OPIEKA NAD OSOBAMI W STARSZYM WIEKU I NIESAMODZIELNYMI W ZAK ADACH OPIEKI ZDROWOTNEJ

Talarska rozdz.qxd 17/8/09 5 19:11 Page 236 OPIEKA NAD OSOBAMI W STARSZYM WIEKU I NIESAMODZIELNYMI W ZAK¸ADACH OPIEKI ZDROWOTNEJ Po zapoznaniu s...
Author: Konrad Małecki
2 downloads 3 Views 972KB Size
Talarska rozdz.qxd

17/8/09

5

19:11

Page 236

OPIEKA NAD OSOBAMI W STARSZYM WIEKU I NIESAMODZIELNYMI W ZAK¸ADACH OPIEKI ZDROWOTNEJ

Po zapoznaniu si´ z treÊcià rozdzia∏u uczàcy si´ powinien umieç: 1. OkreÊliç zadania opiekuna medycznego w realizacji opieki nad osobami ze schorzeniami narzàdu ruchu. 2. Pomagaç osobom ze schorzeniami narzàdu ruchu w wykonywaniu podstawowych czynnoÊci ˝ycia codziennego i pos∏ugiwaniu si´ sprz´tem ortopedycznym. 3. Wspó∏pracowaç z zespo∏em terapeutycznym w realizacji opieki nad osobami ze schorzeniami narzàdu ruchu.

5.1. Udzia∏ opiekuna medycznego w opiece nad osobami ze schorzeniami narzàdu ruchu Teresa Radzik

5.1.1. Udzia∏ opiekuna medycznego w opiece nad osobami po amputacji koƒczyn dolnych Amputacja koƒczyny jest to chirurgiczne odj´cie cz´Êci lub ca∏oÊci koƒczyny górnej lub dolnej. Najcz´stszym powodem dokonywania amputacji jest martwica koƒczyny spowodowana zaburzeniem ukrwienia, zwykle cz´Êci le˝àcej najdalej od tu∏owia, b´dàcego wynikiem m.in.: z z z z z z z

zmian mia˝d˝ycowych w t´tnicach; powik∏aƒ cukrzycy (stopa cukrzycowa); zakrzepu zatykajàcego przynajmniej jednà du˝à t´tnic´; rozleg∏ego oparzenia; nowotworu; zaka˝enia tkanek mi´kkich; bardzo znacznego zniekszta∏cenia lub niesprawnoÊci koƒczyny – mo˝e to byç wada wrodzona;

236

Talarska rozdz.qxd

12/8/09

15:07

Page 237

z uszkodzenia t´tnic lub nerwów, zmia˝d˝enia koƒczyny, np. w wypadku komunikacyjnym; z odmro˝enia. G∏ównym celem chirurga jest usuni´cie wszystkich tkanek, które sà zmienione wskutek choroby, i takie ukszta∏towanie kikuta, aby mo˝na by∏o do niego póêniej dopasowaç protez´. Rzadko si´ zdarza, aby trzeba by∏o amputowaç ca∏à koƒczyn´. Pozosta∏a jej cz´Êç, tworzàca kikut, powinna pozwoliç na swobodny ruch w stawie ∏àczàcym jà z tu∏owiem (biodrowym lub kolanowym) oraz umo˝liwiç zamocowanie protezy u∏atwiajàcej poruszanie si´. Im d∏u˝szy kikut, tym ∏atwiejszy i wi´kszy zakres ruchów, tym lepsza kontrola mi´Êniowa i tym ∏atwiejsze przymocowanie i u˝ywanie protezy. Amputacja koƒczyny jest dla ka˝dego pacjenta wyjàtkowym prze˝yciem. Nast´pstwem amputacji jest powa˝ne kalectwo, które prawie zawsze prowadzi do pogorszenia jakoÊci ˝ycia chorego. Pacjenci tracà nie tylko uprzednià sprawnoÊç fizycznà, lecz bardzo cz´sto równie˝ osiàgni´tà pozycj´ ˝yciowà i rodzinnà. Piel´gnowanie pacjenta po odj´ciu koƒczyny powinno zaczàç si´ od razu po przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego. W trakcie pobytu chorego na bloku operacyjnym opiekun powinien przygotowaç sal´ i ∏ó˝ko. Po powrocie z sali operacyjnej pacjentowi pod∏àcza si´ dren, wyprowadzony z rany operacyjnej, do ssania (butla Redona). Piel´gniarka operowanà koƒczyn´ uk∏ada wy˝ej (zapewnia to lepszy odp∏yw krwi, co zapobiega obrz´kom i u∏atwia drena˝). Chory po operacji ma trudnoÊci z poruszaniem si´, tak wi´c zadaniem opiekuna jest pomoc piel´gniarce w cz´stym dokonywaniu zmian pozycji pacjenta i wygodnym uk∏adaniu go. Podczas sprawowania opieki nad pacjentem i wykonywania czynnoÊci piel´gnacyjnych nale˝y zwróciç uwag´ na l´k pacjenta przed bólem. Niestety niektóre zabiegi piel´gnacyjne, np. zmiana opatrunku, usuni´cie drenu i zmiana pozycji chorego zwi´kszajà jego dolegliwoÊci bólowe. W takich sytuacjach piel´gniarka powinna podaç, na zlecenie lekarza, Êrodek przeciwbólowy i dopiero po jego zadzia∏aniu przystàpiç do wykonywania czynnoÊci piel´gnacyjnych. Problemy mo˝e powodowaç tak˝e odczuwanie bólu fantomowego. Jest to ból tej cz´Êci koƒczyny, która zosta∏a amputowana. Chorego zawsze nale˝y zmobilizowaç do czynnego uczestnictwa w procesie rehabilitacyjnym, np. przez zach´canie go do wykonywania ruchów operowanà koƒczynà (kikutem), çwiczeƒ izometrycznych (koƒczyna pozostaje nieruchoma, a pacjent tylko napina mi´Ênie) itp. Zaniechanie takich çwiczeƒ i trzymanie koƒczyny w jednej pozycji mo˝e spowodowaç przykurcze. Zasady post´powania przy usprawnianiu osoby po amputacji obejmujà: z zabezpieczenie kikuta przed wadliwym ustawieniem i przykurczami; z utrzymanie pe∏nej ruchomoÊci w stawach, a w szczególnoÊci w stawach najbli˝szych kikuta; z ustabilizowanie obj´toÊci kikuta przez banda˝owanie lub zastosowanie kilkakrotnie zmienianego leja gipsowego; z wzmocnienie si∏y mi´Êniowej; z stosowanie çwiczeƒ czucia powierzchniowego i g∏´bokiego, które po odj´ciu koƒczyny cz´sto ulega zaburzeniu;

237

Talarska rozdz.qxd

z z z z z

12/8/09

15:07

Page 238

hartowanie kikuta, aby by∏ przygotowany do noszenia protezy; dba∏oÊç o postaw´ i ogólnà sprawnoÊç pacjenta; dba∏oÊç o higien´ kikuta; umiej´tnoÊç pos∏ugiwania si´ protezà; dba∏oÊç o samà protez´.

Opiekun medyczny w∏àcza si´ w wykonywanie czynnoÊci piel´gnacyjnych. Podczas zabiegów hartowania kikuta i dbania o jego higien´ stosuje si´ obmywanie co rano zimnà wodà; wskazane jest równie˝ stosowanie zaleconych przez lekarza Êrodków do nacierania kikuta. Nale˝y pami´taç, aby nie u˝ywaç t∏ustych kremów, poniewa˝ zmi´kczajà one nadmiernie skór´, oraz pudru, który zatyka pory i sprzyja powstawaniu wyprysków i stanów zapalnych skóry. W przypadku pocenia si´ puder zbija si´ w grudki, co mo˝e doprowadziç do podra˝nienia skóry i zapalenia mieszków w∏osowych. W trakcie pobytu w szpitalu chory powinien dostosowaç si´ do nowych warunków. Pacjenta nale˝y nauczyç pos∏ugiwania si´ pomocami, takimi jak kule, balkonik i wózek inwalidzki (patrz rozdz. 5.1.5). Do zadaƒ opiekuna medycznego w procesie opieki nad pacjentem po amputacji koƒczyny dolnej nale˝y: z pomoc w przygotowaniu ∏ó˝ka; ∏ó˝ko ustawia si´ tak, aby dojÊcie do pacjenta by∏o mo˝liwe z ka˝dej strony; z obserwacja opatrunku i iloÊci wydzieliny w butli Redona; z pomoc w wykonywaniu codziennych czynnoÊci, takich jak toaleta cia∏a, zmiana bielizny osobistej, kàpiel, korzystanie z toalety oraz podawanie basenu i kaczki, w sytuacji gdy korzystanie z toalety jest niemo˝liwe; z dbanie o poszanowanie godnoÊci pacjenta podczas wykonywania czynnoÊci higienicznych i u∏atwiania wypró˝nienia; zapewnienie intymnoÊci przez os∏oni´cie parawanem krzes∏a sanitarnego lub ∏ó˝ka; nieobna˝anie nadmierne pacjenta; z korzystanie ze sprz´tu pomocniczego, np. z podk∏adów, ∏atwoÊlizgów i podnoÊników, podczas zmiany pozycji i przemieszczania pacjenta (patrz rozdz. 5.1.5); z stworzenie w pokoju pacjenta warunków sprzyjajàcych realizacji potrzeby wydalania moczu i stolca lub pomoc przy wychodzeniu do toalety; tylko pacjent, który ma medyczne wskazania do le˝enia, korzysta z basenu lub kaczki; je˝eli pacjent mo˝e przemieÊciç si´ poza ∏ó˝ko, nale˝y umo˝liwiç mu korzystanie z toalety, a gdy ta jest niedostosowana, korzystanie z wózka sanitarnego (patrz rozdz. 5.1.5); z asekuracja i towarzyszenie pacjentowi podczas wyjÊcia (jazdy na wózku inwalidzkim, krzeÊle sanitarnym) do toalety lub ∏azienki; z u∏atwienie pacjentowi korzystania ze sprz´tu ortopedycznego; podanie pacjentowi na jego ˝yczenie kul, balkonika i wózka inwalidzkiego (patrz rozdz. 5.1.5) oraz sprz´tu u∏atwiajàcego samoobs∏ug´, np. drabinki do siadania; z pomoc piel´gniarce przy piel´gnacji kikuta; z pomoc w za∏o˝eniu protezy i dbaniu o czystoÊç leja protezy (nie suszyç w pobli˝u êród∏a ciep∏a); z dba∏oÊç o otoczenie na sali, tak aby pacjent móg∏ swobodnie si´ poruszaç; niezastawianie ciàgów komunikacyjnych (odstawienie na miejsce krzes∏a i szafki przy∏ó˝kowej).

238

Talarska rozdz.qxd

12/8/09

15:07

Page 239

5.1.2. Udzia∏ opiekuna medycznego w opiece nad osobami z reumatoidalnym zapaleniem stawów Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlek∏ym, zapalnym schorzeniem tkanki ∏àcznej, w przebiegu którego dochodzi do niszczenia struktur stawowych i oko∏ostawowych oraz do wielu zmian w obr´bie narzàdów wewn´trznych. Choroba prowadzi do ograniczenia mo˝liwoÊci wykonywania przez chorego codziennych czynnoÊci ˝yciowych oraz do niepe∏nosprawnoÊci i niesamodzielnoÊci. Choroba wyst´puje dwukrotnie cz´Êciej u kobiet ni˝ u m´˝czyzn. Dotyczy osób w ró˝nym wieku, najcz´Êciej pierwsze objawy pojawiajà si´ po 40. lub 50. roku ˝ycia. Reumatoidalne zapalenie stawów ma charakter przewlek∏y, przebiega z okresami zaostrzeƒ i remisji (okresowe zahamowanie objawów chorobowych). W przebiegu RZS: z zmiany zapalne wyst´pujà symetrycznie i dotyczà zwykle stawów nadgarstkowych, Êródr´czno-paliczkowych i mi´dzypaliczkowych bli˝szych ràk, rzadziej stóp, lub du˝ych stawów; z w zmienionych zapalnie stawach pojawia si´ ból utrudniajàcy ruch; z w godzinach porannych wyst´puje sztywnoÊç stawów i mi´Êni (sztywnoÊç poranna); z dochodzi do powstania zniekszta∏ceƒ stawów w obr´bie r´ki (najbardziej charakterystyczne to: „∏ab´dzia szyjka”, czyli odgi´cie palców w stron´ ∏okciowà, palce „butonierkowate” i przykurcze); z stopniowo pojawiajà si´ przykurcze w stawach ∏okciowych; z ograniczeniu ulega ruchomoÊç w stawach barkowych; z post´pujà zmiany zwyrodnieniowe w stawach kolanowych i biodrowych. W okresie zaostrzenia choroby znacznie nasila si´ ból i obrz´k stawów, mo˝e pojawiç si´ goràczka i znaczne os∏abienie. Leczenie RZS polega na: z sta∏ym przyjmowaniu leków; z rehabilitacji ruchowej i stosowaniu zabiegów z zakresu fizykoterapii; z leczeniu chirurgicznym. W przebiegu RZS wyst´pujà nast´pujàce problemy, przy rozwiàzaniu których mo˝e byç pomocny opiekun medyczny, wykonujàc czynnoÊci samodzielnie lub wspó∏pracujàc z piel´gniarkà: z trudnoÊci z wykonywaniem codziennych czynnoÊci z powodu bólu, os∏abienia si∏y ràk, zniekszta∏ceƒ i przykurczów w stawach ràk, stawach ∏okciowych i barkowych; z trudnoÊci z poruszaniem si´ z powodu bólu, os∏abienia si∏y mi´Êni, zniekszta∏ceƒ i przykurczów w stawach koƒczyn dolnych; z wzrost podatnoÊci pacjenta na zaka˝enia i infekcje z powodu zmniejszonej odpornoÊci w wyniku stosowanego leczenia; z sk∏onnoÊç do krwawieƒ z przewodu pokarmowego w wyniku d∏ugotrwa∏ego stosowania leków, m.in. niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

239

Talarska rozdz.qxd

12/8/09

15:07

Page 240

CzynnoÊci wykonywane przez opiekuna medycznego podczas sprawowania opieki nad pacjentem z RZS: z W okresie zaostrzenia choroby, gdy pacjent przebywa w ∏ó˝ku, dbanie wspólnie z piel´gniarkà o prawid∏owe u∏o˝enie pacjenta w ∏ó˝ku w tzw. pozycjach ochronnych, z utrzymaniem pozycji czynnoÊciowych, na równym, nieodkszta∏cajàcym si´ pod∏o˝u. z W zale˝noÊci od stanu pacjenta pomoc w wykonywaniu lub wykonywanie za pacjenta codziennych czynnoÊci, takich jak toaleta cia∏a, ubieranie, spo˝ywanie posi∏ków i kàpiel. z Stworzenie w pokoju pacjenta warunków sprzyjajàcych realizacji potrzeby wydalania moczu i stolca lub pomoc przy wychodzeniu do toalety. Pacjent le˝àcy korzysta z basenu lub kaczki; je˝eli mo˝e przemieÊciç si´ poza ∏ó˝ko, nale˝y zaproponowaç mu korzystanie z wózka sanitarnego. z Dbanie o dost´pnoÊç sprz´tu pomocniczego u∏atwiajàcego samoobs∏ug´ (sztuçce z pogrubionà ràczkà, uchwyty, ∏y˝ka do butów z d∏ugà ràczkà, zapinacz guzików, podciàgacz zamka itp.). z Nauczenie pacjenta pos∏ugiwania si´ sprz´tem pomocniczym i pomaganie mu w tym. z Stosowanie mat antypoÊlizgowych w wannie i brodziku, aby nie dopuÊciç do upadku pacjenta. z Pomaganie pacjentowi w przemieszczaniu si´ do ∏azienki, ubikacji, na sal´ gimnastycznà i na badania diagnostyczne. z Nienara˝anie pacjenta na zaka˝enia przez izolowanie go od êróde∏ zaka˝enia (opiekun medyczny, który aktualnie sam ma jakàÊ infekcj´, nie powinien opiekowaç si´ pacjentem, podobnie rodzina i znajomi). z Dbanie o higien´ cia∏a pacjenta, czystoÊç bielizny osobistej i poÊcielowej oraz otoczenia pacjenta, a tak˝e wietrzenie sali chorego. z Zg∏aszanie piel´gniarce wystàpienia u pacjenta bólu w nadbrzuszu, smolistego stolca i fusowatych wymiotów, co mo˝e Êwiadczyç o krwawieniu z przewodu pokarmowego. z Zaplanowanie wykonywania czynnoÊci piel´gnacyjnych na godzin´ po podaniu pacjentowi przez piel´gniark´ leków przeciwbólowych, aby uniknàç nasilania si´ dolegliwoÊci bólowych. z Podczas wykonywania u pacjenta czynnoÊci higienicznych i u∏atwiania mu wypró˝nienia dbanie o zapewnienie intymnoÊci przez os∏oni´cie ∏ó˝ka parawanem i nieobna˝anie pacjenta bez potrzeby. z Podczas zmiany pozycji i przemieszczania pacjenta korzystanie ze sprz´tu pomocniczego: podk∏adów, Êliskich mat, r´kawów, ∏atwoÊlizgów, podnoÊników (patrz rozdz. 5.1.5).

240

Talarska rozdz.qxd

12/8/09

15:07

Page 241

5.1.3. Udzia∏ opiekuna medycznego w opiece nad osobami z chorobà zwyrodnieniowà stawów Choroba zwyrodnieniowa stawów jest skojarzonym procesem niszczenia chrzàstek stawowych i zmian w nasadach kostnych. Choroba prowadzi do uszkodzenia stawów, upoÊledzenia ich czynnoÊci ruchowej i wyst´powania bólu; wyst´puje najcz´Êciej u osób w starszym wieku. Ocenia si´, ˝e u ok. 60% populacji osób po 60. roku ˝ycia wyst´pujà zmiany zwyrodnieniowe stawów. Zmiany zwyrodnieniowe stawów mogà dotyczyç stawów d∏oni (mi´dzypaliczkowych i nadgarstka) i stopy (Êródstopnopaliczkowych palucha), stawu kolanowego, stawu biodrowego, a tak˝e stawów kr´gos∏upa. Charakterystyczne objawy choroby zwyrodnieniowej stawów to: z z z z z z

ból – nasilajàcy si´ podczas obcià˝ania stawów i ust´pujàcy w spoczynku; sztywnoÊç w stawach po d∏u˝szym bezruchu; zniekszta∏cenie stawów; wyst´powanie w okolicy stawów guzków i wyroÊli kostnych; ograniczenie ruchomoÊci w stawach; trzeszczenie w stawach podczas ruchu. Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów polega na:

z z z z z

stosowaniu leków przeciwzapalnych w postaci ˝elów i maÊci; odcià˝eniu stawów przez stosowanie sprz´tu ortopedycznego; wykonywaniu odpowiednich çwiczeƒ fizycznych; stosowaniu zabiegów z zakresu fizykoterapii; stosowaniu leczenia chirurgicznego (wszczepianie endoprotez stawów biodrowych lub kolanowych).

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów wyst´pujà nast´pujàce problemy, przy rozwiàzaniu których pomocny mo˝e byç opiekun medyczny, wykonujàc czynnoÊci samodzielnie lub wspó∏pracujàc z piel´gniarkà: z trudnoÊci z wykonywaniem codziennych czynnoÊci z powodu bólu, zniekszta∏ceƒ i przykurczów w stawach ràk; z trudnoÊci z przemieszczaniem si´ z powodu bólu, zniekszta∏ceƒ i ograniczenia ruchomoÊci w stawach koƒczyn dolnych; z ryzyko zwichni´cia endoprotezy stawu biodrowego (zw∏aszcza w pierwszym okresie po zabiegu operacyjnym). Do czynnoÊci wykonywanych przez opiekuna medycznego podczas sprawowania opieki nad pacjentem z chorobà zwyrodnieniowà stawów zaliczamy wszystkie czynnoÊci opisane w podrozdziale dotyczàcym RZS. Podczas sprawowania opieki nad pacjentem po wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego (wykonywanie takich czynnoÊci, jak podk∏adanie basenu i zmiana pozycji pacjenta) nale˝y zachowaç szczególnà ostro˝noÊç, aby nie doprowadziç do zwichni´cia endoprotezy, i pami´taç o zachowaniu odwiedzeniowej pozycji koƒczyn dolnych.

241

Talarska rozdz.qxd

12/8/09

15:07

Page 242

5.1.4. Sprz´t pomocniczy wykorzystywany przy wykonywaniu zabiegów piel´gnacyjnych Podczas wykonywania czynnoÊci higienicznych i przemieszczania pacjenta opiekun powinien dbaç o zapewnienie bezpieczeƒstwa fizycznego zarówno podopiecznemu, jak i samemu sobie. W tym celu mo˝e wykorzystaç dost´pny sprz´t pomocniczy. Przy zmianie pozycji i przemieszczaniu pacjenta w ∏ó˝ku korzysta si´ z ∏atwoÊlizgów, Êliskich mat i r´kawów oraz wykorzystuje podk∏ady (patrz rozdz. 3.7). Przy przemieszczaniu pacjenta poza ∏ó˝ko i wykonywaniu czynnoÊci higienicznych mo˝na pos∏u˝yç si´ podnoÊnikami elektrycznymi i pneumatycznymi oraz krzes∏em toaletowym pod prysznic, a do kàpieli pacjenta le˝àcego mo˝na wykorzystaç wózek kàpielowy (tzw. wózkowann´), który ma regulowanà wysokoÊç, u∏atwia transport pacjenta z ∏ó˝ka do ∏azienki i pozwala na wykàpanie pacjenta pod prysznicem w pozycji le˝àcej (patrz rozdz. 3.3). Kàpiel w wannie jest mo˝liwa, je˝eli z wannà jest zintegrowany specjalistyczny podnoÊnik.

Ryc. 5.1. PodnoÊnik pneumatyczny.

242

Talarska rozdz.qxd

12/8/09

15:07

Page 243

Ryc. 5.2. Krzes∏o toaletowe pod prysznic.

Ryc. 5.3. PodnoÊnik elektryczny.

243

Talarska rozdz.qxd

12/8/09

15:07

Page 244

5.1.5. Rodzaje, dost´pnoÊç i zasady dzia∏ania sprz´tu ortopedycznego Sprz´t ortopedyczny stanowià wszystkie przedmioty i Êrodki, które u∏atwiajà osobom niepe∏nosprawnym wykonywanie codziennych czynnoÊci i poruszanie si´, przyczyniajàc si´ do zwi´kszenia ich sprawnoÊci. Do sprz´tu ortopedycznego zaliczamy: Protezy – przedmioty zast´pujàce utracone cz´Êci cia∏a i ich funkcj´. Ortezy – przedmioty dopasowane do powierzchni cia∏a (koƒczyny, tu∏owia), wspomagajàce lub zast´pujàce ich funkcje statyczne i ruchowe oraz zabezpieczajàce przed powstaniem zniekszta∏ceƒ. Sprz´t pomocniczy – przedmioty s∏u˝àce zwi´kszaniu samodzielnoÊci osób niepe∏nosprawnych, cz´sto korzystajàcych z protez lub ortez i u∏atwiajàce tym osobom poruszanie si´ lub wykonywanie codziennych czynnoÊci. Przyk∏ady protez: z Protezy ortopedyczne koƒczyn dolnych s∏u˝à do zast´powania ubytków koƒczyn i odtwarzania ich funkcji. Najprostszy typ protezy koƒczyny dolnej stanowi proteza-szczud∏o, sk∏adajàca si´ z leja obejmujàcego kikut, zawieszonego na pasie grenadierskim, Êlàskim lub biodrowym, oraz kija wyrównujàcego utracony odcinek goleni czy uda, który dodatkowo jest wyposa˝ony w sztuczny staw kolanowy. W konstrukcji nowoczesnych protez dà˝y si´ do zapewnienia Êcis∏ego kontaktu mi´dzy kikutem a lejem protezy. Protezy pe∏nokontaktowe mogà byç noszone bez dodatkowego mocowania. W przypadku osób w podesz∏ym wieku, które nale˝y zaopatrzyç w protez´, uwzgl´dnia si´ pewne odr´bnoÊci oraz zaburzenia fizyczne i psychiczne. Utrata koƒczyny w starszym wieku jest znacznie gorzej kompensowana, a pacjent ma mniejszà motywacj´ do nauki pos∏ugiwania si´ protezà. Gorsza sprawnoÊç fizyczna, mniejsza wydolnoÊç krà˝enia i zaburzenia krà˝enia obwodowego oraz zmniejszona tolerancja wysi∏ku sprawiajà, ˝e pacjenci cz´sto nie akceptujà protezy. z Protezy koƒczyn górnych to specyficzna grupa protez, które poza celem kosmetycznym majà za zadanie kompensowanie utraconych zdolnoÊci ruchowych r´ki, g∏ównie chwytu. Podstawowe koƒcówki tych protez: r´ka mechaniczna i hak dwudzielny, sà wprawiane w ruch czynnie, przez link´ sterujàcà, i biernie, przez elementy elastyczne (taÊmy, spr´˝yny itp.). Protezy koƒczyn mogà byç: z z z z

mechaniczne; bioelektryczne; pe∏nokontaktowe; pneumatyczne.

244