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych, pochodzące z różnych źródeł kierowane są do centralnych zakładów unieszkodliwiania i przerobu (spalanie, neutralizowanie, detoksykacja, bezpieczne składowanie) o charakterze regionalnym. Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska nie przewiduje się lokalizacji składowiska odpadów niebezpiecznych lub instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Najbliższe instalacje i składowiska znajdują się w powiecie oświęcimskim i powinny zaspokoić potrzeby gminy w tym zakresie

Strategie i instrumenty służące promowaniu zbierania selektywnego W celu zachęcenia mieszkańców do zbierania selektywnego i zwiększenia jej efektywności wykorzystywane będą następujące działania: 1. Obowiązki określone prawem wynikające z obowiązku nałożonego na gminę przez zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62. poz. 628 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.1996.132.622 z późn. zm.). 2. Wykorzystywanie przepisów lokalnych. Prawo lokalne może być wykorzystane do efektywnego wprowadzania selektywnego zbierania, poprzez zalecenia dotyczące gospodarstw domowych i innych wytwórców odpadów obejmujące sposób zbierania, typy pojemników oraz częstotliwość ich wystawiania do zbierania (zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.1996.132.622 z późn. zm.).

43

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3. Instrumenty finansowe, np. gospodarstwa odzyskujące część odpadów oszczędzają na wydatkach związanych ze zbieraniem odpadów niesegregowanych (mniejszy pojemnik lub rzadszy odbiór). Inną zachętą finansową może być obniżenie opłaty za usuwanie odpadów dla gospodarstw prowadzących kompostowanie odpadów we własnym zakresie. 4. Edukacja społeczna. Prowadzenie kampanii edukacyjno – informacyjnych stanowi zasadniczą część wdrażania planów gospodarki odpadami. Jej celem jest zachęcanie „producentów” odpadów do ograniczania ilości wytwarzanych odpadów, a następnie do ich segregacji „u źródła”. Odzysk i zagospodarowanie W tabeli 24 przedstawiono listę podmiotów zajmujących się zbieraniem, magazynowaniem i transportem odpadów na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska. W przypadku zbieranych selektywnie odpadów organicznych do ich zagospodarowania zalecane są: ª kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie (na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową jednorodzinną), ª budowa centralnych zakładów kompostowania lub fermentacji beztlenowej, ª budowa mechaniczno-biologicznych instalacji przerobu odpadów. Realizacja zadań w zakresie odzysku i zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji w pierwszym okresie, czyli w latach 2003 – 2006 polegać będzie przede wszystkim na: 1. Popularyzacji kompostowania odpadów organicznych przez mieszkańców we własnym zakresie. Wybór określonych metod i technologii dokonywany będzie przez inwestorów na poziomie gmin (związków gminnych). Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych rozwożone będą z miejsc zbierania i tymczasowego magazynowania do odbiorców zajmujących się ich unieszkodliwieniem. Aktualnie w Polsce istnieje wystarczająca ilość zakładów unieszkodliwiających większość odpadów niebezpiecznych. Natomiast baterie i akumulatory małogabarytowe nie są przetwarzane, gdyż w kraju brak jest odpowiedniej technologii. W związku z tym proponuje się, aby do czasu uruchomienia technologii odzysku i unieszkodliwienia w/w odpadów składować je selektywnie na składowiskach odpadów niebezpiecznych. Na terenie województwa nie funkcjonuje obecnie, żadne składowisko, na którym można by magazynować odpady niebezpieczne. Zebrane odpady wielkogabarytowe będą demontowane na stanowiskach znajdujących się na terenie składowiska. Wydzielone surowce wtórne (głównie metale) będą sprzedawane, natomiast odpady niebezpieczne (baterie, akumulatory małogabarytowe, kondensatory,

44

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

instalacje zawierające oleje i freony) będą kierowane do unieszkodliwiania. Zgodnie z założeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, w Polsce planowane jest uruchomienie linii do przerobu urządzeń chłodniczych oraz linii do przerobu urządzeń elektronicznych. W niniejszym Planie zakłada się, że ostateczny wybór stosowanej technologii obróbki odpadów będzie w gestii lokalnych decydentów. Na dzień dzisiejszy nie jest możliwe odzyskanie i zagospodarowanie w roku 2003 oszacowanych ilości odpadów komunalnych. Wynika to z braku odpowiedniej infrasktruktury technicznej pozwalającej odzyskać i zagospodarować wyliczone ilości, co spowodowane jest głównie przesunięciem na następne lata uruchamiania przewidzianych inwestycji. Składowanie odpadów i potrzeby w tym zakresie Dyrektywa Rady 99/31 z dnia 26 kwietnia 1999 roku w sprawie składowania odpadów precyzuje zasady umieszczania odpadów na składowiskach. Art. 1 określa cel dyrektywy jako wyłączenie lub możliwie najdalej idące ograniczenie negatywnych oddziaływań na środowisko i zdrowie ludzi, powodowanych przez składowanie odpadów, w całym okresie funkcjonowania składowisk. Zgodnie z art. 6 na składowiskach mogą być składowane wyłącznie odpady poddane uprzedniemu przekształceniu. Wyjątkiem mogą być odpady obojętne, w stosunku do których przekształcenie jest technicznie niemożliwe a także inne odpady, jeżeli przekształcenie służyłoby realizacji celu określonego w art. 1 niniejszej dyrektywy. Odpady komunalne mogą być składowane wyłącznie na składowiskach dla odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Powyższe zalecenia zostały przetransponowane do Ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zmianami).

Zamknięcie i rekultywacja składowiska odpadów komunalnych w Zebrzydowicach Bieńkowicach Obecnie na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska czynne jest jedno nielegale wysypisko odpadów komunalnych w Zebrzydowicach - Bieńkowicach. Obecnie znajduje się na etapie przygotowania do przykrycia i rekultywacji. Urząd Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej zgłosił do realizacji to przedsięwzięcie do Urzędu Marszałkowskiego o dofinansowanie z środków pomocowych UE. Obecnie prowadzone są działania obejmujące prace projektowe, uzgodnienia oraz prace techniczno - rekultywacyjne. Budowa nowego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Zebrzydowicach

45

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Zgodnie ze Strategią rozwoju gminy Kalwaria Zebrzydowska istnieje potrzeba budowy nowego składowiska komunalnego na terenie gminy w Zebrzydowicach. Uwzględniać ono będzie warunki budowy i eksploatacji składowisk nałożonych przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz.U. 03.61.549 z dnia 10 kwietnia 2003 r.). Zgodnie z planem implementacji Dyrektywy Rady 1994/31/EC do roku 2010 wszystkie składowiska odpadów muszą spełniać wymogi tej Dyrektywy. Monitoring składowiska Monitoring składowisk należy prowadzić zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Śodowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. nr 220 poz. 1858). Składowisko odpadów musi być monitorowane w czasie eksploatacji (od uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego do momentu uzyskania zgody na zamknięcie składowiska odpadów) oraz w fazie poeksploatacyjnej przez 30 lat od daty uzyskania decyzji o jego zamknięciu.

3.1.2 Komunalne osady ściekowe 3.1.2.1 Stan aktualny Za komunalne osady ściekowe uważa się w myśl definicji ustawy o odpadach (z dnia 27 kwietnia 2001 r, Dz. U. Nr 62 poz. 628) – pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących oczyszczaniu ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do ścieków komunalnych. Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska eksploatowana jest jedna oczyszczalnia ścieków (mechaniczno - biologiczna) o przepustowości 600 m3 na dobę, w mieście Kalwarii Zebrzydowskiej. Obecnie ścieków przepływa 200 – 250 m3/dobę. Tylko miasto Kalwaria Zebrzydowska posiada kanalizację - ogółem dysponuje ono ok. 9,2 km sieci kanalizacyjnej. Pozostała część gminy nie jest skanalizowana ale gospodarstwa na terenie sołectw posiadają zbiorniki fekalne wybieralne. Przy oczyszczalni jest zbudowany punkt zlewny, do którego przywożone są ścieki ze zbiorników bezodpływowych z tych terenów, które nie są skanalizowane. Ilość osadników ściekowych na terenie Gminy przedstawia się następująco: Tabela 32. Ilość osadników ściekowych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska – 2003 r. Miejscowość/ Sołectwa

Liczba osadników ściekowych

356

Barwałd Górny

46

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

346 67 142 354 107 598

Barwałd Średni Brody Bugaj Leńcz Podolany Przytkowice Stanisław Dolny – Dolany Stanisław Dolny Zarzyce Wielkie Zarzyce Małe Zebrzydowice Zebrzydowice – Bieńkowice Miasto Kalwaria Zebrzydowska

430 140 38 272 108 660

Razem

3568

Poniżej przedstawiono aktualne dane za 2003 r. dotyczące ilości wytwarzanych osadów ściekowych na terenie miejskiej oczyszczalni ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej. Tabela 33. Ilości powstających osadów ściekowych na terenie miejskiej oczyszczalni ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej [Mg].

Ilość osadów ściekowych w Mg Gmina

2003

Miejska Oczyszczalnia Ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej

43,18

W chwili obecnej wytworzone osady ściekowe z oczyszczalni ścieków są unieszkodliwiane przez składowanie na poletkach osadczych przy oczyszczalni. Część osadu po wcześniejszym zbadaniu składu fizyko - chemicznego (w szczególności na zawartość metali ciężkich) i stanu sanitarnego zostaje wykorzystana na cele ogrodniczo – rolnicze. W roku 2003 osady ściekowe pochodzące z oczyszczalni poddano badaniom laboratoryjnym w Akademii Rolniczej w Krakowie. Wyniki tych badań przedstawiono w tabelach 34, 35, 36.. Tabela 34. Kształtowanie się liczby wybranych grup bakterii w osadach ściekowych Oczyszczalni Ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej (dane w przeliczeniu na j.t.k/1 m3). Oznaczenia

Osad świeży

Bakterie grupy coli (miano)

10-5

Bakterie grupy coli typu kałowego (miano)

10-2 -4

Clostridium perfringens (miano)

10

Salmonella (w j.t.k./1 g osadu)

7340

47

Osad stary 10-3 nie stwierdzono 10-4 nie stwierdzono

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabela 35. Kształtowanie się liczby żywych jaj pasożytów w osadach ściekowych Oczyszczalni Ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej (dane w przeliczeniu na 1 kg s.m. osadu). Pasożyty jelitowe z rodzaju: Nr próbki

Ascaris

Trichuris

Toxocara

Sucha masa w %

1 – świeży

0

118

0

17

2- stary

0

0

0

35

W wyniku szczegółowych badań fizycznych i chemicznych wykazano, że badane osady charakteryzują się następującymi właściwościami, a zawartość metali ciężkich kształtuje się w ilośiach: Tabela 36. Wyniki badań fizyko-chemicznych osadu z miejskiej oczyszczalni ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej Oznaczany parametr:

OSAD

Odczyn – pH Zawartość suchej masy (s.m.) – w % Zawartość substancji organicznej – w % s.m. Zawartość azotu ogólnego, w tym azotu amonowego – w % s.m. Zawartość fosforu ogólnego – w % s.m. Zawartość wapnia – w % s.m. Zawartość magnezu w % s.m. Zawartość metali ciężkich w ppm.: Ołów Kadm Chrom Miedź Nikiel Cynk

świeży 5,99 25,42 69,60 4,44 0,08 0,57 0,26

stary 6,32 22,33 54,2 2,23 4,72 1,02 0,30

48,90

66,50

1,77 405,00 100,00 24,90 1002,0

1,90 422,00 70,10 25,70 852,00

W świetle uzyskanych wyników stwierdzono, że osad o dłuższym okresie składowania w poletkach może być stosowany w rolnictwie oraz do rekultywacji gruntów na cele rolne, zgodnie z praktyką przyjętą dla tego typu odpadów, (przy spełnieniu wymagań określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz.U. nr 134, poz. 1140). 3.1.2.2 Prognozy do roku 2014 W gminie Kalwaria Zebrzydowska w sposób systematyczny rozbudowuje się sieć kanalizacji. W ramach Strategii Rozwoju Gminy planuje się realizację inwestycji, w wyniku których kolejne miejscowości zostaną przyłączone do sieci kanalizacyjnej. W tabeli 37 zamieszczono dane liczbowe dotyczące prognozowanej masy osadów ściekowych. Przyjęto założenia za Krajowym Planem Gospodarki Odpadami (Monitor Polski 48

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

nr 11, z 28 lutego 2003r.), który przewiduje że do 2014 roku nastąpi dwukrotny przyrost masy osadów w stosunku do roku 2000. Tabela 37. Prognozowana ilość osadów ściekowych do roku 2014 (Mg/rok). Rok

Masa osadów Mg /rok 43,18 46,26 49,34 52,42 55,5 58,58 61,66 64,74 67,82 70,9 73,98 77,06

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

3.1.2.3 Cele i kierunki działań Cele ekologiczne do 2014r.

Za KPGO i WPGO w gospodarce osadowej przyjmuje się następujące cele: 1. Zmniejszenie stopnia składowania osadów ściekowych na składowiskach w zależność od uwarunkowań lokalnych. 2. Minimalizacja magazynowania osadów na oczyszczalniach ścieków. 3. Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych. Kierunki działań w gospodarce osadami ściekowymi Gmina Kalwaria Zebrzydowska stoi przed problemem zagospodarowania osadów ściekowych. Obecny procent mieszkańców korzystających z kanalizacji będzie wymuszać na władzach samorządowych konieczność realizacji rozbudowy kanalizacji oraz oczyszczalni ścieków, z którymi związane jest powstawanie osadów ściekowych. Wzrost ilości osadów z oczyszczalni będzie wynikać również z konieczności zwiększenia stopnia oczyszczania ścieków. Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami, preferowanym kierunkiem postępowania z osadami ściekowymi będzie ich kompostowanie. Warunkiem kompostowania osadów ściekowych oraz ich wykorzystania w rolnictwie jest ich odpowiedni skład chemiczny i zawartość patogenów. Na podstawie wykonanych analiz laboratoryjnych osady z oczyszczalni ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej kwalifikują się do wykorzystania w celach

49

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

ogrodniczo - rolniczych. Jednakże taki sposób wykorzystania musi być prowadzony w dużą ostrożnością i poprzedzony wcześniejszym zbadaniem stanu jakości osadu. Kolejnym preferowanym kierunkiem jest wykorzystanie osadów do rekultywacji terenów zdegradowanych np. rekultywacja składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych. Deponowanie osadów na składowiskach odpadów nie jest kierunkiem zalecanym, lecz możliwym do stosowania. Dla gminy Kalwaria Zebrzydowska przewiduje się wielokierunkowy sposób postępowania z wytworzonymi osadami, zależnie od ich późniejszego składu chemicznego i parametrów mikrobiologicznych oraz uwarunkowań lokalnych: 1. kompostowanie wraz z frakcją organiczną odpadów komunalnych; powstały kompost będzie wykorzystywany w celach nawozowych w rolnictwie, ogrodnictwie, leśnictwie o ile będzie spełniał wymagane kryteria lub na potrzeby zieleni miejskiej oraz rekultywacji składowiska odpadów czy terenów zdegradowanych, 2. wykorzystanie osadów ściekowych do niwelacji i rekultywacji oraz na cele rolnicze 3. deponowanie osadów na składowiskach odpadów komunalnych. Sposoby postępowania z wytworzonymi osadami, zależne będą od ich składu i uwarunkowań na oczyszczalni. Ostateczny sposób zagospodarowania osadów ściekowych będzie uzależniony od decyzji władz lokalnych.

3.1.3 Odpady opakowaniowe 3.1.3.1 Stan aktualny W gospodarce odpadami opakowaniowymi kierunki działań wytycza obowiązujące prawodawstwo w tym zakresie tj. ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z 2001 r.) oraz rozporządzenie w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. Nr 69, poz. 719 z 2001 r.). W roku 2003 masę odpadów opakowaniowych powstałych w gminie Kalwaria Zebrzydowska oszacowano na około 1087 Mg (przyjmując za KPGO odpowiednie współczynniki wytwarzania przypadające na 1 mieszkańca). Masy poszczególnych strumieni tych odpadów wynoszą odpowiednio: Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania ze szkła

413 Mg (38%) 46 Mg (4%) 169 Mg (16%) 401 Mg (37%)

50

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Opakowania z blachy stalowej Opakowania z aluminium

45 Mg 13 Mg

(4%) (1%)

Najwięcej powstaje opakowań z papieru i tektury 38% oraz opakowań szklanych 37% całkowitej masy odpadów opakowaniowych. Ustawa o odpadach i ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zobowiązuje władze lokalne do zorganizowania selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowania odpadów komunalnych przydatnych do odzysku oraz współdziałania z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami. 3.1.3.2 Prognozy do roku 2014 Prognozy dot. odpadów opakowaniowych zostały oszacowane do 214 roku.. Wyliczono iż ilość tych odpadów w roku 2003 będzie wynosiła ok. 3255 Mg, w roku 2006 ok. 3514 Mg, w roku 2010 ok. 3808 Mg, a w roku 2014 będzie na poziomie ok. 4101 Mg. Generalnie na terenie powiatu wadowickiego prognozuje się wzrost ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych w stosunku do roku 2001. W tabeli ... przedstawiono prognozę wytwarzania odpadów opakowaniowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska.

Tabela 38. Prognoza ilości odpadów opakowaniowych w powiecie wadowickim [Mg/rok]. L.P ODPADY . OPAKOWANIOWE 1 Opakowania z papieru i tektury 2 Opakowania wielomateriałowe 3 Opakowania z tworzyw sztucznych 4 Opakowania ze szkła 5 Opakowania z blachy stalowej 6 Opakowania z aluminium Razem

2006

2014

465 50 186

2010 [Mg/rok] 541 57 212

441 47 14 1203

497 51 15 1373

549 56 16 1546

625 65 235

Przewiduje się, że do roku 214 ilość powstających odpadów opakowaniowych wzrośnie średnio o ok. 42 % w stosunku do roku 2003. Największy wzrost przewiduje się opakowań z papieru i tektury o ok. 50 %, następnie opakowań wielomateriałowych i z tworzyw sztucznych o ok. 40 % oraz szkła o ok. 35 %. Natomiast najmniejszy opakowań z blachy stalowej oraz z aluminium, o ok. 23 % każdy. 51

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3.1.3.3 Cele i kierunki działań System gospodarki odpadami opakowaniowymi opiera się na odpowiedzialności producentów za zagrożenia dla środowiska wynikające z wprowadzania na rynek opakowań, ich stosowania oraz odzysku. Poziom redukcji odpadów opakowaniowych wynika z ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U.2001.63.639). Zapisy tej ustawy wymagają, aby przedsiębiorca wprowadzający na rynek krajowy produkty w opakowaniach zapewnił ich odzysk i recykling. Obowiązany jest on do dnia 31 grudnia 2007 r. osiągnąć docelowy poziom recyklingu odpadów opakowań co najmniej w wysokości określonej w Rozporządzenie RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U.2001.69.719 z dnia 6 lipca 2001 r. Ze względu na fakt, że rozporządzenie powyższe obejmuje okres do roku 2007, w Planie przyjęto, że w latach 2008 - 2014 przedsiębiorcy zobowiązani będą do dalszej intensyfikacji recyklingu odpadów opakowaniowych. Osiągnięcie wymaganych poziomów odzysku i recyklingu wiąże się przede wszystkim ze zwiększeniem efektywności i rozszerzeniem zakresu selektywnej zbiórki dla poszczególnych typów odpadów opakowaniowych, co z kolei wymaga przeprowadzenia kampanii informacyjnych oraz objęcia selektywną zbiórką jak największej liczby mieszkańców.

3.2 Sektor gospodarczy 3.2.1 Odpady z sektora gospodarczego 3.2.1.1 Bilans odpadów Odpady powstające w sektorze gospodarczym w wyniku różnorodnych procesów technologicznych stanowią największy strumień odpadów wytwarzanych w Polsce. Gospodarkę odpadami z sektora gospodarczego opracowano na podstawie danych uzyskanych z informacji złożonych przez przedsiębiorstwa za rok 2003 do Urzędu Marszałkowskiego oraz ankiet skierowanych bezpośrednio do przedsiębiorstw. Obowiązujące od 1 stycznia 2003 r. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień danych (Dz. U. Nr 152, poz.1737) nakłada obowiązek sporządzania i przekazywania do Urzędu Marszałkowskiego zbiorczych zestawień danych, dotyczących wytwarzania i gospodarowania odpadami.

52

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Gmina Kalwaria Zebrzydowska nie należy do obszarów o wysokim wskaźniku wytwarzania odpadów przemysłowych. W całym powiecie wadowickim powstaje 0,3 % ilości odpadów wytwarzanych w województwie małopolskim w sektorze gospodarczym. Zestawienia takiego dokonano w tabeli 38. Tabela 38. Ilość odpadów wytworzona przez przedsiębiorstwa w województwie małopolskim w 2001 roku w rozbiciu na powiaty (SIGOP). Odpady wytworzone przez przedsiębiorstwa

Powiat

Powiat wadowicki

%

0,3%

wytworzone magazynowane

27363

1600

5,8%

wykorzystane

24637

90,0 %

unieszkodliwione składowane

232

0,8%

894

3,3 %

SIGOP - dane z Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami

Gospodarka odpadami przemysłowymi na terenie gminy w 2000 r. przedstawiała się następująco:

Tabela 39. Gospodarka odpadami przemysłowymi w gminie Kalwaria Zebrzydowska – rok 2000. Gmina

wytworzone odpady w Mg

wykorzystane w %

unieszkodliwione w %

składowane na składowisku w%

Kalwaria Zebrzydowska

636,8

52,0

0,1

47,9

Źródło: Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami.

Wytwarzane odpady z działalności gospodarczej na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska pochodzą głównie z przemysłu, meblarskiego, tapicerskiego oraz obuwniczego. Według otrzymanych danych pochodzących z zestawień przekazywanych przez wytwórców odpadów do Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie ustalono, że na terenie gminy w 2002 r. powstało łącznie 340, 027 Mg odpadów przemysłowych w tym: 4,526 Mg odpadów niebezpiecznych, 335, 501 Mg odpadów innych niż niebezpieczne. Największe ilości odpadów powstają w grupach: 03 – Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury - 223,3 Mg odpadów, 04 – Odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego - 45 Mg odpadów,

53

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

19 – Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych - 22,9 Mg odpadów, 10 – Odpady z procesów termicznych – 17,03 Mg odpadów, 20 – Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie – 15,4 Mg odpadów. Rodzaje odpadów wytwarzane w największych ilościach to: 03 01 05 – Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 030104 /Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków - w ilości 222,2 Mg, 04 01 99 – Inne nie wymienione odpady - 40,35 Mg, 19 12 01 – Papier i tektura - w ilości 22,95 Mg, 20 03 01 – Nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne - w ilości 15,4 Mg, 10 01 01 – Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w 10 01 04)/ Zużle - w ilości 11,5 Mg. Największymi wytwórcami odpadów w sektorze gospodarczym na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska są: Mebloform – Kalwaryjskie Zakłady Meblowe – w roku 2002 wytworzył 241,840 Mg odpadów przemysłowych. Glanzbud sp. z o. o. – w roku 2002 wytworzył ok. 4,535 Mg odpadów przemysłowych. Opax s.j. Zbigniew i Jerzy Opyrchal – w roku 2002 wytworzył ok. 23,293 Mg odpadów przemysłowych. Ryłko sp. z o. o. -– w roku 2002 - 49,071 Mg odpadów przemysłowych. Zakład Tapicerski Maria Ciepły – w roku 2002 wytworzył 2,00 Mg odpadów przemysłowych.

3.2.1.2 Unieszkodliwianie odpadów Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska nie ma składowisk, na których deponowane są odpady pochodzące z sektora gospodarczego, oprócz odpadów komunalnych powstających w ramach działalności podmiotów gospodarczych. Brak jest również firm zajmujących się unieszkodliwianiem odpadów innymi metodami niż składowanie. Podmioty prowadzące działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów przemysłowych

Działalność z zakresu zbiórki, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów jest prowadzona na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska przez podmioty z zewnątrz.

54

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3.2.2 Odpady inne niż niebezpieczne 3.2.2.1 Stan aktualny W oparciu o informacje uzyskane z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w tabeli ...... zaprezentowano ilości odpadów innych niż niebezpieczne wytworzonych w gminie Kalwaria Zebrzydowska w roku 2002. Tabela 40. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne [Mg] wytworzonych w gminie Kalwaria Zebrzydowska w roku 2002. Kod odpadu 03 01 03 01 02 03 01 05 04 01 04 01 08 04 01 09 04 01 99 04 02 04 02 06 08 01 08 01 02 08 01 14 08 01 16 08 01 18 08 01 20 08 01 99 08 04 08 04 04 08 04 12 10 01 10 01 01 10 01 03 12 01 12 01 05 15 02 15 02 03 16 01 16 01 03 17 04 17 04 05

Opis Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli Trociny Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 030104 /Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków Odpady z przemysłu skórzanego i futrzarskiego Odpady skóry wygarbowanej zawierające chrom (wióry, obcinki, pył ze szlifowania skór) / Odpady skóry wygarbowanej zawierające chrom Odpady z polerowania i wykańczania Inne nie wymienione odpady Odpady z przemysłu tekstylnego Odpady z przetworzonych włókien oraz tkanin pochodzenia zwierzęcego Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania oraz usuwania farb i lakierów Odpady farb i lakierów nie zawierających rozpuszczalników chlorowcoorganicznych Szlamy z usuwania farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 13 Szlamy wodne zawierające farby i lakiery inne niż wymienione w 08 01 15 Odpady z usuwania farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 17 Zawiesiny wodne farb lub lakierów inne niż wymienione w 08 01 19 Inne nie wymienione odpady Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania klejów oraz szczeliw (w tym środki do impregnacji wodoszczelnej) Zestalone kleje i szczeliwa Osady z klejów i szczeliw inne niż wymienione w 08 04 11 Odpady z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw (z wyłączeniem grupy 19) Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów (z wyłączeniem pyłów z kotłów wymienionych w 10 01 04)/Zużle Popioły lotne z torfu i drewna nie poddanego obróbce chemicznej/ Popioły lotne z węgla brunatnego Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych / Odpady tworzyw sztucznych Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy (włączając maszyny pozadrogowe), odpady z demontażu, przeglądu i konserwacji pojazdów (z wyłączeniem grup 13 i 14 oraz podgrup 16 06 i 16 08) Zużyte opony Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali Żelazo i stal

55

Ilość odpadów [Mg] 1,1 222,2 3,7 0,158 40,35 0,1 0,7 0,36 1,61 0,3 1,46 0,2 0,01 1,3 11,5 5, 53

5, 505 0,12

0,348 0,6

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska 19 12 19 12 01 20 03 20 03 01

Odpady z mechanicznej obróbki odpadów (np. obróbki ręcznej, sortowania, zgniatania, granulowania) nie ujęte w innych grupach Papier i tektura Inne odpady komunalne Nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne Razem:

22,95 15,4 336, 255

Najwięcej odpadów inne niż niebezpieczne w 2002 roku zostało wytworzonych w Kalwaryjskich Zakładach Meblowych - „Mebloform ( 72 % całkowitej ilości wytworzonych odpadów innych niż niebezpieczne), następnie Ryłko sp. z o. o. Razem przedsiębiorstwa te wytworzyły prawie 85 % globalnej masy odpadów innych niż niebezpieczne. Wśród odpadów innych niż niebezpieczne dominującą pozycję stanowią odpady pochodzące z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli (grupa 03), których masa kształtuje się na poziomie 223,3 Mg, tj. 66,4 % ogółu odpadów innych niż niebezpieczne wytworzonych w gminie, a na drugim miejscu znajdują się odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego (grupa 4) - 45 Mg (13,4 %), następnie odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych (grupa 19), których masa kształtuje się na poziomie 22,95 Mg (6,8 %) wytworzonych w gminie ogółu odpadów innych niż niebezpieczne. 3.2.2.2 Prognozy do roku 2014 Zmiany w ilości i jakości odpadów wytwarzanych w Polsce w sektorze gospodarczym w perspektywie czasowej do 2014 roku zależeć będą przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu, rzemiosła i usług. Obecnie niektóre z sektorów przemysłowych (hutnictwo żelaza i stali, przemysł skórzany, tekstylny) odczuwają szczególnie dotkliwie skutki kryzysów zewnętrznych i spadku koniunktury. Z doświadczeń światowych wynika, że na każde 1% wzrostu PBK przypada 2% wzrost ilości wytwarzanych odpadów. Prognozując rozwój sektora gospodarczego i związaną z nim ilość wytwarzanych odpadów pod uwagę należy wziąć w szczególności tendencje we współczesnej gospodarce światowej (w światowej produkcji i handlu, technologiach, przepływach bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz sytuacji na rynkach walutowych i finansowych). Przyjmując "wariant optymistyczny" rozwoju sytuacji w Polsce, jako stałą tendencję przewiduje się wyjście z recesji i dalszy rozwój gospodarczy kraju w następstwie restrukturyzacji przemysłu i handlu w okresie najbliższych 15 lat. Zgodnie z obserwowanymi tendencjami rozwoju, istnieją duże szanse, że przy utrzymaniu progresu gospodarczego, Polska po roku 2005 przejdzie ze stadium wzrostu opartego głównie na wykorzystaniu zasobów naturalnych i czynnika pracy, do stadium, w którym dominuje efektywne wykorzystanie kapitału rzeczowego i ludzkiego oraz innowacje technologiczne oparte na przemysłach "wiedzy". Budowa nowoczesnej gospodarki polegać będzie na intensyfikacji działań: zwiększających

56

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

innowacyjność i przedsiębiorczość, tworzących lepszą infrastrukturę techniczną, pobudzających rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Na ilość odpadów wpływ mają również czynniki demograficzne. Do roku 2014 sytuacja demograficzna Polski nie ulegnie większym zmianom, dominować będzie jednak tendencja zniżkowa. Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych technologii mało- i bezodpadowych, metody Czystszej Produkcji oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. W perspektywie kilkunastu lat spowoduje to relatywny spadek ilości wytwarzanych odpadów w istniejących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców. Z drugiej strony, rozszerzenie kontroli w zakresie gospodarki odpadami, będące pochodną utrwalania obecnego i projektowanego prawodawstwa w tej dziedzinie oraz doskonalenia metod inspekcji przez upoważnione organy i instytucje spowoduje odkrycie tzw. szarej strefy odpadowej, czyli odpadów nie wykazywanych obecnie w statystyce. Stan taki istnieje obecnie m.in. z powodu nieznajomości obowiązujących przepisów prawnych w dziedzinie gospodarki odpadami przez wytwórców odpadów lub celowego zatajenia danych o wytwarzanych odpadach celem uniknięcia odpowiednich opłat. Udział „szarej strefy odpadowej” (składającej się w przeważającej mierze ze źródeł rozproszonych - małych zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych) w wytwarzaniu odpadów ocenia się na 5 - 8% całości obecnego strumienia odpadów w Polsce. Odpady te, w miarę wprowadzania i udoskonalania systemów ich ewidencji i zbiórki, powinny zostać poddane procesom odzysku lub unieszkodliwione w odpowiedni sposób. W wyniku stopniowego zwiększania się ilości odpadów ze źródeł rozproszonych, pożądane jest projektowanie przyszłych inwestycji i instalacji w zakresie gospodarki odpadami jako obiektów modułowych, zdolnych przystosować się do zmiennej ilości surowca. Podsumowując, w najbliższej przyszłości (lata 2003 – 2006) zakłada się utrzymanie obecnego poziomu wytwarzania odpadów lub ich nieznaczny wzrost (choć obecnie nie jest możliwe dokładne określenie ilości i rodzajów tych odpadów w tym horyzoncie czasowym), przy jednoczesnym wdrażaniu lub udoskonalaniu metod i instalacji służących do ich odzysku lub unieszkodliwienia. W dalszej perspektywie czasowej do 2011 przewiduje się relatywne zmniejszenie (w stosunku do wzrostu produkcji w sektorze gospodarczym) wytwarzanych odpadów, w związku z wprowadzaniem technologii mało - i bezodpadowych. W gminie dotyczyć to będzie przedsiębiorstw branży spożywczej (mleczarnie, ubojnie itp.). Można liczyć na ograniczanie ilości odpadów w obszarze spalania paliw energetycznych a zwłaszcza w zakładach posiadających kotłownie małych i średnich mocy. Zastępowanie węgla gazem lub olejem może spowodować ograniczenie powstawania odpadów o około 10% w stosunku do aktualnego stanu. Prognozowanie zmian w ilości i jakości wytwarzanych odpadów w perspektywie 2015 roku w sytuacji poważnych zmian restrukturyzacyjnych w gospodarce oraz zmiennej 57

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

koniunktury gospodarczej jest zadaniem niezmiernie trudnym. Przewidywane zmiany ilościowe i jakościowe odpadów wytwarzanych w gminie Kalwarii Zebrzydowskiej w najbliższych latach, wobec braku realnych przesłanek, wynikających m.in. z faktu, że przedsiębiorcy nie przedstawili prognoz w zakresie perspektywicznej ilości odpadów, oparto głównie na dostępnych prognozach (założeniach) rozwoju poszczególnych sektorów gospodarczych, uwarunkowaniach wynikających z charakteru gminy oraz szacunkach zawartych w Planie Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego. Z tego powodu przedstawione w tabeli 41 dane należy traktować jako bardzo orientacyjne, wskazujące wyłącznie na tendencje w zakresie wytwarzania odpadów. Tabela 41. Prognoza powstawania odpadów innych niż niebezpieczne w sektorze gospodarczym do roku 2015 [Mg/rok]. Grupa

Prognoza ilości odpadów Nazwa grupy

03 04 08 10 12 15 16 17 19 20

Lata 2003-2006

odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich odpady z procesów termicznych odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nie ujęte w innych grupach odpady nie ujęte w innych grupach odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie Razem:

Lata 2007-2015

224

224

45 6, 0

44 8, 0

17, 0 5, 5

17,0 5, 7

0,13

0,1

0,4 0,8

0,41 0,82

31

32

15,4 345, 1

15,0 346, 93

Tendencje aktualne, przedstawione wartościami w tabeli 41, nie ulegną w analizowanym okresie czasu znaczącym zmianom. Specyficzna dla tego regionu grupa odpadów przemysłu skórzanego i tekstylnego oraz drzewnego powinna pozostać na dotychczasowym poziomie wytwarzania. Przewidywany wzrost w okresie pierwszych czterech lat prognozy należy wiązać z uszczelnieniem systemu kontroli gospodarki odpadami i ujawnieniem grup wytwórców dotychczas pozostających poza ewidencją. W grupie o niewielkim wolumenie wytwarzanych odpadów, tj. 08 zarysowana jest tendencja związana z postępem technologicznym. Powszechność fotografii cyfrowej powinna wyeliminować część odpadów z fotografii klasycznej, kosztem przyrostu odpadów z urządzeń do obróbki i reprodukcji obrazów technikami drukarskimi. Stały wzrost ilości odpadów przewidywany jest w grupie 19 - z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz uzdatniania wody pitnej i do celów przemysłowych. Coraz dobitniej

58

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

uświadamiana potrzeba ochrony wód poprzez skanalizowanie i oczyszczanie ścieków, a także rosnąca presja na wzrost poziomu odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spowodują przyrost ilości takich instalacji, a tym samym wzrost ilości odpadów z ich działalności. 3.2.2.3 Cele i kierunki działań Podstawowym celem w gospodarce odpadami wytwarzanymi w sektorze gospodarczym jest: Minimalizacja wytwarzania odpadów oraz wprowadzenie nowoczesnego systemu ich unieszkodliwiania i gospodarczego wykorzystania

Cele krótkoterminowe na lata 2003-2006: - zwiększenie ilości odpadów poddawanych odzyskowi lub unieszkodliwianiu poza składowaniem, - podnoszenie świadomości ekologicznej przedsiębiorców. Cel długoterminowy na lata 2007-2015: - osiągnięcie odzysku odpadów z sektora gospodarczego na poziomie 90%. Kierunki działań: - systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji, - organizacja systemu zbiórki, gromadzenia i transportu odpadów dla wytwórców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, - stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania odpadów, - edukacja ekologiczna przedsiębiorców w zakresie prawa polskiego i unijnego dotyczącego gospodarki odpadami. 3.2.3 Odpady niebezpieczne 3.2.3.1 Stan aktualny Odpady niebezpieczne jak wynika z definicji, stanowią szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi oraz dla środowiska i dlatego gospodarka nimi wymaga szczególnej kontroli. Rodzaje odpadów niebezpiecznych wymienione są w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112 poz. 1206). Sposób zbiórki, miejsca tymczasowego magazynowania odpadów oraz pojemniki do ich gromadzenia regulowane są przepisami wykonawczymi do ustawy o odpadach. Transport odpadów powstających w zakładach przemysłowych z miejsc ich wytwarzania do miejsc ich 59

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

odzysku lub unieszkodliwiania realizowany jest z wykorzystaniem środków transportu, będących w gestii: ª ª ª

wytwórców odpadów, odbiorców odpadów eksploatujących instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania, specjalistycznych firm transportowych. Sposób transportu odpadów jest ściśle uzależniony od rodzaju odpadów i regulowany jest przez odpowiednie przepisy o ruchu drogowym oraz ADR (Dz. U. Nr 30, poz. 287). Źródłem odpadów niebezpiecznych są procesy przemysłowe, rolnictwo a także część odpadów komunalnych. Oznacza to, że znacząca część źródeł tych odpadów ma charakter rozproszony, co stwarza określone trudności przy sporządzaniu bilansu poszczególnych strumieni odpadów. Niektóre dane zawarte w poniższym opracowaniu mają z tego powodu charakter szacunkowy, ale większość opiera się na dobrze udokumentowanych danych.. Powstające na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska odpady niebezpieczne stanowiły niewielki 1,3 % z ilości wszystkich odpadów przemysłowych. W składzie tych odpadów występowały głównie szlamy farb drukarskich, przepracowane oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe, sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznym, farby i lakiery zawierające rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne, ponadto baterie i akumulatory ołowiowe, lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć oraz okładziny hamulcowe zawierające azbest. W tabeli 42 przedstawiono dane liczbowe, dotyczące gospodarki odpadami niebezpiecznymi na terenie gminy w 2000 r. Tabela 42. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska - rok 2000. Gmina

wytworzone odpady w Mg

Kalwaria Zebrzydowska

219,5

wykorzystane unieszkodliwione w% w% 99,8

0,2

składowane czasowo w%

składowane na składowisku w%

0,0

0,0

Źródło: Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami.

W oparciu o informacje uzyskane w wyniku ankietyzacji firm wytwarzających odpady, dane z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego w tabeli 43 zaprezentowano ilości odpadów niebezpiecznych wytworzonych w gminie Kalwaria Zebrzydowska w roku 2002. Tabela 43.Ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych w gminie Kalwaria Zebrzydowska – 2002 r. Kod odpadu 0801 08 01 11 0803 08 03 14

Opis Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania oraz usuwania farb i lakierów Odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania farb drukarskich Szlamy farb drukarskich zawierające substancje niebezpieczne

60

Ilość odpadów [Mg] 0,2 1,5

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska 0901 09 01 02 1201 12 01 18 1203 12 03 01 1301 13 01 05 13 01 10 13 01 13 1302 13 02 05 13 02 08 13 08 99 1502 15 02 02 1601 16 01 07 16 01 11 16 01 13 16 01 14 1602 16 02 13 16 02 15 1606 16 06 01 1608 16 08 02 1610 16 10 01 2001 20 01 21

Odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych Wodne roztwory wywoływaczy do płyt offsetowych Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych Szlamy z obróbki metali zawierające oleje (np. szlamy z szlifowania, gładzenia i pokrywania) Odpady z odtłuszczania wodą i parą (z wyłączeniem grupy 11) Wodne ciecze myjące / Odpady z odtłuszczania wodą Odpadowe oleje hydrauliczne Emulsje olejowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych Mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków chlorowcoorganicznych Inne oleje hydrauliczne Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe Inne nie wymienione odpady Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Zużyte lub nie nadające się do użytkowania pojazdy (włączając maszyny pozadrogowe), odpady z demontażu, przeglądu i konserwacji pojazdów (z wyłączeniem grup 13 i 14 oraz podgrup 16 06 i 16 08) Filtry olejowe Okładziny hamulcowe zawierające azbest Płyny hamulcowe Płyny zapobiegające zamarzaniu zawierające niebezpieczne substancje Odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych urządzeń Baterie i akumulatory Baterie i akumulatory ołowiowe Zużyte katalizatory Zużyte katalizatory zawierające niebezpieczne metale przejściowe lub ich niebezpieczne związki Uwodnione odpady ciekłe przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwiania poza miejscami ich powstawania Uwodnione odpady ciekłe zawierające substancje niebezpieczne / niesegregowane odpady podobne do komunalnych Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z wyłączeniem 15 01) Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć Razem:

0,05 0,04 0,06 0,05 0,2 0,016 0,2 1 0,004 0,61

0,05 0,1 0,01 0,01 0,103 0,008 0,16 0,04

0,1

0,015 4, 526

Najwięcej odpadów niebezpiecznych powstających w obrębie gminy sklasyfikowanych jest w grupie 08 - odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich – odpady te stanowią 37,5 % odpadów wytworzonych. Zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych

W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami przedstawiono wykaz instalacji (łącznie ze składowiskami) do zagospodarowania odpadów niebezpiecznych zlokalizowanych na terenie województwa małopolskiego. Wg zapisów Kompleksowego planu gospodarki odpadami niebezpiecznymi na terenie Polski południowej w woj. małopolskim znajduje się 68 składowisk odpadów

61

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

niebezpiecznych. Z czego czynnych jest 28, nieczynnych 30, na 2 składowiskach komunalnych przyjmowane są odpady niebezpieczne, natomiast na 8 przyjmowane były przemysłowe odpady niebezpieczne. 3.2.3.2 Prognozy do roku 2014 Opracowanie prognoz powstawania odpadów niebezpiecznych na lata 2003, 2006, 2010 i 2014 jest w aktualnej niestabilnej sytuacji gospodarczej kraju wyjątkowo trudne. Dla gminy Kalwaria Zebrzydowska przyjęto zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Wadowickiego prognozę powstawania odpadów niebezpiecznych pochodzących z przemysłu i innej działalności gospodarczej (z wyłączeniem odpadów zawierających azbest) przyjmując rok 2002 za 100 %. 2003 r -102,0 % 2006 r -103,2 %, 2010 r -104,0 %, 2011 r -104,7 %. W oparciu ww. założenia prognozuje się następujące ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska: rok 2002 4,526 Mg/rok rok 2003 4,616 Mg/rok rok 2006 4,670 Mg/rok rok 2010 4,707 Mg/rok rok 2014 4,738 Mg/rok

3.2.3.3 Cele i kierunki działań Cele krótkoterminowe na lata 2003 - 2006: -..zwiększenie ilości odpadów niebezpiecznych poddawanych odzyskowi unieszkodliwianiu poza składowaniem, - ograniczenie ilości odpadów niebezpiecznych kierowanych na składowiska, - podnoszenie świadomości ekologicznej przedsiębiorców.

lub

Cel długoterminowy na lata 2007- 2015: - Udział unieszkodliwianych odpadów przemysłowych w 2014 roku na poziomie 90% ogólnej ilości wytworzonych odpadów.

62

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań: 1. Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji, 2. Modernizacja instalacji służących do unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, 3. Zintensyfikowanie działań organizacyjnych i technologicznych umożliwiających maksymalny odzysk odpadów niebezpiecznych, 4. Edukacja ekologiczna przedsiębiorców w zakresie prawa polskiego i unijnego dotyczącego gospodarki odpadami niebezpiecznymi. 3.2.4 Szczególne rodzaje odpadów innych niż niebezpieczne 3.2.4.1 Odpady z jednostek służby zdrowia i z jednostek weterynaryjnych Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) odpady medyczne definiuje się jako: „odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny”. Odpady powstające w placówkach medycznych reprezentują materiał o bardzo zróżnicowanym poziomie zagrożenia chemicznego i sanitarnego jak również właściwości fizycznych. W praktyce, przy braku właściwie zorganizowanych systemów kontroli, ograniczania i segregacji odpadów medycznych są one bardzo zróżnicowaną mieszankę wszelkich typów odpadów – od typowych odpadów komunalnych, poprzez toksyczne chemikalia, a kończąc na odpadach zainfekowanych biologicznie. Generalnie odpady medyczne, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego dzieli się na trzy grupy: - odpady bytowo-gospodarcze (komunalne) zmiotki, szmaty, makulatura, resztki pokonsumpcyjne – nie stanowiące zagrożenia; - odpady specyficzne, które ze względu na swój charakter zanieczyszczenia drobnoustrojami mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi i środowiska. Do grupy tej zaliczane są zużyte materiały opatrunkowe, sprzęt jednorazowego użytku, szczątki pooperacyjne i posekcyjne, materiał biologiczny oraz odpady ze szpitali i oddziałów zakaźnych; - odpady specjalne, do których zaliczane są substancje radioaktywne, pozostałości cytostatyków i cytotoksyków, przeterminowane środki farmaceutyczne, uszkodzone termometry, świetlówki itp. Odpady z pierwszej grupy nie stwarzają zagrożenia dla środowiska, odpady z grupy drugiej i trzeciej są to specyficzne odpady medyczne i stanowią największy problemem, powinny być gromadzone selektywnie gdyż wymagają unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcania. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia wśród odpadów powstających placówkach służby zdrowia: 63

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

- ok. 75 % - 90 % stanowią odpady nie stwarzające zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi, czyli odpady komunalne, - ok. 10 % - 25 % stanowią odpady specyficzne dla działalności przedmiotowych placówek, czyli odpady infekcyjne, specjalne, chemiczne, radioaktywne itp. Zasady gospodarowania odpadami, w tym także odpadami powstającymi w placówkach służby zdrowia, regulują zapisy Polityki Ekologicznej Państwa oraz ustawa o odpadach. Wynika z nich m.in. obowiązek odzysku surowców wtórnych. Segregacja odpadów wytwarzanych w placówkach medycznych, i to zarówno odpadów komunalnych, jak i medycznych, jest obecnie standardem światowym i powinna być również wdrożona w Polsce. Ma ona nie tylko pozytywne skutki ekologiczne, lecz również ekonomiczne, pozwalając na istotne zredukowanie łącznych kosztów unieszkodliwiania odpadów powstających w placówkach służby zdrowia. Ustawa o odpadach oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych nakłada obowiązek unieszkodliwiania, a także określa wymogi dotyczące gromadzenia, przechowywania i metod unieszkodliwiania odpadów o kodach 18 01 i 18 02. Spalanie odpadów medycznych jako metoda ich unieszkodliwiania jest najszerzej stosowaną metodą w Polsce. Odpady medyczne powstają we wszystkich placówkach medycznych działających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i prowadzeniem badań. Odpady medyczne głównie na terenie są wytwarzane w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej, w których zatrudnione są 32 osoby. W wyniku otrzymanych informacji z w/w jednostki w roku 2003 wytworzonych zostało 512 kg odpadów medycznych.

Unieszkodliwianie odpadów medycznych Zgodnie z wymogami ustawy o odpadach w gospodarce odpadami pochodzącymi z placówek opieki zdrowotnej należy podejmować działania zmierzające do minimalizacji powstawania tych odpadów. Wytworzone odpady powinny być poddawane procesom recyklingu materiałowego a dopiero w dalszej kolejności działaniom zmierzającym do unieszkodliwienia termicznego. Transport odpadów medycznych z Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej do instalacji wykorzystania lub unieszkodliwiania odbywa się z wykorzystaniem transportu specjalistycznej firmy posiadającej zezwolenie na transport odpadów medycznych (firma „Com” z Krakowa). Na podstawie danych uzyskanych w Starostwie w Wadowicach w całym powiecie wadowickim odpady medyczne są unieszkodliwiane w specjalistycznych spalarniach odpadów na terenie województwa małopolskiego i śląskiego. 64

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Odpady weterynaryjne Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami) odpady weterynaryjne definiuje się jako: „odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach. Wśród odpadów, powstających w placówkach weterynaryjnych można, podobnie jak w przypadku odpadów medycznych, wyróżnić odpady o charakterze komunalnym, nie stanowiące zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, odpady weterynaryjne, należące do niebezpiecznych i w tym kontekście wymagające stosownego postępowania z nimi. Zgodnie z informacją zawartą w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami skład morfologiczny odpadów weterynaryjnych przedstawia się następująco: ª tkanka zwierzęca - 39 %, ª sprzęt jednorazowy - 17 %, ª środki opatrunkowe - 21 %, ª opatrunki gipsowe - 3 %. W gminie trudno jest ustalić faktyczną ilość wytwarzanych odpadów weterynaryjnych gdyż żadna z placówek (gabinetów leczenia zwierząt) nie wystąpiła o stosowne pozwolenia na wytwarzanie odpadów. Na terenie gminy funkcjonują 2 gabinety weterynaryjne, które podają w sumie ilość wytworzonych odpadów weterynaryjnych na poziomie 48 kg rocznie. Problemem ponadto jest zbiórka zwłok zwierzęcych ze względu na dość wysokie koszty ich utylizacji, które musi ponieść właściciel padłego zwierzęcia (około 450 zł za 1 szt. bydła razem z kosztami transportu do zakładu utylizacyjnego). Unieszkodliwienie tego strumienia odpadów powinno być prowadzone w oparciu o istniejące w województwie instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów (np. Zakład „Saria” w Gołczy) i dofinansowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ok.30% kosztów) oraz PFOŚiGW i GFOŚiGW. W/w zakład prowadzi też zbiórkę padłych zwierząt innych gatunków tj. trzoda, konie, które nie są objęte dofinansowaniem Agencji i dla których opłata za unieszkodliwienie wynosi 1zł/kg Unieszkodliwianie odpadów weterynaryjnych Odpady weterynaryjne odbierane są przez specjalistyczną firmę wywozową świadczącą usługi odbioru odpadów. Prognozy do 2014 roku Prognozę wytwarzania odpadów powstających w placówkach służby zdrowia przedstawiono wykorzystując dane statystyczne, literaturowe oraz opierając się o Krajowy i Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami. Na podstawie tych danych przyjęto założenie, że ilość odpadów medycznych będzie wzrastała średnio o 1% rocznie, Szacunkowe wyliczenia 65

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

zmian ilości odpadów weterynaryjnych, również przewidują 1 % wzrost wytwarzania tych odpadów w każdym rozpatrywanym roku. Tabela 44. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów w placówkach służby zdrowia oraz placówkach weterynaryjnych w latach 2003 – 2014 Rok Strumień odpadów Odpady powstające w placówkach służby zdrowia: Odpady weterynaryjne z gabinetów lekarskich Razem

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

kg / rok 512 517,12 522,29 527,51 532,78 538,10 543,48 548,91

554,39

559,94 565,53 571,18

48 48,48 49,44 49,93 50,42 560 565,6 571,73 577,44 583,7

52,44 606,83

52,96 612,9

50,92 589,02

51,42 594,9

51,93 600,84

53,48 54,01 619,01 625,19

Cele i kierunki działań Cele szczegółowe na lata 2004 – 2014 zgodnie z WPGO:

1. Minimalizacja ilości powstawania odpadów medycznych i weterynaryjnych, 2. Eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami, 3. Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego. Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań: 1. Objęcie podmiotów z terenu gminy wytwarzających odpady medyczne i weterynaryjne zorganizowanym systemem zbiórki odpadów. 2. Wzmocnienie działania służb inspekcyjnych oraz szkolenia pracowników służby zdrowia i służb weterynaryjnych w zakresie właściwego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych przeprowadzenie kampanii edukacyjnej wśród pracowników służby zdrowia i służb weterynaryjnych, dotyczącej m.in. prawidłowej klasyfikacji odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz pożądanych zachowań w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi. 3. Organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych zwierząt (HRM). 4. Wzmożenie działalności kontrolnej w celu wyegzekwowania posiadania przez placówki medyczne i weterynaryjne wszystkich niezbędnych zezwoleń z zakresu gospodarki odpadmi oraz aktualnych umów ze specjalistycznymi firmami na zbiórkę, transport i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych W ostatnim okresie Unia Europejska zaostrzyła przepisy dotyczące przekształcania odpadów pochodzenia zwierzęcego na produkcję mączek i zakazała ich użytkowania w żywieniu zwierząt Nadzorem weterynaryjnym zostanie objęty proces powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka oraz padłych zwierząt , w tym zwłaszcza bydła, owiec i kóz oraz ich wyłączenia z łańcucha pokarmowego ludzi i zwierząt. 66

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Należy oczekiwać, że powstające w gminie Kalwaria Zebrzydowska w/w odpady będą w pełni unieszkodliwione. Nie przewiduje się budowy grzebowiska dla zwierząt na terenie gminy czy nawet powiatu wadowickiego. W woj. małopolskim funkcjonujące instalacje przeznaczone do termicznego unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych w pełni pokrywają obecne i przyszłe potrzeby w tym zakresie. 3.2.4.2 Odpady azbestowe

Do szczególnie niebezpiecznych odpadów należą materiały zawierające azbest. Znajduje się on w płytach azbestowo-cementowych falistych i płytach prasowanych płaskich (ok.13% zawartości azbestu). Płyty faliste stosowane były najczęściej do pokryć dachowych natomiast płyty płaskie stosowano w chłodniach kominowych lub do produkcji ścian osłonowych w budownictwie ogólnym i przemysłowym. Płyty płaskie jako płyty „karo” (o wymiarach 400x400) były stosowane na pokrycia dachowe lub elewacje. Rury azbestowo-cementowe wysokociśnieniowe i kanalizacyjne są stosowane często również jako przewody wentylacyjne i dymowo-spalinowe (zawartość azbestu ok. 22%). Azbest stosowany był również w elektrociepłowniach i elektrowniach: w obmurzach kotłów, a także w uszczelnieniach urządzeń poddanych wysokiej temperaturze, w zaworach, wymiennikach ciepła, w izolacji tras ciepłowniczych. W Polsce ok. 90% azbestu zużywano do produkcji wyrobów azbestowocementowych. Najwięcej azbestu zużyto w latach 70-tych w ilości ok. 60 tys. Mg/r., w latach 80-tych ilość zużytego azbestu do produkcji wyrobów azbestowo-cementowych zmniejszyła się do ok. 50 tys. Mg/r., a na początku lat 90-tych ilość ta wynosiła ok. 30 tys. Mg/r. Odpady zawierające azbest klasyfikowane są jako odpady niebezpieczne i gospodarka nimi obwarowana jest szczególnymi wymaganiami. Azbest wprowadzany do środowiska utrzymuje się w nim przez czas nie określony. Najwięcej odpadów zawierających azbest powstanie w trakcie prac remontowo-budowlanych – wymiany pokryć dachowych oraz elewacji wykonanych z wyrobów azbestowo-cementowych. Azbest stosowany był bowiem do produkcji wielu wyrobów przemysłowych. Najwięcej wyrobów azbestowo-cementowych wykorzystywano jako materiały budowlane. Ich usuwanie powoduje powstawanie pyłów azbestu. Aby przeciwdziałać temu należy stosować się do zaleceń i wymogów dotyczących bezpiecznego usuwania i postępowania z odpadami zawierającymi azbest. Azbest wprowadzany do środowiska utrzymuje się w nim przez czas nie określony. Wszystkie odpady zawierające azbest są traktowane jako zagrożenie dla zdrowia i życia. Został on uznany jako czynnik kancerogenny. Chorobotwórcze działanie azbestu powstaje w wyniku wdychania włókien azbestu, zawieszonych w powietrzu, np. w trakcie prac demontażowych płyt elewacyjnych, podczas szlifowania wyrobów, cięcia, łamania. Z uwagi na powyższe własności odpady zawierające azbest zaklasyfikowane są jako odpady niebezpieczne.

67

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów odpady zawierające azbest klasyfikowane są następująco: 06 13 04* odpady z przetwarzania azbestu 10 11 81* odpady zawierające azbest (z hutnictwa szkła) 10 13 09* odpady zawierające azbest z produkcji elementów cementowoazbestowych 15 01 11* opakowania z metali zawierające niebezpieczne , porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi, 16 02 12* zużyte urządzenia zawierające azbest 17 06 01* materiały izolacyjne zawierające azbest 17 06 05* materiały konstrukcyjne zawierające azbest Zasady postępowania z tymi odpadami reguluje ustawa o odpadach, ustawa prawo ochrony środowiska, ustawa o zakazie stosowania wyrobów azbestowych oraz rozporządzenia wykonawcze, między innymi: rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie sposobów bezpiecznego użytkowania oraz warunków usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 138, poz. 895 z 1998 r.) i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej dotyczące zasad BHP przy usuwaniu i zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 45, poz. 280 z 1998 r.). Usuwaniu wyrobów azbestowych poświęcono specjalny program – „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”, który został zatwierdzony przez Radę Ministrów dnia 14 maja 2002 roku. Zgodnie z tym programem przyjmuje się oczyszczenie do 2032 roku terytorium Polski z azbestu i usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów azbestowych. Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest jest ich składowanie, dlatego przewiduje się budowę nowych składowisk dla odpadów tego rodzaju. Poza tym w programie usuwania azbestu założono: ª opracowywanie programów usuwania wyrobów zawierających azbest na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, ª rozpowszechnienie informacji dotyczących zagrożeń powodowanych przez azbest, ª monitoring powietrza w szczególnie zagrożonych miejscach publicznych oraz oczyszczanie takich miejsc, ª monitoring usuwania oraz prawidłowego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest. Na podstawie informacji uzyskanych z Urzędu Miasta ilość płyt azbestowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska kształtuje się na poziomie 150 Mg. Wnioski zgłoszone przez mieszkańców w zakresie unieszkodliwiania materiałów budowlanych zawierających azbest są dofinansowywane. W latach 2001 – 2002 w Powiecie Wadowickim usunięto, przy dofinansowaniu ze środków PFOŚ i GW, ok. 203 tony odpadów eternitowych łącznie z 95

68

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

posesji, za kwotę ok. 180 000 zł. Odpady zostały wywiezione na składowisko w Trzemesznie i w Tarnowie przez specjalne firmy. Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska rocznie usuwany jest eternit z ok. 20 budynków co stanowi ok. 20 Mg. Odpady takie są przewożone na składowisko odpadów w Oświęcimiu. Prognozy do 2014 roku Zgodnie programem „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” przyjmuje się oczyszczenie do 2032 roku terytorium Polski z azbestu i usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów azbestowych. Należy więc do roku 2014 wyeliminować (usunąć z obiektów budowlanych) i unieszkodliwić poprzez bezpieczne zdeponowanie na składowiskach odpadów azbestowych ponad 50% wyrobów zawierających azbest znajdujących się w obiektach budowlanych na terenie gminy. Proces starzenia się eternitu i innych wyrobów zawierających azbest wymusi w najbliższym okresie przyspieszenie wymiany tych wyrobów, a co za tym idzie skokowy wzrost ilości odpadów zawierających azbest. Niedopuszczenie do niekontrolowanego zagospodarowywania tych odpadów stanowi wyzwanie dla gminy. Cele i kierunki działań Z uwagi na to, że wyroby zawierające azbest stwarzają szczególne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzkiego powinny podlegać one sukcesywnej eliminacji przy zachowywaniu specjalistycznych procedur prowadzenia prac. Nadrzędnym celem, zgodnym z „Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” jest usunięcie takich wyrobów do końca 2032 roku. Kierunki działań 1. Zintensyfikowanie unieszkodliwiania i usuwania odpadów zawierających azbest na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska (zgodnie z założeniami Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami). 2. Opracowanie harmonogramu usuwania wyrobów zawierających azbest. 3. Organizacja kampanii informacyjnej o szkodliwości wyrobów z azbestem i konieczności bezpiecznego ich usuwania. 3.2.4.3 Odpady olejowe

Źródłami powstawania odpadów olejowych jest motoryzacja i przemysł. Oleje odpadowe pochodzące z rynku motoryzacyjnego to przede wszystkim zużyte oleje silnikowe i oleje przekładniowe, a oleje odpadowe pochodzące z przemysłu to zanieczyszczone oleje hydrauliczne, przekładniowe, maszynowe, turbinowe, sprężarkowe, transformatorowe oraz grzewcze. Poza olejami odpadowymi w praktyce gospodarczej występują jeszcze odpady

69

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

zanieczyszczone olejami tj. zaolejone szlamy z separatorów olejowych oraz odstojników, szlamy z obróbki metali zawierające oleje, zużyte filtry olejowe, zaolejone zużyte sorbenty, trociny, czyściwo oraz opakowania po olejach. Generalnie powstające w gminie odpady olejowe to inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe oraz inne oleje hydrauliczne. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) oleje zostały zaklasyfikowane do grupy 13 (Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19): - 13 01 – Odpadowe oleje hydrauliczne, - 13 02 – Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe, - 13 03 – Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła, - 13 04 – Oleje zęzowe, - 13 05 – Odpady z odwadniania olejów w separatorach, - 13 07 – Odpady paliw ciekłych, - 13 08 – Odpady olejowe nie ujęte w innych podgrupach. Ocenę stanu aktualnego w zakresie gospodarki odpadowymi olejami dokonano na podstawie danych uzyskanych z bazy danych o odpadach niebezpiecznych z Urzędu Marszałkowskiego. W oparciu o uzyskane informacje stwierdzono, że ilość odpadów olejowych pochodzących od większych wytwórców z terenu gminy wynosiła w roku 20021,254 Mg. Z przedstawionej w PPGO ewidencji w zakresie wydanych zezwoleń na wytwarzanie olejów odpadowych wynika, że na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska funkcjonuje osiem podmiotów gospodarczych posiadających zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych z grupy 13 – oleje. Tabela 45. Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych z grupy 13 (oleje) na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska Lp.

1.

2.

Nazwa i adres podmiotu

Temat decyzji, rodzaj i ilość odpadów (Mg/rok)

ROK 2001 P.P.H. "JANKOR" s.c. zezwolenie na wytwarzanie odpadów Irena i Andrzej Janiccy , 34-142 niebezpiecznych Leńcze 326 130601 zaolejone czyściwo,sorbent-0,005 130107 oleje przepracowane-0,01 "Ryłko" spółka z o. o. - Zakład uaktualnienie zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych Produkcji Obuwia 34-130 Kalwaria Zebrzydowska 130106 zużyte oleje mineralne-1m3 ul.Dworcowa 19

70

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3.

4.

5.

6. 7.

8.

Firma "GLANZBUT" Sp. z o.o. zezwolenie na wytwarzanie odpadów 34-130 Kalwaria Zeb. ul. niebezpiecznych Mickiewicza 35 130601 czyściwo zaolejone-0,01 130107 oleje przepracowane-0,03 120301 skropliny z urządzenia sprężającego zawierającego olej hydrauliczny-0,1m3 ROK 2002 P.P.H. "FORMAT" Warsztat decyzja zatwierdzająca program gospodarki Produkcji Podeszew do odpadami niebezpiecznymi 130105 olej hydrauliczny-0,05 Obuwniczych 150202 zanieczyszczone czyściwo 0,01 Janusz Tatka, Władysław Tatka 34-141 Przytkowice 573 na wytwarzanie odpadów Zakład UsługowoHandlowy pozwolenie niebezpiecznych "NEW- CAR" s.c. 130208 oleje silnikowe, przekładniowe i Zdzisław Badura, Paweł Badura 34-130 Kalwaria Zebrzydowska ul. smary-1 150202 sorbenty, materiały filtracyjne , Jagiellońska 60e tkaniny do wycierania i ubrania ochronne-0,1 160107 filtry olejowe-0,05 "OPAX" s.c. Zbigniew i Jerzy pozwolenie na wytwarzanie odpadów Opyrchał niebezpiecznych 34-130 Kalwaria Zeb. Brody 70 130110 przepracowane oleje hydrauliczne-0,2 Kamieniołom Barwałd" Sp.z o.o. decyzja zatwierdzająca program gospodarki 34-124 Klecza Barwałd Dolny 310 odpadami niebezpiecznymi 130110 mineralne oleje hydrauliczne-0,25 130205 oleje silnikowe i przekładniowe i smarowe-0,2 ROK 2003 Zakład Produkcji Obuwia "PILPOL" decyzja zatwierdzająca program gospodarki Ryszard Pilch odpadami niebezpiecznymi 34-130 Kalwaria Zebrzydowska 130110 przepracowany olej hydrauliczny-0,1 Zebrzydowice 359

Odzysk i unieszkodliwianie Odpady te podawane są procesowi odzysku lub unieszkodliwiania w istniejących na terenie kraju instalacjach poza obszarem gminy. Jednym ze sposobów wykorzystania energetycznego olejów odpadowych jest ich spalanie w specjalnie do tego celu dostosowanych instalacjach. Prognozy do 2014 roku Prognozowany jest spadek możliwych do pozyskania z rynku olejów odpadowych, który związany jest z prognozowanym spadkiem zapotrzebowania na oleje świeże oraz zwiększeniem czasu ich eksploatacji. Istniejące w kraju moce przerobowe w zakresie odzysku i unieszkodliwienia podanych wyżej prognozowanych ilości powstających odpadów są wystarczające. 71

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Cele i kierunki działań Cel ekologiczny do 2014 roku

Uzyskanie odzysku olejów smarowych w wysokości przynajmniej 50% w stosunku do ilości wprowadzanej na rynek, i poziomu recyklingu w wysokości 35%. Kierunki działania Do podstawowych zadań należy zwiększenie stopnia pozyskania olejów odpadowych, szczególnie ze źródeł rozproszonych. Maksymalizacja pozyskiwania odpadowych olejów powinna być realizowana poprzez zorganizowanie zbiórki tych odpadów ze źródeł rozproszonych na poziomie gminy, w planowanych do uruchomienia Wiejskich/Miejskich Punktach Gromadzenia Odpadów. Wsparciem dla tych działań powinna być kampania propagandowo - szkoleniowa w zakresie prawidłowego postępowania z olejami odpadowymi. 3.2.4.4 Wyeksploatowane pojazdy

Szybki rozwój motoryzacji stwarza konieczność racjonalnej gospodarki odpadami pochodzącymi z eksploatacji i złomowania pojazdów. Gwałtowny wzrost liczby samochodów oraz struktura wiekowa krajowego parku pojazdów, w której znaczny procent stanowią pojazdy stare i wyeksploatowane przyczyniać się będą do stałego wzrostu odpadów samochodowych. Wycofane z eksploatacji samochody stanowią duże zagrożenie dla środowiska, zawierają bowiem oprócz metali (w tym metali ciężkich) również inne substancje, w tym niebezpieczne takie jak: oleje, płyny chłodnicze, akumulatory. Jednak wiele elementów pojazdów mechanicznych ma wartość surowcową, należą do nich m.in. złom, akumulatory, opony, szkło, tworzywo sztuczne. Ocenia się, że około 85% średniej masy pojazdu może być ponownie wykorzystane. Materiały nie nadające się do recyklingu stanowią pozostałe około 15% masy całego wraku samochodowego. Można do nich zaliczyć np. pianki poliuretanowe, dla których brak jest odpowiedniej technologii odzysku lub unieszkodliwiania, zanieczyszczona guma, masy tłumiące hałas, niektóre rodzaje tworzyw (np. izolacje kabli elektrycznych). Niezbędny jest więc recykling tych materiałów pozwalający na odzyskanie z nich składników użytecznych oraz wytwarzanie nowych wyrobów. W związku z powyższym zużyte lub nie nadające się do użytku samochody powinny być przekazywane przez ostatniego właściciela, firmom posiadającym uprawnienia wojewody do demontażu samochodów i do wydawania zaświadczeń o przyjęciu samochodu do kasacji. Wyspecjalizowane stacje demontażu samochodów usuwają substancje niebezpieczne, prowadzą odzysk materiałów, części i podzespołów mogących być ponownie wykorzystanych. Na terenie gminy nie znajdują się podmioty, które zajmują się demontażem samochodów i posiadają stosowne zezwolenia, jednakże w powiecie funkcjonują dwa takie podmioty: 72

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabela 46. Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na demontaż samochodów na terenie powiatu wadowickiego w roku 2002. LP.

Nazwa i adres podmiotu Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej 34-100 Wadowice ul. Wenecja 5 Spółdzielnia Pracy Transportowo-Motoryzacyjna "PRZEWÓZ" 34-100 Wadowice ul. Wałowa 9

Na podstawie uzyskanych danych w Wydziale Komunikacji Urzędu Miejskiego w Kalwarii Zebrzydowskiej na terenie gminy na koniec roku 2003 zarejestrowanych było 7565 samochodów. Według szacunku w Polsce wycofuje się z eksploatacji około 2 – 2,5% rocznie, ale jedynie ok. połowy z nich jest wyrejestrowywała i deponowana w firmach zajmujących się ich demontażem i recyklingiem. Jeżeli przyjąć ogólnopolski wskaźnik, to na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska będzie to odpowiednio 151 lub 189 pojazdów wycofanych z eksploatacji. Poddawane kasacji i recyklingowi jest połowa z nich, czyli odpowiednio 75 lub 94 sztuk. Za Krajowym Planem Gospodarki Odpadami można przyjąć następujące założenia: ª średnia masa 1 samochodu to ok. 0,940 Mg, ª 85,3% masy wraku samochodowego stanowią materiały przeznaczone do recyklingu materiałowego (np. złom, akumulatory, oleje, opony, szkło, guma bez zanieczyszczeń) i energetycznego (np. płyny chłodnicze i hamulcowe, guma zanieczyszczona, tworzywa sztuczne, zużyte opony). Według powyższych założeń na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska średnio rocznie powstaje w zależności od liczby pojazdów oddanych do kasacji od 70 do 88 Mg odpadów pochodzących z wraków samochodowych z czego od 58 do 75 Mg może być poddanych recyklingowi materiałowemu lub energetycznemu. Prognozy do 2014 roku Uwzględniając aktualny stan wiekowy parku pojazdów i obserwowaną tendencję wymiany starych pojazdów (głownie tych sprowadzonych z zagranicy w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych) na nowe, stwierdzić można zgodnie z Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami, że ilość zużytych samochodów na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska będzie wzrastała. Do 2007 roku ilość zużytych samochodów może ulec nawet podwojeniu w stosunku do stanu aktualnego, a po roku 2007, ilość wyeksploatowanych samochodów będzie się stopniowo zmniejszać i ich ilość w 2015 roku może osiągnąć wartości większe tylko o 20 % w stosunku do dnia dzisiejszego. Cele i kierunki działań Cel ekologiczny do 2014 roku

73

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska • Ograniczanie powstawania odpadów z pojazdów samochodowych oraz zwiększanie ich odzysku i recyklingu

Zgodnie z wymogami opracowywanej ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji – wersja projektu z dnia 18-12-2002 zakłada się: ¾ po dniu 1 stycznia 2006 r. stacja demontażu powinna osiągnąć poziom ponownego użycia i odzysku przyjętych pojazdów w wysokości nie mniejszej niż 85% średniej masy pojazdu rocznie oraz poziom ponownego użycia i recyklingu nie mniejszy niż 80% średniej masy pojazdu rocznie, ¾ dla pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1980 r. osiągnięty poziom ponownego użycia i odzysku może wynosić nie mniej niż 75% a poziom ponownego użycia i recyklingu nie mniej niż 70% średniej masy pojazdu rocznie, ¾ po dniu 1 stycznia 2015 r. poziom ponownego użycia i odzysku przyjętych pojazdów powinien wynosić nie mniej niż 95% średniej masy pojazdu rocznie oraz poziom ponownego użycia i recyklingu nie mniej niż 85% średniej masy pojazdu rocznie. Kierunki działań Dla zapewnienia prawidłowej gospodarki zużytymi pojazdami konieczne jest wzmożenie nadzoru nad sposobami postępowania z wrakami samochodowymi i podjęcie kroków w kierunku skierowania strumienia tych odpadów do firm mających uprawnienia do recyklingu pojazdów i działających w sposób nie zagrażający środowisku. Zgodnie z wymaganiami dyrektywy o postępowaniu z wyeksploatowanymi samochodami oraz z projektem ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, stacje demontażu będą zobowiązane po dniu 1 stycznia 2007 do bezpłatnego przyjmowania samochodów od ostatniego właściciela. Producenci i importerzy samochodów, w przypadku niewypełnienia obowiązku odzysku i recyklingu będą zobowiązani uiścić opłatę produktową. Środki z opłaty produktowej przeznaczone będą na dofinansowanie zadań w zakresie demontażu pojazdów, których demontażu nie wykonano na podstawie umowy z przedsiębiorcami lub organizacjami odzysku. Istotne jest również rozpropagowanie wśród mieszkańców gminy informacji o konieczności oddawania wraków samochodowych do stacji recyklingu pojazdów oraz o podmiotach gospodarczych prowadzących przedmiotową działalność. 3.2.4..5 Akumulatory i baterie

Akumulatory elektryczne i baterie galwaniczne, występujące w postaci wielko- i małogabarytowej, należą do produktów, które po zużyciu stają się odpadami o charakterze niebezpiecznym dla środowiska i zdrowia ludzi. Baterie i akumulatory są stosowane powszechnie jako przenośne źródła prądu. Akumulatory wielkogabarytowe dzielone są na: ª kwasowo-ołowiowe, 74

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

ª

niklowo-kadmowe.

Baterie i akumulatory małogabarytowe można podzielić na: ª ª

baterie: alkaliczne, manganowe, litowe, srebrowe, akumulatory: niklowo-kadmowe, wodorkowe, litowe.

Głównym źródłem akumulatorów ołowiowych są środki transportu. Na podstawie ilości zarejestrowanych pojazdów, średniego okresu użytkowania akumulatora oraz średniej masy akumulatora oszacowano ilość powstawania zużytych akumulatorów ołowiowych w 2003 r. Biorąc pod uwagę okres wymiany akumulatorów na 3,5 roku, oraz wagę akumulatora do samochodu osobowego (12 kg) w 2003 roku powstało około 25,9 Mg zużytych akumulatorów. Natomiast w sektorze przemysłowym ilość zużytych baterii i akumulatorów ołowiowych wynosi 0,16 Mg. Odzysk i unieszkodliwianie baterii i akumulatorów Obowiązek odzysku z rynku zużytych baterii i akumulatorów został nałożony na podmioty wprowadzające je na rynek, a egzekwowanie jest przy zastosowaniu opłaty produktowej. Zużyte akumulatory ołowiowe poddawane są procesom technologicznym mającym na celu odzysk ołowiu i kwasu siarkowego. Przerób tych odpadów przeprowadzany jest głównie poza terenem województwa, a mianowicie w przedsiębiorstwie „Orzeł Biały” S.A. w Bytomiu ( moc przerobowa 100 tys. Mg akumulatorów) oraz w „Baterpol” Sp. z o.o. w Świętochłowicach (moc przerobowa 70 tys. Mg). Istniejące moce przerobowe znacznie przekraczają zapotrzebowanie na przerób akumulatorów ołowiowych w kraju, którego wielkość szacowana jest na około 70 tys. Mg. Obie firmy posiadają sieć zbierania zużytych akumulatorów oraz pośredniczą w wyposażeniu odbiorców w kwasoodporne pojemniki do transportu akumulatorów. Prognozy do 2014 roku Dzięki edukacji ekologicznej oraz poprzez egzekwowanie obowiązujących przepisów wraz z wprowadzeniem opłaty depozytowej zakładamy wzrost odzysku akumulatorów i baterii. Cele i kierunki działań Odzysk z rynku 100% akumulatorów ołowiowych oraz pozostałych baterii i akumulatorów zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 roku w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. Nr 69, poz.719) w ilości: ª akumulatory Ni-Cd małogabarytowe – 60%, ª akumulatory Ni-Cd małogabarytowe – 45% ª pozostałe baterie (z wyłączeniem cynkowo-węglowych i alkalicznych) – 30%. 75

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Kierunki działań Niezbędne jest usprawnienia gospodarki akumulatorami i bateriami poprzez zorganizowanie ich zbiórki z rozproszonych miejsc powstawania. Obowiązek odzysku z rynku zużytych baterii i akumulatorów został nałożony na podmioty wprowadzające je na rynek, a egzekwowany jest przez zastosowanie opłaty produktowej. Wskazane jest również rozpowszechnienie wśród społeczeństwa wiedzy na temat zasad prawidłowego postępowania z bateriami i akumulatorami oraz zagrożeń wynikających w przypadku ich nieprzestrzegania. 3.2.4..6 Odpady zawierające PCB

Krajowe przepisy prawne definiują PCB w następujący sposób: “PCB – rozumie się przez to polichlorowane difenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachlorodifenylometan,monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005 % wagowo łącznie”. PCB zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska. Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku. PCB były szeroko stosowane w wielu gałęziach przemysłu, przede wszystkim w przemyśle energetycznym, jako materiały elektroizolacyjne i chłodzące w kondensatorach i transformatorach, jako ciecze sprężarkowe i hydrauliczne. Źródłem wytwarzania odpadów zawierających PCB są operacje wymiany płynów transformatorowych, cieczy sprężarkowych hydraulicznych, a także wycofywanie z eksploatacji transformatorów i kondensatorów oraz innych urządzeń zawierających PCB, wyprodukowanych w latach 1960-1985. Na mocy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 24.06.2002 roku (Dz. U. Nr 96 poz. 860) podmioty gospodarcze zobligowane były do przeprowadzenia inwentaryzacji urządzeń zawierających PCB w ilości powyżej 5 dm3 (eksploatowanych i wycofanych z eksploatacji) oraz odpadów PCB w terminie do 31.12.2002 roku i przedłożenia informacji o wynikach inwentaryzacji Wojewodzie. Pomimo, że obowiązek inwentaryzacji PCB w naszym kraju został wprowadzony na mocy w/w rozporządzenia niestety do chwili obecnej nie inwentaryzowano wszystkich będących w eksploatacji urządzeń zawierających PCB. Obecnie brak jest pełnego rozeznania o ilości urządzeń zawierających PCB oraz magazynowanych odpadach na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska urządzeń zawierających PCB. Odzysk i unieszkodliwianie Urządzenia zawierające PCB są unieszkodliwiane tylko zagranicą (Francja, Belgia), natomiast w krajowych instalacjach realizowana jest dekontaminacja płynów zawierających PCB z transformatorów oraz innych urządzeń elektroenergetycznych.

76

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Prognozy do 2014 roku Zgodnie z obowiązującym prawem do końca 2010 r. mają zostać oczyszczone wszelkie instalacje zawierające ww. substancje. Cele i kierunki działań Całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB ze środowiska do 2010 roku poprzez kontrolowane unieszkodliwienie PCB oraz dekontaminację lub unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB.

Kierunki działań ª przeprowadzenie akcji informacyjno-szkoleniowej w zakresie zagrożeń stwarzanych przez PCB, ª przeprowadzenie inwentaryzacji urządzeń technicznych zawierających PCB, ª organizacja systemu selektywnego zbierania PCB.

3.2.4.7 Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć

Odpady niebezpieczne w postaci lamp fluorescencyjnych powstają w wyniku wymiany zużytych świetlówek na terenie hal produkcyjnych i pomieszczeń biurowych. Odpad ten zaliczany jest do odpadów niebezpiecznych, ponieważ oprócz szkła, końcówek aluminiowych oraz proszku luminoforowego (fosforowego) w jego skład wchodzi również metaliczna rtęć. Największym wytwórcą tych odpadów w gminie Kalwaria Zebrzydowska jest firma Glanzbut sp. z o.o. Według posiadanych danych w 2002 r. wytworzono w niej lamp fluroescencyjnych i innych odpadów zawierających rtęć w ilości 0,015 Mg.

3.2.4.8 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne

Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne generalnie pochodzą z dwóch źródeł: gospodarstw domowych oraz innych użytkowników – przemysł, instytucje, biura, szpitale, handel, inni. Udział poszczególnych grup urządzeń elektrycznych i elektronicznych jest trudny do określenia. Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska nie działa zorganizowany system selektywnej zbiórki i recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, co powoduje, że nie ma żadnych danych statystycznych dotyczących zużytego sprzętu i w większości odpady te trafiają na składowisko odpadów komunalnych i do składnic złomu metalowego. Obecnie szacuje się, że ok. 90% zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest lokowane na składowiskach komunalnych bez prowadzenia wstępnej segregacji. Ze względu na niejednokrotnie nieprawidłowe uszczelnienie składowisk wiele związków toksycznych przenika do wód gruntowych, a

77

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

następnie do organizmów żywych. Proekologiczne podejście do zagospodarowania zużytych urządzeń nakazuje przedłużanie okresu użytkowania.

Prognoza – zgodnie z założeniami WPGO W ostatnich latach ilość złomowanych urządzeń elektrycznych i elektronicznych wyraźnie wzrasta . Jest to wynikiem szybkiego postępu technologicznego i tym samym szybkiego starzenia się eksploatowanych urządzeń. Dotyczy to głownie sprzętu komputerowego, ale także sprzętów gospodarstwa domowego, urządzeń radiowych i telewizyjnych, wyposażenia biur itp. Dynamika wzrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest znacznie wyższa niż innych rodzajów odpadów. Wg KPGO dynamika przyrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest trzykrotnie wyższa od pozostałych odpadów. Na podstawie badań w krajach Unii Europejskiej zakłada się, że ilość tych odpadów wzrasta o 3÷5% w skali roku. Charakterystyka jakościowa (skład materiałowy) tych odpadów będzie ulegała zmianie min. na skutek ograniczania stosowania substancji niebezpiecznych. Cele i kierunki działań Stworzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych jak i ich odzysku i recyklingu oraz zapewnienie oddzielania w pierwszej kolejności substancji, materiałów i elementów będących odpadami niebezpiecznymi. Odzysk i recykling freonów (substancji zubożających warstwę ozonową) z zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych (klimatyzacyjnych, chłodniczych, zamrażających) zgodnie z poziomami odzysku i recyklingu do 2007 roku określonymi w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 roku w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych. Sytuację w tym zakresie powinna poprawić obowiązująca od 1 lipca 2002 r. ustawa z dnia 2 marca 2001 r o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową (Dz.U. Nr 52, poz. 537 i Nr 100, poz. 1085), która zakazuje składowania urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych itp. zawierających CFC i HCFC. Wytwarzający tego typu odpady mają obowiązek odzyskać substancje kontrolowane. Kierunki działań ª Organizacja selektywnej zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych na terenie gminy. Proponowany system zbiórki: ª z gospodarstw domowych – poprzez sklepy, odbiór obwoźny lub dostarczanie do punktów zbiórki odpadów (M/WPGO, ZZO). ª od podmiotów gospodarczych – poprzez dystrybutorów sprzętu elektronicznego, dostarczanie do punktów zbiórki odpadów (Miejskie/ Wiejskie

78

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Punkty Gromadzenia Odpadów, Zakład Zagospodarowania Odpadów) lub bezpośrednio do zakładów recyklingu i demontażu, ª Rozwój działań w zakresie przedłużanie okresu użytkowania a mianowicie: przekazywanie starszego typu sprzętu innym użytkownikom, konserwacja i naprawa czy odnowa (modernizacja) przy współudziale producentów, organizacji pozarządowych. 3.2.4.9 Pestycydy

Pestycydy są chemicznymi środkami ochrony roślin i środkami chroniącymi żywność lub człowieka przed szkodnikami. Odpady te pochodzą z: ¾ przeterminowanych preparatów, które zostały wycofane z obrotu i zdeponowano w mogilnikach lub magazynach środków ochrony roślin, ¾ bieżącej produkcji, dystrybucji i stosowania w rolnictwie. Aktualnie racjonalną gospodarkę środkami ochrony roślin (ś.o.r.) tj. nabywanie w ilościach niezbędnych dla bieżących potrzeb, wymusiły wysokie ceny środków. W efekcie przeterminowaniu ulegają nieznaczne ilości środków ochrony roślin. Powstają natomiast odpady opakowaniowe po ś.o.r. Odpady te trafiają głównie do strumienia odpadów komunalnych. Zgodnie z Ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych producenci i importerzy są zobowiązani do odbierania na własny koszt opakowań wielokrotnego użytku, w tym opakowań po wykorzystanych ś.o.r. Powinno to doprowadzić do przechwycenia tego rodzaju odpadów. System zbierania oparty będzie o punkty sprzedaży. Problemem są również tzw. mogilniki w których deponowano w latach 70-tych przeterminowane środki roślin oraz opakowania po nich. Miejsca te były najczęściej nie przystosowane do deponowania tego rodzaju odpadów. Jak dotąd nie wykonano szczegółowej inwentaryzacji przeterminowanych środków ochrony roślin czy opakowań po nich, które zalegają na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska, w której nie istnieją magazyny przeterminowanych środków ochrony roślin.

Prognozy do 2014 roku Trudno jest oszacować ilości przeterminowanych pestycydów, jakie muszą być unieszkodliwione w najbliższych latach. Wymaga to wykonania szczegółowej inwentaryzacji źródeł zalegania lub powstawania Cele i kierunki działań ¾ Stworzenie systemu selektywnej zbiórki przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań po nich.

79

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

¾ Stworzenie systemu zagospodarowania przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań po nich. Kierunki działań ¾ Organizacja selektywnej zbiórki przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowań po nich. Systemy zbiórki: ª z gospodarstw domowych – poprzez sklepy lub punkt zbierania odpadów niebezpiecznych, ª od podmiotów gospodarczych – poprzez dystrybutorów pestycydów. 3.2.4.10 Farby i lakiery

Odpady farb i lakierów powstają zarówno w dużych zakładach, zajmujących się produkcją farb, klejów oraz działalnością poligraficzną, jak również w licznych, rozproszonych zakładach produkcyjnych i usługowych, należących generalnie do wszystkich branż przemysłowych. Ilość odpadów grupy 08 wynosiła 7,64 Mg rocznie, z czego ilość odpadów z produkcji, przygotowania, obrotu oraz stosowania i usuwania farb i lakierów (podgrupa 08 01) wynosiła 4,83 Mg. Największym wytwórcą są Kalwaryjskie Zakłady Meblowe „Mebloforn”. Należy zdawać sobie sprawę, że podana wartość odpadów podgrupy 08 01 jest zaniżona, z uwagi na pomięcie w sprawozdawczości strumienia odpadów pochodzących od wytwórców indywidualnych. Odpady z tego źródła trafiają niestety najczęściej na składowiska komunalne. Prognozy wskazują, że ilość odpadów farb i lakierów nie powinna znacząco wzrastać. Przewiduje się natomiast spadek ich toksyczności. Należy również dążyć do zminimalizowania ilości powstałych odpadów oraz ograniczenia ich szkodliwości poprzez m.in.: • zastępowanie tradycyjnych materiałów farbami wodnymi i wyrobami lakierniczymi o wysokiej jakości, • stosowanie farb proszkowych oraz materiałów malarskich utwardzonych radiacyjnie, • ograniczanie stosowania materiałów malarskich zawierajęcych rozpuszczalniki organiczne.

4. Harmonogram realizacji zadań oraz możliwości pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć przewidzianych w planie Proponowane przedsięwzięcia w dziedzinie gospodarowania odpadami w gminie Kalwaria Zebrzydowska obejmują szereg działań pozainwestycyjnych oraz zadań inwestycyjnych. Zadania pozainwestycyjne dotyczą przede wszystkim :

80

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

- zintensyfikowanie działań organizacyjnych umożliwiających rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych z wyodrębnieniem surowców wtórnych, odpadów biodegradowalnych oraz niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, - podjęcia działań związanych ze zwiększeniem skuteczności istniejącego i przyszłościowego systemu gospodarki odpadami, - opracowania i wdrożenia rozwiązań organizacyjnych zapewniających właściwe bieżące zarządzanie strumieniami odpadów (pozwolenia, organizacja systemów zbiórki, transportu i przerobu, ewidencja, rejestracja, monitoring), - opracowania programów likwidacji odpadów niebezpiecznych (zawierających substancje niebezpieczne, głównie metale ciężkie i trwałe zanieczyszczenia organiczne), - monitoring posiadaczy niebezpiecznych odpadów medycznych i weterynaryjnych w zakresie przestrzeganiem przepisów dotyczących gospodarki tymi odpadami, - realizacji gminnego programu usuwania azbestu, - inwentaryzacji i oceny zagrożeń oraz problemów wymagających rozwiązania, - propagowania nowoczesnych technik odzysku i unieszkodliwiania odpadów (BAT), - inicjowania konieczności wdrażania w przedsiębiorstwach zasad „czystej produkcji” i „zarządzania środowiskowego”, - wdrażania mechanizmów ekonomicznych stymulujących właściwe zagospodarowanie odpadów, - sposobów pozyskiwania funduszy na realizację zaplanowanych przedsięwzięć, - edukacji i szkolenia, szczególnie w zakresie zmian w prawodawstwie i postępowania z odpadami niebezpiecznymi. Zadania inwestycyjne obejmują przedsięwzięcia w zakresie budowy niezbędnego potencjału technicznego warunkującego właściwe zagospodarowanie odpadów jak np. budowa obiektów związanych z unieszkodliwianiem odpadów (składowisko odpadów), zagospodarowaniem odpadów (ZZO), zbiórką i segregacją odpadów niebezpiecznych (WPZO/MPZO), zakup i instalacja urządzeń, środki transportu, likwidacja obiektów wyeksploatowanych stwarzających szczególne zagrożenie niekontrolowanym uwalnianiem się substancji niebezpiecznych, w tym nielegalnych wysypisk odpadów. Aby podejmowane działania pozainwestycyjne i inwestycyjne przyniosły wymierne efekty ekologiczne i ekonomiczne muszą one być w pełni zgodne z działaniami sprecyzowanymi w m. in. Planie Gospodarki Odpadami dla powiatu wadowickiego oraz województwa małopolskiego.

4.1 Harmonogram realizacji przedsięwzięć krótkookresowych 2004 – 2006 1. Rekultywacja i zamknięcie wysypiska odpadów komunalnych w ZebrzydowicachBieńkowicach (są projekty rekultywacji tego składowiska). 2. Budowa gminnego lub międzygminnego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. 81

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

3. Osiągnięcie możliwości objęcia zorganizowanym zbieraniem odpadów wszystkich mieszkańców miast i 95% mieszkańców terenów wiejskich. 4. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: - papieru i tektury: - szkła: - tworzyw sztucznych: - metali: - opakowań wielomateriałowych: 5. Wprowadzenie systemu zbiórki i skierowanie do odzysku: - odpadów wielkogabarytowych: - odpadów budowlanych: - odpadów niebezpiecznych (z grupy odpadów komunalnych). 6. Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów. 7. Promowanie kompostowania we własnym zakresie odpadów biodegradowalnych na terenach wiejskich i miejskich z zabudową jednorodzinną. 8. Przeznaczenie do kompostowania odpadów z pielęgnacji terenów zielonych. 9. Wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji na terenach miejskich z zabudową wielorodzinną. 10. Poddanie odzyskowi odpadów ulegających biodegradacji, całkowity odzysk tych odpadów powinien wynosić w roku 2006 - 540 Mg łącznie z odpadami zagospodarowanymi we własnym zakresie przez gospodarstwa domowe. 11. Udział w organizacji ponadlokalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów w ramach powiatu wadowickiego obszar 11. 12. Ograniczenie składowania odpadów komunalnych - przeznaczenie do deponowania na składowisku nie więcej niż 80% wytworzonych odpadów komunalnych. 13. Bieżąca likwidacja dzikich wysypisk odpadów. 14. Zagospodarowanie powstających osadów ściekowych dostępnymi metodami: - kompostowanie wraz frakcją organiczną odpadów komunalnych, - wykorzystanie osadów ściekowych o odpowiednich parametrach w celach nawozowych i w rekultywacji, - deponowanie osadów na składowiskach odpadów komunalnych. 15. Wprowadzanie systemu zagospodarowania odpadów opakowaniowych i odpadów poużytkowych wynikającego z Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U.2001.63.638). Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U.2001.63.639). 16. Wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji. 82

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

4.2 Zadania strategiczne długookresowe 2007 – 2014 1. Osiągnięcie możliwości objęcia zorganizowanym zbieraniem odpadów wszystkich mieszkańców gminy. 2. Dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: - papieru i tektury: - szkła: - tworzyw sztucznych: - metali: - opakowań wielomateriałowych: 3. Rozwój systemu zbiórki i odzysku: - odpadów wielkogabarytowych: - odpadów budowlanych: - odpadów niebezpiecznych (z grupy odpadów komunalnych). 4. Osiągnięcie w roku 2014 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów. 5. Zorganizowanie gminnego punktu zbiórki i magazynowania wysegregowanych surowców wtórnych, odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych. 6. Rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji na terenach miejskich z zabudową wielorodzinną. 7. Poddanie dodatkowemu odpadów ulegających biodegradacji, całkowity odzysk tych odpadów powinien wynosić w roku 2014 - 1223 Mg łącznie z odpadami zagospodarowanymi we własnym zakresie przez gospodarstwa domowe. 8. Organizacja i udział w tworzeniu ZZO w ramach powiatu wadowickiego i oświęcimskiego - obszar 7. 9. Dalsze ograniczenie składowania odpadów komunalnych - przeznaczenie do deponowania na składowisku nie więcej niż 57 % wytworzonych odpadów komunalnych. 10. Likwidacja dzikich wysypisk odpadów. 11. Wzrost zagospodarowania osadów ściekowych poprzez kompostowanie i ograniczenie deponowania na składowisku. 12. Rozwój systemu zagospodarowania odpadów opakowaniowych i odpadów poużytkowych wynikającego z: Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U.2001.63.638). Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U.2001.63.639). 13. Rozwój bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji, maksymalizacja gospodarczego wykorzystania odpadów przemysłowych.

83

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

W obszarze odpadów z działalności gospodarczej obowiązki zagospodarowania czy odzysku spoczywają na podmiotach gospodarczych. W tabeli poniżej przestawiono do zrealizowania zadania (lata 2004-2015) w gminie Kalwaria Zebrzydowska z zakresu gospodarki odpadami wraz z szacunkowymi kosztami, terminem realizacji oraz wskazaniem źródeł ich finansowania. W tabeli oznaczono: W – zadania własne Ws – zadania wspierane K – zadania koordynowane + – okres realizacji (zadania mogą być realizowane: do końca roku 2007, w perspektywie długoterminowej do 2015 lub w jednym i drugim interwale czasowym).

84

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

L. p.

Opis przedsięwzięcia

Zamknięcie i rekultywacja eksploatowanego wysypiska odpadów komunalnych. Budowa nowego składowiska odpadów innych niż 2 niebezpieczne i obojętne (gminnego lub międzygminnego). 1

Objęcie wszystkich mieszkańców gminy 3 selektywną zbiórką odpadów użytkowych.

Jednostka odpowiedzialna

Tabela 47. Przewidywane zadania do realizacji w gospodarce odpadami na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w latach 2004 –2014

Urząd Miasta

Termin realizacji zadania do roku 2008

do roku 2015

X

Szacowane Charakter koszty zadania ogółem [PLN] 650 000

W

Partnerzy

Źródła finansowania

WFOŚiGW

Środki własne, WFOŚiGW, NFOŚiGW Środki UE

Urząd Miasta

X

10 000 000

W

Inne gminy NFOŚiGW, WFOŚiGW

Środki własne Środki UE WFOŚiGW, NFOŚiGW Środki innych Gmin

Urząd Miasta

Utworzenie punktu gromadzenia odpadów 4 wielkogabarytowych na terenie gminy

Urząd Miasta

Prowadzenie działalności edukacyjnej w zakresie selektywnego gromadzenia 5 odpadów oraz ich segregacji „u źródła” i ograniczania ich powstawania.

Urząd Miasta Organizacje ekologiczne

X

X

2500 000

X

X

b.d.

X

40 000

85

K

Firmy zajmujące się odbiorem i transportem odpadów

WFOŚ PFOŚiGW Środki własne

Ws

NFOŚiGW, WFOŚiGW

środki własne gminy, inwestorów, WFOŚiGW, dofinansowanie z budżetu powiatu w miarę posiadanych środków

Ws

ODR NFOŚiGW, WFOŚiGW Szkoły

Środki własne Kuratorium Oświaty WFOŚiGW, NFOŚiGW, inni sponsorzy

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych. 6 Tworzenie gminnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON) Tworzenie punktów odbioru 7 odpadów niebezpiecznych przy sieci handlowej (apteki, sklepy z farbami itd..) Budowa instalacji do suszenia osadów ściekowych przy 8 oczyszczalni w Kalwarii Zebrzydowskiej 9

Inwentaryzacja zużytych opon.

Urząd Miasta przedsiębiorcy

X

Urząd Miasta

b.d.

X

środki własne inwestorów, NFOŚiGW, WFOŚiGW

K

K

NFOŚiGW, WFOŚiGW

b.d.

Urząd Miasta Przedsiębiorcy

X

b.d.

X

środki własne inwestorów, WFOŚiGW

b.d.

X

X

NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ,

NFOŚiGW, WFOŚiGW, WIOŚ

Urząd Miasta MPWiK

Organizacja i rozwijanie systemu zbierania odpadów 10 niebezpiecznych wydzielanych Urząd Miasta przez mieszkańców z odpadów komunalnych oraz ze szkół na terenie gminy. Rozwijanie i wspieranie Urząd Miasta 11 indywidualnych form utylizacji Przedsiębiorcy odpadów organicznych. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych oraz Urząd Miasta 12 wycofanych z eksploatacji przedsiębiorcy urządzeń elektrycznych i elektronicznych

K

środki własne gminy, powiatu, WFOŚiGW, PFOŚiGW, GFOŚiGW, środki pomocowe UE, środki przedsiębiorców

b.d.

Ws

K

Zakłady Prywatni inwestorzy Szkoły

Środki własne

Środki własne NFOŚiGW WFOŚiGW PFOŚiGW Środki UE

X

X

b.d.

X

b.d.

86

K

K

-

Środki własne PFOŚiGW

Środki własne PFOŚiGW,

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Wprowadzenie na terenie Gminy systemu odbioru odpadów 13 biodegradowalnych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych. Wdrożenie systemu pełnej i 14 wiarygodnej ewidencji zbieranych odpadów. Utrzymywanie czystości na 15 szlakach turystycznych na

terenie gminy. Opracowanie planu inwentaryzacji i wdrożenie na 16 terenie gminy programu usuwania azbestu wraz z monitoringiem. Propagowanie systemu zagospodarowania odpadów 17 opakowaniowych powstających na terenie gminy Szacowane nakłady

Urząd Miasta

X

100 000

K

-

Środki własne Dotacje Kredyty WFOŚiGW

100 000

Ws

Wojewoda Małopolski

X

b.d.

K

Nadleśnictwo

X

X

200 000

W

Firmy

X

X

b.d.

K

Urząd Miasta

X

Urząd Miasta Właściciele terenów

X

Urząd Miasta Właściciele obiektów

Urząd Miasta

Razem

13590000

87

PFOŚiGW

Środki własne WFOŚiGW PFOŚiGW Środki odpowiedzialnego podmiotu

Środki własne Środki własne PFOŚiGW WFOŚiGW NFOŚiGW

Środki własne

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

5. Niezbędne koszty związane z realizacją planu gospodarki odpadami w gminie Kalwaria Zebrzydowska i możliwości finansowania Niezbędne dla realizacji założonych działań koszty wyliczono na podstawie kosztów jednostkowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca i na 1 Mg wytworzonych odpadów komunalnych zamieszczonych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami oraz w oparciu o oszacowania nakładów finansowych niezbędnych do realizacji Zakładu Zagospodarowania Odpadów obsługującego obszar 11 – powiat wadowicki, dokonanych w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Koszty inwestycyjne Zadaniami strategicznymi realizowanymi w okresie 2004 – 2014 wymagającymi inwestycji będą: 1. Rekultywacja wysypiska odpadów komunalnych w Zebrzydowicach - Bieńkowicach – koszt 650 000 zł 2. Budowa gminnego lub międzygminnego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne – koszt około 10 000 000 zł. 3. Zorganizowanie gminnego systemu (punktu) zbiórki i magazynowania wysegregowanych surowców wtórnych, odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych. Dodatkowo przewidziano że w latach 2004 – 2006 gmina Kalwaria Zebrzydowska weźmie udział w realizacji przedsięwzięć w ramach ZZO – obszar nr 11 (powiat wadowicki). W WPGO oszacowano koszty inwestycyjne, którymi będą obciążone poszczególne obszary. Dla obszaru 11 (gminy powiatu wadowickiego) koszty te zestawiono w tab. 47. Tabela 47. Szacunkowe koszty inwestycyjne dla ZZO obszaru 11 (powiat wadowicki) w latach 20042006 Szacunkowe koszty w poszczególnych latach w tys. PLN 2004 2005 2006 2 000 8 000 5 000

Zakładając, że udział w kosztach inwestycyjnych dla gminy Kalwaria Zebrzydowska będzie wynosił 6 % w kosztach inwestycyjnych obszaru 11, obliczono szacunkowe koszty inwestycyjne w gospodarce odpadami komunalnymi, którymi będzie obciążona gmina w ramach ZZO – obszar 11 (powiat wadowicki).

88

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabela 48. Szacunkowe koszty inwestycyjne dla gminy Kalwaria Zebrzydowska w ramach ZZO obszaru 11 (powiat wadowicki), w latach 2004-2006 Szacunkowe koszty w poszczególnych latach w tys. PLN 2004 2005 2006 0 480 300

Określone w tabelach 5.1 oraz 5.2 koszty inwestycyjne ZZO są jedynie wartościami szacunkowymi i nie określają wysokości środków zabezpieczonych na ten cel w budżecie Gminy. W tab. 5.3. Oszacowano łącznie koszty inwestycyjne zadań własnych gminy Kalwaria Zebrzydowska na rekultywację wysypiska odpadów komunalnych w w Zebrzydowicach Bieńkowicach oraz rozpoczęcie prac przygotowawczych pod budowę nowego składowiska – Kalwaria Zebrzydowska Tabela 49. Łączne realne koszty inwestycyjne dla gminy Kalwaria Zebrzydowska w latach 2004-2006 Szacunkowe koszty w poszczególnych latach w tys. PLN 2004 2005 2006 0 350 500

Szacunkowe koszty eksploatacyjne Jednym z podstawowych elementów rozpatrywanych w ramach niniejszego planu są koszty. Koszty funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi przyjęto w modelu symulacyjnym zastosowanym dla Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. Tabela 50. Szacunkowe koszty świadczonych usług w zakresie odpadów komunalnych.

jednostkowa

2006

2010

2014

Koszt całkowity [zł] 2006 2010 2014

zł./Mg

50,0

430

598

752

21500

29900

37600

zł/Mg/km

0,5

5560

5956

6400

2780

2978

3200

zł./Mg

70,0

5130

5358

5648

359100 375060 395360

Kompostowanie

zł./Mg

110,0

1634

1756

1863

179740 193160 204930

Składowanie

zł./Mg

40,0

4336

3991

3648

173440 159640 145920

zł.

-

17090

17659

18311

736560 760738 431210

Rodzaj procesu Zbieranie odpadów Transport odpadów Sortowanie

Razem

Jednostka

Cena

Ilość odpadów w latach

89

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabela 51 . Szacunkowe koszty gospodarki pozostałymi odpadami

Rodzaj procesu

Wskaźnik kosztów odzysku unieszkodliwiania odpadów [zł/Mg]

Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych Odzysk i unieszkodliwianie odpadów wielkogabarytowych Odzysk i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych Razem:

i

Jednostkowy koszt zbiórki i wywozu [zł/Mg]

122

50

164

80

636

200

-

-

Sumaryczny koszt odzysku i unieszkodliwiania [zł] w latach 2014 2006 2010 2014

Ilość Mg odpadów odzyskanych w latach [Mg] 2006

2010

190

473

665

92

178

94

11

25

26

293

676

785

32680

81356

114380

20608

43432

22936

9196

20900

21736

62484 145688 159052

Tabela 52. Średnie szacunkowe koszty eksploatacyjne systemu uwzględniającego wszystkie wytwarzane na terenie Gminy Kalwaria Zebrzydowska odpady (zł/rok) Rok

Koszty ogółem (zł)

2006 2010 2014

799044 906426 590262

Na 1 mieszkańca/rok 41,35 46,5 30,0

Przeprowadzone wyliczenia wskazują, że w przeliczeniu na 1 mieszkańca koszty eksploatacyjne wyniosą rocznie w latach 2004 – 2014 odpowiednio 30,0 – 41,35 zł.

6. Zasady i możliwości finansowania Planu. Koszty inwestycyjne Zakres przewidywanych inwestycji obejmujących nie tylko obiekty infrastruktury, ale także maszyny i urządzenia stanowiące środki trwałe (samochody specjalistyczne, maszyny i urządzenia, pojemniki) powinien być przedmiotem studium wykonalności inwestycji. Celem analizy kosztów jest określenie realności wykonania zamierzonych przedsięwzięć zarówno pod kątem ich sfinansowania, jak i konsekwencji finansowych wdrożenia, a więc poziomu 90

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

niezbędnych do pokrycia kosztów eksploatacji cen usług. Koszty inwestycji mogą być pokrywane z następujących źródeł: ª płaty odbiorców usług - stanowią dość pewne źródło środków finansowych pod warunkiem, że ich poziom pozwala na pokrycie całości kosztów eksploatacyjnych i inwestycyjnych w skali roku, ª środki własne budżetów gmin - jest to najtańszy, bo bezzwrotny, dotacyjny środek finansowy. Konieczne jest uwzględnienie tego typu wydatków w budżetach gmin, co powoduje, że wydatki takie muszą być odpowiednio wcześniej planowane (najpóźniej jesienią na kolejny rok); dotacje ze źródeł zewnętrznych - dotacje ze źródeł krajowych, głównie z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska; dotacje ze źródeł zagranicznych mają znaczenie marginalne; pożyczki z funduszy celowych i kredyty preferencyjne - są podstawowym źródłem środków na inwestycje w dziedzinie ochrony środowiska w warunkach polskich. Pożyczek udziela Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz na zbliżonych zasadach Fundusz Wojewódzki. Przedsięwzięcia finansowane przez NFOŚiGW muszą spełniać następujące kryteria: - zgodność z polityką ekologiczną państwa, - efektywności ekologicznej, - efektywności ekonomicznej, - uwarunkowań technicznych i jakościowych, - zasięgu oddziaływania, - wymogów formalnych. Samorządy terytorialne mogą uzyskiwać pożyczki na pokrycie 70% kosztów zadania. Znaczna część pożyczki może zostać umorzona po zrealizowaniu inwestycji w planowanym terminie (umorzona kwota musi zostać przeznaczona na inne działanie proekologiczne). Najniższe możliwe do uzyskania oprocentowanie wynosi 0,2 kredytu refinansowego. Preferencyjne kredyty, bez możliwości umorzeń, oferuje Bank Ochrony Środowiska. Dla gmin kredyty przyznawane są na poziomie 0,2 stopy kredytu refinansowego. Okres spłaty do 4 lat, możliwa karencja 1.5 roku. W obu instytucjach finansowych odsetki są płatne od momentu uruchomienia kredytu. Pożyczki i preferencyjne kredyty są zazwyczaj udzielane na krótkie okresy - do kilku lat. Powoduje to znaczne skumulowanie kosztów finansowych obsługi zadłużenia, skutkujące znaczną podwyżką cen usług (jeżeli koszty finansowe są ich elementem) lub dużymi wydatkami z budżetu gmin. Komercyjne kredyty bankowe - ze względu na duże koszty finansowe związane z oprocentowaniem, nie powinny być brane pod uwagę jako podstawowe źródła finansowania inwestycji, lecz jako uzupełnienie środków z pożyczek preferencyjnych. Samorządy są

91

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

obecnie postrzegane przez banki jako interesujący i wiarygodni klienci, stąd dostęp do kredytów jest coraz łatwiejszy. Emisja obligacji komunalnych - emisja papierów wartościowych jest jeszcze jednym sposobem zadłużania w celu pozyskania kapitału. Obligacje mogą być emitowane w przypadku, jeżeli dają szansę pozyskania środków taniej niż kredyty bankowe, a pożyczki preferencyjne nie są możliwe do pozyskania. Udział kapitałowy lub akcyjny - polega na objęciu udziałów finansowych w przedsięwzięciu inwestycyjnym przez podmioty prywatne lub publicznych inwestorów instytucjonalnych (fundusze inwestycyjne). Koszty eksploatacyjne Podstawowym źródłem przychodów są opłaty za wywóz odpadów i opłaty za ich przyjęcie do składowania bądź unieszkodliwienia. Uzupełniającymi źródłami przychodów są wpływy z tytułu sprzedaży: - surowców wtórnych, - kompostu, - energii ze spalania odpadów, - biogazu ze składowiska. Coraz częściej za przychody uważa się również uniknięte koszty transportu, składowania lub przerobu odpadów w efekcie działań związanych z minimalizacją i unikaniem powstawania odpadów (akcje edukacyjne). Prawidłowo przyjęta i stosowana cena usuwania i składowania odpadów powinna uwzględniać: ª pokrycie całości kosztów związanych z bieżącą, technologiczną i organizacyjną eksploatacją obiektów gospodarki odpadami, ª pokrycie kosztów finansowych inwestycji jako zwrot zobowiązań zaciągniętych przy realizacji inwestycji (spłata odsetek, rat kapitałowych, wykup obligacji), ª rozsądny zysk przedsiębiorstw realizujących usługi. Koszty segregacji (odzysku) surowców wtórnych ze strumienia odpadów komunalnych mogą być: - dofinansowane z budżetów gminnych, - dodatkowym elementem cenotwórczym opłaty za przyjęcie odpadów na składowisko lub ich unieszkodliwienie (koszty w tym przypadku są ponoszone bezpośrednio przez wytwórców odpadów tj. mieszkańców i jednostki organizacyjne).

92

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Możliwe źródła finansowania: Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej: • • • •

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie Powiatowe Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich, powiatowych i gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.). Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej działa od 1989 r., a w 1993 r. nadano osobowość prawną wojewódzkim funduszom ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz powołano gminne fundusze. W 1999 r., w związku z reformą ustrojową państwa, powstały fundusze powiatowe. Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy jakości środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działalności określa II Polityka Ekologiczna Państwa, natomiast co roku aktualizowane są cele szczegółowe - dokumenty wewnętrzne Narodowego Funduszu, w tym zwłaszcza zasady udzielania pomocy finansowej oraz lista przedsięwzięć priorytetowych. W zakresie ochrony powierzchni ziemi, w tym ochrony środowiska przed odpadami, zakłada się dofinansowanie zadań inwestycyjnych zgodnych z niżej wymienionymi programami priorytetowymi: - Rekultywacja terenów zdegradowanych przez wojska Federacji Rosyjskiej, Wojsko Polskie i przemysł. - Likwidacja uciążliwości starych składowisk odpadów niebezpiecznych. - Unieszkodliwianie odpadów powstających w związku z transportem samochodowym (autozłom, płyny eksploatacyjne, akumulatory, ogumienie, tworzywa sztuczne) oraz zbiórka i wykorzystanie olejów przepracowanych. - Przeciwdziałanie powstawaniu i unieszkodliwianie odpadów przemysłowych i odpadów niebezpiecznych. - Realizacja międzygminnych i regionalnych programów zagospodarowania odpadów komunalnych (w tym budowa zakładów przetwórstwa odpadów oraz wspomaganie systemów zagospodarowywania osadów ściekowych). Rolą wojewódzkiego funduszu jest wspieranie finansowe przedsięwzięć proekologicznych o zasięgu regionalnym, a podstawowym źródłem ich przychodów są wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych. W każdym województwie WFOŚiGW przygotowują na wzór NFOŚiGW listy zadań priorytetowych, które mogą być dofinansowywane z ich środków oraz zasady i kryteria, które będą obowiązywać przy wyborze zadań do realizacji.

93

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Środki gromadzone w powiatowych i gminnych funduszach są generalnie przeznaczone na wspomaganie ustalonych przez radę powiatu lub gminy przedsięwzięć ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym związanych z ochroną powierzchni ziemi, integrującą zadania ochrony przed odpadami. Warunki udzielenia dofinansowania: - udokumentowane pełne pokrycie planowanych kosztów przedsięwzięcia, - wywiązanie się przez Wnioskodawcę z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących przychody Narodowego Funduszu oraz wywiązywania się z innych zobowiązań w stosunku do Funduszu, - przedsięwzięcie nie może być zakończone, - udzielone dofinansowanie nie może przekroczyć kosztów przedsięwzięcia. Fundusze, oprócz udzielania pożyczek i przyznawania dotacji, zgodnie z art. 411 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska także mogą: - udzielać dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek, - wnosić udziały do spółek działających w kraju, - nabywać obligacje, akcje i udziały spółek działających w kraju. W kryteriach oceny Wniosku o dofinansowanie punktowana jest także pozycja przedsięwzięcia na liście przedsięwzięć priorytetowych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w dziale II rozdziale 4 określa przeznaczenie środków finansowych funduszy gminnych, powiatowych i wojewódzkich. I tak środki gminnych funduszy zgodnie z art. 406 ww. ustawy przeznaczone są na: ª edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju, ª wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, ª wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła, ª realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej, ª urządzanie i utrzymywanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków, ª realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami, ª wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom, ª profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska, ª wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, ª wspieranie ekologicznych form transportu, 94

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

ª działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby, powietrza i wód, w szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących metodami ekologicznymi położonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody, ª inne zadania ustalone przez radę gminy, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska. Środki powiatowych funduszy przeznacza się na wspomaganie działalności wymienionej powyżej a ponadto na: - realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi, - inne zadania ustalone przez radę powiatu, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska. EkoFundusz EkoFundusz jest fundacją powołaną w 1992 r. przez Ministra Finansów dla efektywnego zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części zagranicznego długu na wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska (tzw. konwersja długu). Dotychczas decyzję o ekokonwersji polskiego długu podjęły Stany Zjednoczone, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i Norwegia. Tak więc EkoFundusz zarządza środkami finansowymi pochodzącymi z ekokonwersji łącznie ponad 571 mln USD do wydatkowania w latach 1992 - 2010. EkoFundusz jest niezależną fundacją działającą według prawa polskiego, a w szczególności ustawy o fundacjach oraz Statutu. Obecnie Fundatorem jest Minister Skarbu Państwa. W Statucie EkoFunduszu pięć sektorów ochrony środowiska uznanych zostało za dziedziny priorytetowe. Są nimi: - ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu oraz eliminacja niskich źródeł ich emisji (ochrona powietrza), - ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów wody pitnej (ochrona wód), - ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (ochrona klimatu), - ochrona różnorodności biologicznej, - gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych. W zakresie gospodarki odpadami priorytetami EkoFunduszu są: - tworzenie kompleksowych systemów selektywnej zbiórki, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych i niebezpiecznych, - przedsięwzięcia związane z eliminacją powstawania odpadów niebezpiecznych w procesach przemysłowych (promocja “czystszych technologii”) i likwidacją składowisk odpadów tego rodzaju,

95

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

- rekultywacja gleb zanieczyszczonych odpadami niebezpiecznymi stanowiącymi zagrożenie dla zdrowia ludzi lub świata przyrody. We wszystkich pięciu sektorach pomoc finansową EkoFunduszu uzyskać mogą tylko te projekty, które wykazują się wysoką efektywnością, tj. korzystnym stosunkiem efektów ekologicznych do kosztów. Poza tym zalecane jest, aby projekty spełniały przynajmniej jeden z następujących warunków: - wprowadzanie na polski rynek nowych technologii z krajów-donatorów, - uruchomienie krajowej produkcji urządzeń dla ochrony środowiska, - szczególne znaczenie dla ochrony zdrowia. EkoFundusz udziela wsparcia finansowego w formie bezzwrotnych dotacji a także preferencyjnych pożyczek. Dotacje uzyskać mogą jedynie projekty dotyczące inwestycji związanych bezpośrednio z ochroną środowiska (w ich fazie implementacyjnej), a w dziedzinie przyrody również projekty nie inwestycyjne. EkoFundusz nie dofinansowuje badań naukowych, akcji pomiarowych, a także studiów i opracowań oraz tworzenia wszelkiego rodzaju dokumentacji projektowej. Z reguły wysokość dotacji dla przedsięwzięć inwestycyjnych obliczana jest ze wskaźników NPV oraz IRR. Jeżeli wniosek o dofinansowanie składa jednostka gospodarcza, dotacja EkoFunduszu z reguły nie przekracza 20% kosztów projektu, a jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach może dochodzić do 30%. Gdy inwestorem są władze samorządowe, dotacja może pokryć do 30% kosztów (w przypadkach szczególnych do 50%), a dla jednostek budżetowych, podejmujących inwestycje proekologiczne wykraczające poza ich zadania statutowe, dofinansowanie EkoFunduszu może pokryć do 50% kosztów. W odniesieniu do projektów, prowadzonych przez pozarządowe organizacje społeczne (przyrodnicze, charytatywne) nie nastawione na generowanie zysków, dotacja EkoFunduszu może pokryć do 80% kosztów w projekcie z dziedziny ochrony przyrody i do 50% w inwestycjach związanych z ochroną środowiska. EkoFndusz może wspierać zarówno projekty dopiero rozpoczynane, jak i będące w fazie realizacji, jeżeli ich rzeczowe zaawansowanie nie przekracza 60%. Racjonalna gospodarka odpadami została włączona do sektorów priorytetowych EkoFunduszu dopiero w 1998 r. Banki Banki najbardziej aktywnie wspierające inwestycje ekologiczne: - Bank Ochrony Środowiska S.A. - statutowo nałożony obowiązek kredytowania inwestycji służących ochronie środowiska, - Bank Gdański S.A., - Bank Rozwoju Eksportu S.A., - Polski Bank Rozwoju S.A., - Bank Światowy, - Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Kredyty bankowe można podzielić na 96

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

- kredyty udzielane ze środków własnych - kredyt komercyjny, - kredyty ze środków powierzonych - otrzymanych z innych źródeł na uzgodnionych warunkach, - kredyty udzielane ze środków własnych z dopłatą do oprocentowania przez instytucje zewnętrzne. Fundusze inwestycyjne

Fundusze inwestycyjne stanowią nowy i potencjalnie ważny segment rynku finansowego ochrony środowiska. Oprócz dodatkowego kapitału mogą wnieść także wiedzę menadżerską, doświadczenie i kontakty do wspieranej finansowo spółki. Szerokie wejście ekologicznych funduszy inwestycyjnych na rynek finansowy ochrony środowiska, może okazać się przełomowe dla usprawnienia podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz integracji ochrony środowiska z przedsięwzięciami o charakterze gospodarczym. Doświadczenie z łączeniem wymagań ochrony środowiska i rozwoju produkcji może być przydatne do niedopuszczenia do zwiększenia obciążeń środowiska w warunkach wzrostu gospodarczego. Fundusze inwestycyjne nastawione są na wykorzystywanie możliwości jakie dają współczesne procesy technologiczne i wiedza menadżerska. Ich zainteresowanie nowymi spółkami jest szczególnie cenne dla proekologicznego rozwoju gospodarki. Programy pomocowe Unii Europejskiej: • • • •

SAPARD CRAFT/6 Program Ramowy Unii Europejskiej w zakresie Rozwoju Technologicznego Programy bilateralne Fundusze Strukturalne i Fundusz spójności

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaistnieje możliwość finansowania inwestycji w ochronie środowiska z Funduszy Strukturalnych. W ramach jednego z priorytetów Narodowego Planu Rozwoju: Ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne podstawowe znaczenie będzie miało wsparcie inwestycyjne ukierunkowane między innymi na racjonalną gospodarkę odpadami. W zakresie gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi wsparcie inwestycyjne w okresie realizacji Narodowego Planu Rozwoju przeznaczone będzie przede wszystkim na budowę, rozbudowę lub modernizację składowisk odpadów komunalnych, systemy selektywnej zbiórki, recyklingu i odzysku odpadów komunalnych (sortownie, kompostownie), systemy zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Dwa pierwsze kierunki realizowane będą głównie w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), natomiast trzeci pozostanie domeną działań o charakterze krajowym. Środki finansowe, przeznaczone na rekultywację uciążliwych dla środowiska składowisk, w tym składowisk odpadów przemysłowych dostępne są w ramach środowiskowych funduszy celowych oraz z uwagi na koncentrację przestrzenną i duże koszty takich działań, w ograniczonym zakresie także w ramach ZPORR. 97

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Równolegle z realizacją sektorowych programów operacyjnych i programu regionalnego realizowane będą duże projekty współfinansowane z Funduszu Spójności. Z funduszu tego wsparcie uzyska między innymi sektor środowisko. W ramach tego sektora nastąpi wsparcie gospodarki odpadami komunalnymi, mające na celu stworzenie systemów zbiorki, transportu, odzysku i unieszkodliwienia odpadów komunalnych. W ramach tego priorytetu będą realizowane działania, służące stworzeniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami oraz działania związane z eliminacją zanieczyszczeń azbestem. Łącznie suma środków publicznych (Fundusze Strukturalne, Fundusz Spójności, środki krajowe) w realizacji Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 wyniesie ponad 20 092 mln Euro, z czego 13 862 mln Euro tj. 69% całości sumy pochodzić będzie ze środków wspólnotowych. Obok środków publicznych w realizacji Narodowego Planu Rozwoju będą uczestniczyły także środki prywatne - pomoc kierowana do przedsiębiorstw będzie podlegała zasadom konkurencji. Łączna wartość niezbędnego wkładu ze strony podmiotów prywatnych szacowna jest na około 3 165 mln Euro, co podwyższa łączną sumę środków zaangażowanych w realizację NPR do ponad 23 mld Euro. Inne źródła finansowania GPGO Wśród możliwych do zastosowania innych źródeł finansowania Planu można zasygnalizować: ª opłaty produktowe - opłaty nakładane na produkty obciążające środowisko np. opakowania, baterie, świetlówki. Wpływy z tego tytułu, trafiające do budżetu państwa, będą przeznaczane na wspomaganie i dofinansowanie systemu recyklingu (Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.638) – weszła z dniem 1 stycznia 2002 r.), ª depozyty ekologiczne - obciążenia nakładane na produkty, podlegające zwrotowi w momencie przekazania tego produktu do recyklingu lub unieszkodliwienia (Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U.2001.63.639) – weszła z dniem 1 stycznia 2002 r.). ª cena za przyjęcie odpadów na składowisko. Wartą zainteresowania formą wspomagania inwestycji proekologicznych jest leasing. Polega on na oddaniu na określony czas przedmiotu w posiadanie użytkownikowi, który za opłatą korzysta z niego, z możliwością docelowego nabycia praw własności. Leasing jest jedną z najszybciej rozwijających się form finansowania inwestycji w Polsce. Wkracza on coraz bardziej w sferę finansowania inwestycji proekologicznych. Leasing uznawany jest za bardziej niż kredyt uniwersalną i elastyczną formę finansowania działalności inwestycyjnej. Z punktu widzenia podmiotu gospodarczego największymi zaletami leasingu są możliwości łatwego dostępu do najnowszej techniki bez angażowania własnych środków finansowych 98

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

oraz rozłożenie finansowania przedsięwzięć w długim okresie czasu, co jest szczególnie istotne przy wielu rodzajach inwestycji ekologicznych. Instytucje leasingowe finansujące gospodarkę odpadami: - Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A., - BEL Leasing Sp. z o.o., - BISE Leasing S.A., - Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A., - Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o. Inwestorzy w zakresie ochrony środowiska mogą więc liczyć na to, że system finansowania przedsięwzięć proekologicznych w Polsce będzie rozwijał się nadal, oferując coraz szersze formy finansowania i coraz większe środki finansowe, przeznaczone na wsparcie działań służących ochronie środowiska w naszym kraju. Przy stosunkowo niskich środkach GFOŚiGW oraz nienajlepszej sytuacji finansowej gmin, aby zdobyć środki finansowe należy poszukiwać ich na zewnątrz. Należy rozważyć możliwość uzyskania środków z Narodowego i Wojewódzkiego FOŚiGW oraz próbować znaleźć inwestora strategicznego, czy starać się o pozyskanie środków finansowych z funduszy pomocowych UE. Należy mieć na uwadze, że aby pozyskać finansowanie inwestycji z funduszy pomocowych UE konieczne jest zaangażowanie własnych środków finansowych (tzn. środków ze strony polskiej np. fundusze ekologiczne).

7. ORGANIZACJA I ZASADY MONITORINGU SYSTEMU Zasady zarządzania systemem gospodarki odpadami

Zarządzanie systemem gospodarki odpadami w gminie Kalwaria Zebrzydowska wynikać będzie z ustawowo określonego zakresu zadań poszczególnych szczebli administracji i samorządów oraz zadań określonych w Planie Gospodarki Odpadami, zaakceptowanych przez Radę Miejską oraz zarządy województwa i powiatów. Ponadto, Plan Gospodarki Odpadami winien być skorelowany z całym systemem planowania na obszarze gminy, zwłaszcza z: 1. Programem Ochrony Środowiska (którego jest częścią). 2. Planem zagospodarowanie przestrzennego. 3. Innymi planami opracowanymi na użytek gminy np. wykorzystania energii, ochrony zdrowia itp. Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli administracji i samorządów w zakresie gospodarki odpadami

Zadania gmin wynikają z ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie z dnia 13 września 1996 roku.

99

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Do zadań własnych gminy należy utrzymanie czystości i porządku w gminie oraz m. in. zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie, a także tworzenie warunków niezbędnych do ich utrzymania. Powyższe zadania gmina powinna realizować na podstawie gminnego planu gospodarki odpadami. Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, w drodze uchwały ustala szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy w zakresie m. in. : prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych oraz częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych. Zadania powiatów wynikają z ustawy o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 roku, zgodnie z którą powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym m. in. w zakresie ochrony środowiska i przyrody oraz zagospodarowania przestrzennego, nadzoru budowlanego i utrzymania powiatowych obiektów użyteczności publicznej (art. 4). Zgodnie z art. 41 ustawy, rada powiatu może stanowić akty prawa miejscowego, m.in. powiatowe przepisy niezbędne do ochrony środowiska naturalnego. Akty prawa miejscowego powiatu stanowi rada powiatu w formie uchwały, jeżeli ustawa upoważniająca do wydania aktu nie stanowi inaczej (art. 42, ust.1). Powiatowe przepisy porządkowe podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady powiatu (art.42, ust. 3). Starosta przesyła przepisy porządkowe do wiadomości organom wykonawczym gmin położonych na obszarze powiatu i starostom sąsiednich powiatów następnego dnia po ich ustanowieniu (art. 42, ust. 4). Powiat jako jednostka samorządowa organizująca wspólne działania gmin w sprawach przekraczających możliwości ekonomiczne i organizacyjne pojedynczych gmin predysponuje tę jednostkę administracyjną w szczególności do racjonalnego rozwiązywania problemów gospodarki odpadami komunalnymi. Rola powiatów może mieć również charakter inspirujący, koordynujący i mediacyjny. Powiaty mogą również przejąć te zadania na podstawie porozumień jako zadania publiczne o zasięgu ponadgminnym, zgodnie z tym, że inwestowanie w racjonalne zagospodarowanie odpadów komunalnych w skali powiatu będzie bardziej efektywne ekonomicznie i technicznie, niż w skali pojedynczej gminy. Narzędziem ekonomicznym powiatu jest Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Opiniowanie projektów planów gospodarki odpadami

Plany gospodarki odpadami niższego szczebla podlegają zaopiniowaniu przez szczeble wyższego rzędu, i tak według ustawy o odpadach projekt planu gminnego podlega zaopiniowaniu przez: ª zarząd województwa ª zarząd powiatu

100

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Mechanizm ten powoduje, że Plan danego szczebla musi być zintegrowany z planami pozostałych szczebli. Aktualizacja GPGO

Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata. Burmistrz Gminy przygotowuje co 2 lata sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami i przedstawia Radzie Miejskiej. Jeżeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalony Plan będzie wymagał modyfikacji – będzie przeprowadzone stosowne postępowanie, przed upływem wymaganych ustawowo 4 lat, w celu aktualizacji Planu. Raporty z wykonania Planu

Wdrażanie Planu Gospodarki Odpadami będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie: - Określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań - Określenia stopnia realizacji przyjętych celów - Oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem - Analizy przyczyn tych rozbieżności. Kolejnym elementem zarządzania i monitorowania systemem gospodarki odpadami jest sporządzanie raz na 2 lata raportu z postępów we wdrażaniu Planu Gospodarki Odpadami. Przekazywany jest on Radzie Miejskiej, która będzie oceniała co dwa lata stopień realizacji planu gospodarki odpadami, natomiast na bieżąco będzie kontrolowany postęp w zakresie wdrażania przedsięwzięć zdefiniowanych w planie. Zasady monitoringu systemu gospodarki odpadami Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Planu jest prawidłowy system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany oddziaływań na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Odpowiedni zestaw wskaźników zapewnia sprawne przeprowadzenie monitoringu przedsięwzięć oraz analiz porównawczych i tematycznych, dostarczających rzetelnej informacji o stopniu wdrażania planu. Poniżej (tabela ) zaproponowano istotne wskaźniki, przyjmując że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana.

Tabela 53.Wskaźniki monitorowania Planu

L.p. 1

Wskaźnik A. Wskaźniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji na środowisko Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych / 1 mieszkańca x rok kg/M/rok

101

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

2 3 4 5 6 7 8

1 2 3

Udział odpadów z sektora komunalnego deponowanych na składowiskach % Udział odzyskiwanych surowców wtórnych w całkowitym strumieniu odpadów komunalnych % Udział odpadów z sektora gospodarczego deponowanych na składowiskach % Stopień wykorzystania gospodarczego odpadów przemysłowych % Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych / 1 mieszkańca / rok Stopień unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych % Nakłady inwestycyjne na gospodarkę odpadami (w tym inwestycyjne i pozainwestycyjne) mln zł/rok B. Wskaźniki świadomości społecznej Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy gospodarki odpadami wg oceny jakościowej Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców (np. dzikie wysypiska) Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych,

Określenie powyższych wskaźników wymaga posiadania odpowiednich informacji: ª Pochodzących z monitoringu środowiska (grupa wskaźników A). Informacje te powinny być opracowane przez odpowiednie służby środowiskowe. ª Pochodzących z przeprowadzenia odpowiednich badań społecznych (grupa wskaźników B), np. raz na 4 lata. Badania te powinny być prowadzone przez wyspecjalizowane jednostki badania opinii społecznej. Mierniki społecznych efektów programu są wielkościami wolnozmiennymi. Są wynikiem badań opinii społecznej i specjalistycznych opracowań służących jakościowej ocenie udziału społeczeństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a także ocenie odbioru przez społeczeństwo efektów planu przez ilość i jakość interwencji zgłaszanych do Urzędu Miasta. Przy wyborze wskaźników uwzględniono możliwość monitorowania stopnia realizacji i efektów wdrażania Planu Gospodarki Odpadami w gminie Kalwarii Zebrzydowskiej. Istnieje możliwość korygowania zaprojektowanego zestawu wskaźników w trakcie prowadzenia monitoringu, w zależności od bieżących potrzeb. Dane analizowane na bieżąco pozwolą na rozpoznanie trudności i ewentualnych opóźnień w realizacji konkretnych przedsięwzięć, szczególnie inwestycyjnych oraz na ocenę zaangażowania poszczególnych ogniw odpowiedzialnych za ich wykonanie.

102

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

8. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI NA ŚRODOWISKO Przeprowadzenie analizy oddziaływania projektu planu gospodarki odpadami na środowisko wynika z przepisów zawartych w art. 41 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r –Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U Nr.62/2001, poz. 627 z późniejszymi zmianami) oraz z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr.66, poz.620). Poniżej scharakteryzowano krótko podstawowe elementy systemu gospodarki odpadami w gminie mogące powodować oddziaływanie na środowisko, ich zmianę uwzględnianą w planie oraz potencjalne skutki środowiskowe realizacji planu. Gmina Kalwaria Zebrzydowska obejmująca tereny o wysokich walorach w zakresie warunków do produkcji rolnej (duża ilość użytków rolniczych, wysoka jakość gleb) oraz niesłabnących walorach turystyczno - krajobrazowych, cechująca się niewielkim zanieczyszczeniem środowiska podlegać powinna szczególnej ochronie w aspekcie nie pogarszania jego jakości. Aktualny wykorzystywany system gospodarki odpadami w gminie można krótko scharakteryzować następująco: ª na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska nie ma większych zakładów produkujących znaczące ilości odpadów przemysłowych, ª w gminie powstaje rocznie około 5000 ton odpadów komunalnych, ª aktualnie na terenie gminy nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów komunalnych u „źródła”. Jedynie 1 % odpadów jest segregowanych co należy uznać za poziom niewystarczający w stosunku do wymagań polityki ekologicznej państwa. Segregacja odpadów (ręcznie) prowadzona jest tylko na wysypisku w Zebrzydowicach - Bieńkowicach przez Przedsiębiorstwo komunalne „Kalteks” sp. z.o.o. ª nie jest prowadzona na terenie gminy segregacja odpadów organicznych oraz ich zagospodarowanie poprzez kompostowanie, ª całość odpadów komunalnych jest składowana na wysypisku odpadów komunalnych w Zebrzydowicach – Bieńkowicach. Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska eksploatowana jest jedna oczyszczalnia ścieków (mechaniczno - biologiczna) o przepustowości 600 m3 na dobę, w mieście Kalwarii Zebrzydowskiej. Tylko miasto Kalwaria Zebrzydowska posiada kanalizację - ogółem dysponuje ono ok. 9,2 km sieci kanalizacyjnej. Pozostała część gminy nie jest skanalizowana lecz gospodarstwa na terenie sołectw posiadają zbiorniki fekalne wybieralne. Stąd tak dużego znaczenia nabiera m.in. prowadzenie prawidłowej gospodarki odpadami na obszarze całej gminy w celu zapobiegania powstawaniu i eliminacji ewentualnych źródeł zagrożeń dla środowiska. Jest to tym bardziej istotne w związku z faktem, że obecny stan gospodarki odpadami w gminie nie odpowiada aktualnym obowiązującym standardom, w wyniku czego poszczególne elementy środowiska narażone są na degradację, a mianowicie: 103

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

powietrze atmosferyczne – ze względu na: ª emisję gazu wysypiskowego, odorów (istniejące wysypisko odpadów komunalnych nie posiadają instalacji do odgazowania i wykorzystania gazu wysypiskowego), ª spalanie w paleniskach domowych różnego rodzaju odpadów (w tym głównie z tworzyw sztucznych), wody powierzchniowe i podziemne oraz środowisko gruntowe – ze względu na: ª niekontrolowane i nielegalne usuwanie odpadów (tylko ok. 40 % powstających odpadów podlega kontrolowanej zbiórce i deponowaniu na nielegalnym wysypisku), ª funkcjonowanie wysypiska odpadów komunalnych w Zebrzydowicach-Bieńkowicach, nie posiadającego żadnych zabezpieczeń technicznych przed rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń do środowiska (odcieków), ª brak zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, Potencjalnie poważnym problemem w zakresie ochrony środowiska i wpływu na zdrowie ludzi jest sposób demontażu i unieszkodliwiania materiałów budowlanych zawierających azbest, których ilość w gminie szacowana jest na 150 Mg. Biorąc pod uwagę przedstawione w Planie Gospodarki Odpadami cele i działania w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w perspektywie najbliższych kilkunastu lat pozytywnie należy ocenić zamierzenia, których wdrożenie jednoznacznie przyczyni się do zmniejszenia dotychczasowych obciążeń dla środowiska, wynikających z faktu powstawania odpadów, nieodłącznie towarzyszących bytowaniu ludzi i ich działalności gospodarczej. Proponowany system gospodarki odpadami oparty jest na programie wdrażania i realizacji selektywnej zbiórki odpadów. Zrealizowanie założonych w planie celów, takich jak: ª uporządkowanie pod względem organizacyjnym systemów zbierania i transportu odpadów ze szczególnym uwzględnieniem problemu niekontrolowanego wprowadzania odpadów komunalnych do środowiska, ª utworzenie (zgodnie z zapisami „Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami”) Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO) obsługującego kilka gmin. ZZO obsługiwał będzie obszar powiatu wadowickiego, a po roku 2010 również powiatu oświęcimskiego, ª objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowaną zbiórka odpadów komunalnych, ª rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: papieru i tektury, szkła, tworzyw sztucznych, metali, opakowań wielomateriałowych, ª wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, ª rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlanych, ª wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych i zdecydowane zmniejszenie ilości tych odpadów deponowanych na składowisku,

104

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

ª preferencja na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową jednorodzinną zagospodarowania odpadów organicznych we własnym zakresie przez właścicieli posesji (kompostowanie), ª minimalizacja tymczasowego składowania osadów ściekowych na terenie oczyszczalni ścieków. ª ograniczenie ilości odpadów kierowanych na składowisko do 78% - w roku 2006, 67% - w 2010 i 57% - w 2014, ª zamknięcie i rekultywacja wysypiska odpadów komunalnych w ZebrzydowicachBieńkowicach, ª minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów komunalnych poprzez edukację społeczną w szkołach, środkach masowego przekazu i w czasie akcji promocyjnych oraz stałą informację o systemie zbiórki selektywnej. Wdrożenie Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Kalwarii Zebrzydowskiej spowoduje poprawę stanu środowiska i efektywności systemu gospodarki odpadami poprzez: ª likwidację lokalnego nielegalnego wysypiska odpadów komunalnych, ª minimalizację ilości produkowanych odpadów skutkujące ograniczeniem kosztów finansowych i ekologicznych ich zbiórki i utylizacji (transport, nakłady pracy i sprzętu, sytuacje awaryjne, zapotrzebowanie na teren itp.), ª wdrożenie systemu monitoringu realizacji planu (wskaźniki) wpłynie korzystnie na stan środowiska poprzez umożliwienie lepszej kontroli źródeł powstawania odpadów i dróg ich przepływu, dostarczy informacji o brakach systemu oraz umożliwi oszacowanie pośrednich skutków środowiskowych dla decyzji gospodarczych i planistycznych, ª poprawę współczynników odzysku surowców oraz ograniczenie ilości odpadów lokowanych na składowiskach. Poprawa organizacji zbiórki odpadów w postaci objęcia nią wszystkich mieszkańców miasta zapobiegnie: ª powstawaniu tzw. „dzikich wysypisk”, ª niekontrolowanemu spalaniu odpadów na powierzchni gruntów oraz w paleniskach domowych powodując zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego. Usprawnienie organizacji selektywnej zbiórki odpadów z podziałem na odpady niebezpieczne, surowce wtórne, odpady biodegradowalne, wielkogabarytowe przyczyni się do poprawy stanu środowiska gminy poprzez: ª stworzenie możliwości ponownego wykorzystania odpadów (stłuczka szklana, makulatura, tworzywa sztuczne, metale, oleje przepracowane), ª wyeliminowanie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych trafiających na składowisko, powodujących znaczne zagrożenie zanieczyszczeniem substancjami toksycznymi wód i gleb, ª zmniejszenie ilości odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowisku i skierowanie ich do kompostowania co przyczyni się do zmniejszenia 105

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

uciążliwości dla środowiska przyrodniczego wysypiska oraz spowoduje uzyskiwanie materiału znajdującego zastosowanie w gospodarce (kompostu), ª zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowisku i tym samym ograniczenie terenów zajmowanych przez składowisko oraz wydłużenie czasu jego eksploatacji. W zakresie przeciwdziałania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów należy oprócz działań edukacyjnych nakierowanych na przydomowe kompostowanie frakcji odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, na obszarach z zabudową jednorodzinną, duży nacisk położyć na zastępowanie opakowań jednorazowych opakowaniami wielokrotnego użytku wszędzie tam gdzie jest to tylko możliwe (niezbędna współpraca z obiektami handlowymi).W zakresie przeciwdziałania i minimalizacji wytwarzania odpadów przemysłowych w tym także niebezpiecznych kluczowe znaczenie będzie miało wdrożenie w przemyśle najlepszych dostępnych technik (BAT). Podsumowując, realizacja planu gospodarki odpadami spowoduje poprawę stanu środowiska w Gminie Kalwaria Zebrzydowska i pośrednio Powiecie Wadowickim, a wykonanie go z należytą starannością ograniczy zagrożenia związane z działalnością gospodarczą w zakresie usuwania i utylizacji odpadów.

9. STRESZCZENIE Plan gospodarki odpadami dla gminy Kalwaria Zebrzydowska powstał jako realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z późn. zmianami), która wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym (rozdział 3, art. 14-16). Opracowywany „Plan gospodarki odpadami dla gminy Kalwaria Zebrzydowska” stanowi jeden z elementów tworzonego systemu gospodarki odpadami w kraju. Plan gospodarki odpadami dla gminy Kalwaria Zebrzydowska został opracowywany zgodnie z Polityką Ekologiczną Państwa, Planem Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego oraz Planem Gospodarki odpadami Powiatu Wadowickiego. Plan obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstające i przywożonych na teren powiatu tj.: odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady inne niż niebezpieczne oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, azbestowe, oleje odpadowe, baterie i akumulatory, odpady zawierające PCB czy farby i lakiery. Celem opracowania Planu jest przedstawienie aktualnego stanu gospodarki odpadami dla poszczególnych rodzajów odpadów, określenie potrzeb w zakresie gospodarki odpadami wynikających z diagnozy aktualnego stanu, przedstawienie prognozy wymaganych zmian w zakresie gospodarki odpadami oraz sformułowanie celów i zadań w perspektywie czasowej. Zaproponowano także systemowe warianty gospodarki odpadami, które powinny 106

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

zagwarantować i zapewnić mieszkańcom należną higienę środowiska lokalnego oraz poczucie bezpieczeństwa i komfortu ekologicznego w miejscu ich zamieszkania. Gminę Kalwaria Zebrzydowska tworzą: jedno miasto i trzynaście sołectw o zróżnicowanych wielkościach. W skład gminy wchodzą sołectwa: Barwałd Górny, Barwałd Średni, Brody, Bugaj, Leńcze, Podolany, Przytkowice, Stanisław Dolny – Dolany, Stanisław Dolny, Zarzyce Wielkie, Zarzyce Małe, Zebrzydowice, Zebrzydowice – Bieńkowice oraz miasto Kalwaria Zebrzydowska. Obok Częstochowy Kalwaria Zebrzydowska jest jednym z najważniejszych ośrodków ruchu pielgrzymkowego w Polsce, a położenie na słynnym szlaku papieskim wiodącym z Wadowic do Krakowa powoduje rosnący napływ pątników. W gminie przeważa krajobraz rolniczy z dużymi kompleksami leśnymi i górującymi nad okolicą dwoma masywami – Lanckoroną z ruinami średniowiecznego zamku i górą Żar z klasztorem O.O. Bernardynów. Często jest określana jako „zielona gmina”, gdyż brak przemysłu nie powoduje skażeń powietrza i należy do czołowych atrakcji regionu. Głównym źródłem powstawania odpadów komunalnych związanych z działalnością bytową człowieka są przede wszystkim gospodarstwa domowe oraz obiekty użyteczności publicznej (infrastruktury). Analizując stan aktualny gospodarki odpadami komunalnymi w gminie stwierdzono, że na terenie gminy funkcjonuje system zbiórki odpadów niesegregowanych. System zbiórki prowadzony jest w systemie „umownym” tj. gmina powierzyła obowiązek wykonywania zadań z zakresu gospodarki odpadami podmiotom prawnym na drodze umowy. Odpady objęte zbiórką są odbierane na podstawie indywidualnych umów z mieszkańcami oraz z podmiotami gospodarczymi przez wyspecjalizowane firmy. Wywóz odbywa się regularnie, z częstotliwością zgodną z zawartymi umowami, (codziennie w mieście i 2 x w miesiącu na terenach wiejskich). Odpady zebrane z terenu gminy deponowane są na wysypisku odpadów komunalnych w Zebrzydowicach – Bieńkowicach. Obecnie znajduje się ono na etapie przygotowania do przykrycia i rekultywacji. Ilość odpadów komunalnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska, wg informacji z Urzędu Miasta i firmy wywozowej odpady, oszacowano na poziomie 2062,7 Mg, natomiast wg analizy wskaźnikowej ilość wytworzonych odpadów komunalnych oszacowano na poziomie 5185 Mg. Przewiduje się, że cały strumień odpadów komunalnych w roku 2006 wzrośnie o 108 % w porównaniu do roku 2003, w roku 2010 o 115 %, a w roku 2014 o 124 % w stosunku do roku 2003. Największą dynamiką wzrostu charakteryzować się będą odpady budowlane oraz wielkogabarytowe, a także opakowania z papieru i tektury, opakowania szklane oraz z

tworzyw sztucznych. W niewielkim stopniu wzrośnie ilość odpadów

kuchennych ulegających biodegradacji oraz odpadów zielonych. Ilość drobnej frakcji popiołowej będzie się systematycznie zmniejszać i tak w roku 2006 do 94 %, w 2010 do 84 %, 107

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

a w 2014 do 74 %. Dla pozostałych strumieni odpadów komunalnych przewiduje się stabilny i niegwałtowny wzrost ilości. Na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska obecnie nie jest prowadzona selektywna zbiórka u źródła odpadów komunalnych. Nie ma również zorganizowanego systemu zbiorki odpadów wielkogabarytowych (często trafiają na „dzikie” wysypiska śmieci lub zalegają na śmietnikach - szczególnie w osiedlach miejskich). Zorganizowanej zbiórki odpadów niebezpiecznych znajdujących się w masie odpadów komunalnych (np. przeterminowane leki, baterie, świetlówki) również nie odnotowano. Aktualnie na terenie gminy (ręcznie) segregacja odpadów komunalnych prowadzona jest tylko na wysypisku w Zebrzydowicach - Bieńkowicach przez Przedsiębiorstwo komunalne „Kalteks” sp. z.o.o. Na terenie gminy brak jest instalacji do odzysku odpadów komunalnych (sortowni i kompostowni). Natomiast funkcjonuje o nieuregulowanym statusie prawnym składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych. Funkcjonujące wysypisko nie spełnia aktualnych wymogów w zakresie ochrony środowiska tj. nie posiada uszczelnienia dna składowiska, rowów opaskowych, wagi i brodzików dezynfekcyjnych. Na terenie gminy, w sektorze gospodarczym wytworzono w 2002 r. łącznie 340, 027 Mg odpadów przemysłowych w tym: 4,526 Mg odpadów niebezpiecznych, 335, 501 Mg odpadów innych niż niebezpieczne. Największe ilości odpadów powstają w grupach: ∗

03 – Odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury - 223,3 Mg odpadów,



04 – Odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego - 45 Mg odpadów,



19 – Odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych - 22,9 Mg odpadów,



10 – Odpady z procesów termicznych – 17,03 Mg odpadów,



20 – Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie – 15,4 Mg odpadów. Powstające na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska odpady niebezpieczne stanowiły niewielki 1,3 % z ilości wszystkich odpadów przemysłowych. Najwięcej odpadów niebezpiecznych powstających w obrębie gminy sklasyfikowanych jest w grupie 08 - odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich – odpady te stanowią 37,5 % odpadów wytworzonych. 108

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Z ogólnej ilości wytworzonej odpadów przemysłowych, ok. 50% poddawane jest procesom odzysku/unieszkodliwiania, natomiast ponad 45% procesom unieszkodliwiania przez składowanie. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że gospodarka odpadami w dużych zakładach przemysłowych jest uregulowana. Problem stanowią odpady powstające w małych i średnich przedsiębiorstwach. Dla uregulowania gospodarki odpadami na terenie gminy opracowano cele do osiągnięcia w trzech horyzontach czasowych 2004-2006, 2007-2010 oraz 2011 – 2014 dla sektora komunalnego oraz dla sektora gospodarczego z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych oraz przedstawiono zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne. Analiza oddziaływania planu na środowisko wskazuje, że realizacja planu nie przyczyni się do powstania nowych zagrożeń lub uciążliwości dla środowiska, przyczyni się natomiast do ochrony powierzchni ziemi i zmniejszenia zagrożeń dla wód powierzchniowych i podziemnych.

109

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

10. BIBLIOGRAFIA 1. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132/96, poz. 622 z późniejszymi zmianami) z dnia 13 września 1996 roku, 2. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62/2001, poz. 627 z późniejszymi zmianami) z dnia 27 kwietnia 2001 roku, 3. Ustawa o odpadach (Dz. U Nr 62/2001, poz. 628 z późniejszymi zmianami) z dnia 27 kwietnia 2001 rok, 4. Ustawa o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 16/90, poz.95 z późniejszymi zmianami) z dnia 8 marca 1990 roku, 5. Ustawa o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001 roku , 6. Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63, poz. 638) z dnia 11 maja 2001 r. 7. Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz.639) z dnia 11 maja 2001 r. 8. Ustawa o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 7 poz. 78 z 2003 r) z dnia 19 grudnia 2002 r. 9. Wybrane dane o powiatach i gminach województwa małopolskiego w 2001 roku, Urząd Statystyczny w Krakowie, Kraków 2002, 10. Geografia regionalna Polski, J. Kondracki, PWN, Warszawa 2000, 11. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Monitor Polski, Nr 11 z dnia 28 lutego 2003, 12. Plan Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego, strona internetowa Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie, 13. Kompleksowy program gospodarki odpadami niebezpiecznymi w regionie Polski południowej, Katowice 2002, 14. Strategia gospodarki odpadami komunalnymi, M. Żygadło, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, 2002,

110

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska

Tabele Tabela 1. Ludność gminy w rozbiciu na poszczególne miejscowości - stan na dzień 31 XII 2003r. Tabela 2. Przewidywany wzrost liczby ludności w poszczególnych latach w gminie Kalwaria Zebrzydowska Tabela 3. Liczba uczniów, ilość oddziałów szkolnych oraz ilość dowozu dzieci do gimnazjów z terenu gminy Kalwaria Zebrzydowska. Tabela 4. Mieszkania zamieszkałe według wyposażenia w gaz (dane za 2002 r.) na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska Tabela 5. Pracujący w gospodarce narodowej w gminie Kalwaria Zebrzydowska (stan 31 XII 2002 r.). Tabela 6. Wykaz przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą wg branż w gminie Kalwaria Zebrzydowska(dane za 2002 r.). Tabela 7. Powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska (2002 r.). Tabela 8. Zwierzęta Gospodarskie w gminie Kalwaria Zebrzydowska (dane za 2002 r.). Tabela 9. Gospodarstwa rolne utrzymujące zwierzęta gospodarskie według gatunków i grup produkcyjnoużytkowych w gminie Kalwaria Zebrzydowska (dane za 2002 r.). Tabela 10. Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska (dane za 2002 r.). Tabela 11. Przydatność rolnicza gleb na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska. Tabela 12. Turystyczne obiekty noclegowe zbiorowego zakwaterowania w gminie Kalwaria Zebrzydowska. Tabela 13. Ilość odpadów komunalnych zebranych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku wraz ze średnimi ilościami odpadów komunalnych przypadającymi na 1mieszkańca w skali roku [kg/1Ma] Tabela 14. Ilość odpadów komunalnych dla gminy miejsko-wiejskiej Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku (wg źródeł powstawania odpadów) Tabela 15. Bilans odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w podziale na 18 strumieni odpadów (w 2003 roku). Tabela 16. Ilość poszczególnych frakcji odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w 2003 roku. Tabela 17. Ilość odpadów komunalnych powstająca na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w roku 2003 w oparciu o wskaźniki KPGO. Tabela 18. Bilans odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska w roku 2003 w oparciu o wskaźniki KPGO. Tabela 19. Ilość odpadów komunalnych z obiektów infrastruktury powstających w gminie Kalwaria Zebrzydowska Tabela 20. Średni skład odpadów wielkogabarytowych Tabela 21. Ilość i skład odpadów wielkogabarytowych powstających na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska.. Tabela 22. Wskaźnik nagromadzenia odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych (wg. Krajowego Planu Gospodarki Odpadami). Tabela 23. Ilość odpadów niebezpiecznych powstających w ciągu roku w grupie odpadów komunalnych na terenach wiejskich i miejskich w gminie Kalwaria Zebrzydowska. Tabela 24. Wykaz podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów komunalnych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska. Tabela 25. Ilość zebranych surowców wtórnych w roku 2003 (Mg). Tabela 26. Ilość odpadów komunalnych przyjmowanych na wysypisko odpadów w Zebrzydowicach Bieńkowicach w latach 2001 – 2003. Tabela 27. Prognoza ilości odpadów komunalnych w gminie Kalwaria Zebrzydowska na lata 2006, 2010, 2014. Tabela 28. Planowany recykling odpadów ulegających biodegradacji [Mg/rok] Tabela 29. Planowany recykling odpadów opakowaniowych [Mg/rok.]. Tabela 30. Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, i niebezpiecznych [Mg/rok] Tabela 31. Ilość pozostałych odpadów komunalnych przeznaczona do składowania [Mg/rok] Tabela 32. Ilość osadników ściekowych na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska – 2003 r. Tabela 33. Ilości powstających osadów ściekowych na terenie miejskiej oczyszczalni ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej [Mg] Tabela 34. Kształtowanie się liczby wybranych grup bakterii w osadach ściekowych Oczyszczalni Ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej (dane w przeliczeniu na j.t.k/1 m3) Tabela 35. Kształtowanie się liczby żywych jaj pasożytów w osadach ściekowych Oczyszczalni Ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej (dane w przeliczeniu na 1 kg s.m. osadu). Tabela 36. Wyniki badań fizyko-chemicznych osadu z miejskiej oczyszczalni ścieków w Kalwarii Zebrzydowskiej Tabela 37. Prognozowana ilość osadów ściekowych do roku 2014 (Mg/rok). Tabela 38. Ilość odpadów wytworzona przez przedsiębiorstwa w województwie małopolskim w 2001 roku w rozbiciu na powiaty (SIGOP).

111

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kalwaria Zebrzydowska Tabela 39. Gospodarka odpadami przemysłowymi w gminie Kalwaria Zebrzydowska – rok 2000. Tabela 40. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne [Mg] wytworzonych w gminie Kalwaria Zebrzydowska w roku 2002. Tabela 41. Prognoza powstawania odpadów innych niż niebezpieczne w sektorze gospodarczym do roku 2015 [Mg/rok]. Tabela 42. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska - rok 2000. Tabela 43.Ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych w gminie Kalwaria Zebrzydowska – 2002 r. Tabela 44. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów w placówkach służby zdrowia oraz placówkach weterynaryjnych w latach 2003 – 2014 Tabela 45. Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych z grupy 13 (oleje) na terenie gminy Kalwaria Zebrzydowska Tabela 46. Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na demontaż samochodów na terenie powiatu wadowickiego w roku 2002. Tabela 47. Szacunkowe koszty inwestycyjne dla ZZO obszaru 11 (powiat wadowicki) w latach 2004-2006 Tabela 48. Szacunkowe koszty inwestycyjne dla gminy Kalwaria Zebrzydowska w ramach ZZO obszaru 11 (powiat wadowicki), w latach 2004-2006 Tabela 49. Łączne realne koszty inwestycyjne dla gminy Kalwaria Zebrzydowska w latach 2004-2006 Tabela 50. Szacunkowe koszty świadczonych usług w zakresie odpadów komunalnych. Tabela 51 . Szacunkowe koszty gospodarki pozostałymi odpadami Tabela 53.Wskaźniki monitorowania Planu

112