Klucz odpowiedzi Afryka Nr zadania 1.

2. 3.

4.

5.

6.

7.

Oczekiwana odpowiedź Grupa a Grupa b A. Sahara A. Góry Smocze B. Wyżyna Abisyńska B. Kotlina Czadu a. Nil a. Kongo b. Niger b. Nil 1. Jezioro Wiktorii 1. Tanganika 2. Niasa 2. Jezioro Nasera I. Morze Czerwone I. Zatoka Adeńska II. Zatoka Gwinejska II. Morze Śródziemne Prąd Benguelski Prąd Mozambicki a) Od góry: P, P, F. a) Od góry: F, P, F. b) Od góry: strefa b) Od góry: strefa klimatów równikowych, klimatów równikowych, strefa klimatów strefa klimatów podzwrotnikowych. zwrotnikowych.

strefa śródziemnomorska: strefa klimatów podzwrotnikowych, makia strefa lasów równikowych: wilgotny las równikowy, czerwonożółte gleby ferralitowe Od lewej: E – C – B – A – D.

strefa pustyń i półpustyń: strefa klimatów zwrotnikowych, szaroziemy strefa sawann: sawanna, strefa klimatów równikowych

np.: niska wartość PKB większości państw Afryki, bardzo niski poziom rozwoju społecznego większości państw Afryki a) P b) F Eksplozja demograficzna – zjawisko gwałtownego wzrostu liczby ludności obserwowane w krótkim czasie.

kolonializm, zbyt szybki wzrost liczby ludności

Od lewej: C – D – A – E – B.

9.

a – B, b – D, c – A

a) P b) P Przyrost naturalny – różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów w ciągu roku na obszarze danego państwa lub regionu. a – C, b – D, c – A

10.

WPN = WU – WZ

WPN = WU – WZ

WPN = 21,7‰ – 5,1‰ = 16,6‰

WPN = 19,9‰ – 17,0‰ = 2,9 ‰

gaz ziemny, ropa naftowa

m.in.: żyzne gleby, występowanie surowców mineralnych

8.

11.

Kryterium punktowania 1 p. za każde dwie prawidłowe nazwy obiektów geograficznych; razem 4 p.

1 p. a) 1 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi, 2 p. za trzy prawidłowe odpowiedzi b) 1 p. za każdą prawidłową nazwę strefy klimatycznej; razem 2 p. 1 p. za każde dwa prawidłowe określenia; razem 2 p.

1 p. za każde dwa kolejne etapy; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p.

1 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi 2 p. za prawidłową, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję

1 p. za dwie prawidłowo przyporządkowane przyczyny, 2 p. za trzy prawidłowo przyporządkowane przyczyny 1 p. za prawidłowe obliczenia, 1 p. za podanie prawidłowej wartości współczynnika przyrostu naturalnego; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p.

12. 13.

a wyeliminowanie powodzi, wybudowanie elektrowni wodnej o dużej mocy, powiększenie obszaru upraw

14. 15.

c a) przemysłu b) cieplnych c) czarnej

c konieczność sztucznego nawożenia, zatrzymywanie osadów rzecznych przez zaporę, kurczenie się obszaru delty rzeki oraz cofanie się linii brzegowej c a) najwyższym b) surowce mineralne i stal c) dyskryminowaniu

1 p. 1 p. za prawidłowe podkreślenie dwóch skutków, 2 p. za prawidłowe podkreślenie trzech skutków

1 p. 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji

Klucz odpowiedzi Ameryka Nr zadania 1.

2.

Oczekiwana odpowiedź Grupa a Grupa b A. Nizina Amazonki A. Kordyliery B. Appalachy B. Nizina La Platy 1. Parana 1. Amazonka 2. Jezioro Górne 2. Huron I. Zatoka Meksykańska I. Morze Karaibskie II. Morze Baffina II. Zatoka Hudsona Od góry: McKinley, 6194 m n.p.m., a. Od góry: Aconcagua, 6960 m n.p.m., d.

3.

a) zachodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Peruwiański, Prąd Kalifornijski wschodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Zatokowy, Prąd Karaibski b) Prąd Peruwiański, Prąd Kalifornijski

4.

a – B, b – A, c – D

a) zachodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Kalifornijski, Prąd Peruwiański wschodnie wybrzeże Ameryki: Prąd Brazylijski, Prąd Zatokowy b) Prąd Brazylijski, Prąd Zatokowy a – C, b – A, c – B

5.

Eskimosi, Aleuci

Indianie, Aleuci

6.

Od góry: F, P, F.

Od góry: F, P, F.

7.

SM = I – E SM = 494 000 – 584 000 = –90 000

SM = I – E SM = 491 200 – 485 200 = 6000

8. 9.

b największa na świecie wartość PKB, bardzo dobrze rozwinięty przemysł wysokiej technologii

c bardzo dobrze rozwinięty przemysł wysokiej technologii, największa na świecie wartość PKB

10. 11.

b Fawele – dzielnice nędzy w Brazylii.

12.

region południowy: 2; a, c region środkowego zachodu: 1; d, f

13.

a, c, d

a Technopolia – obszar skupiający dużą liczbę zakładów przemysłu high-tech. Wielki Obszar Przemysłowy: 2; b, e region nadpacyficzny: 1; d, f a, d, e

Kryterium punktowania 1 p. za każde dwie prawidłowe nazwy obiektów geograficznych; razem 3 p. 1 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi, 2 p. za trzy prawidłowe odpowiedzi a) 1 p. za każde dwie prawidłowo wpisane nazwy prądów morskich; razem 2 p. b) 1 p. za wpisanie dwóch prawidłowych nazw prądów morskich

1 p. za dwa prawidłowo przyporządkowane opisy, 2 p. za trzy prawidłowo przyporządkowane opisy 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych nazw 1 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi, 2 p. za trzy prawidłowe odpowiedzi 1 p. za prawidłowe obliczenia, 1 p. za podanie prawidłowej wartości salda migracji; razem 2 p. 1 p. 1 p. za podkreślenie jednej prawidłowej informacji, 2 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych informacji 1 p. 2 p. za prawidłową, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję 1 p. za dwa prawidłowe numery, 1 p. za każde dwie prawidłowe litery; razem 3 p. 1 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi, 2 p. za trzy prawidłowe odpowiedzi

Klucz odpowiedzi Australia i obszary polarne Nr zadania 1.

2.

Oczekiwana odpowiedź Grupa a Grupa b Wielka Rafa Koralowa – A Półwysep Jork – B Tasmania – C Eyre – F Darling – G Góra Kościuszki – D Góra Strzeleckiego – E Wielka Pustynia Piaszczysta – H Kolejno: najmniejszym, Kolejno: niewielkimi, okresowe, zwrotnikowych, zachodnią, pustynie. Murray i Darling, słone.

3.

a – D, b – A, c – C

a – C, b – A, c – D

4.

Pak lodowy – wieloletni pływający lód morski.

Creeks – rzeki epizodyczne w Australii.

5. 6.

b Od góry: F, P, F.

c Od góry: F, P, P.

7.

łąki i pastwiska, w miastach, Sydney

wschodniej, wiele, hodowla zwierząt

8. 9.

Wielki Basen Artezyjski Polinezja, Melanezja

Wielki Basen Artezyjski Mikronezja, Nowa Zelandia

10.

a, b

b, d

11.

Antarktyka: Półwysep Antarktyczny, Góry Transantarktyczne, Masyw Vinsona Arktyka: Archipelag Arktyczny, Grenlandia, Svalbard

12.

b) 23 września

Antarktyka: Morze Weddella, Lodowiec Szelfowy Ronne, Góry Transantarktyczne Arktyka: Morze Wschodniosyberyjskie, Hornsund, Grenlandia b) 21 marca

13. 14.

b B, D

15.

np. wzrost średniej temperatury powietrza na Ziemi, nadmierna emisja halonów i freonów

Klucz odpowiedzi

Kryterium punktowania 1 p. za każde dwie prawidłowo przyporządkowane litery; razem 2 p. 1 p. za każde podkreślenie dwóch prawidłowych informacji; razem 2 p. 1 p. za dwa prawidłowo przyporządkowane opisy, 2 p. za trzy prawidłowo przyporządkowane opisy 2 p. za prawidłową, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję 1 p. 1 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi, 2 p. za trzy prawidłowe odpowiedzi 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji 1 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. za każde dwie prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych; razem 3 p.

a) 1 p. za prawidłowe zakreślenie półkuli wschodniej b) 1 p. c 1 p. A, D 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. np. wydobycie surowców 1 p. za każdą mineralnych, wzrost średniej prawidłową odpowiedź; temperatury powietrza na Ziemi razem 2 p.

Azja Nr zadania 1.

Oczekiwana odpowiedź Grupa a A. Morze Martwe B. Nizina Chińska C. Himalaje D. Eufrat

Grupa b A. Indus B. Wyżyna Tybetańska C. Półwysep Arabski D. Zatoka Perska

2.

a) A b) C

a) C b) B

3.

Od góry: P, F, F.

Od góry: F, P, P.

4.

a) Bajkał b) najgłębsze jezioro na kuli ziemskiej

a) Morze Kaspijskie b) największe jezioro świata

5.

kraina geograficzna: Nizina Mezopotamska rzeka: Eufrat, Tygrys

kraina geograficzna: Nizina Chińska rzeka: Jangcy, Huang He

6.

np. susze, klęski nieurodzaju

np. powodzie, zmniejszenie plonów zbóż (np. ryżu)

7.

a, d

a, b

8. 9.

a obszary o małej gęstości zaludnienia: Wyżyna Tybetańska, Kotlina Kaszgarska obszary o dużej gęstości zaludnienia: Nizina Chińska, Nizina Mandżurska bogate złoża wielu surowców mineralnych, napływ inwestycji zagranicznych, coraz wyższa jakość produktów, niskie koszty pracy

11.

np. trzęsienia ziemi, tajfuny

12. 13.

a Jokohama, Kioto

b obszary o dużej gęstości zaludnienia: Nizina Chińska, Nizina Mandżurska obszary o małej gęstości zaludnienia: Kunlun, Kotlina Dżungarska pracowitość i zorganizowanie pracowników, duże inwestycje Stanów Zjednoczonych, duże nakłady finansowe na badania naukowe, wykwalifikowana kadra pracownicza np. coraz wyższa jakość produktów, konkurencyjne ceny produktów b Tokio, Osaka

14.

Marikultura – hodowla ryb morskich, skorupiaków, mięczaków i wodorostów w wodach przybrzeżnych.

Zielona rewolucja – szybki wzrost plonów w latach 60. XX w., wynikający z zastosowania wydajniejszych odmian zbóż.

10.

Kryterium punktowania 1 p. za każde dwie prawidłowe nazwy obiektów geograficznych; razem 2 p. 1 p. za przyporządkowanie prawidłowej litery; razem 2 p. 1 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi, 2 p. za trzy prawidłowe odpowiedzi a) 1 p. za prawidłową nazwę jeziora b) 1 p. za prawidłową odpowiedź 1 p. za dwie prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych, 2 p. za trzy prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. 1 p. za każde dwie prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych; razem 2 p. 1 p. za każde dwie prawidłowe odpowiedzi; razem 2 p.

1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych nazw miast 2 p. za prawidłową, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję

15.

np. W Indiach obok setek milionów biedaków żyje kilkadziesiąt tysięcy bogaczy.

16.

Oman, Kuwejt

np. W Indiach zacofane rolnictwo kontrastuje z przemysłem wysokiej technologii. Arabia Saudyjska, Izrael

17.

Kolejno: ropy naftowej, Arabii Saudyjskiej, OPEC.

Kolejno: ropy naftowej, Dubaju, turystyki.

1 p.

1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych nazw państw 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji

Klucz odpowiedzi Europa Oczekiwana odpowiedź Nr zadania Grupa a Grupa b 1. A. Góry Skandynawskie A. Alpy B. Nizina Francuska B. Nizina a. Wołga Wschodnioeuropejska b. Dniepr a. Dunaj I. Morze Śródziemne b. Ren II. Zatoka Botnicka I. Morze Czarne II. Zatoka Biskajska 2. przylądek Roca: 3 ujście Bajdaraty: 4 przylądek Marroqui: 2 przylądek Nordkyn: 1 3. 4.

Mont Blanc a, b

Wołga a, c

5.

Francja, Niemcy

Ukraina, Estonia

6.

a) Norwegia b) Niemcy

a) Wielka Brytania b) Francja

7.

Kolejno: stare, szeroki, duży, wąska.

Kolejno: stare, wąska, mały, szeroki.

8.

np. spowolnienie rozwoju gospodarczego kontynentu, wzrost liczby osób korzystających ze świadczeń emerytalnych, wzrost wydatków na służbę zdrowia

9.

Od góry: P, F, P, F.

np. wysoki poziom opieki zdrowotnej, wysoki poziom świadomości zagrożeń zdrowia i życia, dobry stan środowiska przyrodniczego Od góry: P, F, P, F.

10.

Szwecja, Dania, Finlandia, Norwegia

Islandia, Finlandia, Norwegia, Dania

11.

np. Surowe warunki klimatyczne panujące na większości obszaru krajów skandynawskich mają wpływ m.in. na działalność rolniczą. Na przykład duże znaczenie ma uprawa roślin w szklarniach i hodowla reniferów na obszarze tundry.

12.

Od lewej: E – B – C – A – D.

Położenie na półwyspach i wyspach spowodowało, że morze stało się podstawą gospodarki większości krajów skandynawskich. Na przykład nastąpił rozwój rybołówstwa, transportu morskiego i przemysłu stoczniowego. Od lewej: C – D – A – E – B.

13.

np. wysokie średnie miesięczne wartości temperatury powietrza w okresie letnim, niewielkie sumy opadów atmosferycznych

np. wysokie średnie miesięczne wartości temperatury powietrza w okresie letnim, niewielkie

Kryterium punktowania 1 p. za każde dwie prawidłowe nazwy obiektów geograficznych; razem 3 p.

1 p. za prawidłowe przyporządkowanie dwóch cyfr 1 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych nazw państw 1 p. za każdą prawidłową nazwę państwa; razem 2 p. 1 p. za każde podkreślenie dwóch prawidłowych informacji; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 3 p. 1 p. za każde dwie prawidłowe odpowiedzi; razem 2 p. 1 p. za każde podkreślenie dwóch prawidłowych nazw państw; razem 2 p. 2 p. za prawidłową, pełną odpowiedź, 1 p. za niepełną odpowiedź

1 p. za każde dwa kolejne piętra; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2

w okresie letnim 14.

15.

16.

walory kulturowe: liczne imprezy kulturalne, liczne zabytki architektoniczne infrastruktura turystyczna: bogata baza noclegowa, rozbudowana sieć komunikacyjna np. wysoki poziom kultury rolnej, korzystna struktura wielkościowa gospodarstw rolnych, sprzyjająca polityka rolna państwa Rolnictwo towarowe – rolnictwo, w którym gospodarstwa rolne są nastawione głównie na produkcję towarów na sprzedaż, a nie na własne potrzeby.

sumy opadów atmosferycznych w okresie letnim walory przyrodnicze: urozmaicona rzeźba terenu, duże usłonecznienie walory kulturowe: liczne imprezy kulturalne, liczne zabytki architektoniczne np. korzystne ukształtowanie powierzchni, sprzyjające warunki klimatyczne, występowanie żyznych gleb Plon – ilość płodów rolnych zebrana z jednostki powierzchni, wyrażona w decytonach na hektar (dt/ha).

p. 1 p. za każde dwa prawidłowo przyporządkowane walory turystyczne; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 3 p. 2 p. za prawidłową, pełną definicję, 1 p. za niepełną definicję

Klucz odpowiedzi Sąsiedzi Polski Nr zadania 1. –

Oczekiwana odpowiedź Grupa a

Grupa b –

2.

Białoruś – Mińsk Litwa – Wilno Rosja – Moskwa

Słowacja – Bratysława Niemcy – Berlin Ukraina – Kijów

3.

a) Niemcy b) Ukraina

a) Słowacja b) Litwa

4.

a, c

b, d

5. 6.

Od lewej: C – B – A brak bezpośredniego dostępu do morza, położenie w zasięgu klimatu umiarkowanego ciepłego

Od lewej: B – A – C ukształtowanie powierzchni terenu, rodzaj i zasobność złóż surowców mineralnych

7.

np. struktura zatrudnienia w obu państwach jest bardzo podobna d Białoruś: Mińsk, Dzierżyńska Góra Ukraina: Howerla, Kijów

np. struktura narodowościowa obu państw jest różna a Litwa: Wilno, Niemen Ukraina: Krym, Wyżyna Podolska

10.

Od góry: P, F, F, F.

Od góry: P, F, F, P.

11.

a) zmalała b) Ukraina c) ujemną

a) ujemną b) ujemna c) wzrosła

12.

np. zubożenie znacznej części ludności, słaba kondycja finansowa wielu rodzin

np. pogorszenie poziomu opieki medycznej, wzrost zachowań antyzdrowotnych

13.

europejska część Rosji: Wołga, duże zaludnienie azjatycka część Rosji: większa część

europejska część Rosji: Nizina Wschodnioeuropejska, koncentracja działalności przemysłowej

8. 9.

Kryterium punktowania 1 p. za każde dwie prawidłowo wpisane litery; razem 2 p. 1 p. za dwa prawidłowe połączenia nazw państw z nazwami stolic 2 p. za trzy prawidłowe połączenia nazw państw z nazwami stolic 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. 1 p. 1 p. za każde dwie prawidłowo wpisane nazwy obiektów geograficznych; razem 2 p. 1 p. za każde dwie prawidłowe odpowiedzi; razem 2 p. 1 p. za podkreślenie dwóch prawidłowych informacji, 2 p. za podkreślenie trzech prawidłowych informacji 1 p. za każdą prawidłową odpowiedź; razem 2 p. 1 p. za każde dwa prawidłowo przyporządkowane

powierzchni kraju, Wyżyna Środkowosyberyjska 14.

a) np. Liczba ludności Rosji między 1989 a 2009 rokiem zmniejszyła się. b) depopulacja

15.

b

azjatycka część Rosji: Nizina Zachodniosyberyjska, niewielkie zaludnienie a) Od lewej: Rosja, Niemcy. b) W strukturze eksportu Rosji dominują surowce mineralne i paliwa, a w strukturze eksportu Niemiec – produkty przemysłu przetwórczego a

określenia; razem 2 p. a) 1 p. za prawidłową odpowiedź b) 1 p. za prawidłową odpowiedź 1 p.