JĘZYK POLSKI
SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA
KOBIETY W „GWIEZDNYCH WOJNACH”
90 min
Autorka scenariusza: Joanna Kuchta, nauczycielka języka polskiego Cele lekcji: Uczeń:
• przytacza ciekawostki dotyczące sagi „Gwiezdne wojny”, • wykorzystuje w interpretacji filmu elementy znaczące dla charakterystyki bohaterek „Gwiezdnych wojen”, • dostrzega w tekstach kultury wartości uniwersalne, • tworzy wypowiedzi ze świadomością ich funkcji sprawczej (wywiad), • precyzyjnie formułuje pytania i odpowiedzi, • bierze udział w dyskusji, • porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych tekstach kultury. Metody nauczania: • metody aktywizujące – praca w grupach, drama – wywiad, • diagram analizy postaci, • dyskusja. Formy pracy: • grupowa, zbiorowa. Środki dydaktyczne: • saga filmowa „Gwiezdne wojny”: cz. I–IV w reż. George’a Lucasa, cz. V w reż. Irvina Kershnera, cz. VI w reż. Richarda Marquanda, • karty pracy: 1, 2, 3, 4 dla poszczególnych grup. Przygotowanie do lekcji: Uczniowie przypominają sobie kreacje Padmé i Lei z sagi filmowej „Gwiezdne wojny”; ochotnicy przygotowują ciekawostki na temat tego cyklu ze szczególnym uwzględnieniem postaci kobiecych. Przebieg lekcji: Faza wprowadzająca 1. Nauczyciel zaczyna zajęcia od przedstawienia ciekawostek na temat bohaterek „Gwiezdnych wojen”. Może
podać informację, że w rolę Padmé Amidali w nowej trylogii (cz. I–III) wcieliła się popularna amerykańska aktorka Natalie Portman, a postać podobnej do niej służącej odgrywa Keira Knightley. W sanskrycie Padmé znaczy tyle co „kwiat lotosu”, zaś Amidala – „duchowe objawienie”, „duchowa manifestacja”. Później zachęca uczniów do podzielenia się innymi wiadomościami dotyczącymi bohaterek kobiecych sagi. 2. Prowadzący zajęcia zapowiada, że ich tematem będzie analiza osobowości i postaw bohaterek „Gwiezdnych wojen” – Padmé i jej córki Lei. Faza realizacyjna 1. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, po czym rozdaje zespołom karty pracy. W miarę możliwości należy zadbać, by uczniowie z różnych drużyn nie kontaktowali się ze sobą i nie wiedzieli, którą postacią oraz w jakim zakresie zajmują się koleżanki i koledzy. Dwie grupy omówią rolę Padmé: jedna z nich scharakteryzuje bohaterkę jako władczynię Naboo i senator (karta pracy 1), druga zaś – jako ukochaną Anakina Skywalkera, późniejszego lorda Dartha Vadera (karta pracy 2). Kolejne dwa zespoły przyjrzą się postaci księżniczki Lei: jeden z nich przedstawi ją jako dyplomatkę i senator (karta pracy 3), drugi zwróci uwagę na cechy księżniczki jako ukochanej Hana Solo (karta pracy 4). Prowadzący wyjaśnia zasady pracy: uczniowie dyskutują, a następnie wspólnie uzupełniają diagram dotyczący postaci. Wykonanie tych zadań powinno zająć około 15 minut. Nauczyciel monitoruje pracę zespołów, a także udziela dodatkowych informacji. Przykładowe odpowiedzi do diagramów z kart pracy znajdują się w Materiałach dla nauczyciela. 2. Po upływie wyznaczonego czasu prowadzący informuje grupy o sposobie przedstawienia wyników pracy: uczniowie w tych samych zespołach wybierają spośród siebie osobę, która wcieli się w bohaterkę. Pozostali członkowie drużyny będą odgrywali role dziennikarzy. Na podstawie uzupełnionego wcześniej diagramu 1
SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA
JĘZYK POLSKI
uczniowie opracowują pytania i odpowiedzi, które zostaną wykorzystane w trakcie wywiadu. Czas pracy przeznaczony na wykonanie tego zadania to 10 minut. Nauczyciel uprzedza uczniów, by posługiwali się peryfrazami i zadawali takie pytania, aby ich koleżanki i koledzy z klasy mogli wywnioskować (nie dowiedzieć się bezpośrednio z przedstawienia), z kim jest przeprowadzany wywiad i jaki aspekt życiorysu danej postaci został uwypuklony. 3. Po przygotowaniu wywiadu uczniowie przechodzą do jego przedstawienia na forum klasy. Po każdej prezentacji uczestnicy zajęć odgadują, kim była bohaterka udzielająca wywiadu. Określają też, jakie przesłanki pozwoliły zidentyfikować daną postać. 4. Uczniowie podsumowują pracę zespołów, wskazując jej mocne i słabe strony. Na koniec – uwzględniając wnioski uczniów – takiej oceny dokonuje nauczyciel. Faza podsumowująca 1. Uczniowie zabierają głos w dyskusji na temat: Co powoduje, że kreacje kobiet w „Gwiezdnych wojnach” są ciekawe? Podawane argumenty są zapisywane na tablicy, a trzy – zdaniem uczestników zajęć – najważniejsze zostają przepisane do zeszytu. 2. Zadanie domowe: Uzupełnij tabelę dotyczącą sposobu ujęcia motywu postaci kobiecych w trzech wybranych tekstach kultury.
Materiały dla nauczyciela Przykładowe odpowiedzi do zadań z karty pracy 1 Jak wygląda? Jest piękną kobietą o smukłej sylwetce, cechuje ją dystyngowany sposób bycia, porusza się z gracją. Ubiera się stosownie do sytuacji. Jako królowa nosi charakterystyczny strój królewski i diadem. Podczas wystąpień w senacie ma na sobie długą czarną suknię. Niekiedy zastępuje ją jej służąca o podobnym wyglądzie. Co robi? Dba o interesy swojej planety Naboo jako senator oraz o swoich poddanych. Martwi się o ich los, kiedy staje się zakładniczką sił Federacji Handlowej. Dociera na obrady Kongresu, gdzie uczestniczy w pozbawieniu stanowiska wielkiego kanclerza Finisa Valoruma. Doprowadza do powstania na Naboo, w którego wyniku jej planeta zostaje oswobodzona z rąk Federacji. Rezygnuje z urzędu królowej. Co mówi i myśli? Wyraża troskę o poddanych i losy swojej planety. Jest powściągliwa w wyrażaniu sądów. Nie wywyższa się z powodu królewskiego pochodzenia. Uczestniczy w grze politycznej galaktyki.
Postać kobieca Wybrane teksty kultury (tytuł, autor, reżyser)
2
Sposób ujęcia motywu
MATERIAŁY DLA NAUCZYCIELA
Co sądzą o niej inni? Jest szanowana i ceniona przez poddanych, którzy chcą przedłużyć jej kadencję dożywotnio, ponieważ doceniają jej odpowiedzialność, poświęcenie i kierowanie się dobrem planety. Jednak Amidala rezygnuje z bycia królową elekcyjną po przyjęciu stanowiska senatora. Przykładowe odpowiedzi do zadań z karty pracy 2 Jak wygląda? Jest piękna, szczupła i zgrabna, ma orzechowe oczy i ciemne długie włosy. Podczas pierwszego spotkania z Anakinem podszywa się pod swoją służącą, ma na sobie prosty strój. Ubiera się w zależności od funkcji, jaką pełni. Dla Anakina nosi kobiece stroje. Co robi? Zaprzyjaźnia się z Anakinem. Początkowo stara się trzymać go na dystans ze względu na różnicę wieku i ciążące na niej obowiązki. Wyznaje mu miłość dopiero w obliczu śmierci (gdy ma zostać stracona wraz z nim za szpiegostwo). Bierze z ukochanym potajemny ślub. Wyrzeka się miłości do Anakina, kiedy ten przechodzi na ciemną stronę Mocy i atakuje ją jak wroga. Wtedy też traci chęć życia i umiera podczas narodzin ich dzieci – pary bliźniąt (chłopca i dziewczynki). Uprzednio nadaje im imiona. Co mówi i myśli? Jest powściągliwa i skryta w oficjalnych sytuacjach oraz uczuciowa i szczera w życiu prywatnym. Co sądzi o niej ukochany? Jest dla niego kobietą idealną, miłością życia. Obawia się, że ją straci. Jest zaborczy wobec niej. Kocha ją bez pamięci. Na skutek snu o jej śmierci podczas porodu, by temu zapobiec, przechodzi na ciemną stronę Mocy.
KARTA PRACY
w sprytny sposób przesyła je Obi-Wanowi Kenobiemu. Zabija Jabbę, przez którego ona i jej przyjaciele są więzieni. Nie zdradza przyjaciół nawet podczas wymyślnych tortur lorda Vadera. Ukrywa się wraz z innymi rebeliantami. Co mówi i myśli? W oficjalnych sytuacjach jest powściągliwa, wypowiada się rozważnie, jest w stanie dochować tajemnicy. Obawia się, że nie podoła obowiązkom. Przedkłada dobro rebeliantów nad swoje. Co sądzą o niej inni? Szanują ją jako osobę odważną, inteligentną i z charakterem, skuteczną dyplomatkę. Obdarzają ją zaufaniem, ponieważ widzą w niej nieustraszoną przedstawicielkę rebeliantów, która godnie ich reprezentuje. Przykładowe odpowiedzi do zadań z karty pracy 4 Jak wygląda? Jest atrakcyjną, ciemnooką i ciemnowłosą kobietą, osobą szybką i sprawną. Co robi? Droczy się z Hanem Solo. Nie od razu darzy go miłością. Stopniowo poznaje go i zakochuje się w nim. Dopiero przed zamrożeniem go w bryle karbonitu przez Mrocznego Lorda Sithów wyznaje mu miłość. Uczestniczy w misji odbicia Hana Solo z rąk Jabby. Wraz z ukochanym bierze udział w ostatecznym starciu z Imperium. Co mówi i myśli? Jest inteligentna, dowcipna, ma cięty język. Krytykuje materializm i wyrachowanie Hana Solo, który jest przemytnikiem. Początkowo odtrąca jego bezceremonialne zaloty i nie akceptuje jego cynizmu, choć z czasem docenia jego odwagę i zaangażowanie.
Przykładowe odpowiedzi do zadań z karty pracy 3 Jak wygląda? Jest atrakcyjną, ciemnooką i ciemnowłosą kobietą, porusza się szybko i sprawnie. Co robi? Zdobywa plany śmiercionośnej stacji bojowej „Gwiazdy Śmierci” i pilnie ich strzeże. Kiedy zostaje schwytana,
Co sądzi o niej ukochany? Leia podoba mu się od początku. Kocha ją, szanuje i podziwia jej determinację i poświęcenie. Docenia jej inteligencję. Jest szalenie zazdrosny, ale gotów usunąć się dla jej szczęścia (gdy podejrzewa, że Leia kocha Luke’a Skywalkera). Pod wpływem uczucia do niej zmienia się, staje się mniej egoistyczny; zarzuca własne interesy i uczestniczy w walce z Imperium po stronie rebeliantów. 3
KARTA PRACY 1
NIE POPRĘ DZIAŁAŃ, KTÓRE DOPROWADZĄ NAS DO WOJNY
Imię i nazwisko
Padmé podczas narady w pałacu, cz. I: „Mroczne widmo”
Data
Uzupełnij diagram dotyczący wskazanej postaci na podstawie sagi „Gwiezdne wojny”.
Jak wygląda?
Co robi?
Padmé Amidala jako królowa Naboo i senator w Senacie Galaktycznym
Co mówi i myśli?
4
Co sądzą o niej inni?
Klasa
KARTA PRACY 2
NIE PATRZ TAK NA MNIE. CZUJĘ SIĘ NIEKOMFORTOWO
Imię i nazwisko
Padmé podczas rozmowy z Anakinem Skywalkerem, cz. II: „Atak klonów”
Data
Klasa
Uzupełnij diagram dotyczący wskazanej postaci na podstawie sagi „Gwiezdne wojny”.
Jak wygląda?
Co robi?
Padmé Amidala jako ukochana Anakina Skywalkera
Co mówi i myśli?
Co sądzi o niej ukochany?
5
KARTA PRACY 3
ZNALEŹLI SIĘ W NIEWŁAŚCIWYM MIEJSCU O NIEWŁAŚCIWYM CZASIE
Imię i nazwisko
księżniczka Leia, cz. VI: „Powrót Jedi”
Data
Uzupełnij diagram dotyczący wskazanej postaci na podstawie sagi „Gwiezdne wojny”.
Jak wygląda?
Co robi?
Księżniczka Leia jako dyplomatka i senator
Co mówi i myśli?
6
Co o niej sądzą inni?
Klasa
KARTA PRACY 4
CZASAMI WSZYSTKO UTRUDNIASZ
Imię i nazwisko
Leia do Hana Solo, cz. V: „Imperium kontratakuje”
Data
Klasa
Uzupełnij diagram dotyczący wskazanej postaci na podstawie sagi „Gwiezdne wojny”.
Jak wygląda?
Co robi?
Leia jako ukochana Hana Solo
Co mówi i myśli?
Co sądzi o niej ukochany?
7
