Okul Öncesinde Fen Eğitimi Prof. Dr. Fatma Alisinanoğlu Doç. Dr. Saide Özbey Dr. Gül Kahveci

4. Baskı

Prof. Dr. Fatma Alisinanoğlu & Doç. Dr. Saide Özbey & Dr. Gül Kahveci

OKUL ÖNCESİNDE FEN EĞİTİMİ ISBN 978-605-318-038-8 DOI 10.14527/9786053180388 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. © 2017, PEGEM AKADEMİ Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ'ye aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. Pegem Akademi Yayıncılık, 1998 yılından bugüne uluslararası düzeyde düzenli faaliyet yürüten uluslararası akademik bir yayınevidir. Yayımladığı kitaplar; Yükseköğretim Kurulunca tanınan yükseköğretim kurumlarının kataloglarında yer almaktadır. Dünyadaki en büyük çevrimiçi kamu erişim kataloğu olan WorldCat ve ayrıca Türkiye'de kurulan Turcademy.com ve Pegemindeks.net tarafından yayınları taranmaktadır, indekslenmektedir. Aynı alanda farklı yazarlara ait 1000’in üzerinde yayını bulunmaktadır. Pegem Akademi Yayınları ile ilgili detaylı bilgilere http://pegem.net adresinden ulaşılabilmektedir.

1. Baskı:2007, Ankara 4. Baskı: Ekim 2017, Ankara Yayın-Proje: Özlem Sağlam Dizgi-Grafik Tasarım: Tuğba Kuşcuoğlu Kapak Tasarımı: Pegem Akademi Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA (0312 394 55 91) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 26687 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: [email protected]

ÖN SÖZ Bu kitap okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler ve üniversitelerin okul öncesi öğretmenliği bölümünde okuyan öğretmen adayları ve ebeveynler için hazırlanmıştır. Kitabın hazırlanmasındaki amaç, bu alandaki öğretmen ve öğretmen adaylarının, okul öncesinde fen eğitimine yönelik hem teorik hem de uygulamada yararlanabilecekleri kaynak kitaplara duydukları gereksinimdir. Kitabın teorik bölümünde, okul öncesinde fen eğitimine yönelik öğretmenlerin edinmesi gereken bilgilere yer verilmiştir. Fen eğitiminde ilgili bilgilerin uygulamaya aktarılması ile ilgili etkinlik örneklerini içeren diğer bölüm ise, öğretmenlere ve öğretmen adaylarına farklı fikirler verebilecek ders kitabı niteliğinde hazırlanmıştır. Kitapla ilgili görüşleriniz bir sonraki baskıda tarafımızdan dikkate alınacağı için görüşleriniz bizim için önem taşımaktadır. Kitabın tüm okul öncesi öğretmenlerine, öğretmen adaylarına ve ebeveynlere rehber olacağını ümit ediyoruz. Prof. Dr. Fatma ALİSİNANOĞLU Doç. Dr. Saide ÖZBEY Dr. Gül Kahveci

İÇİNDEKİLER GİRİŞ ............................................................................................................................................xi

BÖLÜM 1: ERKEN ÇOCUKLUKTA BEYİN GELİŞİMİ VE BİLİMSEL DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ .................................................................... 1

1. Beyin Çalışmaları ............................................................................................................ 1 2. Çocuklarda Beyin Gelişimi ve Öğrenme ..................................................................... 3 3. Gelişim Teorileri Işığında Çocuklarda Düşünmenin Gelişimi ................................. 5 4. Çocuklarda Bilimsel Düşüncenin Gelişimi ................................................................. 8 5. Bilimsel Süreçler ............................................................................................................ 10 1. Gözlem Yapma ......................................................................................................... 10 2. Kıyaslama ................................................................................................................. 10 3. Sınıflandırma ........................................................................................................... 11 4. Ölçme ........................................................................................................................ 12 5. İletişim ...................................................................................................................... 12 6. İlişkilendirme Sonuç Çıkarma ............................................................................... 12 7. Tahmin Etme ............................................................................................................ 13 8. Deneyimleme (Hipotez Kurma-Araştırma-Değişkenleri Kontrol Etme) ......... 13

BÖLÜM 2: OKUL ÖNCESİNDE FEN-TASARIM VE TEKNOLOJİ ........ 15

1. Okul Öncesinde Bilim Adamı Tasarımcı ve Teknolog Olarak Çocuklar ............... 16 2. Erken Çocuklukta Fenle İlişkili Tasarım ve Teknolojinin Öğretilmesi .................. 17 3. Okul Öncesinde Fenle İlişkili Tasarım ve Teknolojide Oyunun Önemi ................ 19

BÖLÜM 3: OKUL ÖNCESİNDE FEN EĞİTİMİ ................................... 21

1. Fen Eğitiminin Tanımı ................................................................................................. 21 2. Okul Öncesinde Fen Eğitiminin Önemi .................................................................... 21 3. Okul Öncesinde Fen Eğitiminin Amaçları ................................................................ 23 4. Fen Eğitiminin Çocuğa Sağladığı Yararlar ................................................................. 25

vi

Okul Öncesinde Fen Eği mi

5. Fen ve Doğa Köşesi ................................................................................................ 26 6. Fen ve Doğa Köşesinde Bulunması Gereken Materyaller ................................. 27

BÖLÜM 4: OKUL ÖNCESİNDE GÜNLÜK PLANDA FEN ETKİNLİKLERİ ...................................................................... 29

1. Hayvan Besleme ..................................................................................................... 29 2. Bitki Yetiştirme ....................................................................................................... 30 3. İnceleme Gezileri ve Gözlem ................................................................................ 31 4. Koleksiyon ve Albümler ........................................................................................ 32 5. Deneyler .................................................................................................................. 33 6. Sınıfa Konuk Çağırma ........................................................................................... 34

BÖLÜM 5: OKUL ÖNCESİ FEN EĞİTİMİNDE ÖĞRETMENİN ROLÜ .... 37

BÖLÜM 6: OKUL ÖNCESİNDE FEN ETKİNLİKLERİNİ PLANLAMAUYGULAMA VE DEĞERLENDİRME .............................................. 41

1. Okul Öncesinde Fen Eğitiminde Bulunması Gereken Kriterler ...................... 41 2. Fen Etkinliklerinde İçerik ve Dengenin Planlanması ........................................ 45 3. Güvenli Bir Çevrenin Sağlanması ........................................................................ 47 4. Çocukları Fen Eğitiminden Zevk Almaları İçin Cesaretlendirme .................. 49 5. Temel Kavram ve Tutumları Kazandırma ........................................................... 49 6. Fen Etkinliğini Çocuklara Tanıştırma ................................................................. 50 7. Fen Etkinliğini Uygulama ..................................................................................... 50 8. Fen Etkinliğini Değerlendirme ............................................................................. 51 9. Fen Eğitiminde Bilimsel Çalışmaları Değerlendirme Kriterleri ...................... 54

BÖLÜM 7: OKUL ÖNCESİ FEN EĞİTİMİNDE ÖĞRETMENİN KULLANABİLECEĞİ YÖNTEM VE TEKNİKLER ............................ 57

1. Kavram Haritaları .................................................................................................. 58 2. Analojiler ................................................................................................................. 59

İçindekiler

vii

3. İşbirliği ile Problem Çözme .................................................................................. 60 4. Çizim Yaptırma ....................................................................................................... 63 5. Bilgi Alışverişi ve Tartışma .................................................................................... 64 6. Proje Yöntemi ..................................................................... ..................................... 65 7. Gözlem ..................................................................................................................... 70 8. Çok Metotlu Yöntem .............................................................................................. 71 a. Türkçe Dil Etkinlikleri ..................................................................................... 71 b. Müzik Etkinlikleri ............................................................................................ 72 c. Yaratıcı Drama .................................................................................................. 73 d. Sanat Etkinlikleri .............................................................................................. 74 e. Oyun ................................................................................................................... 74 f. Okuma Yazmaya Hazırlık Çalışmaları ........................................................... 75

BÖLÜM 8: OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE FEN EĞİTİMİNDE AİLE KATILIMI .............................................................................. 77

1. Fen Eğitimi Duyuların Gelişimine Paralel Olarak Ailede Başlar ..................... 77 2. Fen Eğitiminin Ev Ortamında Desteklenmesinin Çocuğa Sağladığı Yararlar . 79 3. Aileler İçin Öneriler ............................................................................................... 80 4. Okul Öncesi Fen Eğitiminde Okul Aile İşbirliği ................................................ 82 5. Okuldaki Fen Programlarına Ailenin Katılımı .................................................. 83 6. Fen Eğitiminde Okul-Aile İşbirliğinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar .... 85

BÖLÜM 9: OKUL ÖNCESİNDE FEN EĞİTİMİ UYGULAMA ÖRNEKLERİ .................................................................................. 87

1. Okul Öncesinde Fen İçeriğine Yönelik Etkinlik Önerileri ................................ 87 a. Canlıların Yaşamlarına İlişkin Fen Etkinlikleri ............................................ 87 b. Fiziksel Bilimi İçeren Fen Etkinlikleri ........................................................... 90 c. Dünya ve Uzayla İlişkili Fen Etkinlikleri ....................................................... 94

viii

Okul Öncesinde Fen Eği mi

2. Okul Öncesi Fen Eğitimi Kapsamında Kullanılabilecek Konulara İlişkin Örnekler .................................................................................................................. 95 1. Kayalar ve Mineraller ....................................................................................... 96 2. Mıknatıslar ........................................................................................................ 97 3. Yerçekimi ........................................................................................................... 98 4. Basit Makineler ................................................................................................. 99 5. Ses ..................................................................................................................... 100 6. Hava ................................................................................................................. 102 7. Hava Olayları .................................................................................................. 103 8. Işık .................................................................................................................... 104 9. Su ...................................................................................................................... 106 10. Bitkiler ........................................................................................................... 107 11. Hayvanlar ...................................................................................................... 108 12. İnsan Vücudu-Sağlımızın Korunması ve Beslenme ................................ 111 3. Fen Eğitimi Gözlem Örnekleri ........................................................................... 112 4. Günlük Eğitim Akışında Fen Eğitimi Öğrenme Süreci Örnekleri ................ 117 ETKİNLİK 1 .............................................................................................................. 117 ETKİNLİK 2 .............................................................................................................. 123 ETKİNLİK 3 .............................................................................................................. 129 ETKİNLİK 4 .............................................................................................................. 131 ETKİNLİK 5 .............................................................................................................. 135 ETKİNLİK 6 .............................................................................................................. 137 ETKİNLİK 7 .............................................................................................................. 143 ETKİNLİK 8 .............................................................................................................. 147 ETKİNLİK 9 .............................................................................................................. 149 ETKİNLİK 10 ............................................................................................................ 153 ETKİNLİK 11 ............................................................................................................ 157 ETKİNLİK 12 ............................................................................................................ 161 ETKİNLİK 13 ............................................................................................................ 163 ETKİNLİK 14 ............................................................................................................ 167

İçindekiler

ix

ETKİNLİK 15 ............................................................................................................ 171 ETKİNLİK 16 ............................................................................................................ 173 ETKİNLİK 17 ............................................................................................................ 177 ETKİNLİK 18 ............................................................................................................ 181 ETKİNLİK 19 ............................................................................................................ 185 ETKİNLİK 20 ............................................................................................................ 189 KAYNAKÇA ............................................................................................................. 193 YAZARLAR HAKKINDA ....................................................................................... 201

.D\QDNÁD

ABACI, Oya.(2003).Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Görsel Sanat Eğitimi. Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar,257–267.(Yayıma Hazırlayan, Müzeyyen Sevinç). Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. AKMAN, Berrin. (2003).Bilim ve Çocuk. Çoluk Çocuk Dergisi, (22), 23. AKMAN, B., ÜSTÜN, E. ve GÜLER, T. (2003). 6 Yaş Çocuklarının Bilim Süreçlerini Kullanma Yetenekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 24 : 11-14. AKTAŞ ARNAS, Yaşare. (2002) .Okulöncesi Dönmede Fen Eğitiminin Amaçları. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, (6,7), 1–7. http://.www.eğitim.edu.tr./myfiles/open.aspx&3file&pdf. (29.05.2005) AKTAŞ ARNAS, Yaşare. (2003) . Küçük Bir Bilim Adamı Yetiştirmenin İlk Adımları. Çocuk ve Aile, Ekim. (42–46). ALİSİNANOĞLU, Fatma.(2005).Bebeklik Dönemi ve Yeni Yürüme Döneminde Gelişim. Gelişim ve Öğrenme.(Edt: Ayşegül Ataman) (90,97).Gündüz Eğitim ve Yayıncılık,Ankara. ALİSİNANOĞLU, Fatma; ULUTAŞ, İlkay. (2003).Okul Öncesi Öğretmeninin Fen ve Doğa Eğitiminde Rolü. Yeni Eğitim Dergisi, (2) ,57,58. ALPÖGE, Gülçin.(2003). Okulöncesi Çocuklara Kitap Okumanın ve Masal Anlatmanın Önemi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç) 190..Morpa Kültür Yayınları,İstanbul. ALTHOUSE,R.(1988). Investigating science with young children New York : Teachers College Press ARDAÇ, Dilek. (2003).Fen Eğitiminde Güncel Yaklaşımlar. Çoluk Çocuk Dergisi, (22), 24,25. ARLI, Mine; NAZİK, M. Hamil. (1993). Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Öğretmene Düşen Görev. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı , 270. . Ya-Pa Yayınları, İstanbul. ARSLAN, Ayşen. (2003). Erken Çocuklukta Müziğin Önemi ve Şarkı Öğretimi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç) ,294. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. ARTAN, İsmihan; BAL, Servet. (1993).Okulöncesi Dönmede Müziğin Gelişimi ve Etkinlik Örnekleri. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 238.

194 KŬƵůPŶĐĞƐŝŶĚĞ&ĞŶŒŝƚŝŵŝ AVCI, Neslihan. (2003).Fen ve Doğa Eğitiminde Proje Yaklaşımı. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç) ,363,364).Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. AYVACI, Hakan Şevki; DEVECİOĞLU, Yasemin; YİĞİT, Nevzat. (2002). Okulöncesi Öğretmenlerinin Fen ve Doğa Etkinliklerindeki Yeterliliklerinin Belirlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi.(Bildiriler),Eylül, Ankara,1–5. http://.www. fedu.metu.edu.tr/ ufbmek.5/b.kitabı. . (29.05.2005) BAL, Servet. (1993). Anaokullarında Fen Çalışmaları. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı,Ya-Pa Yayınları, İstanbul,146–151. BARBA, R. (1998). Science Discipline Knowledge. http://.www.golum.riv.csu. edu.au//kmorse02/htm. ( 29.05.2005). BAŞAL, Handan Asude. (2003). Okulöncesi Eğitiminde Uygulamalı Çevre Eğitimi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç) ,366-375.Morpa Kültür Yayınları,İstanbul. BAYKOÇ DÖNMEZ, Necate, 2000). Üniversite Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü ve Kız Meslek Lisesi Öğrenciler İçin Oyun Kitabı.13,26, 38.Esin Yayınevi, İstanbul. BİGELOW, B. (2002). Children’s Understending and Science. http://.www.golum. riv.csu.edu.au// kmorse02/htm. ( 29.05.2005). BİRSUN, Mevlide. (1985).Okulöncesi Dönemde Resmin İşlevi. Ya-Pa Okul Öncesini Yaygınlaştırma Semineri, II-III. Seminer Kitabı. Ya-Pa Yayınları, İstanbul. BJORKLUND, David F. (1999) Children’s Thinkıng.Wadsworth Pub Co. (225,312). BLACK, P.HUGHES, S. (2003). Teaching Science and Design and Technology in the Early Years.(sf.38-50)David Fulton Publishers, London (Chapter 4). BLACKWELL, Frank F.;HOHMANN, Charles. (1991).The High/Scope K-3 Curriculum Series Science. (Ed:Nancy Altman ). 46,47. The High Scope Pres Michigan. BOWMEN, Barbara T. (1998). Math, Science and Techology in Early Childhood Education. 14.http://www.ericdigest.org/eric-digests.html. (26.06.2005). BREWER J.A.ve BACON A.(2001).Introduction to Early Childhood Education Preschool through Primary Grades. Chapter 11. BRİTZ, Joan. (1993). Problem Solving in Early Childhood Clasrooms. Eric Digest. http:// ericdigest.org/ ( 26.06.2005). BRUCE, T.(1997).Early Childhood Education, (3-8) 2 nd edn.London:HodderStoughton CARLSON,Neil. (1995) Physiological Psychology 6th ed. Pearson education Inc. chapter 2 (2745) ve chapter 3 ( 61-89) CHOMSKY, N. (2000).New Horizons in the Study of Language and Mind. 75.Cambridge Universty Press

Kaynakça 195 ÇAĞLAK, Saime. (1999). Okulöncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 5-6 Yaş Çocukların Beden Eğitimi Etkinlikleri Yoluyla Kavram (Enerji) Öğretimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Okulöncesi Eğitimi Bilim Dalı ( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 93, 97, 100, 102,104. ÇAĞLAR, Adil. (1991). Okulöncesi Dönemde Fen Eğitimi Kaynağı Olarak Evler ve Okulöncesi Eğitim Kurumları. 7. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Eskişehir, Seminer Kitabı, Ya-Pa Yayınları, İstanbul, 128–130. ÇİLDEN, Şeyda.(2001). Müzik, Çocuk Gelişimi ve Öğrenme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (Cilt.21),(Sayı:1.),1–8. ÇİMEN, Serap.( 2001). Analoji (Benzetişim) İle oyunlaştırma. Dramaya Çok Yönlü Bakış. 90, 93, 95.Fersa Matbaası.Ankara, Şubat.Türkiye 2. Drama Liderler Buluşması ve Ulusal Drama Semineri–2000. DANOFF-BURG, James A. (2002). Be a Bee and other Approaches to Introducing Young Children to Entomology. Young Children, September, 42-47. DARICA, Nilüfer.(1993).Okulöncesi Dönemde Sanat Eğitimi. 9.Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı, 220. YaPa Yayınları, İstanbul. DAVİES, Dan,2003). Teaching Science and Design and Technology in the Early Years.(sf.1-9) David Fulton Publishers, London DAVİES, Dan ve WARD, Stephen.(2003)Young Children as Scientists, designers and technologists. Teaching Science and Design and Technology in the Early Years.David Fulton Publishers, London (Chapter 2) (2003).Sf.10-24). DAVİES, Dan ve HOWE,Alan..(2003) Teaching Science and Design and Technology in the Early Years.(sf.1-9)David Fulton Publishers, London DERE, Hale; ÖMEROĞLU, Esra.( 2001). Okulöncesi Eğitimde Fen, Doğa, Matematik Çalışmaları, 1–45. Anı Yayıncılık, Ankara. DİFFİLY, Deborah. (1996). The Project Apporoach: A Museum Exhibit Created by Kindergarteners. Young Children,January (51), 72-75. EDOM, Helen;BUTTERFIELD, Moıra;HEDDLE, Rebecca;UNWIN, Mıke. (2001).Deneylerle Bilim. Çeviren: Feryal Halatçı. Tübitak Popüler Bilim Kitapları.14,15,31. ENGLEBRİGHT FOX, Jill. (2005). Back-to-Basics: Play in Early Childhood.1. (http://www.Earlychildhood.com.articles.htm) ERDEN, Münire; AKMAN, Yasemin. (2001).Gelişim ve Öğrenme.193. 9.Baskı. Arkadaş Yayınevi, Ankara. FORMAN, George; KADEN, Melisa. (1987). Research on Science Education for Young.The Early Childhood Curriculum.(Ed:Carol Seefeldt). 141153.Second Edition,New York. FORMAN, George, LANDRY, Christoper. (1992). Research on Early Science Education. The Early Childhood Curriculum, .(Ed:Carol Seefeldt).s.175-189. Second Edition,New York. GANDER, Mary J. ; GARDİNER, Harry W. (1998). Çocuk ve Ergen Gelişimi, (Çev. Bekir Onur) Ankara: İmge Kitabevi. s.244–245.

196 KŬƵůPŶĐĞƐŝŶĚĞ&ĞŶŒŝƚŝŵŝ

zĂnjĂƌ,ĂŬŬŦŶĚĂ

GÖKMEN, Hikmet. (2002). Çocuk Müzeleri. Çoluk Çocuk Dergisi Aralık(21),12–13. GÜLTEK, Buğra.(2002).Müzik, Yetenek ve Çocuk. Çoluk Çocuk Dergisi, Şubat,(11),29. GÜRDAL, Ayla; ÇAĞLAR, Adil; ŞAHİN, Fatma; ÖKÇÜN, Filiz; MACAROĞLU, Esra. (1993). Okulöncesi Dönemle İlgili Fen Faaliyetlerine Örnekler. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı , 164,165. Ya-Pa Yayınları,İstanbul. GÜRTUNA, Sevgi.(2003).Avrupa’da Okulöncesinde Sanat Eğitimi. Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. 93.(Yayıma Hazırlayan Müzeyyen Sevinç).Morpa Kültür Yayımları,İstanbul. HARLAN, J.D. ve RİVKİN, Mary S. (2004).Science Experiences Fo The Early Childhood Years.Pearson Merrill Prentice Hall.11-23,53,81,83,111,143, 163,203,222,237238,271,273,287,299. HEMİGER, Michael L. (1987). Learning Mathematics and Science Through Play. Childhood Education, 167–171.February. HEROMAN, Cate. (2000). Science in The Creative C u r r i c u lum.1-8. http://.www.teachingstrategies.com/pages/pege.cfm?pageid=85.Octobe r,ENewletter#10. (20.07.2005) JERNER MARTİN, David.(2001). Constructing Early Chilhood Science. 3245,261.Printed in the USA.Delmar Tomson Learning. JOHNSON, David W. (1992). Cooperative Learning: Increasing College Faculty Instructional Productivity. . ERIC Digest. http://ericdigest.org/ ( 26.06.2005) KAPTAN, Saim. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. 8. Tekışık Web Ofset Tesisleri. Ankara Bilim Kitap Kırtasiyen Ltd.Ştd. KAPTAN, Fitnat. (2003).Bilim Şenliği: Yaparak Yaşayarak Öğreniyorum. Çoluk Çocuk Dergisi, Ocak (22). 28. KATZ, Lilian G. (1994). The Project Approach. ERIC Digest ED368509 http://ericdigest.org/ (26.06.2005). KATZ,Lilian G. ve CHART, Sylvia C.(1998)Issues in Selecting Topic for Projects. Ericdigest. KLEIN, Amelia. (1991).All About Ants: Discovery Learning in the Primary Grades. Young Children, July. (23–27). KURTULUŞ, Elif. (1999). Okulöncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden BeşAltı Yaş Grubu Çocuklarına Yaratıcı Etkinlikler Yoluyla Kavram (zaman kavramı ) Öğretilmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enistitüsü, Okulöncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. KÜÇÜKTURAN, Güler. (2003). Okulöncesi Fen Öğretiminde Bir Teknik: Analoji. Milli Eğitim Dergisi ,(157),1.

Kaynakça 197 MACAROĞLU AKGÜL, Esra. (2004). Fen ve DOĞA Etkinlikleri. 8– 10,86.Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. MARTİN, David Jerner.(2001).Constructing Early Childhood Science. 15-18, 3245,236250,261. Delmar Publishers. MCINNES, Karen ve WİLLİAMS, Jill. (2003). Science and D&T beyond the classroom/ (Chapter 3) .Kitap: Teaching Science and Design and Technology in the Early Years.David Fulton Publishers, London. 25–37. MEKİK, Ferda. (1998). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 4-6 Yaş Arasındaki Çocukların Sağlık Kavramı Gelişimine Çok Metotlu Eğitimin Etkisinin İncelenmesi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı.( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ). MERTOĞLU, Ercan.(2003). Müzik ve Ritim Eğitimi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç), 286.Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. OĞUZKAN, Şükran; DEMİRAL, Özgör; TÜR, Gülseren. (1999).Okul Öncesinde Yaratıcı Çocuk Etkinlikleri.85.Ya-Pa Yayınları, İstanbul. ÖZTÜRK, Ferda. (2002). Okulöncesi Dönem Müzik Eğitiminde Drama, 11. YaPa Yayınları, Ankara. ÖZBEY, S.(2006).Okul Öncesi Eğitimi Kurumlarıında Görev Yapan Öğretmenlerin Fen Etkinliklerine Yönelik Yeterliliklerinin Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı.Ankara. PATTNAİK, Jynotsna. ( 2004). On Behalf of Their Animal Friends. Childhood Education, Winter, 95–100. PERALMAN, Susan; PERİCAK, Katleen. (1995). Young Children İnvestigate Science. Day Care and Early Education, Summer. 4–8. PİCA, Rae, (2005a).Early Movement Earlychildhood.com.articles.htm) (20.08.2005)

and

Learning,1. (http://www.

PİCA, Rae, (2005b). Fostering Creativity in Movement and Music Learning Centers.1. (20.08.2005) (http://www.Earlychildhood.com.articles.htm) ROSENTHALL, D. M., ve SAWYERS, J. Y. (1996). Building successful home/school partnerships: Strategies for parrent support and involvement. Childhood Education 72:4, 194-200. RİLLERO, Peter. (1994). Doing Science With Your Children.1-6. http://www.ericdigest.org/19951/science.htm. (22.07.2005). RİLEY, Jeni. (2003).Learning in the Early Years A Guide for techer of Children37.Edited by Jeni Riley. Paul Chapman Publishing.Sf.1–13 ROSS, Michael E. (1997). Science at Play. Science and Children. May. 35–38. ROSS, Michael E. (2000). Science Their Way. Young Children, Marc, 6–13.

198 KŬƵůPŶĐĞƐŝŶĚĞ&ĞŶŒŝƚŝŵŝ SAĞLAM, Tülin. (1997).Eğitimde Drama ve Türk Çocuklarının Ritüel Nitelikli Oyunlarının Eğitiminde Dramada Kullanım. 152. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tiyatro Anabilim Dalı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi ). SAĞLAM, Tülin.(2001).Eğitimde Drama. Drama-Maske-Müze.33. (Derleyen: İnci San).(VI. Uluslar Arası Eğitimde Drama Semineri).Çağdaş Drama Derneği, Ankara. SAN, İnci. (1996). Yaratıcılığı Geliştiren Bir Yöntem ve Yaratıcı Bireyi Yetiştiren Bir Disiplin: Eğitsel Yaratıcı Drama. Yeni Türkiye Dergisi, Eğitim Özel Sayısı, Ocak-Şubat (7).152. SENEMOĞLU, Nuray. (2000).Gelişim Öğrenme ve Öğretim, 443,501. Gazi Kitabevi, Ankara. SEVİNÇ, Müzeyyen. (2003a). Okul Öncesi Dönemde Okuma Yazma Kavramlarının Gelişimi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç),181. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. SEVİNÇ, Müzeyyen.( 2003b).Bilişsel Gelişim ve Düşünce Becerilerinin Eğitimi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç) ,163. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. SHERMAN, S. J. ve SHERMAN, R. S.( 2004). Science and science teaching. Methods for integrating technology in elementary and middle schools. sf.169-172)Houghton Miffin Company Boston NY. 2nd. Ed. SÖKER, Sevinç. (1998).İşbirlikli (Ortak Çalışma Yoluyla) İle Öğrenmenin Şarkı Öğretimine Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). SUNGURTEKİN, Şehnaz.(2001).”Uygulamalı Çevre Eğitimi Projesi” Kapsamında Ana Ve ilköğretim Okullarında “ Müzik Yoluyla Çevre Eğitimi”.Uludağ üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,168–178.Cilt:XIV, Sayı:1. ŞAHİN, Fatma. (2000).Okul Öncesinde Fen Bilgisi Öğretimi ve Aktivite Örnekleri. 1,3, 8,10,14, 29, 31,32,36,40,44. Ya-Pa Yayınları, İstanbul. ŞAHİN, Fatma; ÇAĞLAK, Saime. (2000). Okulöncesinde Oyunlarla Fen Kavramlarının Geliştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Dergisi (Öneri).Cilt.3.Sayı:13. 31-38. ŞENDURUR, Yılmaz; AKGÜN BARIŞ, Dolunay.(2002).Müzik Eğitimi ve Çocuklarda Bilişsel Başarı. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (22),165–174. ŞİMŞEK, Özlem. (2007).Anasınıfına Devam Eden Çocukların Okuma Olgunluğu Düzeyine Türkçe Dil Erkinlik Programının Etkisinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitimi Bilimleri Enstitüsü Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. TEMEL, Fulya Z. (1989).İtalya’daki Reggio Emilia Okulöncesi Eğitim Projesi. 6. YaPa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, İstanbul, Seminer Kitabı, 159–162. . Ya-Pa Yayınları, İstanbul.

Kaynakça 199 TEMEL, Fulya Z. (1993).Okulöncesi Eğitimde Açık Eğitim Yaklaşımı. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı, 193. . Ya-Pa Yayınları, İstanbul. TEMEL, Fulya Z. ; KANDIR, Adalet; ERDEMİR, Nilay; ÇİFTÇİBAŞI, Hale. (2003). Proje Yaklaşımı ve Program Örnekleri, 14. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. TUDGE, Jonathan; CARUSO, David. (1989). Cooperative Problem-Solving in The Classroom. 1–5 http://ericdigest.org/ (26.06.2005). TUĞRUL, Belma A. (1993).Okulöncesi Dönemde Etkin Öğretmen Modeli. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı, 295. Ya-Pa Yayınları, İstanbul. TURLA, Ayşe. (2003). Duyu Eğitimin Önemi ve Gelişimine Yönelik Etkinlikler. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç) ,251–255. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul. ULCAY, Sema. (1989). Okulöncesi Eğitiminde Fen Bilgisi Programları. 6. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, İstanbul, Seminer Kitabı, 36–39. ULCAY, Sema. (1993). Okulöncesi Eğitim Araçları ve Lego Dacta Eğitim Sistemi. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı, 217. ÜLGEN, Gülten. (2001). Kavram Geliştirme, Kuram ve Uygulamalar, 100–116. 3. Baskı. Pegem Yayıncılık, Ankara. ÜSTÜNDAĞ, Tülay. (1996).Yaratıcı Dramanın Üç Boyutu. Yaşadıkça Eğitim. (49).20 WHİTEHEAD,M.R.(1990).Language and Literaty in the Early Years.Paul Chapman Publishing. 65, WEİKART, David P. (1990).Okulöncesi Çocuklar İçin Temeller: High/Scope Yaklaşımı. Erken Çocukluk Eğitiminde Farklı Modeller, Seminer Bildirileri.(Editör: Sevda Bekman)Eylül 10-14, İstanbul. UNİCEF. WORTHAM, Sue C. (1998). The Early Childhood Curriculum,376-385. Second Edition. United States of America. YAŞAR, Şefik. (1993). Okulöncesi Eğitim Öğrencilerinde Fene Yönelik Duyuşsal Özelliklerin Geliştirilmesi. 9. Ya-Pa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara, Seminer Kitabı, 140. YILDIZ, Rauf; PERİHANOĞLU, Pınar. (2004). Okulöncesi Eğitimde Araç-Gereç Bulunma Düzeyi İle Öğrencilerin Gelişim Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yüzüncü Yıl Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:1. Sayı:1. (29.05.2005). (http://efdergi.yyu.edu.tr/)(29.05.2005). YILDIZ, Vesile. (2002). Okulöncesi Dönemde Matematik Eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi, Şubat. (11). 17. ZEMBAT, Rengin; UNUTKAN, Özgül Polat.(2003). Problem Çözme Becerilerinin Gelişimi. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Yayıma Hazırlayan; Müzeyyen Sevinç), 227. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.

200 KŬƵůPŶĐĞƐŝŶĚĞ&ĞŶŒŝƚŝŵŝ

Yararlanılan Web Siteleri Sensory Materials: More Than Playdough (20.08.2005). (http://www.Preschooleducation/ articles). 6 Yaş Çocuğun Gelişim Özellikleri http://www.members.tripod.com/haticetopac/yas/6yas.htm (22.07.2005). Dewar, G.(2009). http://www.parentingscience.com/kindergarten-science-activitiestrackinganimals.html. (www.exploratorium.edu./science_explorer/ear_gitar.html ) http://www.reachoutmichigan.org/funexperiments/quick/other/blubber.html (08.15.2010).