LEKI PRZECIWUCZULENIOWE ANTAGONIŚCI RECEPTORA H1
!
Alergia – nadmierne reakcje na substancje obojętne dla osób zdrowych • 1906 – Clemens von Pirquet
!
Mediatory: • Preformowane (mastocyty i bazofile) • Syntetyzowane (przemiany kwasu arachidonowego) • Cytokiny
1
2
RODZAJE REAKCJI ALRGICZNYCH
RODZAJE REAKCJI ALRGICZNYCH
I. ODCZYN NATYCHMIASTOWY Zależy od immunoglobulin typu E
III. ODCZYN OPÓŹNIONY
Następuje wydzielanie dużej ilości histaminy, kinin,
i IgA, kompleks antygen-przeciwciało Choroba posurowicza, ch. Arthusa
5-HT, prostaglandyn, leukotrienów Wstrząs anafilaktyczny, napad astmy, pokrzywka, katar sienny II. ODCZYN CYTOTOKSYCZNY Duża ilość swoistych przeciwciał przeciwtkankowych w krwi (IgG) Odczyn po przetoczeniu krwi, niedokrwistość hemolityczna, ostre zapalenie nerek 3
Przekaźnik: antygen związany z przeciwciałami IgG
IV. ODCZYN OPÓŹNIONY Przekaźnik: uczulone limfocyty Reakcja na tuberkulinę, odrzucanie przeszczepu, choroby autoimmunologiczne, kontaktowe zapalenie skóry, chroniczna astma i chroniczny katar sienny
4
TYPY REAKCJI ALERGICZNYCH
Typ I reakcji !
Związany z p/ciałami IgE
!
Miejscowe:
!
astma i reakcje skórne Ogólnoustrojowe: droga pokarmowa, iniekcje-wstrząs
5
5
Typ I reakcji (anafilaksja) !
!
!
!
!
Reakcja antygenu z przeciwciałami IgE związanymi na powierzchni komórek tucznych Uwolnienie PG, histaminy, serotoniny, cząsteczek chemotaktycznych ATOPIA - dziedziczna skłonność do nadmiernej reakcji typu I Postacie kliniczne: wstrząs, astma atopowa, alergiczne choroby oczu Postacie kliniczne ze szczególnym znaczeniem uwalniania histaminy: pokrzywka, alergiczny nieżyt nosa, katar sienny
7
6
Typ I reakcji
!
!
Testy skórne Odczulanie
8
ODCZULANIE Immunoterapia !
!
polega na zmianie szlaku odpowiedzi z dominującej limfocytów Th2 z produkcją przeciwciał IgE na odpowiedź limfocytów Th1 z produkcją przeciwciał IgG powstają przeciwciała zwane reaginami, które wiążą alergeny nie dopuszczając do reakcji antygen-preciwciało
!
!
!
!
9
Preparaty: ! Pollinex (mieszanina 12 pyłków traw) ! Catalet (mieszanina pyłków traw, chwastów, drzew) ! Pharmalgen (jady owadów – osy, pszczoły) ! Phostal (wyciągi alergenowe pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, roztocza kurzu domowego, grzyby, pleśnie) ! Allergovit (alergoidy pyłków roślin) 11
Kilkakrotne podanie alergenu śródskórnie w małych, zwiększających się dawkach w celu wywołania niewrażliwości na alergen Rozpoczynać odpowiednio wcześniej, aby zakończyć przed okresem kwitnienia Po zakończeniu odczulania godzinna obserwacja pacjenta (wstrząs anafilaktyczny) Poprawa kliniczna u około 80% pacjentów po 2-3 letniej terapii
10
PRZECIWWSKAZANIA DO IMMUNOTERAPII ! ! ! ! ! ! ! !
choroby autoimmunizacyjne niedobory immunologiczne zaawansowane choroby serca, nerek, płuc przebyty stan astmatyczny ciąża ostre zakażenia wraz z gorączką napady duszności osoby poza przedziałem wiekowym 5 – 45 lat
12
Typ IV reakcji !
Nadwrażliwość późna-uczulone limfocyty-alergia kontaktowa, ostre odrzucanie przeszczepu
!
Cytokiny aktywują makrofagi i zapoczątkowują niszczenie tkanek
Najczęstsze alergeny roztocza kurzu domowego Dermatophagoides pteronyssinus, D. farinae, Acarus siro, Tyrophagus putrescentiae, Lepidoglyphus destructor ! grzyby, pleśnie Aspergillus niger, Aspergillus fumigatus, Alternaria alternata, Alternaria tenuis, Cladosporium herbarum, Mucor sp., Rhizopus sp., Absidia ramosoa, Penicillium notatum ! sierść i nabłonki zwierząt sierść kota, psa, królika, chomika, świnki morskiej, szczura, pierze kurze, kacze, wełna owcza ! pyłki roślin
13
14
Pyłki roślin
15
16
Histamina
Sir Henry Dale, Odkrywca histaminy
17
18
Histamina !
Autakoid produkowany w: • Mastocyty (komórki tuczne) • Bazofile !
!
19
4 podtypy receptorów H1, H2, H3, H4
20
Receptory histaminowe
Regulacja !
Uwalnianie histaminy jest regulowane na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego HISTAMINA
MASTOCYT
H2
!
-
!
!
! ! !
Lokalizacja
Działanie biologiczne
H1
IP3
Naczynia Mięśnie gładkie Serce OUN
Przepuszczalność naczyń, skurcz mięśni, rozszerzenie naczyń, wydzielanie śluzu
H2
C-AMP
Żołądek Serce Macica
Wydzielanie żołądkowe śluz oskrzelowy, opory przepływu w nosie
H3
IP3
Drogi oddechowe p. pokarmowy OUN
Synteza histaminy w mastocytach
H4
PLC
Szpik, obwodowe leukocyty, śledziona, grasica
Immunomodulacja
22
Działanie histaminy
Receptory H1
Mięśnie gładkie: Śródbłonek: zwiększona przepuszczalność Nerwy czuciowe: pobudzenie: • Pokrzywka
!
Wtórny przekaźnik
21
• Skurcz oskrzeli • Rozszerzenie naczyń !
Typ
Płuca: zwiększone wydzielanie prostanoidów Komórki wydzielnicze: zmniejszona lepkość śluzu Zwiększenie wydzielania żołądkowego (H2) Neurotransmitter w OUN Reakcja alergiczna (mediator uczulenia)
23
• mózg, mięśnie gładkie w drogach oddechowych, przewód pokarmowy, układ moczowo-płciowy, układ sercowonaczyniowy, rdzeń kręgowy, komórki śródbłonka, limfocyty…
CEL LEKÓW PRZECIWHISTAMINOWYCH
24
Receptory H1
Objawy kliniczne
Skurcz mięśni gładkich oskrzeli i jelit
Duszność, atak astmy przy nadwrażliwości
Rozszerzenie naczyń - tętniczych - pozawłosowatych żylnych błon śluzowych lub skóry ze wzrostem ich przepuszczalności
Obrzęk błon śluzowych obturacja nosa i oskrzeli, wodnisty katar reakcja typu bąbel / rumień na skórze, obrzęk skóry i tkanki podskórnej
Pobudzenie nerwów czuciowych
Świąd nosa i kichanie
Wzrost wydzielania gruczołów błony śluzowej nosa i oskrzeli
Zwiększona ilość wydzieliny śluzowej nosa i oskrzeli
Leki przeciwhistaminowe H1
25
Leki przeciwuczuleniowe pokrzywka, katar sienny, - polekowe reakcje alergiczne ! Leki pomocnicze - wstrząs anafilaktyczny - astma oskrzelowa sezonowa ! Leki przeciwwymiotne - profilaktyka ch. lokomocyjnej - zaburzenia przedsionkowe - Ch. Meniere’a
ciproheptadyna
azelastyna
antazolina
cetirizyna
lewocetirizyna
dimetinden
loratadyna
desloratadyna
klemastyna
ebastina
hydroksyzyna
terfenadyna
feksofenadyna
Leki przeciwhistaminowe
I generacji - „klasyczne” !
-
27
II generacja
26
Leki przeciwhistaminowe antagoniści receptora H1 !
I generacja
!
!
-
Blokada H1- konkurencyjna i odwracalna, ale niewybiórcza Działanie przeciwświądowe- blokowanie rH oraz komponenta miejscowo znieczulająca Powinowactwo do innych receptorówblokowanie receptorów: Cholinergicznych Serotoninowych Adrenergicznych Dopaminergicznych
28
Leki przeciwhistaminowe
I generacji ! -
-
Farmakokinetyka: Dobrze wchłaniane z p.p. Działają po 15-20 min. od podania p.o. Szczyt po 1 godzinie Czas działania 4-6 h Znaczna lipofilność Biotransformacja w wątrobie, indukcja enzymów mikrosomalnych Tachyfilaksja
Dimetinden Fenistil
Cyproheptadyna Peritol Hydroksyzyna
Antazolina Phenazolinum
Duża toksyczność, dz.cholinolityczne, miejscowo znieczulające, przeciwarytmiczne oraz ↓ przepuszczalność naczyń krwionośnych Silnie na OUN, cholinolityczne, kinetozy Odczyny skórne ze świądem
Klemastyna Clemastinum
Mniejszy wpływ na OUN, mniejsza senność Nagłe odczyny alergiczne
Prometazyna Diphergan
↓ RR- nie podawać we wstrząsie!!! Uspokajająco i p/wymiotnie, świąd, premedykacja, odczyny poprzetoczeniowe
30
Leki przeciwhistaminowe
I generacji
Działanie Skuteczny u małych dzieci, senność + wzrost apetytu Stabilizacja mastocytów Silne dz. p. świądowe, w leczeniu chorób skóry Dodatkowe dz. stabilizujące kom. tuczną i miejscowo znieczulające (wpływ na układ bodźco-przewodzący serca) Silna blokada rec. Serotoninergicznych W chorobach alerg. skóry z dużym świądem Znaczny wzrost apetytu z szybkim przyrostem masy ciała + senność Działa anksjolitycznie, cholinolityczne, Odczyny skórne ze świądem, senność, zaburzenia krzepnięcia krwi, działanie kardiotoksyczne
31
Działanie
Difenhydramina Benzhydraminum
29
Lek Ketotifen Zaditen, Pozitan
Lek
Działania niepożądane - OUN- senność, otępienie, zaburzenia koordynacji - Działanie cholinolityczne - Wzrost apetytu - ↓ RR, częstoskurcz, zaburzenia rytmu ANTAZOLINA- lek antyarytmiczny w zaburzeniach nadkomorowych Uczulenia na leki !!! Leukopenia, agranulocytoza, niedokrwistość szpikowa (meklizyna, cyklizyna, tenalidyna) Drżenia mięśniowe, szum w uszach, zawroty głowy !
32
Leki przeciwhistaminowe
I generacji - wskazania
Leki przeciwhistaminowe
I generacji !
!
Przeciwwskazania:
-
Leukopenia, trombocytopenia, niedokrwistość
!
-
Jaskra
!
-
-
-
Przerost gruczołu krokowego Nadwrażliwość na lek
-
Napady astmy oskrzelowej
-
-
! !
Stosowanie łącznie z : anksjolitykami, l.nasennymi, alkoholem
!
!
!
! ! !
!
Ostre, natychmiastowe reakcje alergiczne- skuteczne zwłaszcza w pokrzywkach z nasilonym świądempodawane pozajelitowo W leczeniu przewlekłym zastąpione przez leki II generacji OUN: hamowanie ośrodka wymiotnego i zaburzeń błędnikowych: Dimenhydrynat (Aviomarin) Prometazyna (Diphergan) Miejscowe zmiany uczuleniowe: atopowe zapalenia skóry, stany po ukąszeniach Pomocniczo we wstrząsie i chorobie posurowiczejpozajelitowo: antazolina obrzęk naczynioruchowy, odczyny polekowe, reakcje uczuleniowe ze strony układu pokarmowego
33
34
Ostre zatrucia lekami przeciwhistaminowymi I generacji
Preparaty złożone
Najczęściej u dzieci i przy próbach samobójczych Główne objawy- drgawki i śpiączka Objawy atropinowe Senność, zaburzenia orientacji, chodu, halucynacje Wzmożenie odruchów, drżenia, pobudzenie, oczopląs, hipertermia, drgawki
!
!
! !
!
!
35
BETADRIN- difenhydramina + nafazolina (alfa-adrenomimetyk) RHINOPHENAZOL- antazolina + nafazolina COMAROL- difenhydramina + lidokaina DISOPHROL- deksobromfeniramina + pseudoefedryna CONTAC- chlorfeniramina + fenylopropylamina (alfa-adrenomimetyk) ACATAR - triprolidyna + pseudoefedryna
36
Leki przeciwhistaminowe II generacji
Cechy idealnego leku przeciwhistaminowego ! !
Idealne leki ???
! !
Cel : wynalezienie bezpiecznych leków przeciwhistaminowych pozbawionych działań niepożądanych
!
! ! ! !
Silne i wybiórcze działanie przeciwhistaminowe Duża rozpiętość pomiędzy dawką lecznicza a toksyczną Szybki początek działania Krótki okres półtrwania, ale dawkowanie raz dziennie Brak akumulacji w ustroju, szybki zanik działania po odstawieniu Krótkotrwałe tłumienie odczynów skórnych Brak działań niepożądanych Brak tachyfilaksji Brak interakcji z lekami, pokarmami, alkoholem
37
38
Ogólna charakterystyka grupy… ! ! ! !
! !
!
!
Dobrze wchłaniają się z p.p. Szybki początek działania Długi czas działania Wybiórcze i silne działanie względem obwodowych rH1 Duża skuteczność podczas długotrwałego leczenia Wysoki stopień bezpieczeństwa- słabo przechodzą do OUN Metabolizowane w wątrobie CYP 3A4INTERAKCJE!!!- wyjątek cetirizyna, lewocetirizyna oraz lewokobastyna- wydalane przez nerki Loratadyna – CYP 3A4 oraz CYP 2D6
39
Dodatkowe działanie p. zapalne !
Zmniejszają: • Uwalnianie mediatorów • Ekspresję molekuł adhezyjnych • Tworzenie nadtlenków • Chemotaksję • Ekspresję cytokin
!
Zwiększają: • Immunoreaktywność neutrofili i komórek śródbłonka • Ilość i reaktywność receptorów β-adrenergicznych
40
Podział leków przeciwhistaminowych II generacji Leki o długim działaniu podawane doustnie - Cetirizyna i lewocetirizyna - Loratadyna i dezloratadyna - Mizolastyna, feksofenadyna, azelastyna, ebastyna, astemizol, terfenadyna ! Leki o krótkim działaniu podawane doustnie - Akrywastyna ! Leki podawane miejscowo na błony śluzowe nosa/spojówek - azelastyna, emedastyna, lewokabastyna
Leki przeciwhistaminowe II generacji
preparaty złożone
!
!
!
Cirrus: cetyryzyna + pseudoefedryna Clarinase: loratadyna +pseudoefedryna
41
Lek Azelastyna Allergodil Cetyryzyna Zyrtec, Amertil Lewocetyryzyna Xyzal Ebastyna Kestine Emedastyna Emadine
42
Działanie Oprócz blokady H1 działa na elementy komórkowe odczynu alergicznego Miejscowo do nosa Hamuje chemotaksję eozynofili U dzieci od 13 m-ca życia Izomer cetyryzyny Czynny metabolit: karebastyna Potencjalnie kardiotoksyczna Stabilizuje kom. tuczne Wykazuje dz. miejscowe (dospojówkowo)
43
Feksofenadyna Telfast Lewokabastyna Histimet Loratadyna Claritine, Flonidan Dezloratadyna Aerius Mizolastyna Mizollen Bilastyna Clatra Rupatadyna
Aktywny metabolit terfenadyny Brak kardiotoksyczności, >12 r. życia Największe powinowactwo do H1 Stosowana miejscowo co 12 godz. (donosowo i dospojówkowo) działa na elementy komórkowe odczynu alergicznego Czynny metabolit loratadyny Brak wpływu na kanały potasowe serca Brak czynnych metabolitów pozareceptorowe działanie p. zapalne pozareceptorowe działanie p. zapalne, zmniejsza ekspresję cytokin, TNF, hamuje PAF
44
LEKI PRZECIWHISTAMINOWE II GENERACJI METABOLIZOWANE W WĄTROBIE POSIADAJĄCE AKTYWNE LUB WYŁĄCZNIE NIEAKTYWNE METABOLITY LEK I JEGO AKTYWNY METABOLIT
LEK BEZ AKTYWNYCH METABOLITÓW MIZOLASTYNA
!
! ! !
TERFENADYNA- FEKSOFENADYNA
! !
EMEDASTYNA
! ! !
ASTEMIZOL- NORASTEMIZOL
! !
LORATYDYNA- DEZLORATYDYNA
Czas maksymalnego stężenia (T max) po jednorazowym podaniu i okres półtrwania eliminacji (T 0,5) LEK
T max (godziny)
T 0,5 leku (godziny)
T 0,5 leku z metabolitem
CETIRIZYNA
0,9
7-10
(-)
LORATYDYNA
1,5
8-11
17-24
DEZLORATYDYNA
1-2
24-27
17-24
TERFENADYNA
1-2
4
17-23
FEKSOFENADYNA
2-3
14-18
(-)
MIZOLASTYNA
1
9,5-16,7
(-)
EBASTYNA
3-6 (Karebastyna)
(-)
13-16
35-40
(-)
24
12-20 dni
LEWOKOBASTYNA
FEKSOFENADYNA
! !
! ! !
EBASTYNA- KAREBASTYNA
DEZLORATYDYNA
ASTEMIZOL
3
AZELASTYNA
4-5
25
35-42
AKRIWASTYNA
0,8
1,4-2
3
45
46
Objętość dystrybucji i stopień wiązania z białkami surowicy leków przeciwhistaminowych II generacji
Wpływ leków przeciwhistaminowych na pohistaminowy odczyn skórny
LEK
Vd (l/kg)
LEK
CZAS HAMOWANIA ODCZYNU
CETIRIZYNA
4 DNI
% wiązania z białkami
CETIRIZYNA
0,4
94
LORATYDYNA
5 DNI
LORATYDYNA
120
98
ASTEMIZOL
7 TYGODNI
KAREBASTYNA
2,1
98
AZELASTYNA
9 DNI
TERFENADYNA
2,6
98
EBASTYNA
3 DNI
FEKSOFENADYNA
5,4
65
AKRIWASTYNA
15 GODZIN
88
TERFENADYNA
5 DNI
98
FEKSOFENANA
4 DNI
50
MIZOLASTYNA
4 DNI
DEZLORATYDYNA
5 DNI
AZELASTYNA MIZOLASTYNA
1,19
AKRIWASTYNA ASTEMIZOL
48
47
97
48
Działania niepożądane ! ! !
! !
!
!
!
Duża rozpiętość terapeutyczna Mała toksyczność Brak działań teratogennych na płód- kategoria B (wyjątek- kategoria C: astemizol, terfenadyna, hydroksyzyna, triprolidyna) Nie zalecane w ciąży i w trakcie karmienia Objawy ze strony OUN podobnie jak placebo (możliwa jednak senność) Można w jaskrze i przeroście gruczołu krokowego- brak komponenty cholinolitycznej Możliwość wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca- częstoskurcze nadkomorowe Wydłużenie czasu QT- zagrożenie torsades de pointes (astemizol, ebastyna oraz terfenadyna)
49
Bezpieczeństwo stosowania leków przeciwhistaminowych II generacji ! -
-
↓ metabolizmu wątrobowego- cytochrom P450 Leki p/grzybicze: ketokonazol, itrakonazol, Makrolidy: erytromycyna, klarytromycyna Inhibitory proteaz HIV: ritonawir Leki przeciwserotoninowe: fluwoksamina, sertralina Sok grejpfrutowy
50
Loratadyna Działanie: Długo działający lek przeciwhistaminowy II generacji, wybiórczy antagonista obwodowych receptorów H1 !
(różnokształtny częstoskurcz komorowy)
• Należy do pochodnych piperydyny • W badaniach in vitro wykazano wpływu na komórki zapalne odczynu alergicznego (nie potwierdzone u ludzi) • Nie wykazuje działania cholinolitycznego ani depresyjnego na OUN (nie powoduje sedacji, upośledzenia czynności poznawczych ani wydolności psychomotorycznej) • Po 12 miesiącach stosowania nie powoduje tachyfilaksji
51
52
Torsades de pointes
Loratadyna !
! ! ! !
! !
wchłania się dobrze p.o. początek działania 1,5 h po podaniu t1/2 : 8-11 h Działanie utrzymuje się ok. 24 h. Metabolizm wątrobowy (cytochrom P-450)→ czynny metabolit dezloratadyna, która powoduje wydłużenie czasu działania leku i jest wydalana przez nerki. Słabo przenika do OUN. Przenika do pokarmu kobiecego. W przypadku niewydolności nerek lub wątroby oraz u pacjentów w podeszłym wieku dochodzi do przedłużenia czasu działania leku; w takim przypadku konieczna jest modyfikacja dawkowania
Cetyryzyna !
• Silny wybiórczy antagonista receptora H1 II generacji o długim czasie działania, pochodna piperazyny !
• Hamuje nadreaktywność błony mięśniowej oskrzeli !
• W dawkach leczniczych nie wykazuje powinowactwa do receptorów cholinergicznych i serotoninergicznych, dzięki czemu pozbawiona jest właściwości sedatywnych
53
54
Cetyryzyna
Lewocetirizyna w porównaniu z cetirizyną CETYRYZYNA
"Jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego, "maksymalne stężenie we krwi osiąga 0,9 h po podaniu p.o.- najszybciej działający lek II generacji " t1/2 jest zróżnicowany, wynosi: u dorosłych 10 h, u dzieci 6.-12. rż. 6 h, u dzieci 2.-6. rż. 5 h. " Czas ten ulega wydłużeniu w przypadku niewydolności nerek. " Wiąże się z białkami osocza w 93%. " Słabo przenika do OUN. " Wydalana głównie przez nerki (70% w postaci niezmienionej).
55
LEWOCETYRYZYNA
MAX. stężenie w osoczu (godziny)
0,5- 1
0,5-1
Okres półtrwania w osoczu (godziny)
≈10
7,9±1,9
% substancji wydalonej w postaci niezmienionej
≈ 66%
≥85%
Powinowactwo do receptora H1 (nmol/l)
6,3
3,2
Czas wiązania z receptorem H1 (minuty)
95
115
Objętość dystrybucji (l/kg mc.)
0,4
≤0,4
56
Porównanie częstości występowania działań niepożądanych
Kliniczne zastosowanie leków przeciwhistaminowych II generacji
Lewocetirizyna 5 mg 5,6%
Cetirizyna 10 mg 13,7%
Placebo
!
1,3%
!
Suchość w jamie ustnej
2,6%
5,0%
1,3%
Ból/zawroty głowy
2,4%
2,0%
2,9%
Uczucie zmęczenia
1,5%
5,9%
0,5%
Osłabienie
1,1%
-
1,3%
OBJAW Senność
!
! ! !
!
! !
Leczenie sezonowego i całorocznego alergicznego nieżytu nosa Alergicznego zapalenia spojówek Łagodzą objawy: kichanie, wodnisty katar, świąd, łzawienie Ostra i przewlekła samoistna pokrzywka, pokrzywka fizykalna Atopowe zapalenie skóry Pomocniczo: sezonowa, alergiczna astma oskrzelowa, łagodna astma całoroczna
57
58
WSTRZĄS
PATOFIZJOLOGIA WSTRZĄSU
Stan patologiczny: niedostateczna perfuzja tkanek względny niedobór tlenu na poziomie komórkowym
59
! !
!
zmniejszenie objętości krwi krążącej pogorszenie wydolności serca jako pompy zmniejszenie oporu naczyń obwodowych.
60
KLASYFIKACJA WSTRĄSU !
!
!
!
!
Wstrząs anafilaktyczny
Wstrząs kardiogenny Ostry zawał serca Zespół małego rzutu Kardiomiopatia Wstrząs obturacyjny Tamponada serca Masywny zator płucny Ostre nadciśnienie płucne Wstrząs oligowolemiczny Krwotok Utrata płynów ustrojowych Wstrząs dystrybucyjny Septyczny Anafilaktyczny Neurogenny
61
62
Wstrząs anafilaktyczny
Wstrząs anafilaktyczny
Reakcja na powtórny kontakt z alergenem (IgE zależna) • Alergia wziewna, pokarmowa
!
Nagły początek-reakcja na powtórny kontakt z alergenem
!
Objawy (skutek działania histaminy na receptory H1 i H2):
-
• Uczulenia na jad owadów
wstrząsu, niewydolności wieńcowej, niewydolności lewej
• Pozajelitowe podawanie preparatów białkowych- surowic
komory
zwierzęcych, szczepionek, preparatów krwiopochodnych i krwiozastępczych, enzymów, hormonów… • Środki medyczne- środki kontrastowe, fluoresceina, szczepionki do odczulania, leki (NLPZ, antybiotyki, opiaty, środki zwiotczające i znieczulające), lateks…
63
Układ sercowo- naczyniowy: hipotensja, tachykardia, objawy
-
Układ oddechowy: obrzęk Quinckego, objawy astmy, chrypka
-
Przewód pokarmowy: bóle brzucha, biegunki, wzdęcia
-
Skóra: świąd, pokrzywka, obrzęk
64
Wstrząs anafilaktyczny - postępowanie profilaktyczne przed podaniem środka kontrastowego
Wstrząs anafilaktyczny-
postępowanie !
Wszystkie procedury medyczne zagrożone wystąpieniem anafilaksji powinny być wykonywane w warunkach zabezpieczenia w zestaw przeciwwstrząsowy
LEK
Czas przed podaniem kontrastu (w godzinach)
Prednizon 50 mg doustnie
12, 7, 1
Difenhydramina 50 mg domięśniowo
1
Efedryna 25 mg doustnie
1
Ranitydyna 150 mg doustnie
3
Cymetydyna 300 mg doustnie
3
65
66
Etapy wstrząsu
Wstrząs anafilaktyczny
postępowanie w ostrej reakcji
!
Kompensacja wstrząsu • Autotransfuzja
!
Faza nieodwracalna • Uszkodzenie wielonarządowe • Zgon pomimo leczenia farmakologicznego
67
Epinefryna s.c. 0,2-0,5 mg co 15-20 min i.v. 2,5-5 mg w 500ml 0,9% NaCl (10-40 kropli/min)
Dekompensacja wstrząsu • przemieszczenie krwi do narządów centralnych
!
!
!
Leki wspomagające
- Leki blokujące receptory H1 i H2 - Aminofilina (0,24-0,48 g i.v.) - Glikokortykosteroidy (metyloprednizolon lub hydrokortyzon 100-250 mg i.v.) - Sole wapnia ( glukonian wapnia 10% roztwór-10 ml)
68