Katalog 2011
Szanowni Państwo, Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce nasz nowy katalog na wiosnę 2011. W tym roku, bardziej niż kiedykolwiek, naszą ofertę prezentujemy pod znakiem zmian i nowości.
Oprócz nowości, chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na odmianę LG 32.58, która znalazła się na pierwszym miejscu w doświadczeniach rozpoznawczych na ziarno COBORU – PZPK w roku 2010.
. Mając na celu wzmocnienie jej wizerunku, wszystkie oferoZmiany dotyczą marki . A zatem to, obok wane przez nas produkty zgrupowane są odtąd pod marką nasion kukurydzy i rzepaku, także nasiona zbóż z hodowli Nickerson. Są to odmiany pszenicy ozimej, jęczmienia jarego i ozimego oraz odmiany grochu siewnego. Informacje na temat tych upraw znajdziecie Państwo w ostatniej części naszego katalogu.
Od dłuższego czasu nasze inwestycje w hodowli kierowane są na podniesienie dochodowości w uprawie kukurydzy kiszonkowej przede wszystkim w produkcji mleka jak również biogazu. Dlatego też, podobnie jak w trakcie naszych Dni Pola, chcemy przedstawić Państwu opinie dwóch ekspertów w powyższych dziedzinach: prof. dr hab. Zygmunta M. Kowalskiego z Katedry Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie, który w swoim artykule wyjaśnia znaczenie wysokiej strawności kukurydzy w żywieniu krów mlecznych oraz Pana Benny Laursena, Dyrektora firmy Laursen Consulting i Dyrektora Działu Biogazu w przedsiębiorstwie Poldanor. Jesteśmy przekonani, że rynek biogazu w Polsce będzie się rozwijał w ciągu najbliższych lat. Jednak od teorii do praktyki, od pola do metanu, jest daleka droga. W trakcie wywiadu, Pan Benny Laursen, podzielił się z nami kilkoma wskazówkami z własnego doświadczenia.
Jeśli chodzi o nowości, to w roku 2010 zarejestrowaliśmy w COBORU 8 nowych odmian (4 odmiany kukurydzy, 1 odmianę rzepaku i 3 odmiany pszenicy ozimej)! Od dawna priorytetem dla Limagrain są programy badawcze. Ta rekordowa liczba zarejestrowanych odmian jest dowodem wysokiej jakości genetyki Limagrain. W katalogu prezentujemy sześć nowych odmian kukurydzy : LG 30.223, LAUREEN, LG 30.229, LG 30.238, LG 30.266 oraz LG 30.290. Naszym celem jest powiększanie oferty odmian LG Animal Nutrition, aby były one dostępne dla wszystkich naszych klientów: niezależnie od regionu, rodzaju gleby, warunków uprawy. Dlatego w tym roku proponujemy dwie nowe odmiany z tego programu: LG 30.223 i LG 30.238. Pozostałe cztery nowości to odmiany na ziarno, a wśród nich dwie odmiany typu dent: LG 30.266 i LG 30.290. Wyłączając odmianę LAUREEN, odmiany te są przedstawicielami nowej generacji odmian LG ze zmodyfikowanym systemem nazewnictwa. Zdajemy sobie sprawę, że czasami trudno jest zapamiętać niektóre z nowych nazw, dlatego dla każdej z nich wymyśliliśmy motto, odwołujące się do głównych cech danej odmiany, jak na przykład „Strawny piegus” dla odmiany LG 30.238.
W ostatniej części naszego katalogu znajdą Państwo ofertę odmian grochu siewnego oraz jęczmienia jarego. Odmiana jęczmienia jarego KANGOO od dawna znajduje się na liście odmian polecanych przez największych producentów słodu takich jak Soufflet czy Malteurop. Wśród trzech pozostałych prezentowanych odmian jęczmienia jarego, dwie pochodzą z generacji odmian o wysokiej wydajności: CONCERTO i JAZZ. Zapraszamy Państwa do zapoznania się z nowościami, a w przypadku jakichkolwiek pytań zachęcamy do kontaktu z naszymi przedstawicielami handlowymi. Listę przedstawicieli znajdą Państwo na ostatniej stronie katalogu. Życzymy Państwu wielu sukcesów w rozpoczynającym się roku 2011. Zespół LIMAGRAIN
2
Lecę na te odmiany!
NOWOŚĆ
LG 30.223
ASPEED
NOWOŚĆ
LG 30.238
LG 32.32
SPIS TREŚCI
LG 32.85
Dlaczego warto żywić krowy mleczne kiszonką z wysokostrawnej kukurydzy?
FAO 220
FAO 240 STRAWNY
PIEGUS
LG 32.52 FAO 250
NAJSTRAWNIEJSZA KISZONKA Z KUKURYDZY
NAJSTRAWNIEJSZA KISZONKA Z KUKURYDZY
FAO 230 FAO 240 FAO 270
Artykuł prof. dr hab. Zygmunt Maciej Kowalski ___
LG 30.223 ___________________________ ASPEED _____________________________ LG 30.238 ___________________________ LG 32.32 ____________________________ LG 32.52 ____________________________ LG 32.85 ____________________________
3
str. 4-5 str. 6 str. 7 str. 8 str. 9 str. 10-11 str. 12
Dlaczego warto żywić krowy mleczne kiszonką z wysokostrawnej kukurydzy? prof. dr hab. Zygmunt M. Kowalski Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Podstawowym składnikiem pokarmowym dawki dla wysoko wydajnej krowy mlecznej jest energia netto. Dla wyliczenia zawartości energii netto w paszy, wyrażonej w JPM (jednostka paszowa dla produkcji mleka), konieczna jest znajomość jej składu chemicznego oraz strawności składników pokarmowych. Bo właśnie od strawności, zwłaszcza włókna, zależy wartość energetyczna paszy. W szczególności dotyczy to pasz objętościowych, stanowiących podstawę dawek dla krów mlecznych. Im pasza objętościowa jest bardziej strawna, tym zawiera więcej energii netto, co oznacza większy potencjał dla produkcji mleka.
Roślina kukurydzy składa się z części wegetatywnej (liście, łodyga) oraz z kolby z ziarniakami. Wraz z dojrzewaniem rośliny część wegetatywna staje się coraz bardziej włóknista. Zwiększa się w niej nie tylko zawartość włókna (NDF), ale także niestrawnej ligniny, przez co część wegetatywna staje się coraz bardziej niestrawna. Tym, co odróżnia odmiany LG Animal Nutrition od innych odmian, jest wyższa strawność części wegetatywnej roślin. Przez wieloletnią pracę hodowlaną uzyskano mieszańce, które charakteryzują się unikalną budową chemiczną, zwiększającą strawność masy organicznej całej rośliny. Zmianę tę uzyskano i utrwalono bez szkody dla plonu ziarna i skrobi. Kiszonka z kukurydzy sporządzona z roślin tych odmian jest bardziej strawna, a więc bardziej energetyczna. Wzrost zawartości energii netto w takiej kiszonce, w stosunku do innych odmian, nie wynika tylko z wysokiej zawartości skrobi, ale z wyższej strawności masy organicznej. Ponadto, przez wyższą strawność części wegetatywnej, a tym samym całej rośliny, dawki pokarmowe zawierające kiszonkę z kukurydzy sporządzonej z roślin tych odmian są lepiej pobierane przez krowy, co pozytywnie wpływa na wydajność mleka.
Pasza bardziej strawna szybciej opuszcza żwacz i cały przewód pokarmowy. Jeżeli krowa żywiona jest paszami objętościowymi charakteryzującymi się wyższą strawnością składników pokarmowych, to takie pasze krócej zalegają w przewodzie pokarmowym, przez co „robi się” miejsce dla pobrania następnej porcji paszy. A przecież im krowa więcej je, tym ma szansę produkowania większej ilości mleka („krowa doi się pyskiem”). Dawki zawierające pasze objętościowe o wysokiej strawności pozwalają więc krowie na dobry apetyt. Powyższe zasady odnoszą się przede wszystkim do traw i lucerny, które skoszone w zbyt późnej fazie wzrostu są nisko strawne, a ponadto obniżają strawność całej dawki pokarmowej. Niewiele dotychczas mówi się o strawności kiszonki z kukurydzy, a jest to przecież najważniejsza pasza objętościowa w żywieniu krów mlecznych.
Strawność masy organicznej całych roślin w tej grupie odmian opisuje parametr zwany DINAG. Dla większości odmian LG Animal Nutrition DINAG mieści się w zakresie od 48 do 62. Im roślina ma wyższy DINAG, tym jest bardziej strawna. DINAG jest ważnym wskaźnikiem
4
Podsumowanie Pamiętajmy, że w wyborze odmiany kukurydzy przeznaczonej na produkcję kiszonki istotna jest nie tylko zawartość skrobi, która wynika z udziału kolby w plonie, ale także strawność masy organicznej całej rośliny, która zależy przede wszystkim od strawności włókna części wegetatywnej. Z drugiej jednak strony to, czy w pełni skorzystamy z nowoczesnych odmian kukurydzy kiszonkowej o wyższej strawności, zależy w znacznym stopniu od terminu zbioru kukurydzy, jej rozdrobnienia, technologii kiszenia, a także od staranności wybierania z silosu.
Jeżeli krowa pobiera dziennie 26 kg suchej masy i udział pasz objętościowych w dawce pokarmowej wynosi 55%, to w paszach objętościowych krowa pobiera około 14,3 kg suchej masy. W typowych dawkach pokarmowych udział kiszonki z kukurydzy w sumie pasz objętościowych wynosi około 70%. Z tego wynika, że nasza przykładowa krowa pobiera około 10 kg suchej masy (70% z 14,3 kg) w kiszonce z kukurydzy, w tym 5,5-6,5 kg suchej masy części wegetatywnych. To bardzo ważna pozycja w dawce pokarmowej i dlatego powinna być ona jak najbardziej strawna. Skarmianie kiszonek sporządzonych z takich odmian może z jednej strony spowodować zwiększenie wydajności mleka, bez zmiany dawki pokarmowej lub z drugiej strony zmniejszyć udział w dawce drogich pasz treściwych, przy zachowaniu wydajności mleka. Obydwa efekty mają wymierne, pozytywne konsekwencje ekonomiczne. Poprawiają efektywność produkcji mleka.
5
NAJSTRAWNIEJSZA KISZONKA Z KUKURYDZY
przydatności odmiany do żywienia wysoko wydajnych krów mlecznych. Równie ważnym jak plon skrobi, bo przecież masa części wegetatywnych kukurydzy stanowi 55-65% suchej masy rośliny.
LGLG 30.223: 30.223:Najważniejsze Najważniejszeparametry parametryjakościowe jakościowe Doświadczenia LGLG ww 2010 3 lokalizacje w Polsce Doświadczenia 2010r., r., 3 lokalizacje w Polsce
NOWOŚĆ
LG 30.223 / FAO 220 StrawnoϾ de Luxe
Skrobia (g/kg SM) 325
• Wczesna kiszonka: możliwość zbioru na kiszonkę już pod koniec sierpnia • W grupie wczesnej najwyższa strawność włókna: DINAG 53,90 • Duża tolerancja na warunki chłodnej wiosny
26,27
321
PLP (kg mleka/krowę/dzień)
DINAG 53,90
23,75 51,31
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka wysokiej jakości Rejestracja: Niemcy 2011 Wzrost początkowy: bardzo dynamiczny, nawet w warunkach chłodnej wiosny Plonowanie: średnio 46,7 t/ha przy 34,2% suchej masy, doświadczenia 2010 LG Polska Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: zalecana do uprawy na terenie całej Polski, szczególnie rekomendowana w Polsce Północno-Wschodniej Norma wysiewu: dobre stanowisko: 90000 - 95000 słabsze stanowisko: 80000 - 85000
6,42
Cukry proste Skrobia 68,7
325
Produkcja mleka
Energia
ADL
NDF
ADF
DINAG
SMO
NEL
PLP
23,7
388
211
53,9
74,12
6,56
26,27
Plon suchej masymasy (t/ha) Plon suchej BadaniaBadania rejestrowe BSA 2009 rejestrowe BSA(Niemcy) (Niemcy) 2009
20,5 Plon suchej masy Plon masy(t/ha) (t/ha)
Włókno
74,12
SMO (%)
NEL (MJ/kg SM)
Średnia 3 doświadczeń jakościowych kiszonki z kukurydzy w Polsce, 2010 r. Cukry
73,20
6,56
21
Wzorzec: Wzorzec średnia 5 odmian z konkurencji Kontrola Kontrola: LG 30.223 odmiana konkurencyjna w tej samej grupie wczesności LG 30.223
Cukry proste (g/kg SM) = zawartość cukrów prostych w kiszonce Skrobia (g/kg SM) = zawartość skrobi w kiszonce ADL (g/kg SM) = zawartość ligniny NDF (g/kg SM) = zawartość włókien: hemiceluloza+celuloza+lignina (włókno obojętne-detergentowe) ADF (g/kg SM) = zawartość ligniny i celulozy (włókno kwaśno-detergentowe) DINAG = strawność włókna SMO (%) = Strawna Masa Organiczna NEL (MJ/kg SM) = Energia Laktacji Netto PLP (kg mleka/krowę/dzień) = Potencjalna produkcja mleka
20 19,5 19 18,5 18 AMADEO
KALVIN
LG 30.223
*Wzorzec: średnia plonu odmian Amadeo, Salgado, Kalvin
6
SALGADO
Wzorzec*
NAJSTRAWNIEJSZA KISZONKA Z KUKURYDZY
ASPEED / FA0 230 Wczesny zbiór i du¿o energii • Potwierdzony wysoki plon suchej masy z hektara • Roślina o bardzo dobrym efekcie „stay green” • Bardzo dobra strawność włókna • Wysoka wartość energetyczna całych roślin Typ odmiany: mieszaniec trójliniowy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka wysokiej jakości Rejestracja: Francja 2007, Belgia 2007 Wzrost początkowy: dobry wczesny wigor Plonowanie: średnio 45 t/ha przy 35,6% suchej masy, doświadczenia LG Polska Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: dobra aklimatyzacja w warunkach Północnej i Północno-Wschodniej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko 90000 - 95000 słabsze stanowisko 80000 - 85000 Cecha szczególna: dostępna w wersji AYLSTON DUO NOWOŚĆ
Średnia 40 doświadczeń jakościowych kiszonki z kukurydzy w Europie, 2008-2010 Cukry
Włókno
Cukry proste Skrobia 46
311
Produkcja mleka
Energia
ADL
NDF
ADF
DINAG
SMO
NEL
PLP
25
410
231
52,5
71,5
6,5
21,75
Cukry proste (g/kg SM) = zawartość cukrów prostych w kiszonce Skrobia (g/kg SM) = zawartość skrobi w kiszonce ADL (g/kg SM) = zawartość ligniny NDF (g/kg SM) = zawartość włókien: hemiceluloza+celuloza+lignina (włókno obojętne-detergentowe) ADF (g/kg SM) = zawartość ligniny i celulozy (włókno kwaśno-detergentowe) DINAG = strawność włókna SMO (%) = Strawna Masa Organiczna NEL (MJ/kg SM) = Energia Laktacji Netto PLP (kg mleka/krowę/dzień) = Potencjalna produkcja mleka
7
NOWOŚĆ
LG 30.238: Najważniejsze parametry jakościowe LG 30.238: Najważniejsze parametry jakościowe Doświadczenia LGLG w 2010 r., 3r.,lokalizacje w Polsce Doświadczenia w 2010 3 lokalizacje w Polsce
LG 30.238 / FAO 240
Skrobia (g/kg SM)
Strawny Piegus
369
• Rewelacyjny potencjał plonowania na kiszonkę • Bardzo wysoka strawność włókna, DINAG: 54,07 • Typowy pokrój kiszonkowy z dobrym efektem „stay green”
PLP (kg mleka/krowę/dzień)
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka wysokiej jakości Rejestracja: Francja 2010 Wzrost początkowy: bardzo dobry wczesny wigor z dobrą odpornością na warunki chłodnej wiosny Plonowanie: 49,9 t/ha przy 34,3 % suchej masy, PDO rozpoznawcze 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: zalecana do uprawy na terenie całej Polski, szczególnie na Podlasiu i w Wielkopolsce Norma wysiewu: dobre stanowisko: 90000 - 95000 słabsze stanowisko: 80000 - 85000 Cechy szczególne: ciemne przebarwienia ziarniaków, które nie mają żadnego wpływu na jakość ziarna (cecha genetyczna) wyjątkowa zdrowotność roślin od siewu do zbioru
Cukry proste Skrobia 37
369
LEGENDA
Wzorzec Wzorzec: Kontrola średnia 5 odmian z konkurencji LG 30.238 Kontrola: odmiana konkurencyjna w tej samej grupie wczesności LG 30.238
73,2
75
6,72
SMO (%)
NEL (MJ/kg SM) Doświadczenia Plon kiszonkowe suchej masy PDO (CCA) 2010
PDO (CCA) 2010
19 18,5 18
Produkcja mleka
Energia
DINAG
23,75
6,42
ADL
NDF
ADF
DINAG
SMO
NEL
PLP
22
366
197
54,07
75
6,72
28,05
Cukry proste (g/kg SM) = zawartość cukrów prostych w kiszonce Skrobia (g/kg SM) = zawartość skrobi w kiszonce ADL (g/kg SM) = zawartość ligniny NDF (g/kg SM) = zawartość włókien: hemiceluloza+celuloza+lignina (włókno obojętne-detergentowe) ADF (g/kg SM) = zawartość ligniny i celulozy (włókno kwaśno-detergentowe) DINAG = strawność włókna SMO (%) = Strawna Masa Organiczna NEL (MJ/kg SM) = Energia Laktacji Netto PLP (kg mleka/krowę/dzień) = Potencjalna produkcja mleka
Plon suchej masy (t/ha)
Włókno
54,07
51,31
Średnia 3 doświadczeń jakościowych kiszonki z kukurydzy w Polsce, 2010 r. Cukry
321
28,05
KWS 5133 ECO (FAO 250)
17,5
NKNEKTA(FAO 250)
17
NKSIGMUND(FAO 260)
16,5
RONALDINIO(FAO 260)
LG 30.238 (FAO 240)
16 15,5 15 14,5 14
29
30
31
32 Zawartość suchej masy (%)
Zawartość suchej masy (%)
8
33
34
35
NAJSTRAWNIEJSZA KISZONKA Z KUKURYDZY
LG 32.32 / FAO 240
StabilnoϾ i Zaufanie
• Stabilny i regularny plon suchej masy • Bardzo wysoka wartość energetyczna kiszonki • Strawność włókna potwierdzona w terenie na bydle mlecznym Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy zmodyfikowany Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka wysokiej jakości i ziarno Rejestracja: Niemcy 2003 Wzrost początkowy: szybkie wschody po siewie Plonowanie: średnio 45 t/ha masy przy 34,8 % suchej masy, doświadczenia LG 2010 Stanowisko: polecana na dobre stanowiska Region: zalecana do uprawy na terenie całej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 90000 - 95000 słabsze stanowisko: 80000 - 85000 Cecha szczególna: dostępna w wersji LG 32.33 DUO
Średnia 90 doświadczeń jakościowych kiszonki z kukurydzy w Europie, 2005-2010 Cukry
Włókno
Cukry proste Skrobia 41
340
Produkcja mleka
Energia
ADL
NDF
ADF
DINAG
SMO
NEL
PLP
20,8
396
215
53,7
74
6,6
21,43
Cukry proste (g/kg SM) = zawartość cukrów prostych w kiszonce Skrobia (g/kg SM) = zawartość skrobi w kiszonce ADL (g/kg SM) = zawartość ligniny NDF (g/kg SM) = zawartość włókien: hemiceluloza+celuloza+lignina (włókno obojętne-detergentowe) ADF (g/kg SM) = zawartość ligniny i celulozy (włókno kwaśno-detergentowe) DINAG = strawność włókna SMO (%) = Strawna Masa Organiczna NEL (MJ/kg SM) = Energia Laktacji Netto PLP (kg mleka/krowę/dzień) = Potencjalna produkcja mleka
9
LG 32.52: Najważniejsze parametry jakościowe
LG 32.52: Najważniejsze parametry jakościowe Doświadczenia LG w 2010 r. Doświadczenia LG
LG 32.52 / FAO 250
Skrobia (g/kg SM)
Wysoka strawnoœæ i doskona³y plon
• Bardzo wysoki potencjał plonowania na kiszonkę • W badaniach COBORU: najwyższa strawność całych roślin „in vitro” • Wysoka strawność włókna • Wysoki potencjał regeneracji po przymrozkach wiosennych
Średnia 150 doświadczeń jakościowych kiszonki z kukurydzy w Europie, 2004-2010 Włókno
Cukry proste Skrobia 52,1
322
Produkcja mleka
Energia
ADL
NDF
ADF
DINAG
SMO
NEL
PLP
24
390
212
53,62
74,39
6,59
25,89
Cukry proste (g/kg SM) = zawartość cukrów prostych w kiszonce Skrobia (g/kg SM) = zawartość skrobi w kiszonce ADL (g/kg SM) = zawartość ligniny NDF (g/kg SM) = zawartość włókien: hemiceluloza+celuloza+lignina (włókno obojętne-detergentowe) ADF (g/kg SM) = zawartość ligniny i celulozy (włókno kwaśno-detergentowe) DINAG = strawność włókna SMO (%) = Strawna Masa Organiczna NEL (MJ/kg SM) = Energia Laktacji Netto PLP (kg mleka/krowę/dzień) = Potencjalna produkcja mleka
DINAG
321
53,62
23,75
Typ odmiany: mieszaniec trójliniowy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka wysokiej jakości Rejestracja: Polska 2007 Wzrost początkowy: dobry wigor początkowy Plonowanie: średnio 49,6 t/ha przy 33,3 % suchej masy, doświadczenia LG 2010 Stanowisko: stabilna w różnych warunkach glebowych Region: zalecana do uprawy na terenie całej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 90000 - 95000 słabsze stanowisko: 80000 - 85000 Cecha szczególna: dostępna w wersji LG 32.53 DUO Cukry
322
25,89
PLP (kg mleka/krowę/dzień)
LEGENDA
Wzorzec Kontrola Wzorzec:LG 32.52
51,31
73,20
74,39
SMO (%)
6,59
Strawność całych roślin Strawność całych roślin Lista opisowa odmian - doświadczenia COBORU
Lista opisowa odmian - doświadczenia COBORU 2010
Bardzo dobra strawność "in vitro"
LG 32.52 VITRAS
Średnia strawność "in vitro"
ZIDANE TOURAN ES ANAMUR ROMARIO PR39A98
GRANEROS KWS 5133 ECO BEATUS PR39R86 PR39T45
PR38Y34
Niska strawność "in vitro" 95
100
105 Plon świeżej masy roślin (%)
10
ARTOGA HR VISBY
średnia 5 odmian z konkurencji Kontrola: odmiana konkurencyjna w tej samej grupie wczesności LG 32.52
6,49
NEL (MJ/kg SM)
Standard valu
110
115
Głównym Agronomem Grupy Pieprzyk, w skład której wchodzi 7 gospodarstw o łącznej powierzchni około 9500 ha użytków rolnych w czym grunty orne stanowią ponad 7500 ha. Firma posiada stado w ilości ponad 1300 krów mlecznych o średniej wydajności ponad 9000 l mleka od krowy. Panie
Agronomie, proszę powiedzieć, jak dużą powierzchnię gruntów zajmuje w Grupie Pieprzyk uprawa kukurydzy na kiszonkę i jakimi kryteriami kierujecie się przy doborze odmian?
Proszę zdradzić, jakie odmiany z firmy Limagrain uprawiacie i na jakim areale?
Mieszańce Limagrain z programu LG Animal Nutrition stanowią w naszym areale poświęconym na kiszonkę prawie 60%, a odmiany, które uprawiamy to ASPEED, LG 32.32, LG 32.52 oraz LG 32.85. Siejemy odmiany o zróżnicowanej wczesności celem rozłożenia procesu koszenia, aby dokonać prawidłowego zbioru przy optymalnej zawartości suchej masy. Zapewnia to prawidłową jakość kiszonek.
Ze względu na duże stany posiadanego bydła, w tym stada krów mlecznych o dużej wydajności w produkcji mleka, uprawiamy ponad 700 ha kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę. Dobór odmian determinują bardzo zmienne warunki glebowe, jakie mamy w poszczególnych gospodarstwach, gdzie większość gleb ma charakter mozaikowy. Poza tym, agrotechnicznym aspektem doboru odmiany kukurydzy do uprawy, dominuje oczywiście jej przydatność pod kątem żywieniowym. Nie kierujemy się tylko udziałem ziarna w całej roślinie, a więc plonem skrobi czy też wielkością plonu zielonej czy też suchej masy z ha, ale także pozostałymi aspektami żywieniowymi, jak strawność całych roślin, w tym liści i łodyg. Różnice w strawności pomiędzy mieszańcami różnych firm nasiennych jest bardzo duża. Zresztą od kilku lat testujemy też mieszańce kiszonkowe firmy Limagrain z programu LG Animal Nutrition o podwyższonej strawności całych roślin, które przez ostatnie lata spełniły nasze oczekiwania i pozwoliły zwiększyć przy bardzo małych nakładach finansowych dzienną produkcję mleka w poszczególnych grupach żywieniowych w przedziale od 0,5 l do 1,5 l od krowy.
Jaką odmianę firmy Limagrain z programu LG Animal Nutrition poleciłby Pan pol-
skim rolnikom produkującym mleko? Proszę o krótkie uzasadnienie propozycji.
Zdecydowanie polecam odmianę LG 32.52, której uprawiamy najwięcej na kiszonkę w naszej grupie gospodarstw. Jest to odmiana, którą uprawiamy już od kilku lat i nigdy nas nie zawiodła. Sprawdza się w różnych warunkach, a co najważniejsze, ma wysoką strawność włókna, co w znaczny sposób wpływa na produkcję mleka.
11
NAJSTRAWNIEJSZA KISZONKA Z KUKURYDZY
Rozmowa z Tadeuszem Walkowiakiem
NOWOŚĆ
LAUREEN / FAO 230 Symbol zwyciêstwa • Wczesna odmiana ziarnowa o dużym potencjale plonowania • Stabilność i regularność plonowania w latach 2008-2010 • Bardzo duża zdrowotność roślin w szczególności dobra odporność na fuzariozę łodyg i kolb, co potwierdzają oficjalne wyniki COBORU Plonziarna ziarna Plon Badania COBORU 2009 Badaniarejestrowe rejestrowe COBORU 2009 Grupa odmian wczesnych Grupa odmian wczesnych
11,6 plon (t/ha)(14% (14wilgotności) % wilgotności) Plonnetto netto (t/ha)
Typ odmiany: mieszaniec trójliniowy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: ziarno Rejestracja: Polska 2010 Wzrost początkowy: dobry wigor młodych roślin Plonowanie: średnio 9,6 t/ha przy 15 % wilgotności, 35 doświadczeń LG 2010 Stanowisko: stabilna w różnych warunkach glebowych Region: zalecana do uprawy na terenie całej Polski szczególnie rekomendowana na północy kraju Norma wysiewu: dobre stanowisko: 82000 - 85000 słabsze stanowisko: 75000 - 80000
11,5 11,4 11,3 11,2 11,1 11 10,9
Wzorzec*
NK RAVELLO**
LAUREEN
*Wzorzec: średni plon odmian dla grupy wczesnej: DKC2971, ES Kongress, Inoxx, Jawor, NK Ravello, Podium, Support * Wzorzec: średni plon odmian dla grupy wczesnej: DKC2971, ES Kongress, Inoxx, Jawor, NK Ravello, Podium, Support **NK Ravello: odmiana wzorcowa w grupie wczesnej ** NK Ravello: odmiana wzorcowa w grupie wczesnej
14
LG 32.85 / FAO 270
Plon i jakoœæ zobowi¹zuj¹
• Najwyższa strawność całych roślin w grupie odmian średniopóźnych • Bardzo duży potencjał plonowania na kiszonkę • Rośliny typu „stay green” Typ odmiany: mieszaniec trójliniowy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka wysokiej jakości Rejestracja: Francja 2007 Wzrost początkowy: dobry wigor początkowy Plonowanie: średnio 55 t/ha przy 35,6% suchej masy, doświadczenia LG 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: zalecana do uprawy na terenie centralnej i południowej Polski Norma wysiewu: dobre stanowiska: 90000 - 95000 słabsze stanowiska: 80000 - 85000
Średnia 90 doświadczeń jakościowych kiszonki z kukurydzy w Europie, 2005-2010 Cukry
Włókno
Cukry proste Skrobia 52
300
Produkcja mleka
Energia
ADL
NDF
ADF
DINAG
SMO
NEL
PLP
24,5
415
235
54
73,08
6,6
25,6
Cukry proste (g/kg SM) = zawartość cukrów prostych w kiszonce Skrobia (g/kg SM) = zawartość skrobi w kiszonce ADL (g/kg SM) = zawartość ligniny NDF (g/kg SM) = zawartość włókien: hemiceluloza+celuloza+lignina (włókno obojętne-detergentowe) ADF (g/kg SM) = zawartość ligniny i celulozy (włókno kwaśno-detergentowe) DINAG = strawność włókna SMO (%) = Strawna Masa Organiczna NEL (MJ/kg SM) = Energia Laktacji Netto PLP (kg mleka/krowę/dzień) = Potencjalna produkcja mleka
12
SPIS TREŚCI LAUREEN ____________________________ LG 30.229 ___________________________ LG 30.266 ___________________________ ALDUNA_____________________________ LG 32.58 ____________________________ LG 32.16 ____________________________ LG 30.290 ___________________________
str. 14 str. 15 str. 16 str. 17 str. 18-20 str. 21 str. 22
13
NOWA GENERACJA ODMIAN LG
NOWA GENERACJA ODMIAN LG
NOWA GENERACJA ODMIAN LG
NOWOŚĆ
LG 30.229 / FA0 240 Prawdziwe Eldorado • Stabilność i regularność plonowania na ziarno • Duża odporność na choroby fuzarium i głownię • Duża masa tysiąca ziaren: MTZ = 330 g Plon ziarna Plon ziarna Doświadczenia ziarnowe, gospodarstwo Ryboły 2010
Gospodarstwo Ryboły 2010 r.
12 Plonnetto netto(t/ha) (t/ha) % wilgotności) Plon (14%(14 wilgotności)
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: ziarno Rejestracja: Słowacja 2011 Wzrost początkowy: dobry wigor początkowy Plonowanie: średnio 10,5 t/ha przy 15% wilgotności, 6 doświadczeń LG 2010 Stanowisko: Stabilna w różnych warunkach glebowych Region: zalecana do uprawy na terenie całej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 82000 - 85000 słabsze stanowisko: 75000 - 80000
LG 30.229
11,5 11 10,5
Kontrola 3
Kontrola 1
10 9,5
Kontrola 2
9 8,5 8
37
36,5
36
35,5
35
34,5
Wilgotność ziarna (%)
15
34
33,5
33
32,5
32
NOWOŚĆ
LG 30.266 / FAO 240 Œredniowczesny dent • Jedna z pierwszych odmian typu „dent” na polskim rynku w grupie średniowczesnej • Bardzo szybkie oddawanie wody w końcowym etapie wegetacji • Duża odporność na choroby głownia i fuzarium, co potwierdzają oficjalne wyniki 2010
dent
Plon ziarna Plon ziarna Badania Badaniarejestrowe rejestroweUKSUP UKSUP(Słowacja) (Słowacja) 2008-2009 2008 -2009 14,5 Plon netto netto (t/ha) wilgotności) Plon (t/ha)(14% (14% wilgotności)
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: dent Kierunek użytkowania: ziarno Rejestracja: Słowacja 2010 Wzrost początkowy: bardzo dobry wigor początkowy Plonowanie: średnio 9,9 t/ha przy 14% wilgotności, 25 doświadczeń LG Polska 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: zalecana do uprawy na terenie centralnej i południowej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 75000 - 80000 słabsze stanowisko: 72000 - 75000 Cechy szczególne: duża przydatność na bioetanol antocyjanowe przebarwienia ziarniaków
100%
14 13,5
LG 30.266
13 Wzorzec
12,5 12 11,5 27
16
26
25 24 Wilgotność ziarna (%)
23
22
NOWA GENERACJA ODMIAN LG
ALDUNA / FA0 250 • Odmiana nr 1 wśród odmian ziarnowych w doświadczeniach PDO 2010 • Bardzo wysoki potencjał plonowania na ziarno w szczególności w centralnej i południowej Polsce • Bardzo wysoka zdrowotność roślin od siewu do zbioru: mała podatność na fusarium
Grupa odmian średniopóźnych
11 Plon netto (t/ha) wilgotności) Plon netto (t/ha) (14%(14% wilgotności)
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: ziarno Rejestracja: Polska 2009 Wzrost początkowy: dobry wczesny wigor Plonowanie: średnio 10,79 t/ha przy 14 % wilgotności, PDO 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: zalecana do uprawy na terenie centralnej i południowej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 80000 - 85000 słabsze stanowisko: 75000 - 80000 Cechy szczególne: antocyjanowe przebarwienia ziarniaków dobra tolerancja na wiosenne chłody
Plon ziarna BadaniaPlon PDOziarna 2010 Badania PDO 2010 Grupa odmian średniopóźnych
10,8
ALDUNA
10,6
PR38A79
10,4
LAVENA
10,2
PR38N86
10
CODISCO
9,8
Wzorzec 3
CRISPI NK EAGLE
9,6 9,4
KWS 5133 ECO RONALDINIO
AMOROSO
ZIDANE
9,2 9
SEVERO DKC3420
37
36
17
35
34
33 32 Wilgotność ziarna (%)
31
30
29
Plon ziarna Badania rozpoznawcze PDO 2010 Plon ziarna Grupa odmian średniowczesnych
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: ziarno i kiszonka Rejestracja: Niemcy 2009, Francja 2010 Wzrost początkowy: dobry wigor początkowy roślin Plonowanie: średnio 11,07 t/ha przy 14% wilgotności, PDO badania rozpoznawcze 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: zalecana do uprawy na terenie centralnej i południowej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 80000 - 85000 słabsze stanowisko: 75000 - 80000
Plonnetto netto(t/ha) (t/ha) wilgotności) Plon (14%(14% wilgotności)
• Odmiana nr 1 na ziarno w doświadczeniach rozpoznawczych w Polsce PDO 2010 • Odmiana nr 1 w Niemczech i we Francji w grupie średniowczesnej • Rewelacyjny potencjał plonowania na ziarno • Wysoka wartość energetyczna kiszonki dzięki dużemu udziałowi skrobi • Bardzo wysoka zdrowotność roślin od siewu do zbioru, co potwierdzają oficjalne wyniki
LG 32.58
11
LUIGI CS
CASTELI
RICARDINIO
NK NEKTA
POMPEO
10,5
P8000
MAS 22 R Wzorzec 3
AXXENTUS STIVI
10
ES PAROLI FULBI PR39D23 SL SILVANO SUNARO CODIMUST
ZIDANE Wzorzec 2 TIBERIO SMOLITOP HIRONDEL ADRETT
EC80211
ES PALAZZO Wzorzec 1 NK GITAGO
FADEO MAS 20 F DKC2960 MODELL CODILOR MOGADOR
9,5
BELMONDO
ES ROCKET CODIMON CEMISS
EXPLOSIVE
9
39
38
37
36
35
34
33
32
31
30
Wilgotność ziarna (%) Plon suchej masy i zawartość suchej masy Plon2010, suchejodmiany masy kiszonkowe Badania rozpoznawcze PDO
Badania rozpoznawcze PDO 2010
18,5 18 Plonsuchej suchej Plon masymasy (t/ha)(t/ha)
LG 32.58 / FAO 250 Idealna kombinacja: Plon ziarna-Plon skrobi-Sucha masa
Badania rozpoznawcze PDO 2010
11,5
SL MAGELLO
FARMFLEX
SL ENORMO
LG 32.58
CODITOP
ASTERII
17,5
Wzorzec 2
KWS 5133 ECO PROSIL
CODILOR
17
NK SIGMUND
RONALDINIO
ADRETT
16,5
NK NEKTA TOURAN
URLIXX
EXPLOSIVE MASETTO
16 CODIBAG
15,5 29
30
31
32 Zawartość suchej masy (%)
18
33
34
35
Prezesem Rolniczego Kombinatu Spółdzielczego Bądecz położonego w gminie Wysoka w powiecie pilskim w Wielkopolsce. RKS zarządzany jest przez Pana Mieczysława Zarembę, a o produkcję polową dba Pan Antoni Wysocki
Jak wygląda struktura zasiewów w gospodarstwie?
Jednak Państwo zebraliście ją na kiszonkę
Gospodarujemy na powierzchni 2450 ha gruntów ornych. Współczynnik bonitacji wynosi 0,88. Jesteśmy gospodarstwem typowo hodowlanym, co determinuje uprawę roślin paszowych na znacznym areale. W chwili obecnej posiadamy 960 krów dojnych i ok. 9500 świń. Zboża stanowią 30% areału, rzepak ozimy zajmuje 450 ha, buraki cukrowe 60 ha, lucerna 130 ha, a kukurydza ok. 500 ha w tym na kiszonkę 400 ha.
Tak to prawda. Niestety wspomniane wcześniej warunki w okresie wegetacji spowodowały stresy u innych odmian przewidzianych do zbioru na kiszonkę, na które rośliny zareagowały ograniczeniem wzrostu części wegetatywnych. Groziło to zachwianiem bilansu pasz w gospodarstwie i zmusiło nas do zbioru LG 32.58 na kiszonkę. Zbiór nastąpił na początku października. Byliśmy mile zaskoczeni potencjałem tej odmiany, bo zebraliśmy powyżej 50 ton zielonej masy z hektara. Rośliny do końca były zielone, a kolby ładnie wypełnione. Zmierzyliśmy wilgotność ziarna, która wynosiła ok. 37%.
Jak układa się współpraca z firmą Limagrain?
Współpraca z firmą LG trwa od około 15 lat. Pamiętam uprawiane na początku tej współpracy odmiany takie jak: Legat, Accent, później LG 22.43 czy LG 22.44. Ostatnio LG 32.32, czy nowości z programu kiszonkowego Animal Nutrition – ASPEED, LG 32.52 i LG 32.85. W 2010 roku poza wymienionymi wcześniej odmianami zdecydowaliśmy się wysiać jedną z nowości Limagrain na ziarno, odmianę LG 32.58. Decyzję tę podjęliśmy biorąc pod uwagę dobre wyniki tej odmiany w Niemczech i za doradztwem przedstawiciela regionalnego Limagrain.
Czy wobec tego można LG 32.58 polecić do uprawy innym gospodarstwom?
Biorąc pod uwagę zachowanie odmiany w trudnym okresie wegetacji, niewielkim porażeniu w porównaniu z innymi odmianami chorobami grzybowymi i nadspodziewanie wysokim plonem masy, można z pewnością polecić LG 32.58 nie tylko do uprawy na ziarno, ale także na kiszonkę.
Jaka jest Państwa opinia na temat odmiany LG 32.58?
Pomimo chłodnej wiosny obserwowaliśmy wyrównane wschody i intensywny wzrost. Później w okresie niekorzystnych warunków atmosferycznych tzn. wysokich temperatur w okresie kwitnienia i czasowych niedoborów wody, LG 32.58 bardzo dobrze się przepyliła i zawiązała kolby rokujące wysoki plon ziarna.
19
NOWA GENERACJA ODMIAN LG
Rozmowa z Mieczysławem Zarembą
Uprawa kukurydzy w Kalwach Gospodarstwie rodzinnym Ryszarda i Tomasza Napierałów położonym koło Niepruszewa w gminie Buk (Wielkopolska). Jak wygląda u Państwa struktura zasiewów?
także na poletkach demonstracyjnych Limagrain w roku ubiegłym, gdzie wspaniale się prezentowała. Także przedstawiciele z Limagrain polecali tą odmianę, jako wartą wypróbowania.
Tomasz Napierała: Gospodarujemy na 160 ha gruntów ornych na glebach klasy IV i V. Uprawiamy 45 ha kukurydzy na ziarno, 12 ha buraków cukrowych, 30 ha rzepaku ozimego, 45 ha pszenicy ozimej, 23 ha żyta i ok. 5 ha warzyw.
Co możecie powiedzieć o tej odmianie na podstawie własnych obserwacji z minionego
okresu wegetacji?
Miniony sezon nie był łatwy dla kukurydzy. Jak pamiętamy wiosna była chłodna z bardzo wysokimi opadami w maju i pierwszej połowie czerwca. Natomiast w okresie kwitnienia mieliśmy bardzo wysokie temperatury i spowodowany tym stres dla kukurydzy. LG 32.58 charakteryzowała się dobrym wigorem na wiosnę i, mimo trudnych warunków podczas kwitnienia, bardzo dobrym zapyleniem i wypełnieniem kolb. Zaobserwowaliśmy także że LG 32.58 ma wysoką tolerancję na choroby grzybowe, w tym na głownię.
Jakie odmiany kukurydzy są uprawiane w Kalwach?
Kukurydza stanowi spory areał w naszym gospodarstwie dlatego też staramy się dobierać odmiany już sprawdzone, a także nowości, które cieszą się dobrą opinią w doświadczeniach. Od wielu lat stałą pozycją są odmiany Limagrain, na których nigdy się nie zawiedliśmy. Kiedyś uprawialiśmy LG 22.44, potem LG 32.26 czy LG 32.32. W tym roku zdecydowaliśmy się zasiać nowość odmianę LG 32.58.
Czy wobec tego odmiana jest godna rekomendacji dla innych gospodarstw uprawia-
jących kukurydzę na ziarno?
LG 32.58 mogę śmiało polecić do uprawy na ziarno nie tylko ze względu na jej zachowanie w okresie wegetacji, tolerancję na stres i choroby, czy odpowiednią wczesność, ale także ze względu na wysoki plon ziarna. Plonowała u nas powyżej 8 t/ha na sucho (14% wilgotności) na dość słabym, mozaikowatym stanowisku. Istotne jest także to, że łatwo i szybko oddawała wodę w procesie suszenia, co obniżyło koszty.
Co
było powodem wyboru właśnie tej odmiany?
Decyzję o wyborze LG 32.58 podjęliśmy biorąc pod uwagę jej bardzo dobre wyniki w plonie ziarna i skrobi w Niemczech (badania oficjalne BSA). Obserwowaliśmy ją
20
NOWA GENERACJA ODMIAN LG
LG 32.16 / FA0 250 Odmiana na szóstkê! • Wysoki i stabilny plon ziarna w każdych warunkach klimatyczno-glebowych • Wysoki plon ogólnej suchej masy • Wysoka koncentracja energii w kiszonce • Wysoka wartość fitosanitarna kiszonki ze względu na dobrą zdrowotność roślin Plon ogólny suchej masy ogólny suchejPDO masy BadaniaPlon rozpoznawcze 2010 Badania rozpoznawcze- odmiany PDO 2010kiszonkowe Grupa odmian średniowczesnych
Grupa odmian średniowczesnych
19
Plon ogólny suchej masy (t/ha)
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka, biogaz i ziarno Rejestracja: UE Wzrost początkowy: dobry wczesny wigor początkowy roślin Plonowanie: średnio plon ziarna 10,93 t/ha przy 15% wilgotności, badania rozpoznawcze PDO 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: zalecana do uprawy na terenie całej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 80000 - 85000 słabsze stanowisko: 75000 - 80000 Cechy szczególne: dobrze znosi warunki stresowe jedna z topowych odmian z przeznaczeniem na biogaz na rynku niemieckim
18,5 18 17,5 17 16,5 16 15,5 15 14,5
21
NOWOŚĆ
LG 30.290 / FAO 280 Œredniopóźny dent 100%
• Nowa odmiana ziarnowa na polskim rynku typu „dent” w grupie średniopóźniej •Bardzo duży potencjał plonowania na ziarno • Szybsze oddawanie wody w końcowym okresie wegetacji • Wysokie rośliny z dobrym efektem „stay green”
dent
Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: dent Kierunek użytkowania: ziarno Rejestracja: Słowacja 2010 Wzrost początkowy: dobry wigor początkowy Plonowanie: średnio 11,4 t/ha przy 14% wilgotności, 7 doświadczeń LG 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: odmiana rekomendowana do uprawy tylko w południowej części kraju Norma wysiewu: dobre stanowisko: 80000 - 85000 słabsze stanowisko: 75000 - 80000
Plon ziarna PlonUKSUP ziarna (Słowacja) 2009 Badania rejestrowe
Badania rejestrowe UKSUP (Słowacja) 2009
Plon netto (t/ha) ( 14% wilgotności)
14
LG 30.290
13,5 NK EAGLE
13
KRABAS
12,5
Wzorzec
12 11,5 DANILO
11 10,5 10
27
26
25 24 Wilgotność ziarna (%)
23
22
22
BIOGAZ
KUKURYDZA NA BIOGAZ
SPIS TREŚCI Kiszonka z kukurydzy... czekolada dla bakterii biogazu Wywiad z Bennym Laursenem _______________
ABSOLUT ____________________________
23
str. 24-25 str. 26
Kiszonka z kukurydzy...
...czekolada dla bakterii biogazu
Rozmowa z Bennym Hedegaard Laursen Laursen Consult company, 10 listopada 2010 r.
Czy uważa Pan, że istnieją w Polsce możliwości rozwoju biogazowni rolniczych?
Produkcja biogazu będzie miała w przyszłości pozytywny wpływ na europejską, a szczególnie polską produkcję roślinną. Uprawa kukurydzy na biogaz zastąpi część produkcji kukurydzy ziarnowej, co wpłynie na stabilizację cen tej drugiej. Szczególnie na słabszych glebach będzie możliwa uprawa kukurydzy na biogaz, która lepiej sobie radzi w gorszych warunkach. Ponadto dla potrzeb biogazu nie jest tak istotne pełne wykształcenie kolby, w równym stopniu wykorzystuje się zieloną masę, a zatem plon będzie bardziej stabilny również na słabszych glebach.
Moją wiedzę w dziedzinie rolnictwa zdobyłem w Danii, gdzie po zakończeniu nauki w 1985 roku, przez osiem lat pracowałem w rolnictwie. W marcu 1994 razem z rodziną przyjechaliśmy do Polski i rozpocząłem pracę w gospodarstwie Poldanor. Od początku byłem odpowiedzialny za produkcję roślinną, początkowo na obszarze 3 500 ha, ale szybko powierzchnia upraw wzrosła do 5 000 ha, a następnie do 12 000 ha.
Ponadto zgodnie z zamierzeniami polskiego rządu, do 2020 roku 15% produkcji energii ma pochodzić ze źródeł odnawialnych. To oznacza, że firmy z sektora energetycznego muszą stopniowo zwiększać produkcję „zielonej energii”.
Przyjazd do Polski był dla mnie dużym wyzwaniem. W Danii dominują gospodarstwa małoobszarowe, inaczej niż w Polsce, gdzie średnia powierzchnia upraw jest większa. Dodatkowym problemem była bariera językowa. Jednak nigdy nie żałowałem decyzji o przeprowadzce i z zadowoleniem obserwowałem zmiany, jakie następowały w Polsce. Poza tym, miałem możliwość pomagać grupie miejscowych rolników przy modernizacji ich gospodarstw w zakresie produkcji roślinnej.
Obecnie istnieje w Polsce 10 biogazowni rolniczych. Korzyści dla środowiska oraz korzyści ekonomiczne dla gospodarstwa posiadającego biogazownię są oczywiste. Po pierwsze, biogazownia pozwala pozbyć się dużych ilości gnojowicy, która stanowi duży problem dla środowiska. Po drugie, produkcja biogazu na gospodarstwie pozwala zmniejszyć wydatki na energię elektryczną/cieplną (gospodarstwo samowystarczalne energetycznie). Kolejną zaletą jest możliwość wykorzystania odpadów pofermentacyjnych jako organicznego nawozu, a co za tym idzie zmniejszenie wydatków na zakup nawozów mineralnych. Poza tym produkcja biogazu pozwala zróżnicować i zabezpieczyć dochody gospodarstwa, ponieważ ceny energii nie podlegają tak drastycznym zmianom jak ceny surowców. Mając na uwadze powyższe argumenty, uważam, że istnieją realne możliwości dla rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce.
W 2003 roku utworzyliśmy w firmie Poldanor Dział Biogazu. Współtworząc go i rozwijając mogłem wykorzystać moje wszechstronne wykształcenie rolnicze zdobyte w Danii, jak również zainteresowanie nowymi technologiami. Obecnie zajmuję się doradztwem w dziedzinie biogazu. Benny Hedegaard Laursen
24
szym sposobem magazynowania energii. Kukurydzę można nazwać produktem kompleksowym: może być wykorzystywana jako pasza dla bydła, jako źródło energii dla biogazowni, a także na sprzedaż do innych biogazowni. Uprawa kukurydzy kiszonkowej na biogaz zapewnia stabilny i stały dochód.
na swoim gospodarstwie?
Zanim rozpoczniemy inwestycję trzeba odpowiedzieć sobie na kilka pytań: czy jesteśmy przygotowani poświęcić niezbędny dla zrealizowania tego projektu czas oraz czy jesteśmy naprawdę zainteresowani produkcją biogazu czy tylko liczymy na łatwy zarobek? Czy posiadamy niezbędny kapitał – bank może zapewnić tylko część środków, a wszelkie wsparcie finansowe ze strony Państwa jest wypłacane po zakończeniu budowy. Czy posiadamy wystarczającą ilość surowca oraz ziemi, na którą możemy wywozić odpady pofermentacyjne? Czy nasza biogazownia nie będzie stanowić problemu dla sąsiadujących gospodarstw, i czy miejsce, gdzie chcemy utworzyć biogazownię nie znajduje sie na terenach objętych ochroną jak np. tereny z programu Natura 2000.
Do zasilania biogazowni można także wykorzystywać odpady, jednakże chciałbym przestrzec rolników przed opieraniem biogazowni tylko na odpadach. Trudno jest określić i kontrolować ich ilość w gospodarstwie. Poza tym definicja „odpadów” jest pojęciem delikatnym i zmienia się, dziś znaczy już co innego niż kilka lat temu. Na jakie właściwości powinni zwrócić uwagę rolnicy wybierający odmiany kukurydzy do
produkcji biogazu?
Kiedy już odpowiemy sobie na te pytania, najlepiej skontaktować się z doradcą ds. budowy biogazowni rolniczych, jak również z właścicielami innych biogazowni. Budowa biogazowni rolniczej to skomplikowany projekt, wymagający wielu umiejętności i wiedzy, szczególnie od strony technicznej, finansowej oraz w kwestiach dotyczących ochrony środowiska.
Lubię mówić, że dla bakterii znajdujących się w komorze fermentacyjnej kiszonka z kukurydzy powinna być tym, czym dla nas czekolada: źródłem energii spożywanym z przyjemnością. W procesie fermentacji kukurydza jest poddawana podobnym procesom jak w żołądku krowy. Dlatego strawność i wysoka wartość energetyczna są podstawowymi parametrami. Nie polecam na przykład sorgo, które zawiera zbyt dużo nie strawnych włókien (ligniny). Poza tym trzeba wziąć pod uwagę, że ilości niestrawne trzeba usunąć z komory fermentacyjnej. A to zabiera wiele czasu i energii.
Jakie uprawy są najlepsze na biogaz?
Istnieją trzy podstawowe surowce nadające się do uprawy na biogaz: burak cukrowy, trawa, kukurydza. Burak cukrowy: dostarcza plon o wysokiej wartości energetycznej, jednak jest drogi i wymagający w uprawie. Potrzebuje gleby wysokiej jakości, nasiona buraka cukrowego są drogie, także koszty ochrony i składowania są wysokie. Dodatkowo w trakcie procesu fermentacji, w komorze fermentacyjnej pozostaje sporo piasku, co może stwarzać problemy techniczne w jej funkcjonowaniu. Trawa: pozwala na uprawę na terenach o dużej wilgotności gleby (łąki). Trawy mogą być zbierane 3-4 razy do roku bez ograniczeń czasowych. Koszty uprawy traw są zdecydowanie niższe, ale również ilość energii otrzymywanej z plonu jest niższa niż z buraka cukrowego. Kukurydza: kiszonka z kukurydzy jest najbardziej znanym i najbardziej stabilnym surowcem na biogaz. Może być uprawiana na każdym terenie. Koszty ochrony nie są wysokie, a składowanie jest stosunkowo łatwe i pozwala na stałe zasilanie biogazowni. Poza tym silos jest najtań-
25
BIOGAZ
Jakie rady przekazałby Pan rolnikom, którzy chcieliby rozpocząć budowę biogazowni
ABSOLUT / FAO 250 Polecana na biogaz • Jedna z najlepszych odmian kiszonkowych w badaniach PDO 2010 • Topowa odmiana z przeznaczeniem na biogaz w Niemczech • Duża wydajność produkcji biogazu • Duży potencjał plonowania świeżej i suchej masy Typ odmiany: mieszaniec pojedynczy Typ ziarna: flint/dent Kierunek użytkowania: kiszonka i biogaz Rejestracja: Polska 2009 Wzrost początkowy: dobry wigor początkowy Plonowanie: średnio 55,4 t/ha świeżej masy przy 32,6 % zawartości suchej masy, badania PDO 2010 Stanowisko: od słabych gleb w dobrej kulturze do lepszych Region: odmiana rekomendowana do uprawy na terenie całej Polski Norma wysiewu: dobre stanowisko: 80000 - 85000 słabsze stanowisko: 75000 - 80000
Plon suchej masy i zawartości suchej Plon suchej masymasy w kiszonce Badania 2010 (StacjazeBiałogard i Chrząstowo) Badania PDOPDO2010 (średnia stacji Białogard i Chrząstowo)
17 16,5 Plon suchej masy (t/ha)
ABSOLUT
PR38Y34
SUPPORT
SUBITO
16 VITRAS
15,5
SUMARIS Wzorzec 3
15
Wzorzec 2 FARMFLEX RONALDINIO
MAS 24 A
14,5
TOURAN KWS 5133 ECO
Wzorzec 1
NK NEKTA
14 13,5 13
AMADEO
27
28
29
30 31 Zawartość suchej masy (%)
32
26
33
JĘCZMIEŃ JARY I GROCH SIEWNY
OD NASION DO MLEKA... OD NASION DO CHLEBA... OD NASION DO PIWA...
SPIS TREŚCI JĘCZMIEŃ JARY GROCH SIEWNY
Zboża – hodowla
ZBOŻA – HODOWLA
Quadri C100J85N24 (vert du cartouche) J100 (jaune de la feuille) C30J20 (vert de la feuille)
27
Quadri C100J85N24 (vert du cartouche) J100 (jaune de la feuille)
27
______________________ ______________________
str. 28 str. 29
JĘCZMIEŃ JARY - ODMIANY BROWARNE
KANGOO
• Najwyższa jakość browarna • Słód z tej odmiany produkowany jest w największych słodowniach w Polsce, takich jak Soufflet, Malteurop oraz Global Malt • Zarejestrowana w Rep. Czeskiej w 2008 roku, we Francji, Niemczech, Holandii, na Węgrzech, Słowacji, Litwie, Serbii • Wysoki, stabilny plon, najwyższa celność ziarna • Ziarno duże o wysokiej MTZ • Duża liczba ziaren w kłosie
NOWOŚĆ
NOWOŚĆ
CONCERTO
JAZZ
• Wysokie i stabilne plonowanie • Bardzo dobre walory agrotechniczne • Wysoka odporność na mączniaka • Wysoka odporność na rdzę • Bardzo wysoki indeks jakości browarnianej w badaniach w Rep. Czeskiej: 8,1 oraz na Słowacji: 8,3 • Bardzo wysoka ekstraktywność • Odmiana znajdująca się w pilotowych badaniach największych słodowni w Polsce
• Odmiana o bardzo wysokim potencjale plonowania • Bardzo odporna na wyleganie • Rośliny średniowysokie • Duży udział ziarna celnego o wysokiej gęstości • Bardzo wysoka zdrowotność roślin • Pilotowe partie słodu z tej odmiany zostały wyprodukowane w 2010 roku znajdując pełną aprobatę przemysłu browarniczego w Polsce
JĘCZMIEŃ JARY - ODMIANA PASZOWA AZIT NOWOŚĆ
28
28
• Odmiana średniopóźna • Bardzo wysoki potencjał plonowania • Tolerancyjna na większość chorób • Szczególnie odporna na wyleganie i łamliwość źdźbła • Wysoka MTZ, duże ziarno • Duży udział ziarna celnego • Rośliny średniowysokie
AUDIT
• Odmiana żółtonasienna, średniopóźna • Odmiana najwyżej plonująca w grupie w badaniach rejestrowych w Rep. Czeskiej w okresie 2007-2009 • Bardzo dobra odporność na choroby wirusowe, systemu korzeniowego oraz askochytozę • Bardzo dobra odporność na wyleganie w czasie wegetacji i przed zbiorem
PROPHET
• Odmiana zielononasienna, zarejestrowana w Rep. Czeskiej w 2007 roku • Kształt nasion okrągły • Wysoki plon ziarna: najlepiej plonująca odmiana w Rep. Czeskiej w badaniach rejestrowych w latach 2004-2006 oraz w badaniach odmian rekomendowanych w Rep. Czeskiej w 2009 roku • Bardzo niska aktywność inhibitorów trypsyny
29
29
JĘCZMIEŃ JARY I GROCH SIEWNY
GROCH SIEWNY
KUKURYDZA
FAO
ALVITO Dostępna w wersji ALVITO DUO
210
EXPERT
210/240
LG 30.223 LAUREEN ASPEED Dostępna w wersji AYLSTON DUO
220
NOWOŚĆ
230
NOWOŚĆ
JĘCZMIEŃ JARY
230
LG 22.43
Z 235/K 225
KANGOO
Odmiana browarna
LG 22.44
Z 240/K 230
CONCERTO
Odmiana browarna
NOWOŚĆ
LG 30.229
240
JAZZ
Odmiana browarna
NOWOŚĆ
AURELIA
240
AZIT
Odmiana paszowa
NOWOŚĆ
LG 30.238
240
LG 32.32 Dostępna w wersji LG 32.33 DUO
240
LG 30.266
240
ABSOLUT
250
ALDUNA
250
LG 32.16
250
LG 32.52 Dostępna w wersji LG 32.53 DUO LG 32.58 LG 32.85
NOWOŚĆ
NOWOŚĆ
NOWOŚĆ
GROCH SIEWNY
250 250 270
GRACJA (A290)
270
LG 23.05
280
LG 30.290
280
NOWOŚĆ
30
30
AUDIT
Odmiana żółtonasienna
PROPHET
Odmiana zielononasienna
Przedstawiciele LG w Polsce 1
2
3
4
5
6
7
8
Jeremi Wałek
PRZEDSTAWICIELE W POLSCE MenadżerLG ds. Kluczowych Klientów,
Krzysztof Oksentowicz Logistyki Jeremii Działu Wałek Przedstawiciele LG w Polsce Menadżer Zespołu Polska Północno-Wschodnia tel. kom.: +48 601 336 Menadżer ds. 724 Kluczowych Klientów, Jeremi Wałek tel. kom.:1+48P 693 427 970 Krzysztof Oksentowicz rzedstawiciele LG w Polsce
[email protected] Menadżer Zespołu i Działu Logistyki Menadżer ds. Kluczowych Klientów,
[email protected] Polska Północno-Wschodnia tel. kom.: +48 601 336 724 1 Krzysztof Oksentowicz Menadżer Zespołu i Działu Logistyki tel. kom.: +48 693 427 970 Jerzy Tchórzewski Polska Północno-Wschodnia
[email protected] tel. kom.: +48 601 336 724 Mariusz Koczara Polska Pół
[email protected] tel. kom.: +48 693 427 970 Menadżer
[email protected] Kluczowych Klientów, Tchórzewski tel. kom.:2+48Jerzy 609 310 826
[email protected] Mariusz Koczara Menadżer projektu LG Animal Nutrition Polska Północna
[email protected] 2 Jerzy Tchórzewski Menadżer ds. Kluczowych Klientów, tel. kom.: +48 601 758 993 tel. kom.: +48 609 310 826 Mariusz Koczara Stanisław Sesiuk Polska Północna Menadżer projektu LG Animal Nutrition
[email protected] [email protected] Menadżer ds. Kluczowych Klientów, Polska Północno-Zachodnia tel. kom.: +48 609 310 826 tel. kom.: +48 601 758 993 Sesiuk Menadżer projektu LG Animal Nutrition tel. kom.:3+48Stanisław 603 276 009
[email protected] [email protected] Polska Północno-Zachodnia tel. kom.: +48 601 758 993
[email protected] Leszek Chwalisz Sesiuk 3 Stanisław tel. kom.: +48 603 276 009
[email protected] Menadżer produktu: Kukurydza i Rzepak Polska Północno-Zachodnia Jacek Wojciechowski
[email protected] Leszek Chwalisz tel. kom.: +48 601 311 241 tel.i kom.: +48 603 276 009 Polska Centralna Wielkopolska Menadżer produktu: Kukurydza i Rzepak Jacek Wojciechowski 4
[email protected] [email protected] Leszek Chwalisz tel. kom.: +48 609 231 819 tel. kom.: +48 601 311 241 Polska Centralna i Wielkopolska Menadżer produktu: Kukurydza i Rzepak
[email protected] Wojciechowski 4 Jacek
[email protected] tel. kom.: +48 609 231 819 tel. kom.: +48 601 311 241 Polska Centralna i Wielkopolska Angelika Borko Jan Walerych
[email protected] [email protected] tel. kom.: +48 609 231 819 Lubuskie Menadżer produktu: Zboża Angelika Borko Jan Walerych tel. kom.:
[email protected] 607 603 204 tel. kom.: +48 601 641 421 Lubuskie Menadżer produktu: Zboża Borko
[email protected] Jan Walerych 5 Angelika
[email protected] tel. kom.: +48 607 603 204 tel. kom.: +48 601 641 421 Lubuskie Menadżer produktu: Zboża Bartłomiej Andrzejewski
[email protected] [email protected] tel. kom.: +48 607 603 204 tel. kom.: +48 601 641 421 Polska Południowo-Zachodnia Bartłomiej Andrzejewski 6
[email protected] [email protected] tel. kom.: +48Polska 665 Południowo-Zachodnia 035 934 Bartłomiej Andrzejewski
[email protected] 6 tel. kom.: +48 665 035 934 Polska Południowo-Zachodnia Przemysł
[email protected] Orpel tel. kom.: +48 665 035 934 Polska Południowo-Zachodnia Orpel 7 Przemysław
[email protected] tel. kom.: +48Polska 607 Południowo-Zachodnia 100 081 Orpel 7 Przemysław
[email protected] tel. kom.: +48 607 100 081 Polska Południowo-Zachodnia
[email protected] Marek Ciszewski tel. kom.: +48 607 100 081 Polska Południowo-Wschodnia i Małopolska Ciszewski 8 Marek
[email protected] tel. kom.: +48Polska 601 Południowo-Wschodnia 687 438 i Małopolska Ciszewski 8 Marek
[email protected] tel. kom.: +48 601 687 438 Polska Południowo-Wschodnia i Małopolska
[email protected] tel. kom.: +48 601 687 438
[email protected]
Gdańsk POMORSKIE
WARMIŃSKO - MAZURSKIE Gdańsk
ZACHODNIOPOMORSKIE
Olsztyn WARMIŃSKO - MAZURSKIE
Szczecin
WARMIŃSKO - Olsztyn MAZURSKIE
LUBUSKIE
Zielona Góra
POMORSKIE Gdańsk KUJAWSKO-POMORSKIE POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE Bydgoszcz KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE Szczecin KUJAWSKOBydgoszcz -POMORSKIE Szczecin Poznań Bydgoszcz WIELKOPOLSKIE LUBUSKIE
Poznań WIELKOPOLSKIE Poznań WIELKOPOLSKIE
LUBUSKIE Zielona Góra
DOLNOŚLĄSKIE Zielona Góra
DOLNOŚLĄSKIEOpole
Warszawa
Łódź
Białystok
MAZOWIECKIE
ŁÓDZKIE
Warszawa MAZOWIECKIE Warszawa
ŁÓDZKIE Łódź ŁÓDZKIE
Lublin
Łódź ŚWIĘTOKRZYSKIE
Kielce
ŚLĄSKIE OPOLSKIE Wrocław Katowice
Opole
Białystok PODLASKIE
MAZOWIECKIE
Wrocław
OPOLSKIE Opole
Białystok PODLASKIE
Olsztyn
Wrocław
DOLNOŚLĄSKIE OPOLSKIE
PODLASKIE
ŚLĄSKIE
Kraków Katowice ŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE Katowice Kraków
ŚWIĘTOKRZYSKIE Kielce ŚWIĘTOKRZYSKIE Rzeszów Kielce
MAŁOPOLSKIE Kraków
Lublin LUBELSKIE Lublin
PODKARPACKIE Rzeszów PODKARPACKIE Rzeszów
MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE Limagrain Central Europe Sociéte Européenne, Spółka Europejska Oddział wLimagrain Polsce Central Europe Sociéte Européenne, Spółka Europejska ul. Botaniczna 10, 60-586 Poznań Oddział w Polsce Limagrain Central Europe Sociéte Européenne, Spółka Europejska
tel.: +48 61 19 85,10, fax: +48 61 657 19 86 ul. 657 Botaniczna Oddział w Polsce60-586 Poznań e-mail:
[email protected], http://www.limagrain.pl tel.: +48 61 657 19 85, fax: +48 61 657 19 86 ul. Botaniczna 10, 60-586 Poznań e-mail:
[email protected], NIP 5262814120, REGON 300748479 http://www.limagrain.pl tel.: +48 61 657 19 85, fax: +48 61 657 19 86 Sąd Rejonowy w5262814120, Poznaniu, XXIREGON Wydział300748479 Gospodarczy NIP e-mail:
[email protected], http://www.limagrain.pl Krajowego Rejestru Sądowego KRS 0000293676 Sąd Rejonowy w Poznaniu, XXI Wydział Gospodarczy NIP 5262814120, REGON 300748479 Krajowego Rejestru Sądowego KRS 0000293676 Sąd Rejonowy w Poznaniu, XXI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego KRS 0000293676
31
31
31 31
LUBELSKIE LUBELSKIE