KONKURS OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ – 14.03.2015R. LUBLIN ANTYBIOTYKOTERAPIA Część pisemna Opis przypadku: Kobieta Czas pobytu w szpitalu Rozpoznanie wstępne Rozpoznanie kliniczne W opisie wstępnym Badanie Wypis

rok urodzenia 1943 12 dni Niewydolność serca, POChP, Niewydolność Odechowa Zapalenie płuc. Przewlekła niewydolność serca, POChP. Na oddział pacjentka przyjęta w stanie dość ciężkim, widoczna duszność spoczynkowa. Od wielu lat leczona na POChP i niewydolność serca. RR: 160/90 tętno 90/min Pacjentka wypisana w stanie dobrym

Leczenie w szpitalu: Lek

dzień

0,9% NaCl 500ml + Hydrocortison 200 mg 2x wlew Clexane 40mg 3 x 5% Glukoza 500 ml 1 x Clexane 40 mg 1 x Augmentin 1,2 g 3 x i.v. HES 500ml Ventolin aerozol 2X 2 wziewy Atrovent 20 kropli + 0,9% NaCL – nebulizacja 2X Dexaven 8 mg 2 x Ceftriaxon 1,0 – 2x i.m. Lakcid 2 amp. Loperamid 4x1 Metoclopramid 1 amp. w 0,9% NaCl 100ml 1x i.v. Cyprofloxacin tabl. 400mg 2x dobę

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

//

+ + + + + +

// + + + + //

+ + // //

// +

+

+

+

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

+

+

+

//

-

-

+ -

+ + + +

+ + + +

+ + + +

+ + + +

+ // + +

// + +

+ //

+

-

-

-

+

//

-

-

-

-

-

-

+

+

+

+

//

Zadania: 1. Znajdź problemy lekowe i je sklasyfikuj wg PCNE (V6.2) 2. Zaproponuj ich rozwiązanie. 3. Których błędów można było uniknąć, gdyby w zespole terapeutycznym był farmaceuta?

12

//

//

Omówienie problemów lekowych: Pacjentka w wieku 72 lat, która trafiła na oddział szpitalny z zapaleniem płuc, zaostrzeniem duszności ze względu na chorobę przewlekłą POChP. Chora jest również na niewydolność serca. Pacjentka od pierwszego dnia otrzymała amoksycylinę z kwasem klawulanowych 1,2 g 3 x dziennie w iniekcji dożylnej. Lek ten otrzymywała tylko 2 dni, następnie zmieniono na Ceftriakson 1,0 2 x dziennie domięśniowo. Antybiotyk ten otrzymywała przez 5 dni. Następnie 7 dnia pobytu w szpitalu zlecono jej kolejny antybiotyk – cyprofloksacynę. Tego dnia otrzymała 2 antybiotyki jednocześnie. Problemy lekowe: 1. Odstawienie Augmentinu – P 2.2. działanie niepożądane leków, reakcja alergiczna – mogło być powodem wystąpienia alergii na amoksycylinę; 2. Odstawienie Augmentinu – wykonanie antybiogramu, w którym brak wrażliwości na ten antybiotyk; 3. Stosowanie ceftriaksonu – cefalosporyna III generacji – C 1.1. wybór leku, lek niewłaściwy – w przypadku terapii empirycznej, najpierw powinna być podana cefalosporyna II generacji; 4. Stosowanie ceftriaksonu – C 1.1. wybór leku, lek niewłaściwy – jeżeli u pacjenta wystąpiły objawy alergii na penicyliny, tu jest możliwość wystąpienia reakcji krzyżowej; 5. Stosowanie ceftriaksonu – jeżeli wykonany był antybiogram, jest to terapia celowana, 6. Stosowanie ceftriaksonu – C 3.4. wybór dawki, zbyt duża częstotliwość podawania leku – lek stosuje się 1 x na dobę; 7. Stosowanie ceftriaksonu – C 6.2. błąd w zleceniu – jest to postać leku do stosowania dożylnego, a nie domięśniowo; 8. Stosowanie ceftriaksonu i cyprofloksacyny jednocześnie – C 1.3. wybór leku, niewłaściwe połączenie leków – brak uzasadnienia takiego zlecenia; 9. Stosowanie cyprofloksacyny – C 4.1. długość (czas trwania) terapii zbyt krótki czas trwania leczenia – stosowana tylko 4 dni, w ChPL – 7-14 dni; 10. Stosowanie probiotyku – P 1.4. – efektywność farmakoterapii, brak terapii mimo wskazań – zbyt późno zastosowano Lakcid; 11. Stosowanie antybiotyków bez osłony probiotyku – działanie niepożądane, reakcja niezwiązana z alergią – biegunka poantybiotykowa w pacjentki. Pozostałych problemów lekowych nie omawiamy, gdyż temat konkursu obejmował jedynie antybiotykoterapię.

KONKURS OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ – 14.03.2015R. LUBLIN Część praktyczna: 1. Pacjent – informacja o leku podczas realizacji recepty Do apteki zgłasza się mężczyzna w wieku ok. 40 lat. Pacjent prowadzi zdrowy tryb życia. Stan ogólny swojego zdrowia ocenia jako dobry, nie zdiagnozowano u niego chorób przewlekłych, kilka lat temu przeszedł laparoskopowe usunięcie pęcherzyka żółciowego z powodu kamicy. Mężczyzna nie przyjmuje żadnych leków. Od roku mężczyzna odczuwa ból o piekącym charakterze i dyskomfort w nadbrzuszu, nasilający się po posiłku. Wzmożenie objawów następuje również po spożyciu alkoholu, mocno doprawionych i pikantnych potraw oraz kawy. Mężczyzna zgłosił się do lekarza rodzinnego, który rozpoznał zapalenie błony śluzowej żołądka, zakażenie Helicobacter pylori i zalecił 7-dniową terapię eradykacyjną: Klacid (klarytromycyna 0,5 2 x dz. ), Metronidazol (0,5 2x dz.) oraz Panprazox (generyczny pantoprazol 20mg 2 x dz.). Po zakończonej terapii objawy nie ustąpiły. Po upływie ok., 1,5 miesiąca od zakończenia leczenia, lekarz rodzinny zalecił wykonanie testu laboratoryjnego na obecność antygenów bakterii w stolcu. Test dał wynik pozytywny. Lekarz rodzinny skierował mężczyznę do gastroenterologa. Gastroenterolog po badaniu przedmiotowym i podmiotowym wykonał gastroskopię z testem na obecność H. pylori. Test dał wynik dodatni. Gastroenterolog postawił rozpoznanie choroba wrzodowa żołądka, zakażenie Helicobacter pylori. Gastroenterolog wypisał pacjentowi następującą receptę: Rp. Duomox 1000mg 2 op. a 16 d.s. 2x1 Metronidazolum 250mg 3 op. a 20 d.s. 2x2 Controloc 40 mg 1 op. a 28 d.s. 2x1

R 100% 50%

Pacjent realizując receptę zwraca się do farmaceuty z pytaniem: Jak powinien przyjmować przepisane leki? Czy dawka leku Controloc ma znaczenie w terapii? Dlaczego poprzednia kuracja okazała się nieskuteczna? Mężczyznę interesuje również konieczność zastosowania probiotyku i jego wpływ na powodzenie terapii.

Omówienie: Wymieniony przypadek pacjenta stanowi wskazania do leczenia przeciwbakteryjnego skierowanego przeciwko H. pylori, zwanego eradykacją. Polega ono na stosowaniu leku hamującego wydzielanie kwasu solnego w żołądku (stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej) oraz dwóch antybiotyków: amoksycyliny i metronidazolu. Leki te przyjmuje się 2 razy dziennie przez 10–14 dni (należało omówić zasady dawkowania). Jeśli taka kuracja jest nieskuteczna, tj. po zakończeniu

leczenia nadal wykrywa się bakterie, obowiązuje leczenie innym zestawem antybiotyków. Do najczęściej używanych zestawów należą tetracyklina i metronidazol oraz amoksycylina i lewofloksacyna. U wymienionego pacjenta z wywiadu można było się dowiedzieć, iż wcześniej przebył on leczenie eradykacyjne metronidazolem, klarytromycyną i inhibitorem pompy protonowej (IPP). Skuteczność leczenia eradykacyjnego H. pylori zależy od właściwego doboru antybiotyków i ich dawkowania. Do niedawna w leczeniu I rzutu (u chorych dotąd nieleczonych eradykacyjnie) zalecano klarytromycynę, amoksycylinę oraz IPP stosowane przez 7 dni. Schemat ten ma jednak bardzo małą skuteczność w przypadku oporności H. pylori na klarytromycynę i nie powinien być stosowany w krajach takich jak Polska, w których odsetek szczepów opornych przekracza 15–20%. Zamiast niego lekarz zastosował obecny zestaw. Farmaceuta powinien również poinformować o zakazie spożywania alkoholu w trakcie terapii i innych zaleceniach dot. diety.

2. Pacjent – poradnictwo w samoleczeniu Do apteki zgłasza się kobieta w wieku ok. 40 lat. Kaszląca, sprawiająca wrażenie chorej. Chce coś na gardło, np. Doxycyklinę. Zawsze kupowała i zawsze dobrze działał ten lek w takich przypadkach. Kilka razy do roku boli ją gardło. Od 3 dni bardzo boli gardło, nie zaglądała, nie wie jak wygląda. Ma trudnościami w przełykaniu. Przyjmowała Apap na ból głowy, i Sebidin do ssania. Podaje typowe objawy anginy: - ogólne osłabienie -ból głowy - wysoka gorączka – 38,5 po tabl. Apapu Omówienie: W wywiadzie z pacjentem należało zapytać o: objawy, czas ich wystąpienia, choroby towarzyszące, przyjmowane leki na tę dolegliwości, przyjmowane leki na stałe.

KONKURS OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ – 14.03.2015R. LUBLIN Kryteria oceny część pisemnej polegały na ocenie udzielonych odpowiedzi na każde zadanie. Oceniano je pod względem merytorycznym. Kryteria oceny część praktycznej: 1. Merytoryczne odpowiedzi na pytania pacjentów. 2. Trafność i kolejność zadawanych pytań. 3. Opanowanie i asertywność podczas obsługi. 4. Umiejętność nawiązania kontaktu z każdego rodzaju pacjentem. 5. Umiejętność samodzielnego radzenia sobie w danym przypadku. 6. Znajomość grup leków oraz zasad ich stosowania. 7. Znajomość postępowania w wybranych chorobach.