Projekt „OPERACJA SUKCES – unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy” współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu

LABORATORYJNE NAUCZANIE MEDYCYNY KLINICZNEJ 2. Numer kodowy

PTM01c 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia

polski 4. Typ kursu

obowiązkowy 5. Grupa treści kształcenia

nauki podstawowe 6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej

studia magisterskie 7. Rok studiów/semestr

II rok/semestr 3 i 4 8. Formuła przedmiotu

ćwiczenia/seminaria 9. Liczba godzin zajęć

54 10. Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godzin

ćwiczenia w wymiarze 46 godzin, prowadzone w grupach klinicznych; seminaria w wymiarze 8 godzin, prowadzone w grupach dziekańskich 11. Liczba punktów ECTS

2

12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot

Zakład Nauczania Podstaw Medycyny Klinicznej 13. Imię i nazwisko osoby egzaminującej lub zaliczającej przedmiot

dr hab. n. med. prof. nadzw. Władysław Grabski 14. Osoby prowadzące zajęcia

dr hab. prof. nadzw. Władysław Grabski i dr Marek Kasielski - Zakład Nauczania Podstaw Medycyny Klinicznej; oraz lekarze klinicyści delegowani do prowadzenia zajęć z klinik i zakładów tematycznie związanych z problematyką zajęć: dr Anna Sobol Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, dr Stanisław Ostrowski, dr Mirosław Bitner i dr Andrzej Walczak - Klinika Kardiochirurgii, dr Piotr Lipiński, dr Kamil Burzyński i dr Marek Wrona - II Klinika Urologii, dr Hanna Grymin, dr Izabela Nowak, dr Beata Latecka-Krajewska i dr Olimpia Nowakowska - Klinika Chorób Oczu, dr Włodzimierz Cieśla - Zakład Fizjologii Układu Krążenia, dr Grażyna Dec i dr Jerzy Korczyński Klinika Medycyny Płodu i Ginekologii, dr Dorota Estemberg - Klinika Patologii Ciąży, mgr Katarzyna Olczak - Zakład Teorii Pielęgniarstwa i Umiejętności w Pielęgniarstwie, dr Katarzyna Dąbrowska i lek. Izabela Olejniczak - Klinika Otolaryngologii i Laryngologii Onkologicznej, dr Magdalena Prusińska-Bratoś - Klinika Dermatologii Ogólnej, Estetycznej i Dermatochirurgii, mgr Beata Kunikowska - Zakład Nauczania Pielęgniarstwa z Pracowniami Praktycznymi, mgr Małgorzata Lewandowska i mgr Renata Miller - Zakład Teorii Pielęgniarstwa i Umiejętności w Pielęgniarstwie, mgr Małgorzata Mistrzak - Zakład Pedagogiki w Pielęgniarstwie a także inni pracownicy w/w klinik i zakładów w zależności od potrzeb i możliwości ustalanych indywidualnie przed rozpoczęciem roku akademickiego 15. Wymagania wstępne i wymagania równoległe

zaliczenie zajęć Pierwsza pomoc i elementy pielęgniarstwa 16. Zaliczenie przedmiotu jest wymagane przed rozpoczęciem zajęć z:

Wszystkie przedmioty kliniczne na dalszych latach studiów 17. Cele i założenia nauczania przedmiotu

Opanowanie podstawowych umiejętności lekarskich: zbieranie wywiadu, badanie przedmiotowe pacjenta oraz zabiegi najczęściej wykonywane przez lekarza, pozwalające na aktywne uczestnictwo w zajęciach klinicznych z pacjentem na kolejnych latach studiów.

18. Metody dydaktyczne

seminarium interaktywne, ćwiczenia praktyczne: na fantomach, „na sobie”, ćwiczenia z wykorzystaniem sprzętu audio-wideo, w tym kamer monitorujących, oraz symulacyjnych programów komputerowych 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej

- Przewodnik do ćwiczeń z praktycznego nauczania medycyny klinicznej. Grabski W., Nowak D., wydanie II, poprawione, Wydawnictwo UM w Łodzi, 2008. 20. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu

Dopuszczenie do egzaminu uwarunkowane obecnością na wszystkich zajęciach z przedmiotu. Zaliczenie ostateczne student uzyskuje w formie egzaminu OSCE po ukończeniu zajęć z Praktycznego nauczania medycyny klinicznej. 21. Treści merytoryczne budujące wiedzę

Studenci poznają podstawy badania lekarskiego z różnych specjalności medycznych z którymi będą mieli kontakt w klinikach podczas kolejnych lat studiów. Zajęcia multidyscyplinarne prowadzone są przez doświadczonych lekarzy klinicystów, którzy uczą poprawnego wykonywania czynności diagnostycznych i terapeutycznych, a następnie nadzorują samodzielne ich wykonywanie przez studentów na fantomach, „na sobie” lub wirtualnie z pomocą komputerów. 22. Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje

Student po zakończeniu kursu laboratoryjnego nauczania medycyny klinicznej powinien: − znać podstawowe zasady komunikacji lekarz – pacjent; − przeprowadzać podstawowe badanie przedmiotowe klatki piersiowej i brzucha; − posiadać praktyczną umiejętność zapisu EKG, znać zasady podłączania pacjenta (rozmieszczenie elektrod), interpretować prawidłową krzywą EKG, znać zasady pomiaru ciśnienia tętniczego; − umieć nakłuć żyłę do celów diagnostycznych (pobieranie krwi do badań) oraz terapeutycznych (podawanie leków, przetaczanie płynów), zapewnić stały dostęp do żyły; − potrafić chirurgicznie zaopatrzyć ranę: zapewnienie dostępu do rany, zabiegi oczyszczające i dezynfekujące, szycie rany szwami pojedynczymi i ciągłymi, założenie opatrunku; − wykonywać badanie dna oka oraz rozpoznawać obraz prawidłowy;

−

−

−

− − − − − −

przeprowadzić podstawowe badanie neurologiczne z oceną objawów ze strony ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego; znać problematykę osób z uszkodzonym słuchem i posługiwać się językiem migowym w zakresie podstaw komunikacji z chorym posiadać umiejętność analitycznego i krytycznego myślenia o procesie diagnostycznym i leczniczym, o sposobach rozwiązywania problemów klinicznych oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy teoretycznej; znać rodzaje materiałów opatrunkowych oraz potrafić prawidłowo zakładać opatrunki; umieć wykonywać podstawowe badanie ginekologiczne, oraz badanie palpacyjne sutka na fantomach z najczęstszymi jego zmianami; umieć przeprowadzać podstawowe badanie otorynolaryngologiczne oraz proste zabiegi diagnostyczne i terapeutyczne w laryngologii; umieć przeprowadzić podstawowe badanie dermatologiczne i rozpoznać najczęstsze wykwity skórne; umieć założyć cewnik do pęcherza moczowego u mężczyzny z wszystkimi czynnościami wstępnymi i zabezpieczeniem pacjenta po zabiegu; wykonywać badanie „per rectum” z palpacyjną oceną dostępnych struktur anatomicznych; posiadać umiejętność wykrywania najczęstszych patologii w badaniu „per rectum”.

23. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich (10-12 osobowych)

Seminarium 1: Wywiad lekarski (4 godz.) Treści programowe: Zapoznanie się z psychologicznymi aspektami kontaktów interpersonalnych ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki kontaktu lekarz-pacjent. Wykorzystanie werbalnego i niewerbalnego kanału komunikowania się do uzyskania pożądanych informacji o chorym. Poznanie „schematu” wywiadu lekarskiego. Bieżąca weryfikacja przyswajanej wiedzy - symulacje wywiadu z odgrywaniem ról i wspólną analizą poprawności. Umiejętności i kompetencje: student potrafi zebrać ogólny wywiad lekarski od chorego, zna czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie na kontakt z chorym, zna podstawowe zasady przekazywania informacji. Ćwiczenie 2: Badanie klatki piersiowej (4 godz.) Treści programowe: Przedstawienie poprawnych czynności koniecznych do ogólnego i szczegółowego badania przedmiotowego klatki piersiowej. Wspólne wykonywanie ćwiczeń praktycznych „na sobie” z oglądania, obmacywania, opukiwania i osłuchiwania z naciskiem na „technikę” poszczególnych czynności. Wykorzystanie oprogramowania symulującego efekty akustyczne osłuchiwania serca i płuc.

Umiejętności i kompetencje: student potrafi poprawnie wykonać badanie klatki piersiowej wykorzystując wszystkie 4 metody badania fizykalnego. Ćwiczenie 3: Badanie brzucha (4 godz.). Treści programowe: Omówienie ogólnych warunków poprawności badania brzucha. Przedstawienie prawidłowych czynności koniecznych do ogólnego i szczegółowego badania przedmiotowego brzucha. Wspólne wykonywanie ćwiczeń praktycznych „na sobie” z oglądania, osłuchiwania, opukiwania i obmacywania z naciskiem na „technikę” poszczególnych czynności. Odrębności w badaniu poszczególnych narządów. Objawy ostrego brzucha i inne odchylenia wymagające podjęcia szybkich działań diagnostyczno-terapeutycznych. Umiejętności i kompetencje: student wie, jakie czynniki ułatwiają a jakie utrudniają lub uniemożliwiają badanie jamy brzusznej; student potrafi poprawnie wykonać badanie przedmiotowe brzucha; zna objawy ostrego brzucha chirurgicznego. Ćwiczenie 4: Nauka wykonywania EKG, pomiar ciśnienia tętniczego (4 godz.). Treści programowe: Omówienie i demonstracja techniki rejestracji elektrofizjologicznej pracy serca. Zapoznanie z obsługą współczesnego elektrokardiografu. Samodzielny zapis EKG i analiza prawidłowej krzywej elektrokardiogramu. Warunki prawidłowego pomiaru ciśnienia tętniczego. Samodzielny pomiar RR „na sobie” różnymi metodami. Przedstawienie najczęstszych błędów i trudności pomiaru. Norma RR. Umiejętności i kompetencje: student potrafi samodzielnie wykonać zapis EKG, zna normy i potrafi przeanalizować prawidłową krzywą EKG; potrafi poprawnie wykonać pomiar ciśnienia tętniczego za pomocą manometru mechanicznego lub elektronicznego, zna najczęstsze błędy pomiaru i wie jak ich unikać. Ćwiczenie 5: Nakłucie żyły (2 godz.). Treści programowe: Omówienie i demonstracja czynności koniecznych do wykonania nakłucia żyły krótkotrwałego (pobranie krwi, podanie leku i.v.) oraz zakładania drogi dożylnej. Omówienie najczęstszych trudności i sposobów ich uniknięcia. Samodzielne wykonywanie nakłuć przez studentów na fantomach. Umiejętności i kompetencje: student potrafi pobrać krew żylną do badań z żył kończyny górnej, potrafi podać lek w krótkotrwałym wlewie dożylnym, potrafi przetaczać płyny z użyciem aparatu do infuzji przez dostęp żylny obwodowy. Ćwiczenie 6: Szycie i zaopatrywanie ran (4 godz.). Treści programowe: Poznanie „warsztatu pracy” chirurga - rękawiczki, narzędzia, igły, nici chirurgiczne, środki do znieczulenia i dezynfekcji. Demonstracja zabiegów koniecznych do prawidłowego chirurgicznego zaopatrzenia rany - odkażenie, oczyszczenie, szycie, zakładanie opatrunków, usuwanie szwów. Samodzielne zakładanie szwów na fantomach do szycia ran pod nadzorem specjalisty chirurga.

Umiejętności i kompetencje: student zna oraz potrafi korzystać z narzędzi chirurgicznych, zna rodzaje i zastosowanie igieł i nici chirurgicznych, potrafi samodzielnie zaopatrzyć ranę - oczyścić, zdezynfekować, znieczulić miejscowo, a następnie założyć szwy pojedyncze lub szew ciągły, potrafi prawidłowo usuwać szwy, zna zasady aseptyki i antyseptyki. Ćwiczenie 7: Badanie dna oka (2 godz.). Treści programowe: Przedstawienie zabiegu badania dna oka za pomocą oftalmoskopu. Omówienie wskazań, najważniejszych przeciwwskazań, warunków i czynności koniecznych do prawidłowego przeprowadzenia zabiegu. Zapoznanie studentów z prawidłowym obrazem dna gałki ocznej. Samodzielne wziernikowanie dna oka przez studentów na fantomie oraz „na sobie”. Umiejętności i kompetencje: student potrafi prawidłowo przeprowadzić wziernikowanie bezpośrednie dna oka za pomocą oftalmoskopu po odpowiednim przygotowaniu pacjenta. Zna obraz prawidłowego dna oka. Ćwiczenie 8: Badanie neurologiczne (4 godz.). Treści programowe: Przedstawienie podstaw badania neurologicznego: kierunkowego zbierania wywiadu oraz badania przedmiotowego z demonstracją najczęstszych objawów specyficznych dla zaburzeń ośrodkowego (m.in. zapalenia opon m-rdz., udaru) i obwodowego (uciskowe, neuropatie) układu nerwowego. Samodzielne wykonywanie badań przez studentów „na sobie”. Umiejętności i kompetencje: student potrafi prawidłowo przeprowadzić podstawowe badanie neurologiczne podmiotowe i przedmiotowe, zna technikę wykonywania najczęstszych objawów związanych z patologiami układu nerwowego, potrafi rozpoznać symptomy chorób wymagających podjęcia szybkiej interwencji diagnostycznoterapeutycznej Ćwiczenie 9: Język migowy (2 godz.). Treści programowe: Problematyka uszkodzenia słuchu, charakterystyka osób niesłyszących. Podstawowe znaki ideograficzne dotyczące tematyki związanej ze służbą zdrowia. Umiejętności i kompetencje: student zna najważniejsze informacje z zakresu postępowania z osobą z uszkodzonym słuchem, potrafi komunikować się z osobą niesłyszącą w języku migowym w zakresie kwestii związanych z medycyną, zna ok. 20 znaków ideograficznych języka migowego Seminarium 10: Myślenie kliniczne (4 godz.). Treści programowe: Przedstawienie „definicji” myślenia klinicznego, ogólnych zasad postępowania lekarskiego. Wspólne przeprowadzenie analizy przypadku klinicznego (na podstawie przegotowanego opisu) z udziałem studentów w trybie „burzy mózgów” z

wyszczególnieniem wszystkich elementów i etapów procesu diagnostycznego. Wprowadzenie pojęcia historii choroby. Umiejętności i kompetencje: student zna schemat postępowania lekarskiego, zna hipotetyczno-dedukcyjny tok rozumowania, identyfikuje: dane aktywujące, problemy medyczne, formułuje i weryfikuje hipotezy diagnostyczne, układa plan postępowania, zna definicje historii choroby, potrafi współpracować w grupie. Ćwiczenie 11: Badanie ginekologiczne, badanie sutka (4 godz.). Treści programowe: Demonstracja badania ginekologicznego na fantomie - badanie „per vaginam” i z użyciem wziernika, technika pobierania materiału do badania cytologicznego i czystościowego. Omówienie najczęstszych odchyleń w badaniu ginekologicznym. Samodzielne ćwiczenia praktyczne na fantomie. Przedstawienie poprawnego badania sutka i omówienie najczęstszych odchyleń od normy. Samodzielne wykonywanie badania na fantomie - sutek prawidłowy i ze zmianami patologicznymi. Umiejętności i kompetencje: student potrafi przeprowadzić badanie ginekologiczne „dwuręczne”, założyć wziernik i dokonać inspekcji pochwy, pobrać materiał do badań, zna najczęstsze odchylenia w badaniu ginekologicznym; student potrafi wykonać pełne badanie sutka, zna najczęstsze odchylenia ze szczególnym uwzględnieniem objawów nowotworu piersi. Ćwiczenie 12: Propedeutyka dermatologii (4 godz.). Treści programowe: Budowa skóry i jej przydatków oraz ich funkcje. Semiotyka (wykwity pierwotne i wtórne). Wywiad i badanie dermatologiczne. Badanie dermatoskopowe z wykorzystaniem dermatoskopu ręcznego. Ćwiczenia z badaniami „na sobie” i z pomocą modeli dydaktycznych Umiejętności i kompetencje: Student potrafi rozpoznać prawidłowo podstawowe wykwity skóry Student potrafi przeprowadzić wywiad i badanie dermatologiczne Ćwiczenie 13: Laryngologia (4 godz.). Treści programowe: Przedstawienie zasad i techniki badania otorynolaryngologicznego. Wywiad w badaniu ORL. Rynoskopia przednia i tylna, badanie gardła krtani i szyi. Laryngoskopia pośrednia. Badanie ucha - ocena narządu słuchu i równowagi. Wziernikowanie ucha. Wykonywanie elementów badania ORL na fantomach i „na sobie”. Umiejętności i kompetencje: student potrafi zebrać wywiad dotyczący dolegliwości za strony jamy nosowej, gardła, krtani i szyi oraz zaburzeń słuchu i równowagi, potrafi wykonać bezprzyrządowe (oglądanie, obmacywanie, opukiwanie) i z pomocą przyrządów pomocniczych (ryno- i laryngoskopia, otoskopia) badanie w/w struktur, zna elementy prawidłowego badania ORL.

Ćwiczenie 14: Desmurgia (4 godz.). Treści programowe: Przedstawienie techniki bandażowania różnych części ciała. Omówienie celu, zasad, funkcji i materiałów stosowanych przy zakładaniu opatrunków. Szczegółowa demonstracja zakładania obwojów jedno- dwu- i trójosiowych. Samodzielne wykonywanie bandażowania przez studentów „na sobie” pod okiem specjalisty. Umiejętności i kompetencje: student posiada umiejętność bandażowania różnych części ciała, zna cel zasady i funkcje opatrunku, potrafi samodzielnie dobrać odpowiedni materiał opatrunkowy. Ćwiczenie 15: Cewnikowanie i badanie per rectum (4 godz.). Treści programowe: Omówienie zasad cewnikowania dróg moczowych - wskazań, czynności przygotowawczych, rodzajów cewników, techniki prowadzenia zabiegu. Demonstracja zabiegu cewnikowania pęcherza moczowego u mężczyzny. Samodzielne przeprowadzenie cewnikowania na fantomie. Omówienie i demonstracja badania palcem przez odbyt - struktury dostępne w badaniu, wskazania, przygotowanie pacjenta, technika badania, możliwe najczęstsze patologie wykrywane podczas badania. Samodzielne przeprowadzenie badania „per rectum” przez studentów na fantomie. Umiejętności i kompetencje: student zna zasady cewnikowania pęcherza moczowego, zna rodzaje stosowanych cewników, potrafi samodzielnie założyć cewnik zachowując zasady aseptyki, potrafi samodzielnie przeprowadzić badanie „per rectum”, zna odchylenia wskazujące na obecność prostych lub poważnych schorzeń badanej okolicy. 24. Kontynuacja przedmiotu przewidziana na zajęciach z:

Wszystkie przedmioty kliniczne na kolejnych latach studiów 25. Zalecane kursy fakultatywne i zajęcia uzupełniające

26. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem

http://www.umed.lodz.pl/znpmk