UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI Katedra Ekonomii

INSTYTUT WIEDZY I INNOWACJI IP MANAGEMENT POLAND pod honorowym patronatem

MINISTERSTWA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO POLSKIEJ AGENCJI ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI URZĘDU PATENTOWEGO RP PKPP LEWIATAN zapraszają na V Konferencję Naukową z cyklu „Wiedza i Innowacje” pt.

Ochrona wiedzy i innowacji 19-20 stycznia 2009 r. Uniwersytet Jagiellooski, Kraków

ABSTRAKTY REFERATÓW

SPIS TREŚCI RAMOWY PROGRAM ........................................................................ 7 Some key aspects of Knowledge Society for technological modernization of regions: the Andalusian case .....................................................................................................................................................14

OCHRONA I ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ ............... 15 Prof. dr hab. Piotr Niedzielski, Mgr Katarzyna Rychlik ........................................................... 15 Współpraca i otwartość czy współzawodnictwo i ochrona? - problemy komercjalizacji rozwiązań innowacyjnych. Studium przypadku....................................................................................................15

Dr Elżbieta Pohulak-Żołędowska.............................................................................................. 16 Znaczenie ochrony praw własności intelektualnej dla współczesnych gospodarek ...........................16

Dr hab. Mirosława Kwiecień prof. UE Wrocław, Dr Beata Iwasieczko, Dr Katarzyna Piotrowska ................................................................................................................................. 17 Zarządzanie własnością intelektualną w organizacji gospodarczej ...................................................17

Mgr Grzegorz Wrześniak .......................................................................................................... 18 Znaczenie ochrony patentowej dla polityki proinnowacyjnej .............................................................18

SZKOLNICTWO WYŻSZE ................................................................... 18 Prof. nzw. dr hab. Tadeusz Wawak ........................................................................................... 18 Innowacje w współczesnym świecie są najważniejszą siłą napędową wszystkich organizacji...........18

Marko Hernaiz........................................................................................................................... 19 Wielowymiarowa interakcja teorii i praktyki – doświadczenia LIFE Program .................................19

Dr Adam Stecyk ........................................................................................................................ 21 Ewolucja elearningowego modelu nauczania w Polsce. Analiza projektu LAMS WZiEU .................21

Dr Beata Iwasieczko, Dr Dominika Markiewicz-Rudnicka...................................................... 23 Dobre praktyki w nauczaniu przedmiotów ekonomicznych ................................................................23

Dr hab. Piotr Górski .................................................................................................................. 24 Czynniki kulturowe oraz ich znaczenie dla współpracy szkolnictwa wyższego z pracodawcami. Przypadek zarządzania w turystyce ....................................................................................................24

WIEDZA I KONKURENCYJNOŚD ........................................................ 24 Mgr Adam P. Balcerzak ............................................................................................................ 24 Wiedza i innowacje jako czynnik rozwoju gospodarczego .................................................................24

Mgr Elżbieta Rogalska, mgr Adam P. Balcerzak ...................................................................... 25 Gospodarka oparta na wiedzy w Unii Europejskiej - wielowymiarowa analiza dla lat 2000-2007 ..25

Dr Grażyna Węgrzyn ................................................................................................................ 26 Sektor usług jako źródło przewagi konkurencyjnej ............................................................................26

Dr Teresa Bal-Woźniak ............................................................................................................. 26 Zdolność kraju do konkurowania kapitałem ludzkim i innowacjami a strategie przedsiębiorstw .....26

Dr Waldemar Walczak .............................................................................................................. 27 Wiedza tworzywem konstelacji przewag konkurencyjnych współczesnego przedsiębiorstwa ............27

INNOWACYJNOŚD GOSPODARKI ...................................................... 27 Dr Marek Szajt .......................................................................................................................... 27 Narodowy System Innowacji w Polsce na tle innych działających w Europie ...................................27

Mgr Michał Górzyński .............................................................................................................. 28 Umiędzynarodowienie działalności B+R w Polsce ............................................................................28

Dr Wojciech Burzyński ............................................................................................................ 28 Wielokryterialne oceny systemów innowacji - komentarz do taksonomii krajów...............................28

Dr hab. prof. Sergey Karganov ................................................................................................. 29 3

O problemach budowy w kraju ekonomiki innowacyjnej i oceny jej rozwoju ................................... 29

Dr Ida Musiałkowska ................................................................................................................ 30 Koordynacja wydatkowania unijnych instrumentów finansowania polityki badawczo-rozwojowej w Polsce ................................................................................................................................................. 30

KAPITAŁ INTELEKTUALNY KRAJU ...................................................... 31 Dr Elżbieta Soszyńska .............................................................................................................. 31 Dynamika rozwoju gospodarczego a kapitał ludzki i kapitał nauki - doświadczenia światowe a realia polskie ..................................................................................................................................... 31

Dr Izabela Krawczyk-Sokołowska............................................................................................ 32 Analiza wybranych komponentów kapitału intelektualnego w Polsce w układzie przestrzennym (województw) ..................................................................................................................................... 32

Dr Agnieszka Olechnicka, Adam Płoszaj ................................................................................. 32 Zasoby i przepływy kapitału intelektualnego. Analiza bibliometryczna aktywności publikacyjnej polskich ośrodków naukowych........................................................................................................... 32

Beata Kozińska, Adrianna Żabińska ......................................................................................... 33 Kapitał intelektualny jako zasób majątkowy...................................................................................... 33

INNOWACYJNOŚD REGIONALNA ...................................................... 34 Dr Małgorzata Markowska ....................................................................................................... 34 Efektywność innowacyjności w europejskiej przestrzeni regionalnej – próba oceny ........................ 34

Dr Karolina Babuchowska, Magdalena Gross .......................................................................... 35 Współpraca jednostek naukowych z gospodarką regionu na przykładzie Uniwersytetu WarmińskoMazurskiego w Olsztynie ................................................................................................................... 35

Dr Andrzej Pawlik .................................................................................................................... 36 Funkcjonowanie ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w regionie świętokrzyskim .................... 36

Dr Jacek Świtała........................................................................................................................ 38 Analiza wpływu sektora B+R na rozwój regionalny w Polsce .......................................................... 38

BUDOWA KOMPETENCJI MSP .......................................................... 39 Prof. Marzenna Weresa ............................................................................................................. 39 Innowacyjność polskich przedsiębiorstw na tle europejskim ............................................................ 39

Dr Rafał Wisła .......................................................................................................................... 39 Aktywa niematerialne i ich wpływ na rynkową wycenę przedsiębiorstw na rynku New Connect ..... 39

Mgr inż. Katarzyna Karcz ......................................................................................................... 40 Procedura uzyskiwania patentu w praktyce krajowej i europejskiej ................................................. 40

Mgr Maciej Czarnik .................................................................................................................. 40 Własność a relacje pracobiorca-pracodawca na przykładzie UJ ..................................................... 40

INNOWACYJNOŚD PRZEDSIĘBIORSTW – CZ. 1 ................................... 40 Prof. dr hab. Barbara Kożuch.................................................................................................... 40 Innowacyjność w sektorze publicznym – możliwości i bariery rozwoju ............................................ 40

Dr Edyta Gwarda-Gruszczyńska ............................................................................................... 41 Współpraca nauki i biznesu w zakresie tworzenia oraz komercjalizacji technologii jako strategiczny element budowy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw .................................................................. 41

Dr Aneta Sokół.......................................................................................................................... 42 Wpływ barier na zakres współpracy przedsiębiorstw ze sferą B+R i ich implikacje dla rozwoju innowacji w Polsce ............................................................................................................................ 42

Dr Agnieszka Kurczewska ........................................................................................................ 43 Finansowanie branży wysokich technologii. Przykład innowacyjnych małych przedsiębiorstw działających w branży informatycznej ............................................................................................... 43

Dr Jerzy Rosiński ...................................................................................................................... 44 Specyfika funkcjonowania specjalistów sektora high-tech – bariera rozwoju? ................................ 44

4

INNOWACYJNOŚD PRZEDSIĘBIORSTW – CZ. 2 .................................. 44 Dr hab. inż. Hanna Mizgajska, prof. nadzw. AE, Mgr inż. Łukasz Wściubiak ........................ 44 Czynniki wpływające na aktywność innowacyjną zaawansowanych technologicznie firm produkcyjnych sektora MSP w Polsce ................................................................................................44

Dr Joanna Sadkowska ............................................................................................................... 45 R&D Works in the Evaluation of Business Innovation Performance .................................................45

Dr inż. Marek Martin, dr Michał Pietraszewski ........................................................................ 46 Specyfika działalności innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw, a źródła finansowania ich rozwoju ...............................................................................................................................................46

Mgr Artur Chaberski ................................................................................................................. 47 Innovation in family business companies ...........................................................................................47

Dr Sławomir Wyciślak .............................................................................................................. 48 Innowacje produktowe w strategiach firm krajowych, a zachowania korporacji transnarodowych .48

KAPITAŁ INTELEKTUALNY FIRM I UCZELNI ........................................ 49 Prof. Elżbieta Skrzypek ............................................................................................................. 49 Kreatywność pracowników wiedzy i ich wpływ na innowacyjność przedsiębiorstw ..........................49

Dr Tadeusz Kowalewski, dr hab. prof. PB Wiesław Tadeusz Popławski ................................. 49 Między tradycją a nowoczesnością. Wyłanianie się kapitału intelektualnego w uniwersytecie III generacji .............................................................................................................................................50

Dr Beata Pawłowska, dr hab. Jacek Rybicki ............................................................................. 50 Kapitał ludzki jako źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. ............................................50

Dr hab. Mirosława Kwiecień prof. UE Wrocław, dr Beata Iwasieczko .................................. 51 Kapitał intelektualny według regulacji prawa bilansowego oraz norm ponadnarodowych ..............51

INNOWACYJNOŚD LOKALNA ............................................................ 51 Dr hab. Witold Kasperkiewicz, profesor UŁ ............................................................................ 51 Parki technologiczne jako nowoczesna forma promowania działalności innowacyjnej. ...................51

Mgr Adam P. Balcerzak, Kornelia Gierczyńska ....................................................................... 52 Parki technologiczne jako stymulator innowacyjności w realiach gospodarki opartej na wiedzy ....52

Dr Tomasz Norek ...................................................................................................................... 53 Innowacyjność firm sektora MSP branży morskiej regionu zachodniopomorskiego .........................53

ZAŁĄCZNIKI ..................................................................................... 54

5

PROGRAM KONFERENCJI

6

RAMOWY Program V Konferencji Naukowej z serii „wiedza i innowacje” pt.

„Ochrona wiedzy i innowacji” Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 19-20 stycznia 2009 r. 19 stycznia 2009 r. (poniedziałek)

10.00-11.00 Rejestracja uczestników (recepcja Collegium Novum)

11.00-12.45 aula główna Collegium Novum

Uroczyste otwarcie konferencji – JM Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. Karol Musioł Dyskusja panelowa: dr Alicja Adamczak (UP RP), prof. Jerzy Buzek (Parlament Europejski), dr Olaf Gajl (PIGZT, OPI), Danuta Jabłońska (PARP), dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek (PKPP Lewiatan) prowadzenie: prof. Ewa Okoń-Horodyńska; Pytania i odpowiedzi

12.45-13.00 – Przerwa

13.00-14.00 14.00-15.00 – Obiad

15.00-16.30

Sesja plenarna (Collegium Novum, aula główna): prof. Michał du Vall (Prorektor UJ), prof. Luis Palma Martos (University of Seville), prof. Paweł Kawalec (KUL) aula główna (CN)

sala senacka (CN)

sala Bobrzyńskiego (CM)

sala Kazimierza (CM)

Ochrona i zarządzanie własnością intelektualną

Szkolnictwo wyższe

Wiedza i konkurencyjność

Sesja robocza – panel compete.pl Kompetencje cywilizacyjne

16.30-16.45 – Przerwa

aula główna (CN)

sala Bobrzyńskiego (CM)

sala Kazimierza (CM)

16.45-18.00

Warsztaty z zakresu ochrony własności przemysłowej

Innowacyjność gospodarki

Kompetencje cywilizacyjne – cd.

18.00-18.45 – Zwiedzanie Muzeum Collegium Maius 19.00 – Bankiet 20 stycznia 2009 r. (wtorek)

9.00-10.00

Sesja plenarna (aula główna Collegium Novum): prof. Irena K. Hejduk (SGH), prof. Barbara Liberda (UW), dr Alicja Adamczak (UPRP), Bożena Lublińska-Kasprzak

10.00-10.15 – Przerwa

aula główna (CN)

sala senacka (CN)

sala Bobrzyńskiego (CM)

sala Kazimierza (CM)

10.15-11.30

Kapitał intelektualny kraju

Innowacyjność regionalna

Budowa kompetencji MSP

Innowacyjność przedsiębiorstw – cz. 1

11.30-11.45 – Przerwa

aula główna (CN)

sala senacka (CN)

sala Bobrzyńskiego (CM)

sala Kazimierza (CM)

11.45-13.00

Kapitał intelektualny firm i uczelni

Innowacyjność lokalna

Budowa kompetencji MSP – warsztaty IP Hub

Innowacyjność przedsiębiorstw – cz. 2

13.00-13.30

Podsumowanie i zakończenie konferencji

13.30-14.00 – Obiad i konferencja prasowa

7

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM konferencji: Dzień 1. konferencji – 19 stycznia (poniedziałek) 10.00-11.00 Rejestracja uczestników (recepcja Collegium Novum)

Otwarcie konferencji JM Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. Karol Musioł wystąpienia organizatorów: prof. Ewa Okoń-Horodyńska, dr Krzysztof Piech, prof. Tadeusz Kulik

11.00-12.45 AULA GŁÓWNA Collegium Novum

Dyskusja panelowa przewodniczy: prof. Ewa Okoń-Horodyńska dr Alicja Adamczak (Urząd Patentowy RP: Prezes), prof. Jerzy Buzek (Parlament Europejski: członek Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii), dr Olaf Gajl (PIGZT: Dyrektor Generalny, OPI: Dyrektor), Danuta Jabłońska (Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości: Prezes), dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek (PKPP Lewiatan: dyrektor departamentu eksperckiego) Pytania i odpowiedzi, dyskusja

12.45-13.00 – Przerwa Sesja plenarna: prof. Michał du Vall (Prorektor UJ): Rozwój ochrony własności intelektualnej prof. Luis Palma Martos (University of Seville): Some key aspects of Knowledge Society for technological modernisation of regions: the Andalusian case prof. Paweł Kawalec (KUL): IPR jako element oceny projektów w 7. Programie Ramowym

13.00-14.15 14.15-15.15 – Przerwa obiadowa 14.15-15.15 – Obiad

15.15-16.45

8

aula główna (CN)

sala senacka (CN)

sala Bobrzyńskiego (CM)

sala Kazimierza (CM)

Ochrona i zarządzanie własnością intelektualną przewodniczy: prof. Piotr Moncarz

Szkolnictwo wyższe przewodniczy: prof. Paweł Kawalec

Wiedza i konkurencyjność przewodniczy: dr Krzysztof Piech

Sesja robocza – panel compete.pl

1. prof. Tadeusz Wawak: Innowacje a zarządzanie w szkole wyższej 2. Marko Hernaiz: Wielowymiarowa interakcja teorii i praktyki – doświadczenia Life Program 3. dr Adam Stecyk: Ewolucja e-learningowego modelu nauczania w Polsce. Analiza projektu LAMS WZiEU 4. dr Beata Iwasieczko, dr

1. mgr Adam Balcerzak: Wiedza i innowacje jako czynnik rozwoju gospodarczego 2. mgr Elżbieta Rogalska, mgr Adam Balcerzak: Gospodarka oparta na wiedzy w Unii Europejskiej – wielowymiarowa analiza dla lat 200007 3. dr Grażyna Węgrzyn: Sektor usług jako źródło przewagi konkurencyjnej 4. dr Teresa Bal-Woźniak: Zdolność

1. mgr Katarzyna Łobacz, prof. Piotr Niedzielski: Współpraca i otwartość czy współzawodnictwo i ochrona? – problemy komercjalizacji rozwiązań innowacyjnych – studium przypadku 2. dr Elżbieta Pohulak-Żołędowska: Znaczenie ochrony praw własności intelektualnej dla współczesnych gospodarek 3. prof. Mirosława Kwiecień, dr Beata Iwasieczko, dr Katarzyna Piotrow-

Kompetencje cywilizacyjne

przewodniczy: prof. Barbara Liberda uczestnicy:

1. mgr Marek Pęczkowski 2. mgr Katarzyna Białek 3. mgr Magdalena Szymczak 4. mgr Izabella MiszczakFiok 5. dr Joanna Brylak 6. mgr Joanna Nestorowicz 7. prof. Danuta Tomczak

ska: Zarządzanie własnością intelektualną w organizacji gospodarczej 4. mgr Grzegorz Wrześniak: Znaczenie ochrony patentowej dla polityki proinnowacyjnej 5. prof. Mirosława Kwiecień, dr Beata Iwasieczko: Kapitał intelektualny według regulacji prawa bilansowego oraz norm ponadnarodowych 16.45-17.00 – Przerwa

Dominika MarkiewiczRudnicka: Dobre praktyki w nauczaniu przedmiotów ekonomicznych. 5. dr hab. Piotr Górski: Czynniki kulturowe oraz ich znaczenie dla współpracy szkolnictwa wyższego z pracodawcami. Przypadek zarządzania w turystyce

aula główna (CN)

kraju do konkurowania kapitałem ludzkim i innowacjami a strategie przedsiębiorstw 5. dr Waldemar Walczak: Wiedza tworzywem konstelacji przewag konkurencyjnych współczesnego przedsiębiorstwa 6. mgr Andrzej Kacprzyk: Czynniki instytucjonalne a zdolność kraju do konkurowania kapitałem ludzkim i innowacjami sala Bobrzyńskiego (CM)

8. 9. 10. 11.

mgr Bogusław Bielecki dr Jolanta Perek-Białas mgr Dejan Jasnic dr Ewa Gucwa-Leśny

sala Kazimierza (CM)

Innowacyjność gospodarki przewodniczy: Ewa Okoń-Horodyńska

Warsztaty z zakresu ochrony własności przemysłowej

17.00-18.00

prowadzący: Adam Wiśniewski i Piotr Zakrzewski (Urząd Patentowy RP)

1. prof. Barbara Kożuch: Innowacyjność w sektorze publicznym – możliwości i bariery rozwoju 2. dr Marek Szajt: Narodowy System Innowacji w Polsce na tle innych działających w Europie 3. mgr Michał Górzyński: Umiędzynarodowienie działalności B+R w Polsce 4. dr Wojciech Burzyński: Wielokryterialne oceny systemów innowacji – komentarz do taksonomii krajów 5. prof. Sergey Karganov: O problemach budowy w kraju ekonomiki innowacyjnej i oceny jej rozwoju 6. dr Ida Musiałkowska: Koordynacja wydatkowania unijnych instrumentów finansowania polityki badawczorozwojowej w Polsce

Sesja robocza – panel compete.pl Kompetencje cywilizacyjne

18.00-18.45 – Zwiedzanie Muzeum Collegium Maius 19.00 – Bankiet (Stuba, Collegium Maius) Miejsce obrad: Collegium Novum (CN)  aula główna  sala senacka Collegium Maius (CM)  aula Bobrzyńskiego  sala Kazimierza Obiady: Collegium Novum Bankiet: Stuba Collegium Maius

9

Dzień 2. konferencji – 20 stycznia (wtorek) Sesja plenarna przewodniczy: prof. Tadeusz Kulik (Prorektor Politechniki Warszawskiej, wiceprezes Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii)

9.00-10.00 aula główna Collegium Novum

10.00-10.15 – Przerwa

prof. Ewa Okoń-Horodyńska (UJ) i Bogusław Węgliński (PW, IP Hub): powitanie uczestników 1. prof. Wiesław M. Grudzewski (KUL), prof. Irena K. Hejduk (SGH): Zarządzanie współczesnymi technologiami 2. prof. Barbara Liberda (UW): Patenty i konkurencja 3. dr Alicja Adamczak (UPRP): Ochrona patentowa w zarządzaniu własnością intelektualną 4. mgr Bożena Lublińska-Kasprzak (PARP): Wsparcie działań w zakresie ochrony własności intelektualnej w ramach POIG aula główna (CN)

Kapitał intelektualny kraju przewodniczy: prof. Elżbieta Skrzypek

10.15-11.30

10

1. dr Elżbieta Soszyńska: Dynamika rozwoju gospodarczego a kapitał ludzki i kapitał nauki 2. dr Izabela KrawczykSokołowska: Analiza wybranych komponentów kapitału intelektualnego w Polsce w układzie przestrzennym 3. dr Agnieszka Olechnicka, Adam Płoszaj: Zasoby i przepływy kapitału intelektualnego. Analiza bibliometryczna aktywności publikacyjnej polskich ośrodków naukowych 4. Adrianna Żabińska, Beata Kozińska: Kapitał intelektualny jako zasób majątkowy

sala senacka (CN)

sala Bobrzyńskiego (CM)

Innowacyjność przedsiębiorstw – cz. 1 przewodniczy: prof. Tadeusz Wawak

Innowacyjność regionalna przewodniczy: prof. Barbara Kożuch 1. dr Małgorzata Markowska: Efektywność innowacyjności w europejskiej przestrzeni regionalnej – próba oceny 2. dr Karolina Babuchowska, Magdalena Gross: Współpraca jednostek naukowych z gospodarka regionu na przykładzie Uniwersytetu WarmińskoMazurskiego 3. dr Andrzej Pawlik: Funkcjonowanie ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w regionie świętokrzyskim 4. dr Jacek Świtała: Analiza wpływu sektora B+R na rozwój regionalny w Polsce

sala Kazimierza (CM)

Budowa kompetencji MSP – IP Hub przewodniczy: prof. Michał du Vall 1. prof. Marzenna Weresa (SGH, IP Management PL): Innowacyjność polskich przedsiębiorstw na tle europejskim 2. dr Rafał Wisła (UJ): Aktywa niematerialne i ich wpływ na wycenę rynkową przedsiębiorstwa 3. mgr inż. Katarzyna Karcz (PATPOL): Procedura uzyskiwania patentu w praktyce krajowej i europejskiej 4. Bogusław Węgliński (PW, IP Hub): Broker IP na globalnym rynku

1. dr Edyta GwardaGruszczyńska: Współpraca nauki i biznesu w zakresie tworzenia i komercjalizacji nowych technologii jako strategiczny element budowy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw 2. dr Aneta Sokół: Wpływ barier na zakres współpracy przedsiębiorstw ze sferą B+R i ich implikacje dla rozwoju innowacji w Polsce 3. dr Agnieszka Kurczewska: Finansowanie branży wysokich technologii. Przykład innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw działających w branży informatycznej 4. dr Jerzy Rosiński: Specyfika funkcjonowania specjalistów sektora high-tech – bariera rozwoju?

11.30-11.45 – Przerwa

aula główna (CN)

Kapitał intelektualny firm i uczelni przewodniczy: prof. Barbara Kryk

11.45-13.00

1. prof. Elżbieta Skrzypek: Kreatywność pracowników wiedzy i ich wpływ na innowacyjność przedsiębiorstw 2. dr Tadeusz Kowalewski, prof. Tadeusz Popławski: Między tradycją a nowoczesnością. Wyłanianie się kapitału intelektualnego w uniwersytecie III generacji 3. dr Beata Pawłowska, dr hab. Jacek Rybicki: Kapitał ludzki jako źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw 4. mgr Marcin Kelm: Mapowanie wiedzy w organizacjach B+R jako element procesu innowacyjnego

13.00-13.30

sala senacka (CN)

Innowacyjność lokalna przewodniczy: prof. Barbara Liberda

1. dr hab. Witold Kasperkiewicz: Parki technologiczne jako nowoczesna forma promowania działalności innowacyjnej 2. Kornelia Gierczyńska, mgr Adam Balcerzak: Parki technologiczne jako stymulator innowacyjności w realiach gospodarki opartej na wiedzy 3. dr Tomasz Norek: Innowacyjność firm sektora MSP branży morskiej regionu zachodniopomorskiego

sala Bobrzyńskiego (CM)

Budowa kompetencji MSP – warsztaty IP Hub przewodniczy: dr Olaf Gajl

dr Olaf Gajl (PIGZT, OPI): Wprowadzenie 1. prof. Jan Kazior (Prorektor PK): Podaż wynalazków czy popyt na innowacje – próba odpowiedzi na przykładzie Politechniki Krakowskiej (TBC) 2. Marta Kościółek (Ekoinvest Polska), Jerzy Kokoszko (IP Management PL): Rola Promotorów Projektów Innowacyjnych PARP i fundusze na wdrażanie innowacji w MŚP 3. dr Wiesław Bury (WFOŚi GW, MARR S.A.): RSI w Małopolsce na przykładzie quality energy i clean technologies 4. Marek Sowa, Krzysztof Krzysztofiak (prezes MARR S.A. – TBC): PolskoSzwajcarskie Centrum Innowacji S.A. 5. Rafał Witek (WTS Kancelaria Rzeczników Patentowych): Defensywne i ofensywne strategie ochrony prawnej IP 6. mgr Maciej Czarnik (CITTRU): Własność intelektualna a relacje pracobiorca-pracodawca na przykładzie UJ

sala Kazimierza (CM)

Innowacyjność przedsiębiorstw – cz. 2 przewodniczy: prof. Marzenna Weresa 1. prof. Hanna Mizgajska, mgr inż. Łukasz Wściubiak: Czynniki wpływające na aktywność innowacyjną zaawansowanych technologicznie firm produkcyjnych sektora MSP w Polsce 2. dr Joanna Sadkowska: R&D Works in the Evaluation of Business Innovation Performance 3. dr Michał Pietraszewski: Innovative activity of SME’s and sources of financing their development 4. Artur Chaberski: Innowacyjność firm rodzinnych 5. dr Sławomir Wyciślak: Innowacje produktowe w strategiach firm krajowych a zachowania korporacji transnarodowych

Podsumowanie i zakończenie konferencji

13.30-14.00 – Obiad i konferencja prasowa Konferencja prasowa (ok. godz. 13.15-13.45) (sala senacka) z udziałem:  prof. Michał du Vall – Prorektor UJ,  prof. Ewa Okoń-Horodyńska – Kierownik Katedry Ekonomii UJ,  dr Olaf Gajl – Dyrektor Generalny PIGZT, Dyrektor Ośrodka Przetwarzania Informacji,  Bogusław Węgliński – IP Hub. Prowadzenie: rzecznik prasowy UJ.

11

12

ABSTRAKTY

13

Prof. Luis Palma Martos, Prof. Antonio García Sánchez Research Group Economic Analysis and Political Economy Department of Economic History and Institutions and Applied Economics University of Seville

Some key aspects of Knowledge Society for technological modernization of regions: the Andalusian case

In this paper we analyze technological keys together with other aspects related to them in modernization process of regions; that is, we accept the existence of a gap (at least in relative terms) even in regions with a splendorous past. To achieve it, we analyze several aspects in an economic, social and political perspective as key elements to realize technological modernization and economic development of regions, distinguishing between convergence (gap reduction) processes with more advanced regions and “inertial prosperity” processes in which regions simply improve their past levels similarly than other regions do. Following a discussion on concept of modernization in academic, political, social and entrepreneurial perspectives, we analyze Andalusian reality in two levels. First, we analyze the context by data of TIC industries, availability and quality of infrastructures and technological services and use and absorptive capacity of TICs. Second, we develop a compared approach (both at national and international level) to obtain a more precise idea of the relative position of Andalusia and of challenges and opportunities for the region in the future. We found contradictory effects of the so-called Knowledge Society. On the one hand, it enhances creativity, innovation and competitiveness, and so creates wealth and generates economic development. But on the other, it increases volatility (and so insecurity) and provokes inequalities (both in absorptive capacity and in accessibility), and that can generate a loose of competitiveness which destroys wealth and compromises economic growth and development, at the time that, in a internal way, it can generate social fractures and even exclusion “sociotechnological”. In addition, we found that the development of Knowledge Society has a strong dependence of the social and cultural values (meritocracy, excellence, innovativeness and entrepreneurship attitude, etc.) to achieve the transformation of the structures in the direction adapted to take advantage of the positive aspects and to skip the negatives ones referred before. While analyzing regional evolution, we must not see exclusively absolute data evolution but their relative increase. For design policies and strategies and for evaluate their results we

14

must start comparing with regional weight in GDP or in population and progressively establish more ambitious levels related to overall national or UE values and finally related to levels of more advanced regions, both national and international. With regard to Andalusia, we found bad positioned both, in relation with Spain and internationally; nevertheless in the last years we can see an enhancement in their data, even if it even shows a clear gap in relation to more advanced regions. Their main lacks come from (a low) level of effort (economic and in human resources) on R&D (especially in private sector) and in other innovative activities (both technological and non technological), which reduces andalusian capacity for absorption, transference and diffusion of knowledge and innovation. But, the solution for this must not be limited to increase founds devoted to these activities, but it must be combined with a strategic transformation of productive, political and social structures as well as a reorientation of systems of values and of certain cultural aspects.

Ochrona i zarządzanie własnością intelektualną

Prof. dr hab. Piotr Niedzielski, Mgr Katarzyna Rychlik Uniwersytet Szczeciński Katedra Efektywności Innowacji Współpraca i otwartość czy współzawodnictwo i ochrona? - problemy komercjalizacji rozwiązań innowacyjnych. Studium przypadku Problem ochrony innowacyjnych rozwiązań jest zawsze tematem wymagającym rozważenia przed podjęciem decyzji o komercjalizacji. Wdrażanie na rynek nowych rozwiązań o wysokim potencjale powielarności jest nieefektywne ekonomicznie dla przedsiębiorcy-innowatora. Jednocześnie jest to zjawisko pozytywne społecznie. Rozważając możliwości ochrony nowych wdrażanych rozwiązań należy znaleźć najlepsze sposoby. Istnieje wiele możliwości ochrony rozwiązań innowacyjnych: od uzyskania praw wyłącznych poprzez skomplikowanie technologiczne po zachowanie tajemnicy przedsiębiorstwa. Nacisk na uzyskiwanie praw wyłącznych jest charakterystyczny dla rynków, charakteryzujących się wysokim nastawieniem na współzawodnictwo, gdzie pozwalają one na utrzymanie lub wzrost konku-

15

rencyjności w stosunku do konkurentów rynkowych. Posiadanie praw wyłącznych do rozwiązania daje następujące korzyści:  Korzyści rynkowe  niedopuszczanie konkurentów do powielania lub dokładnego kopiowania produktów,  unikanie nieekonomicznych inwestycji badawczo-rozwojowych i marketingowych,  kreowanie wizerunku firmy za pomocą znaku towarowego,  zwiększanie wartości rynkowej firmy,  uzyskiwanie dostępu do nowych rynków,  przyciągnięcie inwestorów dla dalszego rozwoju i utrzymanie obecnych inwestorów  Korzyści księgowo-prawne  negocjowanie licencji, koncesjonowanie lub zawieranie innych umów w oparciu o własność intelektualną i przemysłową,  zdobywanie kapitału i ułatwianie dostępu do finansów,  możliwość sprzedaży praw z patentu w przyszłości jako towar lub jako biznes. Strategią pozwalającą na rozszerzenie rynków, nastawioną na pomnożenie zysków innych uczestników rynku poprzez zwiększenie swojego potencjału jest współpraca i otwartość w działalności innowacyjnej. Znalezienie najlepszego sposobu komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań powinno opierać się w tym wypadku nie tylko na analizie interesariuszy ze względu na możliwość uzyskania ich wsparcia i określenia potencjalnego negatywnego wpływu, ale także znalezienie optymalnej strategii rozwoju, by możliwe było uzyskanie korzyści rynkowych także przez innych graczy rynkowych, co ma decydujący wpływ na powodzenie przedsięwzięcia. Należy rozważyć czy patentowanie jest najlepszym sposobem ochrony nowatorskich rozwiązań. Przykłady pokazują, że niekiedy nie ma potrzeby stosowania drogich i skomplikowanych procedur prawnych, aby chronić innowacje. Jest to także wskazówka dla uczelni wyższych, gdzie duży nacisk kładzie się na uzyskanie patentów.

Dr Elżbieta Pohulak-Żołędowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki Katedra Mikroekonomii Znaczenie ochrony praw własności intelektualnej dla współczesnych gospodarek

16

Własność stanowi podstawę funkcjonowania gospodarek rynkowych. Prawo własności daje właścicielowi wiele możliwości dysponowania dobrem, którego owo prawo dotyczy – od możliwości wyłączenia z jego konsumpcji innych użytkowników po prawo kontraktu – a więc umowy dotyczącej warunkowego dysponowania tym dobrem. I o ile nie ma wątpliwości co do zakresu ochrony własności dóbr materialnych, o tyle własność intelektualna i jej ochrona budzi wiele kontrowersji. Współczesne gospodarki rynkowe charakteryzuje dążenie do zwiększania poziomu innowacyjności. Kreacja i implementacja innowacji to obecnie wymóg podstawowy dla konkurencyjnych gospodarek. Ochrona praw własności intelektualnej, a więc praw autora innowacyjnego rozwiązania, może zapewnić mu motyw do dalszego twórczego wysiłku. Można więc założyć, że istnieje zależność pomiędzy skuteczną ochroną praw własności intelektualnej a innowacyjnością gospodarki. Trudno jednak stwierdzić na ile bezpośredni jest to związek. Z drugiej strony kradzież własności intelektualnej w obecnym „cyfrowym” świecie nie jest rzeczą trudną, a pomysłodawcom przynosi krociowe straty. Jednakże chociażby sukces Internetu dowodzi, że innowacyjne rozwiązanie może odnieść rynkowy sukces (a nawet zrewolucjonizować rynek) również wówczas, gdy twórcy nie ograniczają innym dostępu do wynalezionego rozwiązania. Jakie jest więc rozwiązanie? Chronić prawa własności intelektualnej czy nie? Celem artykułu jest próba określenia zależności pomiędzy ochroną własności intelektualnej a stanem innowacyjności gospodarki. W tym celu zostanie przeprowadzona statystyczna analiza porównawcza oraz analiza literatury przedmiotu.

Dr hab. Mirosława Kwiecień prof. UE Wrocław, Dr Beata Iwasieczko, Dr Katarzyna Piotrowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Teorii Rachunkowości i Analizy Finansowej Zarządzanie własnością intelektualną w organizacji gospodarczej Złożoność, kompleksowość, dynamika zmian w otoczeniu organizacji gospodarczej determinują konieczność zdobywania wiedzy, przetwarzania i wykorzystywania coraz większej liczby informacji w coraz krótszym czasie. Tak więc umiejętność tworzenia, rozwijania, wykorzystywania i chronienia zasobów wiedzy organizacji oraz sprawne zarządzanie nimi – jest istotnym źródłem zdobywania i utrwalania przewagi konkurencyjnej na rynku, co przedstawiono na przykładzie prac badawczo-rozwojowych. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: jak identyfikować, wyceniać, ujawniać i prezentować prace badawczo – rozwojowe w rachunkowości aby tymi zasobami wiedzy zarządzać i je chronić? 17

Mgr Grzegorz Wrześniak Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Znaczenie ochrony patentowej dla polityki proinnowacyjnej Współczesna gospodarka wymaga kształtowania proinnowacyjnych zachowań, tworzenia warunków do efektywnego wykorzystywania i wspierania własnych osiągnięć ze sfery naukowotechnicznej. Realizacja tego celu wymaga umiejętności wykorzystywania dostępnych instrumentów prawno-ekonomicznych, w szczególności prowadzenia przemyślanej polityki patentowej stymulującej rozwoju rodzimej wynalazczości. Celem stawianym w niniejszym artykule jest próba ukazania znaczenia patentu dla polityki proinnowacyjnej. Pierwsza cześć artykułu prezentuje funkcje patentu stanowiące podstawę określenia mechanizmów oddziaływania na innowacyjność. W części drugiej zwrócono uwagę na problematykę prawno-ekonomicznych regulacji polityki patentowej i skutków błędnego dobrania jej parametrów. Wnioski artykułu wskazują na występowanie dodatniego związku między ochroną patentową a innowacyjnością, uzasadniając potrzebę podejmowania polityk patentowych przez władze publiczne w tej materii. Jednocześnie zakres oraz siła oddziaływania zależą od istniejących regulacji prawnych, kosztów uzyskania oraz obsługi patentu oraz specyfiki przemysłu, warunkując zdolność i motywację do podejmowania działań innowacyjnych.

Szkolnictwo wyższe

Prof. nzw. dr hab. Tadeusz Wawak Uniwersytet Jagielloński Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Zakład Ekonomii Stosowanej Instytutu Ekonomii i Zarządzania Innowacje w współczesnym świecie są najważniejszą siłą napędową wszystkich organizacji Szkoła wyższa powinna być organizacją innowacyjną i stanowić przykład innowacyjności myślenia i działania w zakresie: badań naukowych, kształcenia, zarządzania, relacji z otoczeniem, kultury, głoszonych wartości oraz postaw i postępowania pracowników i studentów.

18

Innowacje w zarządzaniu to wdrożenie różnych przedsięwzięć w kierowaniu uczelnią i jej jednostkami organizacyjnymi, które zapewniają; wzmocnienie potencjału, szczególnie kapitału intelektualnego uczelni , lepsze jego wykorzystanie, poprawę efektywności i skuteczności funkcjonowania szkoły wyższej. Zarządzanie innowacjami w szkole wyższej tworzy kulturę innowacyjność, która kreuje określony styl kierowania, zwany zarządzaniem twórczym, które ceni i nagradza idee, pomysły, zachęca pracowników do współdziałania w tworzeniu nowych rozwiań organizacyjnych, popiera zmiany i podejmowanie ryzyka oraz skupienie uwagi nie tylko na działaniu ale także na jego efektach. Zarządzanie innowacyjne w szkole wyższej prowadzi do: eliminacji i osłabienia barier: biurokratycznych, ekonomicznych, psychospołecznych wdrażania innowacji w uczeni, właściwego, projakościowego zarządzania w szkole wyższej, eliminacji i osłabienia oporu pracowników, szczególnie osób pełniących funkcje kierownicze w uczelni na wszystkich szczeblach zarządzania. Uczenie powinny opracować i realizować strategie promowania i wdrażania innowacji w zakresie: badań naukowych, kształcenia oraz zarządzania, jeśli chcą zmniejszyć dysproporcje dzielących je od pierwszych 50 uniwersytetów świata. Punktem wyjścia, warunkującym powodzenie uczelniom na tej drodze jest wdrożenie proinnowacyjnego i projakościowego systemu zarządzania w szkole wyższej i włączenie do tych procesów studentów i absolwentów.

Marko Hernaiz La'Met International Consultancy Wielowymiarowa interakcja teorii i praktyki – doświadczenia LIFE Program „La’Met Education” jest innowacyjnym projektem edukacyjno-biznesowym, który prowadzi, wspomaga i ukierunkowuje rozwój szkół, uniwersytetów i przedsiębiorstw w pożądanym, proinnowacyjnym polu wspólnej inercji nauki i gospodarki. Identyfikujemy indywidualne potrzeby i wymagania szkół oraz firm, a następnie stwarzamy programy przystosowawczych szkoleń edukacyjnych „szytych na miarę” – zgodnych z oczekiwaniami naszych odbiorców. Usługi La’Met bazują na dyrektywach i wymogach Unii Europejskiej. Poczynając od akredytacji BTEC (Business and Technology Education Council), poprzez BA, MBA i ECT, a kończąc na zgodności z innymi instytucjami edukacyjnymi. Dzięki temu wspieramy internacjonalizację i wielokulturowość oraz pomagamy przekraczać bariery kulturowe w sferze edukacyj19

nej. Uznajemy, że wymiana informacji i otwarta, międzynarodowa komunikacja jest kluczem do osiągnięcia sukcesu tak w sferze edukacyjnej jak i biznesowej. Łączenie umiejętności z wiedzą, będące głównym celem „La’Met Education” doprowadziło do powstania wielu koncepcji innowacji rozwojowych w nauce i biznesie. Koncepcje te dotyczą szkoleń zawodowych i mają na celu: 

Inspirację ośrodków edukacyjnych do wprowadzania innowacyjnych rozwiązań opartych na łączeniu praktyki z teorią, wiedzy z umiejętnościami i przenoszenia tych doświadczeń z rejonu edukacji do systemu biznesowego i z powrotem.



Tworzenie zrównoważonych, naturalnych i spójnych jednostek oraz organizacji wspierających projekt, posiadających zdolność do uczenia się i wewnętrzny zasób wiedzy w zakresie aspektów rozwojowych.



Wykorzystywanie naturalnych właściwości poszczególnych składników naszych projektów. Wszystkie nasze programy realizowane są w założeniu głębokiej internalizacji życzeń i

przede wszystkim potrzeb ich beneficjentów. Praktyki i staże pilotowane przez La’Met Education są wyjątkową szansą dla studentów na poznanie realiów funkcjonujących projektów biznesowych, dla przedsiębiorców natomiast stanowią dopływ nowych idei, „świeży powiew” starannie dobranych pomysłów młodych ludzi. Naszym zdaniem nie wolno tylko i wyłącznie starać się o dogonienie europejskich standardów edukacyjnych. La’ Met Education pozwala na przeskoczenie kilku poziomów funkcjonalnych, z wykorzystaniem istniejących powiązań środowiska akademickiego oraz sieci globalnych Izb Gospodarczych, korporacji oraz administracji. La’Met Education, po wnikliwej analizie systemu polskiej edukacji znalazł tutaj arcyciekawą sytuację potencjalnego rozwoju, którą można z sukcesem wykorzystać stwarzając nowe, pełne innowacji schematy działań edukacyjnych oraz jej współpracy z biznesem. Uważamy że Polska, jako największy nowy członek UE, nie jest skazany na wieczną pogań za coraz doskonalszymi zachodnioeuropejskimi systemami powiązań nauki i biznesu. Jest oczywistą możliwość ucieczki w przód, w celu powszechnego wprowadzenia współpracy szkolnictwa i międzynarodowego biznesu. Pozwoli to na pełniejsze kształcenie młodziezy w kierunkach ekonomicznych, technicznych i społecznych, a także spowoduje pozytywny efekt biznesowy i gospodarczy. Nauka jest nigdy niekończącą się podróżą, a pasażerowie jadący z La’ Met odwiedzają najbardziej wyjątkowe miejsca w klasie biznes, z elementami surviwalu.

20

La’Met wspomaga także organizację międzynarodowych warsztatów kreatywności, gdzie dzięki pozytywnej inercji stwarzamy warunki do narodzin innowacji. Uczymy także etykiety biznesowej, pomagamy rozwiązywać rzeczywiste problemy i prognozujemy ewentualne przeszkody. Oferujemy: 

(European Higher Education Area Adaptation Vocational Training)



Program Wsparcia Wymian Międzynarodowych



Angielski Program Transformacji



Gwarancja doskonałości



Szkolenia Zawodowe



Live International Future Experience (L.I.F.E.)



Szkolenie z zakresu europejskiej kultury biznesu - European Business Culture Training



Międzynarodowa Etykieta Biznesu - International Business Etiquette



Knowledge & Innovation Transfer



Science Park Assistance and Support Program



Rozwój Wiedzy i Umiejętności - Skill and Knowledge Development (S.K.D.)



Warsztaty/Seminaria



Międzynarodowe warsztaty/seminaria

„La’Met Education” ma 10 lat doświadczenia w pracy ze szkołami i uniwersytetami w zakresie: 

Zakładania szkół biznesowych



Tworzenia programów przydatnych praktyk dla studiujących



Organizacji międzynarodowych warsztatów dla studentów, wykładowców i przedsiębiorstw



Wspierania kooperacji międzynarodowej uniwersytetów programem ECTS.

Dr Adam Stecyk Uniwersytet Szczeciński Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Katedra Efektywności Innowacji

Ewolucja elearningowego modelu nauczania w Polsce. Analiza projektu LAMS WZiEU

21

Cel referatu: Przedstawienie i weryfikacja założeń projektu LAMS WZiEU, ocena efektywności projektu. Charakterystyka ewolucji elearning’owego modelu nauczania w Polsce. Metody badawcze: badania ankietowe, metoda analityczna i systemowa, metody heurystyczne, analiza literatury.

Wykorzystanie nowoczesnych technologii teleinformatycznych w polskiej edukacji jest faktem. Coraz więcej instytucji i organizacji zajmujących się procesem dydaktycznym sięga zarówno po nowe formy dystrybuowania, jak i konstruowania wiedzy, co powoduje, iż tradycyjny oraz elearning’owy model nauczania ciągle ewoluuje. Systemowe podejście do nauczania elektronicznego wskazuje, iż projekt elearning’owy powinien być rozpatrywany w ujęciu organizacyjno – finansowym, technologiczno – przestrzennym (infrastrukturalnym) i ludzkim. Posługując się dekompozycją systemu elearning’owego (rozumianego jako zbiór wszystkich elementów składowych projektu, a nie system informatyczny) szczegółowe zagadnienia e-nauczania należy rozpatrywać na trzech płaszczyznach, przy założeniu ich silnego, wzajemnego przenikania: 

Informatycznej.



Merytorycznej.



Metodologicznej. Jednym z projektów elearning’owych realizowanym w oparciu o wyżej wymienione

przesłanki jest Projekt LAMS WZiEU. Projekt miał swój początek w 2006 roku (kiedy to został nawiązany kontakt pomiędzy Katedrą Efektywności Innowacji Wydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego, a Instytutem Elearning’owym MELCOE Innowacyjnego Uniwersytetu Macquarie w Sydney) oraz miał na celu stworzenie polskiej wersji językowej systemu LAMS1 (learning activity management system) i pierwsze w Polsce wdrożenie australijskiej platformy do zastosowań e-learning’owych i blended learning’owych. Etap I projektu LAMS WZiEU został zakończony w marcu 2008 roku. Ogólna ocena efektywności metod nauczania wykorzystujących nowoczesne narzędzia teleinformatyczne jest pozytywna zarówno w opinii nauczycieli jaki i studentów. Nakłady poniesione przez Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług wydają się niewielkie w stosunku do osiągniętych wyników. W kwietniu 2008 rozpoczął się II etap projektu obejmujący: ewaluację przedmiotu testowego oraz opracowanie dwóch kolejnych przedmiotów do nauczania w trybie blended learning. Do analizy i oceny I etapu projektu zastosowano metodę ankietową (studenci i nauczyciele).

1

22

http://www.lamsfoundation.org

Na podstawie osiągniętych wyników oraz przy wykorzystaniu krytycznej analizy literatury oraz podejścia systemowego dokonano systematyzacji etapów ewolucji elearningowego modelu nauczania w Polsce oraz oceny projektu LAMS WZiEU.

Wykaz literatury: M.Hyla, Przewodnik po elearningu, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005 A. Rokicka – Broniatowska, Wstęp do informatyki gospodarczej, SGH, Warszawa 2002 A.Clarke, e-learning nauka na odległość, ISBN: 83-206-1615-6 A.Stecyk, Abc eLearningu System LAMS, Difin 2008 http://www.elearning.pl/ http://www.e-mentor.edu.pl/ http://www.lamsfoundation.org http://www.learning.pl/

Dr Beata Iwasieczko, Dr Dominika Markiewicz-Rudnicka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Instytut Rachunkowości; Katedra Teorii i Rachunkowości i Analizy Finansowej Dobre praktyki w nauczaniu przedmiotów ekonomicznych Rozwój społeczeństwa wiedzy wymaga wprowadzenia zmian w sposobie nauczania przedmiotów ekonomicznych. W rachunkowości – jest to zdeterminowane miedzy innymi rozwojem rachunkowości, jako nauki i praktyki gospodarczej. Bowiem zmiany w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości/Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej (dotyczące m.in. zmian zasad wyceny , zasad ujawniania, prezentacji w sprawozdaniach finansowych) powodują – w praktyce gospodarczej podejmowanie decyzji uznaniowych, związanych z koniecznością – wyróżnienia tego, co mierzyć i jakie metody w tym pomiarze zastosować (zgodnie z regulacjami prawnymi, normami branżowymi, specyfiką działalności organizacji gospodarczej itp.). Jest to związane z tzw. paradygmatem „starannego działania" w praktyce rachunkowości, co determinuje konieczność zmian w nauczaniu rachunkowości, w aspekcie rozwoju społeczeństwa wiedzy.

23

Dr hab. Piotr Górski Uniwersytet Jagielloński Instytut Spraw Publicznych Czynniki kulturowe oraz ich znaczenie dla współpracy szkolnictwa wyższego z pracodawcami. Przypadek zarządzania w turystyce W referacie podejmę zagadnienie relacji między szkolnictwem wyższym a rynkiem pracy, w szczególności współpracy między szkołami wyższymi a pracodawcami w kształceniu specjalistów. Współpraca taka wymaga posiadania informacji. W referacie przedstawię badania dostarczające taką wiedzę i wskażę na konieczność uwzględniania wiedzy o czynnikach kulturowych, które w pierwszej kolejności wpływają na realizację ról zawodowych. Jednym z takich czynników są wzory profesjonalizmu obecne w kulturze organizacyjnej. W referacie wskażę na funkcje jakie wzory profesjonalizmu pełnią w procesie socjalizacji specjalistów w procesie dydaktycznym dokonującym się w szkołach wyższych oraz w organizacjach. Wskażę podmioty uczestniczące w tym procesie, oddziałujące na kształtowanie się wyobrażeń dotyczących profesjonalizmu oraz odwołam się do badań własnych dotyczących wzorów profesjonalizmu zarządzania w turystyce. W swoich badaniach odwołuję się do literatury przedmiotu poświęconej analizie jakościowej, szczególnie analizie tekstu. Ponadto korzystam z raportów badań i opracowań poświeconych relacjom między rynkiem edukacyjnym i rynkiem pracy.

Wiedza i konkurencyjnośd Mgr Adam P. Balcerzak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Katedra Ekonomii

Wiedza i innowacje jako czynnik rozwoju gospodarczego Celem artykułu jest ukazanie zmian znaczenia niematerialnych czynników gospodarczych takich jak wiedza i poziom innowacyjności w związku z obecnie dostrzegalną transformacją instytucjonalną systemu gospodarczego, która prowadzi do powstania nowej globalnej gospodarki wiedzy. W artykule dokonano próby skonfrontowania rozważań o charakterze teoretycznym z dowodami

24

empirycznymi, bazując na danych zagregowanych dla krajów należących do OECD. W pracy tej wykorzystano materiał statystyczny gromadzony przez Eurostat oraz OECD. Przeanalizowane dowody empiryczne potwierdzają, że szeroko traktowana innowacyjność, zarówno z perspektywy mikro- oraz makroekonomicznej,

stanowi obecnie jeden z najważniejszych elementów

kształtujących potencjał rozwojowy gospodarek wysokorozwiniętych. Mgr Elżbieta Rogalska, mgr Adam P. Balcerzak

Gospodarka oparta na wiedzy w Unii Europejskiej - wielowymiarowa analiza dla lat 20002007 Mgr Elżbieta Rogalska Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Katedra Mikroekonomii Mgr Adam P. Balcerzak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Katedra Ekonomii Artykuł stanowi próbę dynamicznej wielowymiarowej analizy stopnia rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w krajach Unii Europejskiej. Analiza objęła lata 2000-2007. W badaniu posłużono się definicją gospodarki opartej na wiedzy, która została sformułowana w Strategii Lizbońskiej przyjętej Radę Europejską w 2000 roku. W badaniu zastosowano procedurę porządkowania liniowego bazującej na metodzie wzorca rozwoju Hellwiga, z zachowaniem stałego wzorca dla całego badanego okresu. Analiza została przeprowadzona w oparciu o 14 wskaźników strukturalnych zaproponowanych przez Komisję Europejską w 2000 roku jako mierniki gospodarki opartej na wiedzy w krajach Unii Europejskiej. W badaniu wykorzystano dane Eurostatu. Przeprowadzona analiza pozwala na stwierdzenie, że w Europie najlepsze rezultaty w zakresie budowania gospodarki opartej na wiedzy osiągają relatywnie małe kraje UE jak np. Holandia oraz kraje skandynawskie. Wyniki osiągane przez największe gospodarki Europy: Niemcy, Wielką Brytanię, Francję i Włochy nie odpowiadają potencjałowi ekonomicznemu tych krajów i ich roli gospodarczej we Wspólnocie.

25

Dr Grażyna Węgrzyn Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Katedra Ekonomii i Polityki Ekonomicznej Sektor usług jako źródło przewagi konkurencyjnej Poziom rozwoju sektora usług wpływa na proces rozwoju gospodarczego i poziom życia ludności. Współczesne gospodarki będące w coraz większym stopniu „gospodarkami usług” konkurują miedzy sobą nie tylko w zakresie produkcji przemysłowej, ale również w zakresie produkcji usług. Innowacyjność technologiczna i innowacje produktowe stają się coraz ważniejszym źródłem przewagi firm usługowych. W opracowaniu podjęto próba zidentyfikowania gospodarek - liderów w produkcji usług wśród krajów Unii Europejskiej. Przedstawiono dystans pomiędzy innowacyjnością sektora usług w Polsce a Unią Europejską (27). Analizę przeprowadzono w oparciu o dane statystyczne pochodzące z bazy Eurostatu oraz GUS. Zakres czasowy pracy to lata 2000-2006.

Dr Teresa Bal-Woźniak Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza Katedra Przedsiębiorczości, Zarządzania i Ekoinnowacyjności Zdolność kraju do konkurowania kapitałem ludzkim i innowacjami a strategie przedsiębiorstw Motywem działania przedsiębiorców jest osiąganie zysku i dopóki dostępne będą łatwiejsze niż innowacyjne strategie realizacji celów biznesowych, przedsiębiorcy nie będą wykazywać gotowości angażowania środków i czasu w innowacje. Jednakże przedsiębiorstwa z krajów-liderów gospodarki światowej, swoją przewagę rynkową opierają na wiedzy i umiejętnościach stosowania jej w praktyce, z wykorzystaniem narzędzi w postaci innowacji. Wobec przeważających w polskiej gospodarce adaptacyjnych a nie innowacyjnych zachowań przedsiębiorczych, koniecznością jest upowszechnianie postaw innowacyjnych i wyzwalanie zachowań innowacyjnych we wszystkich obszarach aktywności ludzkiej, jako podstawy dla innowacyjnych strategii biznesowych przedsiębiorstw. Wymaga to intensywnego rozwoju współpracy w zakresie innowacji i autentycznego zespolenia wysiłków ze strony państwa (administracji rządowej i samorządowej),

26

edukacji (wszystkich poziomów, z kształceniem ustawicznym włącznie), sektora badań i prac rozwojowych oraz sfery okołobiznesowej (jednostek finansowych, doradczych itp.).

Dr Waldemar Walczak Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi Katedra Zarządzania Wiedza tworzywem konstelacji przewag konkurencyjnych współczesnego przedsiębiorstwa Dominująca rola wiedzy we współczesnej gospodarce sprawia, że problematyka dotycząca znaczenia wiedzy jako strategicznego zasobu staje się aktualnie przedmiotem licznych rozważań prowadzonych zarówno na gruncie makroekonomii jak również z perspektywy nauk o zarządzaniu. Celem opracowania jest zaprezentowanie złożonych uwarunkowań związanych z budowaniem przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw, dla których spoiwem i strukturą nośną jest wiedza. Artykuł przedstawia rangę i znaczenie zintegrowanego podejścia do zarządzania zasobami wiedzy w przedsiębiorstwie jako czynnik umożliwiający zdobywanie trwałej i trudnej do podważenia przewagi konkurencyjnej. Zaprezentowane rozważania w głównej mierze akcentują potrzebę tworzenia i rozwijania kluczowych kompetencji organizacji na bazie aktualnej, interdyscyplinarnej wiązki wiedzy.

Innowacyjnośd gospodarki

Dr Marek Szajt Politechnika Częstochowska Katedra Ekonometrii i Statystyki Narodowy System Innowacji w Polsce na tle innych działających w Europie W teoretycznych rozważaniach związanych z istotą polityki innowacyjnej na pierwszy rzut wysuwa się kreowanie Narodowego Systemu Innowacyjnego. Niestety bliższe przyjrzenie

27

się temu systemowi w warunkach polskich a tym bardziej porównanie efektów jego działania z efektami widocznymi w innych państwach budzi pewien niepokój. Przygotowywany tekst dotyczy analizy porównawczej funkcjonowania NSI w Polsce i wybranych państwach Unii Europejskiej. W badaniach zastosowano metody statystyczne z zakresu wielowymiarowej analizy statystycznej wykorzystując dane makroekonomiczne pochodzące z OECD, EUROSTAT i WIPO. Przedstawiono różnice w funkcjonowaniu NSI w tych państwach głównie ze względu na istniejące powiązania pomiędzy aktorami systemu oraz sposoby finansowania i wykorzystania funduszy przeznaczonych na działalność B+R. Ponadto poprzez analizę rozwoju zasobów ludzkich dla nauki i techniki porównano zaangażowanie poszczególnych państw w budowę NSI w oparciu o odpowiednio ukształtowane społeczeństwo oparte na wiedzy. Wnioski płynące z przygotowywanego opracowania mogą być pomocne w konstruowaniu strategii rozwoju innowacji w Polsce.

Mgr Michał Górzyński CASE-Doradcy Umiędzynarodowienie działalności B+R w Polsce

Dr Wojciech Burzyński Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Wielokryterialne oceny systemów innowacji - komentarz do taksonomii krajów Celem rozważań jest zaprezentowanie wyników porównawczej analizy systemów innowacyjnych przeprowadzonej z uwzględnieniem sytuacji poszczególnych krajów jako netto eksporterów lub importerów kapitału. Międzynarodowe porównania krajowych systemów innowacji występują jako składniki porównań stopnia rozwoju społeczeństw i gospodarek. Porównania prowadzone są w skali świata (np. The Global Competitiveness Report, World Economic Forum), regionów geograficznych (np. Knowledge Economy Index, World Bank Institute) oraz ugrupowań gospodarczych (np. European Innovation Scoreboard, European Commission).

28

Metody międzynarodowych porównań sprowadzają się do agregowania zbiorów wskaźników do postaci syntetycznych indeksów, przy czym kraje traktowane są łącznie, niezależnie od ich specyficznych cech. Do takich cech należy w szczególności saldo przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Wyniki analizy mogą stworzyć możliwości wnoszenia komentarzy do taksonomii krajów, np. European Innovation Scoreboard 2007, przygotowanej przez INNO METRICS dla Komisji Europejskiej.

Dr hab. prof. Sergey Karganov Akademia Morska w Szczecinie Instytut Zarządzania Transportem

O problemach budowy w kraju ekonomiki innowacyjnej i oceny jej rozwoju Cel – tworzenie warunków dla funkcjonowania i rozwoju ekonomiki zabezpieczającej przyrost bogactwa narodowego (BN) kraju. Symulacja budowy ekonomiki gospodarki innowacyjnej przewiduje rozwiązanie kilku problemów. Problem pierwszy: Modernizację podstaw ekonomicznych funkcjonowania sfery badawczorozwojowej (B+R). W tym: 

Określenie cen rynkowych projektów B+R.



Ocenę rocznych efektów ekonomicznych działalności inwestycyjnej i działalności innowacyjnej z punktu widzenia wzrostu BN kraju.

Realizacja propozycji autora ograniczy samowolne finansowanie innowacji ze strony wierzycieli oraz pozwoli opracowującym innowację otrzymać sprawiedliwe wynagrodzenie po ich wdrożeniu. To wszystko realnie zwiększy ilość i efektywność prac B+R. Jednak funkcjonowanie ekonomiki innowacyjnej jest niemożliwe bez zmiany metodologii ewidencji oraz planowania BN kraju. Zamiast wskaźnika PKB (produktu krajowego brutto) dla oceny wielkości wytwarzanego BN kraju zaproponowany jest wskaźnik DKB (dochód krajowy brutto). Opracowano metodologię planowania i optymalizacji dostaw międzybranżowych produkcji, niezbędnych przy realizacji inwestycji, innowacji i protekcjonistycznych decyzji państwa. Wykorzystanie wyżej wymienionego wymaga rozwiązania jeszcze dwóch problemów.

29

Problem drugi: Opracowania podstawowych ustaw dla zapewnieania nowych warunków oceny wielkości wytwarzanego BN kraju oraz jego zmian w wyniku działalności inwestycyjnej albo działalności innowacyjnej. Problem trzeci: Modernizacja systemów księgowości i opodatkowania, zabezpieczająca funkcjonowanie w kraju mechanizmu ekonomiki innowacyjnej. Literatura oraz podstawy metodologii do rozwiązania pierwszego problemu przytoczona w Internecie: http://karganov.am.szczecin.pl

Dr Ida Musiałkowska Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Katedra Europeistyki Koordynacja wydatkowania unijnych instrumentów finansowania polityki badawczorozwojowej w Polsce Współcześnie rozwój gospodarczy determinowany jest przez innowacje, które traktowane są w wielu krajach jako priorytet wpisany w zakres m.in. polityki badawczo-rozwojowej. W literaturze przedmiotu wskazuje się na fakt powstawania innowacji w krajach/ regionach, które osiągnęły pewien stopień wewnętrznej spójności. Wraz z przystąpieniem do Unii Europejskiej w 2004 i 2007 r. 12 nowych państw zwiększyło się zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego całego obszaru UE. Bardzo dużą rolę odgrywają różnice rozwoju nie tylko między państwami ale też ich regionami. Wpływają one na kształtowanie celów polityk wspólnotowych, w tym polityki spójności UE oraz polityki badawczo-rozwojowej. W artykule zostaną przedstawione dokumenty programowe (programy operacyjne) zawierające priorytety odnoszące się do polityki badawczo-rozwojowej oraz szkolnictwa wyższego w Polsce wraz ze wskazaniem instrumentów ich finansowania - funduszy strukturalnych. W wyniku analizy zapisów w polskich dokumentach programowych dotyczących wspierania sfery badawczo-rozwojowej i szkolnictwa wyższego i w odniesieniu do stosunkowo niskich nakładów na rozwój nauki w naszym kraju można postawić następujące pytania: 

czy w odniesieniu do tych sfer nie byłoby celowe skoncentrowanie i większe skoordynowanie wydatkowania środków skierowanych do podmiotów działających w zakresie badań i rozwoju (B+R) oraz szkolnictwa wyższego,



czy też może, uwzględniając teorie rozwoju regionalnego, pozwolić kształtować regionom niezależnie własne strategie innowacji oraz wspierania badań i rozwoju?

30

Analiza służy sformułowaniu wniosków i wskazaniu zakresów potencjalnych działań koordynacyjnych w zarządzaniu środkami przeznaczonymi dla obu sfer.

Kapitał intelektualny kraju

Dr Elżbieta Soszyńska Uniwersytet Warszawski Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego Dynamika rozwoju gospodarczego a kapitał ludzki i kapitał nauki - doświadczenia światowe a realia polskie Podstawowym celem referatu jest wskazanie zależności makro między tworzeniem zdolności społeczeństwa i gospodarki do uczenia się, następnie kreowania innowacji a przyspieszeniem rozwoju gospodarczego. Nawet w pierwszym okresie podejmowania próby stopniowego niwelowania dystansu dzielącego gospodarkę pod względem rozwoju cywilizacyjnego, w tym technologicznego w stosunku do krajów wyżej rozwiniętych, poprzez procesy generowania innowacji oraz imitacji, celem zmniejszania luki rozwojowej, można nie uzyskać oczekiwanych skutków. Podstawą powodzenia jest tworzenie wstępnych warunków między innymi w zakresie kapitału ludzkiego i kapitału nauki. Praca będzie składała się z dwóch podstawowych części. W pierwszej z nich zweryfikowane zostaną podstawowe zależności występujące między wzrostem PKB per capita a innowacjami, kapitałem ludzkim, kapitałem fizycznym i jakością instytucji, rozumianych jako reguły gry ekonomicznej. Główną tezą badawczą w tej części jest stwierdzenie, iż podstawowym czynnikiem generującym wysoką dynamikę rozwoju gospodarczego na przełomie XX i XXI wieku była ogólna produkcyjność czynników produkcji warunkowana innowacjami i kapitałem społecznym. W drugiej części wyniki modelowania ekonometrycznego posłużą do przeprowadzenia symulacji, na ile w najbliższych latach polską gospodarkę stać na znaczące odrobienie luki w rozwoju przy danym poziomie kapitału ludzkiego i kapitału nauki oraz kapitału społecznego. Podstawową tezą tej części będzie stwierdzenie, iż kraj znajdujący się w dużej odległości od granicy najnowszych technologii najłatwiej może zmniejszać tą odległość poprzez proces imita-

31

cji pod warunkiem stworzenia zdolności społeczeństwa i gospodarki do uczenia się oraz kreacji wiedzy oraz kapitału społecznego. W opracowaniu będzie przeprowadzona analiza makroekonomiczna o charakterze teoretyczno-empirycznym. Część empiryczna będzie dotyczyła lat 1990-2006 i będzie przeprowadzona za pomocą modeli ekonometrycznych. W pracy wykorzystane będą również wyniki badań z głównych ośrodków światowych, zajmujących się powyższą problematyką.

Dr Izabela Krawczyk-Sokołowska Politechnika Częstochowska Katedra Finansów Bankowości i Rachunkowości Zarządczej Analiza wybranych komponentów kapitału intelektualnego w Polsce w układzie przestrzennym (województw) Kapitał intelektualny według L. Edvissona i P.Sillvana to wiedza, która może być zamieniona na wartość. Kapitał intelektualny jest szczególnie istotny w warunkach funkcjonowania gospodarki opartej na wiedzy. Podstawą konkurencji jest posiadanie określonych zasobów intelektualnych oraz umiejętność ich wykorzystania. W proponowanym artykule wyodrębnione zostaną komponenty kapitału intelektualnego, a następnie dokonana ocena porównawcza poszczególnych województw w Polsce. Analiza będzie przeprowadzona w oparciu o informacje statystyczne GUS.

Dr Agnieszka Olechnicka, Adam Płoszaj Uniwersytet Warszawski Instytut Ameryk i Europy EUROREG (Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych) Zasoby i przepływy kapitału intelektualnego. Analiza bibliometryczna aktywności publikacyjnej polskich ośrodków naukowych. Celem referatu jest przedstawienie zróżnicowania potencjału badawczego polskich ośrodków naukowych oraz pokazanie zależności między potencjałem a rozległością sieci współpracy poszczególnych ośrodków. W badaniu wykorzystywane są metody bibliometryczne, analiza sieciowa, analizy przestrzenne i kartograficzne. Podstawowym źródłem danych jest natomiast baza

32

publikacji indeksowanych w bazie Web of Science, z której wyodrębniono wszystkie publikacje z lat 2001-2006, które miały przynajmniej jedną polską afiliację (w sumie 72 817). Bardzo duża próba badawcza umożliwiła przeprowadzenie analiz przestrzennych na poziomie podregionów, które w znacznej mierze odpowiadają poszczególnym ośrodkom naukowym. Natomiast analiza sieciowa pozwoliła na prześledzenie współpracy, zarówno krajowej jak i zagranicznej, wyrażonej wspólnym publikowaniem artykułów naukowych. Podstawowym wnioskiem z badań jest stwierdzenie, że większość aktywności publikacyjnej koncentruje się w niewielkiej liczbie ośrodków naukowych i ta koncentracja jest większa niż w przypadku nakładów na działalność badawczo-rozwojową oraz zatrudnienia w B+R. Dodatkowo zaobserwowano, że intensywność współpracy zarówno krajowej, ale przede wszystkim zagranicznej pozytywnie wpływa nie tylko na ilość, ale również jakość publikacji.

Beata Kozińska, Adrianna Żabińska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Studentki z koła naukowego Kapitał intelektualny jako zasób majątkowy Celem artykułu jest wskazanie na konieczność wyceny kapitału intelektualnego (strukturalnego) jako zasobu majątkowego organizacji gospodarczej. Praca składa się z dwóch części: teoretycznej - opierającej się na przedstawieniu genezy, definicji, podziału, metod wyceny i pomiaru kapitału intelektualnego oraz praktycznej – zawierającej przykłady współczesnych przedsiębiorstw działających obecnie na rynku, dla których podjęłyśmy próbę „zmierzenia” materii niematerialnej oraz określenia siły i kierunku zależności między „wielkością” kapitału intelektualnego a konkurencyjnością owych przedsiębiorstw a także ich zdolnością do wypracowywania zysków monopolistycznych. Artykuł unaocznia Czytelnikowi, że współcześnie szeroka gama metod, wskaźników oraz modeli umożliwia praktycznie wszystkim przedsiębiorstwom giełdowym i niegiełdowym, a nawet tym nieposiadającym dogłębnej wiedzy o kapitale intelektualnym, dokonanie jego wyceny i pomiaru. Ujawnianie i prezentacja tego zasobu majątkowego determinuje wartość rynkową organizacji gospodarczej, co ma istotne znaczenie w „dobie” kryzysu finansowego. Jedynie jednak przyszłość, czas i potrzeba pokażą nam czy naciski ze strony świata zarówno praktyków jak i teoretyków rachunkowości jak i również ekspertów od kontroli i zarządzania spowodują diametralne zmiany w obecnym systemie rachunkowości związane ze stwo-

33

rzeniem pewnych wymogów formalnych odnośnie prezentacji materii niematerialnej poszczególnych organizacji gospodarczych.

Innowacyjnośd regionalna

Dr Małgorzata Markowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Katedra Gospodarki Regionalnej Efektywność innowacyjności w europejskiej przestrzeni regionalnej – próba oceny Pomiar innowacyjności regionalnej ma już swój dorobek w dwóch płaszczyznach: metodologicznej i empirycznej. Szczególnie znaczący wkład do budowy warstwy metodologicznej pomiaru innowacyjności na szczeblu regionalnym wniosły prace prowadzone w ramach tworzenia i zmian w metodologii Oslo Manual, ale także w ramach badań prowadzonych w Eurostacie i w ośrodkach amerykańskich. Prace te pozwoliły na rozpoczęcie badań empirycznych. które z kolei, w świetle zebranych doświadczeń mogą prowadzić do modyfikacji i wzbogacenia procedur pomiaru innowacyjności regionalnej. Celem pracy jest zaprezentowanie wyników badań przeprowadzonych z zastosowaniem propozycji procedury pomiaru innowacyjności uwzględniającej dorobek statystyki unijnej opisanej w pracy Propozycja pomiaru innowacyjności regionalnejtypu INPUT – OUTPUT autorstwa M. Markowskiej i D. Strahl.

Procedura ta obejmie: 

budowę macierzy danych innowacyjności regionalnej,



budowę indeksów innowacyjności regionalnej INPUT i OUTPUT,



budowę wskaźnika efektywności innowacyjności regionalnej.

Ponadto w ramach pracy przeprowadzona zostanie ocena zmian efektywności innowacyjności regionalnej w latach 2000-2006.

Literatura: 1. Hollanders H., European Regional Innovation Scoreboard (2006 RIS), European Trend Chart on Innovation, European Commission, 2006,

34

2. Hollanders H., Trend Chart Methodology Report, Searching the forest for the trees: “Missing” indicators of innovation, MERIT – Maastricht Economic Research Institute on Innovation and Technology, European Trend Chart on Innovation, 2006 3. Hollanders H., van Cruysen A., Rethinking the European Innovation Scoreboard: A New Methodology for 2008-2010, PRO INNO EUROPE, INNO METRIX, 2008 4. Markowska M., Problematyka pomiaru innowacyjności regionalnej w statystyce unijnej, W: Statystyka wczoraj, dziś i jutro, Biblioteka Wiadomości Statystycznych, tom 56, GUS – PTS, Warszawa 2008, 5. Markowska M., Strahl D., Propozycja pomiaru innowacyjności regionalnej typu Input – Output. W: Statystyka w praktyce społeczno gospodarczej, pod red. W. Ostasiewicza, AE: Wrocław 2007, PN nr 1163, Wrocław 2007 6. Markowska M., Strahl D., Przegląd koncepcji pomiaru regionalnej innowacyjności w unijnej statystyce, Prace Naukowe AE Wrocław nr 1142, Wrocław, 2006 7. Oslo Manual, The measurement of scientific and technological activities. Proposed guidelines for collecting and interpreting technological innovation data. European Commission, Eurostat, Organization for Economic Co-operation and Development Paris 1997

Dr Karolina Babuchowska, Magdalena Gross Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Katedra Polityki Gospodarczej i Regionalnej Współpraca jednostek naukowych z gospodarką regionu na przykładzie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Zamiany, jakie objęły gospodarkę świata na przełomie XX i XXI wieku, wyraźnie wskazują, że najważniejszym czynnikiem rozwoju stała się wiedza. Dowodzi tego określenie stosowane w odniesieniu do wielu współczesnych gospodarek rozwiniętych – gospodarki oparte na wiedzy. Efektem praktycznego zastosowania wiedzy są natomiast innowacje. Wynika z tego, że działalność innowacyjna w znacznej mierze decyduje o przewadze danego podmiotu. Wprowadzane nowe produkty, usługi lub też szeroko pojęte zmiany do procesów produkcyjnych są jednocześnie namacalnym dowodem współpracy nauki z gospodarką. Według informacji Głównego Urzędu Statystycznego (2008) polskie przedsiębiorstwa przemysłowe nie cenią współpracy z jednostkami badawczo-rozwojowymi, szkołami wyższymi czy placówkami naukowymi PAN.

35

Zaledwie 7,9% z nich uznaje współpracę z uczelniami jako korzystną. Tymczasem poprawa innowacyjności gospodarki naszego kraju będzie trudna przy braku porozumienia między nauką a biznesem, w związku z czym należy podejmować inicjatywy, które to zmienią. Celem pracy była ocena współpracy nauki z gospodarką, na przykładzie działań podejmowanych przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, za pośrednictwem Centrum Innowacji i Transferu Technologii – jednostkę wyodrębnioną w strukturze Uczelni. Ocenie poddano w szczególności usługi świadczone przez CIiTT na rzecz przedsiębiorstw oraz możliwości rozwoju firm w wyniku współpracy podjętej z ośrodkiem akademickim. W pracy wykorzystano wyniki badań empirycznych przeprowadzonych metodą ankietową w przedsiębiorstwach regionu Warmii i Mazur. Nawiązana współpraca jest przykładem wzrostu znaczenia powiązań nauki z gospodarką. Umożliwia ona połączenie wiedzy teoretycznej z praktyka. Badane przedsiębiorstwa dostrzegały możliwości rozwoju dzięki współpracy głównie poprzez staże pracowników oraz studentów (75% wskazań) oraz przekazywanie wiedzy praktycznej podczas kształcenia specjalistów (62,5% wskazań). Wśród usług świadczonych przez CIiTT, z których korzystano w badanych przedsiębiorstwach wymieniano głównie praktyki (72,5% wskazań). Działalność doradcza oraz innowacje były przedmiotem niewielkiego zainteresowania.

Dr Andrzej Pawlik Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego w Kielcach Instytut Ekonomii i Administracji Funkcjonowanie ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w regionie świętokrzyskim Jednym z warunków efektywnego wykorzystania potencjałów rozwojowych występujących w regionie jest funkcjonowanie instytucji wsparcia, tworzących środowisko sprzyjające działalności gospodarczej. Szczególną rolę w instytucjonalnym zapleczu systemu wsparcia odgrywają ośrodki innowacji i przedsiębiorczości. Kluczowe funkcje ośrodków innowacji i przedsiębiorczości dotyczą działań w zakresie aktywizacji przedsiębiorczości tkwiącej w regionach i ludziach, a także i ich zdolności innowacyjnych. Świętokrzyskie, należące do grupy pięciu najuboższych regionów Polski, a zarazem Unii Europejskiej, rzeczywistych szans rozwoju upatruje w realizacji unijnej polityki nakreślonej w Strategii Lizbońskiej. Celem referatu jest przedstawienie działalności ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w kontekście wspierania innowacyjności i konkurencyjności regionu świętokrzyskiego. Realiza-

36

cja tak postawionego celu pozwoli na zweryfikowanie hipotezy wyrażonej stwierdzeniem: czy ośrodki innowacji i przedsiębiorczości podejmują działania na rzecz stymulowania innowacyjności i konkurencyjności regionu świętokrzyskiego. Dla potrzeb realizacji celu referatu przeprowadzone zostały badania pierwotne w ośrodkach innowacji i przedsiębiorczości z wykorzystaniem metody wywiadu bezpośredniego i telefonicznego. Również przeanalizowano wtórne źródła informacji w formie danych statystycznych: materiałów z konferencji naukowych. Dokonano również przeglądu literatury fachowej w postaci opracowań zwartych i ciągłych, a także stron internetowych. Zasięg przestrzenny badań obejmował region świętokrzyski, a zakres przedmiotowy dotyczył ośrodków innowacji i przedsiębiorczości. Zakres czasowy badania wyznaczono na lata 2005-2007, co umożliwiło diagnozę istniejącego stanu, jak i zaistniałych tendencji zachodzących w omawianych procesach. Analiza funkcjonowania ośrodków innowacji i przedsiębiorczości w regionie świętokrzyskim ukazuje stosunkowo optymistyczny obraz zaangażowania i uczestnictwa tych podmiotów w różnych formach aktywizacji gospodarczej. Ale jednak ośrodki te największą aktywność wykazały w zakresie tradycyjnych form wsparcia biznesu czyli działalności szkoleniowo- doradczej i informacyjnej. Na podstawie uzyskanych wyników badań należy zauważyć zwiększającą się z roku na rok dynamikę w zakresie liczby organizowanych szkoleń, seminariów, konferencji, jak również liczbę uczestników tych przedsięwzięć. Ponadto wyniki badań uprawniają do stwierdzenia, że Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii jest najważniejszą instytucją zaangażowaną w procesy związane z kreowaniem i absorpcją innowacji oraz transfer nowych technologii; w sposób dynamiczny rozwija się i realizuje swoją misję i zadania strategiczne. Niepokój budzą wyniki dotyczące aktywności w korzystaniu z oferty ŚCITT przez przedsiębiorstwa regionu świętokrzyskiego. Także możliwości udzielania skutecznej pomocy przedsiębiorstwom przez ośrodki innowacji i przedsiębiorczości z regionu świętokrzyskiego są dużo niższe niż w innych regionach kraju, bo pozyskały one kwotę dofinansowania przypadającą na jedno przedsiębiorstwo zdecydowanie niższą niż średnia krajowa. Region świętokrzyski, podobnie jak inne regiony Polski Wschodniej charakteryzuje się większą dostępnością do ośrodków innowacji i przedsiębiorczości dla przedsiębiorców. Należy jednak zauważyć, iż podmioty w regionach peryferyjnych dysponują z reguły znacznie słabszym zapleczem kadrowym i technicznym. A zatem rozwijany w Polsce system wsparcia aktywizuje obszary, które są już dynamiczne, prowadząc tym samym do dalszego pogłębiania dysproporcji rozwojowych w ujęciu przestrzennym.

37

Dr Jacek Świtała Analiza wpływu sektora B+R na rozwój regionalny w Polsce W gospodarce opartej na wiedzy tworzenie i dyfuzja wiedzy stają się najważniejszymi czynnikami w walce o uzyskanie przewagi konkurencyjnej poszczególnych regionów. W Polsce występują znaczące różnice w poziomie rozwoju regionalnego, a najczęściej stosowanym miernikiem uwypuklającym te dysproporcje jest wskaźnik produktu krajowego brutto per capita. Miernik ten, odzwierciedlający w pewnym stopniu możliwości gospodarcze danego regionu, nie informuje wszakże o źródłach występowania dysproporcji międzyregionalnych. Wydaje się, iż źródła te mają charakter strukturalny i wynikają przede wszystkim z ilości oraz jakości potencjału produkcyjnego, w jaki wyposażone są poszczególne regiony. Celem artykułu jest analiza zależności występujących pomiędzy sferą badawczo-rozwojową a rozwojem regionalnym w oparciu przeprowadzone badania empiryczne. Do analizy zróżnicowania międzyregionalnego w Polsce zostały wykorzystane metody ekonometryczno-statystyczne oparte na wskaźnikach poziomu rozwoju regionalnego stosowanych w Unii Europejskiej (np. poziom PKB per capita, stopa bezrobocia itp.). Wpływ sektora B+R na rozwój regionalny został zanalizowany za pomocą zdefiniowanych w artykule wskaźników statystycznych. W artykule wykorzystane zostały ponadto metody taksonomiczne służące do oceny poziomu rozwoju gospodarczego regionów. Empiryczna kwantyfikacja rozwoju regionalnego opiera się na różnorodnych procedurach badawczych, w których główną rolę odgrywają wskaźniki i mierniki cząstkowe, grupowe, bądź syntetyczne. Należy wyraźnie podkreślić, iż bez względu na wybór metody badawczej i techniki pomiaru obserwowanych zjawisk ostateczny wynik jest zawsze wielkością przybliżoną. Rozwój regionalny jest kategorią niemierzalną empirycznie, można jedynie w przybliżeniu grupować regiony według określonego kryterium, a końcowy efekt empirycznej kwantyfikacji zależy od doboru określonych wskaźników. Wyniki badań wskazują, iż infrastruktura badawczo-rozwojowa nie zawsze znajduje odzwierciedlenie w poziomie rozwoju regionalnego w ramach przyjętych w artykule wskaźników i definicji. Przyczyn takiego stanu rzeczy zdaniem autora należy szukać nie tyle w jakości istniejącej infrastruktury i możliwościach generowania innowacji, co w uwarunkowaniach natury społeczno-instytucjonalnej i kwestii współpracy sektora badawczo-rozwojowego z przedsiębiorcami.

38

Budowa kompetencji MSP

Prof. Marzenna Weresa Szkoła Główna Handlowa Instytut Gospodarki Światowej Innowacyjność polskich przedsiębiorstw na tle europejskim

Dr Rafał Wisła Uniwersytet Jagielloński Instytut Ekonomii i Zarządzania Katedra Ekonomii Aktywa niematerialne i ich wpływ na rynkową wycenę przedsiębiorstw na rynku New Connect Aktywa niematerialne będące produktem działalności innowacyjnej podmiotów gospodarki rynkowej odgrywają systematycznie co raz większą rolę w zapewnieniu określonego poziomu konkurencyjności; zarówno w skali krajowej, regionalnej oraz globalnej. Dynamika oraz logika rozwoju współczesnego przedsiębiorstwa wiąże się integralnie z innowacyjnymi rozwiązaniami, ich efektywnym wdrażaniu, a w konsekwencji komercyjnym wykorzystaniu. Kluczowym aspektem wzrostu międzynarodowej konkurencyjności gospodarek rozwijających się i jej podmiotów jest kształtowanie świadomości znaczenia własności intelektualnej (w tym przemysłowej), oraz stałe podnoszenie społecznej kultury w tym względzie. Obszarem, w ramach którego przeprowadzona została weryfikacja tak postawionej tezy badawczej jest nowy segment rynku kapitałowego – alternatywny system obrotu instrumentami udziałowymi. Autor wskazuje na trzy zasadnicze przesłanki uzasadniające wybór trybu procedury badawczej. Autor podejmie również próbę częściowej odpowiedzi na pytanie: czy gospodarka oparta na wiedzy jest faktem czy jedynie sloganem w polskich warunkach.

39

Mgr inż. Katarzyna Karcz PATPOL Procedura uzyskiwania patentu w praktyce krajowej i europejskiej

Mgr Maciej Czarnik CITTRU Własność a relacje pracobiorca-pracodawca na przykładzie UJ

Innowacyjnośd przedsiębiorstw – cz. 1 Prof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński Katedra Zarządzania Publicznego Innowacyjność w sektorze publicznym – możliwości i bariery rozwoju Celem opracowania jest poznanie istoty oraz najważniejszych możliwości i barier rozwoju innowacyjności w sektorze publicznym w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem innowacji w zarządzaniu. Praca została przygotowana na podstawie studiów literatury krajowej i zagranicznej, w szczególności raportów Banku Światowego. Jako ilustrację niektórych zagadnień wykorzystano materiały zgromadzone w trakcie realizacji własnych projektów badawczych. Pod pojęciem innowacji w sektorze publicznym należy rozumieć akt tworzenia i wdrażania nowego sposobu formułowania i realizacji polityk publicznych oraz programów z nimi związanych, usług publicznych, a także dotychczas nieznanych procesów. Innowacja może obejmować nowe elementy, nowe konfiguracje istniejących już elementów, zmianę radykalną lub odejście od tradycyjnych sposobów działania. Na możliwość wykorzystania innowacji w procesach modernizacji administracji publicznej zwracano uwagę w literaturze światowej od lat 90. XX w. Innowacyjność rozpatrywana była na gruncie teorii i koncepcji zmian organizacyjnych oraz polityki interwencji, a także warunków tworzenia innowacyjnych organizacji publicznych, w tym rozwoju publicznej przedsiębiorczości.

40

Możliwości zapoczątkowania procesów innowacyjnych w polskiej administracji publicznej, i szerzej w sektorze publicznym, pojawiają się wraz z potrzebą radykalnego usprawnienia systemu usług publicznych, ze zmianami w nastrojach społecznych, z wartościami podzielanymi w naszym społeczeństwie, z nowymi ideami zarządzania i nową rolą wiedzy, a także z potrzebą koordynacji polityk publicznych w ramach Unii Europejskiej. W tym kontekście można mówić o modelu innowacyjnego zarządzania w sektorze publicznym. Wykazuje on pewne podobieństwa z innymi najnowszymi koncepcjami zarządzania publicznego, tj. zarządzania relacjami organizacji publicznych, współrządzenia publicznego i nowej służby publicznej, a jednocześnie różni się radykalnością zmian i stopniem ich złożoności. Fundamentalne założenia modelu innowacyjnego zarządzania publicznego zawarte są w teorii demokracji, w koncepcjach społeczeństwa obywatelskiego oraz rozwoju opartym na wiedzy i kapitale społecznym, a także w koncepcjach zarządzania zmianami organizacyjnymi. Ważną składową częścią innowacyjnego zarządzania publicznego jest e-administracja. Tymczasem na właściwym poziomie jest tylko e-administracja obejmująca rejestry gruntów, ubezpieczenia społeczne i dostęp do komputerów w szkołach. W innych dziedzinach znajduje się ona na najniższym poziomie w porównaniu z innymi krajami naszego regionu. Obserwowane są tylko pojedyncze innowacje, brak natomiast spójnego wprowadzania e-usług publicznych. Główne bariery innowacyjności sektora publicznego w Polsce to: znacznie mniej zaawansowany niż w innych krajach rozwój teorii i praktyki zarządzania publicznego; niedocenianie innowacji społecznych i organizacyjnych jako istotnych elementów narodowego systemu innowacji; turbulentność otoczenia prawno-politycznego. Innowacyjne zarządzanie publiczne to jednak kwestia przyszłości, gdyż w Polsce obserwuje się niewielkie i nierównomierne wykorzystywanie tego modelu w praktyce.

Dr Edyta Gwarda-Gruszczyńska Uniwersytet Łódzki Katedra Zarządzania Współpraca nauki i biznesu w zakresie tworzenia oraz komercjalizacji technologii jako strategiczny element budowy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw Polska gospodarka w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej pod względem konkurencyjności i poziomu kreowania oraz komercjalizacji innowacji czy nowych technologii w statystykach europejskich nie wypada zbyt dobrze i wymaga zlikwidowania luki innowacyj-

41

nej. Działania w tym kierunku utrudniają: słaba konkurencyjność polskich przedsiębiorstw, słabe wsparcie przedsiębiorstw w zakresie B+R przez ośrodki naukowo-badawcze, niesprzyjające warunki w zakresie uzyskiwania patentów. Celem referatu jest zwrócenie uwagi na rosnące znaczenie partnerstwa strategicznego w procesie budowania pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw oraz zaprezentowanie praktycznych przykładów współpracy nauki i biznesu w tworzeniu i komercjalizacji technologii na bazie doświadczeń przedsiębiorstw zarówno polskich jak i zagranicznych. Analizowane przypadki pokazują, że dobrze zorganizowana współpraca może przyczynić się do podniesienia konkurencyjności przedsiębiorstw, ale jednocześnie wymaga zachowania pewnych zasad w procesie sprawnego współtworzenia i budowania doświadczeń.

Dr Aneta Sokół Uniwersytet Szczeciński Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw Wpływ barier na zakres współpracy przedsiębiorstw ze sferą B+R i ich implikacje dla rozwoju innowacji w Polsce We współczesnej teorii innowacji dominuje podejście systemowe. Zdaniem wielu ekspertów współczesne pojęcie innowacji uległo zmianie. Nie jest to już filozofia pojedynczego aktu twórczego, lecz złożone procesy ekonomiczno-polityczno-społeczne.2 Modny stał się w dziedzinie innowacji interaktywny model nauki co oznacza, że innowacje na poziomie przedsiębiorstwa są generowane i rozwijane dzięki powiązaniom występującym pomiędzy podmiotami gospodarczymi. W związku z powyższym tworzące się zależności oraz odpowiedni przepływ informacji warunkują prawidłowy zakres funkcjonowania systemu działań twórczych i nowoczesnych. Przedmiotem zainteresowania artykułu jest tematyka dotycząca barier współpracy przedsiębiorstw ze sferą badawczo-rozwojową w Polsce oraz ich implikacje dla rozwoju innowacyjności. W podjętych rozważaniach zostaną omówione następujące zagadnienia wynikające z postawionych pytań:

2



Jaki jest stan rozwoju polskiej gospodarki jako gospodarki wiedzy czy niewiedzy?



Jakie są bariery warunkujące procesy rozwoju czynników niematerialnych?



Co hamuje rozwój sfery badawczo rozwojowej w Polsce?

Kukliński A., Gospodarka oparta na wiedzy, Wyzwanie dla Polski XX wieku , Praca zbior. pod red. nauk. A. Kukliński, KBN, Warszawa 2001, s. 15.

42



Jakie są czynniki stymulujące jak i ograniczające zakres współpracy przedsiębiorstw z jednostkami badawczo – rozwojowymi i jaki jest ich wpływ na poziom innowacji?



Jakie należy przedstawić wnioski na przyszłość by obecna sytuacja uległa korzystnej poprawie?

Dr Agnieszka Kurczewska Uniwersytet Łódzki Katedra Finansów i Rachunkowości MSP Finansowanie branży wysokich technologii. Przykład innowacyjnych małych przedsiębiorstw działających w branży informatycznej Sektor technologii informatycznych, po kryzysie na początku XXI wieku związanym z pęknięciem bańki internetowej i znacznymi spadkami notowań giełdowych, ponownie rozwija się na świecie dość dynamicznie. Również Polska doświadcza stabilnych wzrostów branży. Dalszy rozwój sektora wymaga jednak kapitałochłonnych inwestycji o charakterze coraz bardziej innowacyjnym. Małe firmy posiadające innowacyjne pomysły związane z wysokimi technologiami mają problemy z uzyskaniem środków finansowych z tradycyjnych źródeł. Ich projekty inwestycyjne charakteryzują: wysokie koszty, duże ryzyko, trudność dokonania merytorycznej oceny. Coraz częściej sięgają więc po alternatywne formy finansowania, polegające na interwencji w kapitał własny firm. Ten rodzaj finansowania oferowany jest przez fundusze venture capital, czy anioły biznesu, jak również emisję akcji. Specyfikę firm informatycznych pogłębia ich odrębność w sferze produktowej, biznesowej, czy badawczej. Celem artykułu jest przedstawienie specyfiki innowacyjnych małych przedsiębiorstw branży informatycznej, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów ich finansowania. Rozważania zostaną zilustrowane przykładem dwóch małych firm informatycznych: spółki, która zdecydowała się na finansowanie inwestycji poprzez wejście na rynek obrotu alternatywnego NewConnect oraz spółki, która finansuje swój innowacyjny pomysł inwestycyjny między innymi dzięki sieci nieformalnych inwestorów. Analiza przypadków prowadzi do wniosku, że małe, młode i dynamicznie rozwijające się polskie firmy informatyczne, przy prawidłowo zaplanowanej strategii wdrażania innowacji, są w stanie ubiegać się o alternatywne formy finansowania. Dostęp do kapitału, postrzegany jako główna bariera rozwoju MSP, staje się prostszy, pod warunkiem spełnienia warunku rzeczywistej innowacyjności oferowanych produktów czy usług.

43

W pracy wykorzystana została literatura polska i zagraniczna. Część empiryczną oparto metodę analizy przypadków.

Dr Jerzy Rosiński Uniwersytet Jagielloński Instytut Ekonomii i Zarządzania Specyfika funkcjonowania specjalistów sektora high-tech – bariera rozwoju? Postęp technologiczny dotyczy nie tylko zmian jakościowych w wyposażeniu, zmienia się także znaczenie kompetencji specjalistów pracujących dla sektora high tech. Pogląd o kluczowym znaczeniu czynnika ludzkiego w branży nowych technologii był sygnalizowany już pod koniec lat 50. XX w., jednak paradoksalnie dopiero dynamiczny rozwój technologii wskazał nowe bariery rozwoju. Współcześnie coraz częściej zaznacza się ograniczenia związane ze specyfiką funkcjonowania samych pracowników wiedzy zatrudnionych w branży wysokich technologii. Wystąpienie dotyczy danych opisowych charakteryzujących pracowników wiedzy branży nowych technologii na podstawie badań własnych autora. Przedstawia także zestawienie indywidualnych barier dotyczących wspomnianych pracowników w zakresie rozwoju ich kompetencji specjalistycznych oraz kompetencji podstawowych.

Innowacyjnośd przedsiębiorstw – cz. 2

Dr hab. inż. Hanna Mizgajska, prof. nadzw. AE, Mgr inż. Łukasz Wściubiak Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Katedra Ekonomiki Produkcji Czynniki wpływające na aktywność innowacyjną zaawansowanych technologicznie firm produkcyjnych sektora MSP w Polsce

44

Celem niniejszego opracowania jest zbadanie wpływu wybranych czynników na aktywność innowacyjną zaawansowanych technologicznie firm produkcyjnych sektora MSP w Polsce. Dla potrzeb prowadzonych dociekań wyselekcjonowano grupę czynników dotyczących m.in.: cech charakterystycznych firmy, osoby przedsiębiorcy, specyfiki prowadzonej działalności B+R, współpracy z innymi podmiotami (przedsiębiorstwa, instytucje naukowo-badawcze), kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa oraz stopnia umiędzynarodowienia jego działalności (udział eksportu). W artykule wykorzystano wyniki badania ankietowego, przeprowadzonego w lutym 2008 roku na celowo dobranej grupie przedsiębiorstw z terenu województw: wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego. Badaniem tym objęto przedsiębiorstwa prowadzące działalność zaliczaną (zgodnie z metodą dziedzinową OECD) do wysokiej lub średnio-wysokiej techniki3. Zakres czasowy badania obejmował lata 2005-2007, ostatecznie wzięły w nim udział 44 firmy sektora MSP. Jako miary aktywności innowacyjnej przyjęto: liczbę innowacji produktowych i procesowych wprowadzonych w badanym okresie, stopień nowości innowacji produktowych oraz udział nowych produktów w przychodach ze sprzedaży przedsiębiorstwa. Zebrany materiał empiryczny opracowano przy pomocy elementów statystyki opisowej, rachunku korelacji rangowej (tau Kendalla) oraz testu niezależności chi-kwadrat.

Dr Joanna Sadkowska Uniwersytet Gdański Katedra Ekonomiki Przedsiębiorstw

R&D Works in the Evaluation of Business Innovation Performance

An ability to improve innovation performance seems to be nowadays one of the key elements determining not only potential of development in business but also its survival in the highly demanding market. The research presented in literature indicates the significance of providing complex evaluation of business innovation performance and, at the same time, of innovativeness of the whole economies. It also suggests different approaches towards measuring changes within innovativeness.

3

Dodatkowym kryterium kwalifikacyjnym dla badanych przedsiębiorstw było prowadzenie własnych prac badawczo-rozwojowych.

45

In this paper an attempt has been made to highlight important aspects related to the problem of evaluating business innovation performance in case of: companies performing R&D works and, those being non-R&D innovators- by reviewing literature studies on this aspect. At the same time, the paper aims to start the process of seeking an answer to the question whether R&D activities and R&D expenditures can be treated as universal and reliable indicator of company’s innovation performance.

Dr inż. Marek Martin, dr Michał Pietraszewski Specyfika działalności innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw, a źródła finansowania ich rozwoju Dr inż. Marek Martin Politechnika Łódzka Katedra Ekonomii Michał Pietraszewski Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku Zakres referatu obejmuje problematykę uwarunkowań działalności innowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw stanowiących cel inwestycyjny dla różnego rodzaju kapitałodawców, którzy poszukują podmiotów gospodarczych opierających swoją aktywność gospodarczą i stosujących technologie o unikalnych rozwiązaniach rynkowych. Podstawowym celem referatu jest charakterystyka istoty aktywności innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw, które napotykając wiele barier w finansowaniu ich rozwoju korzystają z różnorodnych możliwości pozyskiwania kapitału. Autorzy podjęli również próbę odpowiedzi na pytanie czy dostępne dla firmy i wykorzystywane w praktyce gospodarczej źródła finansowania działalności innowacyjnej determinują charakter prowadzonej działalności innowacyjnej. Na bazie zebranego materiału empirycznego dokonano próby oceny wpływu charakteru oraz różnorodności źródeł finansowania działalności rozwojowej innowacyjnych MSP na specyfikę ich działalności innowacyjnej. W ramach przeprowadzonych analiz dokonano selekcji innowacyjnych MSP z punktu widzenia wykorzystywanych przez nie źródeł finansowania rozwoju oraz dokonano próby zidentyfikowania specyfiki działalności innowacyjnej przedsiębiorstwa reprezentujących poszczególne analizowane kategorie podmiotów.

46

Przeprowadzone przez autorów badania tworzą obraz specyfiki działalności innowacyjnej małych i średnich przedsiębiorstw z wiodących ośrodków akademickich w Polsce, które swą działalność rozwojową finansują najczęściej w tradycyjny sposób angażując przede wszystkim środki własne i ewentualnie wykorzystując oferty banków lub instytucji leasingowych. Tego typu model finansowania, determinując specyfikę prowadzonej przez firmy działalności innowacyjnej, stanowić może jedną z barier na rynku polskim, która w negatywny sposób wpływać może na spowolnienie efektu doganiania przez naszą gospodarkę krajów i rynków lepiej rozwiniętych. Brak efektywnych zachęt i impulsów kapitałowych determinuje w istotny sposób elastyczność procesu transferu technologii i jego efektywność oraz szybkość wdrażania innowacyjnych rozwiązań produktowych lub procesowych na rynku.

Mgr Artur Chaberski Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk

Innovation in family business companies

Family firms are one of most important sources of wealth creation and the growth of employment in contemporary societies [Ward, 2004]. Family firms account for 80 percent of all firms in Europe and 55 percent of total EU’s GDP. They are even more important in transition countries as the rise and expansion of newly created enterprises is one of vital factors in the post1989 economic and social transformations. Innovation in small and medium-sized companies is of interest of science, business, government, business organizations and some international institutions. Innovative companies are able to overcome the distances settled for decades. Increase the competitiveness of regions is through innovation and the ability of companies and institutions to create the conditions for growth. In the United States, it is the small companies, often start-ups are hatchery new ideas and technology. Very often this happens through the actions and conditions conducive to infrastructure risk. The presence of many funds for financing innovative projects ranging from business angels, through the seed capital to venture capital, to rebate the financial risk of investment in new technologies. In addition, there are more companies willing to buy these miejsze developed by the company's technology and further develop them. In fact, there is proinnovative complex ecosystem in which small companies can supply more innovation. Sometimes it happens that small companies grow at large as Google, but most do not go beyond supplying small innova-

47

tion companies. The dynamics are so large that it pays to take risks. The breakthrough innovation, with the greatest importance, which would change the rules for the operation of businesses, the economy, even those with a sense of civilization, in most cases arose in small firms. Such giants as Hewlett Packard, Google, Yahoo and Cisco started its activities in the so-called. garage. Companies often set up by former students or researchers. Poland odstaje far from the average level of innovation of European and world affairs. In Poland, and Europe is the situation differently. There is no so proinnvative ecosystem as in the U.S., while the attempt to replace it with programs to support the development of science and technology often fails in small businesses. The complex procedures, bureaucracy and all the evil which the responsibility is sclerotic approach to spectrum EU structures, particularly strongly manifested in the case of small businesses. The need to employ specialists in handling complex grants represent an additional constraint. Small and medium-sized companies often have to work very opportunistic, and thus avoid unnecessary risks, look for a secure niche market. In addition, many small and medium-sized companies to family businesses, often created from natural, social familistic inclinations. The logic of the operation of such companies is often very different from companies non familistic, and the same activity innovative strategies and innovation. Advantage for family businesses is the possibility of a rapid response to change. Many read the report provides examples of 100 richest Poles The easiest and 500 most innovative companies. Examples of such companies as ITI, TVN, Blikle, Konspol, Fakro, Dr Eris, Solaris, Nowy Styl, Comarch or Adamed are leaders in their domains to stimulate interest in innovation for family businesses. Adamed from the very beginning occupies a high position in the ranking of top 500 innovative companies, and in particular, should recognize the rapid shift of position 68 in 2005 to position 41 in 2006 and position 11 in 2007. Through the researches we examine factors which influence innovativness in family owned companies.

Dr Sławomir Wyciślak Uniwersytet Jagielloński Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych

Innowacje produktowe w strategiach firm krajowych, a zachowania korporacji transnarodowych

48

Celem artykułu jest próba identyfikacji roli spełnianej przez innowacje produktowe w strategiach firm krajowych. Dopełnieniem proponowanej analizy jest ujęcie zachowań pozostających w konfrontacji z firmami krajowymi korporacji transnarodowych. Tak więc, podjęta zostanie próba odpowiedzi na pytanie: jakie miejsce innowacje produktowe odgrywają w strategiach firm krajowych, i w jakim stopniu determinują ich pozycje w rywalizacji z korporacjami transnarodowymi? Zgodnie z takim założeniem przeprowadzono badania zachowań firm krajowych w zakresie wprowadzania nowych produktów. Przedmiotem analizy uczyniono rynek spożywczy. Taki wybór wynikał z relatywnie dużego znaczenia, jakie polskie firmy odgrywają na wzmiankowanym rynku. Rozwinięciem zaproponowanej drogi badawczej, będzie z jednej strony ujęcie przykładów zastosowania innowacji produktowych przez krajowe firmy, a z drugiej próba identyfikacji modeli zachowań polskich przedsiębiorstw. W artykule zastosowano metodę badawczą indukcji, nie brak również elementów rozumowania dedukcyjnego.

Kapitał intelektualny firm i uczelni Prof. Elżbieta Skrzypek Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej Dziekan Wydziału Ekonomicznego Zakład Ekonomiki Jakości i Zarządzania Wiedzą Kreatywność pracowników wiedzy i ich wpływ na innowacyjność przedsiębiorstw

Dr Tadeusz Kowalewski, dr hab. prof. PB Wiesław Tadeusz Popławski Politechnika Białostocka Wydział Zarządzania

49

Między tradycją a nowoczesnością. Wyłanianie się kapitału intelektualnego w uniwersytecie III generacji Uniwersytet jest jedną z najważniejszych instytucji wytworzonych przez Europę i rozprzestrzenionych w świecie. Od momentu powstania w średniowiecznych Włoszech zawsze stanowił swoistą forpocztę nowoczesności i przekaźnik nowych idei oraz nauk. Jego dziedzictwo do dnia dzisiejszego jest podstawą funkcjonowania nie tylko nauki i techniki, lecz również w miarę wzrastania roli wykształcenia w życiu społeczno-gospodarczym staje się najważniejszą instytucją publiczną pobudzającą do innowacji. Transformacja obecnie dominującego modelu humboldtowskiego staje się wyzwaniem dla nowoczesnego systemu kształcenia. Pojawia się idea Uniwersytetu III Generacji jako tzw. uniwersytetu przedsiębiorczego, ustalającego nowy typ relacji pomiędzy nim a otoczeniem zewnętrznym, aktualna zwłaszcza w przypadku szkół wyższych technicznych, medycznych i zawodowych. Uniwersytet III generacji jest innowacyjnym połączeniem kapitału intelektualnego z potrzebami rynkowymi występującymi w społeczeństwie wiedzy. Tekst niniejszego wystąpienia stanowi analizę relacji między wzorami europejskiego dziedzictwa kulturowego a nowoczesnym kształtem instytucji uniwersytetu ukazującą process tworzenia się kapitału intelektualnego w społeczeństwie wiedzy.

Dr Beata Pawłowska, dr hab. Jacek Rybicki Kapitał ludzki jako źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Dr Beata Pawłowska Powiślańska Szkoła Wyższa Wydział Zarządzania Dr hab. Jacek Rybicki Uniwersytet Gdański Wydział Zarządzania W artykule pragniemy przedstawić nowe koncepcje przewagi konkurencyjnej i na ich tle zobrazować rolę kapitału ludzkiego i innowacji we współczesnych przedsiębiorstwach. Główny nurt rozważań stanowić będzie koncepcja przewagi konkurencyjnej oparta na zasobach i kompetencjach oraz koncepcja przewagi konkurencyjnej oparta na wiedzy. W końcowej części artykułu

50

pragniemy skupić się na strategiach przedsiębiorstw opartych na zidentyfikowanych typach przewag.

Dr hab. Mirosława Kwiecień prof. UE Wrocław, dr Beata Iwasieczko Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Teorii Rachunkowości i Analizy Finansowej Kapitał intelektualny według regulacji prawa bilansowego oraz norm ponadnarodowych Istotą działalności każdej organizacji gospodarczej jest osiąganie celów, wynikających z jej wizji i misji. W realizacji tych celów istotne znaczenie ma stosowanie zasad ładu korporacyjnego – co jest związane z przestrzeganiem obowiązujących regulacji prawnych, jak i przyjętych przez organizacje – zasad dobrych praktyk (jako standardów ładu korporacyjnego) oraz standardów: rachunkowości, kontroli wewnętrznej, rewizji finansowej, audytu wewnętrznego, standardów etycznych itp. Wdrażanie modelu ładu korporacyjnego w praktyce – w organizacji gospodarczej powoduje powstanie systemu informacyjnego, co determinuje między innymi przyjęty model ładu korporacyjnego. W tym kontekście istotne staje się ujawnianie informacji dotyczących tego systemu informacyjnego, jako elementu kapitału intelektualnego, będącego źródłem wartości organizacji – co jest przedmiotem referatu.

Innowacyjnośd lokalna

Dr hab. Witold Kasperkiewicz, profesor UŁ Uniwersytet Łódzki Instytut Ekonomii Parki technologiczne jako nowoczesna forma promowania działalności innowacyjnej. W wysoko rozwiniętych gospodarkach utrwaliło się przekonanie, że zdolność przedsiębiorstw do kreowania i komercjalizacji innowacji jest najistotniejszym przejawem ich nowocze-

51

sności i efektywności działania. W zaostrzającej się konkurencji na rynku światowym sukcesy odnoszą te gospodarki, które opanowały umiejętność sprawnej transformacji zdobyczy myśli naukowo-technicznej w innowacje produktowe, technologiczne i organizacyjne. Wyścig w dziedzinie innowacyjności powoduje, że cykle życia produktów i technologii ulegają stałemu skracaniu, a rynki ciągle domagają się nowości. Świadomość kluczowego znaczenia innowacji w rozwoju gospodarczym wyzwoliła olbrzymie zainteresowanie poszukiwaniem nowych sposobów intensyfikacji działalności innowacyjnej. Koncentrują się one na wypracowaniu nowatorskich rozwiązań, które ułatwiają transfer osiągnięć nauki i techniki ze sfery badawczo-rozwojowej do praktyki przemysłowej. Jednym z najbardziej spektakularnych i obiecujących rozwiązań w tej materii są parki technologiczne, określane również mianem „parków naukowo-technologicznych”, „stref high-technology”, „centrów innowacji” itp. Kolebką owych pionierskich rozwiązań jest amerykańska gospodarka (przykład Krzemowej Doliny). Podstawowym celem referatu jest próba wyjaśnienia istoty parków technologicznych, motywów ich zakładania, a także warunków decydujących o ich sukcesie. Rozważania oparte są na analizie doświadczeń dotyczących funkcjonowania parków technologicznych w Stanach Zjednoczonych Ameryki, zwłaszcza Krzemowej Doliny, oraz osiągnięć młodych polskich parków.

Mgr Adam P. Balcerzak, Kornelia Gierczyńska Parki technologiczne jako stymulator innowacyjności w realiach gospodarki opartej na wiedzy

Mgr Adam P. Balcerzak Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Katedra Ekonomii Kornelia Gierczyńska Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Sekcja Studencka Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego przy UMK w Toruniu Celem artykułu jest przeanalizowanie wpływu parków technologicznych na innowacyjność przedsiębiorstw. W badaniu empirycznym skoncentrowano się na zbadaniu przypadku Toruńskiego Parku Technologicznego. Za główną metodę badawczą przyjęto się analizę materiału

52

statystycznego dotyczącego wspomnianego parku oraz jego otoczenia w kontekście zweryfikowania wpływu powstania Parku na innowacyjność przedsiębiorstw w nim operujących oraz innowacyjność całego regionu.

Dr Tomasz Norek Uniwersytet Szczeciński Katedra Efektywności Innowacji Innowacyjność firm sektora MSP branży morskiej regionu zachodniopomorskiego Innowacyjność jest powszechnie uznawana za jeden z najbardziej progresywnych czynników rozwoju i wzrostu społeczno-gospodarczego. W literaturze wskazuje się często, iż jedną z miar konkurencyjności regionu jest zdolność do generowania i wdrażania rozwiązań innowacyjnych przez funkcjonujące na danym obszarze przedsiębiorstwa. W przypadku regionu zachodniopomorskiego szeroko rozumiana gospodarka morska jest jednym z obszarów gospodarczych, który na poziomie województwa posiada szczególny potencjał rozwoju innowacyjnego. Na terenie województwa zachodniopomorskiego w branży morskiej działa kilka dużych przedsiębiorstw oraz wiele firm średniej i małej wielkości, których aktywność decyduje w znacznym stopniu o poziomie rozwoju gospodarczego regionu. Niestety branża morska regionu zachodniopomorskiego przeżywa głęboki kryzys. Potwierdzają to prowadzone w regionie badania oraz publikowane na ich podstawie wskaźniki opisujące stan gospodarki regionu. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnej sytuacja gospodarcza branży morskiej regionu w obszarze innowacyjności. Autor zaprezentuje szeregu aspektów działalności innowacyjnej firm MSP regionu zachodniopomorskiego współpracujących z branża morską, dokona oceny potencjału innowacyjnego firm tego sektora oraz przedstawi główne bariery rozwoju innowacyjności branży morskiej regionu W artykule zostaną wykorzystane wyniki badań uzyskane w trakcie realizacji projektu InMor, którego celem było podniesienie konkurencyjności branży morskiej regionu zachodniopomorskiego.

53

Załączniki

Katedra Ekonomii Uniwersytetu Jagiellońskiego, działa w ramach Instytutu Ekonomii i Zarządzania. Pracownicy Katedry prowadzą badania w zakresie teorii ekonomii, ze szczególnym podkreśleniem kierunku ekonomii instytucjonalnej, teorii i polityki innowacji, transferu technologii, jak również ochrony wartości intelektualnych, ekonomii rozwoju ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych czynników w rozwoju gospodarki oraz społecznych procesów antycypacji kierunków rozwoju (foresight), ekonomicznych aspektów integracji europejskiej i globalizacji oraz rynków finansowych; społecznej i ekonomicznej sytuacji kobiet we współczesnym, zglobalizowanym świecie. Aktualnie Katedra realizuje temat badawczy zatytułowany: Instytucjonalne uwarunkowania dyskryminacji w procesie globalizacji. Zainicjowała wydawanie tematycznych Studiów Ekonomicznych IEiZ, pierwszy zeszyt ukazał się w sierpniu 2007, jest zatytułowany: Człowiek i społeczeństwo w obliczu globalizacji; kolejne w przygotowaniu. Katedra uczestniczy w badaniach jako członek kilku konsorcjów badawczych działających poza UJ. Kierownik Katedry, prof.zw.dr hab. Ewa Okoń-Horodyńska jest koordynatorem dydaktycznym i merytorycznym kierunku Ekonomia wraz z pracownikami przygotowała jednolity program na kierunku Ekonomia. Katedra realizuje zajęcia dydaktyczne zarówno kursowe, jak i specjalizacyjne na wszystkich kierunkach i specjalnościach funkcjonujących w ramach IEiZ. Katedra Ekonomii podjęła samodzielną aktywność konferencyjną (2004, konferencja międzynarodowa pt. Strategia Lizbońska a możliwości budowania gospodarki opartej na wiedzy w Polsce, 2007 Wiedza i innowacje w rozwoju gospodarki: siły motoryczne i bariery). Katedra Ekonomii reprezentuje samodzielnie UJ na zewnątrz – udział ekspercki w konferencjach senatu RP, konsultacje w RSSG przy Premierze RP, w organizacjach międzynarodowych jak EAEPE, w pracach na rzecz regionu – udział w pracach nad regionalnymi strategiami innowacji, tworzeniu parków technologicznych, klastrów, pracach eksperckich w Narodowym Programie Foresight: Polska 2020. Szczególnym rodzajem aktywności kierownika katedry jest praca (edukacja i badania) na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego – inicjatywa Panteon Narodowy Na Skałce w Krakowie w celu stworzenia centrum edukacyjno-muzealnego i rozbudowy krypty Wielkich Polaków ze Skałki.

54

Instytut Wiedzy i Innowacji The Knowledge & Innovation Institute

Instytut Wiedzy i Innowacji (IWI) to prężnie i dynamicznie rozwijający się think-tank, instytut badawczy specjalizujący się w gospodarce wiedzy i innowacyjności, gromadzący ekspertów z różnych ośrodków z kraju i zagranicy. Tworzony jest przez młodych naukowców związanych z, specjalizujących się przede wszystkim w naukach ekonomicznych. Ich wspólną pasją jest dążenie do przemian, które można by wyrazid słowami prof. A. Kuklioskiego na temat GOW: „od gospodarki opartej na węglu do gospodarki opartej na wiedzy”.

Działalnośd: 

Publikacja:  książek naukowych,  opinii, rekomendacji, stanowisk, komentarzy politycznych,  artykułów naukowych i publicystycznych.



Organizacja i udział w konferencjach naukowych (krajowych i zagranicznych):  współorganizacja cyklu konferencji „wiedza i innowacje”,  współorganizacja cyklu Konferencji Naukowych Młodych Ekonomistów,  współorganizacja innych konferencji i seminariów naukowych.



Wydawanie książek:  „Kapitał ludzki i postęp techniczny jako determinanty wzrostu gospodarczego” (Krzysztof Cichy) – wyróżnienie w konkursie o Nagrodę Prezesa NBP na najlepszą pracę doktorską,  „Knowledge and innovation processes in Central and East European economies”,  oraz ok. 10 innych książek związanych z tematyką „wiedzy i innowacji”.



Prowadzenie badao naukowych obejmujących takie zagadnienia jak:  rozwój społeczeostwa i gospodarki wiedzy,  konkurencyjnośd i innowacyjnośd gospodarcza,  prognozy makroekonomiczne i koniunktura gospodarcza,  pomiary (i benchmarking) innowacyjności,  efektywnośd wykorzystania środków unijnych w Polsce.



Aktualne projekty:  tłumaczenie książki Davida Warsha „Knowledge and the wealth of nations”,  wydawanie książki „Wiedza i innowacje w rozwoju gospodarczym”,  współorganizacja kolejnej Konferencji Naukowej Młodych Ekonomistów.

KONTAKT: Al. Niepodległości 186/4 00-608 Warszawa tel./fax: 022 8251826 [email protected] www.instytut.info

55

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie partner projektu

„Wypracowanie standardów zarządzania prawami własności intelektualnej” realizowanego w ramach Programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

KREATOR INNOWACYJNOŚCI

IP Management Poland

56