Rzepak

2014

Rzepak 2014 Rzepak jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce. Wytwarzany z niego olej wykorzystywany jest szeroko w przemyśle spożywczym a także do produkcji biodiesla. Jest to uprawa bardzo dobrze wpływająca na płodozmian. W związku z wczesnym terminem zbioru rzepak jako jedna z pierwszych roślin rolniczych stanowi źródło dochodu dla gospodarstw. Dzięki temu jest to uprawa, która na stałe wpisała się w krajobraz polskiego rolnictwa. Jako producenci rzepaku wiedzą Państwo jednak, że jego uprawa jest zadaniem dla profesjonalistów – wymaga ogromnej wiedzy i pełnego zaangażowania. W drodze do osiągania najwyższych plonów – nawet w trudnych warunkach – Syngenta oferuje swoje doradztwo, sprawdzoną genetykę oraz kompleksową ochronę roślin. Łukasz Bojkowski, – Portfolio Menedżer Rzepak

2

Rzepak 2014

Lista odmian rzepaku na rok 2014 Odmiana

Kwitnienie

Tolerancja na s. zgniliznę

Dojrzewanie

Tolerancja na wyleganie

Wymagania glebowe

Odmiany mieszańcowe SY Kolumb

średnio wczesny

wczesny

małe

średnio wczesny

średnio wczesny

małe

wczesny

średnio wczesny

małe

SY Polana

średnio wczesny

średnio późny

małe/średnie

SY Marten

średnio wczesny

średnio wczesny

małe/średnie

SY Samoa

średnio wczesny

średnio wczesny

małe

SY Fighter

wczesny

średnio wczesny

małe

Nelson

wczesny

średnio wczesny

małe

SY Carlo

średnio wczesny

średnio wczesny

małe/średnie

SY Cassidy

średnio wczesny

średnio wczesny

średnie

Tores

średnio wczesny

średnio wczesny

małe

Gladius

średnio wczesny

średnio wczesny

małe

NK Linus

średnio wczesny

średnio wczesny

małe/średnie

NK Petrol

średnio wczesny

średnio wczesny

małe/średnie

NK Technic

wczesny

wczesny

małe

NK Aviator

późny

średnio późny

średnie

NK Speed

średnio późny

średnio wczesny

średnie

NK Caravel

średnio wczesny

średnio wczesny

małe

NOWOŚĆ

SY Saveo Odporność na kiłę

SY Alister NOWOŚĆ

Odmiany liniowe Tactic

średnio wczesny

średnio wczesny

małe

Gloria

średnio wczesny

średnio wczesny

średnie

NK Diamond

średnio wczesny

wczesny

średnie Tolerancja:

bardzo dobra

dobra

średnia

3

Dr Stephan Pleines, kierownik Europejskiej Hodowli Rzepaku Ozimego Syngenta

Hodowla przyszłości

Hodowla przyszłości

2014

Rzepak

Nasza międzynarodowa sieć doświadczalna Międzynarodowy program hodowli rzepaku ozimego Syngenta posiada gęstą sieć licznych ośrodków hodowlanych i doświadczalnych w różnych strefach agroklimatycznych.

4

Nasze cele hodowlane dla rynku europejskiego: zwiększone plony, zwiększenie stabilności plonów, np. przez podniesienie tolerancji na choroby, odporności na mróz, wyleganie i suszę, poprawa jakości w odniesieniu do zawartości tłuszczu w nasionach.

Rzepak 2014

Dzięki temu jesteśmy w stanie sprawdzić przydatność odmian do zróżnicowanych warunków agroklimatycznych oraz przetestować ich zdolności adaptacyjne. Wynikiem jest wyselekcjonowanie odmian dopasowanych do miejsca uprawy. Nasza strategia Wyhodowanie nowych odmian jest bardzo długim procesem – nawet przy zastosowaniu najnowszych technologii trwa ok. 8–10 lat. Dlatego właśnie w hodowli rzepaku tak ważne jest nie tylko reagowanie na wymogi rynku, ale także odpowiednia strategia ich przewidywania w przyszłości.

Postęp w hodowli odmian mieszańcowych 2006 Wprowadzenie systemu hybrydyzacji SAFECROSS™

2008

Pierwsze testy odmian mieszańcowych SAFECROSS™

Pierwsza rejestracja odmiany SAFECROSS™

2009

2012

2013

Pierwsze mieWprowadzenie na rynki Wprowadzenie szańce z nowy- Polski oraz Niemiec odpor- odmiany SY mi liniami ma- nej na kiłę kapusty odmia- Saveo w Polsce tecznymi ny SY Alister oraz w Niemczech

2014 Rejestracja odmian SY Saveo oraz SY Alister w Polsce

SY Alister – pierwsza odmiana z odpornością na kiłę kapusty zarejestrowana w Polsce.

Rzepak ozimy Mieszańce – mała inwestycja, wysokie plony i zyski dt/ha

2014

Istotnym wynikiem pracy nad systemem SAFECROSSTM jest nowa linia mateczna, określająca w znacznej mierze sukces mieszańców SY Alister i SY Saveo: to właśnie jej odmiany zawdzięczają gęste plantacje o silnych rozgałęzieniach, dużą trwałość łuszczyn i silny system korzeniowy, a tym samym wysokie bezpieczeństwo plonów.

Rzepak

SAFECROSS™ jest systemem tworzenia mieszańców rzepaku ozimego, opracowanym przez hodowców firmy Syngenta. Cechą charakterystyczną tego systemu jest jądrowe dziedziczenie cechy męskiej sterylności, co odróżnia SAFECROSS™ od powszechnie stosowanego w hodowli mieszańców systemu OGURA. Mieszańce rzepaku ozimego otrzymywane za pomocą systemu SAFECROSS™ odznaczają się bardzo wysokim plonem nasion, dobrą adaptacją do różnych środowisk i tolerancją na warunki stresowe. Wraz z wprowadzeniem systemu SAFECROSS™ do hodowli rzepaku, wyeliminowano m.in. problem wysokiej zawartości glukozynolanów w śrucie rzepakowej.

Nasze nowe linie mateczne

Hodowla przyszłości

SAFECROSS™ – system hybrydyzacji Syngenta

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

średnia różnica plonu 3,6 dt/ha = 540 PLN/ha* Źródło: Wyniki PDO COBORU. Średnia dla odmian liniowych oraz dla odmian mieszańcowych w badaniach PDO.

Uprawa odmian mieszańcowych – kluczem do wykorzystania potencjału rzepaku Dzięki nowoczesnym metodom hodowli, Syngenta planuje w następnych latach znacząco podwyższyć potencjał plonowania nowych odmian rzepaku

* Przy cenie rzepaku 1500 PLN/ha.

5

SY Kolumb

Odmianę SY Kolumb posiałem drugi rok na powierzchni 90 ha, to jest ok. 30% udziału rzepaku. Zdecydowałem się na tę odmianę ze względu na bardzo duży plon w 2013 roku – 49,9 dt/ha. Odmianę cechuje bardzo dobry wigor jesienny i wiosenny oraz tolerancja na słabsze stanowiska. Ze względu na dobry rozwój rzepaku zastosowałem na wiosnę Toprex w dawce 0,5 l/ha w celu regulacji łanu i ochrony grzybowej. Mariusz Nowak, Spółdzielcza Agrofirma Witkowo, 319 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie

W tym roku uprawiamy 230 ha rzepaku na glebach klasy IIIa–VI, w tym 70 ha odmiany SY Kolumb. Odmiany Syngenta stanowią 80% areału. Wszystkie odmiany prezentują się dobrze, lecz SY Kolumb prezentuje się najkorzystniej. Jest to odmiana o dużym wigorze i tolerancji na stres, co dało się zauważyć przy starcie wiosennym w warunkach suszy do połowy marca. Przy odpowiedniej agrotechnice, odmiana ta potrafi odwdzięczyć się wysokim plonem na glebach słabszych i mozaikowatych. Średni plon technologiczny w ostatnich 3 latach wyniósł 4,3 t/ha. Mirosław Maćków, kierownik produkcji roślinnej, RSP Skrzypiec, areał rzepaku 230 ha, woj. opolskie

SY Kolumb Z odmian rzepaku, na około 40% powierzchni uprawia się odmiany firmy Syngenta. Czołową odmianą w ostatnich latach jest odmiana SY Kolumb, która w tym terenie bardzo wiernie plonuje. Osiągane plony z ostatnich 3 lat to średnio ok. 4 t/ha. Charakteryzuje się dobrą zdrowotnością oraz zimotrwałością. Wojciech Strumiłło, Zakład Produkcyjno Doświadczalny Bałcyny Sp.z o.o., 500 ha rzepaku, woj. warmińsko-mazurskie

6

Rzepak 2014

SY Kolumb Odkryj nowe horyzonty

Opinia

SY Kolumb to mieszaniec, który już na dobre wpisał się w ofertę odmian Syngenta, a dzięki wysokim i stabilnym plonom nasion zyskał sympatię rolników. Jest obecnie uprawiany praktycznie we wszystkich rejonach kraju. Na temat odmiany SY Kolumb pisaliśmy już wiele. Szczególne cechy tego mieszańca to: wysokie i stabilne plony na przestrzeni ostatnich lat potwierdzone wynikami COBORU, wysoki potencjał regeneracyjny, który można było zaobserwować na wielu polach w sezonie 2011/2012 a także tolerancja odmiany do uprawy na słabszych stanowiskach.

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2010 Hybrydyzacja systemem SAFECROSS™ Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Szybki rozwój roślin jesienią Duży wigor roślin i tolerancja na stres Dobra równomierność dojrzewania nasion Wysoka tolerancja na czerń krzyżowych (Alternaria spp.) Dobra zimotrwałość Duża wysokość roślin Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska

Doświadczenia

Marcin Kosmal, Crop Field Expert Rzepak

5 6 ,3

47, 1

Odkryj nowe horyzonty

Krótka charakterystyka

SY Kolumb

Mistrz regeneracji

4 5 ,4

38, 8

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

Wzorzec

20 107% 12 wzor ca

SY Kolumb

Wzorzec

20 118% 11 wzor ca

SY Kolumb

Wzorzec

SY Kolumb

20 117% 10 wzor ca

46,8

41,5

32, 2 Wzorzec

SY Kolumb

Wzorzec

SY Kolumb

20 120% 09 wzor ca

50,4

44,4

3 8 ,0

20 108% 13 wzor ca

twierdzony Wysoki plon po iach COBORU w doświadczen 2013 – 108% wzorca eracyjne Zdolności regen ezpieczeństwo poprawiające b uprawy ia glebowe Małe wymagan optymalny Siew – termin o do opóźnioneg

7

Odmiana liniowa

Odmiana liniowa

Częściowo przemarznięta plantacja SY Kolumb, która finalnie wydała 35 dt/ha plonu nasion rzepaku, woj. kujawsko-pomorskie, sezon 2011/2012.

SY Kolumb

Odmiana liniowa

Odmiana liniowa i mieszańcowa Ulhówek 02.04.2014

8

Stan poletek po zimie 2010/2011

Porównanie rozwoju odmiany SY Kolumb do odmiany liniowej

Odkryj nowe horyzonty

SY Kolumb

Odmiana mieszańcowa SY Kolumb

Rzepak 2014

SY Saveo

Nadciąga nowy standard

Odmiana dla liderów uprawy rzepaku. SY Saveo wyznacza nowe standardy plonowania w zróżnicowanych warunkach agroklimatycznych Polski oraz krajów Europy.

a Odmiana wyznaczając ania ow nowe standardy plon 12–2013 – 110% wzorca, lata 20 Wysoka zimotrwałość po Doskonała regeneracja o eg nn śli ro u okresach stres malnym Siew w terminie opty

Doświadczenia

Polska 110% 2012–2013 23 lokalizacje Czechy* 108% 2012–2013 19 lokalizacji

50,7

46,7

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit Wzorzec 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela

Wzorzec

2 105% 013 wzor ca

Średnie plony nasion w ramach krajowych procedur rejestrowych. Źródła: LK SH/UFOP/SFG 2013 (Niemcy), www.sortinfo.dk (Dania), COBORU (Polska), NEBIH (Węgry), UKZUZ (Czechy)

SY Saveo

Wzorzec

SY Saveo

46,0

Wzorzec

Niemcy 105% 2011–2013 33 lokalizacje

49,2

45,3

SY Saveo

Dania 106% 2011–2012 5 lokalizacji

Węgry 102% 2012–13 10 lokalizacji

52,1

2 115% 012 wzor ca

Mieszaniec europejski

Nadciąga nowy standard

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Nowa generacja odmian zapewniających wysokie plony Doskonała regeneracja po okresach stresu roślinnego Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Odmiana wykształcająca bujny system korzeniowy Wysokie wyniki przezimowania Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska Zalecenia dotyczące siewu – siew w terminie optymalnym

SY Saveo

Krótka charakterystyka

* W Czechach procedura rejestrowa jeszcze trwa. W Polsce i Danii odmiana została zarejestrowana.

śred nia 110% 2012/201 3 wzor ca

9

W  porównaniu z  innymi odmianami mieszańcowymi, SY Saveo charakteryzuje się wyraźnie intensywniejszym wzrostem korzeni. Daje to odmianie znaczną przewagę w procesach wzrostu oraz tworzenia plonów. Już we wczesnej fazie kiełkowania widoczny jest wysoki potencjał przyswajania wody i substancji odżywczych. Szybszy wzrost korzeniowy umożliwia wcześniejszą regenerację roślin po zimie. Rośliny korzenią się głębiej oraz wykształcają dużą masę korzeni włośnikowych. Dzięki temu korzenie obejmują większą objętość gleby i łan zyskuje dodatkowe bezpieczeństwo w przypadku niekorzystnych warunków, np. przy suszy. Cecha ta powoduje, że odmiana zapewnia wysokie i stabilne plony również w niekorzystnych warunkach uprawy.

Opinia

Areał rzepaku w gospodarstwie oscyluje w granicach 160 ha. Odmiany Syngenta stanowią ok. 50% w strukturze uprawy. W tym sezonie po raz pierwszy uprawiamy nową odmianę mieszańcową SY Saveo. Odmiana ta jest jednym z najlepiej prezentujących się rzepaków wśród 18 odmian wysianych na poletkach demonstracyjnych kilku hodowców. SY Saveo jest odmianą wyróżniającą się zdrowotnością. Na wiosnę miał też szybki start i dobrze zareagował na okres tegorocznego stresu roślinnego (okres suszy). Do tego momentu odmiana zapowiada się obiecująco, więcej o odmianie będę mógł powiedzieć po zbiorach.

Nadciąga nowy standard

Odmiana porównawcza

Źródło: Syngenta 2012 r. Wzrost korzeni 40 dni po siewie.

SY Saveo

SY Saveo

Zygmunt Gacek, RSP Rudziczka, areał rzepaku 160 ha, woj. opolskie

SY Saveo: wyższe plony i zyski dzięki wyższej tolerancji na suszę Badania Syngenta w rejonie suszy Falkenwalde (Niemcy – 37 km od granicy z Polską, na wysokości Stargardu Szczecińskiego), 2012 r. 112 Plon nasion w % wzorca

110 108 106 104 102

+ 705 PLN/ha

98 96 odmiany wzorcowe

SY Saveo

Warunki panujące w Falkenwalde 2012: < 150 mm opadów od lutego do czerwca! Źródło: Syngenta 2012 r. Odmiany wzorcowe: Visby, Adriana, Genie, PR46W20 * Obliczenia: dodatkowe plony SY Saveo w porównaniu z odmianami wzorcowymi x cena rzepaku (1500 PLN/t).

10

Rzepak 2014

Z firmą Syngenta współpracujemy od kilkunastu lat, prowadząc wspólnie poletka doświadczalne rzepaku ozimego. Pozwala nam to podpatrywać ciągły postęp hodowlany tej firmy. Dlatego zdecydowaliśmy się na wysiew nowego mieszańca – SY Saveo. Obserwując badania rejestrowe COBORU, nie pomyliliśmy się, gdyż mieszaniec osiągnął 110% wzorca i z pewnością spełni nasze oczekiwania co do plonu. Jesienią rośliny rozwijają się wolniej w stosunku do odmiany SY Kolumb, ale wykształcają długi system korzeniowy z bogatą strefą włośnikową. Nie zaobserwowaliśmy większych problemów z chorobami. Wiosną nie odnotowaliśmy strat w obsadzie. Rośliny szybko się regenerują i mocno startują. Obecny stan plantacji dobrze rokuje co do przyszłych plonów. Szymon Łuczak, Centrala Nasienna Jacewo, areał rzepaku 240 ha, woj. kujawsko-pomorskie

Opinia

+ 4,7 dt/ha

100

94

Opinia

Odmiana SY Saveo posiana jest na areale 35 ha. Na chwilę obecną rośliny wyglądają bardzo dobrze, brak wypadnięć przez przymrozki. Rośliny pełne wigoru, posiadają dużo rozgałęzień. Plantacja była odchwaszczona Colzor Trio, zastosowałem także Toprex jesienią w ilości 0,3 l/ha. Inne odmiany Syngenta w gospodarstwie to SY Kolumb, NK Linus oraz NK Diamond. Marian Śledź, Rolno-Przem. Zakłady Zielarskie Strykowo Sp.z o.o., 150 ha rzepaku, woj. wielkopolskie

SY Alister

Kiła? Zakaz wjazdu!

odmian Najwyższe plony wśród porejeodpornych w badaniach 2013* strowych w Niemczech w kilkunaOdmiana sprawdzona e w walsc stu lokalizacjach w Po kapusty runkach porażenia kiłą oraz Wysoka zimotrwałość we bo gle ia małe wymagan

Odporność na kiłę kapusty

Krótka charakterystyka

46,2

45,3

46,7

46,3

Wzorzec

SY Alister

2013

Wzorzec

SY Alister

Wzorzec

46

2012

SY Alister

46,4

śred nia 2 Plon nasion [dt/ha] 012/ 2013 Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit Wzorzec 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela * Badania w warunkach braku porażenia przez kiłę kapusty

SY Alister

Wyniki rejestrowe SY Alister w Polsce badania COBORU

Kiła? Zakaz wjazdu!

Doświadczenia

SY Alister

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Odporność na najszerzej występujące rasy kiły kapusty (Plasmodiophora brassicae) Wysokie wyniki plonowania na zainfekowanych polach Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Dobra zimotrwałość Wysokość roślin niska do średniej Szybki rozwój roślin jesienią Małe wymagania glebowe

ch braku *porównania w warunka porażenia

Odmiana odporna na kiłę kapusty (Plasmodiophora brassicae). Odporność na kiłę kapusty jest skuteczna przeciwko najszerzej występującym rasom patogena, ale może być nie w pełni skuteczna przeciwko innym rasom występującym sporadycznie i/lub lokalnie. Na dzień dzisiejszy informacja na temat identyfikacji i występowania tych specyficznych ras jest niepełna. Z tej przyczyny Syngenta nie gwarantuje, że odmiana odporna na kiłę kapusty jest przydatna do uprawy w każdym rejonie i w każdych warunkach klimatycznych i glebowych, a tym samym nie odpowiada za ewentualne straty wynikłe z uprawy takiej odmiany.

11

Kiła? Zakaz wjazdu!

SY Alister

Powierzchnie porażone kiłą kapusty w Polsce

Na powyższej mapie czerwonym kolorem zaznaczono powiaty, w których na polach z uprawami rolniczymi stwierdzono w glebie występowanie Plasmodiophora brassicae (kiła kapusty) w nasileniu wywołującym objawy chorobowe na rzepaku lub rzepiku. Mapę sporządzono w ramach projektu N N310 298439 finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Dziękujemy prof. dr hab. M. Jędryczce i dr J. Kaczmarek (IGR PAN) oraz prof. dr hab. M. Korbasowi i dr E. Jajor (IOR-PIB) za jej udostępnienie.

Kiła kapusty – rosnące niebezpieczeństwo w uprawie rzepaku Kiła kapusty uważana jest na całym świecie za jedną z bardziej niebezpiecznych chorób roślin z rodziny kapustowatych. Choroba ta jest w stanie zniszczyć uprawy rzepaku oraz pozostałych roślin kapustnych nawet w 100 %. Plasmodiophora brassicae jest patogenem bezwzględnym porażającym wiele roślin i przez niekontrolowany wzrost powodującym uszkodzenie bądź zniszczenie korzenia głównego oraz korzeni włośnikowych. Uprawy rzepaku zagrożone są stratą plonów oraz zmniejszeniem zawartości i jakości oleju. W Polsce chorobą dotknięte są duże obszary uprawy rzepaku. Według szacunków Syngenta kiła kapusty występuje na ok. 150.000 ha, co stanowi 20 % powierzchni uprawy rzepaku w Polsce. Odporność na kiłę kapusty – Najlepsze rozwiązanie na powierzchniach zainfekowanych Środki zapobiegawcze, pozwalające uniknąć porażenia kiłą kapusty to: zwiększenie liczby upraw w płodozmianie, konsekwentne zwalczanie chwastów (przede wszystkim kapustowatych) i samosiewów rzepaku, wyeliminowanie międzyplonów opartych na roślinach kapustowatych – m.in. gorczyca, sprawny drenaż, unikanie przenoszenia infekcji przez gruntowne mycie urządzeń i maszyn rolniczych oraz wykonywanie zabiegów na powierzchniach porażonych dopiero po zabiegach na powierzchniach wolnych od infekcji, unikanie niskiego pH gleby przez wapnowanie przed siewem rzepaku.

12

Rzepak 2014

Infekcja kiły kapusty na korzeniach rzepaku: niekontrolowany wzrost komórek prowadzi do tworzenia na korzeniach grubych narośli.

WAŻNE W niektórych latach nie obserwuje się dużego porażenia kiłą kapusty nawet na polach, na których stwierdzono wcześniej jej występowanie. Przyczyną tego stanu są warunki pogodowe w okresie infekcji. Do porażenia rzepaku przez kiłę kapusty dochodzi najczęściej we wrześniu, a choroba do swojego rozwoju potrzebuje dwóch czynników – wysokiego uwilgotnienia gleby oraz temperatury gleby powyżej 9°C. Obniżone pH dodatkowo sprzyja rozwojowi choroby. Gdy jeden z powyższych czynników nie zostaje spełniony (uwilgotnienie lub temperatura gleby) nie dochodzi do porażenia korzeni. W takich przypadkach nie dochodzi do infekcji, natomiast zarodniki przetrwalnikowe kiły kapusty nadal pozostają w glebie (wg. różnych źrodeł mogą przetrwać w glebie 10 – 15 lat). W związku ze specyfiką choroby, na polach, gdzie występuje kiła kapusty, firma Syngenta zaleca przynajmniej jeszcze raz w cyklu zmianowania wysiew odmiany odpornej na kiłę – SY Alister. Na powierzchniach, na których stwierdzono porażone rośliny, najlepszym rozwiązaniem jest uprawa odmian odpornych na kiłę kapusty. W przypadku odmian podatnych na tę chorobę dochodzi do zmniejszenia jakości i drastycznego spadku plonów, aż do całkowitej jego utraty – w zależności od warunków. SY Alister oferuje nową perspektywę w odniesieniu do plonów na powierzchniach zainfekowanych. W segmencie odmian odpornych na kiłę kapusty nowa odmiana osiąga wyraźnie wyższe plony.

Badania nad kiłą kapusty w firmie Syngenta SY Alister: doskonała wydajność w przypadku porażenia kiłą kapusty – wyniki 2013 SY Alister Mieszaniec nieodporny

Plon [dt/ha] 50

Lokalizacja: Galiny. Porównanie do innego mieszańca odpornego.

45 40 35 30

Plon [dt/ha]

25

50

20 15

45

10 5

40 Pierunkowo

Staświny

Brzeźnica

SY Alister

Średnio 4,4 dt/ha zwyżki plonu = 660 PLN/ha*

Mieszaniec odporny

2,5 dt/ha zwyżki plonu = 375 PLN/ha*

*Przy cenie rzepaku 1500 PLN/t. Źródło: Syngenta 2013 r., wewnętrzne badania w Polsce w warunkach porażenia kiłą kapusty.

Mieszaniec konwencjonalny

Mieszaniec konwencjonalny

SY Alister

SY Alister

Kolekcja odmian na południu Polski – Opolszczyzna (2013 r.). Pole z dużym porażeniem kiłą kapusty.

SY Alister

Galiny

Kiła? Zakaz wjazdu!

0

SY Alister: Najwyżej plonująca odmiana z odpornością na kiłę w niemieckich badaniach porejestrowych Plon w % wzorca 120

80

Schleswig-Holstein

D-Nord Mieszaniec odporny 1

Hessen Mieszaniec odporny 2

Baden-Würtenberg SY Alister

13

Kiła? Zakaz wjazdu!

SY Alister

„Do dziś nie ma praktycznie chemicznych możliwości zwalczania kiły kapusty. Odporność roślin jest zatem jednym z najważniejszych elementów zintegrowanej koncepcji zwalczania choroby obok zabiegów agrotechnicznych, mających na celu poprawę higieny oraz struktury gleby i podwyższenie jej pH. Syngenta już od dawna i z wieloma sukcesami prowadzi badania w dziedzinie odporności na kiłę kapusty: w 1978 roku wprowadzono na rynek pierwszą odporną rzepę, w 1990 r. kapustę chińską, a w 2005 r. pierwsze odporne odmiany kapusty i kalafiora. SY Alister to pierwsza odmiana rzepaku odporna na kiłę kapusty osiągająca wysokie plony. Odporność rasowa oznacza, że SY Alister jest odporny na często występujące rasy patogena i daje tym samym skuteczną ochronę. Teoretycznie może się jednak zdarzyć, że uprawy SY Alister porażone zostaną przez rzadką rasę patogena, na którą odmiana nie jest odporna. Takie prawdopodobieństwo jest jednak niewielkie.”

Rico Linders, kierownik projektu odporności w Syngenta Enkhuizen/ Holandia

Opinia

Opinia

Areał rzepaku w gospodarstwie oscyluje w granicach 400-450 ha. Odmiany Syngenta stanowią ok. 60% w strukturze zasiewów tej uprawy. Odmianę SY Alister uprawiamy drugi sezon. Bardzo cenimy tego mieszańca, ponieważ cechuje się odpornością na kiłę kapusty. Dodatkowym atutem przemawiającym za Alisterem są małe wymagania glebowe oraz dobra mrozoodporność. SY Alister bardzo ładnie tworzy rozgałęzienia boczne oraz równomiernie dojrzewa. W sezonie 2012/2013 zasialiśmy go po raz pierwszy i był jedną z najlepiej plonujących odmian. W kolejnym sezonie zdecydowałem się zasiać tę odmianę na połowie areału rzepaku uprawianego w gospodarstwie. Obecnie odmiana rokuje na wysoki plon, będę kontynuował jej uprawę w przyszłości. Polecam.

Piotr Radziun, SGR Baszewice, 450 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie

Ze względu na występujacą na naszych polach kiłę kapusty, w sezonie 2012/2013 zasialiśmy po raz pierwszy kiłoodporną odmianę SY Alister. Odmiana charakteryzowała się dobrym pokrojem jesienią, dobrą zdrowotnością, a przede wszystkim, brakiem objawów kiły. Plony nasion były powyżej średniej odmian standardowych, mimo, że rzepak ten był posiany na najbardziej zagrożonym przez kiłę polu. W sezonie 2013/2014 także na części areału zasialiśmy odmianę SY Alister. Obserwując plantację, liczymy na dalsze zwiększenie plonów. Zbigniew Szałapata, RSP Biskupów, 165 ha rzepaku, woj. opolskie

Opinia

SY Alister jest przełomową odmianą zarówno w ofercie Syngenta jak i na rynku rzepaku w Polsce. Wprowadzając odmianę do sprzedaży w roku 2012 był to dopiero drugi tego typu mieszaniec na rynku. SY Alister posiada odporność na najszerzej występujące rasy kiły kapusty. Mieszaniec posiada doskonałe właściwości agronomiczne, takie jak wysoka zimotrwałość, małe wymagania glebowe oraz wysoka tolerancja na wyleganie. SY Alister badany jest już w Polsce od kilku lat zarówno w doświadczeniach wewnętrznych Syngenta jak i w doświadczeniach COBORU. W styczniu 2014 decyzją komisji COBORU SY Alister został zarejestrowany w Polsce. Data ta pozostanie na długo w naszej pamięci ponieważ SY Alister jest obecnie pierwszą zarejestrowaną w Polsce odporną na kiłę kapusty odmianą rzepaku.

Łukasz Bojkowski, – Portfolio Menedżer Rzepak

14

Rzepak 2014

SY Polana Słowiański charakter

Opinia

SY Polana

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Wysoki plon w doświadczeniach rejestrowych COBORU Średnia wysokość roślin Kwitnienie średnio wczesne Dojrzewanie średnio późne Bardzo wysoka tolerancja na wyleganie Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka zimotrwałość – przetestowana w sezonie 2011/2012 Małe/średnie wymagania glebowe

Doświadczenia 48,5 38,9

49,5

45,3

46,7

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit Wzorzec 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela Wzorzec 2011: Visby, Artoga, Chagall, Casoar

2013

Wzorzec

2012

SY Polana

Wzorzec

SY Polana

2011

Wzorzec

SY Polana

33,4

SY Polana – jest mieszańcem, który został zarejestrowany w tym roku w Polsce. Jest to na dzień dzisiejszy pierwsza rejestracja w Europie. Zarówno w doświadczeniach wewnętrznych, jak i w doświadczeniach oficjalnych odmiana potwierdziła swoją wartość gospodarczą do uprawy w Polsce. Szczególne cechy odmiany to wysoka zimotrwałość, która została potwierdzona w trudnym sezonie 2011/2012, relatywnie niska wysokość roślin, dzięki czemu mieszaniec ten charakteryzuje się wysoką tolerancją na wyleganie.

Słowiański charakter

Krótka charakterystyka

Marcin Kosmal, Crop Field Expert

15

SY Marten Rejs po pewny plon

Opinia

Łukasz Bojkowski, Portfolio Menedżer Rzepak

Doświadczenia 50,1 39

49,9

45,3

46,7 46,3

Rzepak 2014

2013

śred

nia 2

Wzorzec

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

Wzorzec

2012

SY Marten

Wzorzec

41,8 SY Marten

2011

Wzorzec

SY Marten

33,4

16

SY Marten został zarejestrowany w zeszłym roku w Polsce. Mieszaniec ten charakteryzuje się przede wszystkim bardzo wysoką zimotrwałością oraz dobrą tolerancją do suchych stanowisk, co zostało potwierdzone w badaniach na Ukrainie. Szczególnie wartą podkreślenia cechą jest wysokość roślin, która jest znacznie mniejsza w porównaniu do klasycznych odmian mieszańcowych. Między innymi dzięki temu odmiana cechuje się dobrą tolerancją na wyleganie. Odmiana szybko startuje po okresie zimowym dając wysokie plony nasion.

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2013 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Wysokie wyniki plonowania w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka stabilność plonowania Bardzo dobra tolerancja na choroby łodyg Średnia szybkość rozwoju jesiennego Bardzo wysoka zimotrwałość Bardzo szybki start roślin po zimie Dobra adaptacja do suchych stanowisk Niska do średniej wysokość roślin Bardzo wysoka tolerancja na wyleganie Małe/średnie wymagania glebowe

SY Marten

Rejs po pewny plon

SY Marten

Krótka charakterystyka

011/

2013

SY Samoa Bezpieczna przystań

Krótka charakterystyka

Odmiana została zarejestrowana w tym roku w Polsce. Mieszańca tego cechuje dobra zimotrwałość oraz szczególnie wysoka adaptacja do słabszych stanowisk. Odmiana wykształca łan dość dużej wysokości, jednak charakteryzujący się podwyższoną tolerancją na wyleganie. SY Samoa należy do odmian dość szybko rozwijających się jesienią, wskutek czego polecamy ją na siewy od okresu optymalnego do opóźnionego.

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2014 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Dobra stabilność plonowania w latach Szybkie tempo rozwoju jesiennego Dobra tolerancja na choroby łodyg Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych. Odmiana posiada gen rlm 7 warunkujący tolerancję Dobra zimotrwałość Wysokość roślin średnia do wysokiej Bardzo dobra tolerancja na wyleganie Małe wymagania glebowe – dobra adaptacja do słabszych stanowisk

Bezpieczna przystań

Łukasz Bojkowski, Portfolio Menedżer Rzepak

Doświadczenia 49,3 37,7

49,1

45,3

46,7 45,4

śred

nia 2

Wzorzec

2013

SY Samoa

Plon nasion [dt/ha] Wyniki rejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit Wzorzec 2012: Visby, Artoga, Chagall, Pamela Wzorzec 2011: Visby, Artoga, Chagall, Casoar

Wzorzec

2012

SY Samoa

Wzorzec

41,8 SY Samoa

Wzorzec

SY Samoa

33,4

2011

SY Samoa

Opinia

011/

2013

17

SY Fighter Wysoki pułap lotów

Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Wysokie wyniki plonowania w doświadczeniach wewnętrznych Syngenta w krajach Europy Wysoka stabilność plonów Bardzo dobra tolerancja na wyleganie Nie wybiega przed zimą Dobra zimotrwałość Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Małe wymagania glebowe

Doświadczenia 52,8

Plon nasion [dt/ha] Wyniki rozpoznawcze COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

2013

18

Rzepak 2014

Wzorzec

47,3

SY Fighter

Wysoki pułap lotów

SY Fighter

Krótka charakterystyka

Opinia

W gospodarstwie co roku uprawiamy około 100 ha rzepaku. Odmiana SY Fighter została zasiana na areale 20 ha na glebach klasy II i III. Odmiana jesienią cechuje się bardzo dobrym wigorem. Bardzo dobrze przezimowała bez uszkodzeń szyjki korzeniowej i stożka wzrostu. Rośliny średniej wysokości, odporne na wyleganie. Odmiana SY Fighter w sezonie 2012/2013 wykazała się najwyższym plonowaniem i najlepszą zdrowotnością wśród wszystkich odmian rzepaku wysianych w gospodarstwie. W niekorzystnych warunkach pogodowych wykazała się najwyższą plennością. Józef Kulisz, (Kierownik Gospodarstwa), Zakład Rolny Wiszniów, areał rzepaku 100 ha, woj. lubelskie

Nelson Kurs na plon

Krótka charakterystyka

Doświadczenia 4 5,6

41, 8 4 4 ,8

Nelsona jako odmianę mieszańcową uprawiamy od wielu lat w naszym gospodarstwie ze względu na wierność w wysokim plonowaniu, ale także i inne cechy godne polecenia. Jest to odmiana o dużym wigorze, zarówno jesienią jak i wiosną (szybko rośnie). Nelson toleruje warunki stresowe i z powodzeniem może być uprawiany na słabszych stanowiskach. Dodatkowo jest to odmiana średnio wczesna jeśli chodzi o zbiór i ma dobrą zdrowotność, a także tolerancję na cylindrosporiozę. Maciej Studziński, Plantico Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Zielonki Sp. z o.o. Zakład Hodowlano-Nasienny, 120 ha rzepaku, woj. łódzkie

Kurs na plon

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2006 Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Stabilność plonowania potwierdzona w ciągu ostatnich 7 lat Szybki rozwój roślin jesienią Duży wigor roślin i tolerancja na stres Dobra równomierność dojrzewania nasion Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska

Nelson

Opinia

41, 5

35,9

Wzorzec

2011 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU

Nelson

Wzorzec

Nelson

2010

Wzorzec

Nelson

31,8

2012

19

SY Carlo

Postaw na pewniaka

Opinia

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2012 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe/średnie wymagania glebowe

Doświadczenia

Postaw na pewniaka

SY Carlo

Krótka charakterystyka

50,1

41,8

50,4

44

36,9

46,8

41,5

Plon nasion [dt/ha] Doswiadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

20

Rzepak 2014

2013

Grzegorz Włodarski, Hodrol Sp. z o.o., areał rzepaku 540 ha, woj. dolnośląskie Wzorzec

SY Carlo

2012

Wzorzec

2011

SY Carlo

Wzorzec

2010

SY Carlo

Wzorzec

SY Carlo

31,8

Uprawiając rzepak na glebach słabych (wskaźnik bonitacji wynosi 0,82), muszę bardzo starannie dobierać odmiany. SY Carlo to odmiana o intensywnym rozwoju wiosennym, co jest szczególnie ważne, aby uciec przed suszą. Bardzo mocno rozgałęzione rośliny i boczne pędy w miarę równolegle wchodzą w kwitnienie. SY Carlo uprawiam już drugi rok (2013 – 44 ha, 2014 – 88 ha), wybrałem ją jako najnowszą odmianę i potwierdziła przydatność do mojego gospodarstwa. Od dwóch lat uprawiam w gospodarstwie tylko odmiany hybrydowe. SY Carlo wysiewam w systemie uprawy bezorkowej.

SY Cassidy Skok na plon

Opinia

Skok na plon

Rejestracja COBORU 2011 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoki plon oleju Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Wysoka tolerancja na choroby podstawy łodygi Dobra zimotrwałość Mała skłonność do wylegania Średnie wymagania glebowe

SY Cassidy

Krótka charakterystyka

Doświadczenia 46,4

50

41,8

46,8 41,5

2013

Wzorzec

SY Cassidy

2012 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

Wzorzec

2011

SY Cassidy

Wzorzec

SY Cassidy

2010

41,1

31,8

Wzorzec

SY Cassidy

37,8

Zakład uprawia 680 ha rzepaku, w tym 95 ha odmiany SY Cassidy. Jest to odmiana wiernie plonująca, w 2013 roku uzyskaliśmy plon większy o 8% w porównaniu do średniej zakładu. Odmiana o dobrej zimotrwałości, toleruje gleby mieszane IIIa – IVb. W 2014 roku zwiększyliśmy obszar zasiewu tej odmiany o 100%, ze względu na najwyższy plon w porównaniu z pozostałymi ośmioma odmianami. Jeśli w tym roku SY Cassidy nas nie zawiedzie, będziemy zwiększać jego udział powierzchniowy. Zdzisław Adamczyk, Zakład Doświadczalny Kołbacz Sp.z o.o., 680 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie

21

Tores

Odmiana po byku

Opinia

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2012 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Stabilne plonowanie w latach Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Bardzo dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska

Doświadczenia

Odmiana po byku

Tores

Krótka charakterystyka

48

49,5

46,9

41,8 37,5

46,8

41,5

22

Rzepak 2014

Tores

2012

2013

Wzorzec

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rejestrowe i porejestro we COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

Wzorzec

2011

Tores

Wzorzec

2010

Tores

Wzorzec

Tores

31,8

W Agro-Duecie rzepak jest bardzo ważnym elementem płodozmianu. W różnych latach uprawiamy go znacznie powyżej 100 ha. W sezonie 2012/2013 zasialiśmy 180 ha. Areał ten obsiany był kilkoma wiodącymi odmianami różnych firm. Jedną z nich była odmiana mieszańcowa Tores firmy Syngenta, która zajmowała areał 30 ha. Średnio zebraliśmy Toresa 53,9 dt/ha. Był to zdecydowanie najwyższy wynik. Pozostałe odmiany na tym samym polu plonowały znacznie niżej, najlepsza z nich miała wynik o ponad 10 dt niższy. W sezonie 2013/2014 rzepak zasialiśmy na areale 150 ha. Zwiększyliśmy udział odmiany Tores do 41 ha. Odmiana po zimie wygląda rewelacyjnie. Tores jest odmianą bardzo zdrową, ma doskonałą zimotrwałość i ponieważ nie ma wysokich wymagań glebowych, może być uprawiany również na słabszych stanowiskach. Jerzy Majewski, współwłaścicel, P.R. Agroduet Sp. z o.o., areał rzepaku 150 ha, woj. wielkopolskie

Gladius

Krótka charakterystyka

Opinia

Rejestracja COBORU 2010 Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu oraz wysoki plon oleju Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Bardzo dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska

Mocny oręż na Twoim polu

Mieczysław Dranikowski, RSP Jedność Rów, 200 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie

Doświadczenia 48,9

41,8 50,7

45,6

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

Wzorzec

Gladius

2012

Wzorzec

2011

Gladius

Wzorzec

Gladius

2010

46,8

41,5 31,8

Wzorzec

Gladius

35,9

Sieję odmianę Gladius od 3 lat. W porównaniu do innych odmian do Gladiusa przekonało mnie plonowanie wyższe od pozostałych. Dlatego zdecydowałem się zwiększyć jego areał z 30 ha w 2011 roku (pierwszy rok, kiedy go uprawiałem) do 200 ha w bieżącym sezonie.

Gladius

Mocny oręż na Twoim polu

2013

23

NK Linus Wyjdź na plus

Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja system SAFECROSS™ Stabilne plonowanie w latach Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe/średnie wymagania glebowe

Plon nasion Tolerancja na wyleganie Tolerancja na Phoma 0

1

2

3

4

5

6

7

8

Doświadczenia 51,8

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia rozpoznawcze COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

2013

Opinia

Stefan Dzitkowski, PPHU Książ Rol, 305 ha rzepaku, woj.wielkopolskie

Rzepak 2014

Wzorzec

47,3

Gospodarujemy na areale 1500 ha, z czego rzepak zajmuje 305 ha. Uprawiane przez nas ziemie należą do trudnych, mozaikowatych i bardzo wrażliwych na niedobory wody. Odmiana NK Linus zajmuje obecnie areał 35 ha i została zasiana na polu, na którym nigdy w historii gospodarstwa nie było rzepaku. Zimą charakteryzowała się ciekawym pokrojem, bardzo rozłożystym. Wiosną odmiana prezentuje się bardzo dobrze, widać, że ma nieco późniejszy start wiosenny, co czyni ją mało wrażliwą na wiosenne przymrozki. Na tą chwilę odmiana wygląda bardzo dobrze i widać, że ma potencjał do wysokiego plonowania.

24

Cechy użytkowe

NK Linus

Wyjdź na plus

NK Linus

Krótka charakterystyka

9

NK Petrol Czarne złoto

41,8

41,5

46,8

Czarne złoto

2013

Wzorzec

NK Petrol

2012 Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

Wzorzec

2011

NK Petrol

Wzorzec

31,8 NK Petrol

2010

49,2

42,3

35,6

NK Petrol

48,1

Wzorzec

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2008 Hybrydyzacja systemem SAFECROSS™ Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoki plon oleju Wysoki wigor roślin i odporność na stres Dobra zimotrwałość Duża wysokość roślin Mała skłonność do wylegania Małe/średnie wymagania glebowe

Doświadczenia

NK Petrol

Krótka charakterystyka

Opinia

Spółka gospodaruje na 750 ha, głównymi roślinami uprawnymi są pszenica ozima, rzepak oraz jęczmień hybrydowy. 100% areału rzepaku w gospodarstwie (300 ha) obsiewamy odmianami firmy Syngenta. Odmiana NK Petrol została wysiana na powierzchni 60 ha, wschody bardzo równe, pomimo suszy jaka była ubiegłej jesieni. Zaobserwowałem, że wysiany jako ostatni, w ogóle nie różni się od pozostałych odmian, czyli toleruje opóźnione siewy. Pomimo moich zróżnicowanych ziem, w roku 2013 zebrałem ponad 46 dt/ha z największą zawartością oleju. Mariusz Szczepek, AGRO-MAX Sp. z o.o., 300 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie

25

NK Technic Dobrze zaprojektowany

Dobrze zaprojektowany

41,8

Opinia

Rzepak ozimy uprawiam na areale 180 ha. Odmianę NK Technic wybieram od pierwszego roku jej obecności na rynku. NK Technic wyróżnia się szybkim tempem wzrostu i dobrym wigorem, dlatego może być z powodzeniem uprawiany w sytuacji opóźnionego siewu. Cenię tę odmianę także ze względu na wysoką mrozoodporność oraz potencjał i wierność plonowania.

Rzepak 2014

48,8

43,6

37,5

46,8

41,5

Wzorzec

2012

NK Technic

Wzorzec

2011

NK Technic

Wzorzec

NK Technic

2010

31,8

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: Visby, Artoga, Chagall, Monolit

Ireneusz Kudlik, Gospodarstwo Nasienne Sp. z o.o., 180 ha rzepaku, woj. pomorskie

26

49,3

Wzorzec

Odmiana mieszańcowa – rejestracja COBORU 2009 Hybrydyzacja systemem SAFECROSS™ Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Dobra tolerancja na stres Bardzo dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Dobra odporność na wyleganie Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska

Doświadczenia

NK Technic

NK Technic

Krótka charakterystyka

2013

NK Speed

Szybki start, szybki zbiór

Krótka charakterystyka

Tadeusz Bejnarowicz, GR Leonard Konkol, areał rzepaku 120 ha, woj. pomorskie

Cechy użytkowe

Szybki start, szybki zbiór

NK Speed to odmiana, na którą postawiłem kolejny raz, dlatego, że sprawdza się na naszych średnich glebach. Równe wschody i ciekawy pokrój jesienią sprawiają, że ma dobrą zimotrwałość. Rośliny są odporne na choroby i w dobrej zdrowotności startują wiosną. Z odmian, które dotychczas uprawiałem, cechuje się średnią wysokością. Uprawiamy corocznie kilka odmian rzepaku, osiągając plony 3,5-4,5 t/ha. NK Speed plonował średnio 4,2 t/ha, co jest stabilnym i powtarzalnym wynikiem, dlatego uprawiamy ją na połowie areału, natomiast na pozostałym areale uprawiamy również inne odmiany Syngenta, ze względu na ich wysoką wartość produkcyjną. W uprawie rzepaku stosujemy też sporo produktów firmy Syngenta, przykładowo: herbicyd Colzor Trio, regulator i fungicyd Toprex, Fusilade Forte i inne. Zdecydowanie polecam odmianę NK Speed, sprawdzoną przeze mnie już trzeci sezon.

Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja systemem SAFECROSS™ Wysoki plon nasion w doświadczeniach rozpoznawczych COBORU Dobra zimotrwałość Wysokość roślin niska do średniej Dobra odporność na wyleganie Średnie wymagania glebowe

NK Speed

Opinia

Plon nasion Zimotrwałość Tolerancja na wyleganie 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

27

NK Aviator Plony wysokich lotów

NK Aviator Plony wysokich lotów

Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa Wysoki plon nasion w doświadczeniach Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Bardzo wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Duża wysokość roślin Dobra odporność na wyleganie Średnie wymagania glebowe

Cechy użytkowe Plon nasion Zawartość tłuszczu w nasionach Zimotrwałość Tolerancja na Phoma 0

1

2

3

4

5

6

7

8

Doświadczenia 50

Postrach kombajnów

NK Caravel

43,6

28

46,8

37,2

41,5

Doświadczenia rozpoznawcze i porejestrowe COBORU

Wzorzec

2012

NK Caravel

Wzorzec

2011

NK Caravel

Wzorzec

NK Caravel

31,8

2013

Krótka charakterystyka Odmiana mieszańcowa Hybrydyzacja systemem SAFECROSS™ Bardzo wysoki plon nasion w doświadczeniach rozpoznawczych i porejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach

Rzepak 2014

Dobra adaptacja na lżejszych glebach i tolerancja na stres Duża plastyczność w stosunku do stanowiska Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska

9

Dr Władysław Kościelniak, doradca rolny.

Siew decyduje o plonach

Skąd bierze się nadmierne zagęszczenie łanów Jak wykazują doświadczenia i praktyka rolnicza, optymalna obsada roślin rzepaku wiosną kształtuje się na poziomie od 20 do 50 sztuk/m2, w zależności od warunków agrotechnicznych, przebiegu pogody oraz typu odmiany. Obsadę roślin regulujemy do pewnego stopnia poprzez normę wysiewu nasion na 1 hektar. Celowo podkreślam, że regulujemy ją do pewnego stopnia, ponieważ w rejonach uprawy rzepaku, roślina ta przychodzi na to samo pole przeważnie co 2 lata, rzadziej co 3 lata, pozostawiając w glebie znaczne ilości osypanych nasion, które zachowują zdolność kiełkowania przez kilkanaście lat. W najlepszym przypadku, w trakcie zbioru rzepaku kombajnem w łanach stojących, równomiernie dojrzałych osypuje się

2014

Pojedynczo rosnący rzepak, niezależnie od odmiany, obok pędu głównego wytwarza szereg bocznych rozgałęzień. Taka roślina wykształca obfity system korzeniowy, dzięki czemu może pobierać składniki pokarmowe oraz wodę z głębszych warstw profilu glebowego, co znajduje odbicie w plonach nasion. Łatwo to sprawdzić, wykopując łopatą rośliny o różnej wielkości. W rzadkim łanie nie zachodzi konkurencja między poszczególnymi roślinami o przestrzeń życiową – tj. o dostęp do światła, wody i składników pokarmowych. Natomiast w gęstych łanach, w wyniku samoregulacji obsady, część słabszych roślin w trakcie zwierania łanu obumiera, a pozostałe nie mają szans na wykształcenie mocnych, długich korzeni oraz grubych, odpornych na wyleganie łodyg. Składniki

Rzepak

Rzepak ozimy jest rośliną trudną do uprawy. Wymaga precyzji w całej agrotechnice oraz dużych nakładów finansowych. Opłacalność jego uprawy można poprawić między innymi poprzez prawidłową normę wysiewu, sposób siewu oraz uprawę nowych, bardziej plennych odmian. Rzepak ma małe nasiona. Z tego powodu wymaga płytkiego siewu do gleby strukturalnej, dobrze doprawionej w wierzchniej warstwie – mniej więcej na głębokość 4-6 cm, ale zagęszczonej w głębszych partiach - umożliwiającej kapilarne podsiąkanie wody z głębszych warstw profilu glebowego koniecznej do skiełkowania i dalszego wzrostu.

pokarmowe pobrane przez obumarłe rośliny zostają zmarnowane. Łany zbyt gęste zawsze wylegają. Warto podkreślić, że w rzadkich łanach, rzepak oszczędniej gospodaruje zapasami wody w glebie. W marcu tego roku, w warunkach znikomych opadów późnojesiennych i zimowych obserwowałem, że rzepak na polach o niskiej obsadzie 30-40 roślin/m2 rósł o wiele szybciej niż na plantacjach o dużym zagęszczeniu. Od dawna wiadomo, że w gęstych łanach, gdzie nie ma należytego przewietrzania, rzepak bardziej choruje. Zbyt gęste łany rzepaku nie nadają się do intensywnego prowadzenia. Reasumując, przy zbyt dużej obsadzie rzepak plonuje zdecydowanie gorzej.

Siew decyduje o plonach

Obsada roślin kształtuje plon

Rzepak po 16 dniach od wschodów wykształcił już 2 pary liści

29

co najmniej kilkadziesiąt kg nasion na 1 hektarze. Przeważnie obsypuje się ich znacznie więcej. Z nich wyrastają samosiewy, których na nowo założonej plantacji rzepaku jest niejednokrotnie 2–3 razy więcej niż roślin wyrosłych z  wysianych nasion. Liczebność samosiewów można znacznie ograniczyć poprzez umiejętnie przeprowadzone uprawki mechaniczne ścierniska po sprzęcie rzepaku.

Siew decyduje o plonach

2014

Rzepak

Na Opolszczyźnie, w niektórych gospodarstwach narastającym problemem w uprawie rzepaku jest dziki rzepik lub jego krzyżówki z rzepakiem tzw. rzepakochwasty. Rzepik oraz rzepakochwasty mają drobne nasiona, które w trakcie omłotu z kombajnu wysypują się na pola. Wielokrotnie spotkałem bardzo gęste łany rzepaku, w których dominował rzepik oraz rzepakochwasty. Inną przyczyną zbyt gęstych łanów rzepaku jest przyzwyczajenie części rolników, do zaleceń sprzed kilku lat, kiedy powszechnie zalecano wysiew 4–6 kg/ha. Obecnie, większość firm nasiennych podaje, że optymalna ilość wysiewu nasion dla odmian mieszańcowych wynosi 25–50 szt./m2, a dla populacyjnych 40–70 szt./m2.

Siew punktowy rozwiązuje problemy Zanim omówię technologię uprawy rzepaku wysiewanego punktowo w szerokie rzędy, muszę wspomnieć, że wszyscy plantatorzy buraka cukrowego czy kukurydzy wysiewają je punktowo. Przy siewie punktowym wszystkie rośliny są dobrze doświetlone. Światło słoneczne, obok bezpośredniego udziału w procesie asymilacji, oddziałuje na wiele procesów ważnych dla jej wzrostu i rozwoju. Analogiczna sytuacja panuje w rzadkich łanach rzepaku. Do siewu punktowego rzepaku można wykorzystać siewniki buraczane z redlicami talerzowymi, które w sierpniu są bezczynne. W siewnikach należy założyć nowe tarcze wysiewające – dostosowane do wielkości nasion rzepaku. Uprawę rzepaku z wykorzystaniem siewnika buraczanego przedstawię na podstawie technologii stosowanej przez dr Grzegorza Balcera w Top Farms Głubczyce. Pierwszą udaną próbę przeprowadził w sezonie wegetacyjnym 2009/2010. W 2012/2013 porównywał dwie metody przedsiewnego przygotowania roli pod siew: 1. Siew po orce z wałami Campbella, którą natychmiast doprawiono agregatem Lemken; 2. Siew po gruberze Kockerling Vector – jeden przejazd.

jesienią w korzeniach i szyjkach korzeniowych oraz liściach składniki pokarmowe w warunkach późnej wiosny (wegetacja ruszyła w połowie kwietnia) umożliwiły szybką budowę wiosennej rozety liściowej, kwiatostanów i łuszczyn. Rośliny mocno rozgałęziły się i po zawiązaniu łuszczyn na całym polu tworzyły zwarty, stojący do zbioru łan. Rzepak skoszono 9 sierpnia bez desykacji. Uzyskano następujące plony rzepaku handlowego (bez zanieczyszczeń przy 9% wilgotności): z całego pola – 48, 5 dt/ha, po orce – 50, 1 dt/ha, po gruberze – 47, 1 dt/ha.

Jaka była opłacalność siewu punktowego? Rzepak ozimy w Top Farms Głubczyce jest jedną z głównych roślin. W  sezonie 2012/2013 uprawiano go na 1712 ha, uzyskując plon 44,5 dt/ha. Wysiano go siewnikami zbożowymi w rozstawie rzędów – 15 cm, w ilości zalecanej dla każdej z odmian, przez poszczególne firmy nasienne. Na doświadczeniu wysiano 30 nasion/m2 o wartości 64 zł/ha. Natomiast na polach produkcyjnych, przy tradycyjnym siewie, odmiany populacyjne uprawiane w podobnych warunkach glebowych wysiano w ilości 50 nasion/m2. Nasiona kosztowały 132 zł/ha. Odmiana populacyjna wysiana siewnikiem zbożowym w podobnych warunkach agrotechnicznych wydała plon – 42 dt/ha.

Rzepak posiano w Wysokiej, gm. Branice na polu o powierzchni 242 ha, na żyznej glebie, kompleksu pszennego bardzo dobrego, po pszenicy ozimej (słoma zebrana). Wysiano populacyjną odmianę o masie 1000 nasion 4,8 g, w rozstawie rzędów 45 cm i 8 cm w rzędach. Data siewu: 20–22 sierpnia. Planację oglądałem 5 razy. Wschody rzepaku na obydwóch metodach przedsiewnej uprawy były pełne i wyrównane w czasie. Przed zimą rzepak na całym polu wytworzył duże rozety liściowe i obfity system korzeniowy, a w kątach liści zawiązał boczne pędy. Przezimował dobrze. Nagromadzone

30

Rzepak 2014

2 lipca rzepak wyglądał imponująco, co przełożyło się na plon nasion

Korzystaj z postępu genetycznego Odmiany rzepaku zachowują wysoką plenność przeważnie przez 3-5 lat od ich zarejestrowania. Po tym okresie wyradzają się. Intensywne prace hodowlane nad nowymi odmianami rzepaku ozimego prowadzi kilka firm nasiennych z kraju i Europy. Efektem ich pracy są nowe odmiany. W ostatnich kilku latach do krajowego rejestru co roku wpisywanych jest kilkanaście nowych odmian. Np. w 2012 roku wpisano 15 kreacji, a w 2013 roku 13. Wartość gospodarcza odmian wpisanych do Krajowego Rejestru sprawdzana jest w Porejestrowych Doświadczeniach Odmianowych w całej Polsce. Pozwala to na trafniejszy dobór odmian do lokalnych warunków klimatycznych-glebowych. Listę odmian rzepaku rekomendowanych do uprawy na terenie danego województwa można znaleźć w publikacjach COBORU.

2014

Wadą punktowego siewu rzepaku jest stosunkowo mała wydajność siewnika punktowego w porównaniu do tradycyjnego siewu siewnikiem zbożowym.

Rzepak

Według obliczeń dr Grzegorza Balcera opłacalność była następująca: 1. Siew punktowy po orce: koszty bezpośrednie 4139 zł/ha, nadwyżka bezpośrednia 4539 zł/ha; 2. Siew punktowy po gruberze: koszty bezpośrednie 4095 zł/ha, nadwyżka bezpośrednia 4064 zł/ha; 3. Siew tradycyjny inna odmiana: koszty bezpośrednie 4069 zł/ha, nadwyżka bezpośrednia 3600 zł/ha. W bieżącym sezonie wegetacyjnym rzepak punktowo wysiano na 300 ha, tj. na 20% areału zajętego przez tę roślinę. Tę technologię siewu zastosowano na polach, na których występuje w dużej ilości rzepik i samosiewy rzepaku oraz inne chwasty. Przedplonem była pszenica ozima. Technologia przygotowania roli pod zasiew była następująca: 1. Na początku sierpnia orka siewna z wałem Campbella i natychmiastowe doprawienie roli pod siew agregatem Lemken; 2. Po 20 sierpnia siew rzepaku (kilka odmian) w obsadzie 32 nasiona/m2; 3. Po zasiewie oprysk glifosatem 2 l/ha oraz herbicydem doglebowym. Dzięki takiej aplikacji herbicydów chwasty – w tym dziki rzepik, samosiewy rzepaku oraz inne chwasty, które powschodziły po orce, zostały zniszczone przez glifosat. Kiełkujące po siewie chwasty zostały zniszczone przez herbicydy doglebowe. Dzięki temu międzyrzędzia i rzędy rzepaku przez całą jesienną wegetację aż do wiosennego zwarcia rzędów, pozostały wolne od chwastów.

Siew decyduje o plonach

Rośliny rzepaku 19 października

31

Tactic

wy soka

tu s z cz u

Twoje pole – Twój ruch

za

Twoje pole – Twój ruch

Opinia

Gospodarujemy na areale 1900 ha, z czego rzepak zajmuje 300 ha. Połowa areału obsiewana jest rzepakiem firmy Syngenta. Uprawiane przez nas ziemie należą do słabych piaszczystych, odznaczających się dużą mozaiką glebową. W obecnym sezonie firma ma zasiane 35 ha rzepaku ozimego odmiany Tactic. Zasialiśmy ją na naszych polach, ponieważ w ubiegłym sezonie była rekordowo plonującą w naszym gospodarstwie – wydała 4,2 t/ha, a średnia z gospodarstwa wynosiła 3,5t/ha. Dodatkowo zaobserwowaliśmy, że Tactic charakteryzował się bardzo mocnym wigorem jesiennym, porównywalnym do odmian hybrydowych, dzięki czemu przed zimą osiąga odpowiednią fazę rozwojową i w rezultacie nie ma problemu z przezimowaniem. Kolejną z zalet Tactic jest jego odporność na porażenie przez choroby grzybowe. Jest to odmiana, którą zdecydowanie mogę polecić na trudne piaszczyste i mozaikowate gleby. Kazimierz Dembny, Stadnina Koni Racot, areał rzepaku 300 ha, woj. wielkopolskie

32

Rzepak 2014

44,3 41,8

46,1 41,5

32,4

45,0

41,5

Wzorzec

ca 20 100% 12 Plon nasion [dt/ha] wzor ca Doświadczenia rejestrowe i porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: 24 odmiany populacyjne

Tactic

Wzorzec

20 102% 11 wzor

Tactic

Wzorzec

201 107% 0 wzor ca

Tactic

31,8

Wzorzec

Odmiana populacyjna – rejestracja COBORU 2011 Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU Bardzo wysoka zawartość tłuszczu w nasionach – najwyższa wśród odmian zarejestrowanych w 2011 r. Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Dobra zimotrwałość Średnia wysokość roślin Małe wymagania glebowe – toleruje słabsze stanowiska

Doświadczenia

Tactic

Tactic

Krótka charakterystyka

wa r t o

20 102% 13 wzor

ca

Gloria

Przynosi chwałę

45 39,8

45

41,5

2013

Przynosi chwałę

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejestrowe COBORU Wzorzec 2013: 24 odmiany populacyjne

Wzorzec

2012

Gloria

Gloria

2011

Wzorzec

31,8

Gloria

33,7

Wzorzec

Odmiana populacyjna – rejestracja COBORU 2010 Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych COBORU Wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Wysoka tolerancja na suchą zgniliznę kapustnych (Phoma lingam) Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Mała skłonność do wymarzania Średnia wysokość roślin Bardzo dobra odporność na wyleganie Średnie wymagania glebowe

Doświadczenia

Gloria

Krótka charakterystyka

Opinia

Gospodarujemy na arele 2100 ha, z czego rzepak zajmuje 400 ha. W bieżącym sezonie odmiany Syngenta stanowią połowę areału. Na 15 ha mamy zasianą odmianę Gloria, która w ubiegłym sezonie zaplonowała na poziomie 3,7t/ha, podczas gdy średnia z gospodarstwa wynosiła 3,5t/ha. Na polu doświadczalnym o wielkości 1ha w pełnej technologii Syngenta Gloria plonowała 4,7 t/ha. Myślę, że odmianę tę można polecić na większość kompleksów glebowych. Ryszard Żmuda, Kombinat 2000, 400 ha rzepaku, woj. wielkopolskie

33

NK Diamond Skarb z pola

34

Rzepak 2014

Doświadczenia 44,4

45,2

41,5

32,7

Plon nasion [dt/ha] Doświadczenia porejstrowe COBORU Wzorzec 2013: 24 odmiany populacyjne

2013

Wzorzec

2012

NK Diamond

Wzorzec

Wzorzec 2011

NK Diamond

31,8 NK Diamond

Odmiana populacyjna – rejestracja COBORU 2010 Wysoki plon nasion w doświadczeniach rejestrowych i porejestrowych COBORU Bardzo wysoka zawartość tłuszczu w nasionach Wysoka tolerancja na zgniliznę twardzikową (Sclerotinia sclerotiorum) Dobra zimotrwałość Wysokość roślin niska do średniej Dobra odporność na wyleganie Średnie wymagania glebowe

Skarb z pola

NK Diamond

Krótka charakterystyka

45

Nasz rodzimy olej rzepakowy jest cennym źródłem kwasów omega-3, bo zawiera ich aż 10%, jednak tylko 12 proc. ankietowanych kojarzy olej rzepakowy z drogocennymi kwasami omega-3. Co więcej zawartość kwasów omega-3 w oleju rzepakowym jest 10 razy wyższa niż w oliwie z oliwek! Niestety świadomość Polaków jest zupełnie inna, gdyż dwukrotnie więcej respondentów wskazuje oliwę z oliwek jako źródło kwasów omega-3 w porównaniu z olejem rzepakowym. Niedoceniany olej rzepakowy Dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w idealnej proporcji 1:2, olej rzepakowy jest zalecany przez specjalistów. Dotyczy to zwłaszcza osób, w diecie których brakuje ryb. Powinien być on spożywany także przez kobiety w ciąży oraz dzieci. Warto przy tym pamiętać, że olej rzepakowy znajduje w kuchni szerokie zastosowanie: można go stosować do zup, sosów czy sałatek, świetnie sprawdza się również podczas smażenia i pieczenia.

W odpowiedniej profilaktyce chorób serca należy wybierać te tłuszcze, które są dla nas korzystne z punktu widzenia profilaktyki cholesterolowej. Takim tłuszczem jest olej rzepakowy, który zawiera właściwe proporcje kwasów omega-6/omega-3. To właśnie kwasy tłuszczowe z grupy omega-3 odgrywają w kardiologii szczególnie ważną rolę prewencyjną i leczniczą. Występujące w oleju rzepakowym kwasy tłuszczowe pełnią istotną funkcję w obniżaniu poziomu cholesterolu we krwi i tym samym przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka powstawania miażdżycy – uważa prof. nadzw. dr hab. n. med. Artur Mamcarz – kardiolog. „Pokochaj olej rzepakowy” to kampania edukacyjna, której celem jest promowanie wartości zdrowotnych i odżywczych oleju rzepakowego oraz jego znaczenia w codziennej diecie i profilaktyce zdrowotnej. Organizatorem programu jest Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju, przy wsparciu Komisji Europejskiej oraz Agencji Rynku Rolnego. Kampania rozpoczęła się w 2011 r. i potrwa do sierpnia 2014 r.

2014

Co wiedzą Polacy

Zdaniem eksperta

Rzepak

Rocznie z  powodu niewydolności serca umiera w Polsce ok. 60 tys. osób. Przyczyn tego zjawiska jest wiele, m.in. należy do nich styl życia i niewłaściwa dieta1. Chcąc skutecznie przeciwdziałać chorobom serca, warto odpowiedzieć na pytanie czy w naszym menu znajdują się produkty bogate w kwasy omega-3. Są one niezwykle istotne z punktu widzenia profilaktyki schorzeń układu krwionośnego – pomagają w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu, a także hamują rozwój miażdżycy. Jak pokazuje badanie GFK Polonia z 2013 r., Polacy nie dbają, aby ich dieta była bogata w kwasy omega-3. Tymczasem ludzki organizm nie jest w stanie wyprodukować sam kwasów omega-3, musimy dostarczać je z „zewnątrz”. Cennym ich źródłem są ryby i ta wiedza jest znana Polakom. Niestety, spożycie ryb jest w Polsce wciąż zbyt małe. W związku z tym, idealnym rozwiązaniem jest stosowanie na co dzień oleju rzepakowego, który jest bogatym źródłem kwasów omega-3.

Odznacza się bowiem wysoką odpornością na temperaturę w porównaniu z innymi popularnymi olejami.

Niedoceniany olej rzepakowy

Olej rzepakowy bogatym źródłem omega-3

1. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne

35

W zgodzie z Integrowaną Ochroną Roślin

2014

Rzepak

W zgodzie z Integrowaną Ochroną Roślin

36

Początek 2014 roku przyniósł wiele zmian, nie tylko tych związanych z koniecznością wymiany kalendarzy. Od 1 stycznia spoczywa bowiem na wszystkich rolnikach w Unii Europejskiej, wykorzystujących środki ochrony roślin obowiązek przestrzegania zasad Integrowanej Ochrony Roślin (IO). Czy oznacza to – czego wielu się obawia – ograniczenia w stosowaniu niektórych środków ochrony? Gdy przyjrzymy się bliżej wymaganiom, które IO stawia producentom, okazuje się, że nie są one wcale takie straszne. Świadomość Głównym celem IO jest nie tyle ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, ile bardziej świadome ich wykorzystywanie, a w sytuacjach, w których jest to możliwe – sięganie również po inne, niechemiczne metody walki z chorobami i szkodnikami. Wszystko po to, by zminimalizować zagrożenia związane ze stosowaniem środków ochrony roślin i ich negatywny wpływ na zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska. IO kładzie nacisk przede wszystkim na: • danie pierwszeństwa niechemicznym metodom (biologicznym, fizycznym) ograniczania chorób i szkodników, jeżeli zapewniają one ochronę przed organizmami szkodliwymi, • zapobieganie występowaniu organizmów szkodliwych, co można osiągnąć przez stosowanie płodozmianu, właściwej agrotechniki, odmian odpornych lub tolerancyjnych, zrównoważonego nawożenia, wapnowania i nawadniania,

Rzepak 2014

środków zapobiegających introdukcji organizmów szkodliwych oraz przez ochronę organizmów pożytecznych i stwarzanie warunków sprzyjających ich występowaniu. By zastosować się do tych wymagań, potrzebna jest wiedza związana nie tylko z prawidłowym wykorzystaniem środków ochrony roślin, ale także dotycząca prowadzonych upraw, poprawnej identyfikacji agrofagów, znajomości ich biologii i cykli rozwojowych. IO kładzie nacisk przede wszystkim na świadome stosowanie środków ochrony roślin, czyli używanie ich tylko wtedy, gdy jest taka potrzeba – gdy na plantacji został stwierdzony szkodnik lub patogen albo panują warunki wskazujące na możliwość ich wystąpienia. By to stwierdzić, konieczne jest monitorowanie stanu plantacji oraz wykorzystanie dostępnych metod diagnostycznych. Można to osiągnąć poprzez korzystanie z usług firm doradczych, a także po-

Bardzo ważna jest ochrona fauny pożytecznej, w tym m.in. biedronek – sprzymierzeńców w walce z wieloma szkodnikami

2014

Wiedza Przygotowania do wprowadzenia IO w  Polsce trwały kilka lat. Szczegółowe zasady z tym związane ujęte zostały w Krajowym Planie Działania na rzecz ograniczania ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin, który został opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi we współpracy z Ministerstwem Zdrowia i Ministerstwem Środowiska. Uzupełnieniem tych działań są badania naukowe i publikacje, w tym metodyki opracowane dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych. Na stronie MRiRW zawarte jest obecnie 37 metodyk przygotowanych w dwóch wersjach: podstawowej – przeznaczonej dla producentów rolnych – i bardziej rozbudowanej – skierowanej do doradców. Zawierają one wiele informacji pomocnych w prowadzeniu produkcji zgodnie z zasadami IO i bezpiecznej uprawy roślin. Cały czas obowiązuje zasada, iż zabiegi ochrony roślin mogą być wykonywane jedynie przez osoby, które ukończyły stosowne szkolenia. Szkolenia takie organizowane

Rzepak

sługując się danymi meteorologicznymi, komputerowymi systemami wspomagania decyzji (np. w zakresie występowania niektórych chorób, jak zaraza ziemniaka, parch jabłoni, lub szkodników), wreszcie prowadząc bezpośrednią obserwację roślin, a w przypadku szkodników – korzystając z pułapek feromonowych czy lepowych. Gdy zapadnie decyzja o wykonaniu zabiegu, trzeba się zastanowić, w jaki sposób można ograniczyć czy wyeliminować organizmy szkodliwe. Jeśli jest taka możliwość, wskazane jest wykorzystanie metod niechemicznych, takich jak mechaniczne, biologiczne albo użycie środków odstraszających szkodniki czy też wzmacniających odporność roślin na patogeny. Gdy jednak okaże się, że konieczne jest zastosowanie chemicznych środków ochrony, to IO wskazuje przede wszystkim na te preparaty, które mają najmniej szkodliwy wpływ na chronione uprawy i środowisko. Preferowane są więc środki o krótkim okresie karencji, selektywnym działaniu i niskim ryzyku pozostałości w roślinach. IO nie zakazuje stosowania żadnego ze środków ochrony, które są dopuszczone do użycia w Polsce i ujęte w wykazie publikowanym na stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wskazuje jedynie na racjonalne ich wykorzystanie. Na przykład po pyretroidy można sięgać, gdy nie ma innej możliwości, i stosować je w taki sposób, by jak najmniej szkodzić faunie pożytecznej. W IO duży nacisk jest kładziony na wszelkie profilaktyczne działania, które pozwalają później ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony roślin. Dotyczy to, na przykład, odpowiedniego wyboru stanowiska, przygotowania gleby pod uprawę, doboru odmian odpornych na żerowanie szkodników lub infekcje powodowane przez patogeny czy wreszcie – korzystania ze zdrowego materiału siewnego lub nasadzeniowego.

W zgodzie z Integrowaną Ochroną Roślin

W Integrowanej Ochronie Roślin kładzie się nacisk przede wszystkim na racjonalne stosowanie środków ochrony, czyli tylko wtedy, gdy jest to konieczne

Syngenta to zaufanie, jakim obdarzają nas klienci, dlatego jesteśmy z nimi również na polu

37

W zgodzie z Integrowaną Ochroną Roślin

2014

Rzepak

są przez specjalistyczne jednostki zatrudniające wysoko wykwalifikowanych wykładowców. Zaufanie Działania związane z wdrażaniem do praktyki zasad IO od lat znajdują się w strategii rozwoju firmy Syngenta. Jednym z działów Syngenty jest Bioline – marka przypisana do stale rozszerzanej listy produktów przeznaczonych do ochrony biologicznej upraw. Są one dobrze znane w uprawach pod osłonami w wielu krajach. Prowadzone obecnie prace ukierunkowane są na przeniesienie sukcesów odnoszonych z wykorzystaniem organizmów pożytecznych w uprawach po osłonami na plantacje polowe. Bioline to również oferta owadów zapylających. Trzmiele stały się już nieodzownym elementem upraw pomidorów pod osłonami, a coraz powszechniej wykorzystywane są w produkcji prowadzonej w otwartym polu, zwłaszcza w sadach i na plantacjach roślin jagodowych. Dział hodowlany Syngenty nieustannie pracuje nad nowymi odmianami. Jednym z najważniejszych kierunków hodowli jest uzyskanie odmian o zwiększonej odporności lub tolerancji na patogeny czy szkodniki. W tym zakresie firma może się już poszczycić znacznymi osiągnięciami w postaci odmian jęczmienia hybrydowego pod marką Hyvido (odporny na wirus żółtej karłowatości jęczmienia), rzepaku hybrydowego SY Alister z cechą wysokiej odporności na kiłę kapusty czy wreszcie całej puli warzyw kapustnych odpornych na tę chorobę, w tym nową odmianą brokułu Monclano F1. Syngenta to także profesjonalne wsparcie doradcze. Agricast jest profesjonalnym serwisem prognozy pogody, pomagającym w podejmowaniu decyzji o zabiegach ochrony roślin czy terminach siewu nasion. Infopole to z kolei system monitoringu agrofagów, poprzez który można uzyskać informacje, jakie i kiedy mogą pojawić się zagrożenia ze strony chorób czy szkodników w danej lokalizacji. Poprzez system Weedid można natomiast lepiej opanować rozpoznawanie chwastów już we wczesnych fazach rozwojowych, a dzięki temu lepiej i skuteczniej wykorzystywać środki chwastobójcze. Gdy wreszcie konieczne staje się sięgnięcie po chemiczne środki ochrony, Syngenta proponuje specjalistyczne produkty, spośród których wiele cechuje się specyficznym mechanizmem działania, a tym samym wysoką skutecznością. Warty podkreślenia jest fakt, że wprowadzane obecnie na rynek preparaty są często oparte na współdziałaniu kilku substancji aktywnych, przez co zwiększa się pula zwalczanych agrofagów i zarazem ograniczone zostaje ryzyko powstania odporności. Nowoczesne formulacje pozwalają z kolei stosować niskie dawki substancji aktywnej i zwiększać skuteczność działania preparatów, przez co minimalizowany jest ich szkodliwy wpływ na środowisko. Obowiązki Integrowana Ochrona kładzie szczególnych nacisk na uzasadnione stosowanie chemicznych środków ochrony, czyli sięganie po nie w sytuacji, gdy:

38

Rzepak 2014

Żółte naczynia lub żółte tablice lepowe służą do monitorowania nalotów owadów szkodliwych.

• zagrożenie ze strony agrofagów jest na tyle wysokie, że przekracza próg ekonomicznej szkodliwości, • nie ma innych dostępnych i możliwych do zastosowania metod ograniczenia szkodliwych organizmów, • chemiczne środki ochrony będą użyte w  możliwie niskich dawkach i w sposób jak najmniej szkodliwy dla środowiska (termin zabiegu, warunki pogodowe, ilość cieczy i sposób aplikacji). W IO bardzo ważne jest prowadzenie szczegółowej ewidencji wykonywanych zbiegów ochrony roślin. Ewidencja ta powinna zawierać nie tylko podstawowe informacje o tym, kiedy, gdzie i jakim środkiem wykonywany był zabieg, ale również DLACZEGO? Bardzo ważne jest więc, by producent potrafił uzasadnić, dlaczego podjął taką, a nie inną decyzję, udowodnić, że lustrował pola, sprawdził liczebność szkodników lub poziom nasilenia choroby, przeanalizował inne możliwości ochrony itp. Celowe będzie również odnotowanie w odpowiedniej rubryce in-

Przykładowa tabela do prowadzenia ewidencji użycia środków ochrony roślin

1. 2. 3.

skuteczność zabiegu

warunki pogodowe w trakcie wykonywania zabiegu

faza rozwojowa uprawianej rośliny

Uwagi

Zwalczany agrofag (choroba, szkodnik, chwasty)

dawka (l/ha lub kg/ha) lub stężenie

nazwa substancji czynnej

nazwa handlowa

Nr pola (kwatera)

Wielkość powierzchni, na jakiej wykonywano zabieg ochrony (ha)

Powierzchnia uprawy w gospodarstwie (ha)

Nazwa uprawianej rośliny (odmiana)

L.p.

Termin wykonania zabiegu

Zastosowany środek ochrony roślin

Uzasadnienie wykonania zabiegu

Komentarze

W zgodzie z Integrowaną Ochroną Roślin

2014

Rzepak

formacji o tym, w jakiej fazie były chronione rośliny, jaka pogoda panowała w czasie zbiegów i, wreszcie, jaki efekt uzyskano po zastosowaniu danego środka ochrony. Są to zresztą bardzo cenne informacje dla samych użytkowników środków ochrony roślin, gdyż stanowią źródło wiedzy o tym, w jakich warunkach i jak zastosowany środek dał najlepszy efekt. Taką ewidencję można prowadzić w dowolny sposób, ważne jest jednak, by mieć ją do dyspozycji i wglądu przez minimum 3 lata. Przez taki okres ewidencje muszą być zarchiwizowane i przygotowane do wglądu dla inspektora w trakcie kontroli. W zakresie stosowania środków ochrony roślin trzeba będzie udokumentować i wyjaśnić nie tylko to, czym i kiedy chroniona była dana uprawa, ale też – jaka była zasadność zastosowania danego środka ochrony i  czy rozważano użycie metod niechemicznych. Niech więc Integrowana Ochrona Roślin będzie bezpieczna, racjonalna i przynosi najlepsze efekty, z jak najmniejszym wpływem na środowisko i nasze zdrowie.

39

PARTNERZY:

PARTNERZY DYSTRYBUCYJNI:

KOOPERANCI:

Ochrona przed chwastami Skuteczne odchwaszczanie rzepaku jest głównym czynnikiem gwarantującym powodzenie jego uprawy. Z ekonomicznego i praktycznego punktu widzenia zachwaszczenie trzeba eliminować jesienią. W pierwszych dniach wzrostu rzepaku, a także chwastów, straty spowodowane nadmierną konkurencją są największe. Zatem opóźnianie zabiegu herbicydowego jesienią wpływa bardzo znacząco na obniżenie plonu rzepaku. Wiosenne odchwaszczanie rzepaku może mieć jedynie charakter interwencyjny, gdy z różnych przyczyn chwasty nie zostały zniszczone opryskami jesiennymi. Skuteczne zwalczanie chwastów jesienią pozwala roślinom rzepaku ozimego lepiej się ukorzenić, wytworzyć silną rozetę i odpowiednio nisko osadzić szyjkę korzeniową. Tak rozwinięty rzepak jest lepiej przystosowany do tolerowania niskich temperatur. Skuteczne wyeliminowanie kilku najbardziej uciążliwych chwastów w zasiewach rzepaku na początku wegetacji wystarczy, aby młode rośliny prawidłowo się rozwijały w okresie jesiennym i dobrze przezimowały. Z chwilą ruszenia wegetacji na wiosnę chwasty nie będą już stanowiły żadnego problemu. Warto pamiętać, że herbicydy najskuteczniej zwalczają chwasty we wczesnych fazach rozwojowych. Z tego względu stosowanie tych preparatów na samym początku wegetacji daje najlepsze efekty.

Pryskasz i masz chwasty z bańki!

SIŁA UNIWERSALNOŚĆ SZYBKOŚĆ

41

uwolni rzepak od chwastów.

Maruna bezwonna

Mak polny

Zalety zabiegów przedwschodowych Zapobieganie wczesnej konkurencji ze strony chwastów w zwalczaniu chwastów Zabieg przedwschodowy daje

Plon po zabiegach przed- i powschodowych przedwschodowe

powschodowe

27,7 t/ha

poprawkowych

pogodowych po wschodach rzepaku Colzor Trio 4 l/ha

Brasan 540 EC (dimetachlor 500 g + chlomazon 40 g ) 3 l/ha

metazachlor 250 g + chlomazon 33,3 g 3 l/ha

metazachlor 500 g 1,5 l/ha

metazachlor + chinomerak 2 l/ha

Szerokie spektrum zwalczanych chwastów,

trzech substancji aktywnych

DIMETACHLOR – 187,5 g/l

to równowaga

i po ich wschodach.

NAPROPAMID – 187,5 g/l chwastów hamuje wzrost korzeni przez

przed ponownymi wschodami chwastów CHLOMAZON – 30 g/l i powstawanie karotenoidów.

42

Rzepak 2014

Przytulia czepna

Gwiazdnica pospolita

Jasnota purpurowa

Przetacznik perski

po siewie rzepaku

stosuje

[I/ha)

kulturze rolnej i w warunkach optymalnych do rozwoju rzepaku, na glebach

2,5

3,0

3,5

4,0

Wyczyniec polny

Preparat zwalcza wszystkie takie jak: rumianowate, mak polny,

P

jasnota purpurowa, przetacznik perski,

R

stulicha psia. Stulisz L P T

(2l Colzor + 500 g metazachlor na ha) lub sekwencyjnie z preparatem

T

ces (2l/ha Colzor przedwschodowo

Dobrze – bardzo dobrze

43

Przeczytaj opinie o Colzor Trio® Areał rzepaku w gospodarstwie oscyluje w granicach 80-95 ha rzepaku. Odmiany Syngenta stanowią ok. 70% w strukturze rzepaku. W gospodarstwie stosujemy technologie odchwaszczania rzepaku opartą na produktach Syngenta od kilku lat. Herbicyd Colzor Trio stosowany jest w dawce 3l/ha. Jest kilka powodów, które przekonały mnie do zainteresowania się tym preparatem. Do najważniejszych zaliczam skuteczność zwalczania chwastów w uprawie rzepaku (m.in. przytulia, chwasty rumianowate, maki polne). Rozwiązanie to sprawdziło się na przestrzeni lat. Pomimo różnego przebiegu wegetacji i dużego nasilenia chwastów, pola są wolne od chwastów i nie wymagają poprawek. Polecam Colzor Trio w rzepaku ozimym. Zbigniew Malitowski, RSP Piorunkowice, areał rzepaku 95 ha, woj. opolskie Gospodarujemy na prawie 280 ha, z czego 120 to jęczmień ozimy (100% Hyvido), a rzepak stanowi 130 ha. Mamy głównie słabe stanowiska: klasy IIIb jest tylko 1,8 ha, reszta to IVb, V i VI klasa. Pięć lat temu, kiedy na polach w gospodarstwie problemem był stulisz lekarski, rozpoczęła się nasza historia z Colzorem. Dzięki jego zastosowaniu problem z tym uciążliwym chwastem skończył się całkowicie. Stosujemy 3 litry Colzoru na hektar. Z powodu dużego udziału rzepaku w strukturze zasiewów, są problemy z niektórymi chwastami, m.in.: wspomniany stulisz lekarski, stulicha psia, krzywoszyj polny czy tobołki. Stosowanie Colzoru pozwala nam na uporanie się z nimi. Jesteśmy zadowoleni z tego produktu, używamy go od 5 lat i nadal będziemy. Marcin Niekrasz, GR Marcin Niekrasz, areał rzepaku 278 ha, woj. lubuskie Preparat Colzor Trio stosujemy, od kiedy tylko pojawił się na rynku – najpierw na 50% zasiewów, a aktualnie stosowany jest na całym areale rzepaku w dawce 4 l/ha. Po zabiegach nigdy nie musieliśmy wykonywać poprawek wiosennych, preparat zwalczał najważniejsze chwasty, w tym przytulię czepną, chwasty rumianowate i inne. Na plantacji rzepaku uprawiane są odmiany firmy Syngenta, w tym roku SY Saveo, SY Kolumb, Nelson. Plony uzyskiwane z tych plantacji w poprzednich latach oscylowały w granicach 40 dt/ha. Jesienią i wiosną stosujemy także Toprex, w okresie kwitnienia Amistar Xtra, a na słodyszka od zeszłego roku Plenum. W tym roku rzepak także rokuje na wysokie plony. Roman Pająk (prezes), RSP „Przełom”, areał rzepaku 122 ha , woj. dolnośląskie

44

Rzepak 2014

SIŁA UNIWERSALNOŚĆ SZYBKOŚĆ CELUJE W CHWASTY JEDNOLIŚCIENNE

Siła, Uniwersalność, Szybkość – dzięki zaawansowanej technologii:

FUSILADE® FORTE 150 EC grupa chwastów

zwalczane gatunki chwastów

samosiewy zbóż

wszystkie zboża

0,5–0,75

jednoliścienne jednoroczne

chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, włośnica zielona włośnica sina

0,75–1,0

jednoliścienne wieloletnie

perz właściwy, wiechlina zwyczajna

2,0–2,5

dawka (l/ha)

UWAGA! – zwalczanie chwastów jednoliściennych, jednorocznych – od fazy 2 liści do fazy krzewienia – zwalczanie perzu właściwego – w fazie 4–10 liści

45

Skuteczność zwalczania chwastów wieloletnich

FUSILADE® FORTE 150 EC w sposób trwały zwalcza perz właściwy. Dzięki znakomitemu wchłanianiu substancji biologicznie czynnej i sprawnemu jej przemieszczaniu w roślinie, skutecznie zwalczane są nie tylko zielone części perzu, ale także jego rozłogi.

Fusilade® Forte Siła. Uniwersalność. Sybkość.

2014

Rzepak

Technologia ISO-link W preparacie FUSILADE® FORTE 150 EC po raz pierwszy zastosowano opatentowaną technologię łączenia substancji biologicznie czynnej (150 g fluazyfopu-P-butylu w 1 litrze preparatu) z substancjami wspomagającymi o nazwie ISO-link w celu osiągnięcia najwyższych war tości takich cech preparatu jak szybkość przenikania, skuteczność działania i bezpieczeństwo dla rośliny uprawnej jednocześnie. Dzięki zastosowaniu powyższej technologii ciecz robocza preparatu przybiera postać wielokrotnej emulsji, co wpływa znakomicie na równomierne pokrycie powierzchni rośliny po zabiegu i radykalnie zwiększa przyczepność preparatu do powierzchni rośliny zwalczanej (mniejsze straty z powodu ociekania), nawet w warunkach uciążliwych dla działania preparatu. Dzięki technologii ISO-link każda cząsteczka substancji aktywnej jest ściśle związana z kompleksem substancji powierzchniowo czynnych, które wspomagają jej szybkie, ale i całkowite przedostawanie się do wnętrza rośliny.

Technologia ISO-link zapewnia: dokładne pokrycie powierzchni chwastów, przyleganie nawet do trudno zwilżanych powierzchni pokrytych woskiem lub włoskami, szybkie wchłanianie substancji biologicznie czynnej z powierzchni rośliny, szybkie działanie preparatu – szybsze zniszczenie chwastów, długotrwałe działania na chwasty wieloletnie, bezpieczeństwo dla rośliny uprawnej, odporność na zmywanie przez deszcz, zwiększoną skuteczność w warunkach suszy, możliwość stosowania w mieszaninach z innymi preparatami.

Fusilade® Forte – mechanizm działania na chwasty

moment zabiegu

46

Perz właściwy

doskonała przyczepność

bardzo dobre pokrycie liści

równomierne pokrycie liści

szybkie wchłanianie dzięki substancjom wspomagającym

przemieszczanie w roślinie i odporność na zmywanie przez deszcz

długotrwałe działanie na chwasty

Rzepak 2014

Szybkość działania preparatu Wpływ opadu deszczu krótko po zabiegu na skuteczność zwalczania chwastów jednoliściennych. 100

Standard 1 i 2 to dotychczas najlepsze pod względem tej cechy preparaty

90 80 70 60 50

Standard 3 jest również sprzedawany w Polsce

40

FUSILADE® FORTE 150 EC jest szybko pobierany z powierzchni rośliny do jej wnętrza. Opady deszczu po upływie 1 godziny od zabiegu nie obniżają skuteczności działania preparatu.

30 20 10 Standard 2

Zmywanie po 30 min.

Bez zmywania

Standard 3

Dlaczego jesienią warto zwalczać samosiewy zbóż w uprawie rzepaku? Na rodzaj zachwaszczenia w uprawie rzepaku ozimego duży wpływ mają rośliny przedplonowe. Zboża są najczęstszymi przedplonami dla rzepaku ozimego. Samosiewy zbóż stanowią silną konkurencję dla młodych siewek rzepaku. Powodują nadmierne wyniesienie pąka wierzchołkowego i osłabienie roślin, następstwem czego jest wymarzanie rzepaku. Niewłaściwa ochrona rzepaku przed chwastami może prowadzić do ogromnej utraty plonu, sięgającej, w skrajnych przypadkach, do 75 %. Dlaczego jesienią warto zwalczać samosiewy zbóż w uprawie rzepaku? Zastosowanie nawet najbardziej skutecznej ochrony przed chwastami dwuliściennymi nie gwarantuje osiągnięcia sukcesu ekonomicznego. Może być on bowiem zniweczony przez chwasty jednoliścienne – np. samosiewy zbóż, które

w określonych warunkach nie są wystarczająco skutecznie zwalczane przez herbicydy doglebowe. Wbrew wciąż jeszcze pokutującej opinii, iż samosiewy zbóż jarych nie muszą być zwalczane jesienią, ponieważ wymarzają w okresie zimy – to właśnie zboża jare najsilniej negatywnie wpływają na plonowanie rzepaku. Dlaczego jesienią warto zwalczać samosiewy zbóż w uprawie rzepaku? Intensywny wzrost samosiewów zbóż w okresie jesieni wpływa dewastująco na rośliny rzepaku. Rzepak gromadzi wówczas mniej suchej masy a jego pokrój jest daleki od optymalnego do przetrwania niekorzystnych warunków zimowania. W konsekwencji samosiewy zbóż jarych powodują znaczne wypady roślin rzepaku w czasie zimy. Mimo, iż same nie są w stanie zimy przeżyć i w wiosennym okresie nie konkurują już z pozostałymi roślinami rzepaku, to ich negatywny wpływ na plon pozostaje widoczny do końca wegetacji.

Dlaczego jesienią warto zwalczać samosiewy zbóż w uprawie rzepaku? Procent roślin, które przetrwały zimę w zależności od poziomu zachwaszczenia rzepaku jęczmieniem jarym jesienią 100

Plon rzepaku w dt/ha w zależności od poziomu zachwaszczenia jęczmieniem jarym w okresie jesieni 60

90

Plon dt/ha

% przezimowania

80

50

70

40

60 50

30

40

20

30 20

10

10 0

2014

Standard 1

Rzepak

Fusilade Forte

Fusilade® Forte Siła. Uniwersalność. Sybkość.

0

0

Brak chwastów

100

150

300

0

600

Sztuk chwastów na m

2

0,5 l/ha

0

Brak chwastów

100 0,5 l/ha

150

300

600

Sztuk chwastów na m2

47

Dlaczego FUSILADE FORTE?

Opinia

2014

Rzepak

Na polach, na których zastosowano powschodowy zabieg preparatem FUSILADE FORTE, w dawce 0,5 l/ha, w fazie rozwoju rzepaku 3–4 liści, stwierdzono bardzo wysoki poziom skuteczności zwalczania chwastów jednoliściennych sięgający 95% w okresie jesiennym i 100% po przezimowaniu. Dodatkowe efekty zastosowania tej technologii jesienią, to średnio przyrost dwóch liści w rozecie rzepaku i niższe wyniesienie pąka wierzchołkowego, co powoduje zwiększenie zimotrwałości rzepaku.

Fusilade® Forte Siła. Uniwersalność. Sybkość.

W Gospodarstwie Rolnym Wabcz Sp. z o.o. preparat Fusilade Forte stosujemy od kilku lat. Przez ten okres stał się standardem w zwalczaniu chwastów jednoliściennych oraz samosiewów zbóż w uprawie rzepaku. Preparat cechuje się bardzo wysoką skutecznością chwastobójczą, jednocześnie nie oddziałuje negatywnie na rzepak, co jest bardzo ważną cechą, szczególnie jesienią w warunkach bardzo zmiennej i trudnej do przewidzenia pogody.

48

Zdzisław Mądry, Gospodarstwo Rolne Wabcz Sp. z o.o., Zdzisław Mądry, 320 ha rzepaku, woj. kujawsko-pomorskie

Rzepak 2014

Regulacja wzrostu i rozwoju rośliny oraz ochrona przed chorobami Wzmocnienie kondycji rośliny rzepaku, przygotowanie jej do przezimowania, równomierne pąkowanie i kwitnienie rzepaku czy też w końcu brak wylegania, mogą w znaczny sposób wpłynąć na jakość i ilość uzyskiwanego plonu. Profesjonalna regulacja wzrostu i rozwoju rzepaku staje się jednym z podstawowych zabiegów w ochronie rzepaku, natomiast ochrona fungicydowa plantacji w okresie okołokwitnieniowym jest już standardem. Ryzyko utraty od kilkunastu do kilkudziesięciu procent plonu, spowodowane chorobami grzybowymi, jest dla wielu skutecznym argumentem zachęcającym do odpowiedniego zabezpieczenia plantacji aż do zbiorów. Tylko skuteczne zabezpieczenie plantacji przed chorobami grzybowymi, jak również efektywna regulacja wzrostu i rozwoju rzepaku gwarantuje pewność ochrony plonu rzepaku.

Sucha zgnilizna kapustnych (Phoma lingam) Objawy na liściach, szyjce, łodydze łuszczynach żółtawe lub jasnoszare plamy z widocznymi piknidiami w postaci czarnych kropek zainfekowane rośliny mają skłonność do przedwczesnego dojrzewania, a nawet wylegania, plon jest mniejszy i gorszy jakościowo Rozwój sprawcą choroby są dwa gatunki grzybów, rozwijają się późnym latem, wczesną jesienią, na resztkach pożniwnych zarodniki są rozsiewane przez wiatr na znaczne odległości choroba przebiega w szerokim zakresie temperatur 5–25°C, im wyższa, tym szybszy rozwój, wilgotność sprzyja rozwojowi owocników i następnie kiełkowaniu zarodników Zwalczanie Jesień: staranne przyorywanie resztek pożniwnych, zabieg preparatem TOPREX® w fazie 4–6 liści w dawce 0,3l/ha. Wiosna: zabieg opryskiwania wiosną po ruszeniu wegetacji w fazie wzrostu pędu głównego rzepaku, przy zastosowaniu preparatu TOPREX® w dawce 0,5 l/ha.

Czerń krzyżowych (Alternaria spp) Objawy na liściach, pędach i łuszczynach jasnobrunatne do brunatno-czarnych plamy od 0,5 do 2 cm, koliste z żółtawym obrzeżem przy silnym porażeniu łuszczyny zasychają przedwcześnie Rozwój źródłem są porażone nasiona i resztki pożniwne wilgotna i ciepła pogoda (21–27°C) w około połowy czerwca, przez conajmniej 3 dni oraz wysoka wilgotność powietrza (95–100%) ponad 18 godzin dziennie, sprzyja kiełkowaniu zarodników konidialnych, przez kutikulę, rzadziej przez aparaty szparkowe Zwalczanie Jesień: staranne przyorywanie resztek pożniwnych oraz zaprawianie nasion, zabieg preparatem TOPREX® w fazie 4–6 liści w dawce 0,3l/ha. Wiosna: zabieg opryskiwania wiosną po ruszeniu wegetacji w fazie wzrostu pędu głównego rzepaku, przy zastosowaniu preparatu TOPREX® w dawce 0,5 l/ha, zabieg opryskiwania w terminie od początku kwitnienia rzepaku fungicydem AMISTAR XTRA® w dawce 0,8–1 l/ha.

49

Szara pleśń (Botrytis cinerea) Objawy na liściach i pędach biało-szare lub szare plamy z nalotem rozwijającej się grzybni pąki, kwiaty, łuszczyny i pędy więdną żółkną i zamierają, na powierzchni porażonej tworzy się szarobrunatny nalot rozwijającej się grzybni Rozwój zimuje w postaci sklerocjów i grzybni w resztkach pożniwnych, jako saprofit wilgotna i chłodna pogoda (10–15°C) sprzyja infekcji, szczególnie w osłoniętych miejscach pola i po przymrozkach

Zwalczanie Jesień: staranne przyorywanie resztek pożniwnych. Wiosna: zabieg opryskiwania wiosną po ruszeniu wegetacji w fazie wzrostu pędu głównego rzepaku, przy zastosowaniu preparatu TOPREX® w dawce 0,5 l/ha, w fazie od początku kwitnienia rzepaku zabieg fungicydem AMISTAR XTRA® w dawce 0,8–1l/ha.

Zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum) Objawy po zakwitnięciu na pędach głównych i bocznych blado-żółte, szare blade przebarwienia, pędy i łuszczyny powyżej miejsca porażenia żółkną i przedwcześnie dojrzewają pęd wewnątrz pusty, przerośnięty grzybnią ze sklerojcami; Na porażonych łuszczynach i bocznych pędach białe, bladożółte plamy Rozwój przetrwalniki grzyba zimują w resztkach pożniwnych i glebie w postaci sklerocjów (żywotność 7–10 lat) mogą kiełkować z górnych warstw gleby (od 0 do 5 cm) w I dek. maja na powierzchni gleby placowo wyrastają owocniki – apotecja (6–15 mn) tworząc zarodniki workowe – askospory, które infekują łan; Infekcja w momencie opadania płatków kwiatowych w kątach pędów bocznych, w warunkach wysokiej wilgotności i temperatury Zwalczanie Jesień: staranne przyorywanie resztek pożniwnych. Wiosna: zabieg opryskiwania w fazie od początku kwitnienia rzepaku fungicydem AMISTAR XTRA® w dawce 1l/ha.

50

Rzepak 2014

10 powodów, dla których warto stosować TOPREX®

51

52

Rzepak 2014

Marcin Kosmal, Crop Field Expert

Toprex wcześnie jesienią

Difenokonazol i paklobutrazol idealnie zabezpieczają plantację przed chorobami, a także zmieniają morfologię roślin istotnie wpływając na: zawartość suchej masy liści, niskie osadzenie pąka wierzchołkowego, korzeń i system korzeniowy. Im bardziej rozbudowany system korzeniowy jesienią, tym szybszy start roślin wiosną, dzięki temu rośliny mają zapewnioną dużą ilość materiałów zapasowych, zdolnych do rozpoczęcia wegetacji wiosennej i walkę o najwyższe plony. Jak wiemy, w warunkach Polski, szanse na najwyższe plony mają rzepaki o szybkim wigorze wiosennym, które potrafią optymalnie wykorzystać zapas wody glebowej, uciekając przed częstymi jej niedoborami w maju bądź czerwcu.

Nie zalecamy, aby zwlekać z terminem zabiegu na plantacjach niewyrównanych. Toprex jest preparatem absolutnie bezpiecznym dla roślin rzepaku poniżej 4. liścia. Potwierdzeniem tego jest rejestracja w Czechach już od fazy 1. liścia (BBCH 11-16) oraz opinie naszych klientów, którzy w ubiegłym roku mieli poważny dylemat z decyzją co do terminu stosowania podczas nierównych wschodów. Działanie preparatu jest ukierunkowane na hamowanie wydzielania giberelin, których intensywny proces syntezy w roślinie, rozpoczyna się od fazy 4. liścia. Zatem, pomimo pobrania przez rośliny, które są we wcześniejszych fazach rozwoju (1–2 liście), regulator wzrostu paklobutrazol nie hamuje ich rozwoju, a wręcz przeciwnie zwiększona synteza cytokinin przyśpiesza rozwój mniejszych roślin, co z kolei sprzyja przyśpieszeniu ich wzrostu i stymuluje wyrównanie łanu. Ważną zaletą substancji aktywnej paklobutrazol jest jego działanie odglebowe, które uzupełnia działanie nalistne. To właśnie zawartość paklobutrazolu sprawia, że preparat jest jedyny w swoim rodzaju, gdyż wnikając do systemu korzeniowego przyśpiesza dodatkowo jego rozwój.

2014

Stosowanie regulatorów jest wręcz nieodzowne, co podkreślają doświadczeni rolnicy stosujący Toprex.

A co kiedy plantacja rzepaku jest nierówna? Co, kiedy na polu obserwujemy nierówne wschody?

Rzepak

Niestety, na warunki klimatyczne rolnik nie ma wpływu, jednak stosując regulatory wzrostu istotnie zmniejszamy ryzyko złego przezimowania oraz poprawiamy stan plantacji na wiosnę.

Stosując Toprex, obserwuj więc niskie osadzenie pąka wierzchołkowego, a nie długość ogonków liściowych.

Toprex wcześnie jesienią

Dla każdego rolnika uprawiającego rzepak ozimy jedną z najważniejszych kwestii jest przezimowanie. Największy wpływ na nie ma oczywiście pogoda: wilgotność podczas siewów, długość wegetacji jesiennej, okrywa śnieżna podczas zimy, przymrozki występujące na przedwiośniu.

STĄD PRZEKONANIE DOŚWIADCZONYCH ROLNIKÓW, ŻE PLON RZEPAKU BUDUJEMY JUŻ JESIENIĄ! Stosując Toprex na długo wcześniej decydujesz o tym, co zbierzesz w żniwa. Optymalne okno stosowania Toprex to faza 4-6 liści rzepaku (BBCH 14-16) w dawce 0,3 l/ha. Wieloletnie doświadczenia wskazują, że rzepak nie potrzebuje dodatkowego zabiegu poprawkowego nawet w warunkach ciepłej jesieni. Długość ogonków liściowych, które często wyrastają podczas długiej jesiennej wegetacji, nie ma wpływu na przezimowanie.

Robert Gastołek, GR Robert Gastołek

53

2014

Rzepak Toprex wcześnie jesienią

54

Andrzej Niedźwiecki, Mieszkowice, zachodniopomorskie, 130 ha rzepaku

Robert Gastołek, Kętrzyn woj. warmisko-mazurskie, 152 ha rzepaku

Toprex stosuję od kilku lat. Jednak podczas ostatniej jesieni miałem poważny dylemat, co zrobić z nierównymi wschodami rzepaku. Susza podczas siewu oraz liczne gliniaste ziemie spowodowały nierówne wschody, szczególnie na górkach. Nie wszystkie rośliny miały po cztery liście, zdarzały się nawet rzepaki z jedną parą liści. Miałem poważne wątpliwości, co robić. Zaryzykowałem i zastosowałem Toprex również na tych kawałkach, gdzie rzepak był mniejszy. W listopadzie zaobserwowałem, że nie ma różnicy w rozwoju roślin, łan był jednolity, wyrównany, a szyjka korzeniowa nisko osadzona. Wiosną nie widać było praktycznie żadnych znaczących różnic, rzepak dobrze przezimował i był w bardzo dobrej kondycji. Toprex jest bezpieczny nawet na niewyrównane wschody rzepaków. Na wiosnę powtórzyłem zabieg Toprexem w dawce 0,5 l/ha w celu regulacji i ochrony łanu.

W gospodarstwie zastosowałem Toprex na próbę w 2011 roku i już wtedy to rozwiązanie dało najlepsze rezultaty w porównaniu do innych preparatów, które stosowałem wcześniej. Na nierównych polach, jakie posiadam, rzepaki zwykle jesienią mają w dołkach 3–4 liście, podczas gdy na górkach tylko 1–2. Toprex zdecydowanie poprawia kondycję roślin, nie opóźnia wzrostu tych mniejszych, a wręcz stymuluje je do rozwoju, co w efekcie bardzo dobrze przygotowuje rzepak do przezimowania.

Rzepak 2014

Przeczytaj opinie o Toprex Toprex stosujemy od 4 lat w pełnej technologii – jesienią 0,3l/ha i 0,5l/ha wiosną. Obserwujemy bardzo dobre efekty po zastosowaniu preparatu, tj. niższy i równomierny łan, większą ilość rozgałęzień bocznych i łuszczyn, równomierne kwitnienie, bardzo dobrą ochronę przed chorobami i co z tym jest związane – znacznie wyższy plon. Rzepak po Toprex dobrze zimuje, a to za sprawą odpowiedniego przygotowania do spoczynku zimowego. Druga dawka Toprex na wiosnę powoduje, że łan jest silny i zdrowy aż do zabiegu okołokwitnieniowego. Nie zawiodłem się na tym produkcie i nadal zamierzam go stosować. Piotr Synowczyński (główny agronom), RSP Lubrza, areał rzepaku 100 ha, woj. opolskie

Odmiany Syngenta stanowią 50% areału rzepaku uprawianego w spółdzielni. W roku 2013 odmiana SY Kolumb na stanowisku w klasie IV a i b plonowała 40 dt/ha (średnia z 50 ha), dlatego też zdecydowałem się zasiać oprócz SY Kolumb nową odmianę SY Saveo. Obydwie odmiany w stan spoczynku weszły w fazie ok. 10 liści, ocena stanu plantacji po zimie jest bardzo dobra, praktycznie nie zaobserwowałem strat. Plantacja jest chroniona w technologii Syngenta, do ochrony herbicydowej stosuję po siewie Colzor Trio w dawce 3 l/ha, a do zwalczania samosiewów zbóż Fusilade Forte. Rozwiązanie to stosuję zarówno w uprawie tradycyjnej jak i uproszczonej. Technologia ta sprawdza się w obu wariantach uprawy. Skuteczność jest bardzo dobra. Od 5 lat stosuję Toprex do regulacji pokroju roślin według zaleceń producenta. Jesienią w fazie 4 liści, co daje dobrze zbudowaną rozetę z silnym korzeniem, co warunkuje przezimowanie. Wiosenną regulację staram się wykonać przy 10–15 cm pędu głównego, dzięki czemu uzyskuję zwarty, stabilny łan, dużo bocznych pędów i równomierne kwitnienie. Preparat Toprex zapewnia również bardzo skuteczną ochronę fungicydową. W ubiegłym roku próbowałem nowego fungicydu okołokwitnienowego firmy Syngenta – Amistar Xtra, który się sprawdził. Łan był zdrowy do samego zbioru i równomiernie dojrzewał, co przełożyło się na lepszy plon. Piotr Grabuś, RSP w Krzywiźnie, areał rzepaku 136 ha, woj. opolskie

55

Amistar nowej generacji – zwalcza wszystkie choroby okresu kwitnienia rzepaku

Przeciwko jakim chorobom rzepaku jest skuteczny Amistar Xtra?

Jaka choroba jest

Wzrost grzybni

powierzchni

Technologia AMISTAR® cyprokonazol Technologia AMISTAR®

56

Rzepak 2014

Rozsiew

Zysk z zastosowania Amistar Xtra

znakomita ochrona ®

skuteczność

plon

zysk

Technologia Top-Xtra Zabieg AMISTAR Xtra

wegetacyjny zapewnia sekwencja

Zabieg TOPREX Zabieg TOPREX

11

18

32

51

57

61

69

85

57

Przeczytaj opinie o Amistar Xtra® i Plenum® Opinia

Amistar Xtra 280SC sprawdziłem w ostatnim sezonie wegetacyjnym wraz z nasionami od Syngenta (SY Kolumb i Nelson). Środek zastosowałem w dawce 1 l/ha w okresie kwitnienia rzepaku. Wczesna aplikacja Amistar Xtra i duża dawka przyniosły zamierzony cel: zdrowy łan i efekt plonotwórczy. Na plantacji rzepaku nie stwierdziłem zgnilizny twardzikowej, czerni krzyżowych i szarej pleśni. Zabieg Amistar Xtra zwrócił się wielokrotnie. Polecam. Wojciech Bigos, GR Wojciech Bigos, 200 ha rzepaku, woj. zachodniopomorskie

Opinia

Od jakiegoś czasu słodyszek staje się coraz większym problemem, ponieważ zaczyna uodparniać się na wiele substancji aktywnych stosowanych do jego zwalczania. Rozwiązaniem może być wprowadzanie nowych substancji aktywnych z nowych grup chemicznych. Takim produktem jest właśnie insektycyd Plenum – nowa substancja z nowym mechanizmem działania. Dzięki jednorazowemu zastosowaniu Plenum w dawce 0,15 kg/ha zabezpieczyliśmy plantacje. Produkt był skuteczny i działał wystarczająco długo. Jan Malec, RSP Jasiona, areał rzepaku 124 ha, woj. opolskie

Opinia

Zwalczanie słodyszka stawało się z roku na rok coraz większym problemem, ze względu na ograniczoną ilość substancji aktywnych oraz problemy z odpornością tego szkodnika. Preparat Plenum zastosowałem w zeszłym roku po raz pierwszy, gdyż była to nowość na rynku. Zadziałał rewelacyjnie, słodyszek zwyczajnie przestał być problemem, w najbardziej niebezpiecznym momencie dla rzepaku, słodyszek nie mógł wyrządzać żadnych szkód. Po zastosowaniu preparatu byłem na tym polu po kilku godzinach i już nie było oznak żerowania i tak przez kolejne dni. Jeżeli ktoś z rolników chce zastosować preparat, po którym nie będzie musiał się już zastanawiać kiedy i czy w ogóle zadziała, powinien zastosować Plenum, w tym sezonie my na pewno go zastosujemy. Tadeusz Bejnarowicz, GR Leonard Konkol, areał rzepaku 120 ha, woj. pomorskie

Opinia

Stosowałem Plenum w fazie zwartego zielonego pąka, kiedy wystąpił nalot słodyszka w ilości 2-3 szt/1 kwiatostan. Zastosowałem dawkę 0,15 kg/ha w godzinach popołudniowych, ok 18-tej. Następnego dnia na chronionej plantacji (zastosowałem go na całej powierzchni – 40 ha) zauważyłem pojedyncze martwe słodyszki. Przez okres 6-8 dni nie zauważyłem żerujących słodyszków. Środek Plenum uważam za bardzo skuteczny w walce ze słodyszkiem rzepakowym. Wojciech Wakuliński, GR Wojciech Wakuliński, areał rzepaku 40 ha, woj. podlaskie

58

Rzepak 2014

Ochrona przed szkodnikami Straty w plonie rzepaku powodowane przez szkodniki mogą wynosić od 10 do nawet 50%. Zdarzają się także przypadki całkowitego zniszczenia plantacji. Spośród szkodników największe zagrożenie dla rzepaku ozimego stanowią: rolnice (Agrotinae), chowacz galasówek (Ceutorhynchus pleurostigma), śmietka kapuściana (Phorbia brassicea), gnatarz rzepakowiec (Athalia cilibri), słodyszek rzepakowy (Meligethes aeneus), chowacz czterozębny (Ceutorhynchus quadridens), pryszczarek kapustnik (Dasyneura brassicae) i mszyca kapuściana (Brevicoryne brassicea).

Zwalczanie szkodników rzepaku Wiosną, najwcześniej pojawiającym się szkodnikiem jest chowacz brukwiaczek. Łodygi uszkodzone przez larwy szkodnika stają się bardziej narażone na infekcję chorobami, przede wszystkim suchą zgnilizną i zgnilizną twardzikową. Słodyszek rzepakowy powoduje największe szkody podczas wczesnego nalotu i żerowania, gdy pąki tworzą kwiatostan. Zwalczając słodyszka równocześnie chronimy plantację przed chowaczem czterozębnym. W okresie kwitnienia roślin może być konieczne zwalczanie szkodników łuszczynowych, takich jak: chowacz podobnik i pryszczarek kapustnik. Szkodniki te powinniśmy zwalczać od fazy przekwitania pierwszych kwiatów do fazy pełnego rozwoju łuszczyn. Wykonując zabiegi należy pamiętać o okresie prewencji dla pszczół. Występowanie szkodników jest zmienne w poszczególnych latach.

Zatem najbezpieczniejszym sposobem ochrony plantacji przed nalotami szkodników jest wykonywanie oprysków, np. preparatami z grupy pyretroidów. Firma Syngenta ma w swojej ofercie preparat z tej grupy chemicznej – Karate Zeon® oraz preparat z całkowicie nowej grupy chemicznej – Plenum® – zwalczający słodyszka rzepakowego.

59

zwalcza najważniejsze szkodniki rzepaku

Dawka: chowacz brukwiaczek: 0,125 l/ha

Dawka: słodyszek rzepakowy i chowacz czterozębny 0,12 l/ha

60

Rzepak 2014

Technologia Karate Zeon® – czym różni się Karate Zeon 050 CS od innych produktów zawierających tę samą substancję aktywną? 1. Bezpieczeństwo

3. Równomierność oprysku:

Dzięki technologii Zeon składnik czynny zostaje zamknięty w mikrokapsułkach. W ten sposób ryzyko kontaktu podczas przygotowywania roztworu środka owadobójczego i przeprowadzania oprysku zostaje zminimalizowane.

Aby poddawana działaniu powierzchnia została w pełni pokryta substancją czynną, konieczne jest, by kapsułki były jak najmniejsze. Dzięki technologii Zeon kapsułki mają wielkość 3-5 μm, co gwarantuje optymalne pokrycie, w przeciwieństwie do innych, tradycyjnych kapsułek, o dużo większych rozmiarach. Ponadto, w ten sposób zapewnia się szybkie uwolnienie, co pozwala natychmiast zapanować nad szkodnikami.

20–50 µm 3–5 µm

substancja owadobójcza znajduje się wewnątrz kapsułek

mikrokapsułka Karate Zeon® tradycyjna mikrokapsułka

2. Szybkie działanie W przeciwieństwie do innych środków tego typu, mikrokapsułki Karate Zeon® osadzone na opryskanej roślinie, dzięki technologii Zeon, uwalniają składnik czynny w kilka minut po wyschnięciu powierzchni tej rośliny.

4. Siła przylegania Karate Zeon® zawiera specjalną substancję zwilżającą, dzięki której mikrokapsułki dobrze przylegają do powierzchni roślin. Na obrazie z mikroskopu elektronowego widać porównanie jak przylegają mikrokapsułki Karate Zeon® oraz środka porównawczego.

Karate Zeon®: doskonałe przyleganie mikrokapsułek.

Inna formulacja: tylko niewielka ilość kapsuł przylega do powierzchni traktowanej.

61

PIMETROZYNA N

Nowa substancja aktywna CH CH3

N N

N

N O

H

-1/13,7°C

1/16,2°C

7,4/18,4°C

zakresie temperatur

150 g/ha

jeden zabieg do fazy żółtego pąka BBCH 59

0,125 l/ha 0,12 l/ha + 0,15 kg/ha

62

Rzepak 2014

W OKRESIE KWITNIENIA RZEPAKU

(%)

88 86

2 3 1

4

5 6

organy

1 2 3 4 5 piszczel 6

-

-

Kluczowe wskazówki:

63

Marcin Kosmal Crop Field Expert, Syngenta

Słodyszek – coroczny problem

2014

Rzepak

Słodyszek – coroczny problem Coroczne straty rzepaku wywołane żerowaniem słodyszka, zwłaszcza w okresie zielonego i luźnego pąka rzepaku, mogą sięgać nawet 50% plonu. Choć to problem stary jak uprawa rzepaku, każdej wiosny powraca. Co roku, w zależności od warunków agroklimatycznych, obserwuje się inny termin nalotu słodyszka na plantacje. Główny nalot poprzedzony jest lotem mniejszej liczby chrząszczy, które początkowo gromadzą się na brzegach pól. Zwalczanie słodyszka przeprowadza się zgodnie z sygnalizacją, po wystąpieniu chrząszczy na pąkujących roślinach rzepaku. O dużych stratach powodowanych przez słodyszka świadczą niskie progi jego szkodliwości. W fazie zwartego pąka (BBCH 50-52), już przy zasiedleniu 1-go osobnika na roślinie, próg szkodliwości jest przekroczony, natomiast w fazie luźnego pąka, jest to 3 do 5 chrząszczy na roślinie. Natomiast w fazie początku kwitnienia, szkodliwość slodyszka gwałtownie spada – dopiero 20 sztuk na roślinie powoduje istotne straty plonu. Powyższe informacje są ważne w kontekście wprowadzanej właśnie integrowanej ochrony rzepaku. W ostatnich latach, liczba dostępnych substancji aktywnych zalecanych do zwalczania słodyszka rzepakowego nie zwiększa się. W konsekwencji, długotrwałe stosowanie insektycydów z jednej grupy chemicznej może spowodować lokalne wystąpienie odporności na słodyszka. Szczególnie szybko, bo już w 1999 roku, odnotowano we Francji pierwsze formy słodyszka rzepakowego odporne na stosowane perytroidy. Chcąc przeciwdziałać odporności, konieczne jest stosowanie przemienne różnych grup chemicznych insektycydów. Wprowadzony w 2013 preparat Plenum 500 WG, zawierający substancję z nowej grupy chemicznej, idealnie

Fot 1. Słodyszek na kwitnącym rzepaku

64

Rzepak 2014

wpisuje się w strategię przeciwdziałania odporności słodyszka. W związku z tym, iż preparat cieszy się sporym powodzeniem, oto kilka praktycznych uwag przed sezonem 2014. Plenum 500 WG zawiera pimetrozynę – nową substancję aktywną, niestosowaną dotychczas w rzepaku. Preparat działa na słodyszka kontaktowo i żołądkowo, a w roślinie przemieszcza się systemicznie. Co to znaczy w praktyce? Na słodyszka, który występuje na plantacji w momencie zabiegu preparat działa kontaktowo. Natomiast owady, które nalatują na plantację po zabiegu, w pierwszej kolejności muszą skonsumować fragment tkanki, po czym pimetrozyna zawarta w sokach komórkowych oraz na powierzchni pąka powoduje zaburzenia koordynacji ruchów, w tym paraliż kończyn oraz niezdolność do dalszego pobierania pokarmu. Efekt pełnej skuteczności występuje w niedługim czasie. Słodyszek na roślinie jest ospały, nie wykazuje oznak aktywnosci. Często sparaliżowane chrząszcze nie spadają z pąka, co może wywołać błędne wrażenie o niskiej skuteczności preparatu. Taki specyficzny mechanizm działania wyróżnia się jednak wysoką skutecznością, co potwierdzają badania z Niemiec czy krajów bałtyckich oraz ubiegłoroczne spostrzeżenia rolników polskich. Jeżeli zastosowałeś Plenum 500 WG, wysoka skuteczność przeciw słodyszkowi utrzyma się przez około 5-7 dni, a często dłużej, co również obserwowaliśmy w ubiegłym roku. Mając na uwadze bezpieczeństwo pszczół, u których działanie może być podobne jak u słodyszka, nie stosujemy Plenum w okresie kwitnienia rzepaku. W  praktyce, chrząszcze słodyszka żerujące na miodnikach rozwiniętych już kwiatów zwykle nie robią szkód w postaci uszkodzeń dna kwiatowego, a nawet często pomagają w zapylaniu rzepaku. Wyjątkowa cecha preparatu pozwala na zastosowanie go zarówno w niższych temperaturach, w których dość słabo radzą sobie środki popularnie stosowane wcześnie wiosną, jak i w wysokich temperaturach, kiedy skuteczność perytroidów znacznie spada. Plenum 500 WG jest skuteczny w szerokim zakresie temperatur od 5 do 25°C. Plenum 500 WG stosuje się po wystąpieniu szkodnika, w okresie od zielonego do żółtego pąka (BBCH 51 - 59), w dawce 150 g/ha.

PRAKTYCZNE PORADY: W warunkach wyjątkowo niesprzyjających do wykonania zabiegu, tj., niskiej wilgotności powietrza i występowania wysokich temperatur, dodatek 5% roztworu mocznika podnosi skuteczność zabiegu dzięki dłuższej żywotności kropel na opryskiwanej powierzchni roślin.

Chcąc jeszcze przez lata cieszyć się wysokimi plonami rzepaku, stosuj rotacje insektycydów w rzepaku – włącz Plenum 500 WG w system ochrony.

2014

Lekkie nadgryzienie pąka, które rolnicy mogą obserwować na pojedynczych roślinach, nie świadczy o trwałym uszkodzeniu kwiatu. Trwałe uszkodzenie występuje wówczas, gdy słodyszek wgryzie się w dno kwiatowe. Będąc pod wpływem pimetrozyny, słodyszek ma szanse jedynie lekko nadgryźć pąk, nie uszkadzając kwiatu.

Rzepak

Nie ma potrzeby mieszania z innymi insektycydami celem podwyższenia skuteczności. Brak odporności na pimetrozynę sprzyja walce ze szkodnikiem. Plenum nie wymaga dodatku adiuwantów/wspomagaczy. Plenum 500 WG miesza się swobodnie z większością nawozów dolistnych i fungicydów.

Słodyszek – coroczny problem

Fot 2. Słodyszek na pąku – faza do zastosowania Plenum 500 WG

Fot 3. Pąkowanie – faza do stosowania Plenum

65

Najważniejsze szkodniki rzepaku

66

Rzepak 2014

Kompletna ochrona rzepaku według

0,8-1,0 l/ha

3-4 l/ha

3-4 l/ha

2-3 l/ha

0,15 kg/ha

0,12-0,125 l/ha

0,5-2,5 l/ha

0,3 l/ha

0,5 l/ha

2,5-4 l/ha

2 l/ha

00–09 Kiełkowanie

10

11 Wschody

18

32

Formowanie rozety

Formowanie łodygi

51

57 Pąkowanie

61 Początek kwitnienia

69

85

Koniec kwitnienia

Formowanie nasion i dojrzewanie

Syngenta Polska Sp. z o.o. ul. Powązkowska 44c, 01-797 Warszawa tel. (22) 326 06 01, fax (22) 326 06 99 ® – zarejestrowny znak fabryczny SYNGENTA Group Company, TM znak handlowy

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.

więcej informacji znajdziesz

www.syngenta.pl

67

LISTA PRZEDSTAWICIELI 1

Emil Szczegielniak, tel. 696 412 649 [email protected]

11

Angelika Borko, tel. 604 477 101 [email protected]

2

Tomasz Smoliński, tel. 604 894 293 [email protected]

12

Andrzej Dąbrowski, tel. 698 115 867 [email protected]

3

Piotr Ptasiewicz, tel. 608 504 748 [email protected]

13

Karol Kozłowski, tel. 606 951 484 [email protected]

4

Michał Lutecki, tel. 600 079 719 [email protected]

14

Grzegorz Gruszecki, tel. 795 519 701 [email protected]

5

Sławomir Kowalczyk, tel. 600 294 364 [email protected]

15

Mariusz Sagan, tel. 660 438 142 [email protected]

6

Michał Paulus, tel. 600 323 317 [email protected]

16

Łukasz Czaja, tel. 600 294 285 [email protected]

7

Łukasz Zarychta, tel. 608 664 358 [email protected]

17

Krzysztof Bobola, tel. 660 480 197 [email protected]

8

Kazimierz Lewandowski, tel. 602 729 227 [email protected]

18

Honorata Kałmucka, tel. 668 634 138 [email protected]

9

Maciej Kuś, tel. 608 762 953 [email protected]

19

Marcin Zięba, tel. 606 969 978 [email protected]

Paweł Sobolewski, tel. 606 901 934 [email protected]

20

Joanna Kudła, tel. 600 921 060 [email protected]

10

1

2

4

7

6

5

3 8 10

9 11

12 13 14

17 Syngenta Polska Sp. z o.o. ul. Powązkowska 44c, 01-797 Warszawa, tel. (22) 326 06 01, fax (22) 326 06 99

Zapraszamy do kontaktu!

68

Rzepak 2014

19

15

18 20

1/2014

16