PERKEMBANGAN IDEOLOGI POLITIK DAN MASYARAKAT MELAYU DI TANAH MELAYU Lim Seng Haw"

Pcndahuluan

kkologjl politik mcrupakan satu fahaman politik manusia yang menerangkan sesuatu pendekatan metod pcngurusan politik pemimpin-pemimpin ataupun pemerintah sesebuah negara dalam urusan pentadbiran negara dan penggubalan sesuatu polisi ataupun dasar poiilik dalam scsebuah negara bagi menjaga kepentingan rakyat negara tersebut serta ll1emperkukuhkan keyakinan rakyat jelata terhadap cara pemerintahan ncgara tersebut. ldcologi politik dibahagikan kepada dua jenis iaitu konsep ideologi politik dan falsafah ideologi politik. Konsep-konsep idcologi politik ini merupakan idea-idea politik yang telah dicetuskan ataupun diperkenalkan oleh golongan yang memerintah" sejak dahulu lagi hagi memantapkan kcdudukan sesebllah sistem pemerintahan beraja di samping rnemperkukuhkan kuasa mercka sendiri. Kebanyakan idea konsep ideologi politik ini sering diJ..aitkan rapat dengan unsur-unsur kepcrcayaan dan ketuhanan. Tanpa unslIf-unsur kepercayaan dan ketllhanan ini, kllasa mlltlak yang dimiliki olch seseorang raja yang memerintah akan dipersoalkan oleh rakyatjelata dan raja tersebut kemungkinan besar akan digulingkan oleh rakyat jelata pada bila-bila masa apabila rakyat herasa tidak puas hati ataupun berasa jemu terhadap dasar pemerintahannya. Kcadaan ini akan menimbulkan ketidakstabilan politik dan suasana negaranya akan semakin hari semakin hurll-hara kcrana ia akan menggalakkan pemberontakan kerap berlaku kerana tiadanya wUjudnya sesuatu konsep ideologi politik yang sistcmatik. Olch demikian, konsep ideologi politik ysto Me/am, him. 63-65 & 89-90.

89

MALAYSIA DARI SEC;1 SFJARAH

Kebangkitan Empayar lohor-Riau (16!}9-1824) di bawah pemerintahan kcluarga Bendahara dari tahun telah menimbulkan ketidakpuas hati sekumpulan orang Lllll :V'IIl,!.! seria kepada keturunan keluarga Sultan Melaka terhadap pemcrintahannya. Kumpuian orang Laut ini mengganggap perbuatan Bendahara yang melantik diri schagai Sultan Johor-Riau ini telah melanggar prinsip-prinsip konsep ideologi politik kc!>ultanan Mdayu sepcrti konsep Daulat, konsep Derhaka, konsep Islam dan konscp hubungan tradi~i \, ;' 111Bendahara yang sebagai pemerintah dan penasihat pemerintah. xX Keadaan politik ini telah memaksa kumpulan orang Laut yang" ,. meninggalkan pemerintahan Empayar lohor-Pahang-Riau. Akan tetapi, ini tidak I '~;!l ;,l1,I';; bahawa mereka telah melepaskan tuntutan mereka terhadap konscp-konscp ideolo~" I "'fllIK Kesultanan Melayu Melaka, sebaliknya kumpulan orang Laut ini berusaha mcne",'i II ari\ keturunan keluarga sultan Melaka. Akhirnya usaha-usaha mercka tidak disia-siak
\\alau hagaimanapun kuasa penjajah British telah berjaya mcngawasi sekumpulan :vklayu daripada berlaku pemberontakan, telapi perlaksanaan sistern pendidikan 11l:2~cris dan Mclayu yang herbeza oleh kuasa penjajah British ini telah rnenyedarkan masyarakat Mclayu akan betapanya pentingnya kebangkitan Nasionalisrne Melayu yang hcrkonscp Melayu Raya yang bertujuan untuk rncrnulihkan kegernilangan politik Ernpayar \IIclayu Mclaka. Olch itu, pcndcdahan daripada pendidikan ini telah rnernbangkitkan sesuatu idcologi poltlik baru dalarn kalangan golongan elit Melayu iaitu konsep Anti-Kolonial Naslollalismc. Dcngan ada konscp Anti-Kolonial Nasionalisrne ini, sekumpulan golongan Melayu hcrpcndidikan Mclayu radikal ini telah memupuk satu scntimen Anti-Kolonial Nasionalisme Mdayu yang bcrkonscp republik dalam aliran fahaman ideologi politik utama mereka bagi KMM, PKMM, AWAS dan API. Golongan nasionalis Melayu radkal ini telah rnenggunakan pcndckalan pCljuangan pernberontakan bersenjata berdarah bagi rnernbebaskan Tanah \lcla) u daripada kuasa penjajah British dengan segera, tetapi pcndekatan mereka ini telah ditolak dan tidak dapat diterirna oleh rnasyarakat Mclayu scndiri, Manakala golongan Melayu aristokrat berpendidikan Inggeris pula yang telah I1lcndukung Nasionalis Chauvinisrne Melayu yang sederhana dan berkonsepkan AntiKolonial Nasionalisme di dalarn perjuangan politik UMNO ini telah mernperhebatkan aktiviti politik mereka dalarn gcrakan Anti-Gagasan Melayan Union supaya kedudukan Raja-raja !\lclayu tidak tcrgugat. U saha-usaha peljuangan politik UMNO ini telah rnendapat ,ukongan Raja-raja Melayu. Dengan itu, UMNO telah rnenggunakan strategi politik untuk mcnunggu masa yang sesuai bagi menuntut kernerdekaan Tanah Melayu secara beransUfansur melalui pcndckatan bekerjasama dan berunding dengan pihak penjajah British bagi mcncapai matlamat kcgcmilangan politik orang Melayu. Nasionalis Chauvinisrne Melayu yang lcmbul yang berkonsep Anti-Kolonial Nasionalisme yang didukung oleh UMNO akhirnya l1lencapai kejayaan dalal1l stratcgi pakatan politik dengan MCA dan MIC ini dan perjuangan idcologi politik UMNO ini telah menjadi aliran ideologi politik utama dalam masyarakat Mclayu di Tanah Melayu. Jadi, kita bolch menyirnpulkan di sini bahawa konsep Il1lperlialisl1le Ernpayar rVlclayu l1lerupakan asas pembentukan konscp Anti-Kolonial Nasionalisrnc masyarakat ,\lclayu dalam l1lisi perjuangan ideologi politik KMM dan UMNO yang bercita-cita untuk I11cnyatupadukan scluruh orang Melayu di Tanah Melayu. Oleh itu, kewujudan fahaman ideologi-ideologi politik parti ini scbenarnya tclah didukung oleh kcbangkitan faharnan Nasionalisme l611 di Asia pada awal abad ke-20 akibat pendedahan daripada perlaksanaan si,;tem pcndidikan Barat. Kcbangkitan fahaman Nasionalisme ini telah mernangkinkan pcrkcmbangan fahaman Nasionalisme Melayu, perkcmbangan fahaman Nasionalisme China ;'cl11hcSClI

16() Na,ionali'llle Illerupakan ,esuatu ideologi politik yang menekankan konsep mcnyedarkan Illasyarakat bangsa 'clHliri Illelahirkan pcrasaaan cinta mereka terhadap hangsa dan negara supaya semangat ini dapat Illemhehaskan tanah air mereka daripada cengkaman penjajah yang sentiasa mengeksploitasi kcpentingan ckonomi mereka. Kchangkltan idculogi politik ini kadang-kala hanya terhad kepada sekumpulan manusia yang mempunyai hahasa. hudaya dan cara hidup tcrscndiri. Jadi, Malaysia halch dikatakan mempunyai pelhagai kansep Nasionalismc di kalallgan penduduk sctampat Illengikut masa dan pcrubahan pcrkeillbangan politik dari luar.

107

MALAYSIADARI SEGI SEJARAH

dan perkembangan fahaman Nasionalisme India di Tanah Melayu, malah ia telah mewujudkan pelbagai ali ran fahaman ideologi politik ataupun pemikiran ideologi politik yang berdasarkan konsep Anti-Kolonial Nasionalisme di Malaysia. Keadaan politik ini telah menggalakkan kebangkitan Komunisme dan Sosialisme yang berperanan untuk menggerakkan aktiviti Trade Unionisme di Malaysia dengan mclancarkan beberapa siri permogokan dari tahun 1930-an sehingga tahun 1960-an. Akhimya pelbagai ali ran fahaman ideologi politik ataupun pemikiran ideologi politik yang berdasarkan konsep Anti-Kolonial Nasionalisme ini tclah mendorong rakyat Tanah Melayu menuju ke arah kemerdekaan dengan menyatupadukan ketiga-tiga masyarakat kaum utama yang mempunyai as as pembentukan konsep Anti-Kolonial NasionaIisme yang berasingan di bawah pakatan UMNO-MCA-MIC (Parti Perikatan) pad a tahun 1955, akhimya Tanah Melayu telah bcrjaya mencapai kemerdekaan pada tahun 1957 dan seterusnya menjayakan penubuhan Malaysia pada tahun 1963.

108