OFFSET Z TAURONEM 2009 – 2010

RAPORT KOŃCOWY do Umowy Nr TPE/DGR/2009/0258 z dnia 15.10.2009r. oraz Aneksu nr 1 z dnia 24.11.2009r., Aneksu nr 2 z dnia 7.05.2010r.

OFFSET Z TAURONEM

RAPORT MERYTORYCZNY

PROJEKT OFFSET Z TAURONEM Współpraca Grupy TAURON i Fundacji AERIS FUTURO na rzecz ochrony klimatu i zrównoważonego rozwoju

w ramach Programu CZAS NA LAS Pod patronatem honorowym

W ramach kampanii Agendy ONZ ds. Środowiska

Program CZAS NA LAS to innowacyjne w Polsce przedsięwzięcie, które umożliwia firmom włączenie się do globalnych działań na rzecz ochrony środowiska, w tym ochrony klimatu w zakresie neutralizacji emisji dwutlenku węgla poprzez sadzenie drzew. Jedno drzewo w ciągu swojego życia pochłania średnio 750 kg CO2, przyczyniając się do łagodzenia zmian klimatu. CZAS NA LAS wspierają polska snowboardzistka Jagna Marczułajtis, Jacek Ostaszewski, polski muzyk, kompozytor, reżyser teatralny, współzałożyciel (wraz z Markiem Jackowskim) i lider legendarnej grupy Osjan, określanej mianem prekursora world music oraz Krzysztof Trebunia-Tutka, lider zespołu Trebunie-Tutki, architekt i pedagog. CELE PROJEKTU ‘OFFSET Z TAURONEM’, KTÓRE ZOSTAŁY OSIĄGNIĘTE TO:  posadzenie 20 000 sadzonek drzew w celu neutralizacji 1670 ton CO2  zorganizowanie i przeprowadzenie trzech akcji sadzenia drzew na obszarze południowej Polski  popularyzacja idei offsetowania - rekompensaty emisji dwutlenku węgla poprzez wsparcie projektów ograniczających emisje oraz koncentrację gazów cieplarnianych w atmosferze. Jesienią 2009 roku Fundacja Aeris Futuro we współpracy z Tauron Polska Energia S.A. posadziła w dwóch miejscach południowej Polski 16 tys. drzew. Eksperci Fundacji odwiedzili także dwa rodzinne domy dziecka i zachęcili je do działań ekologicznych - oszacowali emisje dwutlenku węgla, czyli tzw. ślad klimatyczny oraz podarowali eko-pakiety, wśród których znalazł się m.in. energooszczędny sprzęt AGD, laptop. Wszystkie działania miały na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, a tym samym negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Wiosną 2010 roku Tatrzański Park Narodowy i Miasto Zakopane były miejscem akcji sadzenia czterech tysięcy drzew. Na OFFSET Z TAURONEM

terenie TPN oraz strefy ochronnej Zakładu Utylizacji Odpadów pojawiły się setki małych jodeł, świerków, lip i jaworów.

W akcjach wzięło udział ponad 200 osób – uczniowie szkół wraz z nauczycielami, sportowcy, muzycy, przedstawiciele różnych urzędów i instytucji publicznych oraz dziennikarze. Projekt zyskał szerokie zainteresowanie mediów – od telewizji poprzez radio i prasę do portali internetowych ogólnopolskich i branżowych. Wszystkie działania według zapisów umowy i aneksów zostały zrealizowane i stanowią zawartość raportów cząstkowych: 1. jesienny – z akcji w Karkonoskim i Ojcowskim Parku Narodowym 2. wiosenny – z akcji w Zakopanem

ETAPY REALIZACJI PROJEKTU I. IDENTYFIKACJA Emisje CO2, które w ramach projektu zostały zoffsetowane (zneutralizowane) pochodzą z działalności spółki Tauron. II. KALKULACJA Na bazie dostępnych funduszy oszacowano liczbę drzew do posadzenia oraz rodzaj eko-pakietów w celu zrekompensowania części wyemitowanych przez Tauron gazów cieplarnianych w określonym czasie. III. AKCJA OFFSETOWANIA - SADZENIE DRZEW i EKO-PAKIETY Etap ten obejmował przygotowanie terenu do zalesienia, zapewnienie sadzonek drzew i ich posadzenie, nadzór nad prawidłowym wykonaniem sadzenia oraz zapewnienie ochrony obszarów leśnych przez okres 100 lat, jak również wybór placówek do przeprowadzenia eko-audytów, przygotowanie, zakup i dystrybucję eko-pakietów wraz z wizytą u wybranych instytucji, aby zachęcić je do działań proekologicznych. W celu zoffsetowania emisji CO2 Fundacja AERIS FUTURO podjęła współpracę z partnerami zalesieniowymi:  Karkonoski Park Narodowy  Ojcowski Park Narodowy  Urząd Miasta Zakopane oraz Tatrzański Park Narodowy W celu wdrożenia eko-pakietów podjęto współpracę z Rodzinnymi Domami Dziecka w:  Gorzanowie, koło Kłodzka na Dolnym Śląsku  Świętochłowicach na Górny Śląsku  Zakopanem w Małopolsce

OFFSET Z TAURONEM

O AKCJI W KARKONOSKIM PARKU NARODOWYM 8 października spotkaniem w Szklarskiej Porębie, stolicy polskich Karkonoszy, nieopodal wodospadu Kamieńczyka na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego (KPN) rozpoczęła się pierwsza akcja projektu OFFSET Z TAURONEM. Pod nadzorem leśników z KPN, wspólnie z rodzinnym domem dziecka z Gorzanowa, uczniami ze Szkoły nr 5 w Szklarskiej Porębie oraz uczniami z Technikum Leśnego z Zespołu Szkół Licealnych i Zawodowych nr 1 w Jeleniej Górze zostało posadzonych 1000 buków. Wśród osób sadzących drzewa byli również: reprezentujący Sponsora - spółkę Tauron Polska Energia - Daniel Iwan, dyrektor Karkonoskiego Parku Narodowego - Andrzej Raj oraz prezes Fundacji Aeris Futuro - Joanna Mieszkowicz. Akcje tłumnie wsparli również leśnicy oraz straż parku. Buki posadziliśmy pod okapem prześwietlonego drzewostanu świerkowego w celu odtworzenia właściwego składu gatunkowego - mówił Andrzej Raj, Dyrektor KPN. W miejscu sadzenia rósł w poprzednich stuleciach las bukowy, który wskutek niewłaściwej gospodarki człowieka został wycięty i zastąpiony szybko rosnącym świerkiem obcego pochodzenia. Obecnie drzewostan świerkowy narażony jest na powstawanie szkód od wiatrów i korników - wyjaśnił Dyrektor. Projekt będzie gwarantował odtworzenie pierwotnego lasu bukowego w niskich partiach gór i zwiększenie różnorodności biologicznej – dodał. Daniel Iwan, przedstawiciel spółki Tauron, podziękował za możliwość współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju i edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzieży oraz zadeklarował chęć współpracy przy kolejnych projektach. Po zasadzeniu drzew w Karkonoskim Centrum Edukacji Ekologicznej odbyły się prezentacje multimedialne KPN i FAF oraz poczęstunek. Kolejne 5000 sadzonek świerka posadzili fachowcy z KPN wzdłuż trasy wyciągu na Szrenicę pod koniec października i na początku listopada. Karkonoski Park Narodowy jest jednym z najstarszych polskich parków narodowych i jednym z dwóch utworzonych w Sudetach. Jego zasoby przyrodnicze spowodowały, że uzyskał on uznanie nie tylko w kraju, ale również wśród społeczności międzynarodowych. W roku 2009 Karkonoski Park Narodowy obchodzi 50 lat swojego istnienia. RODZINNY DOM DZIECKA W GORZANOWIE – EKO-AUDYT Przedstawiciele Fundacji odwiedzili Rodzinny Dom Dziecka (RDD) w Gorzanowie koło Kłodzka, wykonali audyt ekologiczny, aby stwierdzić, jakie RDD ma potrzeby i gdzie może i powinien ograniczyć swój negatywny wpływ na środowisko oraz wręczyć eko-pakiet składający się z energooszczędnego laptopa i zestawu świetlówek. Mieszka tam obecnie 10 podopiecznych i dwójka własnych dzieci. Gromadką opiekują się państwo Konopka. Domownicy otrzymali również zestawienie dobrych praktyk ekologicznych. Zbadany budynek to dom wielorodzinny wybudowany w latach 90. XX wieku. Jest ocieplany, posiada nowe okna. Jest zainstalowane centralne ogrzewanie, wyłączane w trakcie nieobecności. Kaloryfery nie są zasłonięte meblami ani innymi dużymi obiektami. Nawet więcej – za nimi zainstalowano specjalne lustra odbijające ciepło w stronę powierzchni mieszkalnej. Brak klimatyzacji. Wszystkie sprzęty AGD i RTV są nowe. Ważniejsze sprzęty są wymieniane co rok-dwa lata, stąd ich OFFSET Z TAURONEM

wysoka klasa energetyczna (AA). Zainstalowana kuchenka gazowo-elektryczna. W wypadku dłuższej nieobecności funkcja stand-by jest wyłączana przez domowników w ważniejszych sprzętach. Rodzina posiada dwa samochody, będące głównym środkiem lokomocji. Oba z nich są nowe. Jeden to diesel, drugi to pojazd benzynowy. Duża liczba kilometrów pokonywanych miesięcznie 1200km - związana jest z dowożeniem dzieci do szkoły, stąd samochody są zazwyczaj z maksymalnym wypełnieniem (5osób). Rodzina nie jest zaznajomiona z pojęciem Ekojazdy lub Ecodriving. Z innych środków transportu rodzina wymienia samolot, używany 3 razy do roku oraz pociąg. Rowery, których rodzina posiada kilka, również są używane. W gospodarstwie znajduje się przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków, woda pobierana jest ze studni. Jest zainstalowana spłuczka z dwoma trybami spuszczania, pralka posiada tryb ekonomiczny. Nie prowadzi się systematycznej segregacji odpadów, powodem jest brak pojemników w okolicy. Rodzina uczestniczy w zbiórkach makulatury prowadzonych przez szkoły. W domu są 4 żarówki energooszczędne, w tym 1 przy końcu eksploatacji. Korzysta się z palenia drewnem oraz węglem. Wnioski: Gospodarstwo jest prowadzone z dużą dozą świadomości ekologicznej. Fakt, że dom został wybudowany stosunkowo niedawno sprawia, że spełnia standardy związane z ociepleniem. Na uwagę zasługują lustra za kaloryferami, ukazujące dbałość domowników o efektywne wykorzystanie ciepła. Na oszczędzanie energii, a więc i emisji CO2, wpływają wysokiej klasy energetycznej sprzęty AGD, wyłączanie funkcji stand-by oraz instalacja żarówek energooszczędnych. Zaleca się instalację ich w większej ilości. Dobrą stroną transportu powyższej rodziny jest maksymalne wykorzystanie samochodów do przewozu osób. Dobrą radą byłoby jeszcze częstsze używanie rowerów, jako środka komunikacji oraz w miarę możliwości wybieranie alternatywy do podróży lotniczych. Należałoby zaznajomić kierowców z tego domostwa z podstawowymi koncepcjami Ekojazdy, co zmniejszy zużycie paliwa i emisję zanieczyszczeń ze spalin. Na naganę zasługuje wykorzystanie węgla do ogrzewania wody i domu zimą. Nie tylko skutkuje dużą emisją CO2, ale również emituje wiele szkodliwych związków, np. pyły i niebezpieczne węglowodory aromatyczne (WWA). Wskazane jest zamontowanie choćby kolektorów słonecznych do ogrzewania wody, a w najlepszym razie wymiana pieca na opalany biomasą. Segregacja śmieci stoi na średnim poziomie, ale z powodów niezależnych od badanej rodziny – brak odpowiednich pojemników do segregacji w najbliższym otoczeniu. Ślad klimatyczny tej rodziny wynosi 10293 kg CO2/miesiąc. Z tego prawie 7,5 tys. kg to emisja ze spalonego węgla.

OFFSET Z TAURONEM

O AKCJI W OJCOWSKIM PARKU NARODOWYM 13 października zawitaliśmy do Ojcowskiego Parku Narodowego (OPN). W siedzibie odbyło się spotkanie z Dyrektorem OPN Rudolfem Suchankiem. W czasie rozmowy Dyrektor podziękował za otrzymaną pomoc i wyraził chęć dalszej współpracy w następnych latach. Dyrektor pogratulował pomysłu współpracy z Rodzinnymi Domami Dziecka i pochwalił przygotowany przez Fundację eko-bon. Pomimo niepogody (co chwilę mocno padał deszcz) tego dnia rozpoczęto akcję sadzenia drzew. W trakcie akcji pod opieką Pana Nadleśniczego OPN Andrzeja Kulaka i kilku pracowników parku, pracownikom i wolontariuszom Fundacji AERIS FUTURO udało się posadzić 500 jodełek. Pozostałe 9500 drzew zasadzili leśnicy w okresie do końca października 2009r. Do wspólnej akcji sadzenia drzew przyłączyli się także Państwo Małgorzata i Jacek Ostaszewscy, którzy, na co dzień mieszkają na terenie parku.

RODZINNY DOM DZIECKA W ŚWIĘTOCHŁOWICACH – EKO-AUDYT W czasie spotkania omówiono krótko wyniki śladu klimatycznego wyliczonego na podstawie odbytej wcześniej rozmowy telefonicznej. Przedstawicielom rodzinnego domu dziecka przekazano 6 żarówek energooszczędnych oraz 4 perlatory. Przystąpiono do wymiany żarówek w kuchni oraz do instalacji perlatorów wraz z prezentacją ich działania. Wyjaśniono „ekologiczność” żarówek energooszczędnych. Prezentacja perlatora polegała na porównaniu czasów napełniania pojemnika o określonej objętości z zamontowanym perlatorem i bez takiego – różnica wynosiła około 10 sekund. Kolejnym krokiem było zamontowanie perlatorów w łazience. Badane dwupoziomowe mieszkanie znajduje się w kamienicy, która jest starym budynkiem poniemieckim z początku XX wieku. Nie był on ocieplany, natomiast posiada nowe okna. Jest zainstalowane centralne ogrzewanie, ale opala się węglem – piec jest zainstalowany w piwnicy. Kaloryfery nie są zasłonięte meblami ani innymi dużymi obiektami. Nie ma instalacji gazowej. Korzysta się tu z kuchenki elektrycznej. Wszystkie sprzęty RTV i AGD są nowe o najwyższej klasie energetycznej. Domownicy korzystają ze zmywarki, natomiast pralka posiada tryb ekonomiczny, oszczędzający wodę i energię. W toalecie zainstalowano spłuczkę z 2 trybami spuszczania. W razie opuszczenia mieszkania na dłuższy czas (wyjazd), funkcje stand-by w urządzeniach elektrycznych są wyłączane, natomiast przy codziennym użytkowaniu nie (w nocy są załączone). Dużo żarówek jest energooszczędnych.

OFFSET Z TAURONEM

W kranach nie ma zainstalowanych perlatorów, aczkolwiek rozmówca w czasie wywiadu zaznaczył, że o niski przepływ wody dbają same rury, gdyż ciągle zatykają się. Jest to oryginalny, mający ponad 100 lat system kanalizacyjny. Rodzina posiada jeden samochód - napędzane gazem auto. Najczęściej porusza się nim głowa rodziny w czasie transportu do pracy. Pani domu korzysta z komunikacji miejskiej. Respondent słyszał o podstawach Ekojazdy. Rodzina nie korzysta z transportu lotniczego, z pociągu rzadko. Chętnie korzysta się tam z rowerów. Kiedyś w domostwie segregowano odpady, jednak zaprzestano, gdy członkowie rodziny zorientowali się, że wszystkie posegregowane surowce są wrzucane do jednej naczepy. Wnioski: Bardzo stare budownictwo nie spełnia dzisiejszych standardów energetycznych. Duża powierzchnia mieszkania i brak ocieplenia budynku przekładają się na duże zużycie energii potrzebnej do ogrzewania miejsca zamieszkania. Niestety, jest to wykonywane za pomocą spalania węgla. Jest to podstawowe źródło emisji CO2 oraz wielu innych substancji szkodliwych dla domowników. Z wiekiem budynku związana jest też system rur, który po wielu latach, powinien zostać wymieniony. Może stwarzać zagrożenia dla zdrowia domowników ze względu na grzyby oraz bakterie mogące się kształtować w starych, zardzewiałych rurach. Na pochwałę zasługuje dbanie o wysoki standard energetyczny sprzętu AGD i RTV oraz duża ilość żarówek energooszczędnych. Należy również docenić korzystanie z transportu publicznego przez panią domu oraz, co nie jest często spotykane, zapoznanie z pojęciem Ekojazdy. Dobrą radą jest powrót do zwyczaju segregacji śmieci. Rodzina powinna zrozumieć, że śmieci, pomimo że są wywożone jednym samochodem, są segregowane w sortowni na składowisku śmieci.

OFFSET Z TAURONEM

O AKCJI W ZAKOPANEM

12 maja 2010 roku Tatrzański Park Narodowy i Miasto Zakopane były miejscem akcji sadzenia czterech tysięcy drzew. Na terenie TPN oraz strefy ochronnej Zakładu Utylizacji Odpadów pojawiły się setki małych jodeł, świerków, lip i jaworów. Zakopiańskim wydarzeniu udział wzięli przedstawiciele Sponsora - TAURON Polska Energia, Fundacji Aeris Futuro i młodzież z Gimnazjum nr 2 w Zakopanem. W sadzeniu drzewek pomagali również m.in. znana polska snowboardzistka Jagna Marczułajtis, piłkarz Ruchu Chorzów Maciej Scherfchen, Krzysztof Trebunia Tutka, lider zespołu Trebunie Tutki, Franciszek Groń Gąsienica medalista olimpijski w kombinacji norweskiej, Dariusz Goździak - mistrz olimpijski w pięcioboju. Akcję wspomagali także ratownicy Grupy Podhalańskiej GOPR. Dołączyli także przedstawiciele Urzędu Miasta na czele z Panem Burmistrzem, a także zaproszone dzieci z opiekunami z rodzinnego domu dziecka. Inicjatywa sadzenia drzew pod Tatrami wyszła od Pani Barbary Szaroty, koordynatorki projektu Act Eco, nauczycielki Gimnazjum nr 2 w Zakopanem. Projekt ten nie tylko inspiruje młodzież do działań pro-ekologicznych we własnym środowisku, ale dodatkowo aktywnie ją w te działania włącza.

RODZINNY DOM DZIECKA W ZAKOPANEM – EKO-AUDYT Badany budynek jest ocieplony, posiada nowe okna. Jest zainstalowane centralne ogrzewanie. W czasie nieobecności ogrzewanie jest skręcane. Kaloryfery w większości przypadków nie są zastawione meblami. Budynek nie posiada klimatyzacji. Sprzęt AGD i RTV jest nowy, o wysokiej klasie energetycznej, kuchenka jest gazowa z elektrycznym piecykiem. Funkcja stand-by jest wyłączana w czasie nieobecności lub dłuższego nieużywania. Rodzina posiada duży samochód osobowy, zazwyczaj pełen w trakcie podróży. Rozmówca nie słyszał o zasadach Ekojazdy. Rodzina prawie wcale nie lata samolotem, pociągiem raz do roku. Korzysta również z rowerów. W łazience zainstalowano spłuczkę z 2 trybami spuszczania, a pralka posiada tryb ekonomiczny. W kranach nie ma napowietrzaczy, a pod prysznicem jest stara słuchawka, przez co zużycie wody jest duże. Rodzina posiada również zmywarkę. Prowadzi się segregację odpadów. Wnioski Rodzina stara się żyć ekologicznie. Dobry standard energetyczny budynku i wszystkich sprzętów oraz dbałość o niskie zużycie innych surowców jest widoczny w niskiej emisji CO2 wyrażonej przez ślad klimatyczny. OFFSET Z TAURONEM

Zaleca się dalsze działania proekologiczne, jak wymiana perlatorów oraz słuchawek w prysznicach oraz zwiększenie wiedzy na temat ekojazdy, co pozwoli jeszcze zredukować ślad klimatyczny.

OFFSET Z TAURONEM