Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

ISSN 1732-8489

ORGANIZACJA KSZTA£CENIA, WYCHOWANIA I OPIEKI

Niebieskie Karty w przedszkolu Szanowni Dyrektorzy! Każdy dyrektor w ramach swoich zadań ocenia pracę zatrudnionych w przedszkolu pracowników. Przedstawiamy zatem zasady oceniania urzędników samorządowych, przy czym wiele obszarów i wskaźników tej oceny może być pomocnych przy ocenie nauczycieli i innych pracowników. Z punktu widzenia odpowiedzialności dyrektora warto zapoznać się z tekstem o obsłudze finansowo-księgowej przedszkola prowadzonej przez jednostkę zewnętrzną. W bieżącym numerze szczególnie polecam jednak ważny ze względu na problem przeciwdziałania przemocy w rodzinie artykuł omawiający postępowanie w takich sytuacjach i związaną z tym procedurę – tzw. Niebieskie Karty. W imieniu całej Redakcji „Monitora Prawnego Dyrektora” życzę nowej Pani Minister Edukacji Narodowej satysfakcji i radości z pełnionej misji przewodzenia polskiej oświacie. Składam również Państwu serdeczne życzenia noworoczne w imieniu własnym i zespołu redakcyjnego.

43000101112_01

Andrzej Pery Redaktor prowadzący Od ponad 35 lat związany z oświatą, m.in. jako nauczyciel matematyki, edukator programu TERM, wicekurator oświaty w Warszawie, dyrektor Departamentu Doskonalenia Nauczycieli MEN, radny trzech kadencji – przewodniczący rady, zastępca burmistrza Gminy Warszawa-Bielany, a obecnie ekspert współpracujący z firmami szkoleniowymi.

Nowe uregulowania prawne dotyczące przeciwdziałania przemocy w rodzinie zobowiązują przedstawicieli oświaty do podejmowania konkretnych działań w tej sprawie. Zachęcam zatem wszystkich dyrektorów placówek oświatowych oraz nauczycieli do zapoznania się z omawianymi zmianami oraz do opracowania dokumentów umożliwiających placówce właściwe wywiązanie się z tego obowiązku.

rozporządzenie dotyczące procedury „Niebieskie Karty”. W akcie wykonawczym określono sytuacje, w których przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, oświaty, ochrony zdrowia oraz policji podejmują czynności w ramach procedury „Niebieskie Karty”, a także ich obowiązki i sposób realizacji procedury. Obowiązki te dotyczą w szczególności pracowników oświaty.

Na mocy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie weszło w życie

cd. na s. 7

SPIS TREŒCI Aktualności prawne

Jeśli stosunek pracy

Nowe akty prawne . ................. 2

nawiązano na podstawie

Projekty rozporządzeń MEN ..... 2

fałszywych lub nieważnych

Zarządzanie w przedszkolu

dokumentów ........................... 11

Kalendarium dyrektora

Przydzielanie godzin

przedszkola – styczeń .............. 3

ponadwymiarowych w czasie

Hospitacje zajęć

trwania roku szkolnego .......... 12

jako narzędzie

Finanse i majątek

oceny pracy

Obsługa finansowo-księgowa

nauczyciela .............................. 4

przedszkola przez jednostkę

Organizacja kształcenia, wychowania i opieki

zewnętrzną ............................. 13 Placówki niepubliczne

Niebieskie Karty

Kodeks postępowania

w przedszkolu ..................... 1, 7

administracyjnego

Kadry i awans zawodowy Procedura oceny

w przedszkolu niepublicznym ....................... 15

okresowej pracowników

Orzecznictwo . .......................... 16

samorządowych ....................... 8

Pytania i odpowiedzi ................ 16

1

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

AKTUALNOŒCI PRAWNE

Nowe ustawy • Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU 2011 nr 240, poz. 1429).

Nowe rozporządzenia • Rozporządzenie Ministra Finansów z 14 listopada 2011 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU 2011 nr 252, poz. 1518). • Rozporządzenie Ministra Finansów z 9 listopada 2011 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU 2011 nr 252, poz. 1514). • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (DzU 2011 nr 251, poz. 1509). • Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (DzU 2011 nr 248, poz. 1480). • Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 2 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na studiach mogły być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (DzU 2011 nr 246, poz. 1470). • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 października 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (DzU 2011 nr 243, poz. 1444). • Rozporządzenie Ministra Finansów z 25 października 2011 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu przekazywania informacji o dokonaniu wypłaty z indywidualnego konta emerytalnego i z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (DzU 2011 nr 239, poz. 1428). • Rozporządzenie Ministra Finansów z 25 października 2011 r. w sprawie określenia wzorów informacji o środkach zgromadzonych przez oszczędzającego na indywidualnym koncie emerytalnym i na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego oraz terminu i trybu ich przekazywania (DzU 2011 nr 239, poz. 1427). • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (DzU 2011 nr 237, poz. 1412). • Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z 27 października 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (DzU 2011 nr 233, poz. 1384).

Projekty rozporządzeń MEN • w sprawie szczegółowych zasad i trybu przyznawania nagrody rocznej osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi; • w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2012; • w sprawie procedury weryfikacji dostępu do bazy danych SIO; • w sprawie warunków technicznych dla sprzętu oraz oprogramowania służącego prowadzeniu lokalnych baz danych SIO, a także warunków technicznych przekazywania i pozyskiwania danych z bazy danych SIO; • zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji roku szkolnego; • zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Miłosz Bugiel specjalista prawa administracyjnego 2

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

ZARZ¥DZANIE W PRZEDSZKOLU

Kalendarium dyrektora przedszkola – styczeń Data

Zadanie

Podstawa prawna

Komentarz

Do 10 stycznia

Złożenie miesięcznych sprawozdań budżetowych

Rozporządzenie Ministra Finansów z 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (DzU 2010 nr 20, poz. 103).

Dotyczy sprawozdań: Rb-27S, Rb-28S.

16–29 stycznia

Ferie zimowe

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (DzU 2002 nr 46, poz. 432 ze zm.) – § 3 ust. 1 pkt 2.

Województwa: dolnośląskie, mazowieckie, opolskie, zachodniopomorskie.

23 stycznia– –5 lutego

Ferie zimowe

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (DzU 2002 nr 46, poz. 432 ze zm.) – § 3 ust. 1 pkt 2.

Województwa: podlaskie, warmińsko-mazurskie.

30 stycznia– –12 lutego

Ferie zimowe

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (DzU 2002 nr 46, poz. 432 ze zm.) – § 3 ust. 1 pkt 2.

Województwa: lubelskie, łódzkie, podkarpackie, pomorskie, śląskie.

Styczeń

Zebranie rady pedagogicznej podsumowujące pierwsze półrocze roku szkolnego

Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: DzU 2004 nr 256, poz. 2572 ze zm.).

Dyrektor przedszkola przedstawia radzie pedagogicznej ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz informacje o działalności przedszkola.

Do 1 lutego

Złożenie kwartalnych i rocznych sprawozdań budżetowych

Rozporządzenie Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (DzU 2010 nr 43, poz. 247); Rozporządzenie Ministra Finansów z 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (DzU 2010 nr 20, poz. 103).

Dotyczy sprawozdań: Rb-Z, Rb-N za cztery kwartały oraz rocznych: Rb-27S, Rb-28S.

Redakcja

Gratulujemy laureatom III Ogólnopolskiej Konferencji Dyrektorów i Nauczycieli Przedszkoli W dniach 24 i 25 listopada 2011 r. w Warszawie odbyła się III Ogólnopolska Konferencja Dyrektorów i Nauczycieli Przedszkoli. Wydarzenie zorganizowane przez Instytut Raabe i czasopismo „Wychowanie w Przedszkolu” przebiegało pod hasłem: Przedszkole 2011/2012 – potrzeby, wyzwania, inspiracje. Honorowy tytuł „Dyrektor Przedszkola 2011” otrzymały: • Renata Rokosa – dyrektor Przedszkola Miejskiego nr 6 w Lublińcu • Małgorzata Nowak – dyrektor Przedszkola „AKADERO” w Warszawie Wyróżnienie w tym konkursie przypadło Zofii Derenowskiej z Publicznego Przedszkola nr 2 w Świdwinie. Do zapoznania się z pełną relacją z konferencji zapraszamy na www.instytutraabe.pl. Redakcja

3

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

Hospitacje zajęć jako narzędzie oceny pracy nauczyciela Ocena pracy nauczyciela jest wymogiem wynikającym z art. 6a Karty Nauczyciela oraz rozporządzenia w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela. Podstawą oceny pracy mają być postulowane wzory zachowań nauczyciela oraz zamierzone wyniki działań pedagogicznych. Aby ocena pracy nauczyciela miała charakter jawny, przejrzysty i zrozumiały, muszą być ustalone obszary, w jakich będziemy dokonywać oceny, kryteria, którymi będziemy się kierować, i narzędzia potrzebne do realizacji tego zadania.

stażu i ma na celu zgromadzenie informacji na temat ich pracy; • doradczo-doskonaląca – przeważnie dotyczy ona nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie i ma na celu wspomaganie młodego nauczyciela; • diagnozująca – jej celem jest ocena rezultatów procesu dydaktycznego, wychowawczego i opiekuńczego w wyniku bezpośredniej obserwacji wiedzy, umiejętności i postaw dzieci; • problemowa – wykracza poza proces dydaktyczny, obejmuje działania wychowawcze i opiekuńcze nauczyciela.

Podstawowym narzędziem, z którego korzysta dyrektor w trakcie dokonywania oceny pracy nauczyciela, jest hospitacja. Hospitacja to bezpośrednia obserwacja realizowania przez nauczycieli statutowych zadań przedszkola, w szczególności zajęć prowadzonych z dziećmi, a także innych zajęć wynikających z tych zadań, np. wycieczek i zajęć terenowych, konkursów, współpracy z rodzicami, uroczystości i imprez.

Każda hospitacja to czynność dość stresującą dla obydwu stron, dlatego jest ważne odpowiednie przygotowanie się do niej zarówno hospitowanego, jak i hospitującego.

Należy pamiętać, że hospitacja ma inne umiejscowienie prawne i przeznaczenie niż obserwacja – jest związana z procesem oceny pracy nauczyciela, a obserwacja z nadzorem pedagogicznym.

Celem hospitacji jest uzyskanie informacji potrzebnych do oceny rezultatów pracy nauczyciela przedszkola. W podobnym zakresie należy uwzględniać również hospitację diagnozującą, w czasie której efekty pracy nauczyciela ujawniają się w demonstrowanych przez dzieci wiedzy i umiejętnościach. W przedszkolach najczęściej stosuje się podział hospitacji ze względu na przedmiot obserwacji: • kontrolno-oceniająca – dotyczy nauczycieli podlegających ocenie pracy lub ocenie dorobku zawodowego za okres

Przed hospitacją

Przygotowanie może przebiegać w następujący sposób: • dyrektor powinien się zapoznać z dotychczasową pracą nauczyciela, analizując dokumentację pedagogiczną: plany pracy i ich realizację, zapisy w dzienniku, wytwory wychowanków, współpracę z rodzicami itp.; • dyrektor i nauczyciel spotykają się w celu przeprowadzenia rozmowy przedhospitacyjnej i wymiany informacji odnośnie do celów zajęć, tematu zajęć, planowanych form, metod i środków dydaktycznych, kryterium sukcesu zajęć, celu hospitacji i oczekiwań hospitującego.

Obserwacja zajęć Podczas obserwacji dyrektor powinien zająć najmniej eksponowane miejsce w sali. Może notować fakty, ale nie powinien ingerować w tok zajęć ani zaplanowany temat. Obecność dyrektora w czasie zajęć i jego bierna postawa wobec proponowanych zabaw jest dla dzieci niecodzienną sytuacją, dlatego nie powinien on chodzić po sali i sprawdzać bieżących działań wykonywanych przez przedszkolaki. Dyrektor na podstawie arkusza 4

hospitacji przygotowuje się do rozmowy pohospitacyjnej – analizuje i interpretuje spostrzeżenia, formułuje wnioski oraz projekty ewentualnych zaleceń.

Rozmowa pohospitacyjna Spotkanie dyrektora i ocenianego nauczyciela najlepiej rozpocząć od dokonania samooceny przeprowadzonych zajęć. Nauczyciel powinien mieć możliwość określenia swoich mocnych stron, a także dostrzeżenia tych działań, które powinien jeszcze doskonalić. Następnym etapem rozmowy jest ocena zajęć przez dyrektora przedszkola, przekazanie nauczycielowi określonych rad, wskazówek i pomysłów inspirujących go do podejmowania nowatorskich działań. Jeżeli istnieje potrzeba, dyrektor formułuje zalecenia pohospitacyjne. Wspólnie ustalają termin i sposób realizacji tych zaleceń. Warunkiem nadającym sens i znaczenie hospitacji jest sprawdzenie, w jaki sposób i kiedy nauczyciel zrealizował zalecenia. Kształt hospitacji w znacznej mierze zależy nie tylko od celu, jaki sobie stawiamy, lecz także od narzędzia, którym posłużymy się do opisu tego, co udało nam się zaobserwować w czasie hospitacji. Dlatego warto poświęcić czas i zaangażować nauczycieli w opracowanie narzędzi, które ułatwią nam opisywanie spostrzeżeń w czasie obserwowanych zajęć (propozycja narzędzi – zob. s. 5–6). Małgorzata Zarzycka dyrektor przedszkola

Podstawa prawna: Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: DzU 2006 nr 97, poz. 674 ze zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 2 listopada 2000 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (DzU 2000 nr 98, poz. 1066 ze zm.).

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

propozycja

KARTA HOSPITACJI doradczo-doskonalącej lub kontrolno-oceniającej 1. 2. 3. 4. 5. 6.

I. Rozmowa przedhospitacyjna Imię i nazwisko: ................................................................................................................................................................... Data: ................................................................................................................................................................... Grupa: ................................................................................................................................................................... Temat zajęć: ................................................................................................................................................................... Planowane metody i formy pracy: ................................................................................................................................. Cel hospitacji: ................................................................................................................................................................... II. Obserwacja zajęć Skala ocen

Elementy obserwacji

2

3

4

5

6

Uwagi

A. Planowanie zajęć 1. Formułowanie celów

 

 

 

 

 

2. Metody pracy

 

 

 

 

 

3. Formy pracy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Logiczny układ

B. Realizacja działań wychowawczo-dydaktycznych 1. Dostosowanie zadań do możliwości dzieci

 

 

 

 

 

2. Poziom zaangażowania dzieci

 

 

 

 

 

3. Struktura zajęć: prawidłowość toku zajęć, tempo pracy

 

 

 

 

 

4. Środki dydaktyczne: wykorzystanie pomocy, estetyka i atrakcyjność,   wykorzystywanie technologii komputerowej

 

 

 

 

5. Umiejętność radzenia sobie w sytuacjach problemowych

 

 

 

 

 

6. Tworzenie warunków do poszukiwania, badania, eksperymentowania  

 

 

 

 

7. Tworzenie warunków do twórczej aktywności

 

 

 

 

 

 

 

 

8. Formułowanie pytań

 

C. Motywowanie do działania 1. Dostrzeganie zdolności dzieci

 

 

 

 

 

2. Formułowanie poleceń

 

 

 

 

 

3. Podawanie instrukcji

 

 

 

 

 

4. Eksponowanie efektów

 

 

 

 

 

D. Atmosfera i kultura osobista i kultura osobista D. Atmosfera 1. Komunikatywność

 

 

 

 

 

2. Życzliwość

 

 

 

 

 

3. Optymizm i poczucie humoru

 

 

 

 

 

4. Kreatywność

 

 

 

 

 

III. Rozmowa pohospitacyjna 1. Data rozmowy: ................................ 2. Uwagi nauczyciela: ...................................................................................................................................................................... 3. Uwagi dyrektora: ...................................................................................................................................................................... 4. Zalecenia pohospitacyjne: ................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................

(podpis hospitowanego)

5

........................................................................ (podpis dyrektora)

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

propozycja

ARKUSZ OBSERWACJI INNYCH ZAJĘĆ Imię i nazwisko nauczyciela: ........................................................................ Zajęcia (U – uroczystości i imprezy, R – współpraca z rodzicami, K – konkursy, W – wycieczki i zajęcia terenowe, Z – zajęcia dodatkowe): ................................................................................................................................................................. Data: .............................

Liczba uczestników: .....................................................................

Zaangażowane osoby: ..................................................................................................

Tematyka zajęć i krótki opis: ............................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................... Spostrzeżenia obserwacyjne dyrektora przedszkola: ............................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................... Uwagi nauczyciela/instruktora prowadzącego zajęcia: ............................................................................................................. ......................................................................................................................................... ............................................................ ........................................................................

........................................................................

(podpis nauczyciela/instruktora)

(podpis dyrektora)

propozycja

KARTA HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ Imię i nazwisko hospitującego: Imię i nazwisko nauczyciela: Data: ......................................................................... ............................................................ ............................................................... ............................................................ ................................................................ Liczba dzieci: ........................................................... Grupa wiekowa: ..................................................... Rodzaj hospitacji (całodzienna, wycinkowa: od ............ do ............, inna): ....................................................................... Obszary działań podlegające diagnozie: ............................................................................................................................... Umiejętności dzieci

Liczba dzieci

Skala

Uwagi hospitującego

Potrafi samodzielnie Potrafi z pomocą Nie potrafi Potrafi samodzielnie Potrafi z pomocą Nie potrafi Potrafi samodzielnie Potrafi z pomocą Nie potrafi Rozmowa pohospitacyjna Uwagi nauczyciela: ................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ Uwagi hospitującego: ......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... Zalecenia: ............................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................... ........................................................................, dnia ................................ ........................................................................ (podpis dyrektora)

6

........................................................................ (podpis nauczyciela)

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

ORGANIZACJA KSZTA£CENIA, WYCHOWANIA I OPIEKI

Niebieskie Karty w przedszkolu cd. ze s. 1 Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie dotyczy m.in. wypełniania zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego. Do zadań własnych gminy należy w szczególności tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym m.in. tworzenie zespołów interdyscyplinarnych. Zadaniem zespołu interdyscyplinarnego jest integrowanie i koordynowanie działań podmiotów oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się na podstawie procedury „Niebieskie Karty” i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie.

Nauczyciele przedszkoli są zobowiązani do wszczęcia procedury Dyrektor przedszkola powinien poinformować radę pedagogiczną o wprowadzonych zmianach i procedurach oraz wspólnie z nauczycielami opracować procedurę wewnętrzną „Niebieskie Karty”. Należy się zapoznać ze wzorami formularzy A i B (uzupełnienie tabeli w formularzu B może być ujednolicone w każdej gminie), określonymi w załącznikach do rozporządzenia w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, oraz wydrukować wzory tych formularzy. Następnie trzeba przygotować i umieścić we wskazanym i widocznym dla rodziców miejscu w placówce teczkę „Niebieskie Karty”, która powinna zawierać przede wszystkim tekst ostatniej zmiany w ustawie i tekst rozporządzenia, a także wewnętrzną procedurę po-

stępowania w przypadkach przemocy oraz wzory protokołów A i B.

Kroki w ramach procedury „Niebieskie Karty” Procedura „Niebieskie Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, placówek oświatowych (przedszkola) i placówek służby zdrowia. Wszczęcie procedury następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” przez przedstawiciela jednego z podmiotów wymienionych powyżej, w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, z uwzględnieniem następujących sytuacji: • w przypadku braku możliwości wypełnienia formularza w obecności tej osoby wypełnienie formularza następuje niezwłocznie po nawiązaniu z nią osobistego kontaktu lub ustaniu przyczyny uniemożliwiającej jego wypełnienie; • w przypadku gdy nawiązanie bezpośredniego kontaktu jest niewykonalne, wypełnienie formularza następuje bez udziału tej osoby. Wszczynając procedurę, podejmuje się działania interwencyjne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Dobrze jest doprowadzić do rozmowy w odpowiednich, bezpiecznych warunkach. W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka czynności przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. Jeżeli jednak wobec nich istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie, działania przeprowadza się 7

w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 kodeksu karnego. Taką osobą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.

Działania z udziałem dziecka, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięte przemocą w rodzinie, powinny być prowadzone w miarę możliwości w obecności psychologa.

Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przekazuje się formularz „Niebieska Karta – B”. Oczywiście w przypadku dziecka formularz „Niebieska Karta – B” przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu albo osobie, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie. Przekazanie wypełnionego formularza „Niebieska Karta – A” przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego następuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia wszczęcia procedury. Kopię pozostawia się u wszczynającego procedurę. Dane, takie jak imię i nazwisko, numer telefonu i inne konieczne teleadresowe dane dotyczące przewodniczącego i zastępcy przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego w gminie, powinny być znane i dostępne osobie wszczynającej procedurę, tak by mogła się z nimi kontaktować i przekazać im wypełniony formularz A. Procedura wewnętrzna zawiera tylko niektóre, najważniejsze informacje

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

niezbędne do wszczęcia procedury. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy się jednak odwoływać wprost do treści rozporządzenia. Procedura ułatwia podjęcie działań we właściwej kolejności oraz dostosowanie się do wymogów terminowych. Przemoc w rodzinie to temat niezwykle delikatny i trudny. Osoba podejrzewająca, że przemoc w danej rodzinie rzeczywiście ma miejsce, musi wykazać się profesjonalizmem

i dużą ostrożnością. Przeprowadzenie rozmowy z osobą, co do której podejrzewa się, że jest ofiarą przemocy, musi się odbyć w idealnych wręcz warunkach. Należy zadbać zarówno o warunki zewnętrzne (pomieszczenie, czas itp.), jak i atmosferę rozmowy. Należy się powstrzymać od zbyt szybkiego osądu i oskarżania. Jeśli jednak nasze podejrzenie jest uzasadnione, mamy obowiązek wszcząć procedurę i nie potrzebujemy na to zgody osoby pokrzywdzonej.

Sabina Müller pedagog i logopeda, dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Piekarach Śląskich Podstawa prawna: Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (DzU 2005 nr 180, poz. 1493 ze zm.); Rozporządzenie Rady Ministrów z 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (DzU 2011 nr 209, poz. 1245); Ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU 1997 nr 88, poz. 553 ze zm.).

KADRY I AWANS ZAWODOWY

Procedura oceny okresowej pracowników samorządowych Jednym z kluczowych narzędzi dyrektora do prowadzenia okresowej oceny pracowników jest prawidłowo skonstruowana procedura (wzór – zob. s. 9–10), określająca kryteria, zasady i sposób dokonywania oceny. Właściwe przeprowadzenie oceniania nie jest proste. Zadanie to wymaga od dyrektorów przedszkoli nie tylko tzw. miękkich kompetencji, czyli umiejętności rozmawiania z pracownikami i stworzenia odpowiedniego klimatu oceny, ale też bardzo dokładnej znajomości obowiązków wynikających z przepisów. Podstawą dokonywania okresowej oceny pracy pracowników samorządowych jest ustawa o pracownikach samorządowych. Przepisy przywołanej ustawy stosuje się w odniesieniu do pra-

cowników samorządowych zatrudnionych m.in. w gminnych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych, w tym przedszkolach. Zgodnie z art. 28 ustawy o pracownikach samorządowych sposób dokonywania okresowych ocen, okresy, za jakie ocena jest sporządzana, kryteria tej oceny oraz skalę ocen określa w drodze zarządzenia dyrektor przedszkola. Dyrektor, określając wspomniane kryteria, powinien się kierować prawidłowością dokonywania takich ocen oraz specyfiką funkcjonowania jednostki. W myśl przepisu art. 27 ustawy tylko pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym podlega okresowej ocenie według procedury

określonej ustawą. W przedszkolach dotyczy to stanowisk: • kierowniczych: główny księgowy w jednostce, kierownik gospodarstwa pomocniczego; • urzędniczych: starszy specjalista, specjalista, informatyk, programista, samodzielny referent, starszy księgowy, starszy referent, starszy intendent, księgowy, kasjer, referent. dr Adam Balicki pracownik naukowy KUL, autor publikacji z zakresu prawa oświatowego

Podstawa prawna: Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU 2008 nr 223, poz. 1458 ze zm.).

SZKOLENIA ZAMKNIĘTE Instytut Raabe ma w swojej ofercie szkolenia zamknięte, które: • mogą być przeprowadzane zarówno dla pracowników jednej placówki, jak i grup pracowników kilku rad pedagogicznych; • są przeprowadzane w Państwa siedzibie lub dowolnie wybranym miejscu i terminie; • uwzględniają indywidualne potrzeby – zarówno merytoryczne, jak i organizacyjne Państwa instytucji. Każde szkolenie z oferty szkoleń otwartych możemy na Państwa życzenie zorganizować w formie szkolenia zamkniętego – dla nas nie ma „trudnych” tematów! Zobacz listę zrealizowanych szkoleń zamkniętych www.instytutraabe.pl

8

Celnie trafiamy w Twoje potrzeby!

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

wzór Załącznik do Zarządzenia nr ....... Dyrektora Przedszkola ......................................... z dnia .......................

PROCEDURA DOKONYWANIA OCENY PRACY PRACOWNIKÓW SAMORZĄDOWYCH ZAJMUJĄCYCH STANOWISKO URZĘDNICZE W PRZEDSZKOLU ……………………………………. §1 Kryteria dokonywania oceny pracy pracownika 1. Okresowej oceny pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym w przedszkolu dokonuje dyrektor, opierając się na kryteriach wskazanych w niniejszej procedurze. 2. Okresowa ocena pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym jest wystawiana na podstawie kryteriów określonych w art. 24 i 25 ustawy o pracownikach samorządowych oraz kryteriów określonych przez dyrektora. 3. Wykaz kryteriów głównych określa Załącznik nr 1 do niniejszej procedury. 4. Wykaz kryteriów dodatkowych określa Załącznik nr 2 do niniejszej procedury. 5. Dyrektor przedszkola wybiera od 3 do 5 kryteriów dodatkowych najistotniejszych ze względu na prawidłowe wykonywanie obowiązków ocenianego pracownika. §2 Zasady dokonywania oceny pracy pracownika samorządowego zajmującego stanowisko urzędnicze w przedszkolu 1. Dyrektor wyznacza pracowników samorządowych zajmujących stanowiska urzędnicze w przedszkolu do dokonania okresowej oceny ich pracy oraz termin dokonania tej oceny. 2. Wyznaczeni do dokonania oceny ich pracy pracownicy są niezwłocznie powiadamiani o tym fakcie przez dyrektora, który wskazuje również termin dokonania tej oceny. 3. Dyrektor przedstawia wyznaczonemu do oceny pracy pracownikowi kryteria dodatkowe, które będą podlegały ocenie. Oceniany pracownik może zaproponować w formie pisemnej wraz z uzasadnieniem inne kryteria dodatkowe do oceny. Ostateczny wybór kryteriów dodatkowych należy do dyrektora. 4. Wzór arkusza okresowej oceny pracownika samorządowego zajmującego stanowisko urzędnicze określa Załącznik nr 3. §3 Sposób dokonywania oceny 1. Ocena jest sporządzana w formie pisemnej. 2. Dyrektor nie wcześniej niż na 7 dni przed sporządzeniem oceny na piśmie omawia z ocenianym pracownikiem spełnianie kryteriów. 3. Oddzielnie ocenia się spełnianie kryteriów głównych i dodatkowych, z tym że ostatecznie okresowa ocena pracy pracownika jest jedna – pozytywna lub negatywna. 4. Poziom spełnienia określonych kryteriów ocenia się jako: wyróżniający, dobry, zadowalający, niezadowalający. Ocena pozytywna obejmuje poziomy: wyróżniający, dobry i zadowalający. 5. W przypadku uzyskania negatywnej oceny pracy kolejna ocena pracy tego pracownika jest dokonywana nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od dnia zakończenia poprzedniej oceny. 6. Dwukrotne kolejne uzyskanie negatywnej oceny pracy przez pracownika samorządowego skutkuje rozwiązaniem umowy o pracę, z zachowaniem okresów wypowiedzenia. 7. Dyrektor niezwłocznie po sporządzeniu oceny na piśmie przekazuje ją ocenianemu pracownikowi i poucza go o przysługującym mu prawie złożenia odwołania w terminie 7 dni od dnia doręczenia. 8. Oceniany pracownik potwierdza w formie pisemnej przekazanie oceny pracy. 9. Odwołanie ocenianego pracownika od okresowej oceny pracy jest rozpatrywane w ciągu 14 dni od jego przedłożenia dyrektorowi. 10. W przypadku uwzględnienia odwołania ocenianego pracownika ocena zostaje zmieniona lub dokonuje się ponownej oceny. 11. Wypełniony arkusz okresowej oceny pracy pracownika włącza się do akt osobowych ocenianego pracownika. 12. Okresowej oceny pracownika samorządowego zatrudnionego na stanowisku urzędniczym dokonuje się nie rzadziej niż raz na 2 lata i nie częściej niż raz na 6 miesięcy.

9

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

Załącznik nr 1

WYKAZ KRYTERIÓW GŁÓWNYCH PODLEGAJĄCYCH OCENIE 1. Przestrzeganie Konstytucji RP i innych przepisów prawa. 2. Sumienne, sprawne i bezstronne wykonywanie powierzonych zadań. 3. Udostępnianie upoważnionym podmiotom dokumentów znajdujących się w posiadaniu jednostki, zgodnie z obowiązującym prawem.

4. Udzielanie informacji organom, instytucjom i osobom fizycznym, zgodnie z przepisami prawa. 5. Zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z innymi. 6. Godne zachowanie w miejscu pracy i poza nim. 7. Zachowanie tajemnicy ustawowo chronionej. 8. Stałe podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Załącznik nr 2

WYKAZ KRYTERIÓW DODATKOWYCH PODLEGAJĄCYCH OCENIE 1. Kultura osobista. 2. Komunikacja pisemna i werbalna. 3. Wiedza i umiejętności specjalistyczne związane z wykonywanymi obowiązkami. 4. Samodzielność.

5. Innowacyjność. 6. Praca zespołowa. 7. Zarządzanie zasobami ludzkimi. 8. Trafność i szybkość procesu decyzyjnego. 9. Dbałość o stanowisko pracy.

Załącznik nr 3

ARKUSZ OCENY OKRESOWEJ Imię i nazwisko ocenianego pracownika: …………………………………………………………………………………………………… Stanowisko: ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Data rozpoczęcia pracy na obecnym stanowisku: ………………………………………………………………………………………….. Data i wynik ostatniej okresowej oceny pracownika: ……………………………………………………………………………………… Poziom spełniania kryteriów głównych Oceniam wykonywanie obowiązków głównych przez Panią/Pana w okresie od ………………… do ………………… na poziomie (wyróżniającym, dobrym, zadowalającym, niezadowalającym) ………………………………………………………………………… Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Poziom spełniania kryteriów dodatkowych Do oceny kryteriów dodatkowych wybrano następujące kryteria: ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Oceniam spełnienie dodatkowych kryteriów przez Panią/Pana w ww. okresie na poziomie (wyróżniającym, dobrym, zadowalającym, niezadowalającym) ……………………………………………………………………………………………………… Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Z uwagi na powyższe kwestie okresowa ocena Pani/Pana pracy jest: (pozytywna/negatywna) ……………………………………. …………………………………………………

…………………………………………………

(miejscowość i data)

(podpis oceniającego)

Od niniejszej oceny przysługuje Pani/Panu odwołanie do dyrektora przedszkola w ciągu 7 dni od doręczenia ww. oceny. Zapoznałam/zapoznałem się z okresową oceną pracy …………………………………………………

…………………………………………………

(miejscowość i data)

10

(podpis ocenianego)

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

Jeśli stosunek pracy nawiązano na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów Zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa, jeżeli zostanie stwierdzone, że nawiązanie stosunku pracy nastąpiło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów. Wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza dyrektor przedszkola, a w stosunku do dyrektora – organ prowadzący.

Należy pamiętać, iż przepis art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela dotyczy wygaśnięcia stosunku pracy niezależnie od podstawy jego nawiązania, w związku z czym ma on zastosowanie i do nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania, i do nauczyciela zatrudnionego na podstawie umowy o pracę.

Jak prawidłowo udokumentować dane wymagane do zatrudnienia? W stosunku do nauczyciela, który stara się o zatrudnienie (art. 10 ust. 5 pkt 3 Karty Nauczyciela), nie może toczyć się postępowanie karne, dyscyplinarne lub o ubezwłasnowolnienie. W praktyce może wystąpić problem z oceną tej przesłanki przez dyrektora. A zatem jak prawidłowo stwierdzić, czy wobec kandydata do pracy nie toczy się takie postępowanie? Dyrektor może posiłkowo sięgnąć do przepisu art. 221 § 3 kodeksu pracy, zgodnie z którym udokumentowanie danych, wymaganych do zatrudnienia, może nastąpić w formie oświadczenia osoby, której one dotyczą. Jeżeli po zatrudnieniu pracownika okazałoby się, że oświadczenie to zawiera nieprawdziwe dane (to jest w momencie nawiązania stosunku pracy toczyło się przeciwko nauczycielowi jedno z ww. postępowań), to zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela następuje wygaśnięcie tego stosunku pracy.

Może się również zdarzyć sytuacja, w której kandydat na nauczyciela przedstawi np. sfałszowane świadectwa, dyplomy czy inne dokumenty potwierdzające jego kwalifikacje. Te przypadki stanowią naruszenie prawa i powinny być kierowane do rozpatrzenia przez policję lub prokuraturę. Okazuje się, że zdarzają się przypadki bardziej skomplikowane. Jeden z nich dotyczy Międzyregionalnej Akademii Zarządzania Personelem w Kijowie, która współpracowała z polskimi szkołami: Wyższą Szkołą Społeczno-Ekonomiczną i od 2003 r. z Europejską Akademią Psychologii Integracyjnej. Ministerstwo Edukacji Narodowej potwierdziło kwalifikacje uzyskane przez nauczyciela na tej uczelni, kilka lat później jednak dodatkowa i pełna analiza prawna Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego wykazała, że wspomniana uczelnia nie miała prawa nadawać takich kwalifikacji. Dyrektor, zatrudniając nauczyciela na podstawie pisma MEN, nie popełnił błędu, miał bowiem podstawy do zatrudnienia nauczyciela. Jednak z chwilą uzyskania informacji o tym, że kwalifikacje nie mogą być uznane, ponieważ uczelnia nie miała takich uprawnień, powinien podjąć działania wygaszające umowę o pracę z art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela.

Kiedy umowa wygasa? Wygaśnięcie stosunku pracy oznacza ustanie zatrudnienia z mocy zdarzenia określonego przepisami prawa, niebędącego czynnością prawną, w tym przypadku stwierdzenia, że zatrudnienie nastąpiło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów. Oznacza to, że stosunek pracy ustaje w tym trybie, bez konieczności składania oświadczenia woli przez którąś ze stron stosunku pracy. 11

Jeżeli dyrektor stwierdzi wygaśnięcie umowy o pracę z opóźnieniem, to zwłoka w podjęciu działań przez dyrektora nie zmienia sytuacji prawnej nauczyciela. Stosunek pracy wygasa z mocy prawa i taką informację zamieszcza się w świadectwie pracy. Sąd Najwyższy stwierdził w swoim orzeczeniu – wygaśnięcie stosunku pracy nauczyciela następuje z mocy prawa, choćby stwierdzenie tego przez dyrektora nastąpiło z opóźnieniem (wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 2006 r., sygn. akt I PK 140/05, publ. OSNP 2007, nr 5–6, poz. 61). Wygaśnięcie stosunku pracy na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela dotyczy każdego nauczyciela. W związku z tym, iż nie następuje wskutek oświadczenia woli pracodawcy, to w tym przypadku nie obowiązuje ochrona niektórych pracowników przed jego wypowiedzeniem czy rozwiązaniem, np. kobiet w ciąży, na urlopie macierzyńskim czy wychowawczym, pracownika w wieku przedemerytalnym, działacza związkowego lub społecznego inspektora pracy. W wyniku wygaśnięcia stosunku pracy pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy. Jeżeli wydanie świadectwa pracy pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej nie jest możliwe, pracodawca, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia ustania stosunku pracy, przesyła świadectwo pracy pracownikowi lub tej osobie za pośrednictwem poczty albo doręcza je w inny sposób. Karolina Król-Komarnicka specjalistka prawa pracy Podstawa prawna: Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: DzU 2006 nr 97, poz. 674 ze zm.); Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: DzU 1998 nr 21, poz. 94 ze zm.).

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

Przydzielanie godzin ponadwymiarowych w czasie trwania roku szkolnego Zgodnie z treścią art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela w szczególnych przypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu wychowania przedszkolnego, nauczyciel może być zobowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych stosownie do posiadanej specjalizacji. Liczba godzin ponadwymiarowych nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Przydzielenie większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za zgodą nauczyciela, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć edukacyjnych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin (pensum). Kobiecie w ciąży, osobie wychowującej dziecko do lat 4 oraz nauczycielowi w trakcie odbywania stażu nie przydziela się pracy w godzinach ponadwymiarowych bez ich zgody. Przydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych leży w wyłącznej kompetencji dyrektora, który swobodnie może taką pracę przydzielać zgodnie z posiadanymi przez nauczycieli kwalifikacjami, oczywiście w granicach określonych w art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela.

Przydzielanie godzin ponadwymiarowych Przydziału godzin ponadwymiarowych nauczycielom dokonuje się na podstawie zatwierdzonego arkusza organizacyjnego pracy przedszkola. W praktyce mogą się zdarzyć sytuacje, kiedy zajdzie potrzeba zmian przydziału godzin ponadwymiarowych w ciągu roku szkolnego.

Z regulacji prawnej art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela wynika, że praca w godzinach ponadwymiarowych nie jest uprawnieniem nauczyciela, lecz jego obowiązkiem, jeżeli została przydzielona zgodnie z powołanym przepisem (do 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć). Praca w godzinach ponadwymiarowych stanowi dodatkowe obciążenie dla nauczyciela, wykraczające poza jego normalne obowiązki wynikające z aktu mianowania lub umowy o pracę, dopuszczone przez prawo w szczególnych sytuacjach. Przepisy prawa nie mówią wprost, jak postąpić w takich sytuacjach. Wydaje się, że każda zmiana powinna nastąpić w takim samym trybie, w jakim nastąpił przydział godzin ponadwymiarowych, tj. w postaci aneksu do zatwierdzonego arkusza organizacyjnego. Dobrze jest również zasięgnąć opinii rady pedagogicznej. Składane przez dyrektora przedszkola aneksy arkuszy organizacyjnych powinny zawierać następujące informacje: wprowadzone zmiany i ich przyczyny, czas zmiany (od kiedy do kiedy), stan zatwierdzony przed zmianami i proponowany po zmianach (etaty, liczba godzin, osoba je realizująca). Konieczność zmiany przydzielonych godzin ponadwymiarowych może dotyczyć dwóch przypadków: odebrania już przydzielonych godzin ponadwymiarowych oraz dodania nowych, oczywiście w granicach godzin wynikających z art. 35 ust. 1 Karty Nauczyciela. Godziny ponadwymiarowe należy odróżniać od godzin doraźnych zastępstw. Może jednak zaistnieć konieczność „trwałego zastępstwa”, np. za osobę, która miała poważny wypadek, gdy dyrektor nie ma możliwości zatrudnienia kogoś na zastępstwo – wówczas dobrym rozwiązaniem będzie przydzielenie godzin ponadwymiarowych innym nauczycielom.

Zmniejszenie liczby godzin ponadwymiarowych Zdjęcie z nauczyciela dodatkowego obowiązku przez nieprzydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych nie 12

może być uważane za pogorszenie warunków pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 12 maja 2004 r., sygn. akt I PK 454/03, publ. OSNP 2005 nr 3, poz. 32). Odebranie nauczycielowi przydzielonych wcześniej godzin ponadwymiarowych lub zmniejszenie ich wymiaru w żaden sposób nie wpływa na nawiązane stosunki pracy i dyrektor przedszkola nie musi stosować żadnych formalnych instytucji prawnych zmieniających wymiar zatrudnienia nauczyciela (ograniczenie zatrudnienia czy wypowiedzenie zmieniające) poza zwykłym pisemnym poinformowaniem nauczyciela. Brak zgody nauczycieli na zmniejszenie wymiaru godzin ponadwymiarowych w żaden sposób nie wiąże dyrektora. Należy pamiętać, że za te godziny przysługuje nauczycielowi specjalne wynagrodzenie. Zgodnie z art. 35 ust. 3 Karty Nauczyciela wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za godziny doraźnych zastępstw wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. Wysokość tego wynagrodzenia określa w regulaminie wynagradzania nauczycieli rada gminy (art. 35 ust. 6 pkt 2 Karty Nauczyciela). Karolina Król-Komarnicka specjalistka prawa pracy

Podstawa prawna: Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: DzU 2006 nr 97, poz. 674 ze zm.).

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

FINANSE I MAJ¥TEK

Obsługa finansowo-księgowa przedszkola przez jednostkę zewnętrzną Finanse przedszkola mogą być prowadzone przez pracowników zatrudnionych bezpośrednio w przedszkolu, jak również przez jednostkę zewnętrzną powołaną przez organ prowadzący przedszkole – gminę. Jednostka ta przejmuje zadania powierzane głównemu księgowemu zatrudnionemu w przedszkolu: prowadzi rachunkowość przedszkola, nalicza wynagrodzenia pracowników przedszkola

oraz realizuje dyspozycje środkami pieniężnymi z rachunków bankowych przedszkola. Należy jednak podkreślić, że wszelkie decyzje dotyczące finansów przedszkola nadal są podejmowane przez dyrektora przedszkola, i to dyrektor decyduje o planowanych wydatkach przedszkola, realizacji budżetu oraz zatwierdza dokumenty finansowo-księgowe do wypłaty.

Współpracę przedszkola i jednostki obsługi ekonomiczno-administracyjnej przedszkola należy rozpocząć od podpisania porozumienia o współpracy. Anna Żyła główna księgowa jost Podstawa prawna: Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU 2009 nr 157, poz. 1240 ze zm.); Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: DzU 2004 nr 256, poz. 2572 ze zm.).

wzór

POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY zawarte w dniu ………………………………………… pomiędzy: I. Przedszkolem …………………………………………………………… z siedzibą ………………………………………………………, reprezentowanym przez dyrektora …………………………………………………………………………………………, na podstawie pełnomocnictwa nr ………, zwanym dalej „Przedszkolem”, oraz II. Zespołem Obsługi Ekonomiczno-Administracyjnej Przedszkoli z siedzibą ………………………………………………………………, reprezentowanym przez dyrektora …………………………………………………………, na podstawie pełnomocnictwa nr ………, zwanym dalej „Zespołem”. §1 Porozumieniem objęta zostaje, zgodnie z zakresem działania zawartym w statucie Zespołu, współpraca w zakresie obsługi finansowo-księgowej Przedszkola, a w szczególności: 1) przygotowywanie dla dyrektora Przedszkola materiałów niezbędnych do opracowania planu finansowego Przedszkola; 2) prowadzenie, zgodnie z ustawą o rachunkowości, ksiąg rachunkowych Przedszkola na podstawie zatwierdzonych przez dyrektora Przedszkola dowodów księgowych; 3) naliczanie wynagrodzeń, zasiłków i innych świadczeń należnych pracownikom zatrudnionym w Przedszkolu; 4) przygotowywanie wypłat świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych pracownikom oraz innym osobom objętym pomocą z funduszu Przedszkola; 5) prowadzenie obsługi rachunków bankowych Przedszkola; 6) dokonywanie płatności (przelewów) z rachunków bankowych Przedszkola na podstawie zatwierdzonych przez dyrektora Przedszkola dokumentów finansowo-księgowych; 7) prowadzenie obsługi kasowej Przedszkola, w tym wypłat wynagrodzeń i innych świadczeń pracownikom, przyjmowanie wpłat oraz dokonywanie innych dyspozycji kasowych zleconych przez dyrektora Przedszkola; 8) koordynowanie prac związanych z inwentaryzacją składników majątkowych Przedszkola; 9) sporządzanie sprawozdań budżetowych, finansowych, statystycznych Przedszkola; 10) pomoc w opracowywaniu regulaminów, instrukcji i innych regulacji wewnętrznych Przedszkola w zakresie objętym niniejszym porozumieniem; 11) udzielanie instruktażu i informacji pracownikom Przedszkola w zakresie zadań statutowych Zespołu.

13

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

§2 1. Czynności głównego księgowego Przedszkola wykonywać będzie wskazany pracownik Zespołu na podstawie pisemnego upoważnienia, zgodnie z przyjętymi w Zespole zasadami powierzania czynności pracownikom oraz zasadami powierzania czynności na czas zastępstwa nieobecnego pracownika. 2. Powierzenie obowiązków głównego księgowego Przedszkola stanowi Załącznik nr 1 do niniejszego porozumienia. §3 Porozumienie wchodzi w życie z dniem ………………………… i obowiązuje do czasu powierzenia Zespołowi zadań nałożonych przez organ powołujący Zespół. …………………………………………………

…………………………………………………

(podpis dyrektora zespołu)

(podpis dyrektora przedszkola)

wzór Załącznik nr 1 do Porozumienia o współpracy zawartego dnia .......................................

Powierzenie obowiązków i odpowiedzialności głównego księgowego przedszkola …………………………………………………* Zgodnie z art. 54 ust. 1 Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU 2009 nr 157, poz. 1240 ze zm.), od dnia ………………………………… powierzam Pani/Panu ………………………………………………… obowiązki i odpowiedzialność głównego księgowego Przedszkola ………………………………………… w zakresie: 1) prowadzenia ksiąg rachunkowych Przedszkola na podstawie dokumentów zatwierdzonych przez dyrektora Przedszkola, 2) dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym Przedszkola, 3) dokonywania wstępnej kontroli kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych Przedszkola, 4) wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi z rachunków bankowych Przedszkola wydanych przez dyrektora Przedszkola.

…………………………………………………



(data i podpis dyrektora zespołu)

Oświadczam, że powyższe obowiązki przyjmuję. ………………………………………………… (data i podpis pracownika przyjmującego obowiązki)

* Uwaga! Zakres obowiązków może być większy. Można szczegółowo wymienić wszystkie czynności, jakie będzie wykonywać osoba, której zostaną powierzone obowiązki głównego księgowego przedszkola.

Żywienie w przedszkolu Gotowe jadłospisy i receptury ZAMÓW do bezpłatnego testu  tel. (22) 244 84 00  e-mail: [email protected]

14

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

PLACÓWKI NIEPUBLICZNE

Kodeks postępowania administracyjnego w przedszkolu niepublicznym Przedszkole niepubliczne to instytucja utworzona prawnie, której działalność regulują przepisy, jednak nie jest ono jednostką publiczną. Zatem jako takie nie jest w pełni zobowiązane do stosowania kodeksu postępowania administracyjnego. Zastosowanie norm określonych w kodeksie postępowania administracyjnego obowiązuje dyrektora przy podejmowaniu decyzji administracyjnych oraz przy postępowaniu w sprawie skarg i wniosków.

Akt nadania stopnia nauczyciela kontraktowego Jedynym postępowaniem, które kończy się decyzją administracyjną w przedszkolu niepublicznym, jest akt nadania stopnia nauczyciela kontraktowego – wynika to bezpośrednio z Karty Nauczyciela (art. 9b ust. 4 pkt 1). Nauczyciele niepublicznych placówek mają prawo do zdobywania kolejnych stopni awansu. Stopień nauczyciela kontraktowego może zdobyć nauczyciel rozpoczynający pracę. Procedura administracyjna, zgodna z kodeksem postępowania administracyjnego, rozpoczyna się z chwilą wpłynięcia wniosku nauczyciela o postępowanie kwalifikacyjne, a kończy się decyzją o przyznaniu lub odmowie przyznania tego stopnia. Dyrektor przedszkola niepublicznego nie podejmuje innych decyzji administracyjnych. Pozostałe kwestie są regulowane przez prawo oświatowe oraz umowy cywilnoprawne.

Postępowanie w sprawach skarg i wniosków W art. 2 kodeksu postępowania administracyjnego stwierdza się, że postępowanie w sprawach skarg i wniosków (Dział VIII) dotyczy też organów organizacji społecznych, a do takich należy przedszkole niepubliczne.

W regulaminie postępowania w sprawach skarg i wniosków należy określić tryb postępowania, a w szczególności: • miejsce przyjmowania i rejestrowania skarg i wniosków, • kompetencje poszczególnych pracowników w przyjętej procedurze rozpatrywania skarg i wniosków, • obieg dokumentów, • terminy rozpatrywania złożonych skarg i wniosków, • kontrolę wewnętrzną. Założony rejestr skarg powinien zawierać m.in. datę wpływu, rejestracji, planowany termin załatwienia oraz datę załatwienia skargi lub wniosku, dane osoby lub instytucji wnoszącej i informację o tym, czego dotyczy problem, oraz informację o sposobie załatwienia sprawy. Rejestrem zajmuje się pracownik sekretariatu lub sam dyrektor. Dokumentacja dotycząca skarg i wniosków powinna być przechowywana przez 5 lat. Przechowujemy m.in.: oryginał skargi/wniosku, odpowiedź do wnoszącego, w której został powiadomiony o sposobie rozstrzygnięcia sprawy, wraz z urzędowo potwierdzonym jej wysłaniem oraz inne informacje, jeżeli sprawa tego wymaga.

Ustawowe terminy W sprawach skarg i wniosków należy stosować zasady określone w kodeksie, w tym załatwiać sprawę bez zbędnej zwłoki, jeżeli sprawa nie wymaga zbierania dodatkowych informacji czy opinii. W przypadku rozpatrywania skarg i wniosków warto jednak dbać o inne ustawowe terminy związane z procedurą postępowania. Terminy są następujące: • do 14 dni, gdy skargę wnosi poseł na sejm, senator lub radny; • do miesiąca, gdy potrzebne jest postępowanie wyjaśniające (dodatkowe informacje czy opinie); 15

• do 2 miesięcy, gdy sprawa jest szczególnie skomplikowana – należy wtedy pod koniec pierwszego miesiąca od terminu wpłynięcia dokumentu poinformować stronę o przyczynach opóźnienia i ustalić nowy termin załatwienia sprawy. W kodeksie postępowania administracyjnego jednoznacznie określono sposób liczenia ustawowych terminów. W wielu innych sprawach związanych z zarządzaniem przedszkolem niepublicznym jest to ważne, dlatego warto korzystać z definicji określonych w ustawie, np.: • jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu (art. 57 § 1); • terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu (art. 57 § 2); • terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca (art. 57 § 3); • jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni (art. 57 § 4). Andrzej Pery

Podstawa prawna: Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: DzU 2000 nr 98, poz. 1071 ze zm.); Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: DzU 2006 nr 97, poz. 674 ze zm.).

Nr 1 (85)

STYCZEŃ 2012

ORZECZNICTWO

PYTANIA I ODPOWIEDZI

Spełnienie wymagań na stopień nauczyciela kontraktowego

Jakie okresy należy wliczać do stażu pracy?

Nauczyciel złożył wniosek o nadanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego 15 lipca 2010 r. Natomiast 31 sierpnia 2010 r. jego stosunek pracy zakończył się (umowa była podpisana na czas określony). Dyrektor nie podpisał z nauczycielem kolejnej umowy o pracę, przy czym jego wniosek do 31 sierpnia 2010 r. nie został rozpoznany, a 31 sierpnia dyrektor stwierdził, że po tym dniu nie ma podstaw do prowadzenia postępowania z uwagi na brak spełnienia warunku zatrudnienia na stanowisku nauczyciela. Dyrektor umorzył zatem postępowanie administracyjne. Decyzję dyrektora podtrzymał burmistrz.

Pytanie: Czy do stażu pracy wymaganego do obliczenia wymiaru urlopu wypoczynkowego należy wliczyć okres stażu absolwenckiego organizowanego przez powiatowy urząd pracy? Czy okres ten zalicza się do okresu stażu uprawniającego do dodatku stażowego?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 4 listopada 2011 r. (sygn. akt III SA/Łd 868/11) uchylił te dwie decyzje i stwierdził m.in., że dokonana interpretacja przepisów była błędna. Istotnie, złożenie wniosku 15 lipca 2010 r. upoważniało organ do jego rozpoznania zgodnie z przepisami prawa do 31 grudnia 2010 r. Jednak w przypadku gdyby nauczyciel złożył wniosek w terminie do 30 czerwca 2010 r., istniałby obowiązek rozpoznania go do 31 sierpnia 2010 r. Skutkowałoby to koniecznością dopełnienia wszystkich formalności, w tym zwołania komisji kwalifikacyjnej w okresie wakacyjnym. Tym samym argumentacja organu odwoławczego w odpowiedzi na skargę, że okres wakacyjny utrudniał zwołanie komisji kwalifikacyjnej, jest przejawem

Odpowiedź: Okresy pobierania zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych zalicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Okresów pobierania zasiłku i stypendium nie wlicza się jednak do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego oraz do zwiększenia dodatku stażowego. Wynika to z art. 79 Ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU 2008 nr 69, poz. 415 ze zm.). Andrzej Pery

bardzo formalistycznego podejścia do sprawy, zwłaszcza że organ wiedział, iż 31 sierpnia 2010 r. stosunek pracy ze skarżącym zostanie rozwiązany. Miłosz Bugiel specjalista prawa administracyjnego

W KOLEJNYCH NUMERACH • Oddział integracyjny w przedszkolu ogólnodostępnym • Jak pracować z pięciolatkami? • Rodzic jako partner procesu wychowawczo-edukacyjnego • Niewykorzystany urlop wypoczynkowy • Zadania dyrektora jako kierownika jednostki budżetowej

Wydawca: Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z o.o. Wola Plaza, ul. Młynarska 8/12 01-194 Warszawa tel. (22) 244 84 00, faks (22) 244 84 10 e-mail: [email protected] www.raabe.com.pl Rejestr przedsiębiorców: KRS 0000118704 (Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy KRS) REGON: 011864960 NIP: 526-13-49-514 Kapitał zakładowy: 50 000 zł Zamówienia i prenumerata: tel. (22) 244 84 00, faks (22) 244 84 10 e-mail: [email protected] Redakcja: Redaktor prowadzący: Andrzej Pery Kierownik projektu: Renata Grochowska-Siudaj Sekretarz redakcji: Daria Loska Projekt graficzny: Andrzej Chojecki Skład: Graphics & Design Studio Marcin Ziółkowski Nakład: 1500 egz. © Copyright by Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z o.o., Warszawa 2005

Konsultacje specjalistów! Nasi specjaliści w dziedzinie prawa oświatowego udzielają Państwu porad telefonicznych dwa razy w tygodniu: w poniedziałki i środy w godzinach: 9.00–14.00. Zachęcamy do korzystania z konsultacji pod numerem: (22) 244 84 90. Uwaga! Ze względu na przerwę świąteczną ostatni dyżur w 2011 r. odbędzie się 21 grudnia. Na pierwszy dyżur w 2012 r. zapraszamy 2 stycznia.

16

Uwaga! Wszelkie prawa zastrze¿one. ¯adna częœæ publikacji nie mo¿e byæ kopiowana ani rozpowszechniana w jakiejkolwiek postaci bez zgody wydawcy, gdy¿ stanowi to naruszenie Ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialnoœci za skutki decyzji podjętych na podstawie artykułów zamieszczonych w publikacji.