OCAK YANGINLARI. T - ' T? V A V T M T» D T M XMT pmwp?t

T OCAK YANGINLARI - ' T? V A V T M T » D T M XMT p M W P ? t İÇİNDEKİLER 1 OCAK YANGINLARININ 1.1. 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.2. Kendiliğinden Tutuş...
Author: Guest
4 downloads 0 Views 288KB Size
T

OCAK YANGINLARI

- ' T? V A V

T M T » D T M XMT p M W P ? t

İÇİNDEKİLER

1

OCAK YANGINLARININ

1.1. 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.2.

Kendiliğinden Tutuşan Kömür Yangınları Damar ve Ramble Y a n g ı n l a r ı Galeri Yangınları Bür Yangın!arı Kaynaklanan N a k l i y a t T e s i s l e r i n d e n ( S ü r t ü n m e veya I s ı n m a d a n ) Yangınlar Y a n g ı n d a n Korunmak i ç i n A l ı n a c a k G e n e l T e d b i r i e r G a l e r i 1 erde Yangından Konveyörler ile Nakliyat Yapılan Korunma T e d b i r l e r i . B ü r . Kuyu N a k l i y a t ı n d a Y a n g ı n d a n Korunma Elektrik Akımından Kaynaklanan Yangınlar ve Kaynak Lehim. Z ı m p a r a , Yakarak ( Ş a l oma i l e ) Kesme Makinası i l e Çalışırken Meydana G e l e n Y a n g ı n l a r Y a n a b i l i r S ı v ı l a r d a n Kaynaklanan Y a n g ı n l a r Y a ğ l a m a ve Temizleme M a l z e m e l e r i n d e n K a y n a k l a n a n Y a n g ı n l a r P a t l a y ı c ı Maddelerden Kaynaklanan Y a n g ı n l a r

1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.3. 1.4. 1.5. 1 . . 1.7.

2. AÇIK TEDBÎRLERİ

YANGINLARIN

ÖNLENMESİ

YAYILMASINA

KARŞI

ALINACAK

EMNİYET

j . 2. ?.

İ h r a ç K u y u l a r ı n ı n Emniyete A l ı n m a s ı K ö r K u y u l a r ı n Enini yejs-e A l ı n m a s ı G a l e r i l e r i n Emniyete A l ı n m a s ı ihraç Kuyularının. Yükleme Tesisler inin.Vinç Dairelerinin G a r a j . A t ö l y e l e r V e Benzer Y e r l e r i n Emniyete A1 i n m a s ı 5. M u h t e l i t Emniyet D ü z e n l e r i 5. i Yang ı n K a p ı l a r ı 5.2 Boşlukların Doldurulması 5.3 Geç Tutuşabilir H i d r o l i k S ı v ı l a r ı n Kul i a n ı İ m a s ı 5 . i, A1 ev G e c i k t i r i c i P l a s t i k M a l z e m e l e r i n K u l l a n ı l m a s ı

3.

OCAK YANGINLARINA Ç A L I Ş M A LA RI

3.1. 3,1.1

Yangın Söndürme A l e t l e r i Ve T e s i s l e r i ihraç K u y u l a r ı İçin S ö n d ü r m e T e s i s l e r i Su Ş e b e k e l e r i Y e r a l t ı K ö m ü r O c a k l a r ı i ç i n Otomatik Y a n g ı n S ö n d ü r m e T e s i s l e r i Y e r a l t ı Kömür O c a k l a r ı için T a ş ı n a b i l i r Yangın Söndürme Cihazları Akkor H a l d e k i Y a n g ı n l a r ı n T a ş Tozu i l e ö r t ü l m e s i S ö n d ü r m e Malzemesi O d a l a r ı V e S ö n d ü r m e A r a b a l a r ı ( V a g o n l a r ı )

2 3 A 5 6 3.2. 3.2.1 3.2.2 3.3.3 3.3. h

KARŞI

YÜRÜTÜLECEK MÜCADELE

İÇİN

HAZIRLIK

Barajlama Ç a l ı ş m a l a r ı için A l ı n a n ö n l e m l e r K ö m ü r D a m a r l a r ı Ve Rekup L a ğ ı m l a r ı n ı n P l a n ü z e r i n e i ş a r e t l e n m e s i Yangın b a r a j l a r ı n ı n yapısı ve y e r l e r i n i n belirlenmesi Yangın Barajı Yapımında Kullanılacak Malzemelerin Hazır Bulundurulması Y a n g ı n B a r a j l a r ı n d a Y a n g ı n G a z l a r ı Numune T ü p l e r i n i n H a z ı r Tutulması

n L.

4

OCAK Y A N G ı N L A R ı Î L E M Ü C A D E L E

4.14.1.14.1.2 4.2.

Genel Ocak Y a n g ı n l a r ı n ı n S ı n ı f l a n d ı r ı l m a s ı Ocak Yangınlarının Tanınmasında ipucu Veren i ş a r e t l e r Bir Ocak Yangınının Tahmin Edilmesinde Veya Tesbitinde Çalışanların Davranışı Genel • Nezaretçilerin Davranışları işletme M ü d ü r ü için Talimatlar Yangınla Mücadele Çalışmalarının Yönlendirilmesi Y a n g ı n "alinde H a v a l a n d ı r m a n ı n Kontrol A l t ı n d a T u t u l m a s ı Ocak Yangınlarının Söndürülmesi Ve Alınacak Mücadele Tedbirleri Meydana G e l e n Y a n g ı n l a r ı n S ö n d ü r ü l m e s i B ü y ü k A ç ı k Ocak Y a n g ı n l a r ı n ı n S ö n d ü r ü l m e s i Kuyu Y a n g ı n l a r ı n ı n S ö n d ü r ü l m e s i G i z l i Ocak Y a n g ı n l a r ı y l a D o l a y l ı M ü c a d e l e Y a n g ı n l ı B ö l g e l e r i n Su A l t ı n d a B ı r a k ı l m a s ı Yangınların Barajı anması Genel Baraj Ç a l ı ş m a l a r ı a) .Ana Kurallar b) P a t l a m a T e h l i k e s i Olmayan B a r a j l a r i ç i n K u r a l l a r c) Patlama T e h l i k e s i Olan B a r a j l a r i ç i n K u r a l l a r Tah1 i y e E d i l e n O c a k l a r ı n T e k r a r Ç a l ı ş t ı r ı l m a s ı

4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.3. 4.4. 4.4.1 4.4.2 4.4.3 4.4.4 4.4.5 4.5. 4.5.1 4.5.2

4.6. 5. 5.1. 5.2. 5.3.

5.3. i 5.3.2 5.4.

5.4, 1 5.4.2 5.5. 5. G. 5.7.

YANGıNLı

TEKRAR

ÇALıŞTıRıLMASı

Ge ne 1 Ana K a i d e l e r Patlama Tehlikesi Arzetmeyen Yangınlı Kısımların Havai a n d ı r ı i m a s ı ile Patlama Tehlikesi Arz Eder Hale G e l m e s i Durumundaki Yangınlı Ocakların Açılması Tek T a ı a f l ı A ç m a k Y a n g i n l ı Gcagin H a v a l a n d ı r ı l m a s ı i ç i n Her i k i T a r a f ı n A ç ı i m a s ı P a t l a m a T e h l i k e s i Olmayan Gaz K a r ı ş ı m ı i h t i v a Eden Y a n g ı n l ı K ı s ı m l a r ı n . H a v a l a n d ı r d ı k t a n Sonra P a t l a m a T e h l i k e s i A r z Eden Yangınlı Ocakların Açılması Tek T a r a t 11 A ç m a k Yangınlı Ocağın H a v a l a n d ı n iması için i k i Taraflı A ç m a k P a t l a y a b i l i r Gaz K a r ı ş ı m l ı Y a n g ı n l ı O c a k l a r ı n A ç ı l m a s ı Su A l t ı n d a K a l m ı ş Y a n g ı n l ı O c a k l a r ı n A ç ı l m a s ı Tahliye E d i l e n O c a k l a r ı n Tekrar Ç a l ı ş t ı r ı l m a s ı

6. YANGıN TUTULMASı 6.1. 6.2. 6.3. 6.3.1 6.3.2 6.3.3

OCAKLARıN

EMARELERi

BELiREN

OCAKLARıN

KONTROL

Ç ı k ı ş H a v a l a r ı n ı n Yer ü s t ü n d e n T a k i p E d i l m e s i üretim Ocaklarının Kontrol Edilmesi ö z e l l i k l e Y a n g ı n T e h l i k e s i Olan K ı s ı m l a r ı n K o n t r o l Boşalan . (Dökülen) Kömür Taban Y o l l a r ı n d a S ö k ü m Ç a l ı ş m a l a r ı Kaynak Ve K a y n a k l a Kesim Ç a l ı ş m a l a r ı

ALTıNDA

Edilmesi

Söndürme Çalışmaları B i t t i k t e n Sonra Kontrol Edilmesi Y a n g ı n l ı K ı s ı m l a r ı n Kontrol Edilmesi

Yangın

Yerinin

YANGıNLA MÜCADELEDE MÜHENDiSi, TAHLiSiYE EKiPLERiNiN G Ö R E V L E N D i R i L M E S i VE KORUYUCU M A L Z E M E M E L E R Î N B A K ı M ı Yangınla Mücadele Nezaretçisi (Mühendisi) Yangınlı Ortamda K u l l a n ı l a n C i h a z l a r ı n B a k ı m ı n ı Yapan Yangın Söndürme işleriyle Uğraşan Tahlisiye Ekibi EĞiTiM

VE

"* Usta

TALiMAT

Yangınla Mücadele Nezaretçisinin Eğitimi Yangınlı Ortamda K u l l a n ı l a n C i h a z l a r ı n B a k ı m ı n ı Yapan Ustanın Eği timi Yangın Söndürme işleriyle Uğraşan Tahlisiye Ekibinin Eğitimi Y a n g ı n l a M ü c a d e l e N e z a r e t ç i s i n i n T a l i mat 1 a n d ı r ı i m a s ı Ç a l ı ş a n T ü m P e r s o n e l i n Talimat1 a n d ı r 1 1 m a s ı Genel Ç ı r a k V e U s t a E ğ i t i m i n d e P e r s o n e l i n T a l i mat ı a n d ı r 1 1 m a s ı YERALTı

YANGıN

KORUNMASı

iÇiN

PLANLAR

1

OCAK

1.1.

K e n d i l i ğ i n d e n Yanma

1.1.1

Kömür

YANGıNLARıNıN

ve

Ramble

ÖNLENMESi

Yangınları

a ) ... ü r e t i m p l a n l a r ı n d a ve ü r e t i m d e K ö m ü r t o p u k l a r ı n a ve kömür d i l i m l e r i n i n b ı r a k ı l m a m a s ı n a dikkat e d i l m e l i d i r . Bırakılan veya t a v a n d a n d ü ş e n k ö m ü r l e r daima b i r y a n g ı n t e h l i k e s i o l u ş t u r u r . Bu da ö z e l l i k l e a n z a zonları için g e ç e r l i d i r . Tavandan k ö m ü r , d ü ş m e t e h l i k e s i s ö z konusu i s e . üretimde farklı bir işletme yöntemi uygulanmalıdır. Tecrübelere göre kalın, meyilli ve dik damarlarda k e n d i l i ğ i n d e n yanma tehlikesi çok yüksek olup bu d a m a r l a r ı n çalışmasında r i s k sürekli göz önünde t u t u l u p daha dikkatli olunmalıdır. K ö m ü r ü n k e n d i l i ğ i n d e n t u t u ş m a y a b a ş l a m a s ı ç o ğ u kez karbonmonoksi t gazının yavaş yavaş yükselmesi sırasında kızışma tesbit edilirse bu k ı s ı m hemen K a p a t ı l ı p yangının çıkması önlenebilir. Damaırn kendiliğinden tutuşma, tehlikesi . dönümlü çalışmalarda i l e r l e t imi i ç a l ı ş m a l a r a n a z a r a n daha a z d ı r . Bu n e d e n l e başka s e. b c b 1 e i bi r engel t e ş k i l et m ı y o r s a içten y anmaya yatkınlığı ;: e 1 i r 1 enmi ş d a m a r l a r ı n d ö n ü m l ü o l a r a k ç a l ı ş m a s ı uygun o l a c a k t ı r .

c) K e n d i l i ğ i n d e n t u t u ş m a y a y a t k ı n damarlarda. V apılan baş yukarı veya baş aşağıların başlamasıyla birlikte tamamen sökülmesi. k a p a t ı l m a s ı s a ğ i a n m a 11 d ı r .

ayak h a z ı r l ı k l a r ı av ağın ü r e t ime doldurulması ve

•1 > Kendiliğinden yanmaya y a t k ı n damar 1 a r d a . hava k a ç a k l a r ı n ı n alınanla', an kömür"; ^-ı ve t o p u k l a r veya r a m b î e i ç e r i s i n d e n geçmesi önlenmelidir. Bu da g e n e l d e g a l e r i boy unca topuk \ e y a \,ı¡:¡b 1 en i n hava sındırmaz Şekilde i n c e t a n e l i kum v e y a kıl ile tamamen kaplanın ası i l e g e r ç e k l e ş t i r i l e b i l i r . e) Yere düşeıek p a r ç a l a n a n k ö m ü r 1 er b ü y ü k bir temas alanına haizdir. Bu n e d e n l e akan k ö m ü r l e r hemen temiz1enme1 i d i r . Kısa s ü r e d e t emi z 1 enemeyen k ö m ü r 1 er s ı z d ı r m a z ı ı ğ ı i y i o l a n b i r malzeme i l e ö r t ü l mel i d i r . 3u k u r a l ö z e l l i k l e ç o k mey i l l i ve d i k damar1 ar i ç i n g e ç e r l i d i r . S ı z d ı r m a z 1 ı ğ ı sonradan k a v b o l a n k a p a l ı k i s i m i a r . z a m a n ı n d a tekrar s ı z d ı r m a z hale g e t i r i l m e l i d i r . _ Arıza zonlarında bırakılan kömürler sızdırmaz şekilde kapatılmalıdır.

u\gun

önlemlerle

hava

f) Kendiliğinden yanmaya yatkın damarlarda üretimi biten panolarda yangın tehlikesi oldukça yüksektir. B u nedenle bu tür panoların sökümü en kısa sürede gerçekleştirilmelidir. Söküm esnasında çıkış havası sürekli analiz edilek CO gazı kontrol altında tutulmalıdır.

g} Galeriler kapatılmalıdır. de g e ç e r l i d i r .

sökümden hemen sonra sabit 3u şart h a v a l a n d ı r ı l m a y a n g a l e r i ve

barajlarla tabanlar için

Panonun g i r i ş k ı s m ı n d a k i baraj s ı z d ı r m a z t a ş veya a ğ a ç i l e ç a m u r gibi malzemelerden yapılmalıdır. Baraj galerinin uygun bir kısmına, basıncın fazla etkili olamayacağı bir yere inşa ediimelidir. Kendiliğinden yanma t e h l i k e s i olan damarlarda baraj malzemesi olarak ince taneli malzemeler yeterli miktarda ha/jjft bulundurulmalıdır. B a r a j l a r i n c e t a n e l i kum. p ü s k ü r t m e t a ş t o z u , çimento şerbeti veya benzeri malzemelerle sızdırmaz şekilde kapatıimalıdır. Ayrıca barajda bir numune borusu bulunmalıdır. Barajların sızdırmaz1ığı sürekli kontrol edilerek gerektiğinde sızdıran kısımlar kapatılmalıdır. B u kuru taş tozu ile doldurulmuş b a r a j l a r için de g e ç e r l i d i r . h; Hava k a p ı l a r ı . r e g ü l a t ö r l e r ve b u n l a r a b e n z e r hava ayarlama düzenekleri hava k a ç a k l a r ı n ı n o l u ş m a s ı n a neden o l u r l a r . Bu tür düzeneklerin kendiliğinden yanma tehlikesini artıracağı göz ö n ü n d e b u 1 u n d u r u i m a l ı d ı r . ( 3.2.2. i l e mukayese)

1.1.2 a)

Galeri

Yangınları:

Taban^Yollarında:

Taban v o l i a r ı n d a ö z e l l i k l e - m e y i l l i ve d i k d a m a r l a r d a tank ima t ile kömür a r a s ı n d a b o ş l u k b ı r a k ı l m a y a c a k t ı r . ' Taban yollarında sürülen baş yukarılarda kömürün boşalmasını. tahkimat üstünde boşalan kömürlei in birikmesini önleyici tedbirler alınacaktır. Taban yolu üzerindeki tavan y a n g ı n l a r ı n ı ö n l e m e k için ra-nble y a p ı imadan ö n c e t a v a n d a k i k ö m ü r t e m i z l e n e c e k t i r . îîerşeyden önce sabit dam1 a r a r a s ı n d a k i b i r i k e n K ö m ü r l e r a l ı n a r a k kendiliğinden yanmayı önlemek için bu kısımlar k ö m ü r d e n a r ı n d ı r ı l a c a k t ı r . b)

Lağımlarda

Damarları .Kesen lağımlarda. damardan k ö m ü r akmayacak şekilde tahkimat yapılacaktır. Aksi t a k d i r d e d a m a r ı n i ç i n d e 2 m kömür alınarak ince taneli kum veya benzeri malzemeler ile hava sızdırmaz şekilde galeri kesonlanacaktır. Bu k ı s ı m l a r , levhalar yerleştirilmek suretiyle işare11enecekt i r . Fay z o n l a r ı n d a lağım ilerleme çalışmaları yapılırken kendiliğinden yanmanın bu kısımlarda daha y ü k s e k o l a c a ğ ı g ö z ö n ü n d e tutulmalıdır. Kömür damarlarıyla çevrilmiş taşta ilerleyen lağımlarda da taban y o l l a r ı n d a uygulanan t e d b i r l e r a l ı n a c a k t ı r .

6

1.1.3. B ü r , Kuyu Y a n g ı n l a r ı Kuyu k a z ı s ı e s n a s ı n d a k ö m ü r d a m a r l a r ı g e ç i l i r k e n b e t o n l a n m ı ş kuyu cidarından itibaren damar i ç i n d e n 2 m k ö m ü r a l ı n a c a k ve kömürü a l ı n a n b o ş l u k uygun malzemeyle s ı z d ı r m a z ş e k i l d e d o l d u r u l a c a k t ı r .

1.2.

N a k l i y a t T e s i s l e r i n d e S ü r t ü n m e Veya Yangınlar

1.2.1

Yangından

Korunmak

için

Alınacak

ı s ı n m a d a n Kaynaklanan

Genel

Tedbirler

a) F r e n b a l a t a l a r ı yanmaz malzemeden o l a c a k t ı r . b) Vardiya sonunda basınçlı bava i l e ç a l ı ş a n bütün nakliyat araçlarının vanaları kapatılacaktır. c) Ana basınçlı bava ş e b e k e l e r i k a p a t ı l d ı k t a n s o n r a ( tamir, bakım veya d i ğ e r a r ı z a l a r d a ) nakliyat vasıtalarına ait bütün vanalarda kapatılacaktır. Bununla ana bava şebekesine tekrar basınçlı hava verildiğinde nakliyat araçlarının istenmeden harekete g e ç m e s i e n g e l l e n e c e k t i r . , d) Panolarda. lağımlarda ve tesisler tatil günlerinde elektrikleri kesilecektir.

1.2.2 Konveyörler Korunma T e d b i r l e r i

ile

hazırlıklarda kullanılan e l e k t r i k l i çalıştırılmaları zorunlu değilse,

Nakliyat

Yapılan

Galerilerde

Yangından

K o n ve y o r1 e r d e hareket eden parçaların ısınmasından y a n g ı n i ar meydana gelir. A y r ı c a bant k o n v e y ö r ı er de bandrn d ü z g ü n hareket etmemesinden ve va b a n d ı n tanbura sıkışması veya o o n vi e v e n maka r a i a r ı n \ e y a b a n d ı n t a n b u r a s ü r t ü n m e s i y i e y a n g ı n tehlikeleri doğar. Bu n e d e n l e ; a)

Bant konvey ö r l e r a 1 e v g e c i k t i r i c i o l a c a k t ı r .

b'i Bant halatlarla

k o n v e y ö r l e r yanmaz. asılacaktır-.

c) F r e n l e r normalin emniyetli olacaktır. d) 80

cm

üzerindeki

ayarlanabilir zincir

ısıya

dayanıklı

Bant g a l e r i l e r i n d e ve desandre1 e r i n d e yaya genişlikte olacaktır.

ve

veya

çelik

yeterince 4fef

yolları

en

az

e) Zincirli konveyörler hariç diğer konveyörler tabandan yüksekte ve galeri kenarından yeterli uzaklıkta yerleştirilecektir. Galeri tabanı i l e k o n v e y ö r ü n altı arasında, yukardan düşecek kömürleri temizleyecek şekilde mesafe bırakı 1acakfır.

f) K o n v e y ö r d e n düşen k ö m ü r l e r z a m a n ı n d a temizlenerek birikmelere meydan verilmeyecektir. ö z e l l i k l e bant m a k a r a l a r ı n ı n b u l u n d u ğ u yerlerde kömür yığılması engellenecektir. Zira bu yığılmalar yangın tehlikesi riskini yükseltir. Duruma g ö r e bu tür band galerilerinin temizlenmesi y a n g ı n ve band temizleme konusunda eğitilmiş kişiler tarafından sağlanacaktır.

1.2.3

Bür.

Kuyu

Nakli vatında

Yangından

Korunma

a) Fren balataları ve h a l a t y u v a l a r ı yanmaz v e y a buna benz#i: malzemelerden olacak ve kullanılması için Maden Dairesinden sertifikası bulunacaktır. b) B a s ı n ç l ı hava i l e ç a l ı ş a n kuyu v i n ç l e r i k e n d i l i ğ i n d e n kapanan valfler i l e donatılacaktır.

1.3.

Elektrik

Akımından

Kaynaklanan

Yangınlar

E l e k t r i k l i t e s i s i l e r i n y a n g ı n d a n k o r u n m a s ı i ç i n Maden Dairesinin Yeraltında kullanılacak Elektrikli cihazlarla ilgili nizamnamenin BVOEL 26-20.01-83 m a d d e l e r i n e b a k ı n ı z .

1.A.Lehim, Z ı m p a r a , Yakarak (Salama i l e ) Kesme, Kaynak M a k i n a s ı i l e Ç a l ı ş ı r k e n Meydana G e l e n Y a n g ı n l a r Lehim, z ı m p a r a , yakarak { Ş a l oma i l e ) kesme, lanımı i ç i n BVOSt 241. maddesine ve b ü t ü n i ç i n Ek 2'dek i k u r a l 1 ara b a k ı n ı z .

1.5.

Yanabilir

Sıvılardan

Kaynaklanan

kaynak makinası kul­ maki n a l a r ı n k u l l a n ı m ı

Yangınlar

n 1-r v 1 enme n o k t a s ı 55°C dereceye kadar oîaiı yanabilir s ı v ı 11 r (Benzin. Benzol. gaz) Yeraltında sadece Maden Dairesini n 1 m ü s a a d e s i v , e v a l n ı z v a n g ı ndan emni ye 11 i o d a l a r d a d e p o l a n a b i 1 i ı ve k u l l a n ı l a b i l i r l e r . ( BVOSt. 242 p a r a g r a f 1. s a t ı r . ) Di ze1 1 o k o motif n a k l i y a tın d a y a n g ı n d a n k o r u n m a k v e v h n -z ı n 1 a mücadele etmek için "Ocak Lokomotifleri için imalat Xizamname1 e r i " 1 ı .32 ve 11.33 s a y ı l a r ı ve Maden d a i r e s i n i n Dizel Lokomotiflerinin kullanılması ile ilgili müsaadeleri için belirlediği kurallar geçerlidir.

1.6.

Yağlama

ve

Temizlik

Malzemelerinden

Kaynaklanan

Yangınlar

Yağlama ve t e m i z l i k m a l z e m e l e r i k a p a l ı s a ç k a p l a r d a v e y a k i l i t l i d o l a p l a r d a muhafaza e d i l e c e k t i r . K u l l a n ı l m ı ş y a ğ l a m a ve t e m i z l i k malzemeleri kilitlenebilir saç kaplarda toplanacak ve belirli, a r a l ı k l a r l a ocaktan u z a k l a ş t ı r ı l a c a k t ı r . V i n ç d a i r e l e r i , f r e n ve molet odpları çabuk t u t u ş a n malzemelerden ( k i r l i halat yağı.

0

kömür tozu olacaktır..

1.7.

,

Patlayıcı

eski

üstüpü

Maddelerden

gibi)

Kaynaklanan

Patlayıcı maddelerle yürütülen y a n g ı n l a r d a n korunmak i ç i n p a t l a t m a ateşleme ve lağım deliklerinin riayet edilmelidir.

2. 2.1.

AÇıK

YANGıNLARı?}

YAYıLMASıNA

Kuyularda A l ı n a c a k

mal memelerden

a r ı n d ı n imiş

Yangınlar

çalışmalardan kaynaklanan çalışmalarının yürütülmesinde doldurulmasındaki kurallara

KARŞı

ALıNACAK

TEDBiRLER

Tedbirler

Şövelman ve k u y u l a r a ğ a ç malzemeden i n ş a edilmeyecektir. Kuyu kazı esnasında iskele için k u l l a n ı l a n ahşap malzemeler alev geciktirici emprenye s ı v ı l a r d a b e k l e t i l m i ş veya emprenve s ı v ı 1 a r i l e boyanmış olacaktır. Temiz h a v a n ı n g i r d i ğ i tehlikesi arzeden bulundurulmayacaktır.

kuyunun 2 0 m ç a p ı n d a k i bina ve çabuk

daire içinde tutuşan

\angın maddeler

Şövelman ve kuvu teçhizatı düzenli olarak kolay t u t u sabi 1 e n halat yağları . k ö m ü r t o z l a r ı vbg . inal zeme 1 eı den t e m i z l e n e c e k t i r . Temiz havanın girdiği kuyu b a ş l a n nda . hci h a n g i bir \ angı n dur umunda t e s i s i n h ı z l ı k a p a t ı l m a s ı i ç i n g e r e k l i ma 1. zem?: 1 e.r haz ıx b.u 1 unau: uı .;Cak 11 r . ihraç kuyular ını n kullanılacaktır .

t ah k i ¡¡¡3 t i

için

v anmaz

ma 1 „-.-m- i e ı

Teiniz h a v a n ı n g i r d i ğ i k u y u l a r d a gezer s a h a n l ı k , nsei di ven \ ~ kuvu i ç i k a p l a m a l a r ı i ç i n v anmaz m a l z e m e l e r k u l l a n ı l a c a k t ı r .

2.2.

Bürlerin(

Kör K u y u l a r ı n )

Emniyete A l ı n m a s ı

Kör kuyular a k r a s a j l a r l a b a ğ l a n m ı ş o l a c a k t ı r . Bu mümkün değilse galeri p r o f i l i n i n d ı ş ı n d a en az 3 s ı r a t a ş d u v a r ile galeriden ayrı 1 acaktır . •> Vinç dairesi, halat tamburu ve moiet t e s i s l e r i yanmaz malzemeden o l a c a k t ı r .

yerlerinin

Aynı şekilde halat yolu tahkimatı kul l a n ı l a c a k t ı r . B u koşul vinç d a i r e l e r i için g e ç e r s i z d i r .

için kuyu

')

yanmaz dibinde

tahkimatı

ve.

malzemeler olan kuyular

Kör kuyularda hava kapıları taş veya beton duvar içine yerleştirilecektir. Hava kapıları ve kapı kasaları vanmuz malzemeden y a p ı l a c a k t ı r . Bunların gerçekleştirilemediği yerlerde temiz havanın g i r d i ğ i g a l e r i ü z e r i n d e otomatik y a n g ı n söndürme teçhizatı, bulundurulacaktır. B a s ı n ç l ı hava o d a s ı n ı t e ş k i l eden hava k a p ı l a r ı a r a s ı n d a yer a l a n k ö r kuyu b a ğ l a n t ı l a r ı yanmaz malzeme i l e t a h k i m e d i l e c e k t i r .

2.3.

G a l e r i l e r i n Emniyete A l ı n m a s ı

Ana kat 1 ağırnl ar ı n d a k i k a v ş a k l a r ve y o l yanmaz malzeme i l e t a h k i m e d i l e c e k t i r .

ayrımları

mümkün

mertebe

Bütün üretim birimlerinin emniyeti i ç i n . her üretim birimi ü in y a n g ı n d a n emin z o n l a r o l u ş t u r u l a c a k t ı r . Bu l a ğ ı m l a r ı n en az ~! m'lik kısmının yanmaz malzeme i l e tahkim edilmesi ve/veya ıvçımın bulunduğu kayaç sağlamsa tahkimatsız'• bırakılması sujetiyle sağlanacaktır. Y.-ingin ç ı k a n g a l e r i d e k i s u ş e b e k e s i n i n a r ı z a l a n m a y a c a ğ ı 1. -e y a n g ı n d a n a r ı n d ı r ı l m ı ş zonlar yerine termal e s a s i r v-ar-gm s ö n d ü r ü c ü t e ç h i z a t ı monte e d i l m e l i d i r .

sağlanmış otomatik

lk.ıv s kapıları, şavet giriş hava akımını dönüş hazasından avı i ı y o r s a . kapı ve ç e r ç e v e l e r i t a ş veya bel o n duvar içine ov. ur tulrnuş yanmaz malzemeden y a p ı i m i ş o l a c a k t ı r . Giriş hava a k ı n. ı nı , ç ı k ı ş hava a k ı m ı n d a n d o ğ r u d a n a v ı r m ı yan hava k a p ı l a r ı ı ••; ir; y a n g ı n e t k i s i n d e n z a r a r g ö r e b i l e c e k malzemeler k u l 1 a n ı 1 rai ş ise. hava k a p ı l a r ı n ı n b i r i n d e g i r i ş hava v o l u ü z e r i n d e otoma t i k yansın söndürme teçhi zatı bulundurulacaktır, Şav-rt basınç od a s i m teşkil eden hava K a p ı 1 a r ı n d a n b i v tane s i g i r i ş ha . a v c l u ü z e r i n d e y a n g ı n d a n e t k i : enmev ecek v.;:ı taralında bulunuv ör s a . o t o m a t i k s ö n d ü r me s i s t e m i n e gerek voktu- ,

2. A.

ihraç Kuyularında Yükleme T e s i s l e r i n i n , Vinç d a i r e l e r i n i n . Garajların, Atölyelerin ve Buna Benzer iş Yerlerinin Emniyete A l ı n m a s ı

ihraç kuvulaıı vükleme tesislerinin. vinç d a i r e l e r i ni a. garajların. atölyelerin ve buna b e n z e r i ş y e r l e r i n i n t a h k i m a t ı . kama ve f ı i ç a l a r ı vanmaz malzemeden o l a c a k t ı r . Maden Dairesinin izniyle esnek tahkimatlarda ağaç malzemeler kullanılması d ü ş ü n ü l ü y o r s a b u n l a r y a n g ı n a k a r ş ı emprenye e d i l m i ş o l m a l ı d ı r .

2.5. 2.5.1.

Diğer

Tedbirler

Yangın Kapıları

Temiz havanın girdiği ihraç kuyularındaki (Skip) t e s i s l e r i n e y a k ı n m e s a f e l e r d e y a n g ı n k a p ı l a r ı yanmaz ,

10

doldurma sızdırmaz

ve

her

2.5.2.

iki

taraftan

kapanıp.açıîacak

Geç

Tutuşabilir

Hidrolik tesisler Kul l a n ı 1 a c a k t ı r .

için

Yangın

yanabilir

Sıvıların

zor

(Alev

sadece

malzemeler

Kullanılması

yanabilir

etmeyen

Yeraltı kömür ocaklarında malzemeler kul 1 anı i m a l ı d ı r .

OCAK

kolay

Hidrolik

2.5. A. Y a n g ı n a Müsaade Malzemelerin K u l l a n ı l m a s ı

3.1.

yerleştirilecektir

Boşlukların Doldurulması

Boşlukların doldurulmasında kullanılmayacaktır.

2.5.3.

şekilde

hidrolik

sıvılar

Geciktirici)

alev

geciktirici

Plastik

plastik

YANGıNLARıNA KARŞı YÜRÜTÜLECEK MÜCADELE Ç A L ı Ş M A L A R ı ı ÇıN Y A P ı L A C A K H A Z ı R L ı K L A R

Söndürme

Aletleri

ve

Tesisleri

3.1.1 ihraç kuyuları vangın söndürme t e s i s i eıi n e şebekelerinin y e t e r l i miktarda s u i l e beslenmesi i ç i n hususlar verine g e t i r i l m e l i d i r .

bağlı su aşağıdaki

aı Kuvu yangı nlarını n söndürülme s i için kava kes i t : n i n hr-ı m e ı r e k. a ı e s i ı ç i n en az 50 l i t r e s u , h e ı an k u l ı an ab i i ecrk ş e k i l d e hamır bulundurulmalıdır. b) Yangın s ö n d ü r m e d e k u l l a n ı l a c a k su için ö z e l biı su şebekesi bulundurulacaktır. Su şebekesi diğer yerlerden alınacak sudan f a z l a etkilenmeyecek ş e k i l d e beslenecektir. o; Y e r a l t ı ve y e r ü s t ü y a n g ı n şekilde tesis edilecektir.

söndürme

su

şebekesi

d.) Şebeke kapatma t e ç h i z a t ı , kuyu binasının kullanılabilecek şekilde yerleştirilecek ve ıevhasıy1 a belirlenecektir.

buz

tutmayacak

dışında her an yeri bir uyarı

e) Su şebekesinin ucu kuyu i ç i n e s e r b e s t akacak şekilde bir dağıtım elemanı i l e bağlanmış ise 3.1.1 a ' d a k i koşullar yerine getirilmiş olacaktır.

11

3.1.2.

Su Ş e b e k e l e r i

Yeraltı su şebekelerinde sağlanacaktır.

yeterli

su

miktarının

bulundurulması

kuyu i n s e t l e r i n d e . skip kuyularda y ü k l e m e y e r l e r i n d e . b ü ı l e r d e kuyu başlarında . insetlerde ve kuyu d i p l e r i n d e olduğu gibi anakat l a ğ ı m l a r ı n d a , r e k u p l a r d a , band d e s a n d r e l e r ı r . d e , bütün taban y o l l a r ı n d a v e ü r e t i m y e r l e r i n d e s u ş e b e k e s i o l a c a k t ı r .

>

H a v a l a n d ı r m a g a l e r i l e r i n d e bava ç ı k ı ş kuyusundan i t i b a r e n galeri içine doğru en az 100 m uzunluğunda su şebekesi bağlanmış o l a c a k t ı r ( 3.1'e b a k ı n ı z ) . Su ş e b e k e l e r i n d e k u l l a n ı l m a k ü z e r e en az 50 mm çapında hortum bağlantı elemanları ve b u n l a r a uygun hortumlar ve püskürtme uçları {Lens'1er) kuyu insetlerinde müsait yerlerde hazır bulundurulacaktır. Su ş e b e k e l e r i ü z e r i n d e anakat l a ğ ı m l a r ı n d a . g a l e r i l e r d e 10 0 m. rekuplarda taban yol1 a r ı n d a 5Om. bant galerileri ve bant d e s a n d t e 1 e r-i n d e 2 5 ın a r a l ı k l a r l a h o r t u m l a r m bağlantı noktaları bu"; u n a : ak 1 1 r . Su ş e b e k e l e r i n i n k e s i t l e r i , ş e b e k e n i n her v e r i n d e dalma en az 1.5 kg,' cm" basıncında dakikada en az 400 l i t r e su akacak çapta o l azak t ı r . 2

C ğ e r s t a t i k su b a s ı n c ı ö r n e ğ i n 20 kg/cm c i v a r ı n d a i s c ve anakat laiısîlâiinda i 00 mm . rekup l a ğ ı m l a r ı n d a ve taban y o 1 ] a r ı n d a 4 0 0 me i t e v .1 i e ç ^ n mesai el erde 0 ü mm. 40 0 me t r e d e n n i s a m e s a f e l i d e mm ;ap-. nda su b o r u s u k u l l a n ı l m ı ş i =e yukarıdaki şartlar Vetine it ı i ri lıüi .? s a v ı 1 ı r . ş e b e k e g i 1' i Ş i u e b a S i T ı Ç düŞürÜCÜ V.llt y e 1 1 e ? t 1 ı " 1 1 ,iı i Ş S e . 0 ..i o i U Ç düşürücü valf b i r vanalı köprü i l e geçilebilir. Y a n g ı n durumunda köprü üzerindeki vananın açılması i l e yangını söndürmek için gerekli su miktarı artırılabilir. Ancak ani basınç y ü k s e l meler i nde vana arkasındaki şebeke kont r o l altında tutulmalıdır.

3.1.3. Bürler

Yeralt.1 otomatik

Kömür Ocakları yangın

söndürme

i ç i n Otomatik Y a n g ı n teçhizatı

ile

Söndürme

Sistemi

donatılacaktır.

Hava ç ı k ı ş kuyusuna g i d e n l a ğ ı m ve g a l e r i l e r d e . çıkış kuyusunun yangından korunması amacıyla 3.1.2.2'ye uygun o l a r a k g a l e r i l e r d e otomatik yangın söndürme sistemi b u l u n d u r u l a c a k t ı r . Ş a y e t - hava ç ı k ı ş kuyusuna g i d e n g a l e r i ü z e r i n d e e n a z 100 m e t r e l i k b i r b ö l ü m yanmaz malzeme i l e tahkim e d i l m i ş s e otomatik yangın söndürme t e ç h i z a t ı n a ihtiyaç yoktur.

12

Bunların dışında otomatik y a n g ı n s ö n d ü r m e s i s t e m l e r i özellikle yangın tehlikesinin yüksek olduğu ve yangından korunma tedbirlerine ilave olarak yasaların m ü s a a d e ettiği çerçeveler i ç i n d e t e s i s e d i l i r ( 2 . 2. A.. 2.3.2.ve 2 . 3 . 3 . ) . Yeraltı k ö m ü r o c a k l a r ı n d a k u l l a n ı l a c a k otomatik y a n g ı n söndürme teçhizatı galerilerde Ek Î ı l ' e . K ö r kuyularda Ek ıV'e uygun olarak kurulacaktır. Taşınabilir söndürme a l e t l e r i ve otomatik yangın s ö n d ü r m e s i s t e m l e r i Maden Emniyet N i z a m n a m e s i n i n müsaade ettiği yeraltı kömür ocaklarında kullanılacaktır.

3.1.4.

Yeraltı Kömür Cihazları

Ocakları

için

Taşınabilir

Yangın

Söndürme

Yangınla mücadelede kullanılmak üzere aşağıdaki yeraltı işyerlerinde yeterli sayıda taşınabilir yangın söndürme cihazı kullanıma hazır bulundurulacaktır. Taşınabilir yangın söndürme a l e t l e r i ve o t o m a t i k y a n g ı n s ö n d ü r m e s i s t e m l e r i i l e i l g i l i Maden Emnivet Nizamnamesine b a k ı n ı z . Yangın söndürre cihazları " Yeraltı Ocaklarında Taşınabilir Yangın Söndürme Cihazlarının Bakın; ve Kontrolü ile ilgili Ta.1 imat" ı n a uygun olarak kontrol edilecek ve gerektiğinde ç a l ı ş t ı r ı l a'cakt - : r 'Ek 2 Emniyet nezarete! 1 e r i i ç i n hizmet ta i i m a t n a m e s i ) . Yeraltı iş veri e r i n i n i l e i l g i l i esaslar:

y angın

söndürme

cihazlarıyla

donatıl ması

- E l e k t r i k l i a y g ı t l a r ı n b u l u n d u ğ u (tulumba d a i r e s i , v i n ç d a i r e s i , elektrik atölyesi. akü şarj o d a l a r ı . trafo daireleri vbg. ) kilitli Y'-va kilitsiz kapılar ardında tutulması gereken iş •• e r l e r i nde . g i r i ş t e •: temiz havan ı n g ı rd i ğ i k i s imi a r c a ) - n az i k i adet 10 k £ ' 1 r k il') kuru (toz) v angın söndürme cihaz. i PK i O ' i ' i i y e r l e ş t i r i l e c e k t i r . Mevcut 6 k g ' ı ı k k ö p ü k l ü t i D in 6) v a n g ı n s ö n d ü r ü c ü l e r i n k u l l a n ı l m a s ı n a devum e d i l e c e k t i r . Di ğer elektrikli aygıtların bulunduğu yerlerin korunması i çin hava g i r i ş k ı s m ı n d a e l e k t r i k l i a y g ı t l a r ı n ö n ü n d e 10 k g ' i r k kuru tip (PK 10 (U)) hazır bulundurulacaktır. Bu aynı zamanda tutuşabilir s i v i l -ir i ç e ren t e s i s l e r i n bu i undu ğ u \ e t i er ininde g e ç e r l i o l u p b u tüı y e r l e r d e kuru t o z y a n g ı n s ö n d ü r ü c ü - t") v e r i n e köpüklü tip y angın söndürücüler kullanılabilir. Yangın t e h l i k e s i o l a n d i ğ e r iş y e r l e r i n d e ; Kaynakhane. Dinamit ambarları. Lokomotif g a r a j l a r ı , t a m i r h a n e l e r . vinç d a i r e l e r i h ü r l e r i n ' b a s ı n ç l ı hava i l e ç a l ı ş a n vinç daireleri. atölyeler, yanabilir sıvıların. yağların ve temizlik malzemelerinin depolandığı yerler 1 0 k g ' ı ı k kuru t o z s ö n d ü r ü c ü (PK 10(11)) veya 15 litrelik (LD 15 veya LK 15) k ö p ü k l ü y a n g ı n söndürme cihazı bulundurulacaktır. Bantların ç a l ı ş t ı ğ ı g a l e r i l e r d e , taban y o l l a r ı v e desandrelerde h e r t a h r i k motorunun y a n ı n d a a n a z i k i a d e t , bant k u y r u ğ u n d a b i r

adet 15 litrelik bulunacaktır.

(ı.D

15

veya

LK

15)

köpüklü

yangın

söndürücü

Yangın tehlikesi olan diğer yerlerde ve söndürme odalarının donanımı için y e t e r l i m i k t a r d a 15 l i t r e l i k ( LD 15 veya LK 15) köpüklü tip yangın söndürücü hazır bulundurulacaktır. S ö n d ü r m e malzemeleri o d a l a r ı olmayan ü r e t i m y e r l e r i n d e kolayca ulaşılabilecek yerde ve ş e k i l d e en az iki adet 15 litrelik köpüklü tip yangın s ö n d ü r ü c ü ( L D 1 5 veya L K 15) ilave olarak bulundurulacaktır. Troley J0(li)) yangın

ve d i z e l l o k o m o t i f l e r i 10 l i t r e l i k k u r u toz- s ö n d ü r ü c ü ( P K i l e donatılacaktır. Mevcut 10 l i t r e l i k (LD10 v e y a LK 10 ) s ö n d ü r ü c ü l e r i n k u l l a n ı m ı n a devam e d i l e b i l i r .

3.1.5.Akkor H a l d e k i Y a n g ı n l a r ı n T a ş Tozu i l e ö r t ü l m e s i Band g a l e r i l e r i ve d e s a n d r e l e r i n d e a k k o r l u y a n g ı n l a r ı n hava ile temasını ö n l e m e k ü z e r e t a ş t o z u i l e Ö r t ü l m e s i i ç i n her 5 0 m ' de vaki a ş ı k 3 0 kg t a ş t o z u i h t i v a edecek ş e k i l d e t a ş ı n a b i l i r k a p l a r y e r1 e ş t i Î i i e c e k t i r .

3.1.6.

Söndürme

Odaları

ve

Söndürme

Arabaları

iler an ak a t l a ğ ı m ı ü z e r i n d e ana i h r a ç k u y u l a r ı na y a k ı n fci r yerde hava g i r ıs volu üzerinde olmak ş a r t ı y l e ol r söndürme •..diSi vapı 1 acaktır. Bu odada y e t e r l i m i k t a r d a 15 l i t r e l i k k ö p ü k l ü tip v a n i i t ı s ö n d ü r m e c i h a z l a r ı . k ö p ü k i m a l a t ı n d a kul 1 a n ı l a n mal z emel e i ve y a n g ı n l a m ü c a d e l e için gerekli a l e t l e r . su şebekesini delme t e ç h i. ••' a '". i . otomatik •' a g ı n s ö n d ü r m e s i - t - .m i n d e k a 1 1 a ;• • 1 i u f i s k e t e l e r , h o r t u m l a r , p ü s k ü r t m e u ç l a r ı , boru b a ğ l a n t ı e l e m a n l a r ı muhal a.:a - 1 i 1 e ç e k t r r . döndürme ouik-aanla v, •.. ı oca \ ak r n 1 aı r nda b e k l e t i l e n söndürme arabalarında yangın!3 mücadele iç in ııerekii ma 1zemei e r . anahtar'i r r . a i'.atalar ve contalar' bulunacaktır. Söndürme a r a b a ı ar ı n d a . s ö n d ü r m e o d a l a r ı n d a n g e l e c e k delme a l e t i , h o r t u m l a r v e p ü s k ü r t m e u ç 1 a r ı n ı a l a c a k ver b u l u n a c a k t ı r . Söndürme arabalarını bekletildiği vere en k ı s a s ü r e d e u l a ş t ı r m a k için tedbirler alınacaktır.

noktadan ihtiva-ç b u g ü z e r gah ü z e r i n d e

gömülen gerekli

Ana söndürme odalarından hareket eden söndürme arabalar i n i n ü r e t i m n o k t a l a r ı n a u l a ş m a s ı n ı n uzun zaman a l m a s ı s ö z konusu ise. ü r e t i m n o k t a l a r ı n a v a k ı n k ü ç ü k s ö n d ü r m e o d a l a r ı n ı n y a p ı l m a s ı daha uygun o l a c a k t ı r .

3.2.

Baraj

Çalışmaları

için

damarları

ve

3.2.1. K ö m ü r işaretlenmesi

Alınan

önlemler

Rekup

Lağımlarının

Plan

üzerinde

Baraj y e r l e r i n i n t e s b i t i n d e v e y a p ı m ı n d a ç a b u k karar verilmesini sağlamak için damarların rekupları kestiği. kömürün alındığı veya alınmadığını gösterir levhalar rekup içerisinde uygun y e r l e r e a s ı l a c a k t ı r . Rekup l a ğ ı m l a r ı n ı n k ö m ü r d a m a r l a r ı n ı k e s t i ğ i n o k t a l a r p l a n l a r a i ş l e n e c e k t i r ( K ı s ı m 1.1.2b).

3.2.2. B a r a j

Yapısı

ve Y e r i n i n

Belirlenmesi

Kendiliğinden yanma r i s k i y ü k s e k o l a n ü r e t i m n o k t a l a r ı n d a (örme t u ğ l a , b r i k e t , t a ş . b e t o n ) bekleme b a r a j l a r ı y a p ı l a c a k t ı r . Bekleme barajları i m a l a t l a r d a n etkilenmeyecek sağlam zonlarda s ı z d ı r m a z ş e k i l d e y a p ı l a c a k t ı r ( K ı s ı m 1.1).

3.2.3.

Baraj

Malzemelerinin

Hazır

Bulundurulması

iler i ş l e t m e . y e r a l t ı n d a i h r a ç k u y u l a r ı n a y a k ı n uygun bir Verde acil d u r u m l a r d a b a r a j l a r ı n y a p ı m ı i ç i n y e t e r i i b a r a j ma 1 z e m e s i n i hazır bulunduracaktır. örneğin: çürümeyen torbalara doldurulmuş kum ç u v a l l a r ı , t a ş tozu t o r b a l a r ı , b a r a j y a s t ı k l a r ı yeraltında: ihtiyaca göre ilave b a r a i yastıkları.boş kum çuval l a n . kuru kum. tas tozu torbaları, tuğla ve çimento yeıüstünde depolanacaktır. Yeraltı ve yerüstünde depolanacak ma iz em­ in i k t a r l a n t e h l i k e r i s k i n e g ö r e b e l i r l e n e c e k t i r .

3.2.A

Yangın

Gazları

Numune

Tüplerinin

Hazır

Tutulması

iier işletme t a h l i s i y e istasyonunda y e t e r l i miktarda 5oü cmj'luk numune tüpleri (en az 2 ü adet ) ve t ü p l e r i n d o l d u r u l m a s ı için numune a im.; pompası darbelere dayanıklı kırılmaz bir -andık içinde hazır b e k l e t i l e c e k t i r .

A.

A.1. A.1.1.

OCAK Y A N G ı N L A R ı

iLE MÜCADELE

Genel Ocak Y a n g ı n l a r ı n ı n

Sınıflandırılması

Ocak y a n g ı n l a r ı ç o k d e ğ i ş i k ş e k i l l e r d e t e z a h ü r e d e b i l i r . Y a n g ı n l a m ü c a d e l e d e y ö n t e m y a n g ı n ı n ç ı k ı ş n e d e n l e r i n e b a ğ l ı d ı r . B u nedenle amaca uygun o l a r a k y a n g ı n l a r ı n s ı n ı f l a n d ı r ı l m a s ı g e r e k i r .

15

*

Uçaklardaki yangın çıkış nedenleri göz önüne alınarak malzemeye. yangının boyutuna ve y a n g ı n y e r i n e bağlı tasnif e d i l i r .

yanıcı olarak

Y a n g ı n l a r ı n meydana g e l i ş s e b e b i o l a r a k k e n d i l i ğ i n d e n yanma veya harici b i r k a y n a k t a n meydana g e l e n t u t u ş m a (sürtünme, elektrik a k ı m ı , a r k l a r , p a t l a m a , i n f i l a k l a r , kaynak y a p ı l m a s ı ve o k s i j e n l e kesmeler) n a z a r ı dikkate a l ı n ı r . Kendiliğinden t u t u ş m a g i z l i y a n g ı n l a r a neden o l d u ğ u g i b i şayet, tutuşan mahal çalışan iş yerine yakın mesaî" e l e r d e v s e ve zamanında kontrol altına alınamaz ise açık yangınlara dönüşeni l i r . O c a k l a r d a y a n ı c ı malzemeler a ğ a ç v e k ö m ü r a ğ ı r l ı k l ı o l u p s ı v ı ve gaz s e k l i n d e d e b u l u n a b i l i r . Y a n g ı n ı n b o y u t u , y a n ı c ı -malzemenin miktarına ve t u t u ş m a s ı n d a n sonra g e ç e n s ü r e y e b a ğ l ı d ı r . Yangınlar

gizli

ve

açık

yangınlar

olarak

ikiye

ayrı 3 ı r .

Açık vangın. ocaklarda açık alevle vanan. tutuşmalardan kaynak 1 anan. y a n g ı n l a r a denir. Ç o ğ u kez a ç ı k alevle.. bazende akkor h a l i n d e y a n ı c ı malzemenin y a n m a s ı y l e k e n d i n i g ö s t e r i r . Buna karşı 1ık kapalı (gizli) yangınlar ocaklarda ulaşılması imkansız kapalı kısımlarda ( ayak arkaları. ramble içinde 5 meydana gelir. Gizli yangınlar oksijen yetersizliği nedeniyle için ı c i n yanar v e b u n e d e n l e ç ı k a n gazini'dan yangının v aı l i g : tesbit e d i l i r . Ocak yangınları i l e mücadelede yangının çıkış nedeninin on-r.-.i '."oktur. Ancak yanıcı malzemenin cinsi. k u i 1 an ı ı an ak vangın söndürün ünün seçiminde göz önünde b u l unduru'i mal i d i ;: . (öıneziu •-iektrik tesislerinin yanmasında veya kömüı tozlarını .ıkkoı h a l i n d e y a n m a s ı gibi'î . Yangın yerinin duıumu yangını^ mücadele metodunun s e ç i l m e s i n d e en b ü y ü k e t k e n d i r .

A.1.2.

Ocak

Yangınlarının Tanınmasında

ipucu veren

Ocak yangınları ile m ü c a d e l e d e en b ü y ü k e t k e n tesbrt edilmesidir. Açık yangınlar alevlerden. y a n g ı n l a r duman v e y a y a n ı k kokusundan a n l a ş ı l ı r .

işaretler yangının erken akkor h a l i n d e k i

Gizli yangınlar daha ziyade yoğun yangın dumanından ocaklardaki terleyen yerlerden. yanık veya benzin kokusundan a n l a ş ı l ı r . Yangın gazlarının içinde bulunan g e ç e r k e n s o ğ u r v e y o ğ u n l a ş m a sonucu y e r l e r i ortaya ç ı k a r .

16

veya benzol

su buharları, çatlaklardan su d a m l a l a r ı halinde terleme

K ö m ü r ü n y ü k s e k d e r e c e d e ı s ı n m a s ı sonucu a r o m a t i k hidrokarbonların k ö m ü r d e n a y r ı l m a s ı y l a benzin-benzol k o k u l a r ı yayılır. Şayet yangın gazları çıkış noktalarına sulandırılmış olarak geliyorsa yangın işaretlerden bir kısmı kaybolabilir.

kadar süzülerek belirtileri

veya olan

Gizli yangın için en s a ğ l ı k l ı emare ortamdaki CO gazının varlığıdır. CO gazı, alınan hava n u m u n e l e r i n i n a n a l i z i ve CO dedektörleriyle tesbit e d i l i r . Havalandırma sürekli i z l e n e r e k ocak a t m o s f e r i n d e CO tesbiti yapılmalıdır. CO ölçüm cihazları (gaz izleme sistemleri ) y a r d ı m c ı hizmet v e r i r l e r .

4.2.

Ocak. Y a n g ı n l a r ı

Tesbitinde Yapılacak

İşler

A.2.1. G e n e l Her ocak y a n g ı n ı n d a b i l h a s s a a ç ı k a l e v l i yangı niar/ia. yangınla m ü c a d e l e c e ' e n b ü y ü k etken h ı z l ı v e derhal m ü d a h e l e d i r. Yangın nekadar z v a v ı i ı ı s a . m ü c a d e l e d e k i b a ş a r ı ş a n s ı o kadar a b ü v ü k t ü ı . A'ç k o 1 eve e l d e mevcut b ü t ü n a r a ç ve g e r e ç l e r l e en k ı s a sürede müdahale edilmelidir. Yangın v a r l ı ğ ı n ı g ö s t e r e n b i r i ş a r e t veva b i r i n f i l a k s o n r a s ı n d a yangın veya i n f i1 l a k , g a z l a r ı n d a n etkilenebilecek k i s i 1 e r derhal f erdi kurta;ıc i arını takacak ve en k ı s a sürede sangın veya infilaktan etkilenmeyen yere geçeceklerdir. Emni ve t1 i kısma geldiklerinde d e r h a l u l a ş a b i l e c e k l e r i y e t k i l i l e r e haber vererek '.etki i i l e r i n v e r e o - V i e r i t a l ima'a uygun hareke': « d e c e k •-; • 11 ı V • :M i n i n : kendisi veva in:" i l a k d u m a n l a r ı d o ğ ı u d a n bir tehlike a ı — i m i", o r s i -angını tesbit edenler. tehlikede •aaiılın de; hal u v a r a n ak ve u l a ş a b i l e c e k y e t k i l i l e r i en kısa surede haberdar ede "e İs ı ei d i r . Yangına temiz hava g i r i ş tararından müdahale e d i l e c e k \e a r a Vermeden y e t k i l i b i r k i ş i g e l e n e ve g ö r e \ i devri al ana kadar s ö n d ü r m e ç a l ışraa 1 a r m a devam e d i l e c e k t i r .

4.2.2.

N e z a r e t ç i 1 e r i n Tutum ve D a v r a n ı ş ı

Ocakta herhangi b i r y e r d e y a n g ı n meydana g e l d i ğ i n i veya y a n g ı n olabileceğini gösterir i ş a r e t l e r i t e s b i t eden veya haber alan her nez.ii e tç i K ı s ı m 1 ' d e k i g e n e l t a l i m a t l a r a uygun olarak en k ı s a s ü r e d e i ş l e t m e M ü d ü r ü n ü veya M ü e s s e s e y e t k i l i l e r i n i h a b e r d a r edecektir. Bu arada y a n g ı n g a z l a r ı n d a n e t k i l e n e c e k i ş y e r l e r i n i derhal boşaltacak ve bu kısımlara girişleri engelleyerek y a n g ı n veya i n f i l a k g a z l a r ı n d a n e t k i l e n e b i l e c e k k i ş i l e r i u y a r a c a k ferdi kurtarıcıların takılmasını sağlayacaktır. Yangınla mücadele çalışmaları amirler veya y e t k i l i l e r d e n b i r kişi gelene kadar y ü r ü t ü l m e y e devam e d e c e k t i r .

17

Söndürme çalışmalarına katılanlar tehlike içinde t e h l i k e arzeden k ı s ı m d a n derhal ç e k i l e c e k l e r d i r .

bulunuyorlarsa,

Ağaç ve L a s t i k y a n ı ğ ı k o k u l a r ı ; yakında bulunan bir yerden s ü r t ü n m e d e n , a ş ı r ı derecede ısınmadan, k ı s a d e v r e veya benzeri nedenlerle ısı açığa çıktığını ve kolayca açık alevli yangına d ö n ü ş e b i l e c e ğ i n i g ö s t e r m e k t e d i r . B ö y l e durumlarda n e z a r e t ç i l e r hemen yangın nedenini araştıracak ve daha sonra tehlike arzetmeyecek şekilde yangını bertaraf etmeye çalışacaklardır. Yangın riski devam edebilecek durumlarda o mahal i n kontrol altında tutulması için güvenilir b i r kişi görevlendirilecektir. (Ek Ocak Y a n g ı n l a r ı n ı n T e s b i t i n d e Tutum ve D a v r a n ı ş Talimatı 1

4.2.3.

işletme Müdürleri,

M ü d ü r veya yardımcısına yangın söndürülemiyorsa geti ri1ecekt i r.

Müessese Müdürlerinin Görevleri bir yangın ihbarı yapılmış ise derhal a ş a ğ ı d a k i tedbirler

ve bu yerine

a) T a h l i s i y e ' y e haber v e r i l e r e k d e r h a l a l arma g e ç i r i l e c e k t i r . b) B a ğ l ı o l d u ğ u Maden D a i r e s i n e c) Kurum y ö n e t i c i l e r i n e di Merkez tahli siye ve kaza kurtarma serv i s i n e haber verecektir. e> Yansının daha b ü y ü k f a c i a l a r a y o l açmasından kor k u l u v a r s a . Müdür kurtarma çalışmaları esaslarına göre öngörülen bütün tedbirlerin (hazırlıklarını v ü r ü t ü l m e s i n i s a ğ l a y a c a k t ı r . (Ek 1 4 . Dortmund Maden Y ü k s e k Dairesinin Taş Kömürü Ocaklarında Kaza Kurtarma ve t a h l i s i ye i ç i n 1 Temmuz 1953 t a r i h l i c a l i matnamesi i

4.2.4.

Y a n g ı n l a M ü c a d e l e n i n Sevk ve

İdaresi

Müessese üst d ü z e y ' . e t k i l i l e r i i l e Merkez T a h l i s i y e ust düzey vetkiiılerı ortak çalışma sonunda bütün alınması gereken t e d b i r l e r i sıralar \e u v ş u l a n m a s mı karara bağ i ar. Yangınla mücadelenin sevk ve idaresi genelde verüstünden yürütülür. Yangınla mücadelede alınacak ve uygulanacak t e d b i r l e r i n y ü r ü t ü l m e s i n d e bir protokol t u t u l a c a k t ı r . Kurtarma ç a l i ş m a i a ı ı n ı y ö n l e n d i r e n l e r i y a r d ı m c ı t e d b i r l e r a i r n a c a k t r r.

des t e k i emek

- Havai a n d ı r m a Nezaretçisi ve N e z a r e t ç i y e d e f t e r i , planları ve ölçü cihazları

ait

için

aşağıdaki

havalandırma

- Emniyet n e z a r e t ç i s i v e n e z a r e t ç i y e a i t y a n g ı n s ö n d ü r m e p l a n l a r ı - Topoğraf ile t ü m ocak r e s i m v e p l a n l a r ı v e ocak içi mekanik tesislerinde bir y e t k i l i ve gerekli elektro tesis planları

10

elektro mekanik

Ayrıca gerektiğinde: - i d a r i M ü d ü r . Baş M ü h e n d i s - Havai andrriTia M ü h e n d i s i -. G ü v e n l i k A m i r i - iş G ü v e n l i ğ i Y e t k i l i s i - i ş l e t m e y i t e m s i l eden uzman b i r ü v e

4.3.

Ocak

Yangınlarında Havalandırmanın

izlenmesi

Ocak yangınları hemen s ö n d ü r ü l emi yor veya ocak t a t i l i ve e d i 1 emi y o r s a derhal yangın mahallindeki havalandırmanın izlenmesine başlanacaktır. Yangının neden olabileceği hava istikametlerinin değişmesi, imkanlar dahilinde havalandırma t e k n i k l e r i n e uygun t e d b i r l e r l e ö n l e n e c e k t i r . Ocak yangınlarında muhtemel bir infilak tehlikesi sebebiyle hava istikametinin değiştirilmesine y a p ı l a n gaz a n a l i z s o n u ç l a r ı n a g ö r e sadece K r i z Masası karar verir. D e ğ i ş t i r i l e n hava istikametlerinin diğer ocaklar üzerindeki e t k i l e r i önceden tetkik edilmiş o l m a l ı d ı r . infilak ve karbcnmonoksit tehlikeleri. yangının durumu ve yangı ni s mücadele de b a ş a r ı h a k k ı n d a h ü k ü m vermek için yangın gazları kqmpozisvcnunun bilinmesi zaruridir. fak ıV. Ocak • a n g ı n l a r ı n d a Karbonmonoksi t T e h l i k e l e r i ) Laboratuar kurallarına g ö r e y a n g ı n g a z ı numuneleri a l ı n a c a k ve analizi yapılacaktır. 1 Ocak Y a n g ı n l a r ı ±±ş M ü c a d e l ede Yan s m n/z-Li. iiiilUiirljniiJiriî Anal iz D o r . u c h . n n ı n D e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e Temel £ s a s 1 ar 'a g ö r e gaz n u m u n e l e r i n i n analiz sonuçları. i n l i lak t ah i i neni \ e v a n g ı n ı n a k ı ş ı d e ğ e r l e n d i r i l e r e k k a r a r v e r i l e c e k t i r . O-"ak gazı numuneleri yangınla mücadel e c al r s ma 1 a ı r n r n b a s 1 a n g ; ı n d a i k i a a 11 i k a r a l ı k l a r l a a l ı n a c a k t ı r . D a i i ~. o n > a a]ınacak numuneler aı a s ı n d a k i z a m a n ı e n son analiz sonuç!aıı beli: i -r•, Vanaın gazlarını s ü r e k l i t e s t erme imkanlarını sağlamak ınn r ah i i s i ye i s t a s y o n u n d a veya i ş l e t inenin uygun b i r y e r i n d e k u r u l m u ş veya kurulacak l a b o r a t u a r derhal hizmete sokulacaktır. Yangın dumanının sürekli izlenmesinde kavıt edici cihazların k u l l a n ı l m a s ı amaca uvgun o l a c a k t ı r ' . Karbonmonoks i t tesbit edilmiş i s e j_ O o a k vana ı n 1 ar ı nOa karbonmonoks i t t e h1 i k e 1 e r i"ne g ö r e (Ek V ı ) i ş l e m y a p ı l a c a k t ı r .

4.4. 4.4.1

Ocak

yangınlarının

Meydana

gelen

Söndürülmesi

yangınların

ve

Diğer

Mücadele

Calışmal

söndürülmesi

Su: o c a k l a r d a s ı v ı ve ocak g a z ı y a n g ı n l a r ı h a r i ç meydana" g e l e n her t ü r l ü y a n g ı n l a r ı n s ö n d ü r ü l m e s i n d e e n uygun s ö n d ü r ü c ü d ü r .

19

Yanan e l e k t r i k l i t e s i s l e r i n sonra su k u l l a n ı l a b i l i r .

söndürülmesinde

enerji

kesildikten

Akkor h a l i n d e k i y a n g ı n l a r d a yanan k ö m ü r t o s l a r ı n ı n v e par ç a l a r ı n etrafa dağılmaması i ç i n suvu p u l v e r ı z e e d e b i l e c e k p ü s k ü r t ü c ü l e r i n kullanılması tavsive edilir. Yanan büyük kömür yığınlarını söndürme esnasında ortaya çıkan su buharının söndürme ekibini tehlikeye maruz b ı r a k m a m a s ı i ç i n de a y n ı şekilde suvu p u l v e r ı z e edebilecek p ü s k ü r t ü c ü l e r k u l l a n ı l a c a k t ı r . Toz ve köpüklü tip söndürücüler: her türlü kullanılabilir. özellikle köpüklü tıp s ö n d ü r ü c ü l e r y a n g ı n l a r ı n a daha u y g u n d u r .

vangıularda kömür tozu

Karbondioksiti! yangın söndürücüler: elektrikle ilgili yangınların söndürülmesinde. akkor haline gelebilecek malzemel e r i n b u l u n m a d ı ğ ı y a n g ı n l a r d a k u l l a n ı l ı r . Akkor h a l i n d e k i yangınlarda C02'li yangın söndürücülerin kullanılması uvgun değildir. Zira C02'1 i yangın söndürücü kısa süre soğutucu ö z e l l i ğ e s a h i p t i r v e o k s i j e n g i r i ş i n i uzun m ü d d e t e n g e l l e y e m e z . T a ş t o z u : k ü ç ü k k ö m ü r t c z u y a n g ı n l a r ı n d a v a n g ı n ı tamamen t a ş ile örtmek i m k a n ı s ö z konusu i s e b u t ü r yangınlarda tas kuılanıi ibılir.

U.ii.2

Büyük

Açık

Alevli

Yangınların

tozu tozu

Söndürülmesi

Büvük açık a i c V i i y a n g ı n l a r genelde C - dor turaları v e püskürtme uçları varlımıv1 a en e t k i l i şekilde su i l a söndürülür. Y İ a n i m a s ı güç ol an acık yangınlarda, püskürtme unlarının ." e t i 5 m-.- d i i: v e r l e r d s o r . dür:ne m ı z r a k l ar ı k u i i an 1 1 3 o a k t ı r . Z k s e r i sn ver i n e n 1 z i a n d 1 1 c ı i a r i a b e r a b e r h a z 1 1 _ a n a n -. :ı a g ü n "-.ulljn • 1 :•> = s ı avantajlı alacaktır. t ze i 1 1 k 1 - kan i 1 •_•1 i • • t s.ıbît 1 ama z J a::: 1 ve k ö m ü r p o s t a o i y a n g ı n l a r ı n a in :1 3 : 1 1 1 1 nn İn i i 1; i n i k t e n ı ı m - n n k ö p ü ğ ü n y ü k s e k b a s ı nç i s n n n s n : nv.an -dili" z

Yangın döndürme •- a l ı ş m a i ar 1 na taralından oaslanmalıdır.

esas

i t i b a r i v 1 -r

t em1 _

nı a

sçık a 1 ev 1 i y angınlar genelde hava âkı m 1 i s t i k.-ıme ı inde yayıldığından yangın d u m a n î 3 r i n i n -geçtiği k i r l i hava tarafına suvu p ü l v e r ı z e etmek s u r e t i y l e b i r su p e r d e s i y a p ı l a r a k , inginin arka tararlara sıçraması engellenmelidir. Bu amaç için bir tahlisive ekibi t a r a f ı n d a n g ö r ü ş mesafesine v e ısı şartlarının müsaade e t t i ğ i oranda y a n g ı n a e n y a k ı n n o k t a d a k i su şebekesine otomatik y a n g ı n s ö n d ü r m e t e ç h i z a t ı b a ğ l a n a c a k t ı r . O k s i j e n i a z . ı s ı s ı y ü k s e k y a n g ı n g a z l a r ı n ı n d i ğ e r ocak h a v a s ı i l e b i r l e ş t i ğ i yerlerde y a n g ı n ı n y a y ı l m a s ı n ı ö n l e m e k için buralara da otomatik y a n g ı n s ö n d ü r m e t e ç h i z a t ı bağlanacaktın

20

Söndürme çalışma1 ar inın başında basınçlı hava şebekeleri kapatılacak, elektrik tesislerini besleyen a k ı m kes i 1 *-oekt i r . Şavet kapatılacak hava şebekelerinden. kesilecek elektrik enerjisinden ( t a l i havalandırma i l e havalandırılan v - r l r i gibi* dolayı y e n i b i r t e h l i k e meydana g e l e c e k s e . s a d e c e bu şartlarda alınan karardan vazgeçilebilir. daz drenaj b o r u l a r ı yangınıı zondan geçiyorsa, burada drenaj b o r u l a r ı n ı n k a p a t ı l m a s ı n a veya k a p a t ı l m a m a s ı n a y a n g ı n s ö n d ü r m e v e kurtarma sorumlusu ka;ar v e r i r . Söndürme çalışmaları ilerledikçe geride kısımların tahkimatı söndürme çalışmalarını (kama. f ı r ç a ) o n a r ı l a c a k t ı r .

kalan söndürülmüş engellemeyecek ş e k i l d e

Açık bir yangının y a y ı l m a s ı hava miktarının azaltılması ile y a v a ş l a t 1 1 a b i i i r . Y a n g ı n d u m a n l a r ı n ı n b i r i k m e s i n i engellemek için giriş hava akımının a z a l t ı l m a s ı n a k a r a r vermeden önce yangın gazlarının hareket ettiği yol ve istikamet üzerinde hava a z a l t m a s ı n ı n d i ğ e r o c a k l a r d a meydana g e t i r e c e ğ i i n f i l a k ve y a n g ı n t e'n i i kes i d i k k a t e a l ı n m a l ı d ı r . üfleyici peivane1 er1 e havalandırılan yerlerde sevdana selen yangınlarda üfleyici pervane yerine emici peıvane k u l 1 anmak s u r e t i y l e y a n g ı n ı n s ö n d ü r ü l m e s i k o l a y l a ş 1 1 rı 1 1 r . Fev vane \ ı ı n değiştirilmesi sadece infilak tehlikesi olmavan vericide uy s u l a n a b i l i r . c

4.4.3

Kuyu

Yangınlarının

Söndürülmesi

I hraç kuy u 1 a ı ı n d ak i a c ı k y a n g ı n l a r l a mü zade 1 - d- o t a n . t i k sendürme teçhizatı önde geıir. Mü o îde i - 3-

i sağıdaki

kurallara r i n a ;

'ingin

eJıiınelıirı.

a '• i-uv i -o: '.ermeden ö n > kuy u i a h ı r cır' k i ş i n i n - . . u n a n . a n n ı eiiii n a ı anma i ı .1 r i . k a f e s l e '•'e r ü n ü n e ç ı k a n l a r har i ç . tT e m ı _ mnaıiıii g i r d i ğ i i h r a ç k u y u l a r ı n d a ı s ı n ı n e t k i s ı v in n a . ı I S T . ; n.ame t ı nde vuk ar ı vs d o ğ r u t e r s b i r b a s ı n : a-1 u m a - s ? , i - - hal •-•'- c m a t ı k a ö n a n:.; e t e ç h ı _ a t ı n a y e l v e r i 1 ece.-, t i r . r• a a ya i and i ima i s t i k a m e t i d e ğ i l m i ş t e n i z hava k u ••• _ '. a r - •• i olduğu gibi. vinmakta olan hava ç ı k ı ş ku.ularınaa da s a an ayılmasına » k u l l a n ı i ma s i na i kurtarma -rıualu^u karar -r : ı C z a k .1 a ı d a rnsan b u l u n d u ğ u ünoe . s u y u n mi k t ar i g e n menin o l d u ğ u kuvu e r b i n d e k i hava i s t i k ame-t i n i d e ğ i ş t i rmeyec d a iı av a g e l e c e ğ i n d e n . y a n g ı n ı n b ü y ü m e t e n i i kes i ne edi i ecekt i n Yangınlı kısımların b o ş a 1 111 m a s ı n d a n boşluklaıda patlıvabilir yangın enge 1 1 e n e o e k t i n malzemeler ile k a p a t ı 1 a t: a k t ı r . c)

Yangınlı

sonra mevdana gelen gazlarının birikmesi

Yangın söndürü 1 dükten sonr a boş1 uk1 ar doldurulacak ve hava sızdırmaz

Kısımların Kil

büyük dikkat

vanmaz şekilde

veya Ç a m u r l a K a p l a n m a s ı

Kaz l.ı vayri mamı ş varfg ı nl arda taş t o z u veva uygun başka bi r mal zemeden vapılan reçinenin (şerbetin) yangın! i k i sı ma bas i 1 m a s ı v i a y a n g ı n ı n s ö n d ü r ü l m e s i y l e b i r l i k t e o k s i j e n i n y a n g ı n l ı :-, a lı ava si v. m a s i e n ge l î en i n C o ğ u d u ı uııılat d a y a n g \ rı ! ı k ı ş ı iü ! a r kesona almak s u r e t i y l e t e c r i t e d i l i r .

4.4.5

Yangınlı

Sahaların

Yansınlı sahalar söndürülür.

Su

Altında

Bırakılması

su a l t ı n d a b ı r a k ı l a r a k

vangın

on

emin

şekilde

A l t k o t l a r d a ve b a ş k a y e r l e r l e b a ğ l a n t ı s ı olmayan y a n g ı n l a r ı n su altında bırakılması b a s i t t i r . D i ğ e r durumlarda y a n g ı n l ı sahalar su al t ı n d a b ı r a k ı l m a d a n ö n c e su baraj t y a p ı İmiş o l m a l ı d ı r . * Su vermeye b a ş l a m a d a n ö n c e muhtemel b i r i n f i l a k t a n için gerekli t e d b i r l e r gözden geçirilmelidir.

4.5.

Yangınların

Barajlarla

korunabilmek

Kapatılması

4.5.1. G e n e l Ocak yangınları ortaya çıktıktan sonra yangından etkilenen o c a k l a r ı n baraj hırla k a p a t ı i m a s ı n ı n k a ç ı n ı l m a z o l d u ğ u göz önünde tut ulıııa l ı d ı r . Bu nedenle s ö n d ü r m e ve m ü c a d e l e tedbirlerinden lı a l i i i i i i o l a r a k d e r h a l b a r a i y a p ı m ı i ç i n a ş a ğ i d a k 1 h a .-: ı r 1 ı k 1 a r ı n t amam i auma s tua karar ve r i 1 m e 1 i d i r . a ) B a r a i v e r i eı i n i n t e s b i t i b) ü n ; a j y e r l e r i n i n h a z ı r l a n m a s ı ve s ı a d ı ; m a z bara i !at ın y a p ı m ı c; ile ı e k ' i ba i a i m a l z e m e l e r i n i n bara i v e r i n e ge t i L i imeo i A c i 1 ( H ı z l ı ) B a r a j 1ar V a n z r n l r b ö l ze ve i i den hava a k ı m ı n ı k.-sme\e v ü i v ü i h i 1 ı brı ş e k i l d e k t s a s ü t e. d e i n ş a e d. ı i v u »•.• ı ; . : • , - i l i k l e ana b a r a i i n y a p ı m ı e s n a s ı n d a i n ! i lake k a ı ş ı o • u •-. u • - a ! u i- g ö - e v i vatan ü z e r i n d e b o r u l a r bu! un an bat a i l aı di i . Ana Barajlar Y a n g ı n l ı b ö l g e n i n tamamen kapatılmasıni sag i ayan s a b i t b a i a i 1 a ı d ı r . Baraj b o r u l a r l a veya k a p i 1 a t 1 a d o n a t ı ! mı ? t t r . 4.5.2. a)

Baraj

Genel

Çalışmaları

Kurallar

Yangını i sahaya giden veya y a n g ı n l ı k ı s ı m d a n çıkan tüm hava vo i î ar ı bataiiur vasi t a ş ı y l a hava g e ç irmevenek şek ilde kapa t ı ! a c ı k l. ı t . Ana b a r a j l a r havai s ı z d ı Î maz ş e k i l d e inşa edilecektir. Yangın buı.iilat t y a n g ı n a en y a k ı n en uygun vere yapılacaktır, ha/ai ça I ı şüia ! a ı ; süıekli bir n e z a r elçini n gözet i m i -altında v ü t iı t ü 1 e c e k ! iı .

Barajlar y a p ı l madan ö n c e b a r a j ç e v r e s i ndeki b a s ı n ç l ı bava ve su şebekeleri sökülecek, elektrik enerjisi kesilecektir. Basınçlı bava ş e b e k e s i s ö k ü l m e d e n , e l e k t r i k e n e r j i s i k e s i l maden ö n c e t a l i havalandırma yapılan y e r l e r d e p e r v a n e l e r i n d u r m a s ı sonucu yeni bir tehlikeye maruz kalınmaması için bütün bava ve elektrik şebekeleri kontrol e d i l e c e k t i r . M e tan drenaj şebekesi burul a L ı yangınlı b ö 1 geden geçiyorsa şebekenin a ç ı k veya k a p a l ı t u t u l m a s ı n a K r i z M a s a s ı B a ş k a n ı k a r a r ver i r . iler b a r a j d a en az 50 mm çapında b i r numune borusu, b ö l geden gaz numunesi almak i ç i n b u l u n d u r u l a c a k t ı r .

yangınl ı

K a p a t ı l a n y a n g ı n l ı k ı s ı m i l e r i d e t e k r a t a ç ı l a c a k s a hava g i r i ş ve çıkış yolu üzerindeki her barajda, baraj borusu (insan — / v r, V cı tv (i jy ı ı üliıuııuuı u i a L d M . i L . \ a 11 g ı n 1 i t> a ı a j ı n a a p a t ı

ı a u ı ı

b ö l g e d e su g e l i r i ine v c u 1 i s e v e ya tahinin e d ± i ı v o ı t abana y a k ı n k ı ş ı m ı rî a b i r s i T o n v e s a s u v g u IL

u u t u

v c A

J. c: Ş u ı ı

o Barajların Kapatılma sırası,

ı

ı tr.

c ıv L

ı ı

ise. i1e

.

p a t i a m a t e l i . i l k e s i n i n olup o l m a d ı ğ ı n a

> J. J U 1 X

j 1 dr ı T\ t a m a m l a n m a s ı y l a hava i. ı t ı ş ve ç i K ı ş t a r ¿11" i 11 *) a b u 1 u n a u oı

b)infilak

u5

ı

u ü o ı \

ı

u a ^ i 11 y

Tehlikesi

j.

Olmayan

a ı

M

a i

1

Barajlar

için

Kurallar

D .-, ı, o ı.-..„,.-.. • uı-.ıar. . , ,ı u ., .111 - %L A.... I, : ı •- ti L , .I I. Iv>I-U li-'..... îi u:j 'ra ıı ı .jııııa iı aı i. a ^ ı ıı^,u.-ıa ^.uı uıı ı uı . uı 11ı a w.ı az.'i ı :ıi(iû iv ı d u c ı. n u c J. w a t\. x, a .i. ı a L I U I L I M Ü C , 5 I U C I \ ıcıııııı ı U L rr u u. f .-, u * , , - „ ı , , „ * . - » T , , . . , R I ^ , ^ ı ..>.,, 1« - +- i .-, , . - . ,. ,- - . : i 1• ı. «ınııı ı ıı .L r^L ı ıı., x a anaT ı; .-,ı i.- .juııuy L A L I V ta \JI \J x . t u ı u ^ u naıı ı L K I I I I v 'jı . i ± n, u 111 c 11 a v izi s , x L -"? ı 'i L a i. ı 11 u d iv ı ı) a i o J v a \~> ı i t L \ — r\ a p >; u ı ı 1 L . ı ı cı \ a. y t ft- t ."^ u t a 1 I 11 u .*x v u L u ı u ı r r u y a ı ı.jıııaıaı u \x 7 rr ı\ ı ı u c rvvjf.nvı.a.'^LiiiiiL . N

u u 1 U ıtı i . a L u a

1 11 L

i

1 aa

barajların u y g u n o 1 a c a k 11 r . c)Infilak

Tehlikesi

L C I I I

(en

01 an

U

C

.

I

1

u ı ı ı ı a u ı ı ı

azından

hava g i r i ş

Yerlerdeki

Barajlar

u .1 L

a. j

ta 1

kısmına)

İçin

ı .Miıa I



ı ı ı u a

yapılması

Kurallar

Ocak yangınının barajlarla kapatılmasında yangın gazları sonuçlarına g ö r e p a t l a y a b i l i r gaz k a r ı ş ı m l a r ı o l u ş a b i l e c e ğ i ve yangınla temas h a l i n e g e l d i ğ i n d e p a t l a y a b i l e c e ğ i tahmin e d i l i y o r ise aşağıdaki tedbirler alınacaktır. Y a n g ı n gaz numune 1 e r i a 11 nacak t ı r .

Kışı m

4.3 t e k i

gibi

kısa

a r a 1 ı k 1 aı l a

B ai a j l a r ı n va ı nl ı k ı s ı m d a n olan me s a t e î e i i . ö z e l l i K1 e ha va gi t iş tarafında baraj y a p ı m ı n d a çalışanların korunmas'i i ç i n . Kısım . 5.2 a 'dan f a r k l ı o l a r a k , b ü y ü k t u t u l a c a k t ı ! . İle r k v> ş u 1 d a gen i ş ç a p l ı b o r u i ht i v a eden bara j i ar i n ş a ed i 1ecekt i r.

'M. - ı- n 'llnAIMnı

Barajın kalınlığı kurulacak yerin durumuna, özellikle galeri kesitine ve baraj yapımında kullanılacak malzemeye göre seçilecektir. ö n b a r a j l a r tamamlanana kadar g e n i ş ç a p l ı borular a ç ı k tutmak s u r e t i y l e p a t l a y a b i l i r gaz k a r ı ş ı m l a r ı n ı n b i r i k m e s i n e meydan vermeyecek ş e k i l d e hava 1 a n d ı r 1 1 a c a k 1 1 r . Bara j l a r d a k i boru ç a p l a r ı ş a r t l a r a uygun s e ç i l e c e k ve g e n e l d e 0 . •'• 2 m nin a l t ı n d a o l m a y a c a k t ı r . Hava giriş y o l u ü z e r i n d e y a n g ı n i l e ön b a r a j a r a s ı n d a t a ş tozu barajı yoksa, baraj inşa edilmeden ö n c e veya e n g e ç b a raj 2 yapılırken g a l e r i k e s i t i n i n her m s i n e2 100 k g t a ş tozu ihtiva edecek bir t a ş t o z u b a r a j ı veya her m s i n e en az 200 l i t r e su i h t i v a edecek b i r su b a r a j ı y a p ı l a c a k t ı r . S u veya t a ş t o z u b a r a j ı n ı n k ı s a s ü r e d e y a p ı l m a s ı m ü m k ü n d e ğ i l s e . b a r a j i l e y a n g ı n a r a s ı n d a k i b ö l g e y e bol m i k t a r d a t a ş t O K U serpilecektir. Hava giriş ve çalışan ekipler o1acak1ardır. Hava ayn ı

giriş anda

çıkış yolu üzerindeki ön barajların D İ N 23325 normiu yanmaz e l b i s e ile

ve ç ı k ı ş y o l u ü z e r i n d e k i kapatılacaktır.

iliç bir zaman hava ç ı k ı ş y o l u g i r i ş > O I Ü ü z e r i n d e k i ön barajdan

ön

barajlar

yapımında donatıimiş

mümkün

üzerindeki ön baıaj önce kapatılmayacaktır.

mertebe

hava

ön barajların vapiflu esnasında şaıtlar b a r a j1 a r ı n avn i anda kapat ı İ m a s 3 na m ü s a a d e etmeyecek ş e k i l d e k ö t ü î c ş t i y s e . K u ı t. aı ma 'lüdüîü'nün talimatıyla sadece ha\a g i r i ş k ı s m ı n d a k i ön baıai kapa I ı i ı ı . ila va g i r i ş y o l u n d a k i ön b a r a j k a p a t ı l m a d a n ö n c e hava çık ı ş yo 1und a ç a l ı ş a n l a r i n heps i t e h1 ik e 1 i b ö l s e d en gci i ç e k i 1 ecek t i; r . B a r a j çalışmalaıı en kısa s ü t ede du i «' i l : u I a ' ak b a r a j çalışmalarının devamı için aşa£ıdak i k u ı a l î aı g e ç e r i i o 1 a c a k 1 1 r . ön barajların kapatılmasında tehlikeli g ö r e v i olan e k i p l e r b u l u n a c a k t ı r .

bölgede

sadece

kapatma

Barajlar k a p a t ı l d ı k t a n sonra ekip derhal g e r i çekilecektir. ön barajlar k a p a t ı l d ı k t a n v e e k i p g e r i ç e k i l d i k t e n sonra tehlikeli bölgeye (barajlara) en e r k e n 0 saat s o n r a g i r i l e c e k t i r . Bundan soma b i r t a h l i s i y e e k i b i hava ç ı k ı ş t a r a f ı n d a k i ö n b a r a j numune borusundan numune a l ı r . A n a l i z s o n u ç l a r ı n a g ö r e i n f i lak t e h l i k e s i voksa. Ana b a r a j l a r ı n i n ş a a s ı n a b a ş l a n ı r . 9

Ana b a r a j l a r ı n i n ş a a s ı s ı r a s ı n d a hava g i r i ş y o l u üzerindeki ön b a r a iın sız dır m a z11ğı s ü r e k l i kontrol edi1ecekt i r.örneği n bar a j mal Kemesinin oturmasından mevdana gelen ç a t 1 ak 1ar hemen k a p .ı t i î a r a k s i z d i r m a z l ı ğ ı s a ğ l a n a c a k 11 ı .

4.6.

B o ş a l t ı l a n Ocaklarda Tekrar

işçi

Çalıştırılması

Ana barajlarla yangınlı bölge kapatıldıktan sonra boşaltılan yangın! ı bölgenin etrafındaki diğer ocaklarda zararlı gazlar bulunmadığından emin olduktan sonra bu ocaklarda işçiler ç a l ı ş m a l a r ı n a t e k r a r devanı e d e b i l i r l e r . Barajlara giden yolların baraj ile yol ayrımı arasındaki^ mesafenin 6 metrenin a l t ı n d a olup o l m a d ı ğ ı k o n t r o l edilecek.aksi taktirde yangın gazlarının s ı zinası y l a meydana gelebilecek tehlikenin t a l i havalandırmayla giderilmesine çalışılacaktır.

5. 5.1.

YANGINLI

KISIMLARIN

AÇILMASI

Genel

Y a n g m l ı k ı s ı n ı l a n n a ç ı İma sebebi e r i Yangınlı bölgenin araştırı iması. - Ceset!eıin çıkarılması . - Y a n g ı n 11 b ö l g e a l a n ı n k ü ç ü l t ü İ m e s i . - O c a k l a r ı n ve i ş l e t m e l e r i n g e r i k a s a n ı i m a s ı Ma 1zeme1 e r i n çi kar i 1 m a s ı . Y an s ı n l a

mü ca d e 1 e

YanaınI ı ç ı k a b i i i i. .

kısımlar

.

.

açılırken

aşağidak i

t e n i i k e 1 eı

oıt a\ a

G r i z u vt: v r i n g i n g a z 1 a ı ı pat l a m a s ı Y a n g ı n ı n teki ar cani a u m a s ı 00 g a z ı n ı rı ç ı km a s ı • Boğucu l i r . anın çıkması k u t u b e t 1 i sı c .ı k h a v a n ı n ç ı km a s ı

5.2.

Ana K u r a l 1 ar

Yangınlı kısımlar sadece M a d e n yönergenin 5.2 i l e 5.5 a r a s ı n d a k i koşulu i l e açılabilir.

Da i ı e s i n i n paragrafların

i z n i y1 e ve bu dikkate a l ı n m a s ı

Y a n g ı n l ı k ı s ı m l a r a ç ı l m a d a n ö n c e , b a r a j l a r ı n numune İ a b o r a tuvar kurallarına göre alınan n u m uneî erin vapı1acak tır.

borularından analizleri

Gaz numunelerinin analiz sonuçları. pat 1 ama t e h l i k e l e r i n e ve yangınlı k ı s m ı n durumuna g ö r e "Ocak Yangınlarıyla Mücadelede A l ı n a n C, a z N ıı m u n e 1 e ı i Ana 1 i z Sonuçla r inin Değe r 1 e n d i r i l me s i Y ö n e r g e s i " ne uvularak d e ğ e r l e n d i r i l e c e k t i r . Yangın1 ı kısıml a nn a ç ı 1 ma s ı n d a . tehlikelerin boyutları. grizu ve

ad ı m 1 a r ta h m i n e d i 1 - t. .

insan Kuyu

i o ^ J. ü .

D. 31.Mart.1960 t a r i h l i ve Kuzey Ren V e s t f a l y a E y a l e t i Ulaştırma ve Ekonomi B a k a n l ı ğ ı t a r a f ı n d a n o n a y l a n a n Taşınabilir Y a n g ı n S ö n d ü r m e A l e t l e r i ve Otomatik Y a n g ı n S ö n d ü r m e T e s i s l e r i n i n Y e r a l t ı 'Maden O c a k l a r ı n d a (BuT) K u l l a n m a i z n i İ l e ilgili Maden N i z amn ame s i ' n d e n p a r a g r a f1 a r : r t v ı

.

J?

y

o



r •-> V ~* •

f /. H V *

o 1r V - •

Ek 2: 15.Mart.1963 t a r i h l i Kaynak, Kesme, Lehim ve Makinalarınm Yeraltı Maden O c a k l a r ı n d a (Dortmund Maden D a i r e s i n e b a ğ l ı ) K u l l a n ı l m a s ı n a Dair Talimatname.

Zımpara Yüksek

Ek 3: Y e r a l t ı Maden O c a k l a r ı n d a k i G a l e r i l e r i ç i n Otomatik Y a n g ı n S ö n d ü r m e T e s i s l e r i n i n (BuT) M o n t a j ı n a D a i r Talimatname. Ek 4; Yeraltı Yangın Söndürme

Maden O c a k l a r ı n d a k i K ö r Kuyular İçin Otomatik Tesislerinin (BuT) M o n t a j ı n a D a i r Talimatname.

Ek 5: Ocak Y a n g ı n ı n ı T e s b i t E d e n i n Y a p a c a ğ ı Talimatname. Ek 6: Ocak Talimatname. Ek 7:

Yangınlarında

C0 G a z ı n ı n

CO Y a z ı c ı l a r ı n ı n K u l l a n ı l m a s ı

İşlemler i l e i l g i l i

Tehlikeleri

İle i l g i l i

Ek 0: Yeraltı Ocak Yangınlarından H a z ı r l a n m a s ı î l e i l g i l i Talimatname.

İle

İlgili

Talimatname.

Korunma „

Planlarının