Katarzyna Karbowiak 1 Katedra Ekonomiki i Organizacji Gospodarstw Rolniczych SGGW

PROGNOZY POLSKIEGO RUCHU TURYSTYCZNEGO NA TLE TRENDÓW EUROPEJSKICH I ĝWIATOWYCH PROGNOSIS OF TOURISTIC TRAFFIC IN POLAND ON THE BACKGROUND OF TREND’S IN THE EUROPEAN AND WORLD TOURISM Synopsis: Zaprezentowano prognozy ruchu turystycznego do roku 2010 uwzglĊdniając przyjazdy turystów do Polski, ze szczególnym uwzglĊdnieniem przyjazdów turystów z krajów Unii Europejskiej w latach 1994-2005. Przedstawiono takĪe wpáywy z tytuáu przyjazdów cudzoziemców w tych latach wraz z prognozą do 2010 roku. Przeanalizowano wyjazdy zagraniczne Polaków. W artykule poddano teĪ analizie dane pochodzące z badaĔ prowadzonych w Instytucie Turystyki w 2005 roku. Przedstawiono równieĪ ogólne trendy w turystyce europejskiej i Ğwiatowej. Sáowa kluczowe: turystyka, Unia Europejska, prognoza, trend

WstĊp Turystyka stanowi kluczowy i zarazem priorytetowy skáadnik rozwoju kaĪdego regionu w danym kraju. Na Ğwiecie turystyka jest czwartym co do wielkoĞci sektorem gospodarki, który roĞnie w tempie 9% rocznie. W Polsce nadal jest niedocenioną branĪą gospodarki, mimo Īe w 2004 roku wydatki cudzoziemców poniesione na terenie naszego kraju wzrosáy znowu. Wedáug szacunków Izby Turystyki w 2004 roku wpáywy te wynosiáy okoáo 5 mld USD. BudĪety niektórych paĔstw w Unii Europejskiej (np. Portugalia) są w dalszym ciągu uzaleĪnione od wpáywów z turystyki. Kraje te rozwinĊáy juĪ zaawansowaną infrastrukturĊ turystyczną i z roku na rok zwiĊkszają nakáady na promocjĊ [Skiba 2004]. Wszelkie zmiany w tendencjach ruchu turystycznego, oczekiwaniach turystów, pojawiających siĊ wymaganiach co do formy wyjazdu turystycznego to niewątpliwie nastĊpstwo przeobraĪeĔ stylu i warunków Īycia oraz modeli konsumpcji. Nowe warunki wpáywają na zmianĊ form i rodzajów ruchu turystycznego. „Analizując skutki powstania Unii Gospodarczo-Walutowej oraz wprowadzenia euro dla turystów warto wskazaü, Īe ich efektem są pewne zmiany w strukturze aktywnoĞci turystycznej Europejczyków. Jako przykáad moĪna podaü wzrost zainteresowaniami usáugami turystycznymi polegającymi na odwiedzeniu kilku krajów w czasie jednej podróĪy zagranicznej oraz wzrost podróĪy samodzielnie organizowanych przez turystów” [Alejziak 2003].

1

Dr, Katedra Ekonomiki i Organizacji Gospodarstw Rolniczych SGGW, ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa, email: [email protected]

273

Turystyka to dziedzina gospodarki, która naraĪona jest na oddziaáywanie wielu czynników, np.: terroryzm, wojna w Iraku, róĪnego rodzaju epidemie czy klĊski Īywioáowe. Mimo tego turystyka caáy czas rozwija siĊ wykorzystując szereg nowych elementów wpáywających na ten rozwój, np.: wprowadzanie nowych technologii, szeroko zakrojone restrukturyzacje, unowoczeĞnienie technik marketingowych, rozwój tanich linii lotniczych. Te czynniki powodują, iĪ moĪna optymistycznie przyglądaü siĊ zmianom, jakie w tej branĪy zachodzą. Celem tego opracowania jest wskazanie, jakie są gáówne trendy w turystyce Ğwiatowej i europejskiej oraz jak na tym tle prezentuje siĊ polski ruch turystyczny. Dla zobrazowania tej sytuacji przedstawiono przyjazdy cudzoziemców do Polski, ale równieĪ wyjazdy Polaków. Analiza obejmuje rok 2005 wraz z nawiązaniem do lat ubiegáych, zawiera takĪe prognozĊ do roku 2010.

Trendy w turystyce europejskiej i Ğwiatowej W roku 2005 liczba podróĪy miĊdzynarodowych wzrosáa o 5,6% w porównaniu z rokiem 2004, co oznacza 808 mln podróĪy w 2005 roku. NajwiĊkszy wzrost zanotowano w pierwszym kwartale (9%). Liczba przyjazdów do paĔstw europejskich wzrosáa o 4%, do 442 mln. W najwiĊkszym stopniu wzrosáa liczba przyjazdów do Europy Póánocnej (o 6,6%), natomiast Europa ĝrodkowa i Wschodnia zanotowaáa wzrost tylko o 2%. W 2005 roku najszybciej i najprĊĪniej rozwijające siĊ segmenty rynku turystyki wyjazdowej wĞród Europejczyków to city breaks (wzrost o 6,6 mln podróĪy), segment sáoĔce i plaĪa (wzrost o 2,3 mln podróĪy, zmiana +3%), turystyka aktywna na Ğniegu (wzrost o 1,1 mln podróĪy, zmiana +12%), lato w górach (+0,8 mln podróĪy, zmiana +8%). WartoĞci rosnące wskazują, iĪ zjawisko związane jest ze wzrostem liczby podróĪy lotniczych (tanie linie lotnicze oraz obniĪki cen na liniach standardowych), a takĪe z duĪym nasileniem wystĊpowania podróĪy krótkookresowych [Trendy... 2006]. Prognozy ĝwiatowej Organizacji Turystyki (UNWTO) dotyczące rozwoju turystyki do 2020 roku są nastĊpujące [UNWTO... 2006]: - liczba podróĪy na Ğwiecie wyniesie w 2020 roku 1561 milionów, a wpáywy osiągną wartoĞü 2 bilionów USD; - Europa pozostanie najczĊĞciej odwiedzanym regionem Ğwiata, przewiduje siĊ 717 milionów podróĪy w 2020 roku i 46% udziaáu w Ğwiatowym rynku;

274

- wĞród poszczególnych regionów Europy najwiĊkszy wzrost przyjazdów odnotują: Europa ĝrodkowo-Wschodnia (223 mln) oraz poáudniowo-wschodnie kraje basenu Morza ĝródziemnego (212 mln); - region Azji Wschodniej i Pacyfiku stanie siĊ drugim po Europie najczĊĞciej odwiedzanym miejscem na Ğwiecie i jego udziaá wzroĞnie do 25%; - liczba podróĪy miĊdzyregionalnych bĊdzie prawdopodobnie rosáa szybciej niĪ liczba podróĪy wewnątrz regionów. PoĞród ogólnych trendów i kierunków rozwoju warto poruszyü jeszcze te kwestie, które powinny byü uwzglĊdnione, poniewaĪ dziĊki nim jest szansa na osiąganie coraz lepszych wyników: 1. Profesjonalne podejĞcie do jakoĞci usáug, przede wszystkim odpowiednie ksztaácenie kadr dla turystyki, które powinno byü traktowane z jednej strony jako koszt, a z drugiej jako inwestycja w przyszáoĞü. 2. Rozwój turystyki máodzieĪowej (obozy máodzieĪowe, wiĊksza rola organizacji máodzieĪowych, organizowanie imprez sportowych, kulturalnych). 3. Rozwój turystyki dla osób niepeánosprawnych. 4. Wpáyw tanich linii lotniczych na rozwój turystyki. 5. KoniecznoĞü przeprowadzania badaĔ marketingowych, które bĊdą uwzglĊdniaü Īyczenia konsumentów i prowadziü do doskonalenia produktu turystycznego.

Charakterystyka przyjazdów do Polski W roku 2005 byáo 64,6 mln przyjazdów cudzoziemców do Polski, o 4,3% wiĊcej niĪ w 2004 roku. Obserwując ruch przyjazdowy na poszczególnych granicach moĪna stwierdziü spadek liczby przyjazdów na granicy poáudniowej, natomiast na granicy z Niemcami wzrost liczby przyjazdów. Na granicach z Federacją Rosyjską, Biaáorusią i Ukrainą zatrzymaáa siĊ tendencja spadkowa obserwowana w poprzednich latach. WyraĨny spadek liczby turystów moĪna dostrzec w portach promowych, najprawdopodobniej wynika to z faktu, iĪ nie mają juĪ takiego znaczenia tzw. páywające sklepy. Liczba cudzoziemców w portach lotniczych wzrosáa w 2005 roku o 30%. Do lotnisk, które cieszą siĊ najwiĊkszą popularnoĞcią wĞród przyjeĪdĪających naleĪą: Katowice-Pyrzowice (wzrost o 129% do 220 tys.) i Kraków-Balice (wzrost o 112% do 380 tys.) [Zagraniczna... 2005].

275

Tabela 1. Przyjazdy cudzoziemców do Polski w 2005 roku (tys.) Table 1. Arrivals of foreigners to Poland in 2005 (thousand person)

Miejsce wyjazdu

Przyjazdy ogóáem Niemcy Rosja, BiaáoruĞ, Ukraina Litwa, àotwa, Estonia Sąsiedzi z poáudnia UE(15), bez Niemiec Kraje zamorskie: Australia, Japonia, Kanada, USA, Korea Pád. Pozostaáe kraje

Przyjazdy ogóáem (tys.) 64606,1 37436,3 10528,6 1845,3 11233,5 2066,4

ħródáo: oszacowania Instytutu Turystyki

516,8 979,2

Zmiana 2004/03 (%) 4,3% 9,7% 11,2% -2,5% -15,7% 12,6 27,6% 13,5%

W tym tu- Zmiana ryĞci (tys.) 2004/03 (%) 15200 6,4% 5570 6,5% 4710 4,7% 1220 -2,4% 255 -13,6% 2015 12,6% 505 925

26,3% 12,1%

Analizując dane zawarte w tabeli 1 oraz komunikaty Instytutu Turystyki moĪna wywnioskowaü, iĪ tendencjĊ spadkową moĪna zaobserwowaü w przypadku ruchu przyjazdowego z nowych krajów czáonkowskich UE zwáaszcza ze Sáowacji o 17%, z Czech o 15%, z àotwy o 12%, z Estonii o 6%. Spadek liczby przyjazdów odnotowaü moĪna równieĪ z Luksemburga, Szwajcarii, Finlandii i Danii. Tendencja rosnąca (o 20%) natomiast dotyczy przyjazdów z Kanady, Australii, Malty, Irlandii, Cypru, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Holandii, Korei Pád., Turcji, Chorwacji, Japonii, Stanów Zjednoczonych. W trochĊ mniejszym stopniu (o 10-20%) nastąpiá wzrost przyjazdów z Rumunii, Ukrainy, WĊgier, Buágarii, Grecji, Francji, Rosji, Moádawii i Wáoch. MoĪna zaobserwowaü teĪ wzrost liczby przyjazdów z Niemiec (9,7%), moĪe to wynikaü gáównie z bardzo intensywnego handlu przygranicznego. Godny uwagi jest wzrost liczby przyjazdów z pozostaáych poza Niemcami krajów UE (+12,6%) a takĪe bardzo znaczny (+27,6%) rozwój przyjazdów ze Stanów Zjednoczonych, Australii, Japonii, Korei Pád. i Kanady. Tabela 2. Gáówne cele wizyty w Polsce wedáug krajów w 2005 roku (%) Table 2. Principal purposes of visits in Poland in 2005 (%)

Cel przyjazdu Zawodowy lub sáuĪbowy Turystyka, wypoczynek Odwiedziny Tranzyt Zakupy Prywatny przyjazd szkoleniowy Cel zdrowotny Dorywcza praca Cele religijne Inne i brak danych

Ogóáem

Niemcy

27,1 24,8 18,3 13,2 6,8 1,8 1,5 1,0 0,5 5,1

ħródáo: Badania Instytutu Turystyki

29,4 29,5 21,9 2,2 1,4

UE(15), bez Niemiec 35,0 34,6 24,1 2,5 0,0

Nowe kraje UE 19,4 25,8 15,1 26,1 7,2

Rosja, BiaáoruĞ, Ukraina 24,9 12,7 9,3 27,7 17,0

4,0 2,7 0,1 0,8 7,8

0,5 1,2 0,0 0,6 1,3

0,3 0,6 0,3 0,5 4,6

0,7 0,2 2,8 0,1 4,6

276

W tabeli 2 umieszczono dane obrazujące gáówne cele wizyt w Polsce. Zdecydowanie najwiĊksza grupĊ wĞród wszystkich krajów stanowią cele zawodowe lub sáuĪbowe (27%), na drugim miejscu plasuje siĊ turystyka i wypoczynek (24,8%), w dalszej kolejnoĞci odwiedziny u rodziny lub znajomych (18,3%), tranzyt (6,8%) oraz zakupy (6,8%). W tej ostatniej grupie przewaĪają mieszkaĔcy Rosji, Biaáorusi i Ukrainy (17%). Najmniej liczną grupĊ stanowią turyĞci przyjeĪdĪający do Polski w celach religijnych (0,5%), w celu podjĊcia dorywczej pracy (1%), w celu zdrowotnym (1,5%). WyraĨnie widaü, iĪ dominujące są nastĊpujące rodzaje turystyki przyjazdowej: turystyka biznesowa (sprawy sáuĪbowe), typowa turystyka i rekreacja oraz odwiedziny u rodziny lub znajomych. MoĪna uznaü, iĪ jest to ukáad typowy, gdyĪ zwykle najczĊĞciej tym czynnikiem, który skáania nas do przemieszczania siĊ jest wáaĞnie praca, czy teĪ sprawy, które mamy do zaáatwienia. Drugie miejsce zajmuje turystyka i rekreacja, poniewaĪ kaĪdy czáowiek potrzebuje odpoczynku, chce poznawaü, zwiedzaü. WyjeĪdĪając, bardzo czĊsto chcielibyĞmy poáączyü ten wyjazd z moĪliwoĞcią odwiedzenia znajomych czy krewnych. KaĪdy turysta, niezaleĪnie od kraju, z którego przyjeĪdĪa, po zakoĔczonym pobycie wyraĪa swoje zadowolenie, bądĨ niezadowolenie. ListĊ uwag turystów odwiedzających PolskĊ prezentuje tabela 3. Tabela 3 Krytykowane aspekty wizyty w Polsce wedáug krajów przyjazdu w 2005 roku (%) Table 3. Criticized aspects of visits in Poland in 2005 by countries of arrival (%)

Przyczyna krytyki

Koszty pobytu Stan bezpieczeĔstwa Warunki dojazdu Stan sanitarny Brak informacji Organizacja podróĪy lub pobytu Niski standard usáug Brak krytyki

Ogóáem

Niemcy

UE(15), bez Niemiec

Nowe kraje UE

21,1 16,8 15,6 13,9 7,3

7,0 15,4 17,4 17,8 4,8

17,3 18,7 22,3 19,0 15,3

23,3 14,5 15,6 9,4 5,8

Rosja, BiaáoruĞ, Ukraina 38,1 17,4 11,0 7,5 4,4

7,3 5,0 22,8

1,0 7,0 37,2

1,0 4,7 12,7

1,3 1,8 29,7

19,8 3,7 12,5

ħródáo: Badania Instytutu Turystyki w 2005 roku

W 2005 roku najwiĊcej uwag krytycznych dotyczyáo kwestii materialnych, tzn. kosztów pobytu, gáównie narzekali na nie turyĞci z Biaáorusi, Rosji, Ukrainy (38,1%) oraz z nowych krajów Unii Europejskiej (Czechy, Sáowacja, Litwa, àotwa, WĊgry, Estonia, Sáowenia, Cypr, Malta), 23,3% przyczyn krytyki. Najmniej narzekali Niemcy, tylko 7%. MoĪna przypuszczaü, Īe powodem niezadowolenia mogáy byü wysokie ceny usáug noclegowych, wyĪywienia, a takĪe usáug dodatkowych. Inną przyczyną mogáa byü niska jakoĞü usáug w stosunku do ceny, jaką turysta musi zapáaciü. Kolejny aspekt wymieniany przez turystów to stan bezpieczeĔ277

stwa, tutaj proporcje odpowiedzi rozkáadają siĊ bardzo podobnie, od 15,4% odpowiedzi przez mieszkaĔców Niemiec do 17,4% przez turystów przyjeĪdĪających do Polski z Rosji, Biaáorusi i Ukrainy. Kolejne miejsce zajmują warunki dojazdu, na które najbardziej narzekali Niemcy (17,4%) oraz turyĞci z krajów UE(15) (22,3%). Najmniej na warunki dojazdu narzekali sąsiedzi ze wschodu (11%). Na uwagĊ zasáuguje ocena dostĊpnoĞci informacji, której krytyka ogólnie wynosi 7,3% odpowiedzi (wg IT poprawiáa siĊ w stosunku do 2004 roku). Najbardziej na brak informacji narzekali turyĞci z krajów UE(15). Powodem braku zadowolenia moĪe byü niedostateczna i nie do koĔca dobrze rozwiniĊta informacja turystyczna w wielu regionach Polski, której brak nawet przez Polaków jest czasem odczuwalny. Kolejną kwestią, na którą warto zwróciü uwagĊ jest rozmieszczenie terytorialne przyjazdów turystycznych do Polski. OtóĪ w roku 2005 do najczĊĞciej odwiedzanych województw naleĪaáy: mazowieckie (3,4mln wizyt), wielkopolskie (1,6mln), maáopolskie (1,5mln), lubelskie (1,3mln), áódzkie (1,2mln), podlaskie (1,2mln), dolnoĞląskie (1mln), pozostaáych województw dotyczyáo poniĪej 1 mln wizyt. Dominującą pozycjĊ zajmuje województwo mazowieckie, z centralnym punktem Warszawą, w której mieĞci siĊ skupisko administracji paĔstwowej, róĪnorodne instytucje, firmy, banki, a takĪe wiele cennych zabytków. Analizując przyjazdy do Polski na przestrzeni lat wyraĨnie widaü zmiany: począwszy od roku 1999 (18,0 mln) poprzez 13,7 mln w 2003, do 15,2 mln w roku 2005. JeĞli w latach 1999-2003 obserwowaliĞmy spadek liczby turystów odwiedzających nasz kraj, to biorąc pod uwagĊ prognozy Instytutu Turystyki Ğrednioroczna dynamika liczby przyjazdów turystów do Polski w latach 2005-2010 wyniesie 4,5%. Prognozy te dotyczą zarówno turystów z Niemiec (podobne do Ğredniego tempo wzrostu), turystów z Rosji, Litwy, Biaáorusi, Ukrainy (niĪsze tempo wzrostu), „starej” UE(15) (wyĪsze tempo wzrostu). Ogóáem liczba przyjazdów turystów wzroĞnie od 15,2 mln w 2005 roku do 19 mln w 2010 roku. Tabela 4 Przyjazdy turystów do Polski w roku 2005 wraz z prognozą do 2010 roku Table 4. Arrivals of tourists in Poland in 2005 and prognosis till 2010

Lata TuryĞci ogóáem (mln)

2005 15,2

2006 16,3

2007 16,8

ħródáo: Oszacowania i prognozy Instytutu Turystyki z maja 2006

2008 2009 17,5 18,2

2010 19,0

Prognoza jest korzystna i dlatego warto wykorzystaü sprzyjające warunki, aby w przyszáoĞci osiągnąü prognozowane wyniki. Podobną tendencjĊ optymistyczną widzimy jeĞli chodzi o przyjazdy turystów np. tylko ze „starej” 15 UE. Tutaj wartoĞci wahają siĊ od 2mln w 2005 roku do 2,9mln w 2010 roku.

278

Tabela 5 Przyjazdy turystów z krajów Unii Europejskiej w roku 2005 z prognozą do 2010 roku (w mln) Table 5. Arrivals of tourists from European Union in 2005 and prognosis till 2010, millions

Lata UE(15), bez Niemiec

2005 2,0

2006 2,3

2007 2,4

ħródáo: Oszacowania i prognozy Instytutu Turystyki z maja 2006

2008 2,5

2009 2,7

2010 2,9

Charakterystyka wpáywów z tytuáu przyjazdów turystów do Polski Charakteryzując przyjazdy turystów do Polski warto wspomnieü o wpáywach z ich przyjazdów. Dane zamieszczone są w tabeli 6. Jak widaü zaprezentowano dwie grupy: turystów ogóáem i odwiedzających jednodniowych (poniewaĪ ci ostatni stanowią bardzo liczną grupĊ). WartoĞci uzyskane w 2005 roku to w stosunku do turystów ogóáem 3,3 mld USD, a dla odwiedzających jednodniowych 3 mld USD. Prognoza dotycząca wpáywów równieĪ jest optymistyczna, wraz ze wzrostem liczby przyjazdów do Polski do 2010 roku zwiĊkszą siĊ równieĪ wpáywy z tytuáu ich przyjazdów. Tabela 6 Wpáywy z tytuáu przyjazdów cudzoziemców wraz z prognozą do 2010 r. (mld USD) Table 6. Revenue from visits of foreigners and prognosis till 2010 (billion USD)

Rok 2005 2006 2007 2008 2009 2010

TuryĞci ogóáem 3,3 3,6 3,9 4,3 4,7 5,1

Odwiedzający jednodniowi 3,0 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4

ħródáo: opracowanie na podstawie danych GUS, oraz prognoz Instytutu Turystyki

OkreĞlając wielkoĞü wydatków cudzoziemców w Polsce w 2005 roku oraz sporządzając prognozĊ na nastĊpne lata naleĪy zwróciü uwagĊ na kilka istotnych czynników: x

x

x

x

zwiĊkszającą siĊ liczbĊ przyjazdów turystów zagranicznych do Polski, wysoki kurs záotego w stosunku do euro i dolara, rosnące zainteresowanie zakupem róĪnorodnych usáug w Polsce, korzystanie z peánej obsáugi biur podróĪy, tzw. wydatki przed podróĪą.

Interesujące wydaje siĊ zestawienie wydatków turystów przyjeĪdĪających do Polski wedáug celów podróĪy, do których moĪemy zaliczyü typową turystykĊ, odwiedziny u krewnych i znajomych, sprawy zawodowe i sáuĪbowe, kongresy i konferencje, cele zdrowotne, zakupy na wáasne potrzeby, zakupy na sprzedaĪ oraz tranzyt. OtóĪ zdecydowanie najwiĊksze wydatki ponosili turyĞci przyjeĪdĪający po zakupy na sprzedaĪ, wydający 267 USD na osobĊ, drugą co do wielkoĞci grupĊ wydatków stanowiáy wydatki na cele zdrowotne w wysokoĞci 218 USD i koszty uczestnictwa w kongresach i konferencjach w wysokoĞci 217 USD. Wydatki ponoszone na typową turystykĊ to 164 USD.

279

JeĞli chodzi o strukturĊ wydatków wedáug ich rodzajów to najwiĊcej wydaje siĊ na noclegi (36,8%), wyĪywienie (19,3%), zakupy na wáasne potrzeby (18,3%), transport (13,0%). Na Ğwiecie wpáywy z turystyki miĊdzynarodowej w 2005 roku wynosiáy 682 000 mln USD. W Europie wpáywy z turystyki miĊdzynarodowej wyniosáy 347,4 mld USD, co stanowiáo okoáo 50,1% wpáywów Ğwiatowych. PaĔstwem o najwiĊkszych wpáywach z turystyki miĊdzynarodowej w Europie w 2005 r. byáa Hiszpania (7% udziaá wpáywów w turystyce Ğwiatowej), na drugiej pozycji Francja (6,2%), na trzecim Wáochy (5,2%). Polska odnotowaáa wpáywy z turystyki wielkoĞci 6 284 mln USD i tym samym zajĊáa 15 miejsce wĞród paĔstw europejskich, które odnotowaáy najwiĊksze wpáywy z turystyki miĊdzynarodowej. W Polsce wpáywy z turystyki miĊdzynarodowej stanowiáy 1% Ğwiatowych wpáywów z turystyki miĊdzynarodowej [Trendy... 2006].

Charakterystyka wyjazdów zagranicznych Polaków W roku 2005 wyjechaáo za granicĊ ponad 40 mln polskich obywateli. W stosunku do roku poprzedniego liczba wyjeĪdĪających roĞnie, co przedstawia tabela 7. Tabela 7. Zagraniczne wyjazdy Polaków wedáug przekraczanych granic, tysiące Table 7. Polish foreign travels by border crossed, thousands

Granica Polski Zachodnia Poáudniowa Wschodnia Morska Lotniska Ogóáem

2004 2005 12916,5 13639,4 17947,4 17512,0 3884,7 6434,0 595,5 483,6 1881,6 2772,1 37225,7 40841,1

ħródáo: GUS na podstawie danych StraĪy Granicznej

Zmiana 2005/04, % 5,6 -2,4 65,6 -18,8 47,3 9,7

Polscy turyĞci najczĊĞciej odwiedzali Niemcy (1,85 mln), Wáochy (0,55 mln), Czechy i SáowacjĊ (0,50 mln), AustriĊ (0,35 mln), FrancjĊ (0,30 mln), Wielką BrytaniĊ (0,30 mln). JeĞli chodzi o cele wyjazdów w roku 2005 to zdecydowanie przewaĪaáa typowa turystyka (47% wyjeĪdĪających), odwiedziny u krewnych i znajomych (26%), podróĪe sáuĪbowe (19%) oraz inne, takie jak szkoleniowe, religijne, zdrowotne (8%). Odnosząc siĊ do tych danych liczbowych moĪna stwierdziü, iĪ Polacy najchĊtniej i najczĊĞciej podróĪują po Europie. Wyjazdy do bardziej odlegáych miejsc to raczej zjawisko marginalne (np. do Stanów Zjednoczonych w 2005 roku 0,10 mln). Decydując siĊ na wyjazd zagraniczny zwykle bierzemy pod uwagĊ cel i koszty jakie poniesiemy, dlatego teĪ czĊsto odwiedzamy najbliĪsze kraje. W sytuacji, kiedy wyjazdy zagraniczne nie wystĊpują w kaĪdym roku a celem jest typowa turystyka, zróĪnicowanie moĪe byü wiĊksze, wtedy odlegáoĞü nie ma tak istotnego znaczenia.

280

Badania Instytutu Turystyki wykazaáy, iĪ turyĞci z Polski ponosili na podróĪe zagraniczne nastĊpujące wydatki: ponad 47% przed podróĪą (okoáo 673 PLN) oraz w czasie podróĪy ponad 50% (okoáo 751 PLN).

Podsumowanie Turystyka to dziedzina gospodarki, która ciągle siĊ rozwija. W 2005 roku zanotowano okoáo 15,2 mln przyjazdów turystów (wzrost roczny o 6,4%). W 2005 roku zaznaczyáa siĊ takĪe przewaga podstawowych segmentów turystyki przyjazdowej: biznes i sprawy sáuĪbowe (okoáo 4,1mln), turystyka i rekreacja (okoáo 4 mln wraz z celami religijnymi) oraz odwiedziny u krewnych i znajomych (2,8 mln). W ubiegáym roku áączne przychody z tytuáu przyjazdu cudzoziemców wynosiáy 6230 mln USD, z czego 3331 mln (53,5%) to wpáywy od turystów przebywających dáuĪej, pozostaáa zaĞ czĊĞü to wpáywy od turystów jednodniowych. JeĞli chodzi o wyjazdy zagraniczne Polaków, to ich liczba zwiĊkszyáa siĊ od ponad 37 mln w 2004 roku do ponad 40 mln w roku 2005. Dla wyjeĪdĪających podstawowym celem byáa typowa turystyka. MoĪna sądziü, iĪ turystyka bĊdzie siĊ rozwijaü w coraz szybszym tempie. Osiągając w danym kraju wyniki na okreĞlonym poziomie naleĪy wyciągaü odpowiednie wnioski, które spowodują, iĪ wszystkie prognozy staną siĊ rzeczywistoĞcią. Literatura Alejziak W. (2003): Skutki utworzenia Unii Gospodarczo-Walutowej i wprowadzenia euro dla funkcjonowania miĊdzynarodowego rynku turystycznego. [W:] Unia Europejska a przyszáoĞü polskiej turystyki, SGH,Warszawa. Cele, motywy i formy przyjazdów do Polski w 2005 roku. (2006). W. Bartoszewicz (red.). Instytut Turystyki, Warszawa. Krajowe i zagraniczne wyjazdy Polaków w 2005 roku. (2006). J. àaciak (red.). Instytut Turystyki, Warszawa. Skiba A. (2004): Profity z non profitu. Gazeta prawna 195 Trendy w Ğwiatowej turystyce. (2006). W Bartoszewicz (red.). Instytut Turystyki, Warszawa. UNWTO World Tourism Barometr (2006), tom 4, nr 2, czerwiec. Wydatki cudzoziemców w Polsce w 2005 roku. (2006). W. Bartoszewicz (red.). Instytut Turystyki, Warszawa. Zagraniczna turystyka przyjazdowa do Polski w 2004 roku. (2005). W. Bartoszewicz i T. Skalska (red.). Instytut Turystyki, Warszawa.

Abstract. This article presents a prognosis of tourist traffic for 2010 with respect to tourist arrivals to Poland, basing on the traffic from the European Union in years 1994 through 2005. The paper presents also the factors influencing tourist traffic in years 1994 through 2005 and their prognosis up to 2010. Data published by Tourist Institute in 2005 are analysed. Principal trends in European and world tourism are shown. Key words: tourism, European Union, prognosis, trend

281