www.mistia.pl

2 (39)2013 kwiecień ISSN 1731-5204

w numerze: Perspektywa finansowa 2014-2020

9-11

Prezentujemy „Mądre Gminy 2012” i Wykładowcę Roku

12

Str. 6

1-6

Nowe forum w MISTiA

7

O polityce społecznej na konferencji

7

Międzynarodowe projekty Cyfrowa Małopolska

słowo od wydawcy: Szanowni Państwo, Nadchodzi wreszcie upragniona wiosna. Wszyscy już chyba są zmęczeni chłodem, śniegiem i błotem. Wraz z nadejściem wiosny i wydłużaniem się dnia – zwiększa się też poziom optymizmu. Budzi się radość i nadzieja na lepszy czas. Temat przewodni niniejszego numeru „MISTiA na Szlaku” także koresponduje z tym optymistycznym nastrojem. Dotyczy on bowiem planów związanych z nowym okresem programowania. Choć ciągle jeszcze nie wszystko jest ostatecznie zadecydowane, dużo już jednak wiadomo. Wielkość środków, zasady ich podziału, kluczowe projekty i ich relacja z planem rozwoju Regionu Małopolski – to tylko niektóre z zagadnień, o jakich piszemy na naszych łamach. Doceniając wagę tych spraw, zdecydowaliśmy się na dokonanie kilku istotnych zmian w makiecie naszego kwartalnika. Tym razem nie zamieszczamy tradycyjnej rubryki „Wspólne sprawy Małopolski”, w której zwykle zabierał głos Pan Wojewoda i Pan Marszałek. Zrezygnowaliśmy także z rubryki „Okiem eksperta”. Wszystko to dlatego, by więcej miejsca poświęcić na zagadnienia dotyczące tematu przewodniego: nowego okresu programowania. Zachęcam państwa także do zapoznania się artykułem Pani Pełnomocnik Wojewody Małopolskiego ds. cyfryzacji. W artykule tym mowa jest o niezwykle istotnej zmianie, jaka właśnie weszła w fazę realizacji w naszym regionie. Jest nią wprowadzenie telewizji cyfrowej i sukcesywne wyłączanie nadajników analogowych. Większość z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, jak wielki jest to skok jakościowy i jak radykalnie odmieni nasze dotychczasowe pojmowanie, czym jest telewizja. Czekają więc nas duże zmiany i wszystko wskazuje na to, że będą to zmiany na lepsze. Wiosenny optymizm jest więc uzasadniony.

Janusz Olesiński Dyrektor FRDL MISTiA

Minister Rozwoju Regionalnego przedstawia

Fundusze unijne 2014-2020 Z budżetu unijnego na lata 2007-2013 rozdzieliliśmy już ponad 240 mld zł. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego wspólnie m.in. z samorządami, przygotowuje obecnie system wdrażania kolejnego budżetu UE, tak by �inansowane z niego inwestycje można było rozpocząć w 2014 roku.

Wpływ polityki spójności na rozwój społeczno-gospodarczy Polski, z roku na rok jest coraz bardziej wyraźny i jednoznacznie pozytywny. W pierwszych latach naszego członkostwa w UE był jeszcze stosunkowo niewielki, z uwagi na mniejszą skalę napływu funduszy europejskich. Jednak już od 2009 roku oddziałują one w istotnym stopniu na wzrost gospodarczy, aktywność inwestycyjną i rynek pracy. W dużej mierze przyczyniły się do złagodzenia ówczesnego spowolnienia tempa rozwoju. Gdy cała Europa pogrążona była w recesji, my mieliśmy prawie 2 proc. wzrostu PKB. Z tego blisko połowę zawdzięczaliśmy mądremu i sprawnemu wykorzystywaniu funduszy UE. W latach 2010-2012 dzięki funduszom tempo wzrostu PKB było wyższe średnio o ok. 0,7 pkt. proc. Podobny wpływ utrzyma się do końca 2015 r. Przez najbliższe lata polska gos-podarka będzie nadal zasilana kwotą ponad 50 miliardów zł rocznie w ramach obecnej perspektywy. Liczymy też, że finansowanie nowych programów będziemy mogli uruchomić w 2014 roku. Dzięki funduszom unijnym zmniejsza się dystans dzielący Polskę od wysoko rozwiniętych gospodarek UE. W 2011 r. różnica w poziomie PKB Polski na 1 mieszkańca w stosunku do UE-27 była dzięki funduszom mniejsza o ok. 3,4 pp., a w 2015 r. ma być mniejsza na-

wet o 4,8 pp., co oznacza, że Polska ma szansę osiągnąć poziom PKB per capita wynoszący około 69 proc. średniej unijnej. Przypomnę, że gdy wchodziliśmy do Unii wskaźnik ten wynosił 49 proc. Polityka spójności nie jest grą o sumie zerowej. Unijni płatnicy netto nie ponoszą wyłącznie wydatków, nie otrzymując nic w zamian. Z naszych badań jasno wynika, że każde euro zainwestowane w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech, przynosi krajom „starej” Unii (UE 15) 61 centów w postaci dodatkowego eksportu. Łączna wartość ich korzyści w okresie 2004-2015 wyniesie niemal 75 mld euro. W dyskusji o przyszłości polityki spójności były to mocne argumenty za tym, by wszystkie kraje członkowskie uznały ją za politykę rozwojową. Najbliższe lata będą dla Unii Europejskiej niezwykle trudne. Konieczny jest powrót na ścieżkę wzrostu gospodarczego. Konkurencja globalna wymaga ciągłych inwestycji w innowacyjność gospodarki. Bez mądrej polityki inwestycyjnej dla całej Unii trudno będzie przezwyciężyć kryzys. A jeżeli Europa, zgodnie z przyjętą przez siebie strategią, chce być konkurencyjna dla innych obszarów wzrostu na świecie, to nie osiągnie tego bez polityki spójności, rozumianej właśnie jako polityka rozwojowa.

 2

Na lutowym spotkaniu Rady Europejskiej dotyczącym budżetu, przywódcy państw UE porozumieli się co do wielkości Wieloletnich Ram Finansowych 2014-2020. Dla Polski jest to pozytywne rozstrzygnięcie. Widzimy też, że nasze argumenty prezentujące politykę spójności jako jedno z podstawowych narzędzi UE do walki z kryzysem gospodarczym, ale i długofalowego budowania integracji i konkurencyjności europejskiej, są coraz szerzej rozumiane. Zostało to m.in. odzwierciedlone w kilku ważnych zasadach finansowych dla przyszłego budżetu, przede wszystkim odpowiedniej wielkości poziomów dofinansowania oraz kwalifikowalności VAT. Aktualnie w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego pracujemy nad przygotowaniem polskich dokumentów, które określą w co, przez kogo i jak fundusze europejskie będą inwestowane. Mamy za sobą ogromny, ponad 8-letni bagaż doświadczeń, który powinien pomóc w podjęciu właściwych decyzji. Propozycje dotyczące m.in. celów i obszarów geograficznych Polski, których wsparcie jest szczególnie istotne dla rozwoju naszego kraju, podziału odpowiedzialności za zarządzanie funduszami pomiędzy władze krajowe i regionalne oraz zarys systemu wdrażania zawierają przyjęte w styczniu przez rząd Założenia Umowy Partnerstwa. Dały one podstawę do rozpoczęcia prac nad programami operacyjnymi na lata 2014-2020 oraz przygotowaniem projektu Umowy Partnerstwa, która będzie swoistym kontraktem pomiędzy Polską a Komisją Europejską. Pokażemy w nim, w jaki sposób chcemy zainwestować fundusze unijne. Cele dla nowych wieloletnich ram finansowych Unii Europejskiej wyznacza unijna strategia na rzecz wzrostu i zatrudnienia, Europa 2020. Nowa polityka spójności, podobnie jak wszystkie inne polityki unijne, będzie z nią w sposób bezpośredni powiązana. Zostało to między innymi odzwierciedlone w zakresie tematycznym funduszy polityki spójności. Komisja Europejska będzie wymagać, aby duża część środków unijnych została przeznaczona na inwestycje w innowacje i B+R, trwałe powiązanie nauki z biznesem na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, na 2

gospodarkę niskoemisyjną oraz na włączenie społeczne i walkę z ubóstwem. Dzięki temu wsparcie zostanie skoncentrowane na inwestycjach wspierających zrównoważony wzrost. Wyzwania, które stoją w najbliższych latach przed Polską, to m.in. zwiększenie wskaźnika zatrudnienia i budowa gospodarki opartej na wiedzy – co oznaczać będzie m.in. zwiększenie inwestycji w naukę, rozwój umiejętności, dostosowanie edukacji do potrzeb rynku pracy – oraz zmniejszanie różnic w rozwoju różnych obszarów naszego kraju, np. poprzez dokończenie budowy podstawowej sieci transportowej – drogowej i kolejowej, a także inwestycje w efektywność energetyczną. Pieniądze unijne będą inwestowane przede wszystkim w trzy obszary, wskazane jako kluczowe w Strategii Rozwoju Kraju 2020. Są to: zwiększenie konkurencyjności gospodarki (najwięcej środków zostanie przeznaczonych na ten cel), poprawa spójności społecznej i terytorialnej oraz sprawne i efektywne państwo. Fundusze unijne będą wdrażane za pomocą ośmiu programów zarządzanych z poziomu kraju. Dwóch przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi i sześciu przez MRR, w tym jednego programu ponadregionalnego, obejmującego województwa Polski Wschodniej. Realizować będziemy także programy w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Do tego, podobnie jak obecnie, szesnaście programów regionalnych zarządzanych będzie przez samorządy województw. Administracja samorządowa z jednej strony została włączona w zarządzanie programami operacyjnymi, a drugiej strony jest beneficjentem unijnej pomocy. To pokazuje, że samorząd jest nieodzownym partnerem w działaniach na rzecz

skutecznego i efektywnego inwestowania funduszy europejskich, a jego udział jest decydujący dla sukcesu, z jakim jest realizowana w Polsce polityka spójności. W przyszłej perspektywie finansowej UE nastąpi dalsza decentralizacja zarządzania środkami europejskimi. Rola samorządów znacząco wzrośnie. Zwiększy się także ich odpowiedzialność za politykę rozwoju w Polsce, gdyż regiony będą dysponować większą kwotą funduszy niż obecnie. Nowością będzie to, że programy regionalne będą dwufunduszowe, co oznacza, że z ich środków będzie można finansować zarówno „projekty miękkie” (np. szkolenia) oraz twarde inwestycje w infrastrukturę. Nastąpi wzrost udziału środków funduszy strukturalnych – Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego – zarządzanych na poziomie regionalnym z ok. 37 proc. do prawie 60 proc. Cieszy fakt, że wiele samorządów już teraz planuje inwestycje, na które będą chciały pozyskać pieniądze z nowego budżetu Unii Europejskiej. Zdobyte dotąd doświadczenie może im tylko w tym pomóc. Budżet unijny na lata 2014-2020 będzie prawdopodobnie ostatnim tak hojnym dla Polski. Decyzje o sposobie podziału funduszy europejskich będą miały kluczowe znaczenie dla rozwoju naszego kraju. Dlatego też, tak istotne staje się takie zaprogramowanie działań finansowanych z polityki spójności oraz pozostałych polityk, aby jeszcze skuteczniej wspierały procesy rozwojowe.

Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego

Polska Pięknieje.

Konkurs: 7 cudów Funduszy Europejskich. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego po raz szósty ogłosiło konkurs na najlepsze projekty dofinansowane ze środków unijnych. Jego celem jest wyłonienie i nagrodzenie najlepszych przedsięwzięć dotyczących rozwoju turystyki, infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz rewitalizacji, współfinansowanych z Funduszy Europejskich. Spośród 311 zgłoszeń, nominowano 21 inwestycji. Wśród nominowanych znajdują się cztery obiekty leżące na terenie województwa małopolskiego. 7 nowych cudów Funduszy Europejskich wybierze Kapituła Konkursu oraz Internauci. Głosować można do końca kwietnia 2013 r. za pomocą strony www. polskapieknieje.gov.pl

MISTiA na Szlaku • 2/2013

Perspektywa finansowa 2014-2020 Będę zabiegał o każde euro dla Małopolski Małopolska stoi przed szansą na dokończenie wielkiej modernizacji, która sprawi, że region będzie atrakcyjniejszy do inwestowania, zamieszkania, podejmowania pracy, wypoczynku. Pomogą nam w tym m.in. unijne fundusze na lata 2014-2020. W sprawie ich wykorzystania będziemy mieli jako samorząd więcej do powiedzenia, gdyż zwiększy się pula środków przeznaczonych na regionalne programy operacyjne.

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przedstawiło propozycję podziału środków UE między województwa w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020. Małopolska miałaby otrzymać 2, 39 mld euro. To kwota ok. pół miliarda euro wyższa niż środki dla Małopolski na lata 2007-2013. Kwoty przeznaczone dla poszczególnych województw zostały policzone według tzw. metody berlińskiej. To dla Małopolski korzystniejszy sposób niż algorytm zastosowany w latach 2007-2013 oraz 2004-2006. Wówczas 80 proc. środków było dzielone na podstawie liczby ludności, 10 proc. zależało od poziomu PKB w przeliczeniu na głowę mieszkańca regionu, a 10 proc. w oparciu o stopę bezrobocia, ale z tej części korzystały tylko regiony o skrajnie wysokim poziomie bezrobocia, dlatego Małopolska na tym traciła. Na czym polega metoda berlińska, o której zrobiło się głośno w mediach? Ponad 99 proc. puli jest dzielone na podstawie liczby ludności regionów oraz wielkości luki pomiędzy PKB na głowę mieszkańca województwa a PKB w przeliczeniu na głowę wszystkich 27 państw UE. Nic nie jest jeszcze przesądzone, ale cieszy mnie początek dyskusji o sposobie podziału środków na regionalne programy operacyjne. Jestem świadom, że niektórym regionom nie podoba się taki podział pieniędzy, ale zmierzam bronić tego, co udało się nam osiągnąć.

Źródło: materiały MRR. Kwoty dla perspektywy 2007-2013 uwzględniają przypadającą na region alokację komponentu regionalnego POKL.

Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego

Przyglądając się statystykom warto dodać, że o ile pod względem nominalnej puli środków przeznaczonych dla województw znajdujemy się na drugiej pozycji w Polsce, to przeliczając te pieniądze na głowę mieszkańca jesteśmy dopiero na ósmym miejscu, czyli w połowie stawki. Choć w perspektywie 2007-2013 byliśmy w takim ujęciu na szarym końcu, to uzyskany na tym etapie wynik dopinguje do dalszych starań. Dla mnie, jako marszałka, punktem wyjścia do myślenia o przygotowaniu nowego regionalnego programu operacyjnego jest Strategia Rozwoju Województwa oraz pakiet programów strategicznych do roku 2020. Dobiegają końca prace nad pierwszą wersją tych programów, a z początkiem kwietnia trafiły one do konsultacji społecznych. Będzie to ważny element dyskusji, z udziałem wielu środowisk, o najważniejszych przedsięwzięciach dla rozwoju regionu. Powinniśmy unijne środki wykorzystać na dokończenie wielkiej modernizacji Małopolski i usunięcie najważniejszych barier w rozwoju regionu. Zamierzamy wesprzeć przedsiębiorców, bo oni tworzą nowe miejsca pracy; inwestować w innowacyjność i rozwój działalności badawczo-rozwojowej, poprawić współpracę nauki z biznesem, aby wyniki prac badawczych nie leżały na półkach, ale były wdrażane przez przedsiębiorców. Konieczne jest dokończenie przebudowy układu komunikacyjnego, w tym lepsze połącznie Małopolski z siecią dróg krajowych i autostrad. Musimy zadbać o poprawę warunków życia, do czego przyczyni się m.in. ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, budowa spalarni odpadów, inwestowanie w odnawialne źródła energii. Nie poprzestaniemy na obronie tego, co nam przypadnie w ramach regionalnego programu operacyjnego, ale będziemy zabiegać o większe środki dla Małopolski. Zgodnie z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego i założeniami Umowy Partnerstwa tereny przygraniczne są jednym z pięciu obszarów strategicznej interwencji państwa, które zostaną objęte szczególnym wsparciem. Równie silny akcent położono w tych dokumentach na wzmacnianie miast, zarówno metropolii, jak i centrów subregionów. Stwarza to szansę na dodatkowe środki dla nas. Będziemy zabiegać o pieniądze na duże projekty inwestycyjne w Małopolsce z krajowych programów operacyjnych i z budżetu państwa. Bardzo ważne będzie wynegocjowanie z rządem jak najkorzystniejszych zapisów w kontrakcie terytorialnym. Zostaną w nim zapisane najważniejsze przedsięwzięcia, z punktu widzenia rządu i województwa, podejmowane w regionie.

MISTiA na Szlaku • 2/2013

3

Perspektywa finansowa 2014-2020 Ludzie to największy kapitał regionu

Cieszę się, że wzrośnie rola regionów w zarządzaniu funduszami unijnymi. Aż 75 proc. środków Europejskiego Funduszu Społecznego przeznaczonych dla Polski w latach 2014-2020 będzie rozdysponowywane z poziomu regionów, co oznacza odwrócenie proporcji w stosunku do lat 2007-2013. Decentralizacja w zarządzaniu środkami unijnymi pokazuje, że rząd uważa, że władze regionów potrafią dobrze gospodarować tymi środkami. W pracach nad regionalnym programem operacyjnym na lata 2014-2020 bardzo pomocne będą dla nas wnioski z nowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego (PZPWM), nad którym kończymy prace oraz pakietu programów strategicznych do 2020 r. Ważnym elementem uporządkowania przestrzeni województwa jest stworzenie dobrego układu komunikacyjnego. W ramach prac nad PZPWM przygotowujemy koncepcje przestrzenne dróg w regionie. Teraz dojazd do Krakowa i wielu innych miast jest barierą w dostępie do edukacji i rynku pracy. Dlatego musimy dokończyć budowę obwodnic najważniejszych miast, zadbać o to, by mieszkańcy regionu mogli korzystać z autostrady A4 dzięki odpowiedniej liczbie zjazdów z tej trasy. Istotne jest także zbudowanie Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej w połączeniu z systemem parkingów w systemie „parkuj i jedź”. W nowej perspektywie programowej musimy inaczej spojrzeć na rozwój regionu. Regionalny program operacyjny będzie dwufunduszowy – czyli realizowany z środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). W dużym uproszczeniu oznacza to, że inwestycje w infrastrukturę i w ludzi powinny się wzajemnie uzupełniać. Cieszy mnie, że będziemy

Roman Ciepiela Wicemarszałek Województwa Małopolskiego

mieli do wykorzystania w Małopolsce więcej środków z EFS. Ludzie są największym kapitałem regionu. W programie Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy, składającym się na pakiet 10 programów strategicznych do roku 2020, zapisaliśmy szereg przedsięwzięć, które pomogą poprawić system edukacji, lepiej zaplanować karierę zawodową i będą wspierać zatrudnienie. Dla rozwoju gospodarczego istotna będzie poprawa i dostosowanie do potrzeb rynku pracy systemu kształcenia oraz zdobywania i potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Musimy postawić na wspieranie talentów (m.in. poprzez system stypendiów), a także na rozwijanie kompetencji kluczowych już od pierwszych lat edukacji. Z drugiej strony chcemy wspierać osoby starsze, aby kształciły się, w razie potrzeby zmieniały zawód, aby jak najdłużej pozostawały aktywne na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy. System bonów szkoleniowych pozwoli podnosić kwalifikacje pracowników. Wśród nowatorskich rozwiązań przewidujemy stworzenie Małopolskiego Centrum Nauki, Eksperymentów i Zabawy. Wykorzystane zostaną w nim m.in. nowatorskie metody nauczania nauk ścisłych i przyrodniczych, zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Może wśród młodych ludzi odwiedzających centrum znajdzie się geniusz na miarę Kopernika.

Musimy racjonalnie wydawać środki unijne

Unijne fundusze pozwoliły nam między innymi na modernizację i zbudowanie w Małopolsce wielu dróg, budowę i lepsze wyposażenie szpitali, stworzenie laboratoriów na potrzeby uczelni, odnowienie centrów miast i wsi, poprawę komfortu życia mieszkańców regionu – choćby poprzez budowę systemu wodociągów i kanalizacji. Jako członek Zarządu Województwa Małopolskiego odpowiadający za wdrażanie Małopolskiego RPO, PROW oraz Programu Zrównoważonego Rozwoju Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich muszę wyciągnąć wnioski z realizacji programów unijnych w latach 2007-2013. Powinniśmy stworzyć taki system, który w kolejnej perspektywie programowej zapewni bardziej efektywne wykorzystanie funduszy unijnych w Małopolsce. Przyglądając się inwestycjom w obiekty edukacyjne czy sportowe, infrastrukturę wodociągową czy oczyszczalnie ścieków zauważam, że niektóre z nich okazały się bardzo drogie w utrzymaniu, albo służą niewielkiej liczbie mieszkańców. W kolejnej perspektywie musimy myśleć o inwestycjach, które z jednej strony będą przyczyniać się do rozwoju lokalnego, poprawiać jakość życia, a z drugiej strony nie będą powodować nadmiernych bieżących obciążeń dla budżetów samorządów. 4

Stanisław Sorys Członek Zarządu Województwa Małopolskiego

W planowaniu i realizowaniu inwestycji z funduszy unijnych bardzo potrzebne jest nam także lepsze współdziałanie. Deficyt tej współpracy widać w obecnym okresie programowania, kiedy rzadko dochodziło do realizacji projektów partnerskich. Dlatego, aby zachęcić lokalne społeczności do współdziałania, tworzymy Subregionalny Program Rozwoju 2014-2020 (SPR) dla pięciu obszarów funkcjonalnych województwa (Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, Małopolski Zachodniej oraz subregionów: tarnowskiego, sądeckiego i podhalańskiego). Część środków z przyszłego regionalnego programu opera-

MISTiA na Szlaku • 2/2013

 5

Perspektywa finansowa 2014-2020 cyjnego trafi do beneficjentów poprzez pakiety subregionalne. W ramach SPR będą realizowane projekty i programy wspólne lub uzgodnione przez partnerów lokalnych. Konsultowanie projektu SPR oraz opracowywanie i uzgadnianie wstępnego wykazu przedsięwzięć subregionalnych będzie się odbywać w ramach Forów Subregionalnych z udziałem wszystkich środowisk kluczowych dla rozwoju każdego z subregionów oraz przedstawicieli samorządu województwa. Dobiega końca proces ustalania składu pięciu forów subregionalnych. Ich pierwsze posiedzenia odbędą się jeszcze wiosną. Podczas tych

spotkań będziemy dyskutować m.in. o wynikach ubiegłorocznego naboru przedsięwzięć do Banku Projektów Regionalnych. Wszystkie z nich zostały uważnie przedyskutowane przez zarząd województwa i wraz z pracami nad nowym programem operacyjnym przychodzi czas, żeby o tych pomysłach rozmawiać na Forach Subregionalnych. Jestem pewien, że ta partnerska formuła wykuwania projektów przyczyni się do większego zaangażowania i współpracy lokalnych środowisk na rzecz przygotowania wspólnych przedsięwzięć ważnych dla rozwoju lokalnego.

Nowa perspektywa �inansowa: łatwiej nie będzie

Trwający obecnie okres programowania powoli dobiega końca. W programach regionalnych i komponencie regionalnym POKL organizowane są obecnie ostatnie konkursy, poziom kontraktacji sięga blisko 90%, wartość wydatków również szybko podnosi się (na przykład w MRPO w kwietniu suma poświadczonych do KE wydatków może osiągnąć już 5 miliardów złotych). Dzięki dużej aktywności beneficjentów projekty są sprawnie realizowane, możemy cieszyć się dobrym tempem wykorzystania środków i ze spokojem pracować w tym obszarze. Oczywiście nie brakuje nam trudności, błędów przy prowadzeniu projektów i problemów do rozwiązania, jednak nie stanowią one zagrożenia dla strategicznych celów i nie przysłaniają ogólnie pozytywnej oceny obecnej sytuacji. Potwierdzeniem tego jest zwiększona rola samorządów województw w zarządzaniu pieniędzmi europejskimi w zbliżającym się okresie 2014-2020. Decyzja Minister Rozwoju Regionalnego, usankcjonowana już przez Radę Ministrów poprzez przyjęcie założeń do Umowy Partnerstwa, zgodnie z którą regiony będą odpowiadać za większą niż obecnie część środków oznacza, że zapracowaliśmy na opinię solidnego partnera, któremu można powierzyć jeszcze większą odpowiedzialność. Większa ilość pieniędzy na poziomie regionalnym to jednak nie tylko powód do zadowolenia, ale przede wszystkim zobowiązanie do intensywnej pracy, która musi odbywać się w ścisłym kontakcie z administracją rządową i w bardzo otwartej dyskusji z wszystkimi partnerami w regionie. Dlaczego? Oto kilka podstawowych zasad, które bardzo wpłyną na to, jak będzie wyglądał nowy regionalny program operacyjny i jego wykorzystanie:

Koncentracja

Logika okresu 2014-2020 opiera się nad silnej koncentracji na osiąganiu zawężonej grupy celów. W swoim artykule zamieszczonym w tym wydaniu Biuletynu pani minister Elżbieta Bieńkowska wskazała na Strategię UE 2020 jako podstawowy dokument, który przesądza o tym, jak będzie wyglądała nowa perspektywa Polityki Spójności. Myli się ten, kto sądzi, że będzie tak, jak już czasem bywało, czyli że realne działania i możliwości znacznie rozszerzały to, co zapisano w strategiach. Porządek i cele Strategii UE2020 są bardzo bezpośrednio przeniesione na prawne podstawy przyszłego wsparcia – nowe rozporządzenie ogólne, rozporządzenia dla poszczególnych funduszy, rozporządzenie finansowe. W stosunku do perspektywy 2007-2013 zawężone są możliwe obszary wsparcia, a także ustalone są minimalne poziomy wydatków na cele najbardziej pożądane przez KE, w tym przede wszystkim wymagane jest przeznaczenie co najmniej 50% pieniędzy na innowacje, przedsiębiorczość, społeczeństwo informacyjne oraz gospodarkę niskoemisyjną. Oznacza to mniej pie-

Jakub Szymański Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego

niędzy na transport czy podstawową infrastrukturę społeczną (np. w ochronie zdrowia czy edukacji), bardzo zawężone będzie wsparcie dla kultury czy turystyki.

Koordynacja

Oczekiwane wobec Polski efekty wykorzystania pieniędzy z nowego okresu będą na wstępie dokładnie określone i przyjęte – po uzgodnieniach z KE – przez polski rząd jako zobowiązanie. Oznacza to, że realizacja ustalonych celów, precyzyjnie opisanych wskaźnikami, będzie wiązać się z rozłożeniem odpowiedzialności za każdy z nich. A zatem na etapie formułowania programów operacyjnych niezbędne będzie określenie, który program przyczyni się (i jakim stopniu) do osiągnięcia każdego z ogólnokrajowych celów. Przykładowo, jeśli zobowiążemy się jako kraj do zainstalowania urządzeń do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych o łącznej mocy 500 MW, to na etapie przygotowania programów trzeba będzie ustalić, które programy sfinansują niezbędne ku temu wydatki i w jakiej części, np. że poprzez krajowy program infrastrukturalny doprowadzimy do uruchomienia dużych instalacji o łącznej mocy 400 MW, a poprzez programy regionalne, finansujące małe instalacje w rozproszeniu zapewnimy pozostałe 100 MW. Ta potrzeba koordynacji spowoduje mniejszą swobodę w programowaniu wsparcia, niż miało to miejsce dotychczas. A zatem, paradoksalnie szczególnie na poziomie regionów, w związku z naszą zwiększoną rolą (mierzoną ilością powierzonych w zarządzanie pieniędzy) będziemy silniej koordynowani przez administrację centralną w zakresie stawianych celów i ukierunkowania wydatków.

Warunkowość

Każdy z przyjętych w programie operacyjnym celów będzie opisany wskaźnikami. Ich siła i znaczenie również będą większe, niż do tej pory, kiedy nieosiągnięty wskaźnik nie miał bezpośrednich konsekwencji dla programu. W nowym okresie wprowadzone zostaną nowe uregulowania nazwane zasadami warunkowości. W dużym skrócie można powiedzieć, że nieosiągnięcie celów zapisanych w programie, na dodatek w określonym czasie, będzie skutkować możliwością nałożenia korekt netto na program operacyjny oraz nieuzyskaniem środków z rezerwy wykonania. Rezerwa ta rozdzielana będzie w 2019 roku na

MISTiA na Szlaku • 2/2013

 6 5

podstawie wyników osiągniętych do roku 2018, a punktem odniesienia będą właśnie wskaźniki realizacji celów przyjęte w programie. Co to oznacza dla przyszłych instytucji zarządzających i beneficjentów? Przede wszystkim konieczność bardzo dokładnego zaplanowania już na starcie tego, jak program będzie realizowany. Właściwie optymalnie byłoby wiedzieć, jakie projekty i kiedy uda się zrealizować, zanim jeszcze zakończona będzie praca nad programem. Jest to oczywiście niemożliwe, dlatego bardzo ważne jest przygotowanie wiarygodnych (mocno osadzonych w rzeczywistości) strategii postępowania dla wszystkich dziedzin, które będą objęte wsparciem. To właśnie wymaga otwartego dialogu z wszystkimi środowiskami w regionie – przyszłymi beneficjentami. Ci natomiast powinni odpowiedzialnie komunikować potrzeby i pomysły na projekty, których realizacja jest

możliwa i wiarygodna, zgodna z interesem społeczności regionalnej i lokalnej, wykonalna organizacyjnie i finansowo, szczególnie wobec rosnących w ostatnich latach wydatków bieżących przy spadających jednocześnie dochodach. Ważne też będzie odpowiednio wczesne rozpoczęcie przygotowywania projektów, zarówno tych inwestycyjnych, jak i „miękkich”. Nie będziemy bowiem w stanie zapewnić sobie komfortu swobodnego przesuwania terminów realizacji i możliwości wprowadzania istotnych zmian w projektach. Warto zatem już dziś przemyśleć, co faktycznie zamierzamy zrobić z udziałem środków europejskich oraz co jest osiągalne. Taka strategiczna analiza, a następnie wczesne rozpoczęcie przygotowania projektów mogą istotnie przyczynić się do sukcesu w wykorzystaniu środków w okresie 2014-2020. Wygramy, jeśli będziemy dobrze przygotowani!

Doroczny konkurs MISTiA rozstrzygnięty!

Mądra Gmina 2012

Instytut po raz czternasty wyróżnił małopolskie gminy, które najwięcej inwestują w podnoszenie kwali�ikacji swoich pracowników i rozwój zasobów ludzkich.

Laureaci Konkursu zostali wyłonieni w oparciu o kryterium uczestnictwa pracowników gminy, instytucji publicznych, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców z terenu danej gminy w organizowanych przez FRDL MISTiA szkoleniach i konferencjach. Przy wyborze zwycięzców brana jest także pod uwagę przynależność do działających przy Instytucie forów. – W 2012 roku zrealizowaliśmy 569 wydarzeń szkoleniowo-edukacyjnych adresowanych nie tylko do samorządów, lecz również małych i średnich przedsiębiorców oraz osób planujących założyć własny biznes. W szkoleniach tych wzięło udział ponad 14 000 osób. Z pewnością mogę stwierdzić, że nie ma drugiego podmiotu w Małopolsce, który edukowałby na taką skalę – mówił Anatol Władyka, Zastępca Dyrektora FRDL MISTiA. Ogłoszenie wyników konkursu „Mądra Gmina 2012” odbyło się 28 stycznia 2013 roku podczas spotkania Forum Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Małopolski.

Laureaci konkursu za rok 2012

Kategoria: gminy duże (liczące powyżej 15 000 mieszkańców) 1. Urząd Gminy Gdów 2. Urząd Gminy i Miasta Proszowice 3. Urząd Gminy i Miasta Miechów Kategoria: gminy średnie (liczące od 7500 do 15 000 mieszkańców) 1. Urząd Gminy Wielka Wieś 2. Urząd Gminy Zawoja 3. Urząd Miejski Sucha Beskidzka Kategoria: gminy małe (liczące poniżej 7500 mieszkańców) 1. Urząd Gminy Racławice 2. Urząd Gminy Polanka Wielka 3. Urząd Gminy Spytkowice (pow. nowotarski) – Cieszymy się z otrzymania tego wyróżnienia, tym bardziej, że jesteśmy jego laureatem już po raz trzeci. Aby móc sprawnie rozwiązywać coraz trudniejsze problemy naszych mieszkańców, nasi pracownicy muszą mieć wiedzę, a tę zdobywamy na szkoleniach organizowanych przez

MISTiA – podkreśliła Małgorzata Sadowniczek, Zastępca Wójta Gminy Racławice – zwycięzcy w kategorii gmin małych. Dyplom, statuetkę oraz promesę nagród włodarze zwycięskich gmin odebrali z rąk Jerzego Millera, Wojewody Małopolskiego oraz Janusza Olesińskiego, Dyrektora FRDL MISTiA. – Mądra gmina to gmina przyjazna dla swoich mieszkańców. Gmina, która dba o poziom inwestycji, o jakość obsługi tych, na rzecz których działa – mówił Mariusz Figura, Wójt Gminy Polanka Wielka – zdobywcy II miejsca w kategorii gmin małych. – Jako samorząd mamy świadomość, że oprócz inwestycji w projekty twarde, takie jak kanalizacja czy drogi, bezwzględnie należy inwestować w kapitał ludzki, w pracowników, którzy codziennie pomagają mieszkańcom – podkreślał Tadeusz Wójtowicz, wójt gminy Wielka Wieś – zwycięzca w kategorii gmin średnich. Agnieszka Cudek Samodzielny Specjalista ds. Promocji i Marketingu

Wykładowca Roku 2012 Instytut, starając się o jak najwyższą jakość organizowanych szkoleń, przywiązuje wielką wagę do doboru wykładowców, którzy dokładają wszelkich starań by odpowiednio przygotować zajęcia. Podobnie jak w latach ubiegłych, Instytut uhonorował tytułem Wykładowcy Roku osobę, która została oceniona przez uczestników szkoleń najwyżej spośród wszystkich współpracujących z Instytutem wykładowców. Tytuł Wykładowcy Roku 2012 otrzymała Pani Małgorzata Jagiełło – pracownik samorządowy, specjalista z zakresu prawa oświatowego. 6

MISTiA na Szlaku • 2/2013

Forum Audytorów i Kontrolerów Wewnętrznych Jednostek Sektora Finansów Publicznych

Nowe forum w MISTiA

Siedemnaste już forum, funkcjonujące przy naszym Instytucie – Forum Audytorów i Kontrolerów Wewnętrznych Jednostek Sektora Finansów Publicznych 17 stycznia br. zainaugurowało swoją działalność.

Prace w ramach nowego forum zapoczątkowało seminarium, w którym udział wzięli: Janusz Kot – Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie omawiając temat kontroli zarządczej, jako elementu systemu zarządzania jednostką sektora publicznego oraz dr Krzysztof Pakoński – Generalny Audytor w Zespole Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Krakowa, który przedstawił rolę audytu wewnętrznego we wspieraniu kierownictwa jednostek sektora finansów publicznych w osiąganiu celów organizacji.

Spotkania Forum odbywają się cyklicznie w trzeci czwartek miesiąca, w siedzibie FRDL MISTiA. Zapraszamy i zachęcamy audytorów i kontrolerów wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych do udziału w pracach Forum. Każdy z Państwa, kto chciałby uczestniczyć w spotkaniach Forum Audytorów i Kontrolerów Wewnętrznych Jednostek Sektora Finansów Publicznych, proszony jest o zapoznanie się ze Statutem Forum dostęp-

nym na stronie internetowej www.mistia. org.pl/fak oraz wypełnienie i odesłanie deklaracji członkostwa do MISTiA: pocztą, faxem (12) 633 51 54 lub na adres: [email protected] Anna Łyżwa Koordynator Forum Audytorów i Kontrolerów Wewnętrznych JSFP

Centrum Edukacji Małopolskich Organizacji Pozarządowych (CEMOP)

O polityce społecznej na konferencji W ramach projektu CEMOP 25 marca br. w FRDL MISTiA odbyła się konferencja pt. „Polityka społeczna – wspólny obszar działania samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych”.

Forum Audytorów i Kontrolerów Wewnętrznych Jednostek Sektora Finansów Publicznych jest platformą współpracy i integracji osób zajmujących się audytami i kontrolami wewnętrznymi w jednostkach sektora finansów publicznych. Stanowi wsparcie dla środowiska zawodowego, służy poszerzaniu wiedzy, wymianie doświadczeń i informacji, a przede wszystkim doskonaleniu metod działania. Podstawową formą działania Forum są comiesięczne, cykliczne spotkania z udziałem wysokiej klasy ekspertów-praktyków i wykładowców, w trakcie których omawiane są istotne zagadnienia dotyczące prowadzenia audytów i kontroli w jednostkach sektora finansów publicznych. Pracami Forum kieruje Zarząd wybierany na 4-letnią kadencję w składzie: • Dariusz Tokarczyk – Audytor Wewnętrzny w Karpackim Oddziale Straży Granicznej, Prezes • Anna Całka – Kierownik Zespołu Kontroli Wewnętrznej w Urzędzie Miasta i Gminy Wieliczka, Wiceprezes • Ewa Janicka – Audytor Wewnętrzny w Urzędzie Miasta Trzebini, Wiceprezes • Joanna Czarnota – Audytor Wewnętrzny w Urzędzie Miejskim w Libiążu, Członek Zarządu • Magdalena Walczak – Audytor Wewnętrzny w Urzędzie Gminy i Miasta Miechów, Członek Zarządu

Projekt CEMOP to projekt szkoleniowo-doradczy realizowany od 1 marca 2012 r. do 31 maja 2013 roku przez FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji. Projekt jest finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora, Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego. Jego głównym celem jest wsparcie potencjału organizacji trzeciego sektora z województwa małopolskiego. Tematem przewodnim konferencji było przedstawienie wspólnych obszarów polityki społecznej w działaniach samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych. Konferencję otworzył Janusz Olesiński – Dyrektor FRDL MISTiA oraz Wioletta Wilimska – Dyrektor Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie. Jako pierwsza z prelegentów głos zabrała dr Ewa Bogacz-Wojtanowska z Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, przedstawiając etyczne aspekty współpracy administracji i organizacji pozarządowych. Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kluczach, Ryszard Kamionka przedstawił dobre praktyki z zakresu współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju organizacji w kierunku ekonomii społecznej, czyli szeroko pojętej profesjonalizacji i ekonomizacji tych podmiotów. Po przerwie Janusz Krzyżak, Sekretarz Miasta i Gminy Zakliczyn zaprezentował doświadczenie Gminy Zakliczyn w zakresie współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi MISTiA na Szlaku • 2/2013

w obszarze polityki społecznej. Współpraca samorządu z organizacjami w tworzeniu i funkcjonowaniu Centrum Integracji Społecznej była tematem kolejnego wystąpienia na konferencji. Tematem polityki społecznej z punktu widzenia Centrum Integracji Społecznej zajął się Pan Mariusz Jachimczak, prezes Stowarzyszenia Aktywizacji SpołecznoGospodarczej „Małopolskie Forum Pracy” w Krakowie. Na zakończenie Agnieszka Ścigaj, wiceprezes Spółdzielni Socjalnej OPOKA zaprezentowała swoje doświadczenia przy tworzeniu i działaniu spółdzielni socjalnej. Głównym celem wystąpienia pani wiceprezes było zaprezentowanie Zakładu Aktywności Zawodowej, działającego przy Spółdzielni Socjalnej OPOKA, jako przykład dobrych praktyk w sektorze ekonomii społecznej. Udział w konferencji przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego oraz wielu organizacji pozarządowych, pozwolił na wymianę doświadczeń oraz płaszczyznę do przekazania uwag i wniosków dotyczących wspólnej pracy w obszarze Polityki Społecznej.

Wojciech Bednarek Koordynator projektu CEMOP 7

MISTiA na targach ekonomii społecznej

Ekonomia na ludowo

Kiermasz produktów małopolskich podmiotów ekonomii społecznej m.in. biżuterii, haftu, malarstwa, ceramiki i innych wyrobów rękodzielniczych, a także degustacja potraw oraz gry i zabawy dla dzieci – to wszystko dostępne było na Targach i Festiwalu Ekonomii Społecznej.

W ramach projektu „Małopolskie Ośrodki Wspierania Ekonomii Społecznej” (MOWES) 22 marca br. w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie został zorganizowany pierwszy z cyklu festiwali ekonomii społecznej. Targi pod nazwą „Ekonomia na ludowo” sprzyjały popularyzacji ekonomii społecznej prezentując wyroby i usługi podmiotów tego sektora. – Naszym celem jest rozwój partnerstw międzysektorowych a także promocja nie tylko poszczególnych podmiotów, lecz idei ekonomii społecznej. Zależy nam na budowaniu w świadomości Małopolan właściwego obrazu tego sektora. Targi i Festiwal dają niepowtarzalną okazję krzewienia idei ekonomii społecznej, jako jednego ze sposobów określania działalności gospodarczej. Takiej działalności, która nie jest nastawiona na maksymalizację zysku, lecz na jego reinwestowanie w cele, jakie stawia przed sobą dany podmiot – mówił Wojciech Bednarek, kierownik projektu MOWES. Odwiedzający Targi i Festiwal „Ekonomia na ludowo” mogli przekonać się, że podmioty ekonomii społecznej (PES) – spółdzielnie socjalne, warsztaty terapii zajęciowej, stowarzyszenia i fundacje – to również atrakcyjni pracodawcy, a wyroby i usługi tych podmiotów są oryginalne i ciekawe. Tworząc wyroby rękodzielnicze dają zatrudnienie osobom wykluczonym społecznie – niepełnosprawnym, bezdomnym, czy długotrwale bezrobotnym. Podczas targów można było obejrzeć, spróbować, a nawet kupić produkty wytwarzane przez podopiecznych podmiotów tego sektora. Fundacja „Artes” prezentowała gobeliny i ozdoby z drewna, Wspólnota Emaus zachęcała do kupna ręcznie odnawianych mebli i zabawek, natomiast Spółdzielnia Socjalna OPOKA zapraszała do degustacji wielokrotnie nagradzanych pierogów ze szpinakiem. Do zapoznania się z działalnością zachęcali również pracownicy Regionalnego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego. Festiwalowi i targom koloru dodawały ręcznie ozdabiane pisanki Wielkanocne, przygotowywane podczas konkursu dla dzieci.

8

– Działalność w obszarze ekonomii społecznej sprzyja pomocy osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym. Jedni mogą założyć np. spółdzielnię socjalną, a inni znajdą w niej pracę. Zależy nam na tym, by promować te idee, a targi stwarzają taką możliwość – mówił Anatol Władyka, zastępca Dyrektora MISTiA. Targi i Festiwal były organizowane w projekcie MOWES, który jest realizowany w ramach Poddziałania 7.2.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na obszarze całego województwa małopolskiego. Głównym celem projektu jest wzmocnienie potencjału kadrowego, organizacyjnego i finansowego małopolskich podmiotów ekonomii społecznej oraz ułatwienie powstawania nowych PES

w Małopolsce, jako skutecznego narzędzia walki z wykluczeniem. Działania realizowane w projekcie obejmują m.in.: podniesienie kwalifikacji i wiedzy przedstawicieli podmiotów ES, ułatwienie tworzenia i funkcjonowania spółdzielni socjalnych poprzez wsparcie szkoleniowo-doradcze i finansowe, zwiększenie współpracy na rzecz rozwoju ekonomii społecznej oraz promocja idei i zatrudnienia w sektorze ekonomii społecznej.

Agnieszka Cudek Samodzielny Specjalista ds. Promocji i Marketingu

Małopolskie Partnerstwo na rzecz Kształcenia Ustawicznego

Stawiamy na współpracę! Podczas konferencji „Małopolska otwarta na wiedzę” Agnieszka Cudek Wojewódzki Urząd Pracy złożył podziękowania na Samodzielny Specjalista ds. Promocji i Marketingu ręce Janusza Olesińskiego, Dyrektora MISTiA i Anatola Władyki, Zastępcy Dyrektora ds. Merytorycznych za szczególne zaangażowanie w prace Małopolskiego Partnerstwa na rzecz Kształcenia Ustawicznego.

„Stawiamy na współpracę! Partnerstwo na rzecz zrównoważonej polityki uczenia się przez całe życie” – to hasło VI konferencji „Małopolska otwarta na wiedzę”, która odbyła się w Małopolskim Ogrodzie Sztuki 4 marca br. Przedstawiciele ministerstw, władz samorządowych i zagranicznych ośrodków naukowo-badawczych wzięli udział w dwóch panelach, podczas których dyskutowano o idei uczenia się przez całe życie oraz podsumowano 5 lat działania Partnerstwa. Jako oceniono, dzięki tej unikatowej w skali kraju inicjatywie, instytucje, które funkcjonowały w obszarze kształcenia ustawicznego, poznały standardy działania i wzajemną specyfikę. Ponadto rozpoczęły współpracę na rzecz promowania wśród mieszkańców regionu postawy opartej na uczeniu się. Konferencja zakończyła się uroczystym podpisaniem planu działań Małopolskiego Partnerstwa na rzecz Kształcenia Ustawicznego przez wszystkich zaproszonych gości, w tym również Dyrektora Janusza Olesińskiego. Małopolskie Partnerstwo na rzecz Kształcenia Ustawicznego zostało zawiązane w 2008 roku przez 55 małopolskich instytucji rynku pracy, edukacji i szkoleń. Celem inicjaMISTiA na Szlaku • 2/2013

tyw partnerskich jest wzmocnienie współpracy małopolskich środowisk i instytucji zaangażowanych w kształcenie ustawiczne oraz wdrażanie kierunków rozwoju uczenia się przez całe życie w regionie. Cel ten ma być osiągnięty poprzez wsparcie procesu wdrażania Małopolskich Standardów Usług Edukacyjno–Szkoleniowych, które ułatwiłby obywatelom wybór wartościowych form dokształcania. Prowadzone są też prace nad określeniem wymagań kompetencyjnych dla osób uczących innych, dostosowaniem procesu edukacji do uwarunkowanych technologicznie potrzeb społecznych, a także wsparciem kształcenia zawodowego na potrzeby lokalnego rynku pracy oraz stworzeniem systemu badania losów absolwentów. Inf. wł.

Program Leonardo da Vinci

Międzynarodowe projekty transferu innowacji MISTiA od początku 2000 roku angażuje się w różne, międzynarodowe przedsięwzięcia edukacyjne, które mają na celu wypracowanie, a następnie przetestowanie nowych programów i metod szkoleniowych dedykowanych określonej grupie zawodowej. Przedsięwzięcia te były realizowane w ramach Programu Leonardo da Vinci, który jest częścią Programu Komisji Europejskiej „Uczenie się przez całe życie”. W latach 2000-2005 Instytut był promotorem dwóch projektów pilotażowych ETNA i E-RACE, skierowanych do pracowników sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Produktami tych projektów są: autorski model przeprowadzania badania luk kompetencyjnych pracowników organizacji (Model ETNA) oraz narzędzie do prowadzenia analiz porównawczych w przedsiębiorstwach opartych o metodę benchmarkingową (E-RACE). Od 2009 roku MISTIA, jako partner, aktywnie uczestniczy w projektach Transferu Innowacji Programu Leonardo da Vinci, których celem jest przeniesienie na nowy grunt (np. sektor, grupę docelową, obszar geograficzny) nowych metod szkoleniowych wypracowanych wcześniej w projektach pilotażowych. Takimi przedsięwzięciami były projekty: CarEIn – Inteligencja emocjonalna wśród pracowników sektora służby zdrowia oraz E-RACE+ – Europejska Analiza Porównawcza dla Przedsiębiorstw Zagrożonych. Obecnie jesteśmy zaangażowani w kolejne dwa projekty Transferu Innowacji Programu Leonardo da Vinci, które chcielibyśmy Państwu przybliżyć w tym numerze Biuletynu. Jeden z nich – transFAIR – jest realizowany od 1 grudnia 2011 roku. Drugi projekt The value of work for Individual Position on Labour Market, rozpoczął się 1 grudnia 2012 roku.

transFAIR

PARTNERSTWO PROJEKTU  Aarhus Social and Health College, Aarhus (Dania)  ARGO Consultancy (Dania)  Non-profit partnership „Danish Business Service” (Rosja)  SEED (Szwajcaria)  Green Ecologica Fundation (Rumunia)  Kocaeli Valiliği AB Projeler Koordinasyon Merkez (Turcja)  Apeiron (Łotwa)  Bulgarian Development Agency (Bułgaria)  FRDL MISTiA (Polska)

Obecny projekt „transFAIR” zakłada przeniesienie wypracowanego w poprzednim projekcie programu szkoleniowego do nowych krajów partnerskich, głównie z Europy Środkowej i jego zaadoptowanie do uwarunkowań krajowych każdego partnera. Nowy program szkoleniowy „transFAIR” został zmodyfikowany i ma dwie ścieżki szkoleniowe: jedną skierowaną do rodziców adopcyjnych i zastępczych i drugą – dedykowaną pracownikom instytucji opiekuńczo-wychowawczych, takich jak: domy dziecka, rodzinne domy dziecka, inne placówki sprawujące opiekę nad dziećmi osieroconymi. Każda ścieżka uwzględnia potrzeby uczestników oraz uwarunkowania kulturowe, społeczne i organizacyjne systemu pieczy zastępczej w krajach partnerskich.

Charakterystyka grupy docelowej projektu

Aby dostosować treść nowego programu szkoleniowego„transFAIR” do potrzeb grupy docelowej, partnerzy projektu przeprowadzili w 2012 roku badania wśród osób zajmujących się pieczą zastępczą w Bułgarii, Danii, Polsce, Turcji, Rumunii i na Łotwie. Badania były prowadzone metodą wywiadu telefonicznego w oparciu o kwestionariusz ankietowy opracowany przez partnera szwajcarskiego. Oprócz badania ankietowego w Szwajcarii zorganizowano grupę fokusową, której komentarze uwzględniono również w dalszych pracach projektowych.

Fot: Eva Ruegaard Buus

Projekt „transFAIR” jest skierowany do osób pracujących w systemie pieczy zastępczej, tj. zajmujących się opieką i wychowaniem dzieci i młodzieży pozbawionej całkowicie lub częściowo opieki i wsparcia ze strony rodziny naturalnej. Rozpoczęcie realizacji projektu zbiegło się w czasie z nowelizacją Ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która weszła w życie 1 stycznia 2012 r., wprowadzając zmiany przede wszystkim dotyczące rodzin zastępczych. Projekt „transFAIR” realizuje partnerstwo 9 organizacji z Danii, Bułgarii, Łotwy, Polski, Rosji, Rumunii, Szwajcarii oraz Turcji. Liderem partnerstwa jest Aarhus Social and Health College z Aarhus w Danii. Projekt stanowi kontynuację projektu FAIRstart, który był realizowany w latach 2009-2010. Stworzona wówczas – pod kierunkiem międzynarodowego eksperta w zakresie rozwoju opieki nad dziećmi, duńskiego psychologa Nielsa Petera Rygaarda – pierwsza wersja programu szkoleniowego uzyskała bardzo wysoką ocenę wśród jego użytkowników z Danii, Szwajcarii, Turcji i Rumunii. Program obejmował 15 sesji szkoleniowych, miał na celu wspieranie i doskonalenie kompetencji personelu zajmującego się opieką nad dziećmi-sierotami, w szczególności w wieku 0-3 lat. Program był i jest nadal dostępny za pośrednictwem Internetu pod adresem: www.fairstart.net/training.

Respondentami objętymi badaniem były osoby w wieku między 24. a 60. rokiem życia, pełniące różne funkcje w systemie pieczy zastępczej: byli to rodzice adopcyjni (z Turcji), rodzice zastępczy (z Danii, Łotwy i Rumunii), tzw. rodzice zawodowi w rodzinie zastępczej (z Polski i Turcji), pracownicy instytucji zajmującej się dziećmi osieroconymi (głównie z Bułgarii i Polski, a także z Turcji, Łotwy i Rumunii). Jedno z pytań kwestionariusza odnosiło się do liczby dzieci, które pozostają pod ich opieką. Jest ona bardzo różna: od 1-2 dzieci, jak to ma miejsce w przypadku rodziców adopcyjnych lub zastępczych, 5-8 dzieci w przypadku pracowników instytucji prowadzących dom dziecka, aż wieloosobowe domy dziecka, gdzie pracownicy zajmują się grupą od 6 i 50 dzieci (domy dziecka, w których przebywa 50 dzieci znajdują się w Rosji). Wiek dzieci, którymi zajmują się ankietowani jest również bardzo zróżnicowany w poszczególnych krajach. Ankietowani z Rumunii sprawują opiekę nad dziećmi w wieku od 0 do 3 roku życia, z kolei w Bułgarii są to głównie dzieci od 4 do 17 lat, a w Danii 4-12 lat. Ankietowani z Polski, podobnie jak z Łotwy i Turcji (głównie pracownicy instytucji opiekuńczo-wychowawczych), sprawują opie-

MISTiA na Szlaku • 2/2013

9

Program Leonardo da Vinci

Międzynarodowe projekty transferu innowacji

Fot: Eva Ruegaard Buus

kę nad dziećmi w wieku 4-17 lat. A zatem większość z ankietowanych pracowników systemu pieczy zastępczej sprawuje opiekę nad dziećmi w wieku powyżej 4 lat, a to oznacza, że zawartość programu szkoleniowego powinna rozważyć potrzeby tych opiekunów.

Większość ankietowanych posiadała odpowiednie przygotowanie merytoryczne (wykształcenie specjalistyczne) w zakresie sprawowania opieki nad dziećmi osieroconymi, tylko niektórzy rodzice zastępczy i niektórzy pracownicy (głównie z Turcji i Łotwy) takiego przygotowania nie mają. Więcej niż połowa ankietowanych posiadała kilka specjalizacji z dziecięcej psychologii rozwojowej. Respondenci zostali zapytani również o preferencje dotyczące metod i sposobów zdobywania nowej wiedzy i umiejętności w obszarze ich profesji. 73% z nich preferowało szkolenia organizowane w grupie z prowadzącym, 16% wybrało indywidualny sposób zdobywania wiedzy i rozwijania umiejętności, ale z opcją skonsultowania ewentualnych wątpliwości z opiekunem prowadzącym szkolenie. Wiele ankietowanych osób korzystało już w przeszłości z programów szkoleniowych dostępnych w sieci. Na pytanie dotyczące, ile czasu w miesiącu mogliby przeznaczyć na własny rozwój zawodowy, połowa zadeklarowała 8 i więcej godzin w miesiącu, 33% wskazało 4-8 godzin, a 12 osób – głównie rodzice zastępczy i adopcyjni – jest w stanie poświęcić na własną edukację mniej niż 4 godziny w miesiącu. Większość z badanych wolałaby połączenie różnego rodzaju metod szkoleniowych, w tym dostępu do książek, materiałów audio i wideo a także materiałów w dostępnych w sieci.

Problemy w opiece nad dziećmi osieroconymi

Ankietowani zostali poproszeni o wskazanie problemów, jakie dostrzegają w sprawowaniu opieki nad dziećmi. Ponad połowa respondentów (głównie z Rumunii, Łotwy, Turcji i Bułgarii) stwierdziła, że brakuje personelu do indywidualnej opieki nad dziećmi. Co czwarty ankietowany uważa, że pracownicy nie są odpowiednio motywowani do pracy i mają niską samoocenę (taką opinię reprezentowali przede wszystkim ankietowani z Łotwy). Pojawiły się opinie, że instytucja opieki nad dziećmi osieroconymi jest traktowana jak szpital (Turcja, Łotwa, Bułgaria). Prawie 40% badanych wskazało na brak wsparcia i uwagi ze

strony władz (m.in. rodzice zastępczy z Danii, niektórzy pracownicy z Polski, Turcji i Bułgarii oraz prawie wszyscy ankietowani z Łotwy). 30% ankietowanych stwierdziło, że brakuje nadzoru zawodowego (przede wszystkim rodzice zastępczy z Danii, niektórzy pracownicy z Turcji, Polski z z Łotwy). Pracownicy z Polski, Bułgarii, Turcji i część rodziców zastępczych z Danii wskazała na problemy bezpośrednio związane z opieką na dziećmi, w tym braku wiedzy o tym, jak pomóc dzieciom w różnych sytuacjach. Pojawiły się także opinie o problemach związanych z radzeniem sobie z konfliktami pomiędzy personelem i dziećmi i oraz problemem zastraszania dzieci przez innych wychowanków. Wśród części ankietowanych (głównie z Bułgarii, Turcji i Polski) pojawiła się także kwestia fluktuacji kadry; osoby zajmujące się opieką nad dziećmi osieroconymi nie pozostają długo w zawodzie, m.in. z powodu jego niskiego statusu na rynku pracy. Respondenci wskazywali także na konserwatywne podejście niektórych pracowników instytucji opiekuńczo-wychowawczych oraz brak zainteresowania dalszym rozwojem zawodowym.

Program szkoleniowy transFAIR dla osób pracujących w systemie pieczy zastępczej

Wyniki badań ankietowych posłużyły partnerom do opracowania nowych treści edukacyjnych w programie szkoleniowym transFAIR. Nowy program obejmuje 15 tematycznych sesji szkoleniowych w ramach ścieżki edukacyjnej dla rodziców adopcyjnych i zastępczych oraz 13 tematycznych sesji szkoleniowych w ścieżce edukacyjnej skierowanej do pracowników instytucji opiekuńczo-wychowawczych (domów dziecka, rodzinnych domów dziecka, innych placówek opiekuńczo-wychowawczych). Wszystkie sesje szkoleniowe zostaną wzbogacone o filmy i fotografie wykonane przez pracowników różnych placówek opiekuńczo-wychowawczych, w których jest testowany program szkoleniowy. Ponadto program szkoleniowy zostanie uzupełniony o dodatkowe zasoby informacyjne, przydatne dla opiekunów dzieci pozbawionych opieki ze strony rodziców naturalnych, np. zagadnienia związane z prawami dziecka, zachowaniami seksualnymi, pierwszą pomocą medyczną i inne. Na zakończenie projektu obie wersje nowego programu szkoleniowego będą dostępne w ośmiu językach: angielskim, duńskim, łotewskim, włoskim, polskim, bułgarskim, tureckim i rumuńskim. Projekt przewiduje również szkolenie dla instruktorów z każdego kraju partnerskiego, które przygotuje ich do prowadzenia programu szkoleniowego wg metodologii transFAIR. Szkolenie dla instruktorów jest realizowane w w formie dwóch sesji. Pierwsza sesja miała miejsce w grudniu 2012 roku w Aarhus (Dania). Z Polski wydelegowane zostały dwie osoby, pracownicy Domu Dziecka Nr 1 w Krakowie. Podczas 3-dniowego szkolenia, prowadzonego przez duńskiego psychologa Nielsa Petera Rygaarda, instruktorzy poznali metodę pracy z dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej. Druga sesja szkoleniowa dla instruktorów transFAIR odbędzie się w maju 2013 roku. Więcej na temat programu szkoleniowego transFAIR oraz pierwszych efektów z testowania programu w polskich placówkach opiekuńczowychowawczych napiszemy w następnym biuletynie.

The value of work for individual position on labour market Tempo zmian na rynku pracy wymusza nowe podejście do uczenia się. Ważne jest to, jakie efekty uczenia się osiągamy przez całe życie, czyli jaką dysponujemy wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami społecznymi a nie to, jaką drogą zdobyliśmy posiadaną wiedzę i kompetencje: czy odbyło się to w ramach edukacji formalnej, czy też w sposób poza10

formalny (na kursach, szkoleniach) lub może nieformalny (np. w pracy). Najważniejsze jest to, co człowiek wie i potrafi oraz to, że chce się rozwijać, uczyć, zdobywać nowe kwalifikacje. Problem pojawia się wówczas, gdy chcemy potwierdzić posiadane kompetencje, szczególnie te zdobyte drogą nieformalną a więc np. w miejscu pracy lub korzystając

MISTiA na Szlaku • 2/2013

z Internetu. Obecny system zdobywania i potwierdzania kompetencji nie zachęca do samodzielnego uczenia się, osobistego rozwoju. Polska ma jeden z najniższych w krajach Europy Zachodniej wskaźników uczestnictwa w edukacji i szkoleniach, wynoszący mniej niż 5%. Nie ma jednego, spójnego modelu zdobywania i potwierdzania kompetencji. Jest wielu pracowników, którzy posiadają określone umiejętności zawodowe, często zdobyte w miejscu pracy dzięki wieloletniej praktyce zawodowej, ale nie potrafią ich dobrze udokumentować. W Polsce istnieje wiele rodzajów kwalifikacji, wiele sposobów ich nadawania oraz wiele instytucji, które nadają je w oparciu o różne podstawy prawne, ale cały ten obszar nie tworzy logicznie uporządkowanej całości. Obecnie trwają prace nad stworzeniem jednolitego systemu zdobywania i potwierdzania kwalifikacji zawodowych, tzw. Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), która będzie odniesiona do Europejskiej Ramy Kwalifikacji (ERK). Równolegle do tego procesu pojawiają się przedsięwzięcia inicjowane przez różne instytucje i organizacje zajmujące się kształceniem zawodowym, które swoją ideą wpisują się w ten obszar oraz mają na celu m.in. wypracowanie procedur oceny, transfer i uznawanie kompetencji osiągniętych w warunkach formalnych, nieformalnych i pozaformalnych. Jednym z takich przedsięwzięć jest projekt The value of work for individual position on labour market (VOW+IPLM). Do udziału w projekcie nasz Instytut został zaproszony przez Krajowy Instytut Badań Rynku Pracy i Ochrony Socjalnej w Bukareszcie, z którym współpracowaliśmy w latach 2010-2012 w projekcie E-RACE+. Projekt jest realizowany w ramach Transferu Innowacji Programu Leonardo da Vinci, który jest częścią Programu Komisji Europejskiej „Uczenie się przez całe życie”. Głównym jego celem jest wymiana najlepszych praktyk w zakresie uznawania i weryfikacji kompetencji nieformalnych nabytych w miejscu pracy, doskonalenie jakości walidacji pozaformalnego i nieformalnego procesu uczenia się oraz podnoszenie atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego w krajach uczestniczących w projekcie. Partnerstwo projektu tworzy sześć organizacji z czterech krajów Unii Europejskiej (Rumunia, Hiszpania, Niemcy, Polska) oraz dwóch krajów nie należących do Unii (Islandia i Turcja), które posiadają niezbędne umiejętności i wiedzę dla pomyślnej realizacji działań projektowych. Promotorem i koordynatorem konsorcjum jest Krajowy Instytut Badań Rynku Pracy i Ochrony Socjalnej (INCSMPS) z Rumunii. Pozostali partnerzy to: INVESLAN z Hiszpanii (organizacja od wielu lat współpracująca z MISTIA w projektach dotyczących kształcenia zawodowego), POINT LLC z Turcji, P&W GmbH z Niemiec oraz Starfsmennt z Islandii. Projekt ma na celu transfer innowacyjnej metodologii walidacji kompetencji wypracowanej w trakcie projektu pilotażowego REVOW i na bazie tej metodologii opracowanie narzędzia do oceny kompetencji (e-platformy). Projekt REVOW był skierowany do pracowników sektora bankowości oraz sektora opieki zdrowotnej. Projekt koncentruje się na sektorze administracji publicznej. W trakcie pierwszego etapu pracy przeprowadzone zostaną analizy grupy docelowej projektu i jej potrzeb w kontekście zdobywania i uznawania kompetencji w miejscu pracy. W kolejnych etapach projektu zostanie opracowany standard kompetencyjny dla wybranej grupy docelowej projektu obejmujący trzy poziomy kompetencji: wiedzy, umiejętności oraz postaw. Standard kompetencyjny będzie punktem wyjścia do opracowania metodologii oceny i walidacji kompetencji i stworzenia e-narzędzia do przeprowadzania oceny. W kolejnym etapie – testowania – wszyscy partnerzy sprawdzą na wybranych uczestnikach metodologię i narzędzie, która następnie zostanie zmodyfikowania w oparciu o rekomendacje i sugestie uzyskane od osób testujących.

Aldona Okraszewska Wydział Programów i Projektów Projekty realizowane w ramach Programu Leonardo da Vinci – Transfer Innowacji, przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”

Oferta szkoleń MISTiA – maj 2013 Procedury rozliczenia zadań publicznych przekazanych do realizacji ngo

6V

Eksploracja bez założeń – zasady i praktyka społecznych badań jakościowych

7V

Postępowanie w sprawach skarg i wniosków – zadania i obowiązki jst

9V

Obowiązki o charakterze niepieniężnym – czynności wierzyciela w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym

9V

Polityka rachunkowości w świetle zmian przepisów. Ewidencja księgowa wybranych operacji gospodarczych

9V

Rachunkowość i gospodarka finansowa OPS. Finansowanie i ewidencjonowanie świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego

10 V

Wynagrodzenie pracowników samorządowych

10 V

Warsztaty dla asystentów rodziny – praca z rodziną wieloproblemową

10 V

Kompetencje powiatu i gminy w zakresie gospodarki wodno-ściekowej

10 V

Regulacja stanów prawnych nieruchomości jst – nowelizacja przepisów

10 V

Organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej i kształcenia specjalnego w szkołach ogólnodostępnych

14 V

Marketing terytorialny, czyli jak promować swój region, miasto, urząd

14 V

Techniki interwencji kryzysowej jako pomocy psychologicznej

14 V

Ponowne wykorzystanie informacji publicznej – nowe regulacje

14 V

Trening medialny – sztuka wystąpień publicznych

15 V

Specjalista ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi

15 i 22 V

Zezwolenie na realizację inwestycji drogowej w orzecznictwie sądów administracyjnych

16 V

Grupa Robocza w działaniu – praktyczne i prawne aspekty zagadnienia

16 V

Nagrody jubileuszowe w praktyce. Dodatkowe wynagrodzenie roczne „13”

16 V

Czynności kierownika USC – zagadnienia podstawowe

17 V

Księgi wieczyste – umiejętna analiza treści, rola w obrocie prawnym

17 V

Archiwa zakładowe i składnice akt

17 V

Strategie rozwiązywania problemów osób starszych, niepełnosprawnych i z zaburzeniami psychicznymi

20 V

Lokale socjalne i pomieszczenia tymczasowe – ustawowe obowiązki gminy wg nowych przepisów prawa

20 V

Zmiany w podatku VAT od 1 kwietnia 2013 r. Bieżące problemy w rozliczaniu VAT przez jst

20 V

Syndrom dziecka krzywdzonego

21 V

Skorzystać z doświadczeń rynku – zasady marketingu społecznego

22 V

Projektowane zmiany w ustawie o systemie oświaty dotyczące wychowania przedszkolnego

23 V

Nowe rozwiązania w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

23 V

Najważniejsze przepisy związane z ochroną informacji niejawnych

24 V

Główny księgowy w jednostce sektora finansów publicznych

24 V

Potrącenia z wynagrodzeń pracowniczych

24 V

Mediacje jako sposób rozwiązywania konfliktów. Mediacja rodzinna

27 V

Rola geodety w administracyjnym postępowaniu rozgraniczenia nieruchomości

27 V

Strefa płatnego parkowania – zagadnienia prawne

27 V

Procedura absolutoryjna w 2013 roku

28 V

Ewidencja księgowa opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

28 V

Ewaluacja wewnętrzna w procesie doskonalenia pracy szkoły i placówki

29 V

Czas pracy w instytucjach kultury – zmiany od 2013 roku

29 V

MISTiA na Szlaku • 2/2013

Pełna oferta szkoleń na: www.mistia.org.pl 11

Cyfryzacja telewizji naziemnej

Cyfrowa Małopolska

W marcu br. w Małopolsce rozpoczął się proces cyfryzacji telewizji naziemnej, czyli zastąpienie tradycyjnej techniki nadawania analogowego nowoczesną techniką cyfrową. To jeden z najważniejszych projektów w sferze publicznej łączących zagadnienia społeczne, ekonomiczne i techniczne. Sygnał analogowy ma być całkowicie zastąpiony przez cyfrowy (co oznacza wyłączenie nadajników analogowych) nie później niż 31 lipca 2013 r. Wielu mieszkańców, korzystających z oferty telewizji publicznej pyta, po co nam właściwie cyfryzacja? Skoro ze starą, analogową telewizją nam dobrze, po co wprowadzać zamieszanie? Tym bardziej, że cyfryzacja dla wielu osób korzystających z indywidualnych anten oznacza dostosowanie swoich odbiorników (przez zakupienie dekodera) do wymogów technicznych. Jeśli więc mamy ponosić koszty, to dlaczego? Jeszcze niedawno zwykły, stacjonarny telefon, w którym numer wykręcało się na obrotowej tarczy, wielu osobom wydawał się luksusem i przedmiotem zbytecznym. Dziś nie wyobrażamy sobie życia bez telefonu komórkowego (a często nawet kilku), przy pomocy którego nie tylko komunikujemy się z bliskimi czy załatwiamy sprawy służbowe, ale także sporządzamy dokumenty, obsługujemy pocztę elektroniczną czy sprawdzamy trasę dojazdu. To, że nowsze, lepsze, bardziej wydajne, bardziej uniwersalne wypiera gorsze jest znakiem czasu. Podobnie jest z telewizją. Czarno-białe odbiorniki znajdziemy już raczej tylko w muzealnych salach, a jeśli nie mamy dostępu do co najmniej kilkunastu programów, w ogóle nie mówimy o dostępie do telewizji. Przejście z sygnału analogowego na cyfrowy to po prostu kolejny krok w ewolucji. Wdrożenie naziemnej telewizji cyfrowej, opartej na standardzie DVB-T (Digital Video Broadcasting–Terrestrial) to zasadniczy zwrot technologiczny. Coraz bardziej zauważalne stają się ograniczenia obecnie wykorzystywanych analogowych telewizyjnych systemów transmisyjnych, które w porównaniu np. do innych współczesnych cyfrowych systemów łączności radiowej, wykorzystują nieproporcjonalnie dużo zasobów częstotliwości. Zaletami nadawania cyfrowego – w porównaniu do nadawania analogowego są przede wszystkim dużo bogatsza ofer-

ta programowa i znacząca poprawa jakości obrazu i dźwięku, zwłaszcza poprzez wprowadzenie telewizji wysokiej rozdzielczości (HDTV) i dźwięku dookolnego. Po drugie telewizja cyfrowa pozwala nam na utrzymanie stałej i dobrej jakości obrazu i dźwięku w granicach zasięgu stacji nadawczej poprzez np. eliminację efektu odbić i innych zakłóceń obrazu. Obraz może być nadawany w różnych formatach – dotychczasowym 4:3 lub panoramicznym 16:9. Możliwe stało się równoległe nadawanie kilku ścieżek dźwiękowych oraz dodatkowych danych, np. napisów czy udogodnień dla osób niesłyszących czy słabosłyszących. Czy wreszcie dzięki cyfrowemu sygnałowi uzyskujemy dostęp do usług dodatkowych, także tych o charakterze interaktywnym – wtedy gdy odbiornik lub STB podłączony jest także do Internetu. Po pierwszym etapie wyłączeń sygnału analogowego w Małopolsce, którym objętych zostało w mniejszym lub większym stopniu 15 gmin naszego województwa wiemy już, że nastąpiła zmiana jakościowa w odbiorze telewizji, i to zmiana na lepsze. Przed nami następne etapy wyłączenia sygnału analogowego – najbliższy 22 kwietnia, obejmujący południową część Małopolski oraz 20 maja, obejmujący część północną. W tych miesiącach kolejni mieszkańcy regionu stracą możliwość odbioru sygnału analogowego. Jego miejsce zajmie sygnał telewizji cyfrowej, który umożliwia odbieranie większej liczby kanałów, poprawi jakość przekazywanego obrazu i dźwięku oraz da możliwość odbierania programów w wysokiej rozdzielczości (HD). 22 kwietnia 2013 r. wyłączany jest sygnał analogowy z następujących nadajników: Rabka/Luboń Wielki, Szczawnica/g. Przehyba, Tarnów/g. Św. Marcina, Wrocław/ Ślęża, Zakopane/Gubałówka, Gorlice/komin EC. Ten etap wyłączenia telewizji analogowej dotyczył będzie w mniejszym lub większym stopniu terenu 86 małopolskich gmin – łącznie ok. prawie 925 tys. mieszkańców (liczba mieszkańców miejscowości objętych wyłączeniem). Zarówno w tym etapie, jak i kolejnym bardzo ważna jest zarówno współpraca między instytucjami publicznymi zaangażowanymi w cały proces i jednostkami samorządu terytorialnego, dzięki której udało się rozwiązać wiele problemów. Niezwykle waż-

na Szlaku Wydawca: Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej – Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji Redaktor naczelny: Anatol Władyka Redaktor prowadzący: Joanna Śmigielska Skład: Marcin Migdał Współpraca: Agnieszka Cudek Adres redakcji: 31-153 Kraków, ul. Szlak 73a e-mail: [email protected]; www.mistia.org.pl 12

Sekretariat (12) 633 51 54, (12) 633 98 00 Wydział Kształcenia (12) 623 72 44 Wydział Programów i Projektów (12) 633 82 85 Wydział Organizacyjny (12) 634 16 70 Ośrodek MISTiA w Tarnowie (14) 621 22 16 POST – Filia w Rzeszowie (17) 850 74 20 MISTiA na Szlaku • 2/2013

ne jest także przekazywanie informacji na temat cyfryzacji mieszkańcom regionu – i to przekazywanie nie tylko za pośrednictwem spotów reklamowych czy prasowych ogłoszeń, ale także poprzez kontakt bezpośredni. Do tej pory, dzięki współpracy telewizji publicznej, Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz gmin udało się nam zorganizować w marcu Konwój Cyfrowy, a w kwietniu Miasteczko Cyfryzacyjne. Informacje przekazywane były za pośrednictwem instytucji kościelnych, sołtysów, placówek oświatowych, harcerzy czy ośrodków pomocy społecznej. Nie należy także zapominać o realnej pomocy tym, którzy np. z powodu wieku czy braku wiedzy mogą mieć kłopoty z dostosowaniem się do wymogów technicznych. O udzielanie takiej pomocy prosiliśmy i nasza prośba spotkała się z całkowitym zrozumieniem i poparciem. Z kolei nad bezpieczeństwem całego procesu – zarówno jeśli chodzi o ostrzeganie przed nieuczciwymi sprzedawcami, jak i kontrolowanie punktów sprzedaży – czuwały służby porządkowe, czyli policja i inspekcja handlowa. Doświadczenia z 19 marca br. pokazują, że – także dzięki dużemu zaangażowaniu jednostek samorządu terytorialnego – nie taka cyfryzacja straszna jak ją malują. Mamy nadzieję, że w nadchodzących miesiącach będzie podobnie.

Monika Frenkiel Pełnomocnik Wojewody Małopolskiego ds. cyfryzacji

Hotel usytuowany w obrębie centrum Krakowa 46 miejsc w pokojach 1-, 2- i 3-osobowych parking hotelowy dostęp do Internetu (Wi-Fi) możliwość korzystania z ksero i riso Rabaty: uczestnicy szkoleń – 20%, grupy powyżej 10 osób – 10% Rezerwacja miejsc całodobowo: tel./fax (12) 633 29 26 e-mail: [email protected] 31-153 Kraków, ul. Szlak 73a Oferujemy organizację i obsługę konferencji, seminariów oraz szkoleń. Hotel MISTiA posiada certyfikat Krakowskiej Izby Turystyki oraz certyfikat ISO 9001:2009.