KAMU YÖNETÝMÝNDE BÜROKRASÝNÝN VE KIRTASÝYECÝLÝÐÝN AZALTILMASI 2

Tapu ve Kadastro Hizmetlerinde Etkinlik

T.C. Baþbakanlýk, Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý Ankara, Aralýk 2004

Tapu ve Kadastro Hizmetlerinde Etkinlik T.C. Baþbakanlýk, Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý Ankara, Aralýk 2004

Bu rapor, 2003 yýlýnda baþlatýlan "Kamu Yönetiminde Yeniden Yapýlanma " çalýþmalarý

kapsamýnda

yürütülen

"Kamu

Yönetiminde

Bürokrasinin

ve

Kýrtasiyeciliðin Azaltýlmasý" çalýþmalarý çerçevesinde oluþturulan Tapu ve Kadastro Hizmetleri Çalýþma Grubu tarafýndan hazýrlanmýþtýr. Çalýþma grubu aþaðýdaki kiþilerden oluþmaktadýr. Arif YILDIRIM

Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý

Doç. Dr. Ekrem TATOÐLU

Bahçeþehir Üniversitesi Ýþletme Fakültesi

Recai YILDIZ

Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý

Arif AYTÜRK

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü

Yavuz CANDEMÝR

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü

Ayrýca raporun hazýrlanmasýnda Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý,

Tapu ve

Kadastro Genel Müdürlüðü, Çankaya, Yenimahalle, Gölbaþý, Antalya Merkez, Manavgat ve Alanya Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlükleri yönetici ve personelinin katkýlarý bulunmaktadýr.

ÖNSÖZ Bürokrasiyle mücadele bütün hükümet programlarýnda ve kalkýnma planlarýnda yer almasýna raðmen, bürokrasi gün geçtikçe artarak kamu yönetiminde ve halkýmýzýn hayatýnda olumsuz etkilerini devam ettirmektedir. Sürdürülen mücadeleden her zaman bürokrasi galip çýkmýþ, kamu yönetiminin iyileþtirilmesi ve yeniden düzenlenmesi amacýyla hazýrlanan Merkezi Hükümet Araþtýrma Projesi (MEHTAP) ve Kamu Yönetimi Araþtýrma (KAYA) Raporu gibi projeler de hayata geçirilememiþtir. Acil Eylem Planý çerçevesinde 58. ve 59. Cumhuriyet Hükümetleri tarafýndan baþlatýlan kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarýnýn en temel amaçlarýndan birisi, vatandaþlarýmýzýn kamu hizmetlerinden doðrudan ve hýzlý bir þekilde yararlanmasýný engelleyen bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasýdýr. Bu amaçla Hükümetimiz tarafýndan hazýrlanan "Kamu Yönetimin Temel Ýlkeleri ve Yeniden Yapýlandýrýlmasý Hakkýnda Kanun" ve diðer yasal düzenlemelerde, kamu hizmetlerinin sunumunda; iþ ve iþlem süreçlerinin belirlenerek görev yetki ve sorumluluklarýn hizmetten yararlananlara en yakýn ve en uygun birime verilmesi, kamu hizmetlerine iliþkin usul ve standartlarýn belirlenerek vatandaþlarýn bunlarý önceden bilmesinin saðlanmasý, hizmet sunumunda sadece usul ve standartlarda öngörülen bilgi ve belgelerin istenilmesi, bilgi teknolojilerinden etkili ve yaygýn þekilde yararlanýlmasý, kamu kurumlarýna duyulan güvenin artýrýlmasý, vatandaþ odaklý ve performansa dayalý yönetim anlayýþýnýn oluþturulmasý, takdir yetkisinin objektif kriterlere baðlanmasý, hizmetlerin daha kaliteli sunulmasý, etkinlik, verimlilik, þeffaflýk ve hesap verilebilirliðin saðlanmasý gibi hususlar, uyulmasý gereken temel ilkeler olarak belirlenmektedir. Baþbakanlýk Ýdareyi Geliþtirme Baþkanlýðý koordinatörlüðünde vatandaþlarýmýzýn günlük hayatýnda sürekli ve yaygýn olarak yararlandýðý hizmetleri üreten kamu kuruluþlarýna

öncelik verilmek suretiyle baþlatýlan çalýþmalar kapsamýnda, tapu ve kadastro hizmetlerinin öncelikli çalýþma alaný olarak seçilmesinin nedeni; hizmet sunum sürecinin uzunluðu, istenilen evrak sayýsýnýn fazlalýðý, iþ tamamlanýncaya kadar birkaç kez gidip gelme zorunluluðu, güvensizliðe dayalý bir iþlem sürecinin olmasý, bir iþlemin birden fazla memurun katýlýmýyla sonuçlanmasý ve iþlem sürecine dahil olan kurumlar arasýnda elektronik bilgi akýþýnýn saðlanamamasýdýr. Tapu ve Kadastro Hizmetlerinde Etkinlik Raporunda, yeni kamu yönetimi anlayýþýnda yer alan ilkeler doðrultusunda, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü teþkilat ve hizmetlerinin bir durum analizi yapýlarak çözüm önerileri getirilmektedir. Tespit edilen sorunlarýn çözümü ve önerilerin hayata geçirilmesine yönelik yasal ve idari düzenleme çalýþmalarý da devam etmektedir. Raporda getirilen önerilerin hayata geçirilmesiyle, bürokratik engeller kaldýrýlarak Türkiye kadastrosunun en kýsa sürede tamamlanmasý, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemiyle (TAKBÝS) daha saðlýklý ve hýzlý hizmet sunumunun gerçekleþtirilmesi, e- Dönüþüm Türkiye Projesi çerçevesinde Türkiye Coðrafi Bilgi Sistemi kurularak, saðlýklý verilerin özel sektör ve kamunun hizmetine sunulmasý, harita bilgi bankasýnýn kurulmasý gibi geleceðin Türkiye'sini kurmaya yönelik adýmlar da atýlmýþ olacaktýr. Bu vesileyle raporun hazýrlanmasýnda emeði geçenlere teþekkür ediyorum. Recep Tayyip ERDOÐAN BAÞBAKAN

SUNUÞ Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarýnýn amaçlarýndan biri, küresel geliþmelere uygun cevaplar vererek, yaþam kalitesi ve rekabet gücü yüksek bir ülke haline gelmektir. Küresel deðiþme ve geliþmelerin etkisiyle ortaya çýkan yeni yönetim anlayýþ ve uygulamalarý toplumsal yaþamýn her alanýnda köklü deðiþiklikler yapmayý gerektirmektedir. Rekabet gücü ve yaþam kalitesi yüksek ülkelerde yaþananlar, mevcut yönetim anlayýþý ve örgüt yapýsý ile bu deðiþimin gerçekleþtirilemeyeceðini göstermektedir. Bu sebeple yeniden yapýlanma çalýþmalarýna, öncelikle yönetim zihniyetinin deðiþtirilmesi gerekmektedir: Devlet, vatandaþ, memur, birey, kamusal alan, kamu hizmeti, kamu yararý, hak ve özgürlükler konusunda yeni bir vizyona ve içerik tanýmlamasýna ihtiyaç vardýr. Ayrýca, merkeziyetçilik yerine, yerinden yönetim; geçmiþ yönelimli bir yönetim yerine gelecek yönelimli bir yönetim; kapalý ve tek taraflý bir yaklaþým yerine, açýk ve katýlýmcý bir yaklaþým; bürokratik odaklý hizmet yerine, vatandaþ odaklý hizmet ve güvensizliðe dayalý iþlem süreçleri yerine beyana güveni esas alan iþlem süreçleri öne çýkmaya baþlamýþtýr. Baþka bir ifadeyle, kamu yönetiminin her alanýnda 'yönetiþim' söz konusu olmaktadýr. Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarý sadece geleneksel yönetim zihniyetinin deðiþtirilmesi ile yetinemez. Ayný zamanda liderlik tarzlarý, örgüt yapýlarý ve iþ süreçlerinin de gözden geçirilmesi gerekir. Özellikle, vatandaþlarýn hayatlarýnýn kolaylaþtýrýlmasý amacýna yönelik olarak; kýrtasiyeciliðinin ortadan kaldýrýlmasý, karar ve iþ süreçlerinin daha kýsa sürede tamamlanmasý, maliyetlerin azaltýlmasý yeniden yapýlanmanýn diðer yüzüdür. Bu amaçla birçok proje çalýþmasý baþlatýlmýþ bulunmaktadýr. Bürokrasinin azaltýlmasý ve iþlemlerin sadeleþtirilmesi projelerden biri de tapu ve kadastro hizmetlerinin etkinliðinin artýrýlmasý ile ilgili olmuþtur. Çünkü, bu hizmetler vatandaþ

memnuniyetinin en düþük olduðu hizmet alanlarý arasýnda yer almaktadýr. Kadastro çalýþmalarýnýn bir türlü tamamlanamamasý, taþýnmazlarýn satýþý, devri ve tescili gibi iþlemlerin on iki aþamadan oluþan uzun ve yorucu bir iþlem sürecine tabi tutulmasý, iþlemlerin birden çok kurumun katýlýmýyla farklý binalarda yapýlmasý ve ayný gün sonuçlanmamasý ve uzun kuyruklar gibi sorunlar görülmektedir. Yönetim zihniyetindeki deðiþime paralel olarak her vatandaþýn iþlemlerini kolayca yaptýrabildiði, etkili ve verimli hizmet sunulan, kuyruklarýn ve beklemenin olmadýðý, vatandaþ ve çalýþan memnuniyetinin yüksek ve ölçülebilir baþarý göstergelerinin olduðu bir yapýya geçilecektir. Tapu ve kadastro hizmetlerinde esnek, yatay ve küçük bir organizasyon yapýsýnýn kurulmasý, bölge müdürlüðü ve kadastro þeflikleri gibi iþlevsiz birimlerin kapatýlarak taþra teþkilatýnýn tek çatý altýnda toplanmasý, gereksiz bürokratik iþlemlere sebep olan uygulamalarýn kaldýrýlmasý gibi hususlar, tapu ve kadastro hizmetlerinde yeniden yapýlanmanýn örgütsel tasarým boyutunu oluþturmaktadýr. Tapu ve kadastro hizmetlerinin sunumunda uygulanan süreçlerin gözden geçirildiði, iþlemlere iliþkin zaman ölçümlerinin yapýldýðý, vatandaþ ve çalýþan memnuniyetinin ölçüldüðü, etkili ve verimli hizmet sunumunu saðlayacak önerilerin bulunduðu Tapu ve Kadastro Hizmetlerinde Etkinlik Raporunun, vakit geçirilmeksizin uygulamaya konulmasýnýn halkýmýzýn hayatýný kolaylaþtýrma ve hizmet kalitesini artýrma açýsýndan önemli katkýlar saðlayacaðýný umut ediyorum. Proje çalýþmasýnda emeði geçen herkese teþekkür ederim. Prof. Dr. Ömer DÝNÇER Baþbakanlýk Müsteþarý

ÝÇÝNDEKÝLER I- GÝRÝÞ

......................................................................................................15

II- ÇALIÞMANIN AMACI ................................................................................23 A- Genel Amaç ..............................................................................................25 B- Özel Amaç..................................................................................................25 III- TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜNÜN TARÝHSEL GELÝÞÝMÝ VE GÖREVLERÝ ..................................................27 A- Tarihsel Geliþimi ......................................................................................29 B- Görevleri....................................................................................................31 IV- AVRUPA ÜLKELERÝNDEN TAPU VE KADASTRO UYGULAMA ÖRNEKLERÝ ..........................................................................33 A- Avusturya Örneði ....................................................................................35 1- Tapu Sicil Uygulamalarý ..................................................................35 2- Kadastro Uygulamalarý ....................................................................36 B- Yunanistan Örneði ..................................................................................39 C- Ýsviçre Örneði ..........................................................................................41 D- Almanya Örneði ......................................................................................45

V- TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜ TEÞKÝLATI ..............47 A- Merkez Teþkilatý ......................................................................................49 1- Tasarruf Ýþlemleri Dairesi Baþkanlýðý ............................................49 2- Tapu Dairesi Baþkanlýðý ..................................................................52 3- Kadastro Dairesi Baþkanlýðý............................................................53 4- Fen Dairesi Baþkanlýðý ....................................................................55 5- Fotogrametri ve Jeodezi Dairesi Baþkanlýðý : ..............................55 6- Personel Dairesi Baþkanlýðý ............................................................56 7- Tapu Arþiv Dairesi Baþkanlýðý ........................................................58 8- Yabancý Ýþler Dairesi Baþkanlýðý ....................................................59 B- Taþra Teþkilatý ..........................................................................................61 1- Tapu Sicil Müdürlüklerinde Ýþleyiþ ................................................61 2- Kadastro Müdürlüklerinde Ýþleyiþ ..................................................65 VI- TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜNCE YÜRÜTÜLMEKTE OLAN PROJELER ....................................................69 A- Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBÝS) Projesi..............................71 B- Marmara Deprem Bölgesi Arazi Bilgi Sistemi (MERLÝS) Projesi ....................................................................................77 C- Tarým Reformu Uygulama Projesi (ARÝP)............................................83 VII- TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜ YÖNETÝCÝLERÝNÝN KÝÞÝSEL GÖRÜÞLERÝ ..........................................85 A- Genel Müdür Vekili M. Zeki ADLI..........................................................87 B- Genel Müdür Yardýmcýsý Celal KAÞAK; ..............................................89 C- Genel Müdür Yardýmcýsý Nihat ÞAHÝN ..............................................103

D- Genel Müdür Yardýmcýsý Þinasi BAYRAKTAR ..................................109 E- Tasarruf Ýþlemleri Dairesi Baþkaný Abdülbaki SAÐLAM ................111 F- Kadastro Dairesi Baþkaný Davut GÜNEY ..........................................115 G- Personel Dairesi Baþkaný Fethi AKSU ..............................................117 H- Fen Dairesi Baþkaný Mustafa AÇIKSÖZ ............................................121 I-

Tapu Dairesi Baþkaný A.Latif ÝNAN ....................................................123

J- Yabancý Ýþler Dairesi Baþkaný Özkan CERÝT; ....................................129 K- Teftiþ Kurulu Baþkaný Hüseyin KAVLAK ..........................................131 L- 1. Hukuk Müþaviri Ahmet KELEÞ ......................................................135 M- Tapu Arþiv Dairesi Baþkaný Dr. Tahir AYDOÐMUÞ ..........................139 VIII-

ANKET UYGULAMALARI ................................................................141

A- Kurum Personeli ile Vatandaþlar Üzerinde Uygulanan Anketler ve Sonuçlarý ......................................................145 1- Araþtýrmanýn Amacý........................................................................145 2- Araþtýrmanýn Tasarýmý ....................................................................145 3- Örnek Kitlenin Özellikleri ..............................................................146 B- Veri Analizi ve Bulgular ........................................................................149 1- TKGM Personeli ile Ýlgili Bulgular................................................149 2- Vatandaþlar ile Ýlgili Bulgular........................................................171 IX- TAPU SÝCÝL VE KADASTRO MÜDÜRLÜKLERÝNDE YOÐUN OLARAK YÜRÜTÜLEN ÝÞLEMLER ......................................189 X- SONUÇ VE ÖNERÝLER ............................................................................193 A- Sonuç ....................................................................................................195

B- Öneriler ..................................................................................................213 1- Yasal Düzenlemeyi Gerektirenler :................................................214 a) Noterlere ve avukatlara akit yapma yetkisi verilmesi ........214 b) Bilgi formunun (yollama listesi) kaldýrýlmasý ......................217 c) Gayrimenkulün kayýtlý bulunduðu yer dýþýnda iþlem yaptýrýlabilmesi ..............................................................219 d) Kat irtifaký ve kat mülkiyeti iþlemlerinde dayanak belgeleri sayýsýnýn azaltýlmasý ................................................220 e) Konut kredisi ipoteðinin onama suretiyle tescil edilebilmesi ....................................................................223 f) Tescile tabi harita ve planlarýn dayanak belgelerinin azaltýlmasý............................................................224 g) Diðer kurum ve kuruluþlarýn yaptýklarý iþlemlerin doðruluðunun araþtýrýlmasý yükümlüðünün kaldýrýlmasý ..226 h) Zorunlu deprem sigortasý (DASK) poliçesi ibraz edilmesi zorunluluðunun kaldýrýlmasý ..................................228 I) Kadastro sonrasý talebe baðlý iþlemlerin özel kuruluþlara devri ......................................................................230 i)

Çizim hatalarýnýn düzeltilmesinin ilanen tebliði imkanýnýn getirilmesi ..............................................................231

j)

Ýlgisini inanýlýr kýlma konusunda yazýlý beyanýn yeterli görülmesi ......................................................................232

k) Kadastro çalýþmalarýnýn tek elden, genel müdürlüðün denetim ve sorumluluðunda özel sektöre yaptýrýlabilmesi ..........................................................234 l)

Emlak Müþavirliði Kanun Tasarýsý'nýn yasalaþmasý ............238

m) Sayýsallaþtýrma iþleminin düzenlenmesi ..............................239

n) Cins deðiþiklikleri için belirli bir süre içerisinde talepte bulunma yükümlülüðü getirilmesi ..........................240 o) Muhtar ve bilirkiþilerin kadastro ekibinin zorunlu üyesi olmaktan çýkarýlmasý ....................................................241 p) Yabancýlarýn Türkiye'de gayrimenkul satýn almasý ..............242 r) Teþkilatýn yeniden yapýlandýrýlmasý ......................................249 s) Halkla iliþkiler ve tanýtým birimleri kurulmasý......................253 t) Coðrafi Bilgi Sistemi kurulmasý : ..........................................255 u) Harita Bilgi Bankasý kurulmasý ..............................................256 ü) Personel eksikliklerinin nitelikli personel temini ile giderilmesi ..............................................................258 v) Mali sorumluluk sigorta sistemi kurulmasý ........................259 y) Harçlardan kurum giderleri için pay ayrýlmasý, ..................262 z) Kadastro görevlilerine fazla çalýþma ücreti ödenmesi ve döner sermaye gelirlerinden pay ayrýlmasý ....................263 2- Ýdari Düzenlemelerle Gerçekleþtirilebilecek Öneriler................265 a) Vezne veya büro sistemi kurulmasý ya da harçlar ve döner sermaye ücretlerinin, müdürlükler tarafýndan tahsil edilebilmesi ................................................265 b) Ön baþvuru (kontrol), banko ve numaratör sistemlerinin kurulmasý ..........................................................266 c) Ýmza yetkileri yönergesi çýkartýlmasý ve müdür yardýmcýlarýna imza yetkisi verilmesi ile kadastro þefliklerine mühür ve imza yetkisi verilmesi ........................269 d) Kadastro programýnýn, þantiye çalýþmasý þeklinde hazýrlanmasý ..............................................................272

e) Taþýnmaz kaydý istenilmesi zorunluluðunun kaldýrýlarak beyan esasýnýn getirilmesi ................................273 f) ALO Tapu Hattýnýn iþlevsel hale getirilmesi ........................274 g) Yürütülmekte olan projelerin tamamlanmasý : ....................275 h) Mesai çizelgelerinin daha uzun aralýklarla gönderilmesi..............................................................................280 I) Fiziksel donaným ve yerleþim yetersizliklerinin giderilmesi ................................................................................280 I) Kadastro hizmet araçlarýnýn bakým ve onarýmýnýn zamanýnda yapýlmasý ..........................................282 C- Önerilerin Gerçekleþmesi Halinde Tapu ve Kadastro Hizmetlerinde Ýþleyiþ ..........................................................283 EKLER

....................................................................................................289

I. GÝRÝÞ

Bu çalýþma ile kamu yönetiminde yeniden yapýlanma kapsamýnda; Genel olarak; etkinlik, verimlilik ve þeffaflýk esasýna dayalý yönetim anlayýþýnýn gerçekleþtirilmesi, bürokrasinin ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý, yetki devri, hesap verilebilirliðin saðlanmasý, siyasal sisteme ve kamu kurumlarýna duyulan güvenin artýrýlmasý, vatandaþ odaklý yönetim anlayýþýnýn geliþtirilmesi, performansa dayalý yönetim ve denetim anlayýþýnýn oluþturulmasý, toplam kalite anlayýþýnýn geliþtirilmesi, takdir yetkisinin objektif kriterlere baðlanmasý ve katýlýmcý yönetimin geliþtirilmesi, Özel olarak; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü hizmet süreçlerinin gözden geçirilmesi, hizmet kalitesinin ölçülmesi ve geliþtirilmesi, bürokrasi ve kýrtasiyeciliði artýran gereksiz süreç ve iþlemlerin ayýklanmasý; hizmetlerin etkili, verimli, süratli, vatandaþlarýn ihtiyaç ve taleplerine uygun þekilde sunulmasýný saðlayacak çalýþmalarýn yapýlmasý ve alýnacak tedbirlerin belirlenmesi, amaçlarýnýn gerçekleþtirilmesi hedeflenmektedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü 12.000 personeli ile yýllýk olarak ortalama 1 milyon civarýnda parselin kadastrosunu ve 3 milyona yakýn tapu iþlemini yapmaktadýr. Bu büyüklükte iþlem hacmine sahip bir kurumun, kamu yönetimindeki çaðdaþ geliþmelere paralel olarak yeniden yapýlanmasýna olan ihtiyaç tartýþmasýzdýr.

17

Bu çalýþmanýn baþlatýlmasýnýn baþlýca gerekçeleri; Hizmet süreçlerinin uzunluðu, istenilen evrak sayýsýnýn fazlalýðý ve iþlemler sýrasýnda ilgili kuruma birçok defa gidip gelme zorunluluðundan dolayý, vatandaþlarýn yakýnmalarýna neden olan kurumsal yapý ve iþleyiþin gözden geçirilerek, hizmet kalitesinin ölçülmesi ve geliþtirilmesi, bürokrasi ve kýrtasiyeciliði artýran gereksiz süreç ve iþlemlerin kaldýrýlmasý, Hizmetlerin daha etkili, verimli, süratli, vatandaþlarýn ihtiyaç ve taleplerine uygun olarak sunulmasýný saðlayacak kurumsal yapýnýn oluþturulmasý suretiyle tapu ve kadastro hizmetlerinde vatandaþ memnuniyetinin üst düzeye çýkarýlmasý, Bugüne kadar yürütülen klasik yönetim anlayýþýnýn Dünyadaki geliþmelere paralel olarak deðiþmesi ve Avrupa Birliðine uyum çalýþmalarý kapsamýnda her kurumun kendi misyonunu, vizyonunu, hedef ve ilkelerini yansýtacaðý stratejik planýnýn hazýrlanmasýna ýþýk tutacak verilerin analizinin yapýlarak kurumun yeni kamu yönetimi anlayýþýna uygun hale getirilmesine katký saðlanmasý, olarak sayýlabilir. Bu Kapsamda; Öncelikle, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünün tarihsel geliþimi, görevleri ve sunduðu hizmetler ile ilgili mevzuat mercek altýna alýnarak incelenmiþtir.

18

Avrupa ülkelerinden, Avusturya, Ýsviçre, Yunanistan ve Almanya örnekleri incelenip, Avrupa Birliði ile uyum çalýþmalarý da göz önünde bulundurularak,Türkiye'de tapu ve kadastro hizmetlerinin etkili ve verimli þekilde sunulmasý için bu ülke örneklerinden de yararlanýlmýþtýr. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez teþkilatýnda ana hizmet daire baþkanlýklarý ve personel dairesi baþkanlýðý ile taþra teþkilatýnda bölge müdürlükleri, tapu sicil ve kadastro müdürlükleri tarafýndan yürütülen hizmetlerin müracaattan itibaren sonuçlandýrýlýncaya kadar bütün aþamalarýnýn nasýl kýsaltýlabileceði tartýþýlmýþtýr. Tapu ve kadastro hizmetleri ile ilgili süreçlerin yerinde incelenmesi amacýyla TAKBÝS (Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi) Projesinin pilot olarak uygulanmakta olduðu Çankaya Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlükleri ile iþlemlerin klasik þekilde yürütülmekte olduðu Yenimahalle ve Manavgat Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlüklerinde incelemeler yapýlarak uygulamaya iliþkin örnekler ve bilgilerin deðerlendirilmesi sonucunda, bürokratik süreçlerin kýsaltýlmasýný saðlayacak önerilerin geliþtirilmesi hedeflenmiþtir. Hizmet süreçlerinin kýsaltýlmasý açýsýndan, genel müdür, genel müdür yardýmcýlarý ve ana hizmet birim baþkanlarýnýn konu hakkýndaki kiþisel görüþleri alýnarak kurumun hizmeti yürüten üst düzey yöneticilerinin bakýþ açýlarý da çalýþmalara yansýtýlmýþtýr. Diðer taraftan, tapu ve kadastro hizmetlerinde etkinlik ve verimliliðin artýrýlmasý konusunda yapýlan bilimsel çalýþmalar ile yayýnlanmýþ makale, kitap

19

ve araþtýrmalar incelenerek bilimsel bakýþ açýsýnýn da çalýþmalara ýþýk tutmasý saðlanmýþtýr. Tapu Kadastro Genel Müdürlüðü merkez ve taþra teþkilatý personeli üzerinde anket uygulanmak suretiyle, yürütmekte olduklarý hizmetlerde etkinlik ve verimliliðin artýrýlmasý yönünde yapýlabilecek deðiþikliklere nasýl baktýklarý ve konu hakkýndaki eðilimleri tespit edilmeye çalýþýlmýþtýr. Ayrýca, kurum hizmetlerinden yararlanmakta olan vatandaþlar üzerinde uygulanan anket ile vatandaþlarýn kurumun iþleyiþi ve hizmetlerinin daha kýsa sürede, ihtiyaç ve taleplerine uygun þekilde sunulmasýný saðlayacak tedbirler konusundaki düþünceleri deðerlendirilerek çözüm önerileri geliþtirilmiþtir. Son zamanlarda ulusal ve yerel basýnda konu hakkýnda yayýnlanan haber ve makaleler takip edilerek derlenen küpür örnekleri, basýnýn ve kamuoyunun konuya gösterdiði duyarlýlýk ile konunun güncelliðini de yansýtmak açýsýndan çalýþmanýn sonuna ek olarak konulmuþtur. Tüm bu inceleme ve araþtýrmalar ile ulaþýlan bilgiler bir arada deðerlendirilmek suretiyle, tapu ve kadastro hizmetlerinde etkinlik ve verimliliðin artýrýlarak, bu hizmetlerin daha kýsa sürede, vatandaþlarýn ihtiyaç ve taleplerine uygun þekilde sunulmasý için yapýlmasý gereken yasal ve idari düzenlemeler ile alýnacak diðer tedbirler belirlenmiþtir. Çalýþma sonucunda ortaya konulan önerilerin bir kýsmýnýn, kurum yönetici ve çalýþanlarý ile kurum hizmetlerinden yararlanan vatandaþlar için radikal,

20

hatta uygulanmasýnýn güç görünmesi, bu tür deðiþiklik önerilerinin geliþtirildiði tüm kurum ve hizmetlerde karþýlaþýlan doðal bir tepki olarak deðerlendirilmektedir. Önerilen deðiþiklikler, uygulama açýsýndan yürütülmekte olan hizmetleri kolaylaþtýran, geleneksel ve el yordamýyla yürütülmekte olan birtakým iþlemlerin daha bilimsel, demokratik, þeffaf ve güven esasýna dayanan bir sistem içerisinde yürütülmesine imkan saðlayacaktýr. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünün teþkilat yapýsý ve yürüttüðü hizmetlerin gözden geçirilerek genel bir analize tabi tutulmasý sonucu hazýrlanan bu rapordaki önerilerin, hazýrlanacak bir eylem planý çerçevesinde takvime baðlanarak ilgili kuruluþlarla da iþbirliði yapýlmak suretiyle hayata geçirilmesi gerektiði deðerlendirilmektedir.

21

II. ÇALIÞMANIN AMACI

Bu çalýþmanýn temel amacý, tapu ve kadastro hizmetlerinde etkinlik ve verimliliðin artýrýlmasý, bürokrasi ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý olmasýna raðmen yeniden yapýlanma çalýþmalarý kapsamýnda aþaðýda iki ana baþlýk altýnda toplanan genel ve özel amaçlarýn gerçekleþtirilmesi hedeflenmiþtir.

A- Genel Amaç Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarý kapsamýnda; 1- Etkinlik, verimlilik ve þeffaflýk esasýna dayalý yönetim, 2- Bürokrasinin ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý, 3- Yetki devri, 4- Hesap verilebilirliðin saðlanmasý, 5- Siyasal sisteme ve kamu kurumlarýna duyulan güvenin geliþtirilmesi 6- Vatandaþ odaklý yönetim anlayýþýnýn geliþtirilmesi, 7- Performansa dayalý yönetim ve denetim anlayýþýnýn oluþturulmasý, 8- Toplam kalite anlayýþýnýn geliþtirilmesi, 9- Takdir yetkisinin objektif kriterlere baðlanmasý, 10- Katýlýmcý yönetim, amaçlarýnýn gerçekleþtirilmesi hedeflenmektedir.

B- Özel Amaç Yeniden yapýlanma çalýþmalarý kapsamýnda, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü hizmet süreçlerinin gözden geçirilmesi, hizmet kalitesinin ölçülmesi ve geliþtirilmesi, bürokrasiyi ve kýrtasiyeciliði artýran gereksiz süreç ve iþlemlerin ayýklanmasý; hizmetlerin etkili, verimli, süratli ve vatandaþlarýn ihtiyaç ve taleplerine uygun þekilde sunulmasýný saðlayacak çalýþmalarýn yapýlmasý ve alýnacak tedbirlerin belirlenmesi amaçlanmaktadýr. 25

III. TAPU VE

KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜNÜN TARÝHSEL GELÝÞÝMÝ VE GÖREVLERÝ

A- Tarihsel Geliþimi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü, kuruluþu 1847 yýllarýna dayanan 157 yýllýk bir kurumdur. Ýlk tapu teþkilatý 21 Mayýs 1847 tarihinde Defterhane-i Amire Kalemi adý altýnda ve taþýnmaz mallara ait iþlemlerin yapýlmasý amacýyla kurulmuþtur. Yýllar içerisinde deðiþen Osmanlý arazi rejimi ile birlikte geliþen özel mülkiyet hakkýnýn ortaya çýkardýðý tapu sicil kavramýna baðlý olarak, bu yýldan itibaren "temellük hücceti" ve "temessük" yerine tapu senetleri verilmeye baþlanmýþtýr. 1912 yýlýnda çýkarýlan "Emvali Gayrimenkulün Tahdit ve Tahriri Hakkýnda Kanunu Muvakkat" ile ülkemizde, tüm taþýnmazlarýn sýnýrlarý ve maliklerinin belirlenmesi ile deðerleri ve gelirlerinin gösterilmesine yönelik "kadastro" çalýþmalarýna baþlanmýþ ve "Defter-i Hakani Nezareti"ne baðlý olarak Kadastro teþkilatý kurulmasý öngörülmüþtür. Cumhuriyetin kurulmasýndan sonra, 1924 yýlýnda Tapu Umum Müdürlüðü teþkilatý kurulmuþ, 1925 yýlýnda bu teþkilat bünyesine 658 sayýlý Kanunla kadastro birimi ilave edilmiþtir. 1926 tarihli Medeni Kanunun 916. maddesi "Tapu dairelerinin teþkilatý ahkamý mahsusasýna tabidir" hükmünü içermekte olup, bu düzenlemeye baðlý olarak önce 1932 tarih ve 2015 sayýlý "Tapu Sicil Müdürlüðü ve Tapu Sicil Muhafýzlýðý Teþkilatýna Dair Kanun"ile 29.05.1936 tarih ve 2997 sayýlý "Tapu ve

29

Kadastro Umum Müdürlüðü Teþkilat ve Vazifeleri Hakkýndaki Kanunlar" çýkarýlmýþtýr. 2997 sayýlý Kanun ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Maliye Bakanlýðý'na baðlý ve müstakil bütçeli bir genel müdürlük olarak kurulmuþ ve 07.07.1939 tarih 3707 sayýlý Kanun ile Adalet Bakanlýðý'na, 10.08.1951 tarih ve 5840 sayýlý Kanun ile Baþbakanlýða baðlanmýþtýr. Genel Müdürlük, 26 Eylül 1984 tarih ve 3045 sayýlý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Teþkilatý Kuruluþu Ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun ile bugünkü statüsüne kavuþmuþtur. 27 Kasým 2002 tarihinden itibaren ise Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðýna baðlý bir genel müdürlük olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

30

B- Görevleri Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü'nün bugünkü yapýsý ve görevleri, 26.09.1984 tarih ve 3045 Sayýlý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Teþkilatý Kuruluþu ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun'un 2. maddesinde; 1- Taþýnmaz mallarla ilgili akitlerle her türlü tescil iþlerinin yapýlmasýný, Hazinenin sorumluluðu altýndaki tapu sicillerinin düzenli bir biçimde tutulmasýný, siciller üzerinde deðiþikliklerin takibini, denetlenmesini, sicil ve belgelerin korunmasýný ilgili mevzuata uygun olarak saðlamak, 2- Yeni tapu sicillerinin düzenlenmesi için temel prensipleri tespit etmek, bu konudaki her türlü koordinasyonu saðlamak suretiyle ülke kadastrosunun yapýlmasýný, uygulanmasýný, deðiþikliklerin takibini, denetimini, teknik ve uygulama niteliðini kaybeden kadastro ve tapulama paftalarýnýn yenilenmesini saðlamak, 3- Kadastral ve topoðrafik haritalarýn düzenlenmesi için nirengi, havadan fotoðraf alýmý, havai nirengi, deðerlendirme, kartografya hizmetlerinin yürütülmesinde temel prensipleri tespit ederek denetlemek ve koordinasyonu saðlamak, 4- Tapu ve kadastro ile ilgili harita hizmetlerinin geliþtirilmesini, koordinasyonu saðlayacak esaslarý tespit etmek, uygulamasýný takip etmek, denetlemek, çalýþanlarýn niteliklerini belirlemek ve bunlarýn eðitimi ile ihtiyaçlarýný planlamak ve satýn alýnmasýný saðlamak, olarak belirlenmiþtir. 31

IV. AVRUPA

ÜLKELERÝNDEN TAPU VE KADASTRO UYGULAMA ÖRNEKLERÝ

A- Avusturya Örneði 1- Tapu Sicil Uygulamalarý 1982 yýlýnda kabul edilen Avusturya Medeni Kanunu'na göre taþýnmaz mal mülkiyet sistemi, "Her mülkiyet tapuya baðlýdýr" ve "Tapusuna sahip olan kiþi o alan üzerindeki her þeye sahiptir." ilkeleri üzerine kurulmuþtur. Bu iki temel üzerine kurulan taþýnmaz mal mülkiyeti sisteminde tapu sicil iþlemleri Adalet Bakanlýðýna baðlý 168 Bölge Mahkemesinde (Court), bu mahkemeler adýna hukuk mezunu uzmanlar tarafýndan yürütülmektedir. Tapu sicil sisteminde sözleþme açýsýndan noterler mevcut olmakla birlikte, sözleþmelerin sadece noterlerce yapýlmasý zorunluluðu bulunmamakta, gerekli özellikleri taþýmalarý kaydýyla avukatlar tarafýndan da bu sözleþmeler hazýrlanabilmektedir. Avusturya Tapu Sicil Sisteminin en önemli özelliði, tapu sicil bilgilerinin aleniyetidir. Bu aleniyet Türk Tapu Sisteminden farklý olarak tapu sicil bilgilerinin sadece "ilgilisine" deðil "herkese" açýk olmasýdýr. Tapu sicil bilgileri kamuya açýk olup maskelenmiþ olarak internet ortamýnda dahi öðrenilebilmektedir. 1970 yýllarýnda tapu sicilini sayýsal ortama geçirmeye baþlayan Avusturya bugün merkezi olarak tüm ülkede otomasyona geçmiþtir.

35

Merkezi olarak tutulan veri tabanýndan internet ortamýnda ücreti karþýlýðý, kamu ve özel ayrýmý yapýlmaksýzýn herkes yararlanabilmektedir. Tapu sicilinin sayýsal ortama aktarýmý sýrasýnda; Tapu sicilindeki bilgilerin sayýsal ortama aktarýlmasýnda hangi verilerin nasýl girileceði ile giriþten ne kadar süre sonra kesinleþeceði gibi hususlar yönerge veya tüzük ile düzenlenmiþtir. Tapu sicil bilgilerinin giriþ tarihi itibariyle son durumu aktarýlmýþ, bu tarihten önceki pasif kayýtlar dikkate alýnmamýþtýr. Parsel üzerindeki haklarýn bir kýsmý girilmemiþtir. (1000 þilin altýndaki ipotekler gibi) 2- Kadastro Uygulamalarý Avusturya 8 milyon nüfuslu 84.000 km2 yüzölçümlü, yaklaþýk 11 milyon parsel, 320.000 yatay kontrol noktasý, 26 milyon köþe noktasý, 250.000 ile 270.000 arasý sayýsal kadastro paftasý bulunan ve kadastrosu tamamen bitmiþ (sayýsallaþtýrma devam etmektedir) federal bir hükümettir. Kadastronun Organizasyonu; Federal Ofis, Yerel Eyalet Odalarý ve Sivil Teknikerler tarafýndan yerine getirilmektedir. Federal Ofise baðlý 9 tane yerel federal ofisi; bunlara baðlý 41 kadastro bölgesi ve bu bölgelerde 250 tane yeminli özel teknik büro vardýr. Kadastro, Ekonomi Bakanlýðýna baðlýdýr. 1800'lü yýllarda baþlayan kadastroya mali kadastro, 1968 yýlýnda baþlayan kadastroya da sýnýr kadastrosu denilmektedir. Bu

36

sistemde koordinatlý ölçmeye geçilmiþ, 1994 yýlýnda yapýlan kadastroda ise 1968 yýlýnda yapýlan kadastroda olmayan detaylar ölçülmüþtür. Avusturya'da deðeri çok düþük olan yerlerdeki ifraz iþlemleri federal büroda, diðer haritacýlýk iþlemleri ise yeminli özel bürolarda yapýlmaktadýr. Bu bürolar kendisinin ve yakýnlarýnýn iþlemlerini yapamamaktadýr. Yaptýklarý iþlerden sonuna kadar sorumludurlar ve hatalarýndan dolayý maddi zarar meydana gelirse, tazminat ödemeye mahkum edilerek yetkilerini kaybederler. Avusturya'da tapu sicil iþlemleri, alýcýnýn iþlem yapacaðý taþýnmaz malý internet ya da ilgili kuruluþlardan (Kadastro, BRZ, Adalet Bakanlýðý gibi) tespiti ile baþlamakta, taþýnmaz mal sahibi ile anlaþma saðlandýðý takdirde usul biliniyorsa kendileri tarafýndan hazýrlanacak sözleþme, bilinmiyorsa noter tarafýndan hazýrlanacak sözleþmenin imzalanmasýný takiben yine hazýrlanan bu sözleþmenin noter tarafýndan iþlemin taraflarca yapýldýðýna tanýklýk anlamýnda tasdiki suretiyle Adalet Bakanlýðý bünyesinde yapýlandýrýlan tescil ofisine sunumu ile son bulmaktadýr. Diðer iþlemler ise konuyla ilgili bürolar ya da resmi kuruluþlardan geçmek suretiyle ayný usullerle tescil ofisine intikal etmektedir. Ayný usullerle diðer ülkelerin konsolosluk ya da büyükelçiliklerinde yapýlan sözleþmeler de Avusturya vatandaþlarý açýsýndan geçerli sözleþmeler olarak kabul edilmiþtir. Yabancýlarýn taþýnmaz mal tasarruflarýnýn doðal olarak Devletler Özel Hukuku kapsamýnda ve karþýlýklýlýk ilkesi doðrultusunda yapýlmasý mümkündür.

37

Örneðin bir köyde taþýnmaz mal alýmý için o köyde 5 yýldýr ikamet etmek zorunluluðu bulunmaktadýr. Aleniyet herkes içindir. Ýsteyen her türlü bilgiyi görebilmekte, ücretini ödediði takdirde bilgiyi çýktý suretiyle de alabilmektedir. Kat mülkiyeti uygulamasý bulunmakla birlikte, bu durum kayýt ve þerh anlamýnda uygulanmakta, Türkiye'de olduðu gibi kat mülkiyeti ayrý bir sicilde tutulmamaktadýr. Taþýnmaz mal niteliði genel anlamda parsel olarak deðerlendirildiðinden tarla, bað, bahçe gibi veriler ancak kaydýn açýklamalarýnda yer almaktadýr. Bunun sebebi Devletin istediði doðrultuda arazi kullanýmýnýn malike kredi imkaný yaratmasýdýr, ancak malikte kullaným serbestisi bulunmaktadýr. Genel anlamda, imar uygulamasý bilinmemektedir. Bu ülkede buna gerek de yoktur. Ülkenin tarihi yapýsý, nüfus azlýðý ve diðer sosyo - ekonomik nedenlerle imar gereksinimi ortadan kalkmýþtýr. Ülkedeki tüm bilgiler BRZ adlý kuruluþta toplanmakta, buradan kullanýcýlara sunulmaktadýr. Kadastro ve tescil birlikteliðinde iþlem tamamlanýncaya kadar kayda belirtme yapýlmakta (ifraz-tevhit gibi) iþlem tamamlandýðýnda belirtme kaldýrýlmaktadýr. Yapýlanma Türkiye'de olduðu gibi ayrý müdürlükler þeklinde olmayýp Adalet Bakanlýðý bünyesinde oluþturulmuþ (Court) ofisler biçimindedir.

38

B- Yunanistan Örneði Avrupa Birliðine üye ülkeler arasýnda Kadastrosu olmayan tek ülke Yunanistan'dýr. Bu eksikliðin giderilmesi için ülke genelinde 1994 yýlýnda modern anlamda Kadastro projesi tasarýmý yapýlarak 1996 yýlýndan itibaren aktif olarak arazi çalýþmalarýna baþlanmýþtýr. Resmi kayýtta, mülkiyet sahiplerini kapsayan ve arazi üzerindeki devir ve ipotek gibi haklarý kayýt altýna alan bir gayrimenkul mevzuat sistemi bulunmaktadýr. 1853 yýlýndan itibaren 394 ayrý ofiste bu iþlemler yürütülmektedir. Ülkenin önemli bir bölümünün kesin mülkiyeti (titles registration) kayýt altýna alýnamadýðýndan ve var olan mülkiyet kayýt sisteminde (deed registration) denetim yapýlamadýðýndan, devlet tarafýndan kayýt yapýlmýþ verilerde iþlemlerin yasaya uygunluðu garanti edilememektedir. Yunan Kadastrosunun görevi; mülkiyet kayýt sistemini oluþturan kadastro haritalarýný, mülkiyet üzerindeki hak ve mükellefiyetler ile birlikte ülke genelinde standart, düzenli, sistematik ve her zaman güncellenebilir hale getirerek geliþtirmektir. Böylece bu bilgilerin doðruluðu ve yasallýðý Yunan Devleti tarafýndan garanti edilmiþ olacaktýr. Mortgage Bereaux sisteminden sayýsal kadastro sistemine geçilmesi için ülke genelinde pilot çalýþmalar devam etmektedir. Bu proje sonunda, ülke

39

genelinde sayýsal mülkiyet haritalarý ve bu haritalar üzerindeki hukuksal bilgiler, merkezi bir veri tabanýnda tutulacaktýr. Her türlü Kadastral haritalarýn ve tapu sicil bilgilerinin yönetiminden ve güncellenmesinden Çevre Planlama ve Bayýndýrlýk Bakanlýðý altýndaki Yunan Harita ve Kadastro Kurumu (HEMCO) sorumludur. Ülke genelinde Kadastro ile ilgili birimler kuruluncaya kadar; pilot çalýþma alanlarý dýþýnda Adelet Bakanlýðý altýndaki Mortagge Office'ler tarafýndan iþlemler yapýlmaya ve bilgiler tutulmaya devam edilecektir. Proje kapsamýndaki yerlerde mülkiyete baðlý tescil iþlemleri noterler kanalý ile kadastro müdürlüklerinde, proje kapsamý dýþýndaki yerlerde ise Mortage Office (eski tapu ofisleri) tarafýndan yapýlmaktadýr. 1995 yýlýnda Ekonomi Bakanlýðý ile Çevre Planlama ve Bayýndýrlýk Bakanlýðý tarafýndan yeni Yunan ulusal kadastrosunu kurmak ve yönetmek amacý ile Ktimaologia S.A adýnda özerk bir firma kurulmuþtur. Özel sektör kurallarýna göre çalýþan bu firma Bakan tarafýndan 3 yýl süre ile görev yapmak üzere atanan 7 üyeden oluþan bir yönetim kurulu tarafýndan yönetilmektedir. Yunanistan'da hali hazýrda ilk tesis kadastro çalýþmalarý devam etmektedir. Bu iþler için 110 milyon euro harcanmýþtýr. Tüm Yunanistan'ýn kadastrosunun 2014 yýlýnda tamamlanacaðý düþünülmektedir.

40

C- Ýsviçre Örneði Tapu iþlemleri ulusal seviyede verilmektedir. Yapýlan iþlemler devletin garantisi altýndadýr. Her kantonun tapu sicilleri ve haritalarý o kanton düzeyinde tutulmaktadýr. Federal düzeyde tapu kayýtlarý ile ilgili iþlemler adalet ve polis teþkilatlarý tarafýndan (Department of Justice and Police) denetlenmektedir. Tapu sicil hizmetlerinden adliyeler ile polis teþkilatý sorumludur. Bu sorumluluk kantonlar düzeyinde tapu sicil bürolarý tarafýndan yerine getirilmektedir. Tapu siciline iliþkin iþlemler federal büro tarafýndan yönetilip denetlenmektedir. Tapu sicil bürosu yöneticisinin yasal bir gücü yoktur, tescil sadece yerlerin kütüðe kayýt edilmesi anlamýna gelmektedir. Eðer bir þüphe var ise yargýç veya bir diðer otorite bu konuda karar verir. Tescil sistemi, kayýt memuru tarafýndan, önceden belirlenmiþ konu baþlýklarýnda yapýlan sorgulama temeline dayanmaktadýr. Özel mülkiyet, iþtirak halinde mülkiyet ve ortaklýk halinde mülkiyet olmak üzere üç çeþit mülkiyet vardýr.

41

Kira sözleþmeleri ile ilgili açýklayýcý bilgi (þerh) biçiminde kayýt yapýlabilir, ancak bu tür bir kayýt yapýlmasý konusunda bir zorunluluk yoktur, ayrýca sözleþmenin þerhi için en az süre veya dönem sýnýrlamasý yoktur. Haciz ve ipotek ile ilgili olarak da mülkiyet kayýtlarý üzerine þerh konulabilmektedir. Yasalar gereði kantonlar tapu sicillerindeki hatalardan sorumludurlar. Kadastral haritalar tapu sicilinin bir parçasýdýr. Tapu ve kadastro hizmetlerinin ücretlerinin tamamý bu hizmetlerden yararlananlar tarafýndan ödenir, bu ücretler bir yönetmelikle belirlenmektedir. Satýþ sözleþmeleri ve benzeri sözleþmeler noterler tarafýndan tasdik edilmektedir. Tescil sadece noterlerce yapýlan tasdikten sonra yapýlabilmektedir. 350 adet tapu sicil birimi vardýr. Noterler iþlemleri burada yaparlar. Noterlik, bazý kantonlarda kamu kurumu, bazý kantonlarda ise özel sektör kuruluþu niteliðindedir. Kadastral haritalar ve tapu sicilleri kadastro ölçümlerine dayanmak zorundadýr.

42

Tapu sicilleri ile arazi ölçümleri arasýndaki iliþki ve uyum nedeniyle arazi ölçümleri tescil iþleminden önce yapýlmaktadýr. Tapu sicil iþlemleri için hem kaðýt biçiminde hem de dijital müracaat formlarý üretilmiþtir. Her parsele özgün bir numara verilmesi gerekmektedir. Federal Kadastro Ölçümü Yönetimi Birimi kantonlarý denetlemekle görevlidir. Kanton düzeyinde bu görevi kanton ölçüm bürolarý yürütmektedir. Kadastro, Savunma Bakanlýðýna baðlýdýr.(Department of Defense,Civil Protection and Sport) Bu Bakanlýk altýnda Federal Topoðrafya birimine baðlý Kadastral Ölçme Genel Müdürlüðü'ne baðlý 21 bölge (kanton) ve bölgelere baðlý yaklaþýk 15 Kadastro müdürlüðü ile toplam 270 adet lisanslý ölçme bürosu vardýr.

43

D- Almanya Örneði Tapu sicil müdürlükleri Adalet Bakanlýðýna baðlýdýr ve yerel mahkemelerin bir parçasý olarak çalýþmaktadýr. Kadastro Müdürlükleri eyaletlerde genellikle Ýçiþleri Bakanlýðýna baðlý olarak çalýþmakla birlikte bazý eyaletlerde Ekonomi, Maliye veya Bayýndýrlýk Bakanlýklarýndan birine baðlý olarak çalýþmaktadýr. Tapu kayýtlarýnda yapýlan mülkiyet üzerindeki malik deðiþiklikleri vergi dairesi müdürlüðüne ve kadastro müdürlüðüne bildirilmekte, kadastro müdürlükleri ise parsel hakkýnda arazinin kullanýmý, yeri (koordinatlar) ve büyüklüðü hakkýndaki bilgiler ile gerekirse kadastro haritasýný tapu sicil dairesine göndermektedir. Kadastro iþlerini organize eden "ADV = Almanya Eyaletleri Tapu - Kadastro Ýdari Birimleri Çalýþma Topluluðu " kadastro iþlerine standart getiren, teknik metotlarý ortaya koyan, personel alýmlarýný düzenleyen eyaletler arasýnda koordinasyonu da saðlayan bir birimdir. Kadastro olarak, çok amaçlý kadastro hedeflenmiþtir. Arazinin kullanýmý, mal sahipleri, deðeri gibi bir çok bilgi de tutulmaktadýr. Bu bilgiler çevre koruma, istatistik ve arazi bilgi sistemi amaçlý kullanýlmaktadýr. Tapu iþlemleri noter aracýlýðý ile matbu formlarýn doldurulmasý ile yerine getirilmekte ve tapu dairesindeki görevliler tarafýndan tescil edilmektedir.

45

Kadastro ile ilgili iþlemler ise lisanslý arazi ve ölçme mühendisleri tarafýndan yapýlarak Kadastro dairelerinde kayýt altýna alýnmaktadýr. Almanya'da var olan kadastro haritalarýnýn tamamý sayýsaldýr. Tapu sicil verilerinin de sayýsallaþtýrýlmasý çalýþmalarý devam etmektedir. Bavyera Eyaleti dýþýnda tüm kadastral haritalarýn oluþturulmasýnda lisanslý ölçme bürolarý kullanýlmaktadýr. Tapu ve kadastro iþleri ücreti karþýlýðýnda yapýlýr. Tapu ve kadastro dairelerinin sorumlu olduklarý görevleri yerine getirmede ihtiyaç duyduklarý sermayenin %90'ý vatandaþlardan %10'u devlet tarafýndan karþýlanmaktadýr. Mülkiyet bilgileri kamu görevlilerine, noterlere ve mal sahiplerine açýktýr. Kadastrosu tamamlanmýþ 61.3 milyon parsel vardýr. Verilerin %60 - %70’i sayýsal ortamdadýr. Mülkiyet üzerinde yapýlan tüm iþlemler devletin garantisi altýndadýr. Tapu tescil iþlemlerinde kadastro haritasý gerekiyorsa, mutlaka lisanslý ölçme bürolarý tarafýndan hazýrlanmýþ ve kadastro müdürlüklerinden onaylanmýþ olmalýdýr.

46

V. TAPU

VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜ TEÞKÝLATI

Bu bölümde genel müdürlüðün merkez ve taþra teþkilatýnda yürütülmekte olan hizmetlere iliþkin iþlem süreçleri ele alýnmýþtýr.

A- Merkez Teþkilatý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan yürütülmekte veya sonuçlandýrýlmakta olan hizmetlerde; Vatandaþ veya kurum müracaatý ya da taþra teþkilatý tarafýndan baþlatýlýp mevzuat gereði Genel Müdürlükçe sonuçlandýrýlan iþlemlerde, talebin ilgili birime ulaþmasýndan itibaren, Bu hizmetler sonuçlandýrýlýncaya kadar müracaat sýrasýnda istenilen belge sayýsý, iþlem sayýsý, paraf sayýsý, imza sayýsý, yazýþma sayýsý, hizmetin vatandaþ ve kurum açýsýndan maliyeti ve ortalama sonuçlandýrýlma süresini kapsayacak bilgiler Genel Müdürlükten istenmiþ, komisyonumuza ulaþan bilgiler ýþýðýnda bu birimlerin iþleyiþi aþaðýya çýkartýlmýþtýr. 1- Tasarruf Ýþlemleri Dairesi Baþkanlýðý Bu Daire Baþkanlýðý ana hizmet birimleri arasýnda en geniþ görevle donatýlmýþ olanýdýr. Bizzat vatandaþlar veya kurumlardan gelen taleplere iliþkin iþlemlerin yürütülerek sonuçlandýrýlmasý yanýnda kurum birimleri arasýnda uygulama birliðinin saðlanmasýna yönelik görüþler de bu dairede üretilmektedir.

49

a) Vatandaþlardan ve Kurumlardan Gelen Talepler 1- Vatandaþ Talepleri Vatandaþlardan gelen talepler için ilgilisinden ayrýca belge istenilmemektedir. Gelen talepler, taþýnmaz malýn bulunduðu yerin baðlý olduðu Bölge Müdürlüðüne gönderilerek incelettirilmekte ve inceleme sonuçlandýðýnda ilgilisine, duruma göre Bölge Müdürlüðünce veya Genel Müdürlükçe cevap verilmektedir. Dilekçenin evrak giriþinden itibaren, ortalama 10-15 gün içinde ilgili Bölge Müdürlüðüne intikali saðlanmakta, ilgilisine ise tereddüt nedeniyle yeni bir yazýþma yapýlmadýðý takdirde yaklaþýk olarak en geç iki ay içerisinde sonuç hakkýnda bilgi verilmektedir. 2- Kurum Talepleri a) Kanun, tüzük ve yönetmelik taslaklarý ile ilgili görüþ istemleri, ilgili mevzuat çerçevesinde deðerlendirilmekte ve görüþler hazýrlanarak imzaya sunulmakta olup iþlem evrak giriþinden itibaren yaklaþýk 15- 20 gün içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. b) Taþýnmaz mal mülkiyetine iliþkin talepler; öncelikle, bölge müdürlükleri vasýtasýyla mahallinde incelettirilerek sonuç hakkýnda yaklaþýk 2-3 ay içerisinde ilgili kuruma bilgi verilmektedir.

50

c) Haciz, ihtiyati tedbir ve mal varlýðý tespitine yönelik talepler; taþýnmaz mal bilgilerinin merkezden takip imkaný bulunmadýðýndan, gelen talepler ayný gün mahalli birimlere gönderilerek talebin yerine getirilmesi saðlanmaktadýr. b) Taþra birimlerinde Baþlatýlýp Genel Müdürlük Birimlerinde Sonuçlandýrýlan Ýþlemler 1- Hukuki muktezaya yönelik iþlemler Taþra birimlerinden gelen hukuki muktezaya yönelik talepler, mevzuat çerçevesinde deðerlendirilerek incelenmekte, noksan belge bulunmamasý halinde hemen, noksan belge bulunmasý halinde bu belgelerin gönderilmesi temin edildikten sonra soru konusu ile ilgili görüþ hazýrlanmakta ve iþlem ortalama 20-30 gün içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. 2- Ret kararlarýna konu iþlemler a) Ýlgilisince doðrudan Genel Müdürlüðe itirazda bulunulmasý durumunda; mahalli birimlerden ret kararýna konu iþleme yönelik bilgi ve belgeler istenilip, bu bilgi ve belgeler ile itiraz dilekçesinde belirtilen hususlar deðerlendirilmekte, deðerlendirme sonucu varýlacak kanaat doðrultusunda ret kararý onaylanmakta veya bozulmaktadýr b) Ýlgilisince ret kararýný veren müdürlüðe itirazda bulunulmasý durumunda; ilgili müdürlükçe, ret kararýna konu iþleme iliþkin bilgi ve belgeler itiraz dilekçesi ile birlikte gönderileceðinden, bu belgeler üzerinde gerekli deðerlendirmeler yapýlarak ret kararý onaylanmakta veya bozulmaktadýr 51

Ret kararlarýna yönelik itirazlar, mahalli birimlerden bilgi ve belge istemi de dahil yaklaþýk 2-3 ay içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. Bu hizmetler karþýlýðýnda, Genel Müdürlük merkez birimlerince talep sahibi vatandaþ ve kurumlardan harç, vergi ve döner sermaye ücreti de dahil, herhangi bir ad altýnda ücret talep edilmemektedir. Genel Müdürlük evrak bürosundan havalesi yapýlarak gelen evrak, ilgili birimin gelen evrakýna kaydedilerek daire baþkan yardýmcýsý konumundaki þube müdürü tarafýndan ilgili þube veya memura havalesi yapýlarak iþleme alýnmakta, iþlem ile ilgili yazýþmalar ilgili memur veya uzman, þube müdürü, daire baþkaný ve genel müdür yardýmcýsý tarafýndan parafe edildikten sonra genel müdür tarafýndan imzalanarak sonuçlandýrýlmaktadýr. 2- Tapu Dairesi Baþkanlýðý Daire Baþkanlýðý tarafýndan, kuruma baðlý tapu sicil müdürlüklerinin bütçe, donaným ve personelinin atama talepleri ile disiplin iþlemlerine yönelik hizmetleri ilgili þube müdürlükleri eliyle verilmekte olup vatandaþ ile birebir muhatap olunmamaktadýr. Ayrýca kamu kurum ve kuruluþlarý ile tapu sicil müdürlükleri arasýndaki koordinasyon da saðlanmaktadýr. Disiplin iþlemleri, Teftiþ Kurulu Baþkanlýðý, Ýl ve Ýlçe Ýdare Kurulu ve Bölgeler ile baðlý müdürlüklerin raporlarýna göre 4 parafe ve 1 imza ile 657 sayýlý Kanunda belirtilen süreler içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr.

52

Tapu sicil müdürlüklerinin 3 aylýk sürelerle gelen bütçe ve donaným taleplerine iliþkin iþlemler 4 parafe ve 1 imza ile ortalama 5 gün içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. Tapu sicil müdürlükleri personelinin atama ve geçici görev talepleri þubat ve temmuz dönemlerinde karþýlanmakta olup iþlemler 2 parafe ve 1 imza ile ortalama 5 gün içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. Kamu kurum ve kuruluþlarýnýn tapu sicil müdürlükleri ile olan koordinasyonlarý ve mevzuat deðiþikliklerine iliþkin iþlemler 2 parafe ve 1 imza ile ortalama 5 gün içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. 3- Kadastro Dairesi Baþkanlýðý Tesis kadastrosu talebi, afet kadastrosu talebi, 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun 39/1 ve 39/2. maddelerine göre öncelikli kadastro talebi ve kadastro konusundaki baþvuru ve þikayetler Kadastro Dairesi Baþkanlýðý tarafýndan sonuçlandýrýlmaktadýr. Tesis kadastrosu talebine iliþkin iþlemler, afet kadastrosu talebine iliþkin iþlemler ve 3402 Sayýlý Kadastro Kanunu'nun 39/2. maddesine göre öncelikli kadastro talebine iliþkin iþlemler, mahalline talimat verilmesi, mahallinden alýnan programýn onanmasý, bakanlýklara bildirimde bulunulmasý ve mahallince kadastro çalýþmalarýnýn yapýlarak sonuçlandýrýlmasý aþamalarýndan geçirilmek suretiyle sonuçlandýrýlmakta olup bu aþamalardan mahalline talimat verilmesi, mahallinden alýnan programýn onanmasý ve bakanlýklara bil-

53

dirimde bulunulmasý görevleri baþkanlýkça yerine getirilmekte ve en geç 30 dakika içerisinde, 3 parafe ve 1 imza ile sonuçlandýrýlmaktadýr. Tesis kadastrosu çalýþmalarý yaklaþýk 1000 parsellik bir köy için yersel metot ile kanuni süreler hariç yaklaþýk 8 ay içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. Bu iþlemlerde ilgilisine herhangi bir maliyet getirilmemekte, ancak iþlemin kuruma maliyeti parsel baþýna yaklaþýk 40 USD olmaktadýr. 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun 39/1 maddesine göre öncelikli kadastro talebine iliþkin iþlemler, mahalline talimat verilmesi (iþlemin yapýlacaðý gayrimenkule iliþkin detay bilgilerin mahallinden istenilmesi), Kadastro giderinin hesaplanarak ilgilisine ve döner sermayeye iletilmesi, sözleþme/protokol düzenlenmesi, mahalline iþlemin yapýlmasý talimatýnýn verilmesi, mahallinden alýnan programýn onanmasý, bakanlýklara bildirimde bulunulmasý (Çevre ve Orman Bakanlýðý ile Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý) ve mahallinde kadastro çalýþmalarýnýn yapýlmasý aþamalarýndan geçirilmek suretiyle sonuçlandýrýlmaktadýr. Bu aþamalardan mahalline talimat verilmesi (iþlemin yapýlacaðý gayrimenkule iliþkin detay bilgilerin mahallinden istenilmesi), kadastro giderinin hesaplanarak ilgilisine ve döner sermayeye iletilmesi, sözleþme/protokol düzenlenmesi, mahalline iþlemin yapýlmasý talimatýnýn verilmesi, mahallinden alýnan programýn onanmasý, bakanlýklara bildirimde bulunulmasý (Çevre ve Orman Bakanlýðý ile Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý) görevleri baþkanlýkça yerine getirilmekte ve 15 dakika ile 2 saat içerisinde, 3-4 parafe ve 1 imza ile sonuçlandýrýlmaktadýr.

54

3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun 39/1. maddesine göre öncelikli kadastro çalýþmasý yaklaþýk 1000 parsel için yersel metot ile kanuni süreler hariç yaklaþýk 8 ay içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. Bu iþlemlerin ilgilisine ve kuruma ayrý ayrý maliyeti hektar baþýna 249.000.000.TL olmaktadýr (2004 ylý). Kadastro ile ilgili baþvuru ve þikayetlere iliþkin iþlemler, içeriðine göre doðrudan cevap verilmesi, içeriðine göre mahalline talimat verilmesi, mahallinden alýnan bilgilere göre cevap verilmesi, baþvuru þikayet içerikli ise Teftiþ Kurulu Baþkanlýðýna gönderilmesi þeklinde en geç 30 dakika içerisinde, 3 parafe ve 1 imza ile sonuçlandýrýlmaktadýr. 4- Fen Dairesi Baþkanlýðý Genel Müdürlük evrak bürosundan havale edilerek gelen evraklar ve merkez teþkilatýna dahil diðer birim baþkanlýklarýndan gelen evraklar kaydedildikten sonra, daire baþkaný veya görevlendirdiði þube müdürü tarafýndan ilgili þubeye havale edilerek iþleme alýnmakta, iþlem ile ilgili yazýþmalar ilgili memur veya uzman, þube müdürü, daire baþkaný ve genel müdür yardýmcýsý tarafýndan parafe edildikten sonra genel müdür tarafýndan imzalanarak sonuçlandýrýlmaktadýr. 5- Fotogrametri ve Jeodezi Dairesi Baþkanlýðý : Genel Müdürlük evrak bürosundan havalesi yapýlarak gelen evraklar ve merkez teþkilatýna dahil diðer birim baþkanlýklarýndan gelen evraklar kaydedile-

55

rek daire baþkaný veya görevlendirdiði þube müdürü tarafýndan ilgili þubeye havalesi yapýlarak iþleme alýnmakta, iþlem ile ilgili yazýþmalar ilgili memur veya uzman, þube müdürü, daire baþkaný ve genel müdür yardýmcýsý tarafýndan parafe edildikten sonra genel müdür tarafýndan imzalanarak sonuçlandýrýlmaktadýr. Daire Baþkanlýðý tarafýndan yürütülmekte olan iþlemlerden, Nirengi nivelman deðerlerinin talebinde 1 adet belge ile baþvuru yapýlmakta, döner sermaye ücreti yatýrýldýktan sonra, talep ortalama 20 dakikada sonuçlandýrýlmaktadýr. Hava fotoðrafý filmi talebinde, istenilen film gizlilik dereceli deðilse 1 gün, gizlilik dereceli ise ilave olarak Genel Kurmay Baþkanlýðý yazýsý veya mahkeme kararý istenilmekte, döner sermaye ücreti yatýrýldýktan ve foto laboratuarýnda baskýlar yapýldýktan sonra 2 gün içerisinde karþýlanmaktadýr. 6- Personel Dairesi Baþkanlýðý Genel Müdürlük evrak bürosundan havalesi yapýlarak gelen evraklar ve merkez teþkilatýna dahil diðer birim baþkanlýklarýndan gelen evraklar kaydedilerek, daire baþkaný veya görevlendirdiði þube müdürü tarafýndan ilgili þubeye havalesi yapýlarak iþleme alýnmakta, iþlem ile ilgili yazýþmalar ilgili memur veya uzman, þube müdürü, daire baþkaný ve genel müdür yardýmcýsý tarafýndan parafe edildikten sonra genel müdür tarafýndan imzalanarak sonuçlandýrýlmaktadýr.

56

Yürütülmekte olan hizmetlerden; Hasta sevk kaðýtlarý, memurlara saatlik izin verilmesi, memur kimlik kartlarý, görevden ayrýlýþ, baþlayýþ ve benzeri evraklarýn dosyalarýna takýlmasýna karar verilmesi, sonuçlanan kadro tenkis, tahsis, terfi onaylarý, atama onaylarýnýn suretlerinin onaylanarak mahalline iletilmesi ve saðlýk karneleri iþlemleri þube müdürü, Resmi belge teyidi,iþ baþvurularý ile ilgili yazýþmalar,T.C Emekli Sandýðý Genel Müdürlüðüne emekli onayýnýn intikal ettirilmesi ve buna iliþkin yazýþmalar, olumsuz sicillerle ilgili yazýþmalar, mal bildirimleri ile ilgili yazýþmalar, kuruluþlar arasý yazýþmalar ile tekit ve benzeri yazýþmalar, mevzuata uygun olmayan veya sonuçlanan yazýlar, belge, bilgi, tebligat ve benzeri yazýlar, mahkemelerden, valiliklerden, personelle ilgili karar sonuçlarýnýn takip yazýlarý, icralarla ilgili yazýþmalar, SSK ve BAÐ-KUR, Genel Müdürlükleri ile ilgili yazýþmalar, maaþ nakil ilmuhaberi, tasarruf teþvik formu, þahýs emeklilik fiþleri, sendikalarla ilgili yazýþmalar Daire Baþkaný, Ýstifa onayý, memuriyet asalet tasdiki onayý, ücretsiz izin onayý, hastalýk izni onayý, pasaport ile ilgili yazýþmalar, maaþ bordrolarý ve tedavi yolluklarý ile ilgili tahakkuk müzekkereleri Genel Müdür Yardýmcýlarý, Atama, terfi, kadro tahsisi, unvan yükselme, geçici görev, emeklilik onaylarý ve güvenlik tahkikatý ile ilgili yazýþmalar, kurumlar arasý nakil, kurumlar arasý muvafakat, takdirname, disiplin cezalarýna iliþkin iþlemler, Genel Müdür kararýný gerektiren kurum içi ve kurumlar arasý yazýþmalar, yan ödeme ve özel hizmet cetvelleri, Güneydoðu Anadolu Eylem Planý ile ilgili

57

yazýþmalar, Baþbakanlýk ve Devlet Personel Baþkanlýðýna dolu, boþ kadro bildirimi ve üst kademe yöneticileri bilgi formunun Devlet Personel Baþkanlýðýna bildirilmesi iþlemleri Genel Müdür, Baþbakanlýktan atama izni, daire baþkaný ve müfettiþ atamalarý ile bakanlýklar arasý yazýþmalar Bakan, Tarafýndan imzalanmak suretiyle sonuçlandýrýlmaktadýr. 7- Tapu Arþiv Dairesi Baþkanlýðý Yürütülmekte olan iþlemler; re’sen yürütülen iþlemler ( tescil, tablo mahzen defterlerine ait iþlemler, ikinci nüsha tapu kütüklerinin arþivlenmesi, tapu sicil müdürlükleri ile ilgili olarak hazýrlanan basit raporlarýn deðerlendirilmesi, ikinci nüsha tapu senetlerinin arþivlenmesi, kayýt yenileme ve otomasyon iþlemleri) ve talebe baðlý iþlemler, (gerçek kiþilerden gelen tapu kayýt örneði talepleri ve araþtýrma talepleri ile kamu kurum ve kuruluþlarýndan gelen tapu kayýt örneði, tahrir defterlerinden fotokopi,köy sýnýr kaydý ve mer’a tahsis kararlarýndan talepler ve malvarlýðý araþtýrmasýna iliþkin talepler) olmak üzere iki baþlýk altýnda toplanmaktadýr. Bu iþlemlere iliþkin iþ akýþý ; Dilekçe veya resmi yazýnýn genel evraktan giriþinin yapýlmasý, daire baþkanlýðý evrak servisine intikali, baþkanlýkça evraklarýn gözden geçirilmesi, evrak servisince havale için ilgili þube müdürlüðüne gönderilmesi, tapu tetkik memurlarýna intikali, tapu kayýtlarýnýn zabýt defterinden veya ikinci

58

nüsha tapu senetlerinden araþtýrýlmasý, bulunduðu takdirde kayýt örneði çýkarýlmasý için fiþ düzenlenmesi, Kayýt Yenileme Þube Müdürü tarafýndan (kayýt baþý ücretli) sözleþmeli personele havalesi, kayýtlarýn örneklerinin çýkarýlmasý, örneði çýkarýlan kayýtlarýn mukabelelerinin yapýlmasý, çýkarýlan kayýt örneði ile randýmana esas olacak fiþinin vb. istinsah pusulasýnýn düzenlenmesi, çýkarýlan kayýt örneðinin Kayýt Yenileme Þube Müdürü tarafýndan ilgili memura gönderilmesi, tetkik memuru tarafýndan kaydýn kontrolünün yapýlmasý ve üst yazýsýnýn yazýlmasý, yazý iþleri servisine gönderilmesi, üst yazýnýn tetkik memuru tarafýndan paraflanmasý ve þube müdürüne gönderilmesi, þube müdürü tarafýndan kontrol edilip paraflandýktan sonra baþkanlýða intikali, tekrar evrak servisine intikali, evrak servisince posta iþlemleri yapýlarak ilgili makam veya kiþiye gönderilmesi, aþamalarýndan geçmektedir. Yapýlan taleplerde kayýt tespiti yapýlamadýðýnda ise, ilgili kurum veya kiþiye bilgilendirme mahiyetinde yazý yazýlmaktadýr Bu iþlemler sýrasýnda ilgiliden bir adet kayýt çýkarma bedeli olarak 636.000.TL, bir adet fotokopi bedeli olarak 400.000.TL ve kayýt örneði harcý olarak 2.800.000.TL ücret alýnmaktadýr (2004 yýlý). 8- Yabancý Ýþler Dairesi Baþkanlýðý Genel Müdürlük gelen evrak bürosundan havalesi yapýlarak gelen evraklardan birime havale edilerek gelen evraklar ve merkez teþkilatýna dahil diðer birim baþkanlýklarýndan gelen evraklar kaydedilerek, daire baþkaný veya görevlendirdiði þube müdürü tarafýndan ilgili þubeye havalesi yapýlarak iþle-

59

me alýnmakta, iþlem ile ilgili yazýþmalar ilgili memur veya uzman, þube müdürü, daire baþkaný ve genel müdür yardýmcýsý tarafýndan parafe edildikten sonra genel müdür tarafýndan imzalanarak sonuçlandýrýlmaktadýr. Uygulamada iþlemlerin tamamýna yakýný Genel Müdür imzasý ile sonuçlandýrýlmakta olup, yürütülmekte olan iþlemlerden; Genelgeler ile kurumun iþlevleri açýsýndan, uygulamasý yeni ve ilk görüþ mahiyetindeki yazýlar, Türkiye ile diðer ülkeler arasýnda yapýlan anlaþmalar veya protokollere dayanýlarak yapýlan yazýþmalar ile personelin atama, disiplin, ödüllendirme iþlemlerine iliþkin onay ve sonuç yazýlarýnýn Genel Müdür tarafýndan, Daha önce görüþ bildirilmiþ teamül niteliðini kazanmýþ talimat ve muktezalar, personelin özlük haklarý ile ilgili kanunlara göre yapýlan iþlemler ile disiplin ve ödüllendirmeye iliþkin ön yazýþmalar, genel müdür yardýmcýlarý arasýnda yapýlan görev daðýlýmý neticesinde kurumu yükümlülüðe sokmayacak idari ve teknik iþlerlerle ilgili yazýþmalarýn genel müdür yardýmcýlarý tarafýndan, Verilecek talimat veya muktezaya iliþkin eksik görülen bilgi ve belgelerin dosyasýnýn oluþturulmasýna iliþkin yazýþmalar, tekit yazýlarý ve istatistiki bilgi yazýlarý daire baþkaný tarafýndan, Ýmzalanarak sonuçlandýrýlmasýnýn, çýkartýlacak imza yetkileri yönergesinde düzenlenmesi önerilmiþtir.

60

B- Taþra Teþkilatý Genel Müdürlük taþra teþkilatý bölge müdürlükleri,tapu sicil müdürlükleri, kadastro müdürlükleri ile kadastro þefliklerinden oluþmakla birlikte bölge müdürlükleri icracý birim deðil koordinasyon birimi olarak faaliyet yürütmektedirler. 1- Tapu Sicil Müdürlüklerinde Ýþleyiþ Tapu sicili, taþýnmaz mal ve üzerindeki haklarýn durumlarýný göstermek üzere Devletin sorumluluðu altýnda tescil ve açýklýk ilkelerine göre tutulan sicildir. Tapu sicilinde, taþýnmaz mallarýn yüzölçümü, cinsi, maliki, ada, pafta ve parsel numarasý gibi özellikleriyle beraber, irtifak, rehin, þerh, beyanlar hanelerinde taþýnmaz mala iliþkin hak ve yükümlülükler gösterilmektedir. Tapu sicil müdürlükleri, taþýnmaz mallara iliþkin akit ve tescil iþlemlerini yapmak, tapu sicilinin düzenli ve saðlýklý bir þekilde tutulmasýný ve muhafazasýný saðlamakla görevlidir. Tapu sicil müdürlüklerinde yapýlan iþlemler taþýnmaz mallara yönelik olmak üzere üç yönlüdür. 1- Akit düzenlenmesi; satýþ, baðýþ,ölünceye kadar bakma akdi, taksim,trampa, ipotek, kat mülkiyeti, kat irtifaký tesisi ve benzeri iþlemler. 2- Tescil iþlemleri; cins tashihi, ifraz tevhit, imar tescilleri ve benzeri iþlemler.

61

3- Bilgi verici iþlemler; mahkeme ve icra daireleri baþta olmak üzere diðer kamu kurum ve kuruluþlarýnca talep edilen tapu kayýt suretleri ve benzeri yazýþmalar. Baþvuru ve Ýþlem Süreci Tapu sicil müdürlüklerinde, baþvuru ve sonrasýnda izlenen süreç aþamalarý itibariyle þöyle gerçekleþir; Ýþlemleri yaptýrýacak olanlar bizzat veya vekilleri (temsilcileri), varsa kanuni temsilcileri (vekil, vasi, kayyum, ve kanuni müþavir) vasýtasýyla ne tür iþlem yaptýrmak istediklerini tapu sicil müdürüne bildirerek kanunen iþlem için gerekli belgeleri ibraz etmekte, Tapu sicil müdürü istemin hak sahibinden veya yetkili temsilcisinden geldiðini ve ibraz edilen belgelerin de eksiksiz olduðunu tespit ettikten sonra, baþvuru fiþini düzenleyip iþlemi ilgili memura havale etmekte, Ýlgili memur tarafýndan dosya ve kütük üzerinde gerekli kontroller yapýldýktan sonra, talebin karþýlanabileceðinin anlaþýlmasý halinde, yapýlacak iþlem için gerekli tapu harcý hesaplayan T.C Ziraat Bankasý, Vakýflar Bankasý, Halk Bankasý, Ýþ Bankasý, Yapý ve Kredi Bankasý þubelerinde vergi dairesi adýna açýlan hesaba yatýrýlmasý için tahakkuk fiþi düzenlenerek vatandaþa verilmekte; ayrýca döner sermaye ücreti tahsil edilmekte, Vatandaþýn sözlü talebi, iþin mahiyetine göre tescil, terkin, istem belgesi veya resmi senet düzenlenerek görevlendirilen memurca yazýlý hale getirilmekte,

62

Tapu harçlarý yatýrýldýktan sonra, iþlem resmi senet gerektiriyor ise, düzenlenen resmi senet tapu sicil müdürünün huzurunda taraflara okutulup, isteklerine uygun olup olmadýðý sorularak, isteklerine uygun olduðunu bildirmeleri halinde taraflar resmi senetteki adlarýnýn olduðu yere "okudum" ibaresini kendi el yazýlarý ile yazýp imzalamakta, Taraflar arasýnda okuma yazma bilmeyenler var ise, yanlarýnda iki tanýk getirmeleri istenmekte, düzenlenen resmi senet taraflar ve tanýklar huzurunda yüksek sesle okunup, isteklerine uygun olup olmadýðý sorularak, isteklerine uygun olduðu söylendiði takdirde, okuma yazma bilmeyen kiþinin adýnýn üzerine "okundu" ibaresi yazýlýp bu þahsýn parmak izi ve varsa mührü basýlarak, tanýklara tasdik ettirilmekte, Saðýr- dilsiz ve Türkçe bilmeyen kiþilerin iþlemlerinde ise, yine yanlarýnda iki tanýk ve yeminli tercüman getirmeleri istenilmekte ve düzenlenen resmi senedin içeriði tercüman tarafýndan taraflar ve tanýklar huzurunda þahsa anlatýlarak, isteðine uygun olup olmadýðý sorulup, isteðe uygun olmasý halinde, bu kiþilerin isminin üzerine "okundu" ibaresi yazýlýp altýna imzasý alýnarak ve tanýklara tasdik ettirilerek, iþlem tamamlandýktan sonra iþlem yevmiye defterine kaydedilerek yevmiye numarasý verilerek, iþlemin niteliðine göre tapu senedi veya ipotek belgesi düzenlenip ilgilisine verilmektedir.

63

Tapu Sicil Müdürlüklerinde Ýþleyiþ Müdüre müracaat, belgelerin kontrolü, taraflarýn tespiti ve baþvuru fiþi düzenlenerek memura havale

Kütük ve dosya üzerinde kontrollerin yapýlmasý

Ýþlemin yapýlmasýnýn engelleri ve eksikliklerin baþvuru fiþine yazýlarak geri verilmesi

Harç ve döner sermaye ücreti tahakkuklarýnýn yapýlmasý

Harç ve döner sermaye ücretinin ilgili tarafýndan bankaya yatýrýlmasý

Ýþin mahiyetine göre istem belgesi veya resmi senet (akit) düzenlenmesi

Düzenlenen resmi senedin müdürün huzurunda taraflarca okunup imzalanmasý

Ýþlemin yevmiye defterine iþlenmesi ve numara verilmesi

Tapu veya ilgili belgelerin vatandaþa verilmesi

Kütüðü terkin ve tescil iþleminin yapýlmasý

Yollama listesinin (bilgi formu) düzenlenerek ilgili kurumlara gönderilmesi

Dosyanýn arþivlenmesi

64

Yoðun þekilde yapýlmakta olan satýþ, ipotek baðýþ ve ölünceye kadar bakma akdi gibi iþlemler 12 aþamadan geçmek suretiyle sonuçlandýrýlmakta olup iþlemin sonuçlandýrýlma süresi, iþlemi etkileyen taraflar, kayýtlar, belgeler, personel durumu yanýsýra, ilgili mevzuat hükümleri ile getirilen diðer yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediðine baðlý olarak deðiþmektedir. 2- Kadastro Müdürlüklerinde Ýþleyiþ 21 Haziran 1987 tarih ve 3402 sayýlý Kanun'a göre kadastronun amacý, Türk Medeni Kanunu hükümlerine uygun olarak taþýnmaz mallarýn mülkiyet haklarýný tesis etmek ve kadastral haritalarýný yapmaktýr. Bu çalýþmalar sonucunda parsellerin geometrik konumlarý ve hukuksal durumlarý belirlenmekte, Devletin sorumluluðu altýnda modern tapu sicili oluþturulmaktadýr. Bu tanýmlama çerçevesinde; tapulu gayrimenkullarýn tapularýnýn yenilenmesi, tapusuz gayrimenkullarýn tapuya baðlanmasý, yaþatma ve güncel tutma, yenileme, tescile konu her türlü harita ve planlarýn kontrolü ile arþivlenmesi, taleplerin karþýlanmasý kadastronun kapsamýndaki hizmetler arasýnda bulunmaktadýr. Baþvuru ve Ýþlem Süreci Kadastro müdürlüklerinde, baþvuru ve sonrasýnda izlenen süreç aþamalarý itibariyle þöyle gerçekleþir; Ýþlem yaptýrmak isteyenler bizzat veya vekilleri (temsilcileri), varsa kanuni temsilcileri (vekil, vasi, kayyum, ve kanuni müþavir) vasýtasýyla önce ka-

65

dastro müdürüne gerekli belgeleriyle birlikte müracaat ederek ne tür iþlem yaptýrmak istediklerini bildirmekte, Kadastro müdürü talebin taþýnmaz mal maliki veya yetkili temsilcisinden geldiðini ve ibraz edilen belgelerin de eksiksiz olduðunu tespit ettikten sonra, baþvuru fiþini düzenleyip iþlemi ilgili memur ya da memurlara havale etmekte, Talebin karþýlanabileceðinin anlaþýlmasý halinde, ilgilisinin sözlü istemi görevli memurca alýndýktan sonra, iþin mahiyetine göre istem belgesi düzenlenerek yazýlý hale getirilip, talep sahibinin imzasý alýnmakta, Plan örneði taleplerinde 492 sayýlý Harçlar Kanunu gereðince harçlarýn, diðer iþlemlerde döner sermaye ücretlerinin tahakkuku yapýlarak talep sahibi bu ödemeleri yapmasý için ilgili banka þubesi veya maliye veznesine gönderilmekte, Plan örneði taleplerinde 492 sayýlý Harçlar Kanununda belirtilen harç miktarý ilgilisi tarafýndan T.C Ziraat Bankasý, Vakýflar Bankasý, Halk Bankasý, Ýþ Bankasý, Yapý ve Kredi Bankasý þubelerinde vergi dairesi adýna açýlan hesaba veya ilgili maliye veznesine yatýrýlmakta, diðer iþlemlerde döner sermaye ücretleri ilgili banka veya Döner Sermaye Ýþletmesi Saymanlýðýna yatýrýlmakta, Büro ve arazi kontrolü ile ölçüleri yapýlarak, iþin gerektirmesi durumunda tescil bildirimi (beyanname) hazýrlanarak, beyannameye damga pulu yapýþtýrýlýp ilgililerin imzalarý alýnarak tescil yapýlmak üzere bir üst yazý ile tapu sicil müdürlüðüne gönderilmektedir. 66

Kadastro Müdürlüklerinde Ýþleyiþ Bizzat veya vekiller vasýtasýyla kadastro müdürüne gerekli belgelerle birlikte müracaat Talebin hak sahibi tarafýndan yapýldýðý ve belgelerin eksiksiz olduðunun tespiti Baþvuru fiþi düzenlenerek iþin ilgili memura havalesi

Ýþin mahiyetine göre yazýlý istem belgesi düzenlenerek talep sahibinin imzasýnýn alýnmasý Ýþe göre harçlar ve/veya döner sermaye ücretlerinin tahakkukunun yapýlmasý Harçlarýn ilgili banka þubesine, döner sermaye ücretinin döner sermaye saymanlýðýna yatýrýlmasý Pafta kantrolü ve arazi ölçümlerinin yapýlmasý

Tescil bildirimi hazýrlanýp ilgilinin imzasý alýnarak bir üst yazý ile tapu sicil müdürlüðüne gönderilmesi

67

Kadastro müdürlüklerinde yürütülen talebe baðlý iþlemler iþlem yaptýrmak isteyenlerin müracaatlarýndan itibaren genel olarak 8 aþamadan geçmek suretiyle sonuçlandýrýlmakta olup, iþlemin sonuçlandýrýlma süresi iþlemi etkileyen hak sahipleri, kayýtlar, belgeler, personel ve teknik araç ve gereçlerin durumu, iklim ve coðrafi koþullar ile mevzuat hükümlerinden kaynaklanan diðer yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediðine baðlý olarak deðiþmektedir.

68

VI. TAPU VE

KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜNCE YÜRÜTÜLMEKTE OLAN PROJELER

A- Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBÝS) Projesi 8. Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý ve Stratejisinde "topraða dayalý bilgilerin" daha geniþ ve saðlýklý biçimde toplanýp kullanýma sunulabilmesi için kurulmasý öngörülen ve Avrupa Birliði'ne katýlým süreci içerisinde oluþturulan Ulusal Program' ýn orta vadede gerçekleþtirilecek projeleri arasýnda sayýlan ve temel hedefi, konumsal harita bilgilerine dayalý olarak tapu sicilindeki mülkiyet ve kadastro bilgilerini oluþturmak þeklinde belirlenen TAKBÝS (Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi ) pilot uygulama olarak Çankaya Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlükleri ile Gölbaþý Tapu Sicil Müdürlüðünde hayata geçirilmiþtir. Projenin amaçlarý; Tapu kadastro hizmetlerinin Coðrafi Bilgi Sistemi (CBS/GIS) ve Arazi Bilgi Sistemi (LIS) mantýðý çerçevesinde analiz edilerek, problemlerin belirlenmesi, çözüm yollarýnýn bulunmasý, Tapu ve kadastro hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi, Yerel yönetimlere ve ilgili diðer bütün kurumlara Arazi Bilgi Sistemi mantýðýnda doðru, güvenilir ve güncel bilgilerin sunulmasý, Arazi ve araziye iliþkin faaliyetler,

71

Mevcut durumu yansýtan hukuki olarak geçerli ve güvenilir arazi bilgilerinin saðlanmasý, Tüm bilgilerin bilgisayar ortamýna aktarýlmasý, Ýleri bilgi teknolojisi kullanýmý, Tapu ve kadastro çalýþmalarý ile bilgilerinin çok amaçlý arazi bilgi sistemine dönüþtürülmesi, Hizmetlerin daha saðlýklý, hýzlý, güvenilir ve etkin þekilde planlanarak yönetilmesi ve uygulanmasý, Veri tekrarýnýn önlenmesi, veri kullanýmýnýn yaygýnlaþtýrýlmasý, Hizmet sunumunda standart saðlanmasý, olarak belirlenmiþtir. TAKBÝS; Tapu ve kadastro verilerinin parametrik yapýda üretilmesi ile grafik ve sözel mülkiyet veri modelinin oluþturulmasýný saðlayan ve bu konuda standartlar ortaya koyan, Mevcut verilerin analizine imkan saðlayarak sorunlu mülkiyet bilgilerini gösteren ve kurumun bu konuda düzeltici/önleyici çalýþmalar yapmasýna imkan saðlayan, 72

Mülkiyet verilerinin kurumlar arasý deðiþimine/paylaþýmýna imkan saðlayarak veri üretim tekrarýný önleyen, Dýþ kullanýcýlar için on-line veri paylaþýmýna (grafiksel ve sözel) imkan saðlayan, Taþýnmaz ve mülkiyet ile ilgili kurum içi ve dýþý kapsamlý analizler yaparak, devlet kademelerinin bu konuda stratejik kararlar alabilmesine imkan saðlayan (gerçek ve tüzel kiþiler ile maliye hazinesi sahipliðindeki taþýnmazlar ve bunlarýn daðýlýmýný gösteren, mali suç ve mal varlýðý araþtýrmalarýna yönelik anýnda merkezi sorgulama ve raporlama imkaný tanýyan, kara para aklama operasyonlarý ile ilgili analiz imkaný veren, T.C vatandaþlarý ve yabancý malikliðindeki taþýnmazlar ve daðýlýmýný ortaya koyan, ülke genelinde hangi iþin, kim tarafýndan, hangi sürede ve mevzuata uygun/aykýrý yapýldýðýný üst kademelere göstermek suretiyle merkezden alt birimleri disipline eden ve vatandaþa en hýzlý hizmeti sunan, kurum idari ve mali kaynaklarýný analiz edebilen, birimleri, faaliyet planlarýný ve gerçekleþme durumlarýný belirleyen), Medeni Kanun esaslarýna göre, sahip olduklarý taþýnmaz bilgilerini incelemek üzere ilgili müdürlüðe göndermeden, bürokrasi ile uðraþtýrmadan güvenlik mekanizmalarý kullanýlarak vatandaþlara internet ortamýnda güncel taþýnmaz bilgilerini sunan, Entegre bir bilgi sistemi projesidir. TAKBÝS, pilot aþamayý baþarýyla tamamlamýþ, pilot uygulama birimlerinde Aralýk 2002 yýlýndan bu yana kullanýlmakta olan bir projedir.

73

Belediyeler kent bilgi sistemi oluþturmak için, diðer dýþ kullanýcýlar ise taþýnmazlarla ilgili kendi sorumluluklarýndaki (Adalet Bakanlýðý -Kadastro Mahkemeleri ve Ýcra Daireleri, Maliye Bakanlýðý -Milli Emlak Genel Müdürlüðü, MASAK ve Vergi Daireleri, Ýçiþleri Bakanlýðý-mal varlýðý sorgulama amaçlý, Tarým Bakanlýðý - Tarým Bilgi Sistemi ve Doðrudan Gelir DesteðiÇiftçi Kayýt Sistemi-, Orman Bakanlýðý -orman kadastrosu ve 2/B alanlarý, Milli Savunma Bakanlýðý -askeri yasak bölgeler ve askeri kullanýmdaki taþýnmazlar, Milli Güvenlik Kurulu -yabancý sahipliðindeki taþýnmazlar ve bunlarýn bölgesel daðýlýmý, yoðunlaþmasý vb.) mülkiyet bilgilerini ayrý ayrý zamanlarda, ayný amaç için ayrý kaynaklar sarf ederek mükerrer olarak üretmektedirler. TAKBÝS, güncel ve on-line veri deðiþimini saðlayacak, veri üretimi ile ilgili kaynak israfýna son verecek bir yapýdadýr. Ýsviçre, veri üretim tekrarý ile ilgili yýllýk kayýplarýný 10 milyon $ olarak açýklamýþtýr. Bu rakam Türkiye için çok daha yüksek deðerlerdedir. TAKBÝS iþlem modeli; Vatandaþ baþvurusunun alýnmasý ve taraf tespiti/ belge kontrolü, Ýþleme giren parselin tespiti ve harç kesilmesi, Ýþlemin uygulanmasý, (iþlem veri tabaný oluþtur, müteahhit verisi al, grafik kontrol uygula, uygun deðil ise geri gönder, uygun ise yeni veriyi sisteme al), Ýþlem adýmlarýnýn tamamlandýðýna ve kontrol edildiðine dair iþaretlemenin yapýlmasý,

74

Tescil verisinin hazýrlanmasý, Veri güvenlik raporunun alýnmasý (iþleme giren parseller, eklenenler, deðiþtirilenler), Resmi yazýnýn hazýrlanmasý, Tescile gönderilmesi, Tescilden alma ve iþlemin bitirilmesi, aþamalarýndan oluþmakta olup bu gün itibariyle pilot uygulama müdürlüklerinde TAKBÝS ile 129 adet tapu sicil iþlemi ile 24 adet kadastro iþlemi yürütülmektedir. TAKBÝS projesinin pilot aþamasý, anahtar teslimi 10,650 trilyon TL. olup þu ana kadar 9.053 trilyon TL ödeme yapýlmýþtýr. Ülke genelinde 1003 tapu sicil müdürlüðü, 325 kadastro müdürlüðü, 100 kadastro þefliði, yaklaþýk 9000 TAKBÝS aday kullanýcýsý, 35 milyon parsel ve 700.000 tapu kütüðü bulunmaktadýr. Veri üretimi ve entegrasyonu dahil projenin ülke geneline yaygýnlaþtýrma toplam maliyeti yaklaþýk 120 milyon $ olarak tahmin edilmektedir. TAKBÝS'in yaygýnlaþtýrýlmasý DPT 2004 Yýlý Yatýrým Programý içinde "devam eden projeler" arasýnda yer almaktadýr. Projenin pilot aþamasý TKGM Döner Sermaye Ýþletmesi kaynaðý ile gerçekleþtirilmiþtir. Döner sermaye kay-

75

naðýnýn sýnýrlý ve süreli olmasý sebebiyle proje için gelecekte ihtiyaç duyulan kaynaðýn saðlanýp saðlanamayacaðý konusunda belirsizlik bulunmaktadýr. TAKBÝS'in ülke genelinde yaygýnlaþtýrýlmasý halinde; Ülke taþýnmaz mal envanterinin bilgi sisteminde tutulmasý, belediyeler, Maliye Bakanlýðý ve ihtiyaç duyan diðer kamu kurum ve kuruluþlarýna güncel verilerin aktarýlmasý, emlak vergi kayýplarýnýn azaltýlmasý, taþýnmaz iþlemleri ile ilgili harç ve vergilerin doðru hesaplanmasý, Mali suç araþtýrmalarý (kara para aklama) ve mal varlýðý sorgulamalarýnýn tek merkezden ve anýnda yapýlmasý, Ulusal Bilgi Sistemi (Kamu-net) ile Coðrafi Bilgi Sisteminin arazi ve mülkiyet konusunda temel bilgi kaynaðýnýn oluþturulmasý, saðlanmýþ olacaktýr.

76

B- Marmara Deprem Bölgesi Arazi Bilgi Sistemi (MERLÝS) Projesi Dünya Bankasý tarafýndan finanse edilen Marmara Depremi Acil Yeniden Yapýlandýrma (MEER) Projesinin alt bileþenlerinden biri olan "A4-Kadastro Yenilemesi ve Arazi Yönetimi" Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan Marmara Deprem Bölgesi Arazi Bilgi Sistemi (MERLÝS) Projesi olarak yürütülmektedir. Proje 23 Kasým 1999 tarihli 4517-TU numaralý ikraz ile Dünya Bankasý kredisinden finanse edilmektedir. Projenin temel hedefi Marmara Deprem Bölgesinin yeniden yapýlandýrýlmasý ve geliþimi için bir araç olarak arazi bilgi sisteminin kurulmasýdýr. Bu kapsamda, tapu bilgilerine güvenilir, kolay ve hýzlý eriþim saðlamak; kadastral yenilemeyi hýzlandýrmak ve coðrafi bilgi teknolojileri ortamýnda iç ve dýþ kullanýcýlara, özellikle de belediyelere sunumu gerçekleþtirmek temel hedef olmuþtur.

77

Projenin zaman planlamasý ve bütçesi aþaðýdaki gibidir. Açýklama Marmara Deprem Bölgesi illerinde tapu ve kadastro yenilemesi Yazýlým ve donaným Ofis ihtiyacý demirbaþlar Bina yapýmý Eðitim Danýþmanlýk Uçuþ malzemesi TOPLAM

Ödenek Miktarý

Harcanan

Sonuçlanma Tarihi

12.000 M$ 2.534 M$ 0.940 M$ 1.516 M$ 0.250 M$ 0.600 M$ 0.060 M$ 17.900 M$

7.000 M$ -------0.470 M$ 1.516 M$ --------------0.026 M$ 9.012 M$

15.12.2004 31.12.2004 05.08.2004 15.01.2004 30.11.2004 31.12.2004 15.10.2003

Projenin yürütülmekte olduðu deprem bölgesi illerinde; a) 1. kýsým kapsamýnda 12 Temmuz 2004 tarihinde tesis kadastrosu ihalesi gerçekleþtirilmiþtir. Tahmini maliyeti 3.500 M$' dýr. b) 2. kýsým "Yazýlým ve Donaným" temini için ihale hazýrlýklarý devam etmektedir. Tahmini maliyeti 2.534 M$' dýr. c) 7. kýsým kapsamýnda 26 Temmuz 2004 tarihinde Uydu Görüntülerinin temini ihalesi gerçekleþtirililmiþtir. Tahmini maliyet 0.020 M$'dýr. Proje Kapsamýnda Tamamlanan ve Devam Etmekte Olan Çalýþmalar; 1- Beþ (5) adet hizmet binasýnýn yapýmý tamamlanmýþtýr, 2- 9351km² alanda TUTGA sýklaþtýrma projesi tamamlanmýþtýr,

78

3- On sekiz (18) adet GPS ve çevre birimleri ile 18 adet El-GPS' i alýmý tamamlanmýþtýr , 4- Altýþar (6) adet diz üstü bilgisayar, PC ve yazýcý alýmý tamamlanmýþtýr, 5- Havadan fotoðraf alýmý için gerekli uçuþ, banyo, baský malzemeleri alýmý tamamlanmýþtýr, 6- Yalova, Kocaeli ve Sakarya illeri kentsel alanlarýnda 1/1000 ölçekli fotogrametrik harita yapýmý ihalesi tamamlanarak, 15 Mart 2004 tarihi itibariyle çalýþmalar baþlamýþ ve devam etmektedir. 7- Tapu ve kadastro bilgilerinin yenilenmesi planlanan 93 adet köy için iþ tanýmlarý oluþturulmuþ, Bakanlýk ve Baþbakanlýk Proje Uygulama Biriminin uygun görüþleri alýnmýþtýr. 10 Mayýs 2004 tarihinde ihale gerçekleþtirilmiþtir. Ýhaleyi kazanan firmalar ile 07-11 Haziran 2004 tarihleri arasýnda sözleþmeler imzalanmýþ ve yer teslimleri yapýlmýþtýr. Ýþler baþlatýlmýþtýr. 8- Bölgede kadastrosu yapýlmayan köylerden 84 adedinin de tesis kadastrosu yapýmý için iþ tanýmlarý hazýrlanýp gerekli onaylar alýnýp ilaný yapýlarak 12 Temmuz 2004 tarihinde ihale edilmiþtir. 9- 25 adet elektronik takeometre alýmý þartnamesi hazýrlanýp Dünya Bankasýndan onay almýþ olup 30 Haziran 2004 tarihinde IS-International Shopping yöntemiyle ihalesi yapýlmýþtýr.

79

10-Ýlave 9 adet GPS ve çevre birimleri alýmý için þartname hazýrlanýp proje uygulama biriminden onay alýnmýþtýr. Ancak projenin satýn alma planýndaki bu kýsým için ayrýlan ödenek yeterli olmadýðýndan söz konusu alýmýn elektronik takeometre ihalesinden sonra kalan ödenek miktarýna göre yapýlmasý planlanmýþtýr. 11-Hizmet binalarý için büro malzemelerinin bir kýsmý döner sermaye kaynaklarýndan alýnarak mahalline gönderilmiþtir. 12-Proje kapsamýnda bireysel danýþman temini için þartnameler hazýrlanmýþ olup ihaleye hazýr hale getirilmiþtir. Baþbakanlýk Proje Uygulama Birimi dört adet bireysel danýþman alýmý için onay vermiþtir. 13- "Tapu ve Kadastro Yenilemesi" ve "Tesis Kadastrosu" yapýlacak alanlarýn dýþýnda kalan bölgelerdeki tapu ve kadastro bilgilerinin sayýsallaþtýrýlmasý için envanter tespiti ile teknik þartname hazýrlýklarý baþlatýlmýþtýr. 14-Sakarya Ýlinde, yenileme ve tesis kadastrosu ihale alanlarýný da içerecek þekilde, uydu görüntülerinin temini ve ortorektifikasyonu için teknik þartnameler hazýrlanmaktadýr. 15-MERLIS sistem ekipmanlarýnýn temini için þartname hazýrlýklarý devam etmektedir.

80

Proje Kapsamýnda Yapýlacak Diðer Çalýþmalar; 1- Ýnþaatý tamamlanan hizmet binalarý ofis malzemeleri ihtiyaçlarý karþýlanacaktýr. 2- TAKBÝS'in yaygýnlaþtýrýlmasý kapsamýnda yazýlým ve donaným temini yoluna gidilecektir. 3- Ýhale edilen iþlerin muayene ve kabulü yapýlacaktýr. 4- Veri entegrasyonu saðlanýp sistem çalýþýr hale getirilecektir.

81

C- Tarým Reformu Uygulama Projesi (ARÝP) Doðrudan gelir desteði kapsamýnda Ulusal Çiftçi Kayýt Sisteminin tasarýmý ve oluþturulmasýný da içerecek yapýda oluþturulup, Hazine Müsteþarlýðý, Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünce yürütülmekte olan " Tarým Reformu Uygulama Projesi (ARIP)"nin A-2 alt bileþeni olan "kadastro" çalýþmalarý Genel Müdürlük sorumluluðundadýr. Proje kapsamýnda, Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý'nýn öncelikleri doðrultusunda seçilmiþ illerde (20 Ýl), özel sektör güç ve imkanlarýndan da yararlanýlarak tesis kadastrosu çalýþmalarý yapýlacak, yanýsýra; kadastrosu yapýlan alanlarýn sayýsallaþtýrýlmasý ve veri giriþleri de yapýlarak TAKBÝS'e uyumlu hale gelmesi saðlanacaktýr. Böylece, Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý bünyesinde yürütülen Doðrudan Gelir Desteði, Çiftçi Kayýt Sistemi ve Tarým Bilgi Sistemi projelerinin temel verileri oluþturulmuþ olacaktýr. Proje kapsamýndaki iller; Adýyaman, Aðrý, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakýr, Erzurum, Hakkari, Iðdýr, Kars, Konya, Malatya, Mardin, Muþ, Rize, Siirt, Sivas, Þýrnak ve Van'dýr. 50 milyon USD olan proje bütçesi, Dünya Bankasýyla yapýlan görüþmeler sonucu 10 milyon USD daha ilave ettirilerek 60 milyon USD'ye çýkarýlmýþtýr. Projeye, ayrýca 12 milyon USD iç kaynak ilavesiyle toplam proje bütçesi 72 milyon USD olacak ve proje 3 yýlda sonuçlandýrýlacaktýr.

83

Proje bitim tarihi 2006 yýlý sonu olarak planlanmaktadýr. Proje ödenekleri Yüksek Planlama Kurulu Kararý ile Genel Müdürlük bütçesine aktarýlmaktadýr. Genel Müdürlükçe, proje hazýrlýðý olarak, proje yönetim ofisi kurulmasý, kadastro yapým iþi teknik þartnamesi hazýrlanmasý, iþ planý, satýn alma planý, faaliyet çizelgesi, fizibilite raporu ve ödenek devir çalýþmalarý tamamlanmýþtýr.

84

VII. TAPU

VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜÐÜ YÖNETÝCÝLERÝNÝN KÝÞÝSEL GÖRÜÞLERÝ

A- Genel Müdür Vekili M. Zeki ADLI; a- Hizmet kalitesinin artýrýlmasý, personel ve kaynak sýkýntýsýnýn mevcut imkanlar içerisinde azaltýlabilmesi için belli büyüklük ve iþ hacmi ölçütleri altýnda kalan birimlerin kapatýlarak bu yerlerin iþlerinin en yakýn birimce yapýlmasýnýn, b- Lisanslý Harita Kadastro Mühendislik Bürolarýnýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanun Tasarýsý ile ilgili yasal düzenlemelerin bir an önce tamamlanarak Kadastro hizmetlerinin yürütülmesine iliþkin hizmetlerin özel sektör eliyle yapýlmasýnýn saðlanarak, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünün genel düzenleyici, denetleyici ve arþiv aðýrlýklý hizmet veren bir kurum olmasýnýn, c- Ýlçe düzeyinde örgüt yapýsýnýn deðiþtirilerek Tapu ve Kadastro Müdürlüklerinin birleþtirilerek büyük il ve ilçe merkezlerinde hizmet veren güçlü birimlerin oluþturulmasýnýn, d- Bürokrasinin azaltýlýp, kurumlar arasý görev örtüþmeleri giderilerek kamu kaynaklarýnýn etkin ve verimli kullanýmýnýn saðlanabilmesi için, Türkiye genelinde tapu - kadastro, emlak, harita iþleri ile ilgili kurumlarýn tek çatý altýnda toplanmasýnýn, e- Teþkilatýn yeni yapýlanmasýna göre oluþacak birimlerin personel sýkýntýsý giderilerek, yer deðiþtirme sisteminin saðlýklý bir þekilde uygulanmasýnýn,

87

f- Tapu sicil müdürlüklerindeki personelin yaptýðý iþlemlerden doðan Hazine zararlarýndaki mali sorumluluklarýna iliþkin sigorta sisteminin kurulmasýnýn, g- e-Devlet projesinin temeli ve vazgeçilmez parçasý olan TAKBÝS Projesi için kaynak temin edilerek, projenin yaygýnlaþtýrýlmasýnýn, h- Harita Bilgi Bankasýnýn bir an önce kurularak harita üretimindeki mükerrerliklerin giderilmesinin, ý- Emlak müþavirliði, gayrimenkul deðerlemesi, ipotek bankacýlýðý konularýndaki yasal düzenlemelerin tamamlanmasýnýn, i- Ülkemizdeki mer’a, orman ve tesis kadastrosu çalýþmalarýna iliþkin görevlerin tek bir kurum tarafýndan yapýlmasýnýn saðlanmasýnýn, j- Gayrimenkullerle ilgili diðer kamu kurum ve kuruluþlarý tarafýndan tüm hazýrlýklarý yapýlan ve nihai olarak tescil için tapu sicil müdürlüklerine gelen iþlemlerde diðer kurumlarýn yaptýðý yanlýþ-eksik iþlemlerden dolayý personele sorumluluk getiren düzenlemelerin kaldýrýlmasýnýn, uygun olacaðý düþünülmektedir."

88

B- Genel Müdür Yardýmcýsý Celal KAÞAK; "….Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü'nce yürütülen ana hizmetlerin ayrý ayrý deðerlendirilmesi gerekir. Kadastro Hizmetleri Kurumun temel faaliyet alanlarýndan birisi ülke kadastrosunun yapýmýdýr. Tesis kadastrosunun bitirilememesinin nedenleri; 1- Ekonomik sebeplerle bütçe imkanlarý dahilinde ayrýlan ödeneklerin yetersizliði, 2- Buna baðlý olarak hizmetle ilgili özel sektör imkan ve kaynaklarýndan istenilen düzeyde faydalanýlamamasý, 3- Kadastro personeline ödenen maaþ, harcýrah ve yevmiye gibi ödemelerin yetersizliði, 4- Kurumun asli görevleri arasýnda yer almayan hizmetlere önemli ölçüde personel, donaným ve diðer imkanlarýnýn ayrýlmasý nedeniyle kaynaklarýn etkin bir þekilde kullanýlamamasý, 5- Deðiþiklik, güncelleme ve bilirkiþilik iþlemleri ile Devlet tarafýndan yapýmý zorunlu olmayan hizmetlerin tescile tabi olmayan bölümlerinin kurallarý belirlenmek ve denetlenmek þartýyla özel kiþi ve kuruluþlara devredilememiþ olmasý, 89

6- Bu sebebe baðlý olarak, kadastro personelinin çalýþma alanlarý ve þartlarý zor olan tesis kadastrosunda görev almak yerine, kadastrosu tamamlanmýþ þehirlerde görev yapmak istemesi, 7- Kadastrosu yapýlamayan köylerin büyük bir bölümünün ormanla iliþkili olmasý, 8- Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnca yapýlan doðrudan gelir desteði ödemelerinde beyanýn geçerli olmasý nedeniyle vatandaþlarýn kadastroyu istememesi, þeklinde ifade edilebilir. Ayrýca, kadastrosu tamamlanmýþ ancak, teknik nedenlerle yetersiz kalan, uygulama niteliðini kaybeden, zemindeki sýnýrlarý gerçeðe uygun þekilde göstermediði tespit edilen pafta ve zemin uyuþmazlýklarý ortaya çýkmýþ bulunan alanlarda kadastronun yenilenmesi (mülkiyet dýþýnda) zorunluluðu doðmuþtur. Öte yandan, ülke ihtiyaçlarýna göre amaç ve öncelikleri titiz ve rasyonel bir þekilde belirlenmek suretiyle çok amaçlý kadastro yapýmýna(tesis kadastrosunun bitirilmesinden sonra) ihtiyaç bulunmaktadýr. Yine ülkemizde gelecekte kurulmasý zorunlu bulunan Devlet Bilgi Sisteminin altlýðýný oluþturacak Coðrafi Bilgi Sisteminin kurulmasýnda zorunluluk bulunmaktadýr.

90

Tapu Hizmetleri Tapu sicil müdürlükleri taþýnmaz mallara ait satýþ, baðýþ, haciz, ipotek , irtifak hakký gibi iþlemlerle kamulaþtýrma, toplulaþtýrma ve imar gibi kalkýnma ve þehirleþmeye yönelik tescil iþlemlerini ve mülkiyetin korunmasýný Devletin sorumluluðu altýnda yerine getirir. Tapu hizmetleri, taþýnmaz mallara yönelik olarak Türk Medeni Kanunu, Borçlar Kanunu, Ýmar Kanunu, Kamulaþtýrma Kanunu, Tapu Kanunu , Kadastro Kanunu, Ýcra Ýflas Kanunu, Harçlar Kanunu, Eþya Hukuku, Miras Hukuku, Aile Hukuku vb. birçok hukuk dalýný ilgilendiren, birçok kamu kurum ve kuruluþu ile ilgili olan ve Devletin temel görevleri arasýnda yer alan taþýnmaz mallara iliþkin ayni ve þahsi haklarýn yürütülmesi ve düzenlenmesi iþidir. Avrupa ülkeleri ile Dünyanýn diðer birçok ülkesinde tapu hizmetlerinin akit bölümü noterler veya avukatlýk bürolarý tarafýndan yürütülmektedir. Bugün itibariyle tapu hizmetleri, 1003 tapu sicil müdürlüðünde 5200 personel tarafýndan yürütülmektedir. Ülkemizin idari yapýlanmasý içerisinde nüfusu az olan ilçelerin daðýnýk, yaygýn ve çok sayýda olmasý dikkate alýndýðýnda; personel, ödenek, donaným ve hizmet binasý konularýnda büyük sýkýntýlar bulunmakta, bu da hizmetlerin etkin ve saðlýklý bir þekilde yürütülmesine engel oluþturmaktadýr. Ayrýca, bu sýkýntýlara çözüm saðlanamamasý halinde yaygýnlaþtýrýlmasý düþünülen Tapu Kadastro Bilgi Sisteminin oluþturulmasý güçleþecektir.

91

Ayrýca, nüfusu çok az olan ilçeler, ulaþým, coðrafi ve sosyal þartlarý dikkate alýnarak en yakýn il veya ilçelerle birleþtirilmeli ve birleþtirilerek güçlendirilmiþ müdürlükler oluþturulmalý, böylece, hizmette kalite ve verimin artýrýlmasý saðlanmalýdýr. Hizmete konu olan gayrimenkulün toplum ve insan hayatýndaki yeri ve önemi, bu hizmetlerin mesleki eðitim almýþ, hukuki, teknik ve etik konularda yetiþmiþ elemanlar tarafýndan yürütülmesini zorunlu kýlmaktadýr. Öte yandan, tapu sicilinin tutulmasýnda personelin kastý olmaksýzýn meydana gelen hatalar nedeniyle ortaya çýkan olumsuzluklarda, personelin cezai ve maddi sorumluluðu doðmakta, maddi sorumluluk ölümü sonrasýnda da mirasçýlarýna intikal etmektedir. Maddi sorumluluðun sigorta sistemi geliþtirilerek karþýlanmasý bir zorunluluktur. Harita Hizmetleri Harita yeryüzünün ve onun yakýn çevresinin belirli özelliklerini modellendiren bir bilgi sistemidir. Haritalar, kapsamý ve kalitesi güvenilir coðrafi belgeler ile alt yapý, taþýnmaz mallar ve toprakla ilgili diðer ulusal ve yerel projelerin planlanmasýnda ve uygulanmasýnda çaðdaþ dünyanýn vazgeçilmez araçlarý durumundadýr. Harita faaliyetlerinde bugüne kadar önemli geliþmeler saðlanmýþ ise de genelde bu hizmetler, hukuki, kurumsal ve teknik anlamda bir daðýnýklýk içindedir. Çeþitli amaç ve ihtiyaçlar nedeniyle ve farklý standartlarda, ayrý ayrý kurumlar tarafýndan birbirinden baðýmsýz çalýþmalar yapýlmaktadýr.

92

Örneðin, Ýller Bankasý Genel Müdürlüðü Harita Dairesi Baþkanlýðý ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünce harita üretimi yapýlmakta olup, üretilen haritalar çok çeþitlilik arz etmekte, bu da ülke genelinde bir standardýn saðlanmasýna engel oluþturmaktadýr. 2003/48 Sayýlý Baþbakanlýk Genelgesi Eki e-Dönüþüm Türkiye Projesi Kýsa Dönem Eylem Planýnýn 47 nci sýrasýnda belirtilen "Türkiye Ulusal Coðrafi Bilgi Sistemi" nin oluþturulabilmesi için, hangi bilgilerin hangi Kurumlar tarafýndan tutulacaðý ve paylaþýlacaðý, bilgi ve bilgi deðiþim standartlarýnýn belirlenmesine iliþkin yapýlacak çalýþmada sorumlu kuruluþ olarak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü gösterilmiþtir. Belirlenen bu çerçevede amaçlarýn saðlanabilmesi açýsýndan Harita Bilgi Bankasýnýn oluþturulmasý ihtiyacý da göz önüne alýndýðýnda harita sektörünün tek bir çatý altýnda daha etkin ve yönetsel hale getirilmesine ihtiyaç vardýr. Mülkiyet, harita, emlak faaliyetlerini yürüten kurumlarýn yapýsý çok uzun zamandýr tartýþýlmakla birlikte bir dönüþüm saðlanamamýþ, temel bir deðiþiklik olmadan sadece teknolojik geliþmelere adapte olunarak mevcut yapýsý ile süregelmiþtir. Kamu Yönetiminin Temel Ýlkeleri ve Yeniden Yapýlandýrýlmasý Hakkýnda Kanun Tasarýsý ile görev ve fonksiyonlarda mevcut olan yetki karmaþasýna son verilmesi, benzer hizmetleri yürüten kurumlarýn tek çatý altýnda yeniden yapýlanmasý amaçlanmaktadýr. Bu amaç doðrultusunda, mülkiyet, harita, emlak hizmetlerini yürüten kurumlar tek çatý altýnda toplanmalýdýr.

93

Emlak Hazinenin mülkiyetinde bulunan tapulu taþýnmaz mallar ile sahipsiz yerlerin nerede, ne kadar olduðu, iþgal edilip edilmediði, tahsisli olup olmadýðý ve ekonomik deðeri olan taþýnmazýn ekonomiye kazandýrýlmasý için gerekli hususlar tam olarak tespit edilememektedir. Ayrýca, mahalli idarelerce yapýlan planlamalarda bu araziler kamuya ait sahalarda býrakýlmakta, bu da hazine arazilerinin aktif olarak deðerlendirilememesine ve ekonomik kayba neden olmaktadýr. Sayýlan bu hizmetlerin tek bir bünyede toplanmasý, özel ve kamu mülkiyeti açýsýndan Medeni Kanun'un öngördüðü Devletin sorumluluðu altýnda tutulan tapu sicilinin, teknik çalýþmalarla uyumlu, tam, düzenli ve güncel tutulmasýný saðlayacaktýr. Mülkiyet Ülkemizde Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnca yapýlan mer’a tespiti, Orman Genel Müdürlüðünce yapýlan orman kadastrosu, Tarým Reformu Genel Müdürlüðünce toplulaþtýrma çalýþmalarý ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünce kadastro çalýþmalarý yapýlmakta olup bunlarýn harita ve kadastro tekniði, kullanýlan teknolojileri ve harita standardý birbirinden farklý olduðundan iþlem birliði saðlanamamaktadýr. Deðiþik kurumlarca ve deðiþik amaçlarla yapýlan bu kadastro çalýþmalarýnýn tek elde toplanmasý halinde mükerrer çalýþmalarýn önüne geçileceði gibi kaynak tasarrufu da saðlanacaktýr. (…)

94

Mer’a Hukukumuzda Mer’a; Devletin hüküm ve tasarrufu altýnda bulunan bir veya birkaç köy ile beldeye münferiden veya müþtereken hayvanlarýný otlatmalarý ve otundan yararlanmalarý için tahsis edilen ya da kadimden beri bu amaçla kullanýlan arazi þeklinde tanýmlanmýþtýr. Mer’a konusu, birçok kanunda düzenlenmesine raðmen mer’alarýn tahdidi, tespiti, korunmasý ve bakýmý gerçekleþtirilememiþ, yasal düzenlemelere raðmen bu konularda etkili bir uygulama yapýlamamýþtýr. Orman kadastro komisyonlarýnca yapýlan kadastro iþlemlerinde ve mer’a komisyonlarýnca yapýlan mer’a tespit çalýþmalarýnda kurumlar birbirlerinden baðýmsýz olarak çalýþmalarýný yürüttüðünden mükerrerliklere neden olunmakta ya da kadastroya tabi tutulmayan sahalar ortaya çýkmakta olup, bu durum söz konusu çalýþmalarýn kesinleþtirilerek tescilinin yapýlmasýna engel oluþturmaktadýr. 3402 sayýlý Kadastro Kanunu hükümlerine göre yapýlan kadastro çalýþmalarý sýrasýnda sýnýrlarý haritaya baðlanmak suretiyle kesinleþtirilmemiþ mer’alara mücavir, gerçek ve tüzel kiþilere ait taþýnmaz mallarda kayýt ve belgelerinde yazýlý miktardan fazla gelen kýsýmlar ifraz edilmek suretiyle ya mer’a parseline katýlmakta ya da Hazine adýna tespitleri yapýlmaktadýr. Bu durum, Hazine ile meraya mücavir taþýnmaz mal malikleri arasýnda yýllar süren davalara neden olmaktadýr.

95

Mer’a nedeniyle, ortaya çýkan bu sorunlarýn giderilebilmesi ve bu nedenle açýlan davalarýn asgari düzeye indirilebilmesi için, ülke genelinde mer’a, yaylak, kýþlak ve otlak nitelikli taþýnmaz mallarýn mera komisyonlarýnca öncelikle sýnýrlandýrma ve tespit suretiyle sýnýrlarýnýn belirlenerek haritaya baðlanmasý ve ilan suretiyle sýnýrlandýrýlmalarýnýn kesinleþtirilerek özel sicillerine tescillerinin saðlanmasý gerekmektedir. Ýmar ve Toplulaþtýrma Gerek yerel yönetimlerce yapýlan imar uygulamasý gerekse Tarým Reformu Genel Müdürlüðünce yapýlan toplulaþtýrma çalýþmalarý sýrasýnda, pafta-zemin uyumsuzluðu ve yüzölçümü farklýlýðý bulunan taþýnmaz mallarda karþýlaþýlan sorun ilgili birimlerilere zamanýnda iletilmeksizin uygulama yapýldýðýndan, üretilen haritalarýn kadastro müdürlüklerince yapýlan teknik kontrolleri sýrasýnda fark edilen bu duruma çözüm bulunana kadar çalýþma sonuçlarý tescil edilememektedir. Mülkiyet yönüyle davalý olmasýna raðmen, yapýlan kontrollerde yüzölçümü farklýlýðý tespit edilen taþýnmaz mallar yönüyle de yukarýda belirtilen durumlarla karþý karþýya kalýnmaktadýr. Ayrýca, 3194 sayýlý Ýmar ve 2981/3290 sayýlý Ýmar Affý Kanunu uygulamalarýnda ilçe ve büyükþehir belediyeleri arasýnda görev yetki ve sorumluluk açýsýndan doðan ihtilaflar nedeniyle; 3194 sayýlý Kanun'un 18 inci maddesi uyarýnca yapýlan imar uygulamalarýnda, belediyelerin taksim yetkisi bulunmamasýna raðmen taksim yapmalarý; düzenleme ortaklýk paylarýnýn ve bedelsiz terk edilen yerlerin özel mülkiyete konu edilmesi; organize sanayi

96

bölgeleri, 775 sayýlý yasa kapsamýndaki alanlar, serbest bölgeler gibi özellikli alanlarda yapýlan uygulamalarda idarelerce ilgili mevzuata uyulmamasý nedenleriyle uygulamalarýn tescili aþamasýnda idare ile yerel yönetimler arasýnda sorunlar çýkmaktadýr. (…) Sit Alanlarý 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'na göre yapýlan çalýþmalarda, kadastrosuna baþlanacak yerlerde 2863 sayýlý Kültür ve Tabiat Varlýklarýný Koruma Kanunu kapsamýnda yerlerin bulunmasý halinde, ilgili kuruluþa pafta ozalitlerinin gönderilerek, bunlarýn ve koruma alaný sýnýrlarýnýn pafta ozalitleri üzerine iþaretlenerek gönderilmesi veya zeminde sýnýrlarýnýn gösterilmesi istenilmektedir.Ýlgili kuruluþça bu isteðin yerine getirilmesi halinde dahi doðru iþlenmemesinden veya gösterilememesinden kaynaklý sorunlar yaþanmaktadýr. Ayrýca, ilgili kuruluþça belirlenen bu sahalara yönelik olarak vatandaþlarca açýlan davalar nedeniyle de çalýþmalarýn kesinleþtirilerek tescili gecikmekte, bu da vatandaþ sýzlanmalarýna neden olmaktadýr. Organize Sanayi Bölgeleri Kesinleþmiþ OSB sýnýrlarýna göre oluþan alanlarda, kadastral parseller üzerinde kamulaþtýrma iþlemleri devam ederken imar uygulama iþlemlerinin (parselasyon planý) yapýlmasýnda bir sakýnca olup olmadýðý,

97

OSB ilan edildiði tarihte, OSB alaný üzerinde mevcut ve sanayici gerçek ve tüzel kiþiler adýna kayýtlý sanayi yapýlaþmasý bulunan, ancak kamulaþtýrma prosedürüne hiç girmemiþ bu gibi yerlere 3194 sayýlý Ýmar Kanununun 18 inci maddesinin uygulanýp uygulanamayacaðý veya ilgili belediyenin hazýrlayýp kesinleþmiþ planlarýnýn olmasý halinde Sanayi ve Ticaret Bakanlýðýnýn onayý ile bu yerlerin tescil edilip edilemeyeceði, hususlarýnda sorunlar yaþanmaktadýr. Kýyý, Çevre ve Turizm Koruma Alanlarý Kýyý Kenar Çizgisi tespitinde Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðý yetkilileri, Çevre Koruma alanlarý, Çevre ve Orman Bakanlýðý yetkilileri, Turizm koruma alanlarý, Kültür ve Turizm Bakanlýðý yetkililerince yapýlan çalýþmalar sonucu üretilen haritalarýn, harita ve kadastro tekniði, kullanýlan teknoloji ve harita standardý birbirinden farklý olduðundan, iþlem birliði saðlanamamakta, çalýþmalarýn kontrolleri ve tapu kütüklerine tescillerinde sorunlar ortaya çýkmaktadýr. Kamulaþtýrma Kamulaþtýrma yetkisine sahip idarelerce yapýlan kamulaþtýrma haritalarýnýn gerekli teknik þartlarý taþýmamasý nedeniyle, teknik yönden kontrolü ve tescili aþamasýnda kurum ile harita üreten idareler arasýnda, Ayrýca, kadastro çalýþmalarýna baþlanýlmadan kadastro müdürlüðünce bütün resmi daireler, belediyeler, özel idareler ve müesseseler tarafýndan yapýlmýþ harita ve planlar ile bunlara ait belgelerden çalýþma yapýlacak yere

98

ait olanlarýn bir örneðinin gönderilmesi istenilmesine raðmen, kamulaþtýrma yapan idarelerce istenilen belge ve bilgilerin gönderilmemesi nedeniyle tüm iþlemleri yapýlmýþ, ancak tescilli olmayan haritalar uygulanmadan kadastro çalýþmalarý yapýldýðýndan, kadastro çalýþmalarýnýn kesinleþmesi ve tescili sonrasýnda kamulaþtýrma haritalarýnýn uygulanmasýnda, sorunlar yaþanmaktadýr. Cins Deðiþikliði Ülkemizde þehirleþme hareketleri hýzlý bir þekilde ilerlemekte, buna baðlý olarak özellikle büyük þehir merkezlerinde konut üretecek yer sýkýntýsý çekilmekte iken, üretilen konutlarýn tapu kayýtlarýna ve paftalara yansýtýlmamasýndan kaynaklý pafta, kayýt- zemin uyumsuzluðu ile karþýlaþýlmaktadýr. Halen yürürlükte bulunan mevzuata göre, tapu kütüðünde yapýsýz olarak kayýtlý taþýnmaz mallarýn yapýlý hale getirilebilme iþlemi, imar mevzuatý uyarýnca gerekli þartlar yerine getirildikten sonra, taþýnmaz mal maliklerinin talebine istinaden yapýlmakta olup, bu iþlemin idarece re’sen yapýlmasýna yasal olanak bulunmamaktadýr. Kaldý ki, cins deðiþikliði iþlemlerinden, Harçlar Kanunu gereði harç alýndýðýndan ve bunlar için deprem sigortasý zorunluluðu bulunduðundan, ayrýca iþlenecek binalarýn yasal olarak yapýlýp yapýlmadýðý belirlenemediðinden, bu durumda olan arsalar üzerindeki binalarýn resen pafta ve kayýtlara aktarýlmasý Devletin gelir kaybýna yol açacaðý gibi, kaçak yapýlarýn pafta ve kayýtlarýnda gösterilmesi gibi bir duruma da neden olunacaktýr.

99

Sonuç olarak; Ülkemizde, taþýnmazlara ve araziye iliþkin hukuki, teknik ve harita hizmetleri Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü ekseninde tek kurumda toplanmalýdýr. Öncelik ve ihtiyaçlar titiz bir þekilde belirlenerek ülkemizin çok amaçlý kadastrosu yapýlmalýdýr. Hangi amaçla olursa olsun. ülkemizdeki kadastro faaliyetlerinin tamamý tek bir kurum ve bu konuda eleman, donaným, tecrübe bakýmlarýndan en yetkin kurum olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan yürütülmelidir. Bu yolla büyük kaynak israfý önlenecek, zaman tasarrufu ve koordinasyon saðlanacak, etkin hizmet sunulmasý mümkün olacaktýr. Kurumun hizmet alaný ile ilgili, özel sektör tarafýndan yapýmý mümkün olan gerek altyapý niteliðindeki hizmetler, gerekse kadastronun yaþatýlmasý ve güncellenmesine yönelik hizmetlerin özel kiþi ve kuruluþlarca yapýmý saðlanmalýdýr. Bu baðlamda Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü, tapu hizmetleri ile birlikte Devlet tarafýndan yapýmý zorunlu olan altyapý nitelikli kadastro ve harita hizmetlerini üstlenmeli, özel kiþi ve kuruluþlara devredilen hizmetler için kural koyan, düzenleyen ve denetleyen bir kurum olmalýdýr. Devlet bilgi sisteminin altlýðýný oluþturacak ve gelecekte kurulmasý zorunlu bulunan taþýnmaz ve araziye iliþkin çok yönlü bilgileri içermesi nedeniyle üretim, kullaným ve planlamada verimlilik ve etkinlik saðlayacak Coðrafi Bilgi Sistemi kurulmalýdýr. Taþýnmaz mallara yönelik bilgi ve belgeler Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü bünyesinde tek arþivde derlenmeli ve muhafaza edilmelidir. 100

Genel Müdürlüðün teþkilatlanmasýyla ilgili olarak; Tapu, harita ve emlak sektörünün, Orman Genel Müdürlüðünce yürütülen orman kadastrosunun, Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnca yürütülen mer’a tespitinin ve bu Bakanlýða baðlý Tarým Reformu Genel Müdürlüðünce yürütülen, toplulaþtýrma çalýþmalarýnýn, Ýller Bankasý Harita Daire Baþkanlýðýnca yürütülen harita üretimi iþlerinin, Tek bir bünyede yürütülmesi gerektiðinden, anýlan Kurumlardan bu iþleri yürüten alt birimlerinin, Milli Emlak Genel Müdürlüðünün ise tüm birimleri ile birlikte devralýnarak, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünün "MÜLKÝYET, HARÝTA ve EMLAK MÜSTEÞARLIÐI" adýyla tek bir bünyede yeniden yapýlanmasýnýn sorunlarý büyük bir oranda ortadan kaldýracaðý düþünülmektedir."

101

C- Genel Müdür Yardýmcýsý Nihat ÞAHÝN; "Bugünkü yapýsý ile TKGM teþkilatý kendisinden beklenen görevleri yerine getirmekte güçlük çeker bir duruma gelmiþtir. Þöyle ki; ilk kurulduðu yýllarda ülkenin taþýnmazlarýnýn kadastrosunu yaparak haritaya baðlamak ve düzenli tapu sicil sistemini oluþturmakla görevlendirilmiþ olan teþkilat, bu zamana kadar kendisine verilen görevleri yerine getirmiþ olup, kendisinden bekleneni vermiþtir. Ancak günümüzde harita, tapu ve kadastro sektörleriden beklentiler artarak geliþmiþ ve deðiþmiþtir. Artýk kent bilgi sistemleri, Coðrafi Bilgi sistemleri gibi kavramlar tartýþýlmaktadýr. Tükenir kaynaklarýmýzýn baþýnda gelen toprak varlýðýmýz, artan nüfusa ve göçlere baðlý olarak, giderek azalmakta olduðundan, gelecek nesillerin haklarýný ve rezervlerini kullanmaya baþlamýþ bulunmaktayýz. Toprak artýk bir yatýrým aracý olarak da çok önem kazanmýþ durumdadýr. Topraktan elde edilen rantýn kamuya döndürülmesi, çarpýk yapýlaþmanýn önlenmesi, çevrenin korunmasý, tarýmsal faaliyetlerin planlanmasý, çiftçi kayýt sistemi oluþturulmasý, doðrudan gelir desteði ve benzeri konular AB ülkelerinin olduðu kadar tüm Dünyanýn da en önemli gündem maddelerini oluþturmaktadýr. AB sürecinde olan ülkemizde kýsa ve orta vadede teknik, idari ve hukuki birçok düzenleme yapýlmasýna ihtiyaç vardýr. Burada bir baþka önemli husus da taþýnmazlarýn deðerlerinin belirlenmesinde yetkili ve sorumlu bir kurumun bulunmamasýdýr. Tamamen sübjektif kri103

terlere göre deðerler belirlenmektedir. Vergilendirmede, alým-satýmlarda, kamulaþtýrmalarda, kredilendirmelerde ve benzeri taþýnmazlarýn deðerinin belirlenmesine ihtiyaç duyulan her durumda farklý bir deðer esas alýnmaktadýr. Halbuki taþýnmazýn parsel numarasý, yüzölçümü, mal sahibi gibi, taþýnmazýn deðerinin de objektif kriterlere göre ve güncel olarak TKGM tarafýndan belirlenmesi çok önemli ve gereklidir. Tapu ve kadastro bilgileri güncelliðini büyük oranda yitirmiþtir. Tapu sicilinde intikaller yapýlmadýðý için, mülkiyetler elli veya yüz sene önceki bilgileri yansýtmaktadýr. Buna paralel olarak kadastroda cins deðiþikliði iþlemleri talebe baðlý bir hizmet olarak yerine getirildiði için, þehirler kurulmakta, ama kadastro haritalarýnda bu bölgeler hala tarla olarak görünmektedir. (…) Tapu ve kadastro faaliyetlerinin bütün bu isteklere cevap verebilecek bir yapýya kavuþturulmasý, ürettiði, arþivlediði, kullanýma sunduðu bilgi ve hizmetlerin çeþitlendirilmesi, nitelik ve niceliklerinin kullanýcýlarýn taleplerine ve dünya standartlarýna göre artýrýlmasý, üretim maliyetlerinin düþürülmesi gibi ihtiyaçlar ortaya çýkmaktadýr. Bütün bunlarý yapabilmesi için "idari ve mali özerkliðe sahip, Devletin küçültülmesi ilkesine uygun, yapan deðil yaptýran, kural koyan, yönlendiren, denetleyen bir yapýda, sektörün lokomotifi olabilecek HARÝTA-TAPU-KADASTRO ÝDARESÝ BAÞKANLIÐI kurulmasý gerekmektedir." (…) Bu yapýya paralel olarak "Emlak Müþavirliði ve Emlak Komisyonculuðu Yasasý" ile sorumluluk taþýyan bir özel sektör oluþturulmasý gerekmektedir. Bugün hemen hemen hiçbir denetime tabi olmayan ve yasal sorumluluk taþýmayan emlakçýlýk sektörünün yasal bir statüye kavuþturulmasý ve so104

rumluluk anlayýþý ile hizmet vermesi saðlanmalýdýr. Yeni oluþum, mevcut yapýyý yasallaþtýrmaktan ziyade, reform niteliðinde ve dünya standartlarýna uygun nitelikte olmalýdýr. Ayrýca, kadastronun yapýmýnda, yaþatýlmasýnda bir hazýr kýta anlayýþý ile görev yapacak olan "Kamu sorumluluðu taþýyan lisanslý harita-kadastro mühendislik bürolarý" oluþturulmalýdýr. Bu üç aþamalý yeniden yapýlanma çalýþmasý gerçekleþtirilirken, Dünyadaki durum göz önüne alýnmalý, fakat kendi bünyemize en uygun yapý çok geniþ bir katýlýmla, meslek çevresinin katkýlarý alýnarak bir an önce gerçekleþtirilmelidir. (…) "Devletin küçülmesi" ilkesinden hareketle kamuda ve özel sektörde yeni bir yapýlanmaya gidilebileceði, hizmetlerin daha nitelikli olarak ortaya konulabileceði, daha az kaynak ve personelle, daha çok ve daha nitelikli hizmetlerin ortaya konulabileceði, daha az sayýda ve daha etkin birimler oluþturulmalýdýr. (…) Kýsa vadede, iþ hacimlerine göre iþlem sayýlarý yýlda 300'ün altýnda olan 279 tapu sicil müdürlüðü ile yaþatma ve kadastro üretim kapasitesi dikkate alýnarak 100 kadastro müdürlüðünün kapatýlarak, buralardaki araç, gereç, ve elemanlarýn ihtiyaç duyulan diðer birimlere kaydýrýlmasý çok önemli bir kaynak tasarrufu saðlayarak verimi artýracaktýr. Tapu sicil müdür yardýmcýlarýna 2. müdür gibi imza yetkisi verilmesi (bankalardaki örneklerinde olduðu gibi) müdürlerin yönetime daha fazla eðilebil-

105

melerine fýrsat verecek, yardýmcý olacaktýr. Halen iþlem, havale, akit alma, tescil görevi müdür tarafýndan yerine getirilmektedir. Ayrýca temsil görevi de müdürlerin yapmasý gerekli iþlerdendir. Halen her türlü baþvuru müdürlere yapýlmaktadýr. Ýlk baþvurularýn bankoda bulunacak bir müdür yardýmcýsý veya bir baþka görevliye yapýlmasý müracaatlarý azaltacaktýr. Bu kiþi ilk baþvurularý alabileceði gibi ilgili memura yönlendirebilir veya eksikleri çok kýsa ve basit bir yazý ile reddedebilir. Böylece yakýnmalar ve haksýz þikayetler asgariye iner. Vatandaþ baþvurularý muhatap bulmalýdýr. Sadece danýþma ihtiyacý ile müdürlüklerimize gelen vatandaþlarýmýzýn bu ihtiyacý karþýlanamamaktadýr. Vatandaþ iþlem niteliði ve süresi hakkýnda bilgilendirildiðinde memnuniyet artacaktýr. Baþka kurumlarca düzenlenen evraklardan, düzenleyenler sorumlu olmalýdýr. Özellikle vekaletnamelerdeki fotoðraf, imza vb. karþýlaþtýrmalar çok subjektif konulardýr. Bazen kriminolojik karþýlaþtýrma dýþýnda anlaþýlmasý güç ve imkansýz olabilmektedir. Memurlar yasal olarak bu konulardan sorumlu tutulmamalýdýr. (…) Kamu sorumluluðu taþýyan "Lisanslý Harita Kadastro Mühendislik Bürolarýnýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanun Tasarýsý Taslaðý" hazýrlanmýþ ve Baþbakanlýða sunulmuþtur. Bu tasarý ile özel sektörde çalýþan meslek mensuplarýna kamu sorumluluðu verilmesi ve böylece kamu yerine, özel sektörde istihdamýn artýrýlmasý, hizmetin niteliðinin yükseltilmesi, kamu harcamalarýnda verim ve tasarruf hedeflenmektedir.

106

Devletin küçültülmesi ilkesine de uygun bir öneri olan bu bürolar TKGM' de ve birçok kurumda yeni personel istihdam edilmesi gereðini de ortadan kaldýracaktýr. Bürolarýn kamu korumluluðu taþýmalarý, noterlerde olduðu gibi güven tesisini de saðlayacaktýr. Bu bürolar, devlet tarafýndan yapýmý zorunlu olmayan kadastro sonrasý hizmetler ile aplikasyon, yer gösterme, yaþatma hizmetleri yanýnda yargýya yönelik bilirkiþilik hizmetleri ile tarýmsal amaçlý her türlü anket, bilgi toplama gibi hizmetleri doðru, güncel ve bütün ülke boyutunda ayný standartta, sorumluluk taþýyacak þekilde yapabilecektir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan lisans verilecek bu bürolar; kamu sorumluluðu taþýyan, özel sektör statüsünde, Avrupa Birliði ülkelerindeki örneklerine uygun olacak, bu bürolarda aranacak nitelikler, yetki ve sorumluluklar ve benzeri hususlar ayrýca yönetmelikle düzenlenecektir. (…) Bu bürolarýn kurulmasý ve bu iþlemlerin devri ile özel sektörde yaklaþýk beþ bin nitelikli personel istihdamý saðlanacaktýr. Kadastro sonrasý talebe baðlý hizmetlerin devri ile %25-30 kapasite artýþý ortaya çýkacak, bu kapasite kadastro yapýmýna ve tapu sicil hizmetlerine yönlendirilecektir. Bir an önce yasalaþmasý saðlanmalýdýr."

107

D- Genel Müdür Yardýmcýsý Þinasi BAYRAKTAR; "(…) Ülkemizde, "mera" "orman" "mülkiyet" gibi adlarla deðiþik kurumlarca kadastro yapýlmaktadýr. Bu durum, çalýþma anlayýþý ve yöntemlerinin parçalanmasýna, üretimin kadastro tekniðinden uzaklaþmasýna neden olmaktadýr. Ayrýca Ülkemiz tesis kadastrosunun bir an önce bitirilmesi için yeni 3402 sayýlý Kadastro Kanununda deðiþiklik yapýlarak mülkiyet tespit iþlemine baþlanmadan önce harita ve planlar dahil tüm teknik altyapýnýn bitirilmesi ve hak sahibinin talebine binaen,isteðe baðlý olarak tespit iþlemlerinin sonuçlandýrýlmasý daha yararlý olacaktýr. Harita ve tapu kadastro sektörü, öncelikle yüzyýlýn geliþmelerine ve beklentilerine uygun, çaðdaþ, çok amaçlý kadastroyu gerçekleþtirebilecek mevzuat ve örgüt yapýsýna kavuþturulmasýnýn yaný sýra bilgi sistemlerine dayalý güncel ve yaþatýlýp hizmete sunmada belirleyici konumda olacak bir örgüt yapýsý þeklinde kurgulanmalýdýr. (…) Yeni kurumsal yapýlanmanýn ilk tesis kadastrosu ve sonrasý hizmetlerinin farklý özelliklerini gözeten, özel sektörden daha geniþ boyutlarda yararlanýlmasýný hedefleyen yasal ve idari bir altyapý oluþturmasý gereði vardýr. Yapan olmak yerine, hizmetin doðrudan kurum tarafýndan üretilmediði hizmet alýmý yöntemini gözeten, kural koyan ve denetleyen anlayýþýn egemen kýlýndýðý bir organizasyon düþünülmelidir.

109

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Anayasanýn teminatý altýndaki mülkiyet hakkýnýn tespiti ve kullanýlmasýna iliþkin iþlemleri devletin sorumluluðunda yapmakla görevlidir. (MK:1007) Yaptýðý görev bakýmýndan tarafsýz kalmasý ve Medeni Kanun'un öngördüðü biçimi ile (MK:1006) yargýya benzer bir yapýda iþlevlerinde baðýmsýzlýðýn, atamalarda liyakat ve tarafsýzlýðýn ön planda olmasý gereklidir. Yukarýda arz edilen hususlarýn tümü birlikte ele alýnýp deðerlendirildiðinde; mer’a ve orman kadastrosu, emlak ve deðerlendirme hizmetleri, lisanslý ölçme bürolarý, coðrafi bilgi sistemleri gibi, sistemin tüm fonksiyonlarýnýn yer verildiði birim ve personel sayýsýnda artýþa gidilmeden (taþra birimlerimizde birçok müdürlük kapatýlacaktýr) etkin, fonksiyonel ve þimdiki daðýnýk ve hantal yapýsýndan farklý bir biçimde örgütlenerek, bilgi sistemlerine dayalý ve e-devlet modelinin en önemli ayaklarýndan biri olarak müsteþarlýk þeklinde örgütlenmeye gidilmesi son derece yararlý olacaktýr. Diðer taraftan yapýlan iþin önemi, sorumluluðu ve aðýr çalýþma koþullarý dikkate alýndýðýnda, tüm geliþmiþ ülkelerde olduðu gibi gerek çalýþanlarý, gerekse taþýnmazlarý kapsayan sigorta sistemine ihtiyaç duyulmaktadýr. Bu baðlamda oluþturulacak taþýnmaz deðerlendirme hizmetleri, bir taraftan taþýnmazlarý ekonomik hayata sokarken, diðer taraftan sisteme yönelik güven ortamý oluþturacak ve özel sektöre yeni iþ imkânlarý saðlamýþ olacaktýr. "

110

E- Tasarruf Ýþlemleri Dairesi Baþkaný Abdülbaki SAÐLAM; " (…) Tapu ve kadastro hizmetlerinin etkin ve verimli olmasý, bürokrasinin azaltýlmasý hususlarýnýn dört ana baþlýkta deðerlendirilmesi uygun olacaktýr. a) Personel Tapu-kadastro mevzuatý çok geniþ bir alana sahip olduðundan çeþitli mevkilere personel atamalarýnda aranýlacak kriterlerde mesleki bilgi ve deneyime öncelik verilmesi gerekmektedir. Sorunlarýn yerinde çözümlenmesi amacýyla, 22 adet bölge müdürlüðü oluþturulmuþ, ancak bölgelerde mevzuat konularýnda yeterli bilgi ve deneyime sahip personelin istihdam edilmemesi nedeniyle, bu birimler bir nev’i bürokrasi yumaðýnýn ana unsurlarýndan biri haline gelmiþtir. (…) b) Yasal Düzenlemeler 1- 2644 sayýlý Tapu Kanunu'nda deðiþiklik yapýlmasý ya da bu Kanunun yeniden düzenlenmesi, 2- Yasalarla, diðer kurum ve kuruþlara verilmiþ yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediðinin kontrolünden tapu sicil ve kadastro müdürlükleri sorumlu tutulmaktadýr (Örnek: 3194 Sayýlý Ýmar Kanunu'na göre alýnan DOP un % 40'ý geçemez yükümlüðünün kontrolü, tapu sicil ve kadastro

111

müdürlüklerince yapýlmaktadýr. Yapýlmamasý durumunda ise bu birimlerimiz görevlileri hakkýnda iþlem yapýlmaktadýr). Yapýlacak yasal düzenlemeyle, kamu kurumlarýnýn yaptýklarý iþlemlerden dolayý kendilerinin sorumlu tutulmasý halinde, tapu sicil ve kadastro müdürlükleri bu sorumluluktan kurtulacak, böylece hizmetin verimliliði ve hýzý artacaktýr. 3- Asli görevi tapu ve kadastro iþlemlerini yapmak olan birimlerimize, 1 Ocak 1986 tarihinden itibaren tapu harçlarýnýn tahakkuk ve tahsil yetkisi verilmiþ bulunmaktadýr. Tapu kadastro harçlarýnýn tahakkuk ve tahsili çok geniþ bir mevzuata tabi olduðundan, herhangi bir hak kaybýna ve Hazine zararlarýna sebebiyet verilmemesi, iþlem tarafý gerçek ve tüzel kiþilerin maðdur edilmemeleri için, 1 Ocak 1986 tarihinden önce olduðu gibi bu harçlarýn uzman kuruluþ olan ilgili vergi daireleri veya vergi dairelerince tapu ve kadastro birimlerinde açýlacak vezneler aracýlýðýyla tahakkuk ve tahsili saðlanmalýdýr. c) Eðitim Mevzuatla ilgili uygulama birliðinin saðlanmasý, personelin daha verimli ve etkin çalýþmasýnýn temini amacýyla; bölge müdürlükleri bazýnda düzenlenen hizmet içi eðitim seminerlerinin daha etkin ve uzun süreli yapýlmasý yararlý olacaktýr.

112

d) Mali Sorunlar 1- Yapýlacak yasal düzenleme ile tahakkuk ve tahsilatý yapýlan harçlardan, 4684 sayýlý Yasa kapsamýnda Maliye Bakanlýðý personeline yapýlan ödenti gibi, Genel Müdürlük merkez ve taþra birimlerinde görevli personele de ödeme yapýlmasý saðlanmalý, böylece personelin çalýþma azmi artýrýlmalýdýr. 2- Genel Müdürlük merkez ve taþra teþkilatýnýn ihtiyaçlarýnda kullanýlmak üzere, 492 sayýlý Harçlar Kanununa ekli 4 sayýlý tarife uyarýnca Hazine adýna tahsil edilen harçlardan yasal düzenleme yapýlmasý suretiyle belli bir oranda pay ayrýlmasý hizmet verimliliðinde artýþ saðlayacaktýr. 3- Medeni Kanunun 1007 nci maddesi uyarýnca, tapu sicilinin tutulmasýndan doðan Hazine sorumluluðu, iþlem yapan personele yüklendiðinden; bu sorumluluk personelin emekli olmasý sonrasýnda da devam etmekte, ölmeleri halinde ise bu sorumluluk mirasçýlarýna rücu etmektedir. Bu soruna çözüm olmak üzere; a- Öncelikle, sorumluluk açýsýndan bir zaman aþýmý süresi getirilmesi, b- Mali sorumluluk sigortasý veya benzeri bir sisteminin getirilmesi , uygun olacaktýr."

113

F- Kadastro Dairesi Baþkaný Davut GÜNEY; "Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde vatandaþlardan, hizmetin gereði için kesilen alým satým harcý ile döner sermaye ücretlerinin tahsilatýnýn özellikle büyük þehirlerde müdürlükler içinde kurulacak banka veznelerinde yapýlmasý veya müdürlükler tarafýndan kredi kartýndan tahsil edilmesi, Kuruma yeterli ödenek tahsis edilmemesi nedeniyle, "döner sermaye" adý altýnda vatandaþlarýmýzdan para talep edilmektedir. Yeterli ödenek tahsis edilmesi durumunda yasal harçlarýn dýþýnda ücret talebinin önlenmesi, Yetersiz hizmet binalarýnýn çalýþma ortamýna uygun hale getirilmesi, müdürlüklerde vatandaþ bekleme salonlarýnýn hazýrlanmasý, bilgisayar ve elektronik cihaz ihtiyacý olan müdürlüklerin ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý, Talebe baðlý hizmetlerin, lisanslý ölçme bürolarýna devredilebilmesi ve kadastro müdürlüklerinin iþ yükünün hafifletilerek kadastro çalýþmalarýna yoðunlaþmanýn saðlanabilmesi için bu konudaki yasal sürecin tamamlanmasý, Talebe baðlý hizmetlerde; vatandaþlarýn internet ortamýndan ilgilendikleri konu için gerekli evraklarý öðrenebilmeleri, on-line olarak müracaat edebilmeleri ve randevu alabilmeleri ve randevu saatinde gerekli evraklar ile ilgili birime gitmeleri, hususlarýnda, gerekli tedbirlerin alýnmasý gerekmektedir." Beyanýnda bulunmuþtur. 115

G- Personel Dairesi Baþkaný Fethi AKSU; " Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünün görevleri ve organizasyonda temel olarak Orta Avrupa Sistemi benimsenmiþ olup, bu yapý, bilgi sistemi oluþturma faaliyetlerine uygun bir organizasyonel yapýdýr. (…) Tapu Hizmetleri Türkiye'de modern tapu sicilinin yasal kaynaðý Medeni Kanun'dur. Tapu sicili, taþýnmaz mal ve üzerindeki haklarýn durumunu göstermek üzere devletin sorumluluðu altýnda tescil ve açýklýk ilkelerine göre tutulmaktadýr. Tapu sicilinde, taþýnmaz mallarýn yüzölçümü, cinsi, maliki gibi özellikleri ile beraber; irtifak, rehin, þerh, beyanlar hanelerinde taþýnmaz mala iliþkin hak ve mükellefiyetler gösterilmektedir. Ülke genelinde tüm il ve ilçelere yayýlmýþ 1003 adet tapu sicil müdürlüðü; taþýnmaz mallara iliþkin akit ve tescil iþlemlerini yapmak, tapu sicilinin düzenli ve saðlýklý bir þekilde tutulmasýný saðlamakla görevli olup, bu sicillerin tutulmasýndan doðabilecek bütün zararlardan Medeni Kanun'un 917. maddesi uyarýnca Devlet sorumludur. Tapu sicil müdürlüklerinde iþlem yaptýrmak isteyenler bizzat veya vekilleri (temsilcileri) varsa vasi, kayyum ve kanuni temsilcileri vasýtasý ile talepte bulunurlar.

117

Kadastro Hizmetleri 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'na göre kadastronun amacý, Türk Medeni Kanunu hükümlerine uygun olarak taþýnmaz mallarýn mülkiyet haklarýný tesis etmek ve kadastro haritalarýný yapmaktýr. Bu çalýþmalar sonucunda parsellerin geometrik konumlarý ve hukuksal durumlarý belirlenmekte ve Devletin sorumluluðu altýnda modern tapu sicili oluþturulmaktadýr. (…) Genel Müdürlük tarafýndan sunulan hizmetlerde uygulanan süreçlerde, hizmet kalitesinin ölçülmesi ve geliþtirilmesi, bürokrasiyi ve kýrtasiyeciliði artýran gereksiz süreç ve iþlemlerin ayýklanmasý, hizmetlerin etkili, verimli, süratli ve vatandaþlarýn ihtiyaç ve taleplerine uygun þekilde sunulmasýný saðlayacak tedbirlerin belirlenmesi çalýþmalarýnda dikkate alýnmak üzere görev yaptýðým baþkanlýk konularý ile ilgili önerilerim þu þekildedir. 1- Kurumun merkez teþkilatýnda, deðiþen zaman içerisinde geliþen teknoloji karþýsýnda bazý hizmetler bilgisayar ortamý ile yapýldýðýndan baþkanlýk birimlerinde deðiþik hizmet sektörlerine ihtiyaç duyulmaktadýr. Bu nedenle daha önce deðiþik unvan altýnda görülen hizmetlere ait kadrolarýn iptal edilerek, günün þartlarýna uygun kadrolarýn ihdas edilmesine ihtiyaç duyulmaktadýr. Örneðin (merkez kontrol memuru kadrolarýndan bir kýsmýnýn iptal edilerek, bilgisayar mühendisi, yazýlým mühendisi, kimyacý, istatistikçi, fizikçi kadrolarýnýn ihdasý gibi). 2- Genel Müdürlük merkez teþkilatýnda çalýþma þartlarýnýn iyileþtirilerek, hizmet kalitesinin artýrýlmasý için, özellikle, tapu sicil ve kadastro

118

müdürlüklerinde görev yapan müdürlerin merkeze atanma taleplerinin artmasý saðlanmalýdýr. Bunun için merkez þube müdürü kadrolarýnýn unvanlý kadrolara dönüþtürülmesi gerekmektedir. Bu baðlamda; yetiþmiþ insan gücünün baþka birimlere ücret nedeni ile geçiþlerinin önüne geçmek için bazý unvanlarda kadro karþýlýðý sözleþmeli personel çalýþtýrýlmasý uygulamasý yaygýnlaþtýrýlmalýdýr. (…) "

119

H- Fen Dairesi Baþkaný Mustafa AÇIKSÖZ; "Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma konusunun geçmiþ dönemlerde gündemde yer almýþ olmasýna raðmen yeterince sahiplenilemediði, geliþtirilemediði ve uygulanamadýðý bilinmektedir. Kamu Yönetimiin Temel Ýlkeleri ve Yeniden Yapýlandýrýlmasý Hakkýnda Kanun Tasarýsýnda ve gerekçelerinde ortaya konulan vizyon ve modelin ise kamuda deðiþim için ortak bir zemin oluþturduðu görülmektedir. Deðiþim sürecinin etkin bir þekilde koordine edilmesi ile bu yasa tasarýsýnda belirlenen modelin uygulamaya yansýtýlmasý saðlanabilecektir. Dünya baþ döndürücü bir teknolojik yenilenme ile karþý karþýyadýr. Teknolojinin hýzla deðiþtiði ve kendini yenilediði yeni ekonomik düzende, hantal yapýlar verimliðin önünde ciddi bir engel oluþturmaktadýr. Devlet vatandaþa bizzat hizmeti veren pozisyonundan, bu hizmeti tanýmlayan, geliþtiren, standartlarýný ortaya koyan ve kalitesini kontrol eden pozisyona yönelmiþtir. Dünyadaki küreselleþme ve bunun yarattýðý etkiler vatandaþlarý kamu hizmetlerini daha çok sorgular hale getirmiþtir. Özellikle bilgi teknolojilerinin yaygýnlaþmasý ve medyanýn daha çok insana ulaþmasý sorgulamalarý kolaylaþtýrmýþ ve artýrmýþtýr. Ülkemizde kamu yönetiminin yeniden yapýlanmasý konusunun gündemdeki önemi nedeniyle Fen Dairesi Baþkanlýðýnýn görevleri içine tapu kadastro hizmetlerinde maliyet, kalite, hýz gibi performans kriterlerindeki geliþmeleri iz-

121

leyebilmek, tapu kadastro iþ süreçlerini temelden gözden geçirerek yeni tasarým ve öneriler geliþtirebilmek, küresel geliþmeler ýþýðýnda gerçekleþebilir amaç ve hedefleri tapu ve kadastro vizyonu olarak belirlemeye yönelik olarak çalýþma ortamý oluþturmak için, "Strateji geliþtirme ve özel projeler" birimi oluþturulmuþtur. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü, yapacaðý bütün iþ süreçlerini gözden geçirerek, bu süreçlerin daha etkin ve verimli yapýlabileceðine bakmalý, gerektiðinde bu süreçler yeniden tanýmlanmalýdýr. Uygulamada koordinasyon saðlanmasý ve mükerrerliklerin önlenmesi gereklidir. Ýþ akýþý hýzlanmalý, maliyet düþürülmelidir. Tapu kadastro bilgi sistemi, e-devletin ana bileþenlerinden birisi olarak hayata geçirilmelidir. Devlet, tek bir birim gibi düþünülmeli, yeniden yapýlanmanýn yaný sýra ilgili mevzuatýn yeniden düzenlenmesi, görev alacak devlet memurlarýnýn eðitilmesi gerekmektedir.".

122

I- Tapu Dairesi Baþkaný A.Latif ÝNAN; "Tapu Sicil Müdürlükleri, taþýnmaz mallara ait satýþ, baðýþ, intikal, kat irtifaký ve mülkiyeti, haciz ve ipotek gibi iþlemlerle kalkýnma ve þehirleþmeye yönelik kamulaþtýrma, toplulaþtýrma ve imar uygulamasý gibi tescile yönelik iþlemleri Hazinenin sorumluluðu altýnda yerine getirmekte, mahkemeler ile diðer kurum ve kuruluþlarýn mülkiyete yönelik bilgi ve belge taleplerini karþýlamaktadýr. Ülkemizde her il ve ilçede en az bir adet olmak üzere, toplam 1003 tapu sicil müdürlüðü bulunmaktadýr. Müdürlüklerde yýllýk yaklaþýk 3 milyon iþlem yapýlmakta ve bunun sonucunda 12-15 milyon vatandaþa birebir hizmet sunulmaktadýr. 1003 tapu sicil müdürlüðünde toplam 5146 personel bulunmaktadýr. Mevcut kadroda, 579 müdür, 619 müdür yardýmcýsý, 3176 þef/veri hazýrlama kontrol iþletmeni, 164 arþiv memuru, 608 hizmetli bulunmaktadýr. Ýþlem yapan personel sayýsý 3176 dýr. Bu görevler, 134 müdürlükte tek personelle, 159 müdürlükte iki personelle yürütülmektedir. 40 müdürlüðün ise hiç personeli bulunmamaktadýr. Mevcut personelin % 60'ý mesleki eðitim almamýþ olup bunlar, diðer kamu kurum ve kuruluþlarýndan geçenlerden (özelleþtirme nedeniyle) oluþmaktadýr. Hizmetlerin saðlýklý, süratli ve vatandaþýn ihtiyaç ve beklentilerine uygun verilebilmesi için, mesleki eðitim almýþ 3000 adet personele daha acil

123

olarak ihtiyaç duyulmaktadýr (Tapu ve Kadastro Meslek Lisesi, Endüstri Meslek Lisesi Harita-Kadastro Bölümü, Tapu Kadastro Meslek Yüksek Okulu, Harita-Kadastro Meslek Yüksek Okulu Mezunu). Yönetmelik gereði, müdür ve müdür yardýmcýsý atamalarýnda doðduðu il sýnýrlarýna atanmamasý esas alýnmaktadýr. Özellikle küçük ilçelere ve personel temininde güçlük çekilen yerlere bu sorundan dolayý atama yapýlamamaktadýr. Bu nedenle, personelin unvanlý olarak doðduðu vilayete atanmamasý þartýnýn doðduðu ilçeye atanmamasý olarak düzeltilmesi gerekmektedir. Tapu sicil müdürlüklerinin asýl görevi, akit ve tescil yapmak olup, iþlemlerin yürütülmesi esnasýnda bir çok kurumun sorumluluðunda olmasý gereken iþlemlerden kurum personeli sorumlu tutulmakta ve belgelerini tanzim etmek, istemek ve arþivlemek zorunda býrakýlmaktadýr (Mimari projeler, yönetim planý, DASK poliçesi, kurum yazýlarý vs. gibi). Birçok iþlemde tapu iþlemlerinin son aþama olmasý nedeniyle, baþka kurum ve kuruluþlarca yapýlmasý gereken iþlem eksikliklerinin faturasý müdürlüklere çýkarýlmaktadýr. Ülkemizde, taþýnmaz mal deðerlemesine iliþkin söz sahibi bir birim bulunmamaktadýr. Objektif kriterlere dayalý, bilimsel çalýþma sonucu bir taþýnmaz deðeri oluþturularak, tapu harçlarý, emlak vergisi, kamulaþtýrma gibi tüm iþlemler bu deðerler esas alýnarak yapýlmalýdýr. Dolayýsýyla, tapu iþlemlerinde bu esaslara göre harçlar ilgili vergi dairelerince tahsil edildikten sonra tapu sicil müdürlüðünde akit iþlemine baþlanýlmalýdýr.

124

Müdürlükler, kaymakamlýk binalarýnýn ya da kiralýk binalarýn 1-2 odasýna sýkýþtýrýlmýþ vaziyette hizmet vermekte ve arþiv birimi için yer ayrýlamamaktadýr. Kalýcý hizmet binasý yapýlmasý için yerel þartlardan faydalanýlmasýna izin verilmelidir (Önceki yýllarda uygulanan Yenimahalle ve Manavgat örnekleri gibi bütçeden hiç ödenek alýnmadan, vatandaþ, kaymakamlýk ve yardým kuruluþlarýnýn iþbirliði gibi). Arþiv Yönetmeliðinde tapu sicil müdürlüðü evraký müsbite adý altýnda saklanan evraka iliþkin bir hüküm bulunmamakta, bunun sonucunda da gereksiz binlerce belge saklanmakta ve dayanak belgelere ulaþým zaman almakta, arþivler sürekli geniþlemektedir. Evraký müsbite tanýmý yeniden yapýlmalý, diðer kurumlarca saklanmasý zorunlu belgeler ise belli sürelerin sonunda SEKA'ya devredilebilmelidir. Taþýnmaz mallara iliþkin çok sayýda yasal düzenleme bulunmakta, hatta, ayný konuda birden fazla kanunda ayný ya da benzer hükümler yer almaktadýr. 1934 yýlýnda yürürlüðe giren Tapu Kanunu ve Tapu Sicil Tüzüðü günümüz þartlarý ve teknolojisi göz önüne alýnarak yeniden revize edilmelidir. Örneðin, Tapu Sicil Tüzüðü'nde, sadece müdürlere akit yetkisi verildiðinden bütün iþlemler müdürlerin kontrolünü bekleyerek vatandaþýn zaman kaybýna neden olmaktadýr. Ýþlemlerin hýzlandýrýlmasý ve vatandaþýn memnuniyeti açýsýndan, müdür yardýmcýlarýna da akit yetkisi verilmelidir.

125

Bu gün itibariyle, bir personel iþlem hacmi çok düþük olan küçük ilçelerde 0.2, iþlem hacmi fazla olan müdürlüklerde 5.5 iþlem yapmaktadýr. Bu verilerden anlaþýlacaðý üzere, iþlem yoðunluðu az olan müdürlüklerin nüfusu göz önüne alýnarak (5000-6000’den az olanlarýn), çevre il ya da ilçe müdürlükleri ile birleþtirilerek, birleþtirilmiþ ve güçlendirilmiþ müdürlük modeline geçilmelidir. Bu küçülme, TAKBÝS uygulamasýnýn yaygýnlaþtýrýlmasý aþamasýnda ortaya çýkacak olan, eðitimli personel, bütçe, donaným ve denetim hususlarýnda da rahatlama saðlayacaktýr. Tapu iþlemlerinin (proje ve tescil bildirimi düzenlenmesi zorunlu olanlar haricindekiler) taþýnmazýn bulunduðu yerden baþka il ya da ilçelerde de yapýlabilmesi için yasal düzenlemeler yapýlmalýdýr. (…) Tapu harçlarýndan kuruma pay verilmelidir.x Geliþen teknoloji sonucunda sahte belge hazýrlamak kolaylaþtýðýndan, personel tüm belgeleri noktasýna virgülüne kadar 2-3 defa incelemesine raðmen, sahteciliði tespit edememektedir. Sonucunda, Hazine zararý ortaya çýkmakta, bu da sorumlu personele rücu edilmektedir. Personelin sorumluluðunun sýnýrlarý yeniden tespit edilerek personelin rahat çalýþmasý saðlanmalýdýr. Hazine zararýnýn tazmini için sigorta sistemi geliþtirilmelidir.

126

Kamu Yönetiminin Temel Ýlkeleri ve Yeniden Yapýlandýrýlmasý Hakkýnda Kanun Tasarýsý'nda yerinden ve þeffaf yönetim anlayýþý amaçlandýðýndan, hýzlý ve kamu ihtiyacýnýn bölgelere göre deðiþmesi nedeniyle bölgesel soruna göre çözüm üreten kararlar alýnmasý amacýyla, Genel Müdürlük özel bütçeli kurum olarak yeniden yapýlandýrýlmalýdýr (Kurum Baþkanlýðý, Müsteþarlýk, özel bütçeli Genel Müdürlük gibi). Tapu sicil müdürlüklerinde emlakçýlýk adý altýnda iþ takibi yapan þahýs ve þirketlerin hak ve ödevlerini belirleyen yasal bir düzenleme bulunmamaktadýr. Bu konuda çýkartýlacak Emlak Müþavirliði Yasasý ile; emlakçýlýk mesleði yasal bir zemine oturtularak, emlakçýlarýn idari ve cezai sorumluluðu tesis edilerek, emlak konusunda bilgili ve deneyimli kiþilerle muhatap olunacaktýr. Ayrýca, personelimizin karþýlaþtýðý sahtecilik ve vatandaþýn maðdur olduðu dolandýrýcýlýk gibi suçlarýn önüne geçilebilecektir."

127

J- Yabancý Ýþler Dairesi Baþkaný Özkan CERÝT; "Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü hizmetlerinde bürokrasiyi ve kýrtasiyeciliði artýran iþlemlerin ayýklanmasý, hizmetlerin etkili, verimli süratli olarak yerine getirilmesi için; Merkez Teþkilatý Görev Yönetmeliði çýkartýlarak, her daire baþkanlýðýnýn ve her unvandaki personelin görev tanýmlarýnýn açýk ve net þekilde yapýlarak baþkanlýklar arasý görev çakýþmalarýnýn önlenmesi, Taþra teþkilatýna devri mümkün olan görevlerin belirlenerek bunlarýn devrinin saðlanmasý, Her baþkanlýðýn, kendi görevleri açýsýndan yaptýðý yazýþmalarda istenilen belgeler asgari düzeye indirilerek standart getirilmesi, gerekmektedir. Genelgeler ile kurumun iþlevleri açýsýndan, uygulamasý yeni ve ilk görüþ mahiyetindeki yazýlarýn, Kamu kurum ve kuruluþlarý ile yapýlan yazýþmalarýn, Diðer ülkelerle yapýlan anlaþmalar veya protokollere dayanan yazýþmalarýn, Personelin atama, disiplin, ödüllendirme iþlemlerine iliþkin onay ve sonuç yazýlarýnýn, 129

Yurtdýþý görevlendirme onay ve yazýþmalarýnýn, Genel Müdür tarafýndan; Görüþ bildirilerek teamül niteliðini kazanmýþ talimat ve muktezalarýn, Kamu kurum ve kuruluþlarýndan görüþ ve belge isteme yazýþmalarýn, Personelin özlük haklarý ile ilgili kanunlar gereði yapýlan iþlemler ile disiplin ve ödüllendirmeye iliþkin ön yazýþmalarýn, Kurumu yükümlülüðe sokmayacak ve makamýn yükünü hafifletecek idari ve teknik iþlerle ilgili yazýþmalarýn, Genel Müdür Yardýmcýlarý tarafýndan; Daire Baþkanlýklarýnýn görev alanýna giren konularda verilecek talimat veya muktezaya iliþkin eksik görülen bilgi ve belgelerin derlenmesine, dosyasýnýn oluþturulmasýna iliþkin yazýþmalarýn, Daha önce istenilen bilgi ve belgelerin belli bir süre içerisinde bildirilmemesi durumunda Genel Müdürlük birimleri ve taþra teþkilatýna tekit yazýlarýnýn, Daire Baþkanlýðýnýn görevi ile ilgili istatistik bilgilerin derlenmesine iliþkin yazýþmalarýn, Daire Baþkanlarý tarafýndan imzalanmasý, iþ ve iþlemlerin suratle ve kýsa zamanda sonuçlanmasýný saðlayacaktýr.

130

K- Teftiþ Kurulu Baþkaný Hüseyin KAVLAK; " a- Tapu ve kadastro müdürlüklerine gelen talepler çok fazla olmasýna raðmen, personel sayýsý, eðitim ve nitelikli personel istihdamý yönünden yetersizlikler mevcuttur. Bu nedenle, bazý tapu sicil müdürlüklerinde taleplerin karþýlanmasýnda çok ciddi sorun ve sýkýntýlar yaþanmaktadýr. Tapu ve kadastro konusunda eðitim veren meslek lisesi ve yüksek okul yýllarca personel ihtiyacýný karþýlamýþ iken, son yýllarda meslek okullarý personel kaynaðý olmaktan uzaklaþtýrýldýðý için, eðitimli insan gücü yönünden fevkalade sýkýntý içerisine girilmiþtir. b- Tapu ve kadastro hizmetlerinde, görev yapan personelin harcadýðý emek ve mesaisi karþýlýðýnda, personele akit ücreti ödenebilecek bir düzenlemeye ihtiyaç vardýr. Çünkü, bu tür hizmetler talepte bulunanlar yönünden hem çok önemli ve hem de çabuk sonuçlanmasý beklenen özelliktedir. Personeli çok çalýþmaya ve özveriye teþvik için özendirici önlemlere ihtiyaç vardýr. Klasik devlet memuru anlayýþýyla davranýldýðý takdirde, mevcut sýkýntý ve sorunlarýn aþýlmasý mümkün görülmemektedir. c- Tapu ve Kadastro iþlem ve kayýtlarýnýn Devlet güvencesi altýnda olmasý ve kusurlu davranýþlarýyla zarara neden olan memurlarýn mali sorumluluðu bu131

lunmasý nedeniyle, iþlemlerin hatasýz ve çok dikkatli yapýlmasý gerekmektedir. Bu nedenle, hizmetlerin yürütüldüðü mekanlar ve arþivleme sistemlerinin saðlýklý olmasý, aranan her bilgi ve belgeye hýzlý ulaþýlmasý gerekmektedir. Bilgilere hýzlý ve güvenli þekilde ulaþmanýn en uygun yöntemi "bilgi sistemi" ve otomasyona geçiþtir. Bu kapsamda, TAKBÝS projesi uygulamalarýnýn desteklenmesi, geliþtirilmesi ve ülke genelinde yaygýnlaþtýrýlmasý gerekmektedir. d- Vatandaþlarýn tapu ve kadastro dairelerine müracaatlarýnda, talep konusu iþlemlerin hukuki prosedür ve yöntemlerini ve iþlemlerin mali yönünü iyi bilmemelerinden dolayý doðal olarak bazý problemler yaþanmaktadýr. Herkesin tapu iþlemlerini bilmesini beklemek doðru deðildir. Bu nedenle, tapu iþi olan þahýslarýn önemli bir bölümü iþ takipçisi "emlakçý" vasýtasýyla iþlerini yaptýrmaktadýr. Ancak, emlakçýlýk hizmetleri yasal disiplin altýna alýnmadýðý için, tapu dairesindeki aracýlýk hizmetlerinde ciddi sorunlar yaþanmakta ve kurum çalýþanlarý çoðu kez haksýz suçlama ve taleplerle karþýlaþmaktadýr. Vatandaþ hizmetlerinde kalite ve güvenin tesisi için, danýþmanlýk hizmetlerinin yasal statüye kavuþturulmasý, vatandaþ taleplerinin gerektirdiði iþlem ve belgelerin hazýrlanmasý ile hukuki prosedürüne uygun þekilde sonuçlandýrýlabilmesi için, kamu sorumluluðu taþýyan "Emlak müþavirliði" nin örgütlenmesi ve ayrýca teknik iþlemler için de "Lisanslý ölçme bürolarýnýn" oluþturulup, yasal statü kazandýrýlmasýna mutlak ihtiyaç bulunmaktadýr.

132

Bu yapýlanma ile hizmetin kalitesi artacak ve vatandaþlar; taleplerinin yerine getirilmesinde danýþmanlýk hizmeti almak suretiyle iþlerini daha kolay sonuçlandýrabileceði gibi, yaþadýðý karmaþa ve güvenli olmayan lüzumsuz masraflardan da kurtulmuþ olacaktýr. e- (…) Tapu dairelerinin iþleyiþ þeklinin "ihtisas noterliðine" benzer þekilde "özerk" statüde olabileceði de düþünülmektedir Kamu sorumluluðu taþýyan, hatalý iþlemlerden dolayý oluþabilecek zararlarý devlet güvencesi altýnda tutabilen, liyakat ve lisans koþullarý belli olan, talep yoðunluðuna göre uzman eleman istihdam edebilen, hizmet bedelleri ile ücret ve primleri Devlet eliyle tespit edilen, iþlemlerdeki Hazine harç ve vergi gelirlerini tahsil edebilen, kendi kazancýyla kendisini idare edebilen yapýlanma modelinin, tapu hizmetleri yönünden iyi ve kötü yönlerini düþünmek gerekir. Tapuda akitli iþlemler için noterliðe benzeyen bir yapýlanma düþüncesinin çok iyi tasarlanmasý gerekir. Mülkiyet ve mülkiyetten baþka ayni haklarýn Devlet güvencesi ve sorumluluðu altýnda tutulmasý, sistemin en belirgin ve vazgeçilmeyen özelliðidir. Tescil ve arþiv iþlemleri ile bilgilerin kullanýcýlara sunulmasý görevi, yine tapu daireleri marifetiyle yapýlmalýdýr. Tapu ve kadastro bilgilerine hýzlý ve güvenli þekilde ulaþabilmek için Tapu ve Kadastro Bilgi Sisteminin ülke genelinde oluþturulmasý gerekmektedir. Tapuda akitli iþlemler için noterliðe benzeyen "Tapu müdürlükleri" oluþturulmasý düþüncesinin getirebileceði olumsuzluklardan da söz edilebilir. 133

Haklara iliþkin Devlet güvencesinin saðlanmasý, oluþabilecek zararlarý karþýlayacak sigorta (teminat) sistemlerin geliþtirilmesi, idari ve mali sorumluluklarýnýn iyi tanýmlanmasý ve denetim iþlevinin çok iyi organize edilmesi ve tüm bu hususlarýn yeni yapýlanma modelinde açýk ve net olarak belirtilmesi gerektiðinden, bu sistemin oluþturulmasýnda ciddi sorunlarla karþýlaþýlmasý da muhtemeldir. Devlet teþkilat yapýsý dýþýnda, ancak yine Devlete baðlý özerk yapýlanmanýn getireceði bir çok problem olmakla beraber, tapu hizmetlerinin etkin ve kaliteli sunulabilmesini saðlayacak sistem, dönüþüm ve deðiþim arayýþlarýný ve araþtýrmalarýný devam ettirmek gerekir. Çünkü, mevcut yapýlanmadaki iþleyiþte görülen sorunlarýn çözümü adeta imkansýz hale gelmiþtir. Çok yerde eleman azlýðýndan ya da yokluðundan hizmetler yapýlamamakta, istihdam ve eðitim için kaynak ayrýlamamakta, nitelikli elemanlar özendirilememekte ve gittikçe büyüyen sorunlarýn çözümünde çaresiz kalýnmaktadýr. Kurum hizmetlerinden en önemlisi olan akitli iþlemlerin özerk statüdeki bir yapýlanmaya terk edilmesi kurumun etkinlik ve iþlevlerinin azaltýlmasý anlamýna da geleceðinden, böyle bir modelin teþkilatýn etkinlik ve varoluþ sebepleri yönünden de iyi deðerlendirilmesi gerekir. Bütün bu hususlar dikkate alýndýðýnda, "özerk" statülü yapýlanmaya iliþkin sistem deðiþikliðinin çok yönlü araþtýrýlmasý ve yurtdýþý uygulama ve deneyimlerin de incelenmesi gerektiði düþünülmektedir."

134

L- 1. Hukuk Müþaviri Ahmet KELEÞ; "1- Yeniden yapýlanma içerisinde, belirtilen ilke gereðince hizmetin hýzlý ve etkinliði ile koordinasyon açýsýndan daire baþkanlýklarýndan ortak görev yapanlarýn birleþtirilmesi, bazýlarýnýn diðer daire baþkanlýklarýna aktarýlmasý ve geliþen teknoloji ile daha uygun geliþimi saðlayacak münhasýran teknoloji ve projelerin takibiyle iþtigal eden bir daire baþkanlýðýnýn kurulmasý, 2- Kurulacak daire baþkanlýklarýnda yer alacak þube müdürlüklerinin isim olarak belirlenmesi ve uzmanlýðýn artýrýlmasý, buna baðlý olarak tesis edilecek kadrolarda özlük hakký ve uzmanlýk yönüyle istenilen seviyede bir yapýnýn kurulmasý, 3- Teþkilatýn sorunlarýnda ve çözüm önerilerinde etkin olacak, sürekli danýþma veya yürütme kurullarýnýn oluþturulmasý, 4- Nüfusu 10.000'den aþaðý merkezlerde taþra teþkilatlarýna yer verilmemesi ve hizmetin en yakýn birimce karþýlanmasý yolunda düzenleme yapýlmasý, 5- Tapu sicil ve kadastro müdürlükleri ile ilgili iþlemlere yönelik "iþlem haritalarýnýn" oluþturularak, bunlarýn müdürlükte vatandaþýn göreceði uygun bir yere asýlmasý ve iþlemlere iliþkin yaklaþýk sürelerin bu "iþlem haritalarýnda" belirtilmesi, 6- Yetki ve imza devrine iliþkin; yasal düzenlemede deðiþiklik yapýlarak iþlemlere iliþkin sürelerin azaltýlmasý, alt kademedeki yöneticilere yetki ve sorumluk verilmesi, 135

7- Kamu hizmetinin görülmesinde personel ve diðer donaným imkanlarýnýn kýsýtlý ve yetersizliði ileri sürülerek menfaat temininin ortadan kaldýrýlmasý için, personel konusunda norm kadro çalýþmalarýnýn saðlýklý bir þekilde yapýlarak hayata geçirilmesi, ihtiyaç analizi yapýlarak kamu hizmetinin yerine getirilmesi için gerekli olan kaynak ve donanýmýn dolaylý vasýtalarla deðil, bizzat devlet bütçesinden karþýlanmasý ve kamu görevlilerinin bütçe dýþýnda baþka bir gelir mekanizmasýndan kamu ihtiyacý gerekçesiyle dahi olsa faydalanmasýnýn sona erdirilmesi, 8- Yönetici konumundaki kamu görevlilerinin ayný hizmet bölgesinde uzun süre görev yapmasý ve buna baðlý olarak mahallileþmesinden kaynaklanan sorunlarýn önüne geçilerek yönetici konumundaki kamu görevlilerinin belli kriterlere göre rotasyon uygulamalarýna tabi tutularak, ülke genelinde yer deðiþimini saðlayacak düzenlemelerin yapýlmasý, 9- Kamu hizmetlerinde þeffaflýðýn artýrýlmasý, vatandaþlara doðrudan ve sýk sýk ilgili olduklarý kamu hizmetleri konusunda internet, televizyon ve diðer basýn yayýn araçlarý vasýtasýyla güncel ve doðru bilgilerin sunulduðu yayýn ve programlar yapýlmasý, 10-Kamu hizmetinin yapýlmasý ve taleplerin zamanýnda ve süratle karþýlanabilmesi için otomasyon ve bilgi sistemlerinin yaygýnlaþtýrýlmasý, 11-Kamu personelinin görevde yükselme liyakat, kariyer ve hizmette baþarýlý olma durumunu gözetecek þekilde, görevde yükselmeyi her kademedeki personel için mümkün kýlan ve kamu görevlilerinin yetenekli, çalýþkan ve

136

baþarýlý olduklarý takdirde daha iyi özlük haklarýna kavuþacaðýna iliþkin özendirici ve yönlendirici düzenlemelerin yapýlmasý, 12-Ücret dengesizliklerinin ortadan kaldýrýlmasý için, personel rejiminin oluþturulmasý, 13-Kamu personelinin periyodik olarak hizmet içi eðitim veya seminerlerle hak ve sorumluluklarý, görev ve yetkileri ile rüþvet, yolsuzluk ve usulsüzlük konularýnda sýk sýk bilgilendirilmeleri ve uyarýlmalarý, 14-Türk Ceza Kanunu'nda ve diðer ceza mevzuatýnda yolsuzluk ve yolsuzluða yol açan faktörlere iliþkin etkin ceza ve müeyyideleri öngören düzenlemelerin yapýlmasý, 15-Kamu hizmetinin yürütülmesinden elde edilen harç, döner sermaye ücreti gibi parasal deðerlerin belli bir oranýnýn kurumlar bazýnda bir merkeze aktarýlarak, hizmeti veren kamu görevlilerine belli bir miktarýnýn dönüþüne imkan verecek düzenlemeler yapýlmasý, 16-Yolsuzluklarýn ve usulsüzlüklerin kaynaðýnýn genel olarak ahlaki bir sorun olduðu, toplumsal kirlenmeyle alakalý bulunduðu hususlarý da deðerlendirilerek, temiz toplumun oluþmasý ve var olanýnda kaybolmamasý için temiz insan olmayý özendirici ve destekleyici düzenlemelerin yapýlmasý, gerektiði düþünülmektedir."

137

M- Tapu Arþiv Dairesi Baþkaný Dr. Tahir AYDOÐMUÞ; " a- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü harita yapýmý ile ilgili bütün kurum ve kuruluþlarý bünyesine alarak, Bakanlýk ya da Müsteþarlýk düzeyine çýkarýlmalýdýr. b- Mülkiyete iliþkin hizmet veren kurumlar tek çatý altýnda toplanmalýdýr. c- Tatbikata yönelik personel yetiþtirilmesi için en az bir yýl süreli hizmet içi kurslarýn açýlmasýna imkan saðlanmalýdýr. d- Kurum bünyesinde eðitim veren okullarýn mezunlarýnýn istihdamýna öncelik verilmelidir. e- Personelin özlük haklarý ile ilgili kadro, tayin ve terfi problemleri çözülmeli, eþit iþe eþit ücret verilmeli, özellikle arazide görev yapan kadastro elemanlarýnýn maddi imkanlarý artýrýlarak can güvenlikleri de saðlanmalýdýr. f- Arþivler, devletlerin belleðidir, veciz sözünde de ifade edildiði gibi arþivlerimizde bulunan özel mülkiyet öncesi ve sonrasý dönemlere ait çok deðerli dokümanlar üzerinde çalýþacak Osmanlýca bilir personele benzeri kurumlarda olduðu gibi (Devlet Arþivleri Genel Müdürlüðü…) tatminkar ücret verilerek iþ cazip hale getirilmelidir.

139

g- Mesleðinde uzman personelin emekliliði durumunda mesleði ile ilgili konularda bilirkiþilik (Avukatlýk Kanunu'nun adli personele tanýdýðý istisnalar gibi) ve emlak müþavirliði yapmasýna imkan tanýnarak mesleðin özendiriciliði artýrýlmalýdýr. h- Tapu sicil müdürlükleri sorumluluklarý ile orantýlý olarak sigorta kapsamýna alýnmalýdýr. ý- Görev deðiþikliklerinde liyakata aðýrlýk verilmelidir. i- Merkez arþivindeki özellikle eski yazýlý belgeler taranarak fihristleriyle birlikte bilgisayar ortamýna aktarýlmalý ve çalýþmalar belgenin aslý yerine bilgisayar üzerinden yapýlmalýdýr. j- Merkez arþivine gelmesi gereken bilgi ve belgeler yeniden belirlenerek arþiv ve belge bazýnda standardizasyona gidilmelidir."

140

VIII. ANKET

UYGULAMALARI

Bu bölümde, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü üst düzey yöneticilerinin hizmetlerin etkinlik ve verimliliðinin geliþtirilmesi hakkýndaki kiþisel görüþ ve düþüncelerine ilaveten, gerek Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü çalýþanlarýndan gerekse, tapu ve kadastro hizmetlerinden yararlanan vatandaþlardan, yapýlandýrýlmýþ anket formlarýyla elde edilen birincil verilere yer verilmiþtir.

143

A- Kurum Personeli ile Vatandaþlar Üzerinde Uygulanan Anketler ve Sonuçlarý 1- Araþtýrmanýn Amacý Bu araþtýrma, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez teþkilatý ile tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde yürütülmekte olan hizmetlerde etkinlik ve verimliliðin artýrýlmasý, bürokratik formaliteler ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý, vatandaþ memnuniyetinin artýrýlmasý için alýnabilecek önlemleri tespit etmek amacýyla gerçekleþtirilmiþtir. 2- Araþtýrmanýn Tasarýmý Araþtýrmada Tapu Kadastro Genel Müdürlüðü Eðitim Dairesi Baþkanlýðýnda görevde yükselme eðitimine tabi tutulan taþra personeli ile Çankaya ve Yenimahalle Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlüklerinde görevli personele ve bu hizmetlerin tüketicisi durumunda olan vatandaþlara yönelik birer anket formu geliþtirilmiþtir. Anket formlarýnýn geliþtirilmesinde kurum içinde çalýþan üst ve orta kademe yöneticiler ile komisyon üyelerinden oluþan bir odak grup (focus group) çalýþmasýndan yararlanýlmýþtýr.

145

Her iki anket formunun son hali az sayýdaki kurum çalýþaný ve vatandaþlar üzerinde yürütülen pilot uygulama sonucunda belirlenmiþtir. Yönetici ve çalýþanlar üzerinde uygulanan anket formu cevaplayýcý hakkýndaki kategorik ve kiþisel bilgilerin dýþýnda kalan toplam 24 sorudan oluþurken vatandaþlara uygulanan anket formu ise kiþisel bilgiler hariç toplam 15 sorudan oluþmaktadýr. (Ek-1, Ek-2) Ankete katýlanlar, tapu ve kadastro hizmetlerinin etkinlik ve verimliliðini beþ noktalý ölçekler üzerinden 1: Hiç katýlmýyorum'dan 5: Tamamen katýlýyorum'a kadar olmak üzere cevaplandýrmýþlardýr. Her iki anket formu da kolayda örneklem (convenient sampling) yoluyla belirlenen katýlýmcýlar üzerinde komisyon üyeleri tarafýndan yüz yüze görüþmeler (personal interview) yoluyla doldurulmuþtur. 3- Örnek Kitlenin Özellikleri Halihazýrda Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez teþkilatý ile taþra birimlerinde görev yapan toplam 12.000 personel ilk anket için araþtýrmanýn ana kütlesini (population) oluþturmaktadýr. Araþtýrma sonucunda toplam 225 adet çalýþandan anket verisi elde edilmiþtir. Tapu ve kadastro hizmetlerinden yararlanan vatandaþlardan ise toplam 135 kiþi araþtýrmaya katýlmýþtýr.

146

TABLO 1: Araþtýrmaya katýlan TKGM personelinin özellikleri Özellikler Statü Müdür ve müdür yardýmcýsý Orta ve alt kademe personel Eðitim Düzeyi Lise Üniversite Yüksek lisans Cinsiyet Kadýn Erkek Hizmet Süresi 1-5 yýl 6-10 yýl 11-15 yýl 16-20 yýl 21-25 yýl 26 yýl ve üstü Yaþ 25-35 yaþ 36-45 yaþ 46 yaþ ve üstü Toplam

%

n

51.1 48.9

115 110

11.6 85.3 3.1

26 191 7

25.3 74.7

57 168

0.9 0.9 15.7 33.2 37.7 11.7

2 2 35 74 84 26

14.3 64.3 21.4 100

32 144 48 225

Toplam 225 katýlýmcýnýn kurum içerisindeki statülerine göre daðýlýmýna bakýldýðýnda % 51,1 ini müdür ve müdür yardýmcýlarý oluþturmaktadýr. Geri kalan kýsým ise orta ve alt kademe personelinden oluþmaktadýr. Eðitim düzeyi açýsýndan katýlýmcýlarýn çoðunluðu (% 88,4) üniversite ve yüksek lisans diplomasýna sahiptir. Katýlýmcýlarýn % 64,3 ünün yaþý 36 ile 45 arasýnda deðiþmekte olup 46 yaþ ve üstü olanlarýn oraný % 21,4 'dür Tablo 1'de ifade edilen sýklýk daðýlýmý dikkate alýndýðýnda kurumda 15 yýl üzeri çalýþanlar örnek kitlenin % 82,6'sýný oluþturmaktadýr. Böylece cevap-

147

layýcýlarýn kurumu yeterince tanýdýklarý, eski ve yeni durum arasýnda karþýlaþtýrma yapabilecekleri sonucu ortaya çýkmaktadýr. Katýlýmcýlarýn cinsiyetine göre daðýlýmýna bakýldýðýnda örneklemin kurumun genel profilini yansýttýðýný söylemek mümkündür. TABLO 2: Araþtýrmaya katýlan ve TKGM hizmetlerini kullanan vatandaþlarýn özellikleri Özellikler Meslek Ýþçi Memur Serbest meslek Ev hanýmý Ýþsiz Eðitim Düzeyi Ýlköðretim Lise Üniversite Yüksek Lisans Cinsiyet Kadýn Erkek Yaþ 20-30 yaþ 31-40 yaþ 41-50 yaþ 50 yaþ üstü Toplam

%

N

15.2 25.8 54.5 3.0 1.5

20 34 72 4 2

19.4 29.9 46.3 4.5

26 40 62 6

23.7 76.3

32 103

14.1 39.3 37.0 9.6 100

19 53 50 13 135

Katýlýmcýlarýn meslek gruplarýna göre daðýlýmý dikkate alýndýðýnda, yaklaþýk % 55'ini serbest meslek erbabý, % 26'sýný memur, % 15'ini iþçi ve geri kalanýný ev hanýmlarý ve iþsizler oluþturmaktadýr. Yaþ ve eðitim düzeyi olmak üzere diðer demografik özellikler açýsýndan katýlýmcýlar dengeli bir daðýlým göstermektedir. 148

B- Veri Analizi ve Bulgular Araþtýrma sonucu elde edilen veriler sýklýk (frequency) analizi ve diðer tanýmlayýcý (descriptive) istatiksel göstergeler kullanýlarak tapu ve kadastro hizmetlerinin etkinlik ve verimliliðinin gerek kurum çalýþanlarý gerekse hizmetten yararlanan vatandaþlar bakýmýndan tüm yönleriyle irdelenmesi saðlanmýþtýr. 1- TKGM Personeli ile Ýlgili Bulgular Aþaðýdaki Tablo 3, TKGM personeli açýsýndan söz konusu hizmetlerin deðerlendirilmesini içermektedir. (*): 1 = Hiç katýlmýyorum, 2 = Biraz katýlýyorum, 3 = Kararsýzým, 4 = Katýlýyorum, 5 = Tamamen katýlýyorum. Sýralama, ifadelere katýlma düzeyinin ortalama skoru hesaplanarak en çok katýlým düzeyinden en az katýlým düzeyine doðru olacak þekilde yapýlmýþtýr.

149

150

Ýnternet üzerinden tapu ve kadastro hizmetlerinden yararlanma düzeyi yüksektir Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesinin daha iyi sonuç vereceðini düþünüyorum Tapu ve kadastro müdürlüðü çalýþmalarý sýrasýnda kurumlar arasý koordinasyon düzeyi yüksektir Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir Ýlgili kamu kurumlarýnda toplanan ve TKGM hizmetlerinde ihtiyaç duyulan verilerin paylaþýmý, hizmetlerin daha hýzlý ve etkin yürütülmesinde çok etkilidir TKGM hizmetlerinde etkinlik, verimlilik ve vatandaþ memnuniyetinin arttýrýlmasýnda kararlý bir yönetim, istekli personel ve iþbirliðinin düzeyi oldukça önemlidir TAKBÝS Projesi ve TAPU-NET (Vat. Bil. Sist.) hakkýnda yeterli düzeyde bilgiye sahibim Tapu ve kadastro merkez ve taþra teþkilatýnda yürütülmekte olan hizmetlerde sürecin kýsaltýlmasý çok gereklidir Ýdari yapýlanma içinde yetki ve sorumluluk ilgili kamu kuruluþlarýna ait olduðundan; bu tür taleplerin doðrudan karþýlanmasýna imkan saðlayacak tedbirler alýndýðý takdirde tapu sicil müdürlüklerinde iþlemlerin oldukça hýzlanacaðýný düþünüyorum Bürokrasinin hýzlý çalýþmasýný saðlamak için merkezin onayýný gerektirmeyen iþlerde yetki devrinin saðlanmasý faydalý olacaktýr Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum Gayrimenkulun devrine yönelik iþlemlerin noterlerce yapýlmasýný müteakip tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince gerçekleþtirilmesi fikrinin uygun olduðunu düþünüyorum Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsilinin ilgili maliye kuruluþunca yapýlmasýnýn faydalý olacaðýna inanýyorum Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) yapýlacak iþlemler açýsýndan faydalý olacaktýr Tapu sicil müdürlüklerinde yapýlacak iþ bölümü ile mahallelerin personel arasýnda paylaþtýrýlmasý durumunda iþlerin daha çabuk ve kolay yürüyeceðine inanýyorum Tapu ve kadastro hizmetlerinin önem ve sorumluluðunun kamuoyunca yeterli düzeyde bilinmediðine inanýyorum Müdürlüðümüzü iþlem yoðunluðuna göre personel sayýsý açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum Müdürlüðümüzü fiziksel donaným açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum Müdürlüðümüz personelini mevzuat ve teknik bilgi açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum Müdürlüðünüz personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki il ve ilçelerdeki satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim iþlemlerinin yapýlabilmesine imkan saðlanmasýnýn uygun olacaðýna inanýyorum

2 19.9 17.3 8.1 23.2 19.3 11.9 0.9 20.6 11.9

5.0 0.5 8.1 7.4 5.9 5.4 4.9 8.1 7.7 2.2 10.8 13.2 25.3 22.1 7.7

1 64.3 15.9 51.6 34.5 16.6 12.8 0.4 38.1 14.6

3.2 4.5 7.2 14.3 34.4 62.1 6.3 4.0 52.7 5.3 45.7 52.1 22.7 14.9 45.9

10.4

10.4 1.3 6.7 8.2 9.3 17.6

2.7

5.4

8.0

5.0

7.7 4.5 4.1

4.5

5.9

1.8 9.9

13.3

7.2 10.0 4.0

3 5.9 7.7

16.2

11.3 19.1 20.2 16.0 33.3 34.2

32.3

20.5

8.5

21.7

32.9 20.4 30.9

20.7

30.1

23.7 22.0

31.2

18.4 25.5 21.1

4 7.7 35.0

TABLO 3 : (TKGM Personeli Açýsýndan Hizmetlerin Deðerlendirilmesi* (%) )

19.8

18.0 72.0 16.6 10.5 9.3 11.3

52.9

62.5

16.1

33.0

54.5 59.7 43.3

66.7

37.4

73.2 9.4

30.7

14.8 6.8 39.0

5 2.3 24.1

2.56

2.34 4.5 2.51 2.2 2.81 3.05

4.22

4.29

2.11

3.13

4.32 4.17 3.82

4.43

3.64

4.68 2.44

3.55

2.37 2.47 3.47

Ort. 1.64 3.34

16

21 2 17 22 15 14

6

5

23

13

4 7 8

3

9

1 19

10

20 18 11

Sýra 24 12

Katýlým düzeyi açýsýndan ilk sýralarý alan konular daha çok TKGM hizmetlerinin etkinlik ve verimliliðinin artýrýlmasýnda, kurumsal anlamda yetki devrinin gerçekleþtirilmesi ve ilgili devlet kurumlarý arasýnda ortaya çýkan uygulama farklýlýklarýnýn ortadan kaldýrýlmasý gerektiði üzerinde yoðunlaþmaktadýr. Ankete katýlan personel arasýnda yüksek katýlým düzeyi gösterilen ifadeler arasýnda ilk sýralarý alanlar aþaðýdaki þekilde belirlenmiþ ve yüzde oranlarý grafikte gösterilmiþtir. Soru: "Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü hizmetlerinde etkinlik, verimlilik ve vatandaþ memnuniyetinin artýrýlmasýnda kararlý bir yönetim, istekli personel ve iþbirliðinin düzeyi oldukça önemlidir"

151

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %73,2' sinin "Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü hizmetlerinde etkinlik, verimlilik ve vatandaþ memnuniyetinin arttýrýlmasýnda kararlý bir yönetim, istekli personel ve iþbirliðinin düzeyi oldukça önemlidir" ifadesine tamamen katýldýðýný, %23,7' sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %0,4 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 96,9 oranýnda desteklendiðini göstermektedir. Soru: "Tapu ve kadastro hizmetlerinin önem ve sorumluluðunun kamuoyunca yeterli düzeyde bilinmediðine inanýyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %72' sinin "Tapu ve kadastro hizmetlerinin önem ve sorumluluðunun kamuoyunca yeterli düzeyde bilinmediðine inanýyorum" ifadesine tama-

152

men katýldýðýný, %19,1' inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %5,3 olduðunu dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 91,1 oranýnda desteklendiðini göstermektedir. Soru: "Ýdari yapýlanma içinde yetki ve sorumluluk ilgili kamu kuruluþlarýna ait olduðundan; bu tür taleplerin doðrudan karþýlanmasýna imkan saðlayacak tedbirler alýndýðý takdirde tapu sicil müdürlüklerinde iþlemlerin oldukça hýzlanacaðýný düþünüyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %66,7' sinin "Ýdari yapýlanma içinde yetki ve sorumluluk ilgili kamu kuruluþlarýna ait olduðundan; bu tür taleplerin doðrudan karþýlanmasýna imkan saðlayacak tedbirler alýndýðý takdirde tapu sicil müdürlüklerinde iþlemlerin oldukça hýzlanacaðýný düþünüyorum" ifadesine tamamen

153

katýldýðýný, %20,7'sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %3,2 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 87,4 oranýnda desteklendiðini göstermektedir. Soru:"Bürokrasinin hýzlý çalýþmasýný saðlamak için merkezin onayýný gerektirmeyen iþlerde yetki devrinin saðlanmasý faydalý olacaktýr"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %54,5'inin "Bürokrasinin hýzlý çalýþmasýný saðlamak için merkezin onayýný gerektirmeyen iþlerde yetki devrinin saðlanmasý faydalý olacaktýr" ifadesine tamamen katýldýðýný, %32,9' unun katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %4,5 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 87,4 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

154

Soru:"Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsilinin ilgili maliye kuruluþunca yapýlmasýnýn faydalý olacaðýna inanýyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %62,5' inin "Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsilinin ilgili maliye kuruluþunca yapýlmasýnýn faydalý olacaðýna inanýyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný, %20,5' inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %6,3 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 83 oranýnda desteklendiðini göstermektedir. Katýlým düzeyi açýsýndan ikinci derecede destek gören konular aðýrlýklý olarak iþ süreçlerinin gerçekleþtirilmesi ile ilgili hususlar üzerinde yoðunlaþmýþ olup, bunlara iliþkin yüzde oranlarý aþaðýdaki grafikte gösterilmiþtir. 155

Soru: "Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) yapýlacak iþlemler açýsýndan faydalý olacaktýr"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %52,9' unun "Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) yapýlacak iþlemler açýsýndan faydalý olacaktýr" ifadesine tamamen katýldýðýný, %32,3' ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise % 4 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 85,2 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

156

Soru:"Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %59,7' sinin "Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým", ifadesine tamamen katýldýðýný, %20,4' ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %7,2 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 80,1 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

157

Soru: "Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %43,3' ünün "Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný %30,9' unun katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %14,3 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %74,2 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

158

Soru: "Tapu ve kadastro merkez ve taþra teþkilatýnda yürütülmekte olan hizmetlerde sürecin kýsaltýlmasý çok gereklidir"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %37,4' ünün "Tapu ve kadastro merkez ve taþra teþkilatýnda yürütülmekte olan hizmetlerde sürecin kýsaltýlmasý çok gereklidir" ifadesine tamamen katýldýðýný %30,1' inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %14,6 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %67,5 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

159

Soru: "Ýlgili kamu kurumlarýnda toplanan ve TKGM hizmetlerinde ihtiyaç duyulan verilerin paylaþýmý, hizmetlerin daha hýzlý ve etkin yürütülmesinde çok etkilidir"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %30,7' sinin "Ýlgili kamu kurumlarýnda toplanan ve TKGM hizmetlerinde ihtiyaç duyulan verilerin paylaþýmý, hizmetlerin daha hýzlý ve etkin yürütülmesinde çok etkilidir" ifadesine tamamen katýldýðýný %31,2' sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %12,8 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %61,9 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

160

Soru:"Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %39' unun "Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir" ifadesine tamamen katýldýðýný %21,1' inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %16,6 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %60,1 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

161

Soru: "Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %24,1' inin "Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr" ifadesine tamamen katýldýðýný %35' inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %15,9 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %59,1 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

162

Soru:"Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %33' ünün "Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný %21,7' sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %34,4 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %54,7 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

163

Tablo 3 de yer alan deðerlerden katýlým düzeyi açýsýndan orta deðer (medyan) olan 3 ve 3'ün altýnda kalan ve göreli olarak daha az katýlým gösterilen ifadeler çoðunlukla kurumun personel ve fiziksel þartlarýnýn yeterliliði ile ilgili konularý kapsamaktadýr. Bu deðerlere iliþkin figürler aþaðýda gösterilmiþtir Soru:"Müdürlüðümüz personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %11,3' ünün "Müdürlüðümüz personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný %34,2' sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %14,9 olduðunu, do-

164

layýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %45,5 oranýnda desteklendiðini yani müdürlükler personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görmeyenlerin oranýnýn %50,5 olduðunu göstermektedir. Soru: "Müdürlüðümüz personelini mevzuat ve teknik bilgi açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %9,3' ünün "Müdürlüðümüz personelini mevzuat ve teknik bilgi açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný %33,3' ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %22,7 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %42,6 oranýnda desteklendi-

165

ðini yani müdürlükler personelini mevzuat ve teknik bilgi açýsýndan yeterli düzeyde görmeyenlerin oranýnýn %57,4 olduðunu göstermektedir Soru: "Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki diðer il ve ilçelerdeki satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemlerin yapýlabilmesine imkan saðlanmasýnýn uygun olacaðýna inanýyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %19,8' inin "Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki diðer il ve ilçelerdeki satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemlerin yapýlabilmesine imkan saðlanmasýnýn uygun olacaðýna inanýyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný %16,2' sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise

166

%7,7 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %36 oranýnda desteklendiðini göstermektedir. Soru: "Müdürlüðümüzü iþlem yoðunluðuna göre personel sayýsý açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %16,6' sýnýn "Müdürlüðümüzü iþlem yoðunluðuna göre personel sayýsý açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný %20,2' sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %10,8 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %36,8 oranýnda desteklendiðini yani müdürlüklerin iþlem yoðunluðuna göre personel sayýsý açýsýndan yeterli görmeyenlerin %63,2 olduðunu göstermektedir.

167

Soru: "Tapu ve kadastro müdürlüðü çalýþmalarý sýrasýnda kurumlar arasý koordinasyon düzeyi yüksektir"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %6,8' inin "Tapu ve kadastro müdürlüðü çalýþmalarý sýrasýnda kurumlar arasý koordinasyon düzeyi yüksektir" ifadesine tamamen katýldýðýný %25,5' inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %34,5 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %32,3 oranýnda desteklendiðini, yani kurumlar arasý koordinasyon düzeyinin yüksek olmadýðýnýn %67,7 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

168

Soru : "TAKBÝS Projesi ve TAPU-NET (Vatandaþ Bilgi Sistemi) hakkýnda yeterli bilgiye sahibim"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %9,4' ünün "TAKBÝS Projesi ve TAPU-NET (Vatandaþ Bilgi Sistemi) hakkýnda yeterli bilgiye sahibim" ifadesine tamamen katýldýðýný %22'sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %38,1 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %31,4 oranýnda desteklenmediðini, yani personelin TAKBÝS Projesi ve Tapu- Net hakkýnda yeterli bilgiye sahip olmadýðý ifadesinin %68,6 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

169

Soru: "Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesinin daha iyi sonuç vereceðini düþünüyorum"

Bu figür, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin %14' ünün "Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesinin daha iyi sonuç vereceðini düþünüyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný %18,4' ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %51,6 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %32,4 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

170

2- Vatandaþlar ile Ýlgili Bulgular TKGM hizmetlerinden yararlananlar açýsýndan tapu ve kadastro hizmetlerinin etkinlik ve verimliliðinin deðerlendirilmesi Tablo 4'te verilmektedir.

171

172 2 19.4 4.4 7.5 12.7 10.4 13.7 3.0 3.0 3.7 2.2 11.3 6.0 9.7 9.8 9.1

1 14.9 21.5 59.4 62.7 28.4 17.6 8.1 46.6 35.1 3.0 14.3 22.4 26.9 26.3 36.4

8.2 23.3 16.7

9.0

4.5 18.8

9.0

12.0

3.0

9.7 10.4 9.2

8.1 12.0

3 16.4

30.6 24.1 18.9

22.4

31.3 24.8

25.4

12.0

23.0

6.7 12.7 29.0

25.9 9.0

4 29.1

24.6 16.5 18.9

40.3

59.0 30.8

26.9

26.3

63.0

8.2 38.1 30.5

40.0 12.0

5 20.1

3.16 2.95 2.75

3.52

4.41 3.47

3.05

2.68

4.3

1.85 3.22 3.41

3.59 2.07

Ort. 3.2

yapýlmýþtýr.

rak en fazla katýlým düzeyinden en az katýlým düzeyine doðru olacak þekilde

mamen katýlýyorum. Sýralama, ifadelere katýlma düzeyinin ortalama skoru hesaplana-

(*): 1 = Hiç katýlmýyorum, 2 = Biraz katýlýyorum, 3 = Kararsýzým, 4 = Katýlýyorum, 5 = Ta-

Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan bankalarda uygulandýðý gibi banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesi daha iyi olacaktýr Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde iþim düþtüðünde bahþiþ veya rüþvet vermediðim takdirde iþler zorlaþtýrýlýyor Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum Gayrimenkulun devrine yönelik iþlemlerin noterlerce, tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince yapýlmasý ve bazý tapu kadastro hizmetlerinin özel sektöre yaptýrýlmasý uygun olur Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsili ilgili maliye kuruluþunca yapýlmalýdýr Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) faydalý olacaktýr Tapu sicil ve kadastro müdürlüðü personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki il ve ilçelerde de satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemler yapýlabilmelidir Tapu sicil ve kadastro müdürlüðünde iþim olduðunda ilgili müdürlüðe iþim bitinceye kadar birkaç defa gelip gitmek zorunda kalýyorum Türkiye genelinde kadastro çalýþmalarýnýn 3 yýl içerisinde bitirilebileceðine inanýyorum Tapu hizmetlerinin yürütüldüðü mekanlar hizmete yeterlidir

mesi*) (%)

TABLO 4 :(TKGM Hizmetlerinden Yararlananlar Açýsýndan Hizmetlerin Deðerlendiril-

9 11 12

4

1 5

10

13

2

15 7 6

3 14

Sýra 8

Araþtýrmaya katýlan vatandaþlarýn yüksek düzeyde katýlým gösterdiði konular arasýnda ilk sýralarý alanlarýn hizmet süreçlerinin kýsaltýlmasý ile ilgili olduðu anlaþýlmaktadýr ve bu konulardaki katýlým düzeyini gösteren grafikler ile diðer katýlým düzeyleri sýrasýyla aþaðýda gösterilmiþtir. Soru : "Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) faydalý olacaktýr "

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %59'unun "Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) faydalý olacaktýr", ifadesine tamamen katýldýðýný, %31,3'ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise

173

%3 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 81,3 oranýnda desteklendiðini göstermektedir. Soru:"Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %63'ünün "Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný, %23'ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %8,1 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %86 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

174

Soru:"Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan bankalarda uygulandýðý gibi banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesi daha iyi olacaktýr"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %40'ýnýn "Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan bankalarda uygulandýðý gibi banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesi daha iyi olacaktýr", ifadesine tamamen katýldýðýný, %25,9'unun katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %21,5 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 65,9 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

175

Soru:"Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki il ve ilçelerde de satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemler yapýlabilmelidir"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %40,3'ünün "Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki il ve ilçelerde de satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemler yapýlabilmelidir", ifadesine tamamen katýldýðýný, %22,4'ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %22,4 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %62,7 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

176

Soru:"Tapu sicil ve kadastro müdürlüðü personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn % 30,8'inin "Tapu sicil ve kadastro müdürlüðü personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum", ifadesine tamamen katýldýðýný % 24,8'inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %14,3 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 55,6 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

177

Soru: "Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum",

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %30,5'inin "Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum", ifadesine tamamen katýldýðýný, %29'unun katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %17,6 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 59,5 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

178

Soru: "Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %38,1'inin "Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým" ifadesine tamamen katýldýðýný, %12,7'sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %28,4 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan % 60,8 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

179

Soru: "Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %20,1'inin "Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr" ifadesine tamamen katýldýðýný, %29,1'inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %14,9 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %49,2 oranýnda desteklendiðini yani ankete katýlanlarýn %50,8' inin sürecin uzun olduðu kanaatinde olduðunu göstermektedir.

180

Soru: "Tapu sicil ve kadastro müdürlüðünde iþim olduðunda ilgili müdürlüðe iþim bitinceye kadar birkaç defa gelip gitmek zorunda kalýyorum"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %24,6'sýnýn "Tapu sicil ve kadastro müdürlüðünde iþim olduðunda ilgili müdürlüðe iþim bitinceye kadar birkaç defa gelip gitmek zorunda kalýyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný, %30,6'sýnýn katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %26,9 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %55,2 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

181

Soru: "Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsili ilgili maliye kuruluþunca yapýlmalýdýr"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %26,9'unun "Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsili ilgili maliye kuruluþunca yapýlmalýdýr" ifadesine tamamen katýldýðýný, %25,4'ünün katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %35,1 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %52,3 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

182

Soru: "Türkiye genelinde kadastro çalýþmalarýnýn 3 yýl içerisinde bitirilebileceðine inanýyorum"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %16,5'inin "Türkiye genelinde kadastro çalýþmalarýnýn 3 yýl içerisinde bitirilebileceðine inanýyorum" ifadesine tamamen katýldýðýný,

%24,1'inin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn

oranýnýn ise %26,3 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %40,6 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

183

Soru : "Tapu hizmetlerinin yürütüldüðü mekanlar hizmete yeterlidir"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %18,9'unun "Tapu hizmetlerinin yürütüldüðü mekanlar hizmete yeterlidir" ifadesine tamamen katýldýðýný, %18,9'unun katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %36,4 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %37,8 oranýnda desteklendiðini, yani tapu hizmetlerinin yürütüldüðü mekanlarýn hizmete yeterli olmadýðý ifadesinin %62,2 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

184

Soru: "Gayrimenkulun devrine yönelik iþlemlerin noterlerce, tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince yapýlmasý ve bazý tapu-kadastro hizmetlerinin özel sektöre yaptýrýlmasý uygun olur"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %26,3'ünün "Gayrimenkulun devrine yönelik iþlemlerin noterlerce, tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince yapýlmasý ve bazý tapu-kadastro hizmetlerinin özel sektöre yaptýrýlmasý uygun olur" ifadesine tamamen katýldýðýný, %12 sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %46,6 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %38,3 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

185

Soru:"Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %12'sinin "Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir" ifadesine tamamen katýldýðýný, %9'unun katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %59,4 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %21 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

186

Soru:"Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde iþim düþtüðünde bahþiþ veya rüþvet vermediðim takdirde iþler zorlaþtýrýlýyor"

Bu figür, ankete katýlan vatandaþlarýn %8,2'sinin "Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde iþim düþtüðünde bahþiþ veya rüþvet vermediðim takdirde iþler zorlaþtýrýlýyor" ifadesine tamamen katýldýðýný, %6,7'sinin katýldýðýný, ifadeye hiç katýlmayanlarýn oranýnýn ise %62,7 olduðunu, dolayýsýyla ifadenin ankete katýlanlar tarafýndan %14,9 oranýnda desteklendiðini göstermektedir.

187

IX. TAPU SÝCÝL VE

KADASTRO MÜDÜRLÜKLERÝNDE YOÐUN OLARAK YÜRÜTÜLEN ÝÞLEMLER

Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde yoðun olarak yürütülmekte olan iþlemler ana baþlýklarýyla aþaðýda sayýlmýþtýr Bu iþlemler talep edene ve talep konusu gayrimenkulun niteliðine göre alt kategorilere ayrýlmakta olup, bunlarla birlikte deðerlendirildiðinde tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde toplam 454 ayrý iþlem yürütülmektedir. 225 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personeli arasýnda yapýlan ankette en yoðun yürütülen iþlemler satýþ, ipotek, intikal-taksim ve haciz - mahkeme müzekkeresi olarak belirtilmiþtir. 1- Satýþ, 2- Baðýþ, 3- Ýntikal, 4- Ölünceye Kadar Bakma Akdi, 5- Trampa, 6- Ýpotek, 7- Kat Ýrtifaký, 8- Kat Mülkiyeti, 9- Ýfraz, 10- Tevhit, 11- Tashih, 12- Kamulaþtýrma, 13- Cins Deðiþikliði, 14- Ýrtifak Haklarý (Ýntifa, Sükna , geçit, kaynak vb. ) 15- Ýmar Uygulamasý, 16- Parselin Yerinde Gösterilmesi, 17- Aplikasyon,

191

18- Devremülk, 19- Tesis Kadastrosu, 20- Ferdileþme, 21- Terkin, 22- Þerhler, a) Kiþisel haklarýn þerhi ( vefa, þufa, iþtirak, rücu, serbest dereceden istifade hakký, satýþ vaadi, kira, kat karþýlýðý inþaat hakký sözleþmesi vb.) b) Temlik hakkýný kýsýtlayan ve yasaklayan þerhler ( Haciz, tedbir, iflas, konkordato,vb) 23- Taksim, 24- Cebri Ýcra, 25- Mahkeme Kararlarýnýn Ýnfazý, 26- Beyanlar, ( teferruat, vesayet altýna alýnma vb.) 27- Mal Varlýðý Araþtýrmasý,

192

X. SONUÇ

VE ÖNERÝLER

A- Sonuç Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü 26.09.1984 tarih ve 3045 sayýlý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Teþkilatý Kuruluþu ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun ile kendisine verilen; Taþýnmaz mallarla ilgili akitlerle her türlü tescil iþlerinin yapýlmasý, Hazinenin sorumluluðu altýndaki tapu sicillerinin düzenli bir biçimde tutulmasý, Siciller üzerinde deðiþikliklerin takibini, denetlenmesini, sicil ve belgelerin korunmasý, Yeni tapu sicillerinin düzenlenmesi için temel prensiplerin tespit edilmesi, Ülke kadastrosunun yapýlmasý, uygulanmasý, deðiþikliklerin takibi, denetimi ile teknik ve uygulama niteliðini kaybeden kadastro ve tapulama paftalarýnýn yenilenmesi, Kadastral ve topoðrafik haritalarýn düzenlenmesi için nirengi, havadan fotoðraf alýmý, havai nirengi, deðerlendirme, kartografya hizmetlerinin yürütülmesinde temel prensiplerin tespit edilerek denetlenmesi ve koordinasyonunun saðlanmasý,

195

Tapu ve kadastro ile ilgili harita hizmetlerinin geliþtirilmesi, koordinasyonu saðlayacak esaslarýn tespit edilmesi, uygulamasýnýn takip edilmesi, denetlenmesi, çalýþanlarýn niteliklerinin belirlenmesi ve bunlarýn eðitimi ile ihtiyaçlarýn planlanarak satýn alýnmasý, görevlerini yerine getirmektedir. Bu hizmetler halen Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez teþkilatý ile 22 bölge müdürlüðü, 325 kadastro müdürlüðü, 100 kadastro þefliði ve 1003 tapu sicil müdürlüðünde toplam 12305 personel eliyle yürütülmektedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan 12.000 personel ile yýlda ortalama 1 milyon parselin kadastrosu ile birlikte ortalama 3 milyon iþlem yapýlmakta ve yaklaþýk 12 milyon kiþiye hizmet verilmektedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan yürütülmekte olan TAKBÝS (Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi), MERLÝS ve ARÝP projelerinden; Döner sermaye ücretlerinden saðlanan gelir ile pilot aþamasý ve yazýlýmý tamamlanarak yürütülmekte olan TAKBÝS projesinin, ülke genelinde yaygýnlaþtýrýlmasý gerektiði, Dünya Bankasý Kredisi ile yürütülen ve Marmara Depremi Acil Yeniden Yapýlandýrma (MEER) Projesinin alt bileþenlerinden "A4-Kadastro Yenilemesi ve Arazi Yönetimi" Marmara Deprem Bölgesi Arazi Bilgi Sistemi (MERLÝS) projesinin, depremin meydana geldiði illerde kadastro çalýþmasýnýn tamamlanmasýný ve sayýsallaþtýrýlmasýný saðlayacaðýndan aksatýlmadan uygulanmasý gerektiði, 196

Dünya Bankasý tarafýndan finanse edilen Tarým Reformu Uygulama Projesi'nin A-2 alt bileþeni olan "kadastro" çalýþmalarýný kapsayan ARIP Projesinin, Adýyaman, Aðrý, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakýr, Erzurum, Hakkari, Iðdýr, Kars, Konya, Malatya, Mardin, Muþ, Rize, Siirt, Sivas, Þýrnak, Van illerinde özellikle kýrsal alanda kadastro çalýþmalarýnýn bitirilmesine saðlayacaðý katkýlar da göz önüne alýnarak tamamlanmasý gerektiði, anlaþýlmaktadýr. Çalýþma kapsamýnda Avrupa ülkelerinden Avusturya, Yunanistan, Almanya ve Ýsviçre tapu ve kadastro uygulama örnekleri incelendiðinde; Avusturya'da; Medeni Kanun'a göre taþýnmaz mal mülkiyet sisteminin, "Her mülkiyet tapuya baðlýdýr" ve "Tapusuna sahip olan kiþi o alan üzerindeki her þeye sahiptir." ilkeleri üzerine kurulduðu, Tapu sicil iþlemlerinin Adalet Bakanlýðýna baðlý 168 Bölge Mahkemesinde (Court), bu mahkemeler adýna hukuk mezunu uzmanlar tarafýndan yürütüldüðü, Tapu sicil sisteminde sözleþmelerin noterler veya gerekli özellikleri taþýmalarý kaydýyla avukatlar tarafýndan yapýldýðý, Tapu sicil bilgilerinin Türk tapu sisteminden farklý olarak sadece "ilgilisine" deðil "herkese" açýk olduðu,

197

Merkezi olarak tüm ülkede otomasyona geçildiði, Merkezi olarak tutulan veri tabanýndan internet ortamýnda ücreti karþýlýðý, kamu ve özel ayrýmý yapýlmaksýzýn herkesin yararlanabildiði, Kadastronun Organizasyonunun Federal Ofis, Yerel Eyalet Odalarý ve Sivil Teknikerler tarafýndan yerine getirildiði, (Federal Ofise baðlý 9 tane yerel federal ofisi; bunlara baðlý 41 kadastro bölgesi ve bu bölgelerde 250 tane yeminli özel teknik büro) Kadastronun, Ekonomi Bakanlýðýna baðlý olduðu, Kat mülkiyeti uygulamasý bulunmakla birlikte, bu durumun kayýt ve þerh anlamýnda uygulandýðý, Türkiye'de olduðu gibi kat mülkiyetinin ayrý bir sicilde tutulmadýðý, Genel anlamda, imar uygulamasýnýn bilinmediði, Yapýlanmanýn Türkiye'de olduðu gibi ayrý müdürlükler þeklinde olmayýp Adalet Bakanlýðý bünyesinde oluþturulmuþ (Court) ofisler biçiminde olduðu, Yunanistan'da; AB üyesi ülkeler arasýnda kadastrosu olmayan tek ülkenin Yunanistan olduðu, Mülkiyet sahiplerini kapsayan ve arazi üzerindeki devir ve ipotek gibi haklarý kayýt altýna alan bir gayrimenkul mevzuat sistemi bulunduðu, 198

Gayrimenkule iliþkin iþlemlerin ülke genelinde 394 ayrý ofiste yürütüldüðü, Ülkenin önemli bir bölümünün kesin mülkiyeti (titles registration) kayýt altýna alýnamadýðýndan ve var olan mülkiyet kayýt sisteminde (deed registration) denetim yapýlamadýðýndan devlet tarafýndan kayýt yapýlmýþ verilerde iþlemlerin yasaya uygunluðunun garanti edilemediði, Yunan Kadastrosunun görevinin, mülkiyet kayýt sistemini oluþturan kadastro haritalarýný, mülkiyet üzerindeki hak ve mükellefiyetler ile birlikte ülke genelinde standart, düzenli, sistematik ve her zaman güncellenebilir hale getirerek geliþtirmek olduðu, böylece bu bilgilerin doðruluðu ve yasallýðýnýn Devlet tarafýndan garanti edilmiþ olacaðý, Mortgage Bereaux sisteminden sayýsal kadastro sistemine geçilmesi için ülke genelinde pilot çalýþmalar yapýldýðý, Her türlü kadastral haritalarýn ve tapu sicil bilgilerinin yönetiminden ve güncellenmesinden Çevre Planlama ve Bayýndýrlýk Bakanlýðý altýndaki Yunan Harita ve Kadastro Kurumu'nun (HEMCO) sorumlu olduðu, Ülke genelinde kadastro ile ilgili birimler kuruluncaya kadar, pilot çalýþma alanlarý dýþýnda Adelet Bakanlýðý altýndaki Mortagge office'ler tarafýndan iþlemlerin yapýlmaya ve bilgilerin tutulmaya devam edileceði,. Mülkiyete baðlý tescil iþlemlerinin proje kapsamýndaki yerlerde noterler kanalý ile kadastro müdürlüklerinde, proje kapsamý dýþýndaki yerlerde ise Mortage Office (Eski tapu ofisleri) tarafýndan yapýldýðý,

199

Yeni Yunan Ulusal Kadastrosunun kurulmasý ve yönetilmesi görevinin Ekonomi Bakanlýðý ile Çevre Planlama ve Bayýndýrlýk Bakanlýðý tarafýndan kurulan Ktimaologia S.A adýnda özerk bir firma tarafýndan yürütüldüðü, Ýlk tesis kadastro çalýþmalarýnýn devam ettiði ve bugüne kadar 110 milyon euro harcandýðý, 2014 yýlýnda tamamlanacaðýnýn düþünüldüðü, Ýsviçre'de; Tapu iþlemlerinin devletin garantisi altýnda olduðu, Her kantonun tapu sicilleri ve haritalarýnýn o kanton düzeyinde tutulduðu, Federal düzeyde tapu sicil hizmetlerinden adliyeler ile polis teþkilatýnýn (Department of Justice and Police) sorumlu olduðu, bu sorumluluðun kantonlar düzeyinde tapu sicil bürolarý tarafýndan yerine getirildiði, Tapu sicil bürosu yöneticisinin yasal bir gücünün olmadýðý, tescilin sadece yerlerin kütüðe kayýt edilmesi anlamýna geldiði, eðer bir þüphe var ise yargýç veya bir diðer otoritenin bu konuda karar verdiði, Tescil sisteminin, kayýt memuru tarafýndan, önceden belirlenmiþ konu baþlýklarýnda yapýlan sorgulama temeline dayandýðý, Özel mülkiyet, iþtirak halinde mülkiyet ve ortaklýk halinde mülkiyet olmak üzere üç çeþit mülkiyetin bulunduðu,

200

Kira sözleþmeleri ile ilgili açýklayýcý bilgi (þerh) biçiminde kayýt yapýlabildiði, ancak zorunlu olmadýðý, ayrýca sözleþmenin þerhi için bir süre veya dönem sýnýrlamasýnýn olmadýðý, Haciz ve ipotek ile ilgili olarak da mülkiyet kayýtlarý üzerine þerh konulabildiði, Yasalar gereði, kantonlarýn tapu sicillerindeki hatalardan sorumlu olduðu, Tapu ve kadastro hizmetlerinin ücretlerinin tamamýnýn bu hizmetlerden yararlananlar tarafýndan ödendiði, Satýþ sözleþmeleri vb sözleþmelerin noterler tarafýndan tasdik edildiði, tescilin sadece noterlerce yapýlan tasdikten sonra yapýlabildiði, 350 adet tapu sicil birimi olduðu ve noterlerin iþlemleri burada yaptýklarý ve noterlerin, bazý kantonlarda memur, bazý kantonlarda özel sektör niteliðinde olduðu, Kadastral haritalar ve tapu sicillerinin kadastro ölçümlerine dayanmak zorunda olduðu, Tapu sicil iþlemleri için hem kaðýt biçiminde hem de dijital müracaat formlarýnýn üretildiði, Her parsele özgün bir numara verildiði,

201

Federal Kadastro Ölçümü Yönetimi Biriminin kantonlarý denetlemekle görevli olduðu, kanton düzeyinde bu görevi kanton ölçüm bürolarýnýn yürüttüðü, Kadastronun, Savunma Bakanlýðýna .(Department of Defense, Civil Protection and Sport) baðlý olduðu, bu Bakanlýk altýnda Federal Topoðrafya birimine baðlý Kadastral Ölçme Genel Müdürlüðü'ne baðlý 21 bölge (kanton) ve bölgelere baðlý yaklaþýk 15 Kadastro müdürlüðü ile toplam 270 adet lisanslý ölçme bürosunun bulunduðu, Almanya'da, Mülkiyet üzerinde yapýlan tüm iþlemlerin devletin garantisi altýnda olduðu, Tapu sicil müdürlüklerinin Adalet Bakanlýðýna baðlý olduðu ve yerel mahkemelerin bir parçasý olarak çalýþtýðý, Kadastro Müdürlüklerinin eyaletlerde genellikle Ýçiþleri Bakanlýðý'na baðlý olarak çalýþmakla birlikte bazý eyaletlerde Ekonomi, Maliye veya Bayýndýrlýk Bakanlýklarýndan birine baðlý olarak çalýþtýðý, Tapu kayýtlarýnda yapýlan mülkiyet üzerindeki malik deðiþikliklerinin vergi dairesi müdürlüðüne ve kadastro müdürlüðüne bildirildiði, kadastro müdürlüklerinin ise parsel hakkýnda arazinin kullanýmý, yeri (koordinatlar) ve büyüklüðü hakkýndaki bilgiler ile gerekirse kadastro haritasýný tapu kayýt dairesine gönderdiði, Kadastro iþlerinin "ADV = Almanya Eyaletleri Tapu - Kadastro Ýdari Birimleri Çalýþma Topluluðu " tarafýndan organize edildiði, 202

Kadastro olarak, çok amaçlý kadastronun hedeflendiði, Arazinin kullanýmý, mal sahipleri, deðeri vb. gibi bir çok bilginin tutularak çevre koruma, istatistik ve arazi bilgi sistemi amaçlý kullanýldýðý, Tapu iþlemlerinin noter aracýlýðý ile matbu formlarýn doldurulmasý ile yerine getirildiði ve tapu dairesindeki görevliler tarafýndan tescil edildiði, Kadastro ile ilgili iþlemlerin lisanslý arazi ve ölçme mühendisleri tarafýndan yapýlarak Kadastro dairelerinde kayýt altýna alýndýðý, Almanya'da var olan kadastro haritalarýnýn tamamýnýn sayýsal olduðu, tapu sicil verilerinin de sayýsallaþtýrýlmasý çalýþmalarýnýn devam ettiði ve Bavyera eyaleti dýþýnda tüm kadastral haritalarýn oluþturulmasýnda lisanslý ölçme bürolarýnýn kullanýldýðý, Tapu ve kadastro iþlerinin ücreti karþýlýðýnda yapýldýðý, tapu ve kadastro dairelerinin sorumlu olduklarý görevleri yerine getirmede ihtiyaç duyduklarý sermayenin %90'ýnýn vatandaþlardan %10'unun devlet tarafýndan karþýlandýðý, Mülkiyet bilgilerinin kamu görevlilerine, noterlere ve mal sahiplerine açýk olduðu, Anlaþýlmaktadýr.

203

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez teþkilatý tarafýndan yürütülen hizmetlerde genellikle vatandaþ ile bir iliþki söz konusu deðildir ve iþlemin niteliðine göre genel müdürlüðe intikal eden bütün müracaatlar evrak akýþ prosedürü içerisinde deðerlendirilerek ilgili birime havalesinden itibaren büyük çoðunluðu genel müdür veya genel müdür yardýmcýlarý tarafýndan imzalanmak suretiyle sonuçlandýrýlmaktadýr. Merkez teþkilatýnda yürütülmekte olan baþlýca hizmetlerden; Hukuki muktezaya yönelik iþlemler, ortalama 20-30 gün içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. Ret kararlarýna yönelik itirazlar, mahalli birimlerden bilgi ve belge istemi de dahil yaklaþýk 2-3 ay içerisinde sonuçlandýrýlmaktadýr. Tesis kadastrosu çalýþmalarý yaklaþýk 1000 parsellik bir köy için yersel metot ile kanuni süreler hariç yaklaþýk 8 ay içerisinde sonuçlandýrýlmakta olup kuruma maliyeti parsel baþýna yaklaþýk 40 USD olmaktadýr. Genel müdürlük merkez teþkilatý için acilen bir imza yetkileri yönergesi çýkartýlarak genel müdür ve genel müdür yardýmcýlarý ile ilgili birim baþkanlarýnýn hangi yazýlarý imzalamasý gerektiði belirtilmeli, yürürlükteki mevzuat hükümleri ile yapýlmasýna imkan tanýnan yetki devirleri yapýlarak iþlem süreçleri kýsaltýlmalýdýr. Ayrýca merkez teþkilatýnda bir yeniden yapýlanma içerisine girilerek ana hizmetleri yürüten daire baþkanlýklarý arasýndaki görev mükerrerlikleri ortadan

204

kaldýrýlmalýdýr. Personel dairesi baþkanlýðý ile tapu ve kadastro daire baþkanlýklarýnýn personel konusunda yetkilerinin bulunmasý nedeniyle kurumun personel yapýsý ile saðlýklý bilgilere ancak bu üç ayrý dairenin koordinasyonu ile ulaþýlabilmesi bu konuda örnektir. Genel Müdürlük merkez teþkilatýnda görevli genel müdür, genel müdür yardýmcýlarý ve ana hizmetleri yürüten daire baþkanlarýnýn çalýþma konularý hakkýndaki kiþisel görüþlerine çalýþma içerisinde yer verilmiþ; böylelikle kurum üst yöneticilerinin kurum yapýsý ile hizmetlerini eleþtirel bir bakýþ açýsýyla yeniden deðerlendirmeleri saðlanmýþtýr. Kiþisel görüþler bir bütün olarak deðerlendirildiðinde; çalýþma sonucunda ulaþýlan önerilerin büyük çoðunluðunun yöneticiler tarafýndan da desteklendiði gözlenmektedir. Kurumun üst yönetiminde görev almalarý ve kurumun birçok biriminde görev yaptýktan sonra bulunduklarý göreve getirilmiþ olmalarý nedeniyle kurum hizmetleri konusundaki birikim ve tecrübelerine dayanarak çözüm önerilerine birtakým çekinceler getirmelerinin ise doðal olduðu ve bu çekincelerin önerilerin hayata geçirilmesi aþamasýnda deðerlendirilmesi gerekmektedir. Taþra teþkilatýnda tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinden; Tapu sicil müdürlüklerinde, taþýnmaz mallara iliþkin akit ve tescil iþlemleri yapýlarak, tapu sicilinin düzenli ve saðlýklý bir þekilde tutulmasý ve muhafazasý saðlanmaktadýr.

205

Tapu sicil müdürlüklerinde yoðun olarak yürütülen iþlemler; akit düzenlenmesi (satýþ, baðýþ,ölünceye kadar bakma akdi, taksim,trampa, ipotek, kat mülkiyeti, kat irtifaký tesisi vb),. tescil iþlemleri (cins tashihi, ifraz tevhit, imar tescilleri vb.) ve bilgi verici iþlemler (mahkeme ve icra daireleri baþta olmak üzere diðer kamu kurum ve kuruluþlarýnca talep edilen tapu kayýt suretleri, yazýþmalar vb.) olmak üzere baþlýca üç ayrý kategoride incelenebilmektedir. 225 adet kurum personeli arasýnda yapýlan anket sonuçlarý en yoðun yürütülen iþlemlerin satýþ, ipotek, intikal-taksim ve haciz - mahkeme müzekkeresi olduðunu göstermektedir. Bu iþlemler talep edene ve talep konusu gayrimenkulün niteliðine göre alt kategorilere ayrýlmakta olup, bunlarla birlikte deðerlendirildiðinde tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde toplam 454 ayrý iþlem yürütülmektedir. Tapu sicil müdürlüklerinde iþlem yaptýrmak isteyenlerin müracaatlarýndan itibaren yoðun þekilde yapýlmakta olan satýþ, ipotek baðýþ ve ölünceye kadar bakma akdi gibi iþlemler genel olarak 12 aþamadan geçmek suretiyle sonuçlandýrýlmakta olup iþlemin sonuçlandýrýlma süresi iþlemi etkileyen taraflar, kayýtlar, belgeler, personel durumu ile ilgili mevzuat hükümleri ile getirilen diðer yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediðine baðlý olarak deðiþmektedir. Kadastro Müdürlüklerinde; tapulu gayrimenkullarýn tapularýnýn yenilenmesi, tapusuz gayrimenkullarýn tapuya baðlanmasý, yaþatma ve güncel tutma, yenileme, tescile konu her türlü harita ve planlarýn kontrolü ve arþivlenmesi ile taleplerin karþýlanmasý hizmetleri yerine getirilmektedir.

206

Kadastro müdürlüklerinde iþlem yaptýrmak isteyenlerin müracaatlarýndan itibaren talebe baðlý iþlemler genel olarak 8 aþamadan geçmek suretiyle sonuçlandýrýlmakta olup iþlemin sonuçlandýrýlma süresi iþlemi etkileyen hak sahipleri, kayýtlar, belgeler, personel ve teknik araç ve gereçlerin durumu, iklim ve coðrafi koþullarý ve mevzuat hükümlerinden kaynaklanan diðer yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediðine baðlý olarak deðiþmektedir. Çalýþma kapsamýnda, hizmeti sunanlar olarak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü taþra teþkilatýnda görevli 235 personel ve hizmeti satýn alan veya hizmet yararlananlardan 135 vatandaþ üzerinde uygulanan anket sonuçlarý deðerlendirildiðinde; Anket uygulanan personelin katýlým düzeyi açýsýndan ilk sýralarý alan konularýn daha çok Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü hizmetlerinin etkinlik ve verimliliðin artýrýlmasýnda kurumsal anlamda yetki devrinin gerçekleþtirilmesi ve ilgili kurumlar arasýnda ortaya çýkan uygulama farklýlýklarýn ortadan kaldýrýlmasý gerektiði üzerinde yoðunlaþtýðý görülmektedir. Anket sonuçlarý deðerlendirildiðinde, ankete katýlan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin; Tapu ve kadastro hizmetlerinin önem ve sorumluluðunun kamuoyunca yeterli düzeyde bilinmediði ifadesini % 91,1 oranýnda , (figür 2) Tapu dairelerinin asli iþi olmadýðý halde tapu iþlemleri sýrasýnda yerine getirilen veya mevzuata uygunluðu tapu dairelerince kontrol edilen iþlemlerin (harçlarýn tahakkuku ve yollama listelerinin düzenlenmesi gibi) doðrudan

207

asli görevli kurumlarca yerine getirilmesine yönelik tedbirlerin alýnmasý halinde tapu sicil müdürlüklerinde iþlemlerin oldukça hýzlanacaðý ifadesini %87,4 oranýnda, (figür 3) Bürokrasinin hýzlý çalýþmasýný saðlamak için merkezin onayýný gerektirmeyen iþlerde yetki devrinin saðlanmasýnýn faydalý olacaðý ifadesini %87,4 oranýnda, (figür 4) Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsilinin ilgili maliye kuruluþunca yapýlmasýnýn faydalý olacaðý ifadesini %83 oranýnda, (figür 5) Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasýnýn (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) yapýlacak iþlemler açýsýndan faydalý olacaðý ifadesini %86,2 oranýnda, (figür 6) Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duyuyorum ifadesini %80,1 oranýnda, (figür 7) Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðu ifadesini %84,2 oranýnda, (figür 8) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez ve taþra teþkilatýnda yürütülmekte olan hizmetlerde sürecin kýsaltýlmasýnýn çok gerekli olduðu ifadesini %67,5 oranýnda, (figür 9)

208

Ýlgili kamu kurumlarýnda toplanan ve TKGM hizmetlerinde ihtiyaç duyulan verilerin paylaþýmýnýn, hizmetlerin daha hýzlý ve etkin yürütülmesinde çok etkili olduðu ifadesini %61,9 oranýnda, (figür 10) Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesinin yüksek olduðu ifadesini %60,1 oranýnda, (figür 11) Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan sürecin oldukça kýsa olduðu ifadesini % 59,1 oranýnda, (figür 12) Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceði ifadesini %54,7 oranýnda, (figür 13) Müdürlükler personelinin halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde olduðu ifadesini 45,5 oranýnda yani müdürlükler personelinin halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde olmadýðý ifadesini %50,5 oranýnda, (figür 14) Müdürlükler personelinin mevzuat ve teknik bilgi açýsýndan yeterli düzeyde olduðu ifadesini %42,6 oranýnda, yani müdürlükler personelinin mevzuat ve teknik bilgi açýsýndan yeterli düzeyde olmadýðý ifadesini %57,4 oranýnda, (figür 15) Müdürlüklerin iþlem yoðunluðuna göre personel sayýsý açýsýndan yeterli düzeyde olduðu ifadesini %36,8 oranýnda, yani müdürlüklerin iþlem yoðunluðuna göre personel sayýsý açýsýndan yeterli olmadýðý ifadesini %63,2 oranýnda, (figür 17)

209

Tapu ve kadastro müdürlüðü çalýþmalarý sýrasýnda kurumlar arasý koordinasyon düzeyinin yüksek olduðu ifadesini 32,3 oranýnda, yani kurumlar arasý koordinasyon düzeyinin yüksek olmadýðý ifadesini %67,7 oranýnda, (figür 18) Personelin TAKBÝS Projesi ve TAPU-NET (Vatandaþ Bilgi Sistemi) hakkýnda yeterli bilgiye sahip olduðu ifadesini %31,4 oranýnda, yani personelin TAKBÝS Projesi ve Tapu- Net hakkýnda yeterli bilgiye sahip olmadýðý ifadesini % 68,6 oranýnda, (figür 19) Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesinin daha iyi sonuç vereceði ifadesini %32,4 oranýnda, (figür 20) desteklediðini göstermektedir. Anket uygulanan vatandaþlarýn yüksek düzeyde katýlým gösterdiði konular arasýnda ilk sýralarý alanlarýn hizmet süreçlerinin kýsaltýlmasý ile ilgili olanlar olduðu anlaþýlmaktadýr. Anket sonuçlarý deðerlendirildiðinde, ankete katýlan vatandaþlarýn; Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasýnýn (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) faydalý olacaðý ifadesini %81,3 oranýnda, (figür 21) Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceði ifadesini % 86 oranýnda, (figür 22) 210

Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan bankalarda uygulandýðý gibi banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesinin daha iyi olacaðý ifadesini %65,9 oranýnda, (figür 23) Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki il ve ilçelerde de satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemlerin yapýlabilmesinin uygun olacaðý ifadesini %62,7 oranýnda, (figür 24) Tapu sicil ve kadastro müdürlüðü personelinin halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde olduðu ifadesini %55,6 oranýnda, yani tapu sicil ve kadastro müdürlüðü personelinin halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde olmadýðý ifadesini %44,4 oranýnda, (figür 25) Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðu ifadesini %59,5 oranýnda, (figür 26) Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duyuyorum ifadesini %60,8 oranýnda, (figür 27) Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan sürecin oldukça kýsa olduðu ifadesini %49,2 oranýnda, yani tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan sürecin uzun olduðu ifadesini %50,8 oranýnda, (figür 28) Tapu sicil ve kadastro müdürlüðünde iþim olduðunda ilgili müdürlüðe iþim bitinceye kadar birkaç defa gelip gitmek zorunda kalýyorum ifadesini %55,2 oranýnda, (figür 29)

211

Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsilinin ilgili maliye kuruluþunca yapýlmasýnýn uygun olacaðý ifadesini %52,3 oranýnda, (figür 30) Türkiye genelinde kadastro çalýþmalarýnýn 3 yýl içerisinde bitirilebileceði ifadesini %40,6 oranýnda, (figür 31) Tapu hizmetlerinin yürütüldüðü mekanlarýn hizmete yeterli olduðu ifadesini %37,8 oranýnda, yani tapu hizmetlerinin yürütüldüðü mekanlarýn hizmete yeterli olmadýðý ifadesini %62,2 oranýnda, (figür 32) Gayrimenkulun devrine yönelik iþlemlerin noterlerce, tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince yapýlmasý ve bazý tapu-kadastro hizmetlerinin özel sektöre yaptýrýlmasýnýn uygun olacaðý ifadesini %38,3 oranýnda, (figür 33) Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesinin yüksek olduðu ifadesini %21 oranýnda, (figür 34) Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde iþim düþtüðünde bahþiþ veya rüþvet vermediðim takdirde iþlerin zorlaþtýrýldýðý ifadesini %14,9 oranýnda, (figür 35) desteklediðini göstermektedir.

212

B- Öneriler Kamu yönetiminde yeniden yapýlanma çalýþmalarý çerçevesinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez teþkilatý ile tapu sicil ve kadastro Müdürlüklerinde yapýlan inceleme-araþtýrma, görüþme ve anket çalýþmalarý neticesinde, yürütülmekte olan hizmetlerde etkinlik ve verimliliðin artýrýlmasý, bürokratik formaliteler ve kýrtasiyeciliðin azaltýlmasý suretiyle vatandaþ memnuniyetinin artýrýlmasý için alýnabilecek tedbirlere iliþkin olarak geliþtirilen öneriler aþaðýda iki ayrý bölümde açýklanmýþtýr. Birinci bölümde, hayata geçirilmesi yasal düzenlemeyi (kanun tüzük ve yönetmelik) gerektiren hususlara yer verilmiþtir. Bu öneriler yasal düzenleme sürecinin zaman alacaðý düþünülerek orta ve uzun vadede gerçekleþtirilebilecek öneriler olarak deðerlendirilmektedir. Ýkinci bölümde ise, idari düzenlemelerle (Yönerge, genelge, teblið vb.) hayata geçirilebilecek önerilere yer verilmiþtir. Bu bölümde yer alan önerilerin nitelikleri itibariyle idare tarafýndan kýsa vadede sonuçlandýrýlabileceði düþünülmektedir. Bu çalýþmada yer verilen önerilerin gerçekleþtirilmesi halinde, tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde vatandaþ ve kurum taleplerine istinaden yürütülmekte olan hizmetlerin daha kýsa sürede, daha az bürokratik formalite ve kýrtasiyecilik ile daha etkin ve verimli þekilde sonuçlandýrýlmasý saðlanarak vatandaþ memnuniyeti daha üst düzeye çýkarýlmýþ olacaktýr.

213

1- Yasal Düzenlemeyi Gerektirenler : a) Noterlere ve avukatlara akit yapma yetkisi verilmesi Mevcut Durum 26.09.1984 tarih ve 3045 sayýlý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Teþkilatý Kuruluþu ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun'un 2. maddesinde; Taþýnmaz mallarla ilgili akitlerle her türlü tescil iþlerinin yapýlmasýný, Hazinenin sorumluluðu altýndaki tapu sicillerinin düzenli bir biçimde tutulmasýný, siciller üzerinde deðiþikliklerin takibini, denetlenmesini, sicil ve belgelerin korunmasýný ilgili mevzuata uygun olarak saðlamak tapu sicil müdürlüklerinin görevleri arasýnda sayýlmýþtýr. Ayrýca, 2644 sayýlý Tapu Kanunu'nun 06/01/1954 tarih ve 6217 sayýlý Kanun'un 1. maddesiyle deðiþik 26. maddesinde; "Mülkiyete, mülkiyetin gayri ayný haklara ve müþterek bir arzýn hissedarlarý veya birbirine muttasýl gayri menkullerin sahipleri arasýnda bunlardan birinin veya bir kaçýnýn o gayrimenkul üzerinde mevcut veya inþa edilecek binanýn, muayyen bir katýndan veya dairesinden yahut müstakilen istimale elveriþli bir bölümünden münhasýran istifadesinin temin gayesiyle Medeni Kanunun 753 üncü maddesi hükümlerine göre irtifak hakký tesisine veya tesisi vadine mütedair resmi senetler tapu sicil muhafýzlarý veya memurlarý tarafýndan tanzim edilir..." Hükmü yer almaktadýr. 214

Bu iþlemler ilgili mevzuat hükümleri gereðince, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðüne baðlý 1003 tapu sicil müdürlüðünde 5200 personel tarafýndan yürütülmektedir. Bu müdürlüklerin yaklaþýk 400 tanesinde müdür ve müdür yardýmcýsý unvanlý idareci ve personel bulunmadýðý gibi mevcut personelin birçoðu da hizmetlerin gerektirdiði niteliklere sahip deðildir. Sayýlan yetersizlikler nedeniyle tapu sicil müdürlüklerinde, özellikle akitli iþlemler gereðinden daha uzun sürede tamamlanmakta, müdürlüklerde kuyruklar oluþmakta ve bu durum vatandaþ yakýnmalarýna neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Ülkemizde gayrimenkullerin önemli bir yatýrým aracý olarak görülmesi, teknolojik altyapýnýn yeterli ölçüde kurulamamýþ olmasý, akit iþlemini yapan ile tescil iþlemlerini yapan, sicili tutan ve muhafaza edenin birbirinden ayrý olmasýnýn sakýncalar yaratacaðý yönünde görüþler bulunmasýna raðmen, halen tapu sicil müdürlüklerinde yürütülmekte olan akit ve tescil iþlemleriyle ilgili yakýnmalarý ortadan kaldýrmak amacýyla; TAKBÝS'in ülke genelinde yaygýnlaþtýrýlmasý suretiyle gerekli teknik ve hukuki alt yapý hazýrlanarak, Avrupa ülkeleri ile dünyanýn diðer birçok ülkesinde olduðu gibi gayrimenkullerle ilgili akit iþlemlerinin noterler (gayrimenkul noterliði þeklinde uzmanlaþmaya gidilebilir) veya avukatlýk bürolarý tarafýndan yapýlabilmesine ve bu akit iþlemlerinin tescilsiz iktisap sayýlmasý kaydýyla tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince yapýlabilmesine imkan saðlanmalýdýr.

215

Bu önerinin hayata geçirilebilmesi için; 2644 sayýlý Tapu Kanunu'nun 06/01/1954 tarih ve 6217 sayýlý Kanunun 1. maddesiyle deðiþik 26. maddesi ile ayný Kanunun ilgili 27 ve 34. maddelerinde, Tapu Sicil Tüzüðünün 16,17, 18, 19, 20, 21 ve 22. maddelerinde, 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu'nun 12,13,14, 44 ve 61. maddelerinde, deðiþiklik yapýlmasý, 1512 sayýlý Noterlik Kanunu'nun 60. maddesine bir fýkra eklenmesi, gerekmektedir. Ýnceleme sýrasýnda 100 milyar TL emlak beyan deðerli bir gayrýmenkulün satýþ veya devrine iliþkin iþlemin tapu sicil müdürlüklerinde yapýlmasý halinde bu iþlemin vatandaþa maliyetinin (Ankara için) 3.060. 000.000. TL olduðu ve ayný iþlemin noterlerde yapýlmasý halinde ise bu maliyetin Türkiye Noterler Birliði tarafýndan yapýlan hesaplamalara göre, 3.031.000.000.TL olacaðý tespit edilmiþtir. Ayrýca büyükþehir sýnýrlarý içerisindeki ilçelerde bulunan tapu sicil müdürlükleri sayýsý ile noterlerin sayýlarý karþýlaþtýrýldýðýnda aþaðýdaki tablodan da anlaþýldýðý üzere, ayný sýnýrlar içerisinde noter sayýsýnýn tapu sicil müdürlükleri sayýsýnýn üç katýndan daha fazla olduðu görülmektedir. Bu þartlar altýnda, söz konusu iþlemin noterler tarafýndan yapýlmasý halinde iþlemin vatandaþa maliyetinde herhangi bir artýþ olmayacaðý gibi, ayný iþlem tapu sicil müdürlüklerinde yapýldýðýnda oluþan kuyruklar ile iþlem sürecindeki gecikmelerin ortadan kalkacaðý deðerlendirilmektedir. 216

Büyükþehir merkezlerinde noter ve tapu sicil müdürlüklerinin sayýlarý Ýller Antalya Diyarbakýr Erzurum Eskiþehir Mersin Kocaeli Sakarya Samsun Adana Bursa Gaziantep Ýzmir Kayseri Konya Ýstanbul Ankara TOPLAM

Noter Sayýsý 11 5 7 7 9 6 7 5 15 17 8 41 8 10 219 74 449

Tapu sicil müd.sayýsý 4 2 1 3 5 3 4 3 6 5 4 15 2 4 53 19 133

b) Bilgi formunun (yollama listesi) kaldýrýlmasý Mevcut Durum 492 sayýlý Harçlar Kanunu'nun, gönderilecek listeler ve sorumluluk baþlýklý mükerrer 69. maddesinde; "Tapu ve kadastro idareleri, devredenin ve iktisap edenin adý ve adresi ile gayrimenkulün harca esas tutulan deðerini ve vasýflarýný, noterler de düzenledikleri veya tasdik ettikleri gayrimenkullarýn zilyetlik devir sözleþmelerinin birer örneðini þekli ve muhtevasý Maliye Bakanlýðýnca tespit edilecek listelerle birlikte iþlemin yapýldýðý tarihi izleyen ay baþýndan itibaren en geç 15 217

gün içinde ilgili vergi dairesine bildirmekle mükelleftirler…" denilmektedir. Bu madde ile birlikte, 31.12.1985 tarih ve 18975 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 12 seri numaralý Harçlar Kanunu Genel Tebliðinin " tapu dairelerince yapýlacak iþlemler" baþlýklý maddesi gereðince; Tapu dairelerince harca konu iþlemlerin tamamlanmasýndan sonra, iþleme taraf olanlarýn adý ve adresi ile gayrimenkulün harca esas tutulan deðerini ve vasýflarýný içeren yollama listeleri (bilgi formu) beþ nüsha (örnek 1 ve 2) düzenlenerek, bir nüshasý Maliye Bakanlýðý Gelirler Genel Müdürlüðü Vergi Ýstihbarat Merkezi'ne, iki nüshasý ilgili belediye baþkanlýklarýna, bir nüshasý ilgili vergi dairesine gönderilmekte, bir nüshasý da dosyasýnda muhafaza edilmektedir. Ýþlem konusu gayrimenkul hakkýnda ayrýntýlý bilgiler içeren ve Maliye Bakanlýðý tarafýndan hazýrlanan, bu formlarýn her iþlem için doldurulmasý ve bu formlar düzenlenmeden iþlemin müdürlük açýsýndan sonuçlanmamasý iþlem sürecini uzatmakta, bu formlarýn sayýlan yerlere gönderilmesi müdürlüklerde yoðun iþ yükü arasýnda önemli bir zaman kaybýna neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Tapu dairelerine müracaat eden iþlem sahiplerinin Maliye Bakanlýðý'ný ve belediyeleri ilgilendiren iþlemlerini tamamladýktan sonra müracaatlarýný saðlayacak düzenleme yapýlmalý ve iþlemler sonrasý düzenlenerek ilgili maliye kuruluþlarý ile belediyelere gönderilen bilgi formlarýnýn tanzim edilmesi zorunluluðu kaldýrýlmalýdýr.

218

Bu önerinin hayata geçirilebilmesi için; 492 sayýlý Harçlar Kanunu'nun mükerrer 69. maddesi ile 31.12.1985 tarih ve 18975 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 12 seri numaralý Harçlar Kanunu Genel Tebliðinde deðiþiklik yapýlmasý gerekmektedir. c) Gayrimenkulün kayýtlý bulunduðu yer dýþýnda iþlem yaptýrýlabilmesi Mevcut Durum Taksim, trampa ve müþterek ipotek dýþýndaki gayrimenkule yönelik iþlemlerin gayrimenkullarýn kayýtlý olduðu yer dýþýndaki tapu sicil müdürlüklerinde yapýlmasý mümkün bulunmamaktadýr. Hareketli bir nüfusa sahip olan ülkemiz þartlarýnda, gayrimenkule iliþkin bir iþlemin yapýlabilmesi için hergün binlerce insanýn seyahat etmek zorunda kalmasý zaman ve iþgücü kayýplarýna neden olmakta, iþlemler bu nedenle gecikmekte ve ekonomik kayýplar ortaya çýkmakta, tapu dairelerinde iþlem yaptýrmanýn vatandaþa maliyeti bu nedenle önemli oranda artmaktadýr. Ýletiþim ve bilgi iþlem teknolojisindeki geliþmelerin kamuda yaygýn olarak kullaným alaný bulduðu göz önüne alýndýðýnda bu durum vatandaþýn yakýnmalarýna neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Gayrimenkule iliþkin iþlemlerin iþlem konusu gayrimenkulün kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki bir tapu müdürlüðüne müracaat edilerek yapýlabilmesi 219

ve bu suretle vatandaþýn tapu iþlemleri için seyahat etmek zorunluluðunun ortadan kaldýrýlarak tapu iþlemlerindeki önemli bir bürokratik engelin kaldýrýlmasý için; Medeni Kanunu'nun 1004 ve 1005. maddelerine iþlem konusu gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki tapu sicil müdürlüklerinde de tüm tapu iþlemlerinin yapýlabilmesine imkan saðlayacak fýkra eklenmesi, Tapu Sicil Tüzüðü'nün 8, 36 ve 48. maddelerinde deðiþiklik yapýlmasý, gerekmektedir. d) Kat irtifaký ve kat mülkiyeti iþlemlerinde dayanak belgeleri sayýsýnýn azaltýlmasý Mevcut Durum Tapu sicil müdürlüklerince kat mülkiyeti kurulurken 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu'nun 12. maddesi gereðince talep sahiplerinden; a) Anagayrimenkulün (yapý veya yapýlarýn) dýþ cepheler ve iç taksimatý baðýmsýz bölüm, eklenti ve ortak yerlerinin ölçüleri açýkça gösterilmek suretiyle bir mimar veya mühendis tarafýndan yapýlan ve anagayrimenkulün maliki veya bütün paydaþlarý tarafýndan imzalanan ve içinde gösterilenlerin doðruluðu belediyece tasdik olunan proje ve birden çok yapýlarda yerleþimlerini gösteren vaziyet planý ile belediyece verilen yapý kullanma belgesi;

220

b) Anagayrimenkulün (yapý veya yapýlarýn) ön ve arka cephelerini ve mümkünse yarý cephelerini gösteren, en az 13x18 büyüklüðünde ve doðruluðu belediyece tasdikli bir fotoðraf; c) Her baðýmsýz bölümün arsa payýný, kat, daire, iþ bürosu gibi nev’ini ve bunlarýn birden baþlayýp sýra ile giden numarasýný, varsa eklentisini gösteren ve ana gayrimenkulün maliki veya bütün paydaþlarý tarafýndan imzalanmýþ noterden tasdikli liste; d) Baðýmsýz bölümlerin kullanýlýþ tarzýna, birden çok yapýnýn varlýðý halinde bu yapýlarýn özelliðine göre 28 inci maddedeki esaslar çerçevesinde hazýrlanmýþ, kat mülkiyetini kuran malik veya malikler tarafýndan imzalanmýþ bir yönetim planý, (Kat irtifaký kurulmuþ ise yönetim planý istenilmemektedir.) istenilmektedir. Kat irtifaký iþlemlerinde ise 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu'nun 14. maddesi gereðince talep sahiplerinden; 12. maddenin (a) ve (c) bentlerine uygun olarak düzenlenen proje, plan, liste ve (d) bendindeki yönetim planý ile diðer belgeler istenilmektedir. Bu belgelerin bir çoðu teknik nitelikte olup kadastro müdürlüðünce istenilerek cins tashihi iþlemlerinde kullanýldýktan sonra arþivlendiði halde, ayný belgelerin tapu sicil müdürlüklerine gönderilip, tescil sonrasýnda arþivleniyor olmasý, gereksiz kýrtasiyeciliðe ve arþivde yýðýlmalara neden olmaktadýr.

221

Çözüm Önerileri Tapu sicil müdürlüklerince kat irtifaký ve kat mülkiyeti kurulurken istenilen genel inþaat projesi, binanýn fotoðrafý ve noter tasdikli liste yerine sadece, proje numarasýný, her baðýmsýz bölümün arsa payýný, kat, daire, iþ bürosu gibi nev’ini ve bunlarýn birden baþlayýp sýra ile giden numarasýný, varsa eklentisini gösteren, ana gayrimenkulün maliki veya bütün paydaþlarý tarafýndan imzalanarak, belediyece tasdik edilmiþ listenin istenmesi konusunda; 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanununda düzenleme yapýlmasý söz konusu iþlemlerde evrak sayýsýný, dolayýsýyla kýrtasiyeciliði önemli ölçüde azaltacaktýr. Bu önerinin hayata geçirilebilmesi için; 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu'nun 12. maddesi ile 14. maddenin birinci fýkrasý aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmelidir. "Madde 12 - Kat mülkiyeti kurulurken tapu sicil müdürlüklerince talep sahiplerinden; her baðýmsýz bölümün arsa payýný, kat, daire, iþ bürosu gibi nev’ini ve bunlarýn birden baþlayýp sýra ile giden numarasýný, varsa eklentisini gösteren, ana gayrimenkulün maliki veya bütün paydaþlarý tarafýndan imzalanarak, belediyece tasdik edilmiþ liste istenir." "Madde 14 - Henüz yapý yapýlmamýþ veya yapýsý tamamlanmamýþ bir arsa üzerinde kat irtifakýnýn kurulmasý ve tapu siciline tescil edilmesi için o arsanýn malikinin veya bütün paydaþlarýnýn buna ait dilekçesi veya istemi ile birlikte 12 nci maddede belirtilen listeyi tapu idaresine vermeleri yeterlidir.(…) "

222

e) Konut kredisi ipoteðinin onama suretiyle tescil edilebilmesi Mevcut Durum 2644 sayýlý Tapu Kanununun 26. maddesinin son iki fýkrasý hükmü uyarýnca; Konut yapanlara, ihracatçýlara, turizm tesisi yapanlarla iþletmecilerine, sanayicilere, esnaf ve sanatkarlara konularý ile ilgili olarak bankalarca veya kamu kurum veya kuruluþlarýnca (Ordu Yardýmlaþma Kurumu dahil) açýlacak kredilere karþýlýk teminat gösterilen gayrimenkullerin ipotek iþlemleri ile tarýmsal kredi sebebiyle bankalar veya kamu kurum ve kuruluþlarý lehine teminat olarak gösterilen gayrimenkullerin ipotek iþlemlerinde, resmi senet tanzim edilmeksizin alacaklý ile borçlu ve varsa kefilleri arasýnda yapýlan kredi veya borç sözleþmeleri tapu memurlarýnca onanmak suretiyle iþlem tamamlanmaktadýr. Ancak, konut kredisi kullanan vatandaþlarýn bankalar ve diðer finans kuruluþlarý ile aralarýnda düzenledikleri ipotek sözleþmelerinin tapuda tescilinin yapýlabilmesi için, tapu memurlarýnca söz konusu sözleþmeler yeniden yazýlarak resmi senet tanzim edilmekte olup, bu durum talep konusu ipotek iþlemlerinin tamamlanmasýný geciktirmekte ve vatandaþ sýzlanmalarýna neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Konut kredisi iþlemlerinde uygulamada birliktelik saðlanmasý ve iþlemlerin daha kýsa sürede sonuçlandýrýlarak vatandaþ sýzlanmalarýnýn ortadan kaldýrýlmasý amacýyla;

223

Bankalardan konut kredisi kullananlarýn ipotek taleplerinin, resmi senet tanzim edilmeksizin alacaklý ile borçlu ve varsa kefilleri arasýnda yapýlan kredi ve borç sözleþmelerinin tapu sicil müdürlüklerince onanmasý suretiyle yerine getirilmesi için, bankalardan konut kredisi kullananlarýn da 2644 sayýlý Tapu Kanunu'nun 26. maddesinin son iki fýkrasý kapsamýna alýnmasý gerekmektedir. f) Tescile tabi harita ve planlarýn dayanak belgelerinin azaltýlmasý Mevcut Durum Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü'nün 06.04.1994 tarih ve 1994/5 sayýlý "Tescile Konu Olan Harita ve Planlarýn Kontrol Yönergesi" uyarýnca; Ayýrma, yola terk ve yoldan ihdas, sýnýrlandýrma, parselasyon, kamulaþtýrma, köy yerleþim haritalarý ile tescile konu diðer harita ve planlarýn kontrol ve tescil iþlemleri yapýlmak üzere talep sahibi kiþi veya kurumlar tarafýndan, yönergenin ilgili maddelerinde her iþlem için ayrý ayrý sayýlan belgeler bir takým asýl, iki takým aslý niteliðinde kopyasý olmak üzere üç takým dosya halinde kadastro müdürlüklerine verilmekte, kadastro müdürlüklerince gerekli kontroller yapýldýktan sonra, teknik yönden tescile engel durumu bulunmayan dosyalar ve düzenlenen beyanname bir üst yazý ekinde tescil için tapu sicil müdürlüklerine gönderilmekte, tescil iþlemi yapýldýktan sonra bu dosyalardan bir takýmý tapu sicil müdürlüðünde arþivlenmekte, iki takýmý ise tasdik edilerek kadastro müdürlüðüne iade edilmektedir. Yönergede sayýlan tescile konu harita ve planlardan kadastro görmeyen yerlerde düzenlenenler için istenilen belgeler iki takým dosya halinde kadastro müdürlüklerine verilmektedir. 224

Bu iþlemler sýrasýnda istenilen belgelerin büyük çoðunluðu teknik nitelikte olup tapu sicil müdürlüðünde yapýlan tescil için gerekli deðildir. Bu durum hem talep sahiplerinin bir takým fazla evrak düzenlemesi suretiyle kýrtasiyeciliði arttýrmakta, hem de tapu sicil müdürlüðü arþivlerinde gereksiz yýðýlmalara neden olmaktadýr. Zira söz konusu belgeler kadastro müdürlüklerinde de arþivlenmektedir. Çözüm Önerileri Tescile konu olan harita ve planlarýn tescil iþlemleri için istenilen belgelerin büyük çoðunluðu teknik nitelikte olup, tapu sicil müdürlüðünde yapýlan tescil için gerekli olmadýðý halde, talep sahiplerinin bir takým fazla evrak düzenlemek zorunda býrakýlmasý suretiyle ortaya çýkan kýrtasiyecilik ile tapu sicil müdürlüðü arþivlerinde bu nedenle oluþan gereksiz dosya yýðýlmalarýnýn ortadan kaldýrýlmasý için; Ýmar Kanununun 18. maddesi Uygulama Yönetmeliðinin parselasyon planlarýnýn onayý baþlýklý 39. maddesi, Tescile Konu Olan Harita ve Planlar Yönetmeliðinin tapu dairesine verilecek belgeler baþlýklý III. bölümü (madde 2027) ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü'nün 06.04.1994 tarih ve 1994/5 sayýlý genelgesi ekinde yayýmlanan Tescile Konu Olan Harita ve Planlarýn Kontrol Yönergesi'nde; Tescile konu harita ve planlarýn tescilinde talep sahiplerinin, dayanak belgelerini kadastro müdürlüklerine 3 takým dosya halinde vermeleri yerine, kontrol için gerekli belgelerden oluþan 2 takým dosya halinde vermelerini,

225

Kadastro müdürlüklerinin gerekli kontrolleri yaptýktan sonra, sadece tescile esas belgeleri üst yazý ekinde tapu sicil müdürlüðüne göndermelerini, Tapu sicil müdürlüklerince tescili müteakip ilgili evraklarýn kadastro müdürlüklerine iade edilmesini, saðlayacak yönde düzenleme yapýlmalýdýr. g) Diðer kurum ve kuruluþlarýn yaptýklarý iþlemlerin doðruluðunun araþtýrýlmasý yükümlüðünün kaldýrýlmasý Mevcut Durum Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde iþlemler yapýlýrken, ilgili müdürlüðe yapýlan müracaattan önce ayný iþlem ile ilgili olarak birçok kurum ve kuruluþ tarafýndan yapýlan tasarruflarýn mevzuata uygun olup olmadýðýnýn kontrolü de yapýlmakta, ancak, müdürlük personelinin iþlemin baþka kurum ve kuruluþlarca yerine getirilen aþamalara yasal dayanak oluþturan tüm mevzuatý bilmesi, deðiþiklikleri takip etmesi ve yapýlan iþlemlerin hukuka uygun olup olmadýðýný araþtýrmadan anlamasýnda güçlükler bulunmaktadýr. Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde yapýlan iþlemlerde ortaya çýkan hata ve usulsüzlükler, sadece bu müdürlüklerin iþlemi yapan personelinin hatasýndan deðil, bu müdürlüklerde iþlemlerin yapýlmasýndan önce birçok kurum ve kuruluþ tarafýndan yerine getirilen iþlemlerin hatalý veya usulsüz yapýlmýþ olmasýndan da kaynaklanabilmektedir. Ancak memura iþlemin daha önceki aþamalarýnýn hukuka uygun yapýlmamýþ olmasýndan dolayý maddi ve cezai sorumluluk yüklenmiþtir. 226

Yasalarla, diðer kamu kurum ve kuruþlarýna verilmiþ yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediðinin kontrolünden tapu sicil ve kadastro müdürlükleri sorumlu tutulmaktadýr. Diðer kurum ve kuruluþlarýn iþlemlerinin hukuka uygun olup olmadýðýnýn kontrol edilerek araþtýrýlmasý, bu müdürlüklerde iþ yükünü artýrmakta ve iþlemlerin sonuçlandýrýlmasýnýn gecikmesi nedeniyle vatandaþ þikayet ve yakýnmalarýna sebep olmaktadýr. Çözüm Önerileri Kamu kurum ve kuruluþlarýnýn gayrimenkul tasarruflarýnda, yetki ve sorumluluk ilgili kurum ve kuruluþa ait olduðundan, bu tür talepler hakkýnda 2644 sayýlý Tapu Kanunu'nun 1, 2 ve 3. maddeleri ile Tapu Sicil Tüzüðü'nün 13, 14 ve 23. maddelerine uygun olarak iþlem yapýlmasý ve tapu memurlarýnca, kendilerine yapýlan müracaattan önce baþka kurum ve kuruluþlarca yapýlan iþlemlerin doðruluðu ya da mevzuata uygunluðu konusunda araþtýrma yapýlmaksýzýn taleplerin karþýlanmasý için; Tapu Sicil Tüzüðünün 23. maddesi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmelidir. "Madde 23 - Tapu ve kadastro mevzuatý ve bu Tüzükte yer alan hükümlere uygun olmayan ve Türk Medeni Kanununun 921 inci maddesine göre geçici þerhe de imkan bulunmayan istemler, geciktirilmeden gerekçesi, itiraz yeri ve süresi de belirtilmek suretiyle reddedilir. Ret kararý, istem sahibine elden veya Tebligat Kanunu hükümlerine göre teblið edilir. Ret kararýna, teblið tarihinden itibaren otuz gün içinde müdürlüðün baðlý bulunduðu üst birime,

227

bu birimin kararýna karþý da teblið tarihinden itibaren otuz gün içinde Genel Müdürlüðe itiraz edilebilir." Yapýlacak bu düzenlemeyle, tapu sicil ve kadastro müdürlükleri kendilerine yapýlan müracaatlarla ilgili iþlemleri sadece tapu ve kadastro mevzuatýna uygunluðu yönünden inceleyerek iþlemi tesis edecek veya ret edecektir. Böylece personel kamu kurumlarýnýn hatalý veya mevzuata uygun olmayan iþlemlerinden sorumlu tutulmayacak ve böylece sorumluluktan kurtulmak amacýyla yapýlan araþtýrmalar yapýlmayacaðýndan hizmetin daha hýzlý bitirilmesi saðlanacaktýr. h) Zorunlu deprem sigortasý (DASK) poliçesi ibraz edilmesi zorunluluðunun kaldýrýlmasý Mevcut Durum 587 sayýlý KHK'nin 1. ve 9. maddelerinin 1. fýkralarý uyarýnca deprem sigortasý yaptýrma zorunluluðu getirilen, taþýnmaz mal üzerinde müstakilen mesken olarak inþa edilmiþ binalar ile birlikte, 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamýnda tesis edilen kat mülkiyetine konu mesken, ticarethane, büro ve benzeri amaçlara tahsis edilmiþ baðýmsýz bölüm maliklerinin veya intifa hakký sahiplerinin taleplerine baðlý olarak; Tapu kütüðü üzerinde tescil veya terkini gerektiren iþlemlerde ayný KHK'nin 12. maddesinin 2. fýkrasý gereðince yetkili sigorta þirketleri ve acenteler tarafýndan yapýlmýþ zorunlu deprem sigortasý (DASK) poliçesinin ibraz edilmesi istenilmektedir.

228

Tapuda iþlem yapmak için müracaatta bulunan vatandaþlar tarafýndan DASK poliçesinin ibraz edilmemesi halinde talep konusu iþlemin yapýlmamasý vatandaþ açýsýndan iþlerin zorlaþtýrýlmasý olarak deðerlendirilmekte, bu durum söz konusu sigortanýn yaptýrýlýp yaptýrýlmadýðýnýn kontrol noktasýnýn tapu sicil müdürlükleri olmasý nedeniyle tapu iþlemlerinde yeni bir bürokratik aþama olarak deðerlendirilmekte ve þikayetlere neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri 587 sayýlý KHK'nin 1. ve 9. maddelerinin 1. fýkralarý ile 12. maddesinin 2. fýkrasý gereðince; 634 sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamýnda tesis edilen kat mülkiyetine konu mesken, ticarethane, büro ve benzeri amaçlara tahsis edilmiþ baðýmsýz bölüm maliklerinin veya intifa hakký sahiplerinin taleplerine baðlý olarak, tapu kütüðü üzerinde tescili veya terkini gerektiren iþlemlerde, yetkili sigorta þirketleri ve acenteler tarafýndan yapýlmýþ zorunlu deprem sigortasý (DASK) poliçesi istenilmesinin yarattýðý þikayetlerin ortadan kaldýrýlmasý için ; Mevcut uygulama ile getirilen bu zorunluluðun ilgili vatandaþlar tarafýndan sadece tapuda iþlem yaptýrma zorunluluðu ortaya çýktýðýnda söz konusu sigortayý yaptýrmalarý ve ayný gayrimenkul hakkýnda yeniden bir tapu iþlemi yaptýrýncaya kadar bu sigortayý yeniden yaptýrmamalarý þeklinde olmasý nedeniyle iskana tabi gayrimenkullar için deprem sigortasý yaptýrýlmasý amacýný gerçekleþtirmeye de yeterince hizmet etmediði anlaþýldýðýndan;

229

587 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamede deðiþiklik yapýlarak tapu iþlemlerinde vatandaþ yakýnmalarýna neden olan DASK poliçesi ibraz edilmesi zorunluluðunun kaldýrýlarak deprem sigortasý yaptýrýlmasýný gönüllülük esasýna dayandýran veya adý geçen sigortanýn bir yýllýk deðil daha uzun süreler için yaptýrýlmasýna imkan verecek yasal düzenleme yapýlmalýdýr. I) Kadastro sonrasý talebe baðlý iþlemlerin özel kuruluþlara devri Mevcut Durum Kadastro müdürlükleri tarafýndan yürütülmekte olan kadastro sonrasý talebe baðlý iþlemlerin (aplikasyon, parselin yerinde gösterilmesi, ifraz, tevhid gibi) yapýlmasýnda, (kadastro müdürlükleri tarafýndan yýllýk ortalama 1 milyon benzer iþler yapýlmaktadýr.) özellikle büyükþehirlerde personel ve donaným yetersizliði nedeniyle bu tür talepler, gün verilmek suretiyle karþýlanabilmektedir. Bu durum, talep edilen iþ kýsa sürede yapýlamadýðýndan vatandaþ yakýnmalarýna neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Kadastro müdürlükleri tarafýndan yürütülmekte olan kadastro sonrasý talebe baðlý iþlemlerin (aplikasyon, parselin yerinde gösterilmesi, ifraz, tevhid gibi) kamu sorumluluðu taþýyan lisanslý harita kadastro mühendislik bürolarý kurularak bu bürolar tarafýndan veya ilgili meslek odalarý tarafýndan yapýlmasýna imkan saðlayacak yasal düzenleme yapýlmalýdýr.

230

Bu kapsamda, "Lisanslý Harita Kadastro Mühendislik Bürolarýnýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanun Tasarýsý" hazýrlanmýþ olup, yasalaþmasý saðlanmalýdýr. Bu yasa ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan lisans verilecek, kamu sorumluluðu taþýyan, özel sektör statüsünde, AB ülkelerindeki örneklerine uygun, disiplinli ve denetimli, vergi mükellefi olan yeni bir meslek gurubu oluþturulmaktadýr. Bu bürolarýn kurulmasý ve bu iþlemlerin devri ile özel sektörde yaklaþýk beþ bin nitelikli personel istihdamý da saðlanacaktýr. i) Çizim hatalarýnýn düzeltilmesinin ilanen tebliði imkanýnýn getirilmesi Mevcut Durum Kadastro paftalarýnda yer alan özellikle çok hissedarlý taþýnmazlarla ilgili ölçü ve tersimat (çizim) hatalarýnýn düzeltilmesi sýrasýnda; 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun teknik hatalarýn düzeltilmesi baþlýklý 41. maddesine istinaden ilgililerin güncel ve açýk adreslerinin bilinmemesi nedeniyle yapýlan düzeltmelerin tebliðinde güçlüklerle karþýlaþýlmaktadýr. Bu nedenle hatalý kadastro çalýþmalarýnýn düzeltilmesi iþlemi kesinleþememekte ve hatalý ölçümden kaynaklanan sorunlar devam etmektedir. Ayrýca hissedar sayýsýnýn çokluðuna göre tebligat giderleri de artmaktadýr.

231

Çözüm Önerileri Kadastro paftalarýnda yer alan ölçü ve tersimat (çizim) hatalarýnýn düzeltilmesi sýrasýnda; 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun “Teknik hatalarýn düzeltilmesi” baþlýklý 41. maddesine istinaden yapýlan düzeltmenin ilgilisine tebliði yerine ilanen teblið usulünün uygulanmasýna olanak saðlayacak yasal düzenlemenin yapýlmasý saðlanmalýdýr. Bu önerinin hayata geçirilmesi için; 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun “Teknik hatalarýn düzeltilmesi” baþlýklý 41. maddesinin aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmesi gerekmektedir. “ Madde 41 - Kadastrolarý kesinleþmiþ taþýnmaz mallarda vasýf ve mülkiyet deðiþikliði dýþýnda kalan ölçü, tersimat ve hesaplamalardan doðan fenni hatalar, ilgilinin müracaatý veya kadastro müdürlüðünce re’sen düzeltilir. Düzeltme, taþýnmaz mal malikleri ile diðer hak sahiplerine ilanen teblið olunur.(…)" j) Ýlgisini inanýlýr kýlma konusunda yazýlý beyanýn yeterli görülmesi Mevcut Durum Tapu sicil müdürlüklerinde gayrimenkullerle ilgili kayýtlarýn incelenmesi ve belge örneði alýnmasýna iliþkin taleplerin karþýlanmasýnda Medeni Kanun'un tapu sicilinin açýklýðý baþlýklý 1020 nci maddesinin; " Tapu sicili herkese açýktýr.

232

Ýlgisini inanýlýr kýlan herkes, tapu kütüðündeki ilgili sayfanýn ve belgelerin tapu memuru önünde kendisine gösterilmesini veya bunlarýn örneklerinin verilmesini isteyebilir. Kimse tapu sicilindeki bir kaydý bilmediðini ileri süremez." hükmü uyarýnca, ilgisini inanýlýr kýlma gibi soyut bir ilke uygulanmaktadýr. Ancak uygulamada ilgisini inanýlýr kýlma þartý gereði talep sahibinin gayrimenkul ile ilgisi tespit edilirken keyfi uygulamalar yapýlmasý vatandaþlar tarafýndan iþinin engellendiði veya zorlaþtýrýldýðý þeklinde deðerlendirilmektedir. Özellikle taþýnmaz mal almak isteyen kiþilerin satýn almayý düþündükleri taþýnmazlar üzerindeki rehin, ipotek, veraset, vb hukuki durumlarý öðrenmeleri açýsýndan bu husus önem taþýmaktadýr. Plan örneði verilmesi, yerinde gösterme, aplikasyon gibi talebe baðlý hizmetler ise sadece hak sahibi veya kanuni temsilcisi tarafýndan kadastro müdürlüklerine müracaat edilmesi halinde yapýlmaktadýr. Bu iþlemler mülkiyet hakkýný doðrudan etkilemediðinden bu tür taleplerde, talepte bulunanýn hak sahibi olmamasý nedeniyle taleplerinin karþýlanmamasý vatandaþýn yakýnmalarýna sebep olmaktadýr. Çözüm Önerileri Tapu sicil müdürlüklerinde gayrimenkule iliþkin kayýtlarýn incelenmesi ve belge örneði alýnmasýna iliþkin taleplerin ve kadastro müdürlüklerinde plan örneði, yerinde gösterme, aplikasyon gibi talebe baðlý hizmetlerden mülki-

233

yet hakkýna doðrudan zarar vermeyecek olan taleplerin, sadece hak sahibi tarafýndan deðil, ilgisini inanýlýr kýlan kiþi ya da kiþiler tarafýndan talepte bulunulduðu durumda da karþýlanmasý ve ilgisini inanýlýr kýlma konusunda talepte bulunanýn yazýlý beyanýnýn esas alýnmasýný saðlayacak düzenleme yapýlmalýdýr. Bu düzenleme kapsamýnda; Tapu sicil müdürlükleri yönünden, ilgisini inanýlýr kýlma þartýnýn tespiti konusuna açýklýk getirilmesi ve mülkiyet hakkýna doðrudan zarar vermeyecek taleplerin yazýlý müracaat þartýna baðlanarak yerine getirilebilmesine iliþkin bir genelge çýkartýlmasý, Kadastro müdürlükleri hizmetleri bakýmýndan, Tapu Sicil Tüzüðünün 12. ve 13. maddeleri ile 01.12.1993 tarih ve 1993/6 sayýlý Genel Müdürlük genelgesinde deðiþiklik yapýlmasý, gerekmektedir. k) Kadastro çalýþmalarýnýn tek elden, genel müdürlüðün denetim ve sorumluluðunda özel sektöre yaptýrýlabilmesi Mevcut Durum Tesis Kadastrosunun kýrsal alanda %88 ve kentsel alanda %98 düzeyinde tamamlandýðý, kadastro çalýþmalarýnýn ülke genelinde 3 yýl içerisinde tamamlanmasýnýn hedeflendiði belirtilmekle birlikte, orman kadastrosu konusunda

234

Çevre ve Orman Bakanlýðý, mer’alarýn tescili konusunda Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý ile uyumlu bir çalýþma sergilenemediðinden kadastro iþlemlerinin saðlýklý bir þekilde yürütülmesinde ve hedeflenen süre içerisinde tamamlanmasýnda güçlükler bulunmaktadýr; Tesis kadastrosunun, ekonomik yetersizlikler yanýnda; 1- Hizmetle ilgili özel sektör imkan ve kaynaklarýndan istenilen düzeyde faydalanýlamamasý, 2- Kurumun asli görevleri arasýnda yer almayan hizmetlere önemli ölçüde personel, donaným ve diðer imkanlar ayrýlmasý nedeniyle kaynaklarýn etkin bir þekilde kullanýlamamasý, 3- Deðiþiklik, güncelleme ve bilirkiþilik iþlemlerinin tescile tabi olmayan bölümleri ile Devlet tarafýndan yapýmý zorunlu olmayan hizmetlerin kurallarý belirlenmek ve denetlenmek þartýyla özel kiþi ve kuruluþlara devredilememiþ olmasý, nedenleriyle bitirilemediði belirtilmektedir. Ayrýca, 3402 sayýlý Kadastro Kanunu kapsamýnda yapýlan kadastro çalýþmalarý sýrasýnda, Kanun'un 4 üncü maddesi gereði orman sýnýrlamasýnýn orman kadastro komisyonlarýnca yapýlarak harita ve tutanaklarýn kadastro ekiplerine teslim edilmesi gerektiði halde, bazý köy ve beldelerde bu yapýlmadýðýndan, orman sýnýrlarý kadastro ekiplerince belirlenmek zorunda kalýnmakta,

235

Gerek, orman kadastrosu kesinleþmemiþ yerlerde, gerekse orman sýnýrlarý kadastro ekiplerince belirlenen yerlerde, devlet ormanlarýna mücavir gerçek ve tüzel kiþilerin mülkiyetinde bulunan taþýnmaz mallarda, uygulanan kayýt ve belgede yazýlý miktara itibar edilmekte, bunun sonucunda da bu kiþilerin yýllardýr kullanýmýnda bulunan ve zeminde orman özelliðini taþýmayan miktar fazlasý kýsýmlarýn yasa gereði Hazine adýna tespit görmesi nedeniyle Hazine ve orman idaresi ile miktar fazlasý olarak kesilen taþýnmaz mal malikleri arasýnda yýllar süren davalar açýlmakta, Ülkemizde mevcut tüm mer’alarýn, mer’a komisyonlarýnca sýnýrlandýrma ve tespiti yapýlarak ilan sonucu sýnýrlarý kesinleþtirilemediðinden, 3402 sayýlý Kadastro Kanunu hükümlerine göre yapýlan kadastro çalýþmalarý sýrasýnda sýnýrlarý haritaya baðlanmak suretiyle kesinleþtirilememiþ, mer’alara mücavir, gerçek ve tüzel kiþilere ait taþýnmaz mallarda kayýt ve belgelerinde yazýlý miktardan fazla gelen kýsýmlarýn ifraz edilmek suretiyle ya mer’a parseline katýlmasý ya da Hazine adýna tespitlerinin yapýlmasý, Hazine ile mer’aya mücavir taþýnmaz mal malikleri arasýnda yýllarca süren davalara neden olmakta, Orman kadastro komisyonlarýnca yapýlan kadastro iþlemleri ve mer’a komisyonlarýnca yapýlan mer’a tespit çalýþmalarý bu kurumlar tarafýndan birbirlerinden baðýmsýz olarak yürütüldüðünden mükerrerliklere neden olunmakta ya da kadastroya tabi tutulmayan sahalar ortaya çýkmakta, Bu güçlükler söz konusu kadastro çalýþmalarýnýn kesinleþtirilerek tescilinin yapýlmasýna engel oluþturmakta, Dolayýsýyla, tesis kadastrosu çalýþmalarý bir türlü tamamlanamamaktadýr. 236

Çözüm Önerileri Kadastro çalýþmalarýnýn saðlýklý olarak yürütülebilmesi ve hedeflenen süre içerisinde tamamlanabilmesi için; mer’a ve orman kadastrosu nedeniyle, ortaya çýkan sorunlarýn giderilebilmesi ve bu nedenle açýlan davalarýn asgari düzeye indirilebilmesi için, ülke genelinde mer’a, yaylak, kýþlak ve otlak nitelikli taþýnmaz mallarýn mer’a komisyonlarýnca ve orman niteliðindeki taþýnmazlarýn Orman Genel Müdürlüðünce öncelikle sýnýrlandýrma ve tespit suretiyle sýnýrlarýnýn belirlenerek haritaya baðlanmasý ve ilan suretiyle sýnýrlandýrýlmalarýnýn kesinleþtirilerek özel sicillerine tescilleri saðlanmalý, Tesis ya da mülkiyet kadastrosu þeklinde yürütülen günümüz kadastro çalýþmalarý çaðdaþ, çok amaçlý kadastro þeklinde uygulanmalý, Mer’a, orman, mülkiyet gibi adlarla deðiþik kurumlarca yapýlmakta olan tesis kadastrosu çalýþmalarýnýn ilgili bakanlýk ve kurumlar ile koordineli bir þekilde ve tek elden, teknik (ölçüm), hatta usul ve þartlarý Genel Müdürlükçe belirlenmek kaydýyla tasarruf (mülkiyetin belirlenmesi) iþlemlerinin de bir arada Genel Müdürlüðün sorumluluk, denetim ve kontrolü altýnda özel sektöre yaptýrýlabilmesini saðlayacak yasal düzenleme yapýlmalýdýr. Tesis kadastrosu çalýþmalarýnýn teknik (ölçüm) yönünün özel sektöre yaptýrýlmasý yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre mümkündür, ancak hukuki ya da tasarruf (mülkiyetin belirlenmesi) yönünün özel sektöre yaptýrýlabileceðine iliþkin 3402 sayýlý Kadastro Kanununa özel hüküm konulmasý gerekmektedir. 237

l) Emlak Müþavirliði Kanun Tasarýsý'nýn yasalaþmasý Mevcut Durum Tapu sicil müdürlüklerinde, özellikle büyükþehirlerde gayrimenkullere yönelik talepler yetkisiz iþ takipçileri ve emlakçýlar tarafýndan yapýlmakta, yetersiz ve sorumsuz kiþiler tarafýndan yürütülen iþ takipleri, usulsüz iþlemler yapýlmak suretiyle vatandaþýn maðduriyeti ile sonuçlandýðýndan yakýnmalara neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Tapu sicil müdürlüklerinde, özellikle büyükþehirlerde gayrimenkullere yönelik taleplerin yetkisiz iþ takipçileri ve yeterli niteliðe sahip olmayan ve sorumluluðu bulunmayan emlakçýlar tarafýndan yapýlmasýnýn önüne geçilmesi için; Hak sahiplerinin talebi üzerine hizmet sözleþmesi yaparak taþýnmazlarýn alýmý, satýmý, kiralanmasý ile irtifak hakký rehin, sýnýrlý ayni hak, þahsi haklarýn tesisi gibi iþlemlerde danýþmanlýk, meslek alanýna yönelik bilirkiþilik yapmak, bu iþlemlerle ilgili form, beyanname ile diðer belgeleri düzenleyerek bu konularda taraflarla ve onlar adýna ilgili kamu kurum ve kuruluþlarda iþ takibi ve aracýlýk yapmak üzere emlak müþavirliðinin kurulmasý, lisans verilmesi, faaliyet, yetki sorumluluk ve denetimlerine ait esaslarý düzenlemek amacýyla hazýrlanan Emlak Müþavirliði Yasa Tasarýsý Taslaðýnýn yasalaþmasý saðlanmalýdýr.

238

m) Sayýsallaþtýrma iþleminin düzenlenmesi Mevcut Durum Kadastro paftalarý kadastro müdürlükleri tarafýndan, karton, resim, astralon, alüminyum ve fotoplan altlýklarý üzerine deðiþik ölçeklerde ve farklý koordinat sistemlerine (ülke ve yerel koordinat sistemi gibi) baðlý olarak çizilmektedir. Farklý yöntemlerle farklý altlýklar üzerine çizilen bu paftalarýn bilgisayar ortamýna aktarýlarak sayýsallaþtýrýlmasý bir ihtiyaç olduðu halde, bu iþlemlerin gerçekleþtirilmesi ile bu iþlemler sýrasýnda ortaya çýkabilecek uyumsuzluk ve sorunlarýn nasýl giderileceðine iliþkin bir yasal düzenleme bulunmamaktadýr. Çözüm Önerileri 3402 sayýlý Kadastro Kanununda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanun Tasarýsýnýn 9. maddesiyle "sayýsallaþtýrma" baþlýðý altýnda " kadastro veya tapulama haritalarý, arazi kontrolü yapýlmak suretiyle sayýsal hale getirilir. Yapýlan çalýþmalarýn sonucu, 11. maddeye göre ilan edilir ve ilan süresi içerisinde dava açýlmayan taþýnmaz mallarýn kayýtlarýnda gerekli düzeltme yapýlýr." þeklinde düzenleme yapýlmýþtýr. Düzenlemenin bu þekilde yasalaþmasý ile sorun giderilmiþ olacaktýr.

239

n) Cins deðiþiklikleri için belirli bir süre içerisinde talepte bulunma yükümlülüðü getirilmesi Mevcut Durum Halen yürürlükte bulunan mevzuata göre, tapu kütüðünde yapýsýz olarak kayýtlý taþýnmaz mallarýn yapýlý hale getirilmesi iþlemi, imar mevzuatýna uyarýnca gerekli þartlar yerine getirildikten sonra, taþýnmaz mal maliklerinin talebine istinaden yapýldýðýndan; Tapu ve kadastro bilgileri güncelliðini büyük oranda yitirmiþtir. Tapu sicilinde intikaller yapýlmadýðý için mülkiyetler elli veya yüz sene önceki bilgileri yansýtmaktadýr. Þehirler kurulmakta, ama kadastro haritalarýnda bu bölgeler hala tarla olarak görünmektedir. Hýzlý bir þekilde ilerleyen þehirleþme hareketleri ve buna baðlý olarak, özellikle büyük þehir merkezlerinde konut üretecek yer sýkýntýsý çekilmekte iken, üretilen konutlarýn tapu kayýtlarýna ve paftalara yansýtýlmamasýndan kaynaklanan pafta, kayýt- zemin uyumsuzluðu ile karþýlaþýlmaktadýr. Çözüm Önerileri Yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre cins deðiþikliði iþlemlerinin tapu idarelerince re’sen yapýlmasýna olanak bulunmamaktadýr. Ayrýca, Harçlar Kanunu gereði cins deðiþikliði iþlemlerinden, harç alýndýðýndan ve bunlar için deprem sigortasý zorunluluðu bulunduðundan, tapuya

240

tescil edilecek binalarýn yasal olarak yapýlýp yapýlmadýðý belirlenemediðinden, bu arsalar üzerindeki binalarýn re’sen pafta ve kayýtlara aktarýlmasýnýn Devletin gelir kaybýna yol açacaðý ve kaçak yapýlarýn pafta ve kayýtlarýnda gösterilmesi gibi bir duruma neden olunacaðý da göz önünde bulundurularak, Belediyeler ile tapu sicil ve kadastro müdürlükleri tarafýndan koordineli bir çalýþma yürütülerek, cins deðiþikliði iþlemleri yapýlmamýþ binalarýn tapuya tescilinin saðlanabilmesi için, çýkartýlacak bir yasa ile bu gayrimenkullerin maliklerine vergi barýþý yasasýnda olduðu gibi bir defaya mahsus olmak üzere belli bir süre içerisinde cins deðiþikliði iþlemlerini yaptýrmalarý zorunluluðu getirilerek, verilecek süre içerisinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenler hakkýnda cezai müeyyide getiren bir yasal düzenleme yapýlmalýdýr.

o) Muhtar ve bilirkiþilerin kadastro ekibinin zorunlu üyesi olmaktan çýkarýlmasý Mevcut Durum 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun kadastro ekibi ve komisyonunun kuruluþu baþlýklý 3. maddesi uyarýnca; Kadastro ekibi; en az iki kadastro teknisyeni; mahalle veya köy muhtarý ile üç bilirkiþiden oluþmakta, Kanun uyarýnca çýkartýlan Kadastro Bilirkiþileri Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine göre bilirkiþiler görevlendirilmektedir. Uygulamada, kadastrosu tamamlanmamýþ köylerin büyük bir çoðunluðunu orman içi köyler ile genelde müdürlük merkezlerine uzak köyler oluþturmak-

241

tadýr. Bu köylerde vatandaþ ormandan açýlarak kullanýlmakta olan arazilerin ellerinden alýnacaðý veya kadastrodan sonra ormandan arazi açamayacaklarý düþüncesinden kaynaklanan nedenlerle kadastro çalýþmasý yapýlmasýna sýcak bakmamakta, hatta kadastro çalýþmalarýný engellemek için kadastro ekibinde görevli muhtar ve bilirkiþilere baský yapmaktadýr. Bu nedenle muhtar ve bilirkiþilerin kadastro çalýþmalarýna düzenli olarak katýlmalarý saðlanamamaktadýr. Çözüm Önerileri 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun kadastro ekibi ve komisyonunun kuruluþu baþlýklý 3. maddesi ile Kadastro Bilirkiþileri Hakkýnda Yönetmelik'te deðiþiklik yapýlarak mahalle veya köy muhtarý ile bilirkiþilerin kadastro ekibinin üyesi olma zorunluluðu kaldýrýlmalýdýr. Böylece köy halkýnýn ‘biz katýlým saðlamazsak bu iþ yapýlamaz’ anlayýþý, yerini ‘biz katýlým saðlamasak da bu iþ nasýl olsa yapýlacak’ anlayýþýna býrakacaðýndan, bilirkiþilerin ve köy halkýnýn kadastro çalýþmalarýna katýlýmýný artýracak ve çalýþmalar daha kýsa sürede sonuçlandýrýlabilecektir. p) Yabancýlarýn Türkiye'de gayrimenkul satýn almasý Mevcut Durum Yabancý uyruklu gerçek ve tüzel kiþilerin Türkiye'de taþýnmaz mal edinmeleri 19.07.2003 tarih ve 25173 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 03.07.2003 tarih ve 4916 sayýlý Kanun'un 19. maddesi ile deðiþik 2644 sayýlý Tapu Kanu-

242

nu'nun 35. maddesinde düzenlenmiþtir. Yapýlan deðiþiklikle, yabancý uyruklu gerçek kiþiler ile yabancý ülkelerde bu ülkelerin kanunlarýna göre kurulan tüzel kiþiliðe sahip ticaret þirketlerinin ülkemizde taþýnmaz mal edinimlerine iliþkin yeni esaslar getirilmiþ, Tapu Kanunu'nun 36. maddesi yürürlükten kaldýrýlarak içerdiði hükümler 35. maddeye aktarýlmýþtýr. Tapu Kanunu'nun 35. maddesinin yeni hali aþaðýdaki þekildedir; " Karþýlýklý olmak ve kanunî sýnýrlamalara uyulmak kaydýyla, yabancý uyruklu gerçek kiþiler ile yabancý ülkelerde bu ülkelerin kanunlarýna göre kurulan tüzel kiþiliðe sahip ticaret þirketleri, Türkiye Cumhuriyeti sýnýrlarý içinde taþýnmaz edinebilirler. Karþýlýklýlýk ilkesinin uygulanmasýnda, yabancý devletin taþýnmaz ediniminde kendi vatandaþlarýna veya yabancý ülkelerde bu ülkelerin kanunlarýna göre kurulan tüzel kiþiliðe sahip ticaret þirketlerine tanýdýðý haklarýn, Türkiye Cumhuriyeti vatandaþlarýna veya ticaret þirketlerine de tanýnmasý esastýr. Türkiye Cumhuriyeti ile arasýnda karþýlýklýlýk olmayan devlet vatandaþlarýnýn kanunî miras yoluyla edindikleri taþýnmazlar ile kanunî kýsýtlamalara tâbi alanlardaki taþýnmazlar, intikal iþlemleri yapýlarak tasfiye edilir ve bedele çevrilir. Yabancý uyruklu gerçek kiþiler ile yabancý ülkelerde bu ülkelerin kanunlarýna göre kurulan tüzel kiþiliðe sahip ticaret þirketlerinin otuz hektardan fazla taþýnmaz edinebilmesi Bakanlar Kurulunun iznine tâbidir. Kanunî miras yoluyla intikal eden taþýnmazlar için bu hüküm uygulanmaz. Yabancý uyruklu

243

gerçek kiþilerin, kanunî miras dýþýnda ölüme baðlý tasarruflar yoluyla otuz hektardan fazla taþýnmaz edinebilmesi de Bakanlar Kurulunun iznine baðlýdýr. Ýzin verilmez ise, fazla miktar tasfiye edilerek bedele çevrilir. Yabancý uyruklu gerçek kiþiler ile yabancý ülkelerde bu ülkelerin kanunlarýna göre kurulan tüzel kiþiliðe sahip ticaret þirketleri lehine, taþýnmaz üzerinde sýnýrlý ayni hak tesis edilmesi halinde karþýlýklýlýk þartý aranmaz. Kamu yararý ve ülke güvenliði bakýmýndan, bu maddenin uygulanmayacaðý yerleri belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir." Bunun yanýnda, 4916 sayýlý Kanun'un 38. maddesiyle 442 sayýlý Köy Kanunu'nun 87. maddesi tamamen yürürlükten kaldýrýlarak, yabancý uyruklu gerçek kiþiler ve tüzel kiþiliðe sahip yabancý ticaret þirketlerine köylerde taþýnmaz mal edinebilme hakký tanýnmýþtýr. Bu yasal düzenlemenin yapýldýðý 19.07.2003 tarihinde Türkiye genelinde 38.189 yabancý uyruklu gerçek kiþi toplam 266.264.274 m² büyüklüðünde 37.296 adet taþýnmaza sahip iken; 19.07.2003 tarihinden 13.09.2004 tarihine kadar geçen süre içerisinde, yapýlan yasal düzenleme ile getirilen kolaylýklardan da faydalanarak Türkiye genelinde 7742 yabancý uyruklu gerçek kiþi toplam 3.716.277 m² büyüklüðünde 6647 yeni gayrimenkul satýn almýþtýr. Dolayýsýyla, 13.09.2004 tarihi itibariyle Türkiye'de 45.821 yabancý gerçek kiþinin toplam 269.981.431 m² büyüklüðünde 43.784 adet taþýnmaza sahip olduðu anlaþýlmaktadýr. 244

19.07.2003 tarihi itibariyle Türkiye'de gayrimenkul sahibi yabancý uyruklu gerçek kiþi sayýsý ile gayrimenkul büyüklüklerinin ülkelere göre daðýlýmý ve satýn alýnan gayrimenkullerin illere göre daðýlýmý incelendiðinde; 14.254 kiþi ile Yunanistan vatandaþlarýnýn ilk sýrada, 10.638 kiþi ile Almanya vatandaþlarýnýn ikinci sýrada yer aldýðý ve bu ülkeleri sýrasýyla, 3031 kiþi ile Ýngiltere, 2460 kiþi ile Suriye,1448 kiþi ile Hollanda, 916 kiþi ile Ýtalya ile 882 kiþi ile KKTC ve 661 kiþi ile ABD vatandaþlarýnýn izlediði, Gayrimenkullerin büyüklükleri yönünden 241.441.000 m² ile Suriye vatandaþlarýnýn ilk sýrada ve 5.241.835 m² ile Almanya vatandaþlarýnýn ikinci sýrada yer aldýðý ve bu ülke vatandaþlarýný sýrasýyla; 4.077.245 m² ile Yunanistan, 3.717.939 m² ile Lübnan (200 kiþi), 2.762.434 m² ile Mýsýr (48 kiþi), 2.623.450 m² ile ABD ve 2.049.939 m² ile Ýngiltere vatandaþlarýnýn izlediði, Yabancý gerçek kiþilerin 19.07.2003 tarihi itibariyle sahip olduklarý gayrimenkuller ile 19.07. 2003 - 23.08.2004 tarihleri arasýnda Türkiye'de satýn aldýklarý gayrimenkullarýn illere göre daðýlýmý kýyaslamalý olarak deðerlendirildiðinde; 19.07.2003 tarihi itibariyle yabancý gerçek kiþilerin 1.834.807 m² büyüklüðünde gayrimenkule sahip olduðu Muðla Ýlinin, bu tarihten sonra 2237 kiþi tarafýndan 1. 122.147 m² büyüklüðünde 1737 taþýnmazýn satýn alýnmasýyla ilk sýrada yer aldýðý, bu gayrimenkullarýn 622.023 m² büyüklüðünde 1389 adedinin, 1873 Ýngiltere vatandaþlarýnca, 242.043 m² büyüklüðünde 123 adedinin 131 Almanya vatandaþlarýnca satýn alýndýðý ve bu ildeki yabancý gerçek kiþilere ait gayrýmenkül büyüklüðünün 2.957.365 m² büyüklüðüne ulaþtýðý,

245

19.07.2003 tarihi itibariyle yabancý gerçek kiþilerin 1.383.763 m² büyüklüðünde gayrimenkule sahip olduðu Antalya Ýlinin bu tarihten sonra 2551 kiþi tarafýndan 729.015 m² büyüklüðünde 2081 taþýnmazýn satýn alýnmasýyla ikinci sýrada yer aldýðý, bu gayrimenkullarýn 268.704 m² büyüklüðünde 557 adedinin 677 Almanya vatandaþlarýnca, 95.871 m² büyüklüðünde 400 adedinin 560 Hollanda vatandaþlarýnca ve 157.525 m² büyüklüðünde 368 adedinin 482 Ýngiltere vatandaþlarýnca satýn alýndýðý ve bu ildeki yabancý gerçek kiþilere ait gayrimenkul büyüklüðünün 2.112.849 m² büyüklüðüne ulaþtýðý, 19.07.2003 tarihi itibariyle yabancý gerçek kiþilerin 116.258.333 m² büyüklüðünde gayrimenkule sahip olduðu Hatay Ýlinin bu tarihten sonra 70 kiþi tarafýndan 444.373 m² büyüklüðünde 124 taþýnmazýn satýn alýnmasýyla üçüncü sýrada yer aldýðý, bu gayrimenkullarýn 385.501 m² büyüklüðünde 97 adedinin 57 Almanya vatandaþlarýnca, 25.909 m² büyüklüðünde 10 adedinin 8 Avusturya vatandaþlarýnca ve 32.684 m² büyüklüðünde 16 adedinin 4 Suriye vatandaþlarýnca satýn alýndýðý ve bu ildeki yabancý gerçek kiþilere ait gayrimenkul büyüklüðünün 116.702.705 m² büyüklüðüne ulaþtýðý, 19.07.2003 tarihinden itibaren yabancý gerçek kiþilerin satýn aldýklarý gayrimenkul büyüklüðünde bu illeri sýrasýyla toplam 272.154 m² ile Manisa, 205.362 m² ile Ýzmir ve 146.181 m² ile Mersin illerinin izlediði, görülmektedir. 19.07.2003 - 20.08.2004 tarihleri arasýnda Türkiye'de gayrimenkul satýn alan yabancý uyruklu gerçek kiþi sayýsý ile gayrimenkul büyüklüklerinin ülkelere göre daðýlýmý incelendiðinde;

246

3210 kiþi ile Ýngiltere vatandaþlarýnýn ilk sýrada, 1441 kiþi ile Almanya vatandaþlarýnýn ikinci sýrada yer aldýðý ve bu ülkeleri sýrasýyla 632 kiþi ile Hollanda, 488 kiþi ile Ýrlanda 222 kiþi ile Yunanistan, 196 kiþi ile Norveç, 182 kiþi ile Danimarka, 121 kiþi ile Avusturya ve 98 kiþi ile Belçika vatandaþlarýnýn izlediði, Satýn alýnan gayrimenkullerin büyüklükleri yönünden 1.614.000 m² ile Almanya vatandaþlarýnýn ilk sýrada ve 839.000 m² ile Ýngiltere vatandaþlarýnýn ikinci sýrada yer aldýðý, bu ülke vatandaþlarýný sýrasýyla; 144.000 m² ile Hollanda, 130.000 m² ile Ýrlanda, 115.000 m² ile Danimarka,112.000 m² ile Avusturya, 88.000 m² ile Yunanistan, 67.000 m² ile Ýsviçre (30 kiþi) ve 61.000 m² ile Belçika vatandaþlarýnýn izlediði, Yasal düzenlemeden sonra Türkiye'de gayrimenkul edinen yabancý uyruklu gerçek kiþilerin büyük çoðunluðunun AB ülkelerinin vatandaþý olduðu, 19.07.2003 tarihinde Yabancýlarýn Türkiye'de gayrimenkul edinimini kolaylaþtýran bir yasal düzenleme yapýlmasýný müteakip yabancýlarýn ülkemizde gayrimenkul satýn almalarýnda önemli oranda artýþlarýn baþladýðý, gözlenmektedir. Ayrýca 4916 sayýlý Kanun ile tüzel kiþiliðe sahip yabancý ticaret þirketlerine taþýnmaz mal edinebilme hakkýnýn tanýndýðý 19.07.2003 tarihinden bugüne kadar geçen süre içerisinde yabancý sermayeli þirketler ve yabancý þirketler tarafýndan Türkiye genelinde satýn alýnan gayrimenkullar incelendiðinde;

247

Bu süre içerisinde 25 ayrý þirketin toplam 590.398 m² büyüklüðünde gayrimenkul satýn aldýðý, bu þirketlerden sadece Normandy Madencilik A.Þ tarafýndan þirketin altýn madeni iþletmekte olduðu Ýzmir Ýli Bergama Ýlçesinde alýnan miktarýn 326.256 m² olduðu, ikinci sýrada yer alan K.T.G. Tütün Mamulleri Sanayi ve Ticaret A.Þ tarafýndan Ýzmir Ýli Tire Ýlçesinde toplam 145.000 m² gayrimenkul satýn alýndýðý ve üçüncü sýrada yer alan Almeezan Lüksemburg þirketi tarafýndan Ýstanbul ili Maltepe ilçesinde 52.000 m² gayrimenkul satýn alýnmasýnýn yer aldýðý, anlaþýlmaktadýr. Konuyla ilgili istatistiki verilere iliþkin tablolar çalýþmanýn ekine konulmuþtur. (Ek-4) Bu geliþmeler karþýsýnda ülkenin stratejik ve jeopolitik önemi nedeniyle duyulan hassasiyetin bir sonucu olarak kamuoyunda ve basýnda yeni yasal düzenlemenin sonuçlarý konusunda tereddütler ve tepkiler yer almaktadýr. Çözüm Önerileri Tereddütler dikkatle incelenerek, konuyla ilgili kayýt ve istatistiksel veriler düzenli olarak takip edilmek suretiyle geliþmeler siyasal, ekonomik ve sosyal boyutlarýyla deðerlendirilerek hükümet ve devlet politikalarý çerçevesinde kamu yararý gözetilerek, ülke geleceði ve güvenliði ile ilgili olumsuz sonuçlarýn ortaya çýkmasýný önleyecek yasal ve idari tedbirler alýnmalýdýr.

248

r) Teþkilatýn yeniden yapýlandýrýlmasý Mevcut Durum Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Teþkilatý merkez ve taþra teþkilatý ile doðrudan merkeze baðlý Anadolu Tapu ve Kadastro Meslek Lisesi ve 3402 sayýlý Kanun ile kurulan Döner Sermaye Ýþletme Müdürlüðünden meydana gelmektedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü; kadastro çalýþmalarý yapan, taþýnmaz mallara yönelik akit ve tescil iþlemlerini gerçekleþtiren ve tapu sicilinin düzenli bir þekilde tutulmasý görevlerini yerine getiren bir kamu kurumudur. Bu hizmetler halen Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Merkez Teþkilatý ile 22 bölge müdürlüðü, 325 kadastro müdürlüðü, 100 kadastro þefliði ve 1003 tapu sicil müdürlüðünde 12305 personel eliyle yürütülmektedir. Mevcut yapýlandýrma il sistemine dayanmadýðýndan taþra teþkilatýnda il ve ilçe müdürlükleri yoktur. Büyük il ve ilçelerde birden fazla tapu sicil müdürlüðü bulunmaktadýr. Teþkilatlanma bölge müdürlükleri ile tapu sicil müdürlükleri ve kadastro müdürlükleri þeklindedir. Merkez Teþkilatý; Genel Müdür Genel Müdür Yardýmcýlarý (3) Ana hizmet birimleri; a) Tasarruf Ýþlemleri Dairesi Baþkanlýðý, b) Fen Dairesi Baþkanlýðý,

249

c) Tapu Dairesi Baþkanlýðý, d) Kadastro Dairesi Baþkanlýðý, e) Fotogrametri ve Geodezi Dairesi Baþkanlýðý,. f) Tapu Arþiv Dairesi Baþkanlýðý, g) Yabancý Ýþler Dairesi Baþkanlýðý, Danýþma ve denetim birimleri; a) Teftiþ Kurulu Baþkanlýðý, b) Hukuk Müþavirliði, c) Araþtýrma, Planlama ve Koordinasyon Dairesi Baþkanlýðý, Yardýmcý birimler; a) Personel Dairesi Baþkanlýðý, b) Eðitim Dairesi Baþkanlýðý, c) Ýdari ve Mali Ýþler Dairesi Baþkanlýðý, d) Savunma Uzmanlýðý,

Taþra Teþkilatý Bölge Müdürlükleri (22) Tapu Sicil Müdürlükleri (1003) Kadastro Müdürlükleri (325) Kadastro Þeflikleri (100) þeklinde örgütlenmiþtir. Çözüm Önerileri Yeniden yapýlanma çalýþmalarý kapsamýnda Kamu Yönetiminin Temel Ýlkeleri ve Yeniden Yapýlandýrýlmasý Hakkýnda Kanun Tasarýsý'nýn yasalaþ250

masýndan sonra uyumun saðlanmasý açýsýndan; Genel Müdürlük merkez ve teþkilatý aþaðýdaki belirtildiði þekilde teþkilatlanmalýdýr. Merkez Teþkilatý Genel Müdür Genel Müdür Yardýmcýlarý (3) Ana hizmet birimleri; a) Tapu Dairesi Baþkanlýðý, b) Kadastro Dairesi Baþkanlýðý, c) Harita Dairesi Baþkanlýðý, d) Arþiv Dairesi Baþkanlýðý, e) Denetim ve Rehberlik Dairesi Baþkanlýðý, Danýþma birimleri ; a) Hukuk Müþavirliði, b) Strateji Geliþtirme Dairesi Baþkanlýðý, c) Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müþavirliði, Yardýmcý hizmet birimleri ; a) Ýnsan Kaynaklarý Dairesi Baþkanlýðý, b) Destek Hizmetleri Dairesi Baþkanlýðý, Taþra Teþkilatý Ýl Müdürlükleri a) Büyükþehirlerde : Tapu ve Kadastro Ýl Müdürlüðü : Tapu Þube Müdürlüðü, Kadastro Þube Müdürlüðü, Destek Hizmetleri, Ýnsan Kaynaklarý ve Bilgi Ýþlem Þube Müdürlüðü, Tapu ve Kadastro Ýlçe Müdürlükleri : Tapu Þube Müdürlüðü, Kadastro Þube Müdürlüðü, 251

b) Diðer Ýllerde : Tapu ve Kadastro Ýl Müdürlüðü : Ýl Tapu Þube Müdürlüðü, Ýl Kadastro Þube Müdürlüðü, Ýl Destek Hizmetleri, Ýnsan Kaynaklarý ve Bilgi Ýþlem Þube Müdürlüðü, Tapu ve Kadastro Ýlçe Müdürlükleri : Merkez Ýlçe Tapu ve Kadastro Müdürlüðü , ( Merkez Ýlçe Tapu Þube Müdürlüðü ve Merkez Ýlçe Kadastro Þube Müdürlüðü), Diðer Ýlçe Tapu ve Kadastro Müdürlükleri, (Tapu Þube Müdürlüðü ve Kadastro Þube Müdürlüðü), Merkez teþkilatý ana hizmet birimleri arasýnda yer alan Tasarruf Ýþlemleri, Yabancý Ýþler, Fen, Fotogrametri ve Geodezi, Daire Baþkanlýklarý tarafýndan 3045 sayýlý Kanunun 8,9,12 ve 14. maddeleri uyarýnca yürütülmekte olan görevler yeniden yapýlanma çalýþmalarý çerçevesinde kurulacak olan Tapu, Kadastro, Harita, Denetim ve Rehberlik Dairesi Baþkanlýklarý arasýnda kendi görev alanlarý ile ilgili olarak paylaþtýrýlmalýdýr. Mevcut yapýlanmada merkez teþkilatý danýþma ve denetim birimleri arasýnda yer alan APK Dairesi Baþkanlýðý ve Teftiþ Kurulu Baþkanlýðý kaldýrýlarak denetimle ilgili iþlemleri yapmak üzere ana hizmet birimi olarak Denetim ve Rehberlik Dairesi Baþkanlýðý ve danýþma birimleri olarak Hukuk Müþavirliði, Strateji Geliþtirme Dairesi Baþkanlýðý ile Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müþavirliði kurulmalýdýr.

252

Genel Müdürlük tarafýndan yürütülmekte olan TAKBÝS, MERLÝS, TUTGA ve ARÝP gibi bilgi sistemlerine dayalý projelerle ilgili iþlemlerin yürütülmesini saðlamak ve koordine etmek, özellikle TAKBÝS projesinin ülke genelinde yaygýn hale getirilmesini saðlamak ve uygulanmasýný takip etme görevi doðrudan genel müdüre baðlý olan ve danýþma birimi olarak kurulan Strateji Geliþtirme Dairesi Baþkanlýðý tarafýndan yerine getirilmelidir. Mevcut yapýlanmada merkez teþkilatý yardýmcý birimleri arasýnda yer alan Personel Dairesi Baþkanlýðý ve Eðitim Dairesi Baþkanlýðý tarafýndan yürütülmekte olan görevler yeni yapýlanmada Ýnsan Kaynaklarý Dairesi Baþkanlýðý tarafýndan, Ýdari ve Mali Ýþler Dairesi Baþkanlýðýnca yürütülen görevler Destek Hizmetleri Dairesi Baþkanlýðý tarafýndan yerine getirilecektir. Tapu ve kadastro bölge müdürlükleri, kadastro müdürlükleri ve þeflikleri kaldýrýlarak iþ yoðunluðu fazla olan ilçelerde bulunan birden fazla sayýdaki tapu sicil müdürlükleri kadastro müdürlükleri veya þeflikleri ile birleþtirilerek tek müdürlük haline getirilmeli, il ve ilçe tapu kadastro müdürlükleri kurulmalýdýr. Böylelikle mevcut durumda toplam 1450 olan taþra teþkilatý birim sayýsý yeni yapýlanma ile 931 birime (Büyükþehir belediyesi sýnýrlarý içinde ilçe teþkilatý bulunan illerde merkez ilçe müdürlüðü kurulmayacaktýr.) indirilmiþ olacaktýr. s) Halkla iliþkiler ve tanýtým birimleri kurulmasý Mevcut Durum Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü teþkilatý ve hizmetlerinin yeterince tanýtýlamamasý ve halkla iliþkiler biriminin oluþturulamamasý nedeniyle su-

253

nulan hizmetlere ihtiyaç duyan vatandaþlarýn müracaatýnda iyi bir yönlendirme yapýlamamaktadýr. Vatandaþýn tapu dairelerinde yaptýrmak istediði iþlem hakkýnda bir ön bilgiye sahip olmadýðý gibi müracaatýn da yeterince aydýnlatýlarak yönlendirilememesi, vatandaþ tarafýndan bürokratik formalitelerin çokluðu olarak algýlanmakta ve yakýnmalara neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri 26 Eylül 1984 tarih ve 3045 sayýlý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Teþkilatý Kuruluþu ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun'da yapýlacak deðiþiklik ile; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü merkez teþkilatýnda Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müþavirliði kurularak teþkilat ve hizmetlerinin tanýtýmýna gereken önemin verilmesi, Taþra teþkilatýnda halkla iliþkiler ve danýþma birimleri kurularak personelin halkla iliþkiler konusunda hizmet içi eðitime tabi tutulmasý, Vatandaþlarýn kurum ve yürütülen hizmetler konusunda bilgilendirilmesi ve bu hizmetlerin yapýlmasý sýrasýnda karþýlaþtýklarý zorluklarýn en aza indirilmesi konusunda teknolojik imkanlardan da yararlanýlarak yönlendirme yapýlmasý, Tapu ve kadastro iþlemleri için gerekli belgelerin internet ortamýnda vatandaþlarýn yararlanmasýna sunulmasý, 254

Kamu hizmetlerinde þeffaflýðýn artýrýlmasý ve vatandaþlara doðrudan ve sýk sýk ilgili olduklarý kamu hizmetleri konusunda internet, televizyon ve diðer basýn yayýn araçlarý vasýtasýyla güncel ve doðru bilgilerin sunulduðu yayýn ve programlar yapýlmasý, saðlanmalýdýr. t) Coðrafi Bilgi Sistemi kurulmasý : Mevcut Durum Taþýnmaz ve araziye iliþkin çok yönlü bilgiler, bugün taþýnmazýn cins ve mahiyetine göre Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü yanýnda, Çevre ve Orman Bakanlýðý, Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý, Maliye Bakanlýðý, Ýçiþleri Bakanlýðý, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý, Ulaþtýrma Bakanlýðý, DSÝ Genel Müdürlüðü, Ýller Bankasý Genel Müdürlüðü, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüðü, Karayollarý Genel Müdürlüðü, Milli Emlak Genel Müdürlüðü, MTA Genel Müdürlüðü, EÝEÝ Genel Müdürlüðü, DÝE Baþkanlýðý ve Belediyeler gibi birçok kamu kurum ve kuruluþu tarafýndan daðýnýk bir biçimde tutulmaktadýr. Bu durum, koordinasyon eksiklikleri de göz önüne alýndýðýnda, taþýnmaz ve araziye iliþkin bu bilgilerin Devlet ve özel sektör yatýrým, üretim ve planlamalarýnda etkin ve verimli þekilde kullanýmýna engel olmaktadýr. Çözüm Önerileri 2003/48 sayýlý Baþbakanlýk Genelgesi eki e-Dönüþüm Türkiye Projesi Kýsa Dönem Eylem Planý'nýn 47 nci sýrasýnda belirtilen "Türkiye Ulusal Coðrafi 255

Bilgi Sistemi" nin oluþturulabilmesi için, hangi bilgilerin hangi kurumlar tarafýndan tutulacaðý ve paylaþýlacaðý ile bilgi ve bilgi deðiþim standartlarýnýn belirlenmesine iliþkin yapýlacak çalýþmada, sorumlu kuruluþ olarak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünün gösterilmiþ olmasý da göz önünde bulundurularak; Daðýnýk biçimde tutulup kullanýlmakta olan, taþýnmaz ve araziye iliþkin üretim, planlama ve kullanýmda verimlilik ve etkinlik saðlayacak çok yönlü bilgilerin Devlet ve özel sektör üretim, yatýrým ve planlamasýnda ve paylaþýlarak kullanýmýnda verimlilik ve etkinlik saðlayacak, Devlet Bilgi Sisteminin temelini oluþturacak "Türkiye Ulusal Coðrafi Bilgi Sistemi" ilgili diðer kurum ve kuruluþlarýn da desteðiyle Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü bünyesinde kurulmalýdýr. Mevcut durumda, konu hakkýnda bir yasal düzenleme bulunmadýðýndan bu görevin yeni bir yasal düzenleme yapýlmak suretiyle genel müdürlüðe verilmesi gerekmektedir. u) Harita Bilgi Bankasý kurulmasý : Mevcut Durum Harita üretimi konusunda, hukuki, kurumsal ve teknik anlamda; Kültür ve Turizm Bakanlýðý, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü, Harita Genel Komutanlýðý, Ýller Bankasý Genel Müdürlüðü, Orman Genel Müdürlüðü, DSÝ Genel Müdürlüðü, Karayollarý Genel Müdürlüðü, DDY Genel Müdürlüðü, MTA Genel Müdürlüðü, Tarým Reformu Genel Müdürlüðü, Türkiye Kömür Ýþletmeleri Genel Müdürlüðü, Milli Emlak Genel Müdürlüðü, Elektrik Ýþleri Etüt Ýdare-

256

si Genel Müdürlüðü, Devlet Limanlarý ve Hava Meydanlarý Ýþletmesi Genel Müdürlüðü,Maden Dairesi Baþkanlýðý, Belediyeler ile ilgili diðer kurum ve kuruþlar tarafýndan çeþitli amaç ve ihtiyaçlar nedeniyle, farklý standartlarda birbirinden baðýmsýz çalýþmalar yapýlmaktadýr. Kýyý kenar çizgisi tespitinde Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðý yetkilileri, çevre koruma alanlarýnýn tespitinde Çevre ve Orman Bakanlýðý yetkilileri, turizm koruma alanlarý tespitinde Kültür ve Turizm Bakanlýðý yetkililerince yapýlan çalýþmalar sonucu üretilen haritalarýn, harita ve kadastro tekniði, kullanýlan teknoloji ve harita standardý birbirinden farklý olduðundan, iþlem birlikteliði saðlanamamakta, çalýþmalarýn kontrolleri ve tapu kütüklerine tescillerinde sorunlar ortaya çýkmaktadýr. Bu durum, haritacýlýk hizmetleri konusunda veya haritalarýn kullanýldýðý kamu yatýrýmlarý konusunda ortaya çýkan bazý uyuþmazlýk ve çeliþkiler nedeniyle hizmetlerin aksamasýna veya gecikmesine neden olabilmektedir. Çözüm önerileri Kamu Yönetiminin Temel Ýlkeleri ve Yeniden Yapýlandýrýlmasý Hakkýnda Kanun Tasarýsý'nýn görev ve fonksiyonlardaki yetki karmaþasýna son verilmesi, benzer hizmetleri yürüten kurumlarýn, hizmetleri yönüyle tek çatý altýnda yeniden yapýlanmasý amaçlarý ile uyumun saðlanmasý da gözetilerek; AB ülkelerindekine benzer bir örgütlenmeye gidilerek, kamu, jeodezik alt yapýyý tek elden oluþturmalý ve hangi amaçla olursa olsun haritacýlýk hizmetlerinde aðýrlýk özel sektöre kaydýrýlmalý, kamusal örgütlenme bu çerçevede yeniden yapýlandýrýlmalý, askeri ve stratejik önemi haiz haritalar dýþýndaki

257

haritacýlýk hizmetlerinin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan tek elden yürütülmesi saðlanarak Genel Müdürlük bünyesinde bir "Harita Bilgi Bankasý" oluþturulmalýdýr. Mevcut durumda, konu hakkýnda bir yasal düzenleme bulunmadýðýndan bu görevin yeni bir yasal düzenleme yapýlmak suretiyle genel müdürlüðe verilmesi gerekmektedir.

ü) Personel eksikliklerinin nitelikli personel temini ile giderilmesi Mevcut Durum Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünde yaklaþýk 7000 adet personel açýðý ile birlikte, nitelikli personel sýkýntýsý çekilmektedir. Kurumun personel ihtiyacý, merkezi sistem ile yapýlmakta olan memuriyet sýnavlarý sonucunda yapýlan yerleþtirmeler, özelleþtirmeler neticesinde yapýlan yerleþtirmeler ve kurumlar arasý nakil ile karþýlanmaktadýr. Daha önceki yýllarda Tapu ve Kadastro Meslek Lisesi mezunlarýna getirilen mecburi hizmet nedeniyle, ihtiyaç duyulan personel bu okul mezunlarýndan saðlamakta iken, bu sistem kaldýrýldýðýndan hizmet konularýnda herhangi bir alt eðitimi olmayan personelin alýnmaya baþlamasý ve tekamül kurslarýna tabi tutulan personel için bu kurslarýn kaldýrýlmasý ve yeterli hizmet içi eðitim yapýlamamasý nedeniyle; mevcut personelin çoðunluðu mevzuat ve teknik bilgi yönünden yeterli seviyede deðildir.

258

Personelin eðitimi, aday memurlarýn eðitimi ile diðer kurumlardan gelen personelin tabi tutulduðu kýsa süreli intibak eðitimleri ve görevde yükselme eðitimleri ile sýnýrlýdýr. Mevcut personelin %60'ý mesleki eðitim almamýþ olup bunlar, diðer kamu kurum ve kuruluþlarýndan naklen atananlardan (özelleþtirme nedeniyle) oluþmaktadýr. Hizmetlerin saðlýklý, süratli, vatandaþýn ihtiyaç ve beklentilerine uygun verilebilmesi için, mesleki eðitim almýþ 3000 adet personele daha acil olarak ihtiyaç duyulmaktadýr. (Tapu ve Kadastro Meslek Lisesi, Endüstri Meslek Lisesi Harita-Kadastro Bölümü, Tapu Kadastro Meslek Yüksek Okulu, Harita-Kadastro Meslek Yüksek Okulu Mezunu) Çözüm Önerileri Tapu ve Kadastro Meslek Lisesinde eðitim düzeyinin yükseltilerek, mevcut sisteme göre kuruma yeni alýnan personelin, daha önceki yýllarda uygulanmakta olan ve oldukça baþarýlý olduðuna inanýlan tekamül kurslarýna benzer uzun süreli bir hizmet içi eðitime tabi tutulduktan sonra göreve baþlatýlmasýný saðlayacak düzenleme yapýlmalýdýr. v) Mali sorumluluk sigorta sistemi kurulmasý Mevcut Durum Tapu sicilinin tutulmasýnda personelin kusurundan kaynaklanan hak kayýplarýnda, personelin maddi sorumluluðu sadece kendi hatasýndan deðil, tapu

259

sicil müdürlüklerinde akit ve tescil iþlemlerinin yapýlmasýndan önce birçok kurum ve kuruluþ tarafýndan yerine getirilen iþlemlerin hatalý veya usulsüz yapýlmýþ olmasýndan da kaynaklanabilmektedir. Tapu sicil müdürlüklerinde; iþlemler yapýlýrken, baþka kurum ve kuruluþlarca yapýlan iþlemlerin tamamlanmasýný takiben yapýlan kontrollerde tecrübeyle edinilen melekeler ile bilgi ve belgelerin usulsüz veya sahte olup olmadýðý anlaþýlmaya çalýþýlmaktadýr. Türk Medeni Kanunu'nun 1007. maddesinin; "Tapu sicilinin tutulmasýndan doðan bütün zararlardan Devlet sorumludur. Devlet, zararýn doðmasýnda kusuru bulunan görevlilere rücu eder. Devletin sorumluluðuna iliþkin davalar, tapu sicilinin bulunduðu yer mahkemesinde görülür." Türk Medeni Kanunu'nun 599. maddesinin; " Mirasçýlar, miras býrakanýn ölümü ile mirasý bir bütün olarak, kanun gereðince kazanýrlar. Kanunda öngörülen ayrýk durumlar saklý kalmak üzere mirasçýlar, miras býrakanýn ayni haklarýný, alacaklarýný, diðer mal varlýðý haklarýný, taþýnýr ve taþýnmazlar üzerindeki zilyetliklerini doðrudan doðruya kazanýrlar ve miras býrakanýn borçlarýndan kiþisel olarak sorumlu olurlar…" hükümleri uyarýnca;

260

Tapu sicil müdürlüklerinde yürütülmekte olan iþlemlerde ve tapu sicilinin tutulmasýnda personelin kusurundan kaynaklanan hatalar nedeniyle ortaya çýkan hak kayýplarýnda, personelin cezai ve maddi sorumluluðu bulunmakta, maddi sorumluluk ilgili personelin ölümü sonrasýnda mirasçýlarýna da intikal etmektedir. Bu durum, personelin iþlemleri yaparken hata yaparým korkusu nedeniyle duraksamasýna, bazý talepleri birkaç kez geri çevirmesine veya kendisini daha fazla güvenceye alma düþüncesiyle gereksiz bürokrasi ve kýrtasiyecilik yaratmasýna sebep olabilmektedir. Çözüm Önerileri Yapýlan kontrollere raðmen, tapu sicil müdürlüklerinde yürütülmekte olan iþlemlerde ve tapu sicilinin tutulmasýnda, iþlemi yapan personelin kastý dýþýndaki kusurundan kaynaklanan hak kayýplarýnda ortaya çýkan maddi zararýn personele mahkeme kararý ile rücu edilmesi halinde; Bu zararýn karþýlanmasý için; 26.09.1984 tarih ve 3045 sayýlý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Teþkilatý Kuruluþu ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanunda yapýlacak bir düzenleme ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personelinin maaþlarýndan kesilecek belirli bir miktarýn yatýrýlacaðý DASK veya 5188 sayýlý Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un 21. maddesi ile getirilen " Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortasý" benzeri bir mali sorumluluk sigorta sistemi veya bir teminat sistemi oluþturularak bu tür zararlar bu sistemden karþýlanmalýdýr.

261

Böylece, maddi sorumluluk sadece memurun kasýtlý olarak hatalý veya usulsüz yaptýðý iþlemler nedeniyle ortaya çýkan hak kayýplarýnda memura rücu ve mirasçýlarýna intikal edecektir. y) Harçlardan kurum giderleri için pay ayrýlmasý, Mevcut Durum Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinin görülmekte olan hizmetlerle ilgili giderlerin karþýlanmasý için ihtiyaç duyduðu mali kaynaðýn önemli bir kýsmý vakýf ve derneklerden karþýlanmakta iken, 5072 sayýlý Dernek ve Vakýflarýn Kamu Kurum ve Kuruluþlarý Ýle Ýliþkilerine Dair Kanun ile bu kaynaðýn vakýf ve derneklerden saðlanmasý imkaný ortadan kalkmýþtýr. Bu imkan ortadan kalkmasýna raðmen kurum bütçesine dernek ve vakýflar tarafýndan karþýlanan giderleri karþýlamak üzere yeterli ödenek de konulmamýþ olup müdürlükler yürütmekte olduklarý hizmetlerin kýrtasiye giderlerini bile karþýlamakta güçlük çekmektedirler. Çözüm Önerileri Tapu ve Kadastro hizmetleri belirli bir bedel karþýlýðý verildiðinden, birçok geliþmiþ ülkede olduðu gibi kurumun kendi kendine yeten, vergisini ödeyen özel bir mali statüye kavuþturulmasý hizmet kalite ve verimini artýracaktýr. Tapu sicil ve kadastro müdürlükleri ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasýnda önemli bir katkýsý olan vakýf ve derneklerden bu kaynaðýn saðlanmasý imkaný yapýlan yasal düzenleme ile ortadan kalktýðýndan kaynak ihtiyacýnýn 262

karþýlanmasý için, 492 sayýlý Harçlar Kanununda deðiþiklik yapýlarak verilen hizmetler karþýlýðýnda alýnmakta olan harçlarýn belli bir oranýnýn bu hizmetlere iliþkin giderlerde kullanýlmak üzere Genel Müdürlükte býrakýlmasý saðlanmalýdýr. z) Kadastro görevlilerine fazla çalýþma ücreti ödenmesi ve döner sermaye gelirlerinden pay ayrýlmasý Mevcut Durum a) Kadastro çalýþmalarý sýrasýnda çalýþma alanýnda geceleyen personele mesai saati dýþýnda yaptýðý çalýþmaya karþýlýk fazla mesai ücreti ödenmemektedir. Halen kadastro ekiplerinde görev alan personele; 1- 3402 sayýlý Kadastro Kanunu'nun 3. maddesi uyarýnca arazide fiilen çalýþýlan sürelere münhasýr olmak üzere Bakan oluru ile tespit edilen miktarlarda ek ödeme yapýlmaktadýr. 2- Ayrýca 11.03.2004 tarih ve 25399 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 5103 sayýlý 2004 Mali Yýlý Bütçe Kanunu ile Baðlý Cetvellerinde ve 2004 Mali Yýlý Katma Bütçeli Ýdareler Kanununa Baðlý Cetvellerde Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun'un 6. maddesi ve 6245 sayýlý Kanun'un 50. maddesinin 3. bendinde yer alan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personeline unvanýna ve köyde çalýþma ve geceleme durumuna göre gündelik 5.500.000.TL ile 12.375.000.TL arasýnda deðiþen miktarlarda arazi tazminatý ödenmektedir.

263

Yaptýklarý iþin sürekli arazide çalýþmayý gerektirdiði ve bu çalýþmalar genellikle mesai saatleri dýþýnda da devam ettiði halde, görevli personele fazla çalýþma ücreti ödenmediði gibi saðlýklý bir çalýþma ortamý da saðlanamadýðý için personel kadastro çalýþmalarýnda gönüllü olmamakta ve bu durum iþlerin uzamasýna neden olmaktadýr. b) Tapu iþlemlerinden döner sermaye ücreti tahsil edilmek suretiyle hazineye önemli oranda gelir toplanmakta, ancak döner sermaye geliri toplayan kurumlar personeline ( Maliye Bakanlýðý, Saðlýk Bakanlýðý, SSK personeli gibi) toplanan döner sermaye gelirinden pay verildiði halde tapu iþlemlerini yürüten personele böyle bir ödeme yapýlmamaktadýr. Bu durum, döner sermaye tahsil eden kurumlarda çalýþan personel arasýnda adaletsiz bir ücret daðýlýmýna neden olmakta ve iþ verimini azaltmaktadýr. Çözüm Önerileri a) Kadastro çalýþmalarý sýrasýnda çalýþma alanýnda geceleyen personele mesai saati dýþýnda yaptýðý çalýþmaya karþýlýk fazla mesai ücreti ödenmelidir. b) Kurumda çalýþmakta olan yetiþmiþ personelin özlük haklarýnda ve çalýþma þartlarýndaki yetersizlikler nedeniyle baþka kurumlara geçiþ yapmasýnýn önlenmesi ve kurum çalýþanlarýnýn çalýþma verimliliðinin ve iþ kalitesinin artýrýlmasý için; Döner sermaye gelirlerinden diðer kurum örneklerinde olduðu gibi kurum personeline belli bir oranda pay ayrýlmasý yönünde düzenleme yapýlmalýdýr. Personelin özlük haklarýnýn iyileþtirilmesine yönelik bu tür düzenlemelerin

264

personel rejimi çalýþmalarý kapsamýnda ele alýnarak deðerlendirilmesi uygun olacaktýr. 2- Ýdari Düzenlemelerle Gerçekleþtirilebilecek Öneriler a) Vezne veya büro sistemi kurulmasý ya da harçlar ve döner sermaye ücretlerinin, müdürlükler tarafýndan tahsil edilebilmesi Mevcut Durum Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde yürütülmekte olan iþlemlerden, 492 sayýlý Harçlar Kanunu'nun 67. maddesi uyarýnca Maliye Bakanlýðý'nca verilen yetkiye dayanýlarak alýnan harçlarýn tahakkuklarý tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlmakta, tahakkuk evraký talep sahibine verilerek yatýrýlmasý için maliye veznesine ya da bankaya gönderilmektedir. Bunun yanýnda veraset ve intikal iþlemleri sýrasýnda vatandaþlar veraset intikal iliþiðinin kesilmesi amacýyla ilgili vergi dairesine gönderilmektedir. Bu durum tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinden talepte bulunan iþ sahiplerini, iþlem sýrasýnda iþlemin bir aþamasýný tamamlamak için baþka bir kuruma, bazen baþka semtlere gidip gelmek zorunda býrakarak iþlem süresini uzatmakta ve vatandaþ yakýnmalarýna sebep olmaktadýr. Çözüm Önerileri Tapu sicil ve kadastro müdürlükleri tarafýndan yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsili ile iþlem konusu gayrimenkule iliþ265

kin veraset ve intikal iliþiðinin kesilmesi gibi Maliye Bakanlýðýný ilgilendiren diðer iþlemlerin tapu sicil müdürlükleri bünyesinde açýlacak vezne veya bürolarda yapýlmasý saðlanmalý veya harçlar ve döner sermaye ücretleri müdürlükler tarafýndan tahsil edilebilmelidir. Mekan olarak uygun olan tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde tahsis edilecek bir odada Maliye Bakanlýðý tarafýndan bir vezne kurulmasý suretiyle tapu ve kadastro iþlemleri sýrasýnda alýnmakta olan her türlü harç ve verginin tahakkuk - tahsilatýnýn bu veznelerde yapýlmasý, vatandaþ açýsýndan bir iþlem için birden fazla kurum veya semte gitme zorunluluðunu ortadan kaldýracaðýndan bürokrasiyi önemli ölçüde azaltmýþ olacaktýr. Bu öneri, 31.12.1985 tarih ve 18975 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 12 seri numaralý Harçlar Kanunu Genel Tebliði ile 26.12.1992 tarih ve 21447 sayýlý Resmi Gazete'de yayýmlanan 20 seri numaralý Harçlar Kanunu Genel Tebliðinin deðiþtirilerek yeni bir teblið çýkarýlmasý suretiyle hayata geçirilebilecektir. b) Ön baþvuru (kontrol), banko ve numaratör sistemlerinin kurulmasý Mevcut Durum Tapu sicil müdürlüklerine yapýlan müracaatlarda, müracaatçý önce müdüre gitmekte, müdür tarafýndan talep sahibinin yaptýrmak istediði iþlem konusunda yetkili olup olmadýðý kontrol ve tespit edildikten sonra, talep baþvuru fiþi ile ilgili memura havale edilerek iþlem baþlatýlmaktadýr.

266

Kendisine baþvuru fiþi ile havale edilen iþ ile ilgili olarak memur, taraflarýn yetkili olup olmadýklarý ile birlikte kütükte ve taþýnmazýn dosyasýnda gerekli kontrolleri yapmakta, iþlemin tamamlanmasýna engel bir durum varsa, bu engelin ortadan kaldýrýlmasý için, talep sahibince yerine getirilmesi gereken hususlarý baþvuru fiþine iþleyerek giderilmesi için talep sahibine vermekte, bu eksiklikler tamamlandýktan sonra talep sahibinin müracaatý ile iþleme kaldýðý yerden devam edilerek iþlem tamamlanmakta, engel bir durum yoksa iþleme iliþkin harç tahakkuk ettirilip iþlem baþlatýlarak, talep sahibi harcýný yatýrmak üzere maliyeye veya bankaya gönderilmekte, harcýn yatýrýlýp dekontunun getirilmesini müteakip iþlem tamamlanmaktadýr. Bu iþlem süreci içerisinde, kendisine müdür tarafýndan baþvuru fiþi ile havale edilen iþlemin yapýlmasý sýrasýnda ilgili memurun yeterince konuya hakim olmamasý sonucu, kontrol iþlemi sýrasýnda görülen tüm eksiklikler ile iþlemin tamamlanmasýna engel teþkil eden durumlarýn tamamý baþvuru fiþine iþlenerek talep sahibine verilmemektedir.

Bu nedenle, iþlemin birkaç aþamasýnda iþlem kesintiye uðratýlarak, talep sahibine iþlemin yapýlmasýna engel yeni durumlar olduðu bildirilmekte, talep sahibi iþlem tamamlanýncaya kadar birkaç kez tapu sicil müdürlüðüne veya ilgili kurum ve kuruluþlara gidip gelmek zorunda býrakýlmakta, bu nedenle iþlemlerin uzamasý vatandaþýn þikayet ve yakýnmalarýna neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Tapu sicil müdürlüklerinde evrak eksiklikleri ile müracaat konusu iþlemin

267

yapýlabilmesi için gerekli olup baþka kurumlarý ilgilendiren ve bu iþlemlerin tamamlanmasýna engel teþkil eden hususlarýn talep sahibine bir defada, tam olarak bildirilmemesi ve vatandaþýn bir iþlem için defalarca ilgili müdürlüðe gelip gitmek zorunda býrakýlmasý nedeniyle ortaya çýkan yakýnmalarýn giderilmesi ve iþlemlerin daha kýsa sürede bitirilmesi için; Müracaat aþamasýnda, vatandaþa tüm eksikliklerin bir defada bildirildiði bir ön baþvuru (kontrol) sistemi kurulmalý, tapu hizmetlerinde randevu sistemine geçilerek randevu verilen günde iþin bitirilmesi saðlanmalý, uygun mekanlar saðlanmak suretiyle, salon ve banko sistemine geçiþ saðlanmalý, yürütülmekte olan hizmetlerden birbirleriyle iliþkili olanlar bir serviste toplanarak personel arasýnda branþlaþmaya gidilmesi ve bütün bu önerilerle birlikte elektronik numaratör sisteminin kurulmasý, Özellikle banko sistemi uygulamasýna geçilerek vatandaþlarýn sadece bir görevli ile muhatap olmak suretiyle iþlemlerini sonuçlandýrabilmesi, Vatandaþlarýn tapu ve kadastro müdürlüklerinde yaptýrmak istedikleri iþlemler için gerekli evraklarý internet ortamýnda öðrenebilmeleri, on-line olarak müracaat edebilmeleri ve randevu alabilmeleri ve randevu saatinde gerekli evraklar ile ilgili birime gitmeleri halinde iþlem yaptýrabilmeleri, saðlanmalýdýr. Konunun bir genelge çýkarýlmak suretiyle düzenlenerek hayata geçirilmesi mümkün olacaktýr. Müracaatlarda aþaðýda verilen baþvuru fiþi örneði geliþtirilerek kullanýlmalýdýr.

268

TKGM Baþvuru Fiþi (1) (Örnek) Ýstem Tarihi Saat-dakika Ýstem konusu Mahalle/köyü Ada,parsel no veya tarih ve sýra no Gün verilmiþse, tarihi,saati ve nedeni (2) Ýþlemli belgelerin dönüþ tarihi ve saati Ýþlemin tamamlandýðý tarih, saat/dakika Ýstemde bulunanýn Adý, soyadý, imzasý ve adresi …Tapu sicil müdürünün; Adý, soyadý ve imzasý (3) Eksik Belgeler Açýklamalar (1) Baþvuru üzerine iþleme baþlanýrken eksiksiz olarak doldurulacaktýr. (2) Gün verme ancak zorunlu hallerde veya incelenmesi zaman alan iþlemlerde uygulanacak ve nedeni ile ilgili yazýþmalarýn tarih ve nosu kýsaca yazýlacaktýr. (3) Eksik belgeler varsa neler olduklarý tam olarak yazýlacaktýr.

c) Ýmza yetkileri yönergesi çýkartýlmasý ve müdür yardýmcýlarýna imza yetkisi verilmesi ile kadastro þefliklerine mühür ve imza yetkisi verilmesi Mevcut Durum a) Genel Müdürlük merkez teþkilatýnda yürütülmekte olan iþlemlerle ilgili tüm iþlem ve yazýþmalarý imzalayacak makamlarý gösteren bir imza yetkileri yönergesi çýkartýlmamýþtýr. Uygulamada genel müdür yardýmcýlarýnýn görev daðýlýmýný gösteren bir genelge çýkartýlmýþ ve bu genelgede sadece genel müdür imzasý ile sonuçlandýrýlacak iþlemler sayýlmýþtýr.

269

Taþra teþkilatýnda ise sadece müdürlere imza yetkisi verilmiþ olup bu yetki müdürün görevi baþýnda olmadýðý durumlarda yevmiye defterine kayýt düþülerek devredilmektedir, dolayýsýyla taþra teþkilatýnda da imza yetkileri yönergesi hazýrlanmamýþtýr. Bu durum, özellikle merkez teþkilatýnda evraklarýn çoðunluðunun Genel Müdür tarafýndan imzalanmasý sonucunu doðurmakta ve Genel Müdürün iþ yoðunluðunu artýrmakta, iþler daha uzun sürede sonuçlanmaktadýr. b) Tapu sicil müdürlüklerinde iþlemleri (akitleri) imzalama yetkisi sadece müdürlere ait olup müdürün bulunmadýðý durumlarda yevmiye defterine yetki devrine iliþkin kayýt düþülerek bu iþlemler yürütülmektedir. Bu durum, iþ yoðunluðunun fazla olduðu tapu sicil müdürlüklerinde müdürlerin diðer görevlerini yapmalarýný engellemekte veya geciktirmekte, iþlemlerin gecikmesi de vatandaþýn þikayet ve yakýnmalarýna yol açmaktadýr. c) Kadastro þefliklerinde yürütülmekte olan talebe baðlý iþlemler sýrasýnda tanzim edilen kroki ya da tescil bildirimleri imzalandýktan sonra mühürlenmek üzere Ýlgili kadastro müdürlüðüne gönderilmektedir. Bu durum, birbirinden ayrý yerleþimlerde bulunan þeflik ve müdürlükler arasýnda gidip gelinmesi sonucu iþlerin gecikmesi nedeniyle vatandaþ sýzlanmalarýna yol açmaktadýr.

270

Çözüm Önerileri a) Genel Müdürlük merkez teþkilatýnda imza yetkileri yönergesi çýkartýlarak genel müdür ve yardýmcýlarý, daire baþkanlarý ile þube müdürleri tarafýndan imzalanmasý gereken konularýn belirlenmesi ve gerekirse bunlarla ilgili yetki devri yapýlmasý ve yazýþmalarda bu yönergeye göre iþlem yapýlmasý uygun olacaktýr. Ayrýca, merkez teþkilatýnda hazýrlanacak imza yetkileri yönergesi esas alýnarak paralel bir yönerge taþra teþkilatý için de hazýrlanmalýdýr. b) 3046 sayýlý Bakanlýklarýn Kuruluþ ve Görev Esaslarý Hakkýnda Kanun'un 38. maddesi; "Bakan, müsteþar ve her kademedeki bakanlýk ve kuruluþ yöneticileri, gerektiðinde sýnýrlarýný yazýlý olarak açýkça belirlemek þartýyla yetkilerinden bir kýsmýný astlarýna devredebilir. Ancak, yetki devri yetki devreden amirin sorumluluðunu kaldýrmaz.", 3045 sayýlý Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü Kuruluþu ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun'un 29. maddesi; "Genel Müdür ve her kademedeki kuruluþ yöneticileri sýnýrlarýný açýkça belirlemek þartýyla yetkilerinden bir kýsmýný astlarýna devredebilir. Yetki devri, yetki devreden amirin sorumluluðunu kaldýrmaz. " þeklinde düzenlenmiþtir. 271

Bu hükümler uyarýnca, tapu sicil müdürlüklerinde sadece müdürlere ait olan imza yetkisinin müdürün bulunmadýðý durumlarda yevmiye defterine yetki devrine iliþkin kayýt düþülerek verilen imza yetkisinin, müdürün görevi baþýnda bulunup bulunmadýðýna bakýlmaksýzýn çýkarýlacak bir genelge ile müdür yardýmcýlarýna sürekli devrine imkan saðlanmalýdýr. c) Kadastro þefliklerinde yürütülmekte olan talebe baðlý iþlemler sýrasýnda tanzim edilen kroki ya da tescil bildirimlerinin, bu þefliklerde mühür bulunmamasý nedeniyle imzalandýktan sonra mühürlenmek üzere ilgili kadastro müdürlüðüne gönderilmesi uygulamasý yerine, bu tür iþlemlerin mühürsüz olarak tanzim edilmesi ya da þefliklerde yapýlan iþlemlerin orada bulunan tapu sicil müdürlüðünce mühürlenmesine olanak tanýnmalýdýr. Çýkartýlacak imza yetkileri yönergesinde bu konuda düzenleme yapýlmalýdýr. d) Kadastro programýnýn, þantiye çalýþmasý þeklinde hazýrlanmasý Mevcut Durum Kadastro çalýþmalarý sýrasýnda, kadastro çalýþmasýný yürütecek ekibin büro, kalacak yer, yemek, iþçilik hizmetleri ve arazi taþýtý gibi ihtiyaçlarýnýn büyük bir kýsmý çalýþmanýn yapýldýðý köy halký tarafýndan karþýlanmaktadýr. Bu durum, çalýþmanýn getireceði yük nedeniyle köy halkýnýn kadastro çalýþmalarýna soðuk bakmasýna neden olduðu gibi, kadastro ekibinin ihtiyaçlarý da olmasý gereken düzeyde karþýlanamamaktadýr.

272

Bu þartlar, kadastro çalýþmalarýnda görevli memurlarýn görevlerini saðlýklý ve objektif olarak yerine getirmesini engellemektedir. Çözüm Önerileri Kadastro çalýþmalarý sýrasýnda ihtiyaç duyulan büro, kalacak yer, yemek, arazi taþýtý ve iþçilik hizmetlerinin büyük bir kýsmýnýn köy halký tarafýndan karþýlanmasýnýn yarattýðý sýkýntýlarýn aþýlabilmesi için, kadastro programýnýn (planlamasý), kadastro çalýþmalarýnda ihtiyaçlarýn kurum tarafýndan karþýlandýðý ve birkaç kadastro ekibinin ortak kullanabileceði uygun bir yerde kurulacak þantiyeden yürütülmesini saðlayacak þekilde yapýlmasý saðlanmalýdýr. e) Taþýnmaz kaydý istenilmesi zorunluluðunun kaldýrýlarak beyan esasýnýn getirilmesi Mevcut Durum SSK mensuplarýnýn bakmakla yükümlü olduklarý kiþilere ve Bað-Kur mensuplarýna saðlýk karnesi verilmesi, Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakfýndan yardým talebinde bulunanlar, 2022 sayýlý Kanuna göre yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý talepleri ile yeþil kart talebinde bulunan vatandaþlarýn adý geçen Kanunlarla konulan þartlarý taþýyýp taþýmadýklarýnýn tespit edilebilmesi için mal varlýðý araþtýrmasý yapýlmaktadýr. Yukarýda belirtilen Kanunlarla verilen haklardan yararlanmak için, talepte bulunanlardan haklarýnda yapýlan mal varlýðý araþtýrmasý kapsamýnda, tapu

273

dairelerinden üzerlerine kayýtlý taþýnmaz bulunup bulunmadýðýna dair belge getirmeleri istenilmektedir. Bu uygulamalar tapu sicil müdürlüklerinin iþ yükünü önemli ölçüde artýrmakta, iþ yoðunluðu nedeniyle saðlýklý bilgi verilememekte ve uygulanan çok sayýdaki bürokratik iþlem vatandaþlarýn yakýnmalarýna yol açmaktadýr. Çözüm Önerileri SSK, Bað-Kur saðlýk karnelerinin verilmesi ile Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakfýndan yardým talepleri, yeþil kart müracaatý ve 2981 sayýlý Kanun uygulamalarý sýrasýnda vatandaþlardan taþýnmazý bulunmadýðýna dair belge istenmesi zorunluluðundan vazgeçilerek, vatandaþ beyaný esas alýnmalýdýr. Beyanlarla ilgili araþtýrma, gerek görüldüðünde kurumlar arasýnda yapýlacak yazýþmalar ile yapýlmalý veya TAKBÝS Projesinin tamamlanmasýndan sonra ilgili kurumlara internet üzerinden sorgulama yapma imkaný saðlanmalýdýr. f) ALO Tapu Hattýnýn iþlevsel hale getirilmesi Mevcut Durum Vatandaþlarýn tapu ve kadastro ile ilgili sorunlarýný anlatabilmeleri için Bakanlýk, Genel Müdürlük ve bölge müdürlüklerinde hizmete giren "ALO TAPU" hattýna telefon ve e-mail yoluyla gelen danýþma þikayet ve talepler incelene-

274

rek ilgililere cevap verilmektedir. Bu hizmetin sunulmasý önemli bir geliþme olmakla birlikte, iyi bir tanýtým yapýlamadýðýndan bu hizmetin varlýðý birçok vatandaþ tarafýndan bilinmemektedir. Ayný zamanda bu hizmetten telefon etmek suretiyle yararlanmak için normal telefon numarasýndan ücretli arama yapýlmak zorunda kalýnmasý ve numaralarýn akýlda tutulmasýndaki güçlük bu hizmetin fonksiyonelliðini azaltmaktadýr. Sayýlan nedenlerle de vatandaþlar bu hizmetten yararlanmaya raðbet göstermemekte ve bu hizmetten beklenen verim alýnamamaktadýr. Çözüm Önerileri : Vatandaþlarýn tapu ve kadastro ile ilgili sorunlarýný anlatabilmeleri veya bilgi alabilmeleri için, Bakanlýk, Genel Müdürlük ve bölge müdürlüklerinde hizmete giren "ALO TAPU" hattýnda, telefonlarýn üç rakamlý veya 800'lü ücretsiz hat haline dönüþtürülmesi bu hattý daha iþlevsel hale getirecektir. g) Yürütülmekte olan projelerin tamamlanmasý : 1-TAKBÝS Projesi; Mevcut Durum 8. Beþ Yýllýk Kalkýnma Planý ve Stratejisinde "topraða dayalý bilgilerin" daha geniþ ve saðlýklý biçimde toplanýp kullanýma sunulabilmesi için kurulmasý öngörülen ve Avrupa Birliði'ne katýlým süreci içerisinde oluþturulan Ulusal

275

Program' ýn orta vadede gerçekleþtirilecek projeleri arasýnda sayýlan ve temel hedefi, konumsal harita bilgilerine dayalý olarak tapu sicilindeki mülkiyet ve kadastro bilgilerini oluþturmak þeklinde belirlenen TAKBÝS (Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi ) pilot uygulama olarak Çankaya Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlükleri ile Gölbaþý Tapu Sicil Müdürlüðünde hayata geçirilmiþtir. TAKBÝS projesinin pilot aþamasý, anahtar teslimi 10,650 trilyon TL. olup þu ana kadar 9.053 trilyon TL ödeme yapýlmýþtýr. Veri üretimi ve entegrasyon dahil, projenin ülke geneline yaygýnlaþtýrma toplam maliyeti yaklaþýk 120 milyon $ olarak tahmin edilmektedir. TAKBÝS'in yaygýnlaþtýrýlmasý DPT 2004 Yýlý Yatýrým Programýnda "devam eden projeler" arasýnda yer almaktadýr. Projenin pilot aþamasý TKGM Döner Sermaye Ýþletmesi kaynaðý ile gerçekleþtirilmiþtir. Döner sermaye kaynaðýnýn sýnýrlý ve süreli olmasý sebebiyle proje için gelecekte ihtiyaç duyulan kaynaðýn saðlanýp saðlanamayacaðý konusunda belirsizlik bulunmaktadýr. Çözüm Önerileri TAKBÝS'in ülke genelinde yaygýnlaþtýrýlmasý halinde; Ülke taþýnmaz mal envanterinin bilgi sisteminde tutulmasý, belediyeler, Maliye Bakanlýðý ve ihtiyaç duyan diðer kamu kurum ve kuruluþlarýna güncel verilerin aktarýlmasý, emlak vergi kayýplarýnýn azaltýlmasý, taþýnmaz iþlemleri ile ilgili harç ve vergilerin doðru hesaplanmasý,

276

Mali suç araþtýrmalarý (kara para aklama) ve mal varlýðý sorgulamalarýnýn tek merkezden ve anýnda yapýlmasý, Ulusal Bilgi Sistemi (Kamu-net) ile Coðrafi Bilgi Sisteminin arazi ve mülkiyet konusunda temel bilgi kaynaðýnýn oluþturulmasý, saðlanmýþ olacaktýr. Projenin yukarýda belirtilen yararlarý saðlayabilmesi, bir an önce ülke geneline yaygýnlaþtýrýlmasý ile mümkündür. Veri üretimi ve entegrasyon dahil projenin ülke geneline yaygýnlaþtýrmasýnýn toplam maliyeti olarak tahmin edilen yaklaþýk 120 milyon $ kaynaðýn, finansmaný konusunda Bütçeye yeterli kaynak konularak projenin devamýnýn önünün açýlmasý gerekmektedir. 2- MERLÝS Projesi Mevcut Durum Dünya Bankasý tarafýndan finanse edilen Marmara Depremi Acil Yeniden Yapýlandýrma (MEER) Projesinin alt bileþenlerinden biri olan "A4-Kadastro Yenilemesi ve Arazi Yönetimi" Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan Marmara Deprem Bölgesi Arazi Bilgi Sistemi (MERLÝS) Projesi olarak yürütülmektedir. Proje 23 Kasým 1999 tarihli 4517-TU no.lu ikraz ile Dünya Bankasý Kredisinden finanse edilmektedir.

277

Projenin temel hedefi Marmara Deprem Bölgesinin yeniden yapýlandýrýlmasý ve geliþimi için bir araç olarak arazi bilgi sisteminin kurulmasýdýr (MERLIS). Bu kapsamda, tapu bilgilerine güvenilir, kolay ve hýzlý eriþim saðlamak; kadastral yenilemeyi hýzlandýrmak ve coðrafi bilgi teknolojileri ortamýnda iç ve dýþ kullanýcýlara ve özellikle de belediyelere sunumu gerçekleþtirmek temel hedef olmuþtur. Çözüm Önerileri Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü hizmetlerinde modern teknolojinin kullanýlmasýna, TAKBÝS'in ülke genelinde yaygýnlaþtýrýlmasýna ve otomasyona geçiþe, kadastro çalýþmalarýnýn daha kýsa sürede tamamlanmasýna, saðladýðý katkýlar nedeniyle proje kapsamýnda yürütülmekte olan çalýþmalarýn süresi içerisinde aksatýlmadan tamamlanmasý için gerekli tedbirler alýnmalýdýr. 3- ARÝP Projesi Mevcut Durum Doðrudan gelir desteði kapsamýnda Ulusal Çiftçi Kayýt Sisteminin tasarýmý ve oluþturulmasýný da içerecek bir yapýda, Hazine Müsteþarlýðý, Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðý ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü tarafýndan yürütülmekte olan " Tarým Reformu Uygulama Projesi (ARIP)"; nin A-2 alt bileþeni olan "kadastro" çalýþmalarý Genel Müdürlük sorumluluðundadýr.

278

Proje kapsamýnda, Adýyaman, Aðrý, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakýr, Erzurum, Hakkari, Iðdýr, Kars, Konya, Malatya, Mardin, Muþ, Rize, Siirt, Sivas, Þýrnak, Van illerinde özel sektör güç ve imkanlarýndan da yararlanarak tesis kadastrosu çalýþmalarý yapýlacak, kadastrosu yapýlan alanlarýn sayýsallaþtýrýlmasý ve veri giriþleri de yapýlarak TAKBÝS'e uyumlu hale gelmesi saðlanacaktýr. Bütçesi 72 Milyon USD olan projenin bitim tarihi 2006 yýlý sonu olarak planlanmaktadýr. Çözüm Önerileri Proje kapsamýnda, Tarým ve Köy Ýþleri Bakanlýðýnýn öncelikleri doðrultusunda seçilmiþ olan Adýyaman, Aðrý, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakýr, Erzurum, Hakkari, Iðdýr, Kars, Konya, Malatya, Mardin, Muþ, Rize, Siirt, Sivas, Þýrnak, Van illerinde, özel sektör güç ve imkanlarýndan da yararlanarak tesis kadastrosu çalýþmalarýnýn yapýlarak, bu illerde kadastrosu yapýlan alanlarýn sayýsallaþtýrýlmasý ve veri giriþleri de yapýlarak TAKBÝS'e uyumlu hale gelmesi de saðlanacaðýndan; Projenin planlandýðý gibi aksatýlmadan yürütülmesi, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðünün asli görev olarak yürütmekte olduðu tesis kadastrosu çalýþmalarýnýn önemli bir kýsmýnýn proje içerisinde yapýlmasýna imkan saðlayacaktýr.

279

h) Mesai çizelgelerinin daha uzun aralýklarla gönderilmesi Mevcut Durum Kadastro müdürlüklerince talebe baðlý hizmetler ve tesis kadastro çalýþmalarýna iliþkin olarak düzenlenen mesai çizelgeleri aylýk, üç aylýk ve altý aylýk olarak Genel Müdürlüðe gönderilmektedir. Bu durum zaten yoðun iþ yükü ile çalýþmakta olan müdürlüklerde zaman kaybýna ve kýrtasiyeciliðe neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Kadastro müdürlüklerince talebe baðlý hizmetler ve tesis kadastro çalýþmalarýna iliþkin olarak düzenlenen mesai çizelgelerinin aylýk yerine üç aylýk, üç ve altý aylýk istatistiki bilgileri içeren çizelgelerin ise yýlda bir defa ve elektronik ortamda gönderilmesinin saðlanmasý ile müdürlüklerde kýrtasiyecilik ve zaman kaybýnýn önüne geçilmiþ olacaktýr. Bu önerinin hayata geçirilmesi için; Genel Müdürlüðün 1994/4 sayýlý genelgesi ile 28.01.1994 tarih ve 073/97 sayýlý genelgelerinde deðiþiklik yapýlmasý gerekmektedir. I) Fiziksel donaným ve yerleþim yetersizliklerinin giderilmesi Mevcut Durum Müdürlükler, il merkezleri ve büyük ilçelerde genellikle kiralanmýþ binalarda görevlerini yürütmektedir. Bu mekanlar fiziksel donaným ve yerleþim açýsýn280

dan hizmetlerde etkinlik ve verimliliðin gerçekleþtirilmesini saðlayacak düzenlemeler yapmaya ve Türkiye genelinde yaygýnlaþtýrýlmasý planlanan TAKBÝS projesinin kurulmasýna uygun ve yeterli deðildir. Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinin elektronik ölçüm aletleri, bilgisayar, telefon, faks, fotokopi makinesi, demirbaþ eþya, kýrtasiye ve sarf malzemeleri ve benzeri araç gereç ve donanýma yönelik ihtiyaçlarýnýn büyük bir kýsmý bugüne kadarki uygulamada bu amaçla kurulan dernekler ile Tapu ve Kadastro Vakfýnýn (TAKAV) topladýðý baðýþlardan müdürlük ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý için býrakýlan paylarla karþýlanmakta iken, 5072 sayýlý Dernek ve Vakýflarýn Kamu Kurum ve Kuruluþlarý Ýle Ýliþkilerine Dair Kanun ile bu imkan ortadan kalktýðý halde, bütçenin ilgili kalemlerine yeterli ödenek konulmadýðýndan söz konusu ihtiyaçlarýn karþýlanmasýnda sýkýntýlar yaþanmaktadýr. Çözüm Önerileri Tapu ve kadastro hizmetleri kiralanmýþ veya tahsisli binalarda yürütülmekte olup, bu mekanlar hizmet ve ihtiyaçlara yeterli deðildir. Hizmet binalarýnýn sýk sýk deðiþmesi nedeniyle maddi kayýplar ortaya çýkmakta, kurum bütçesinin önemli bir kýsmý kiralama ve bina tadilatlarýna harcanmaktadýr. Bu nedenle, kurum hizmetlerinde istenilen etkinlik ve verimliliðin saðlanabilmesi için, hizmet gereklerine uygun ve kendi mülkiyetinde olan veya uzun süreli tahsisler yapýlmak suretiyle kullanýlabilecek mekanlara kavuþturulmasýna yönelik tedbirler alýnmalýdýr.

281

Kamu imkanlarý ile yeni hizmet binalarý yapýlmasýnda karþýlaþýlabilecek kaynak sorunlarý göz önüne alýnarak, bazý il ve ilçelerde hizmet binalarýnýn yapýmý için hizmetler ve kurum ile yapýlan yardýmlar arasýnda bir bað kurulmadan ve gönüllü halk katkýsý biçiminde yapýlan yardýmlarla baþarýlý þekilde sonuçlandýrýlan, Devlet- vatandaþ iþbirliði (Hizmet Binalarý Yaptýrma ve Yaþatma Dernekleri gibi) modellerinin uygulanmasý saðlanmalýdýr. Bu konuda dernek kurulmak suretiyle vatandaþlarýn katkýsýyla yaptýrýlarak hizmet vermekte olan Yenimahalle ve Manavgat Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlükleri binalarý örnek olabilir. Müdürlüklerin elektronik ölçüm aletleri, bilgisayar, telefon, faks, fotokopi makinesi, demirbaþ eþya, kýrtasiye ve sarf malzemeleri gibi araç gereç ve donanýma yönelik ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý için bir sonraki yýl bütçesinin ilgili kalemlerine daha önceki yýllarda kurumun bu ihtiyaçlarý için adý geçen dernek ve vakýf imkanlarýndan yapýlmýþ olan harcamalar toplamý da göz önünde bulundurularak yeterli kaynaðýn konulmasý veya kurum hizmetleri sýrasýnda tahsil edilen harçlar ve döner sermaye ücretlerinden belirli bir oranda payýn bu ihtiyaçlarýn karþýlanmasýna ayrýlmasý saðlanmalýdýr. I) Kadastro hizmet araçlarýnýn bakým ve onarýmýnýn zamanýnda yapýlmasý Mevcut Durum Tapu ve kadastro hizmetlerinde kullanýlan taþýt, araç-gereç ve diðer demirbaþlarda meydana gelen arýzalarýn bakým ve onarýmlarý, müdürlüklere yeter-

282

li ödenek tahsis edilmediði için ya bütçe dýþý mahalli kaynaklarla giderilmekte ya da ilgili mevzuat gereði yerine getirilmesi gereken keþif özeti, teknik rapor hazýrlatýlmasý ve benzeri þartlar yerine getirildikten sonra Genel Müdürlükten ödenek talebinde bulunulmasý ve ödeneðin intikali halinde giderilebilmektedir. Bakým ve onarýma iliþkin iþlemlerin genel bütçeden ödenek talep edilerek yürütülmesi halinde, konuyla ilgili formalitelerin çok uzun sürmesi nedeniyle iþlemler kesintiye uðramakta ve gecikmekte, bu durum çalýþmalarýn hedeflendiði gibi yürütülüp sonuçlandýrýlmasýna engel olduðu gibi, vatandaþlarýn yakýnmalarýna da neden olmaktadýr. Çözüm Önerileri Tapu ve kadastro hizmetlerinde kullanýlan taþýt, araç-gereç ve diðer demirbaþlarda meydana gelen arýzalarýn bakým ve onarýmlarýnýn hizmeti aksatmadan, anýnda ve mahallinde yapýlabilmesi için müdürlüklere ödenek tahsis edilmeli veya bu iþlemlerle ilgili formalitelerin azaltýlmasýna yönelik düzenleme yapýlmalýdýr. C- Önerilerin Gerçekleþmesi Halinde Tapu ve Kadastro Hizmetlerinde Ýþleyiþ Tapu sicil müdürlüklerinde yoðun þekilde yapýlmakta olan satýþ, ipotek baðýþ ve ölünceye kadar bakma akdi gibi iþlemlerde mevcut iþleyiþ ile raporda yer alan önerilerin hayata geçirilmesi halinde bu tür iþlemler için oluþacak iþlem süreci karþýlaþtýrmalý olarak aþaðýdaki tabloda gösterilmiþtir. Mev-

283

cut iþleyiþ içerisinde satýþ, ipotek, baðýþ ve ölünceye kadar bakma akdi gibi yoðun olarak yapýlmakta olan akitli iþlemlerde; Akit, resmi senet düzenlenmek suretiyle tapu sicil müdürlüklerinde yapýlmakta iken önerilerin hayata geçirilmesi halinde akit iþlemi noterler veya avukatlar tarafýndan yapýldýktan sonra tapuya müracaat edilecek, dolayýsýyla tapuda resmi senet düzenlenmeyecektir. Bu önerinin gerçekleþmesi halinde, tapu dairelerinde tahakkuku yapýlarak bankalar veya maliye veznelerine yatýrýlmakta olan harçlar ile döner sermaye ücretlerinin tahsili de noterlerce yapýlabilecektir. Kurulacak ön kontrol sistemi ile doðrudan müdüre müracaat usulü kaldýrýlacak ve kontrol ilgili memur tarafýndan bir seferde yapýlarak eksiklikler ilgiliye tek seferde bildirilecektir. Akit iþleminin noterlere devrine iliþkin öneri gerçekleþinceye kadar harç ve döner sermaye ücretleri tapu sicil müdürlükleri bünyesinde kurulacak vezne veya büro tarafýndan tahsil edileceðinden ilgililer bankaya gönderilmeyecektir. Yollama belgelerinin (bilgi formlarý) ilgili yerlere gönderilmesi zorunluluðu kaldýrýlacaðýndan bu iþlem yapýlmayacaktýr. Böylece halen 12 aþamada sonuçlandýrýlmakta olan bu tür iþlemlerin, önerilerin gerçekleþmesi halinde 4 aþamada sonuçlandýrýlmasý mümkün hale gelecektir.

284

Tapu Sicil Müdürlüklerinde; Mevcut Ýþleyiþ

Önerilerin Gerçekleþmesi Halinde Ýþleyiþ

285

Kadastro Müdürlüklerinde Yoðun Olarak Yürütülmekte Olan Talebe Baðlý Ýþlemlerde Önerilerin Gerçekleþmesi Halinde Ýþleyiþ Kadastro Müdürlüklerinde yoðun þekilde yapýlmakta olan aplikasyon, parseli yerinde gösterme, ifraz, tevhit, pafta örneði verilmesi gibi talebe baðlý iþlemlerde mevcut iþleyiþ ile raporda yer alan önerilerin hayata geçirilmesi halinde bu tür iþlemler için oluþacak iþleyiþ karþýlaþtýrmalý olarak aþaðýdaki tabloda deðerlendirilmiþtir.

286

Kadastro Müdürlüklerinde; Mevcut Ýþleyiþ

Önerilerin Gerçekleþmesi Halinde Ýþleyiþ

Kadastro müdürlüklerinde iþlem yaptýrmak isteyenlerin müracaatlarýndan itibaren aplikasyon, parseli yerinde gösterme, ifraz, tevhit, pafta örneði verilmesi gibi talebe baðlý iþlemler mevcut iþleyiþ içerisinde genel olarak 8 aþamadan geçmek suretiyle sonuçlandýrýlmakta iken çalýþma kapsamýnda yer alan önerilerin hayata geçirilmesi durumunda bu iþlemlerin 6 aþamada sonuçlandýrýlmasý mümkün olacaktýr.

287

EKLER 1- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüðü personeli anket formu 2- Vatandaþa yönelik anket formu 3- Konuyla ilgili olarak basýnda yer alan haber ve makaleler 4- Yabancý gerçek ve tüzel kiþilerin Türkiye'de satýn aldýklarý gayrimenkul bilgileri

EK-1: Personel Üzerinde Uygulanan Anket Formu : 1. Eðitim Durumunuz: ( ) Lise

( ) Üniversite

( ) Y. Lisans

( ) Kadýn

( ) Erkek

( ) Doktora

2. Yaþýnýz: -----3. Cinsiyetiniz: 4. Unvanýnýz:

--------

5. Hizmet süreniz:

-----------

6. Tapu Sicil Müdürlüklerinde yürütülmekte olan iþlemlerden sýrasýyla en çok ve en yoðun yapýlan 3 iþlemi yazýnýz: a) b) c) 7. En yoðun iþlem hacmine sahip tapu sicil iþlemlerinde, kaldýrýldýðý takdirde hizmeti aksatmayacak aþamalarý belirtiniz. a) b) c) 8. Tapu ve Kadastro hizmetleri ile ilgili aþaðýdaki ifadelere katýlma düzeyinizi 1 = Hiç katýlmýyorum'dan 5 = Tamamen katýlýyorum'a olacak biçimde 5 noktalý ölçekler üzerinde uygun rakamý daire içine alarak belirtiniz.(1 = Hiç katýlmýyorum, 2 = Biraz katýlýyorum, 3 = Kararsýzým, 4 = Katýlýyorum, 5 = tamamen katýlýyorum)

291

9- Ýnternet üzerinden tapu ve kadastro hizmetlerinden yararlanma düzeyi yüksektir. 10- Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr. 11- Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesinin daha iyi sonuç vereceðini düþünüyorum. 12- Tapu ve kadastro müdürlüðü çalýþmalarý sýrasýnda kurumlar arasý koordinasyon düzeyi yüksektir. 13- Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir. 14- Ýlgili kamu kurumlarýnda toplanan ve TKGM hizmetlerinde ihtiyaç duyulan verilerin paylaþýmý, hizmetlerin daha hýzlý ve etkin yürütülmesinde çok etkilidir. 15- TKGM hizmetlerinde etkinlik, verimlilik ve vatandaþ memnuniyetinin arttýrýlmasýnda kararlý bir yönetim, istekli personel ve iþbirliðinin düzeyi oldukça önemlidir. 16- TAKBÝS Projesi ve TAPU-NET (Vatandaþ Bilgi Sistemi) hakkýnda yeterli düzeyde bilgiye sahibim. 17- Tapu ve kadastro merkez ve taþra teþkilatýnda yürütülmekte olan hizmetlerde sürecin kýsaltýlmasý çok gereklidir. 18- Ýdari yapýlanma içinde yetki ve sorumluluk ilgili kamu kuruluþlarýna ait olduðundan; bu tür taleplerin doðrudan karþýlanmasýna imkan saðlayacak tedbirler alýndýðý takdirde tapu sicil müdürlüklerinde iþlemlerin oldukça hýzlanacaðýný düþünüyorum. 19- Bürokrasinin hýzlý çalýþmasýný saðlamak için merkezin onayýný gerektirmeyen iþlerde yetki devrinin saðlanmasý faydalý olacaktýr. 20- Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým. 21- Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum. 22- Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum.

292

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

23- Gayrimenkulun devrine yönelik iþlemlerin noterlerce yapýlmasýný müteakip tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince gerçekleþtirilmesi fikrinin uygun olduðunu düþünüyorum. 24- Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsilinin ilgili maliye kuruluþunca yapýlmasýnýn faydalý olacaðýna inanýyorum. 25- Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) yapýlacak iþlemler açýsýndan faydalý olacaktýr. 26- Tapu sicil müdürlüklerinde yapýlacak iþ bölümü ile mahallelerin personel arasýnda paylaþtýrýlmasý durumunda iþlerin daha çabuk ve kolay yürüyeceðine inanýyorum. 27- Tapu ve kadastro hizmetlerinin önem ve sorumluluðunun kamuoyunca yeterli düzeyde bilinmediðine inanýyorum. 28- Müdürlüðümüzü iþlem yoðunluðuna göre personel sayýsý açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum. 29- Müdürlüðümüzü fiziksel donaným açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum. 30- Müdürlüðümüz personelini mevzuat ve teknik bilgi açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum. 31- Müdürlüðünüz personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum. 32- Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki deðiþik il ve ilçelerdeki satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemlerin yapýlabilmesine imkan saðlanmasýnýn uygun olacaðýna inanýyorum.

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

293

EK-2: Tapu Hizmetlerinden Yararlanan Vatandaþlar Üzerinde Uygulanan Anket Formu: 1. Yaþýnýz:

-----------

2. Cinsiyetiniz:

( 1 ) Kadýn

(2 ) Erkek

3. Tapu ve kadastro müdürlüklerinde hiç iþlem yaptýrdýnýz mý ? ( 1) Evet ( 2) Hayýr 4. Eðitim Durumunuz:1) Okuryazar deðilim 3)Lise 5. Mesleðiniz: 3) memur

2) Ýlk okul- ortaokul

4) Üniversite

5) Y. Lisans-Doktora

1) iþsiz

2) iþçi

4) serbest meslek

5) ev hanýmý

Tapu ve Kadastro hizmetleri ile ilgili aþaðýdaki ifadelere katýlma düzeyinizi (1=Hiç katýlmýyorum,

2 = Biraz katýlýyorum,

3 = Kararsýzým,

4 = Katýlýyorum, 5 = Tamamen katýlýyorum) uygun rakamý daire içine alarak belirtiniz.

295

6.

Tapu ve kadastro hizmetlerinde müracaattan hizmetin sonuçlandýrýlmasýna kadar olan süreç oldukça kýsadýr. 7. Tapu ve kadastro müdürlüklerinde iþlemlerin havaleye gerek kalmadan bankalarda uygulandýðý gibi banko sistemi ve numaratörden alýnacak sýra sistemine göre yürütülmesi daha iyi olacaktýr. 8. Tapu ve kadastro hizmetlerinde siyasi tavassut ve baský derecesi yüksektir. 9. Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerinde iþim düþtüðünde bahþiþ veya rüþvet vermediðim takdirde iþler zorlaþtýrýlýyor. 10. Tapu tescil iþlemlerinde emlakçýlarýn iþ takibi yapmasýndan büyük rahatsýzlýk duymaktayým. 11. Satýþ, devir, ipotek vb. iþlemleri yerine getirirken yapýlan bürokratik iþlemlerin fazla olduðunu düþünüyorum. 12. Tapu sicil müdürlüklerinde harçlarýn yatýrýlabilmesi için vezne uygulamasýna geçilirse, iþlemlerin kesintiye uðramadan daha kýsa sürede bitirilebileceðine inanýyorum. 13. Gayrimenkulun devrine yönelik iþlemlerin noterlerce, tescil iþlemlerinin tapu sicil müdürlüklerince yapýlmasý ve bazý tapu kadastro hizmetlerinin özel sektöre yaptýrýlmasý uygun olur. 14. Tapu sicil ve kadastro müdürlüklerince yapýlan iþlemler sýrasýnda alýnan vergi ve harçlarýn tahakkuk ve tahsili ilgili maliye kuruluþunca yapýlmalýdýr. 15. Müdürlüðe gelen vatandaþlar için ön bilgilendirme sistemi oluþturulmasý (Halkla iliþkiler veya danýþma biriminin kurulmasý) faydalý olacaktýr. 16. Tapu sicil ve kadastro müdürlüðü personelini halkla iliþkiler açýsýndan yeterli düzeyde görüyorum. 17. Gayrimenkulun kayýtlý bulunduðu yer dýþýndaki il ve ilçelerde de satýþ, baðýþ, ipotek ve taksim gibi iþlemler yapýlabilmelidir. 18. Tapu sicil ve kadastro müdürlüðünde iþim olduðunda ilgili müdürlüðe iþim bitinceye kadar birkaç defa gelip gitmek zorunda kalýyorum. 19. Türkiye genelinde kadastro çalýþmalarýnýn 3 yýl içerisinde bitirilebileceðine inanýyorum. 20. Tapu hizmetlerinin yürütüldüðü mekanlar hizmete yeterlidir.

296

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

Ek-3 Konuyla Ýlgili Olarak Basýnda Yer Alan Haber ve Makaleler

297

298

299

300

301

302

303

304

305

306

307

308

309

310

311

312

313

314

315

316

Ek-4 Yabancý Gerçek ve Tüzel Kiþilerin Türkiye'de satýn Aldýklarý Gayrimenkul Bilgileri

317

318

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý TÜRKÝYE GENELÝNDE 19.07.2003 TARÝHÝNE KADAR TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI UYRUKLU GERÇEK KÝÞÝLER Taþýnmaz Kiþi Arsa / Arazi Arsa/Arazi (Binalý/Meskenli) Baðýmsýz Bölüm Uyruk Sayýsý Sayýsý Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Almanya 9.713 10.646 2.225 4.214.397 599 320.299 6.889 707.139 Amerika Birleþik Devletleri 892 661 321 2.552.384 140 32.525 431 38.541 Arjantin 16 5 12 6.514 2 21 2 198 Arnavutluk 49 91 11 20.130 35 6.916 3 48 Avustralya 83 78 20 16.631 16 3.211 47 4.468 Avusturya 751 629 228 431.114 75 40.789 448 91.273 Belçika 256 283 30 45.796 26 7.267 200 20.548 Bosna-Hersek 12 13 1 135 1 37.257 10 501 Brezilya 97 17 83 364.997 12 1.649 2 96 Bulgaristan 107 115 39 44.364 44 2.844 24 1.540 Çek Cumhuriyeti 3 6 3 1.117 0 0 0 0 Danimarka 82 92 8 5.093 6 2.208 68 7.644 Dominik Cumhuriyeti 1 1 0 0 0 0 1 52 Filipinler 9 15 0 0 9 623 0 0 Finlandiya 41 37 1 202 0 0 40 2.394 Fransa 624 659 156 656.472 150 78.694 318 44.526 Guatemala 3 2 1 48 0 0 2 381 Hýrvatistan 2 7 0 0 1 120 1 23 Hindistan 1 1 0 0 0 0 1 55 Hollanda 1.169 1.449 147 257.028 54 18.852 968 118.787 Irak 58 63 11 15.262 7 1.280 40 2.182 Ýngiltere 2.474 3.031 481 1.614.908 292 168.821 1.701 266.210 Ýran 397 427 82 228.653 181 28.491 134 8.422 Ýrlanda 144 163 15 23.231 13 5.510 116 10.309 Ýspanya 68 64 14 22.835 18 6.919 36 1.871 Ýsrail 71 78 13 7.638 7 2.504 51 22.095 Ýsveç 122 119 25 8.540 6 408 91 6.149 Ýsviçre 117 76 53 58.323 15 4.519 49 5.526 Ýtalya 952 916 296 337.231 235 66.112 421 23.700 Japonya 30 29 2 1.322 0 0 28 1.844 Toplam Alan (m2) 5.241.835 2.623.450 6.733 27.094 24.310 563.176 73.611 37.893 366.742 48.748 1.117 14.945 52 623 2.596 779.692 429 143 55 394.667 18.724 2.049.939 265.566 39.050 31.625 32.237 15.097 68.368 427.043 3.166

319

Rapor Tarihi

08/26/2004 11:42:09

1/1

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý TÜRKÝYE GENELÝNDE 19.07.2003 TARÝHÝNE KADAR TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI UYRUKLU GERÇEK KÝÞÝLER Arsa/Arazi (Binalý/Meskenli) Baðýmsýz Bölüm Taþýnmaz Kiþi Arsa / Arazi Uyruk Sayýsý Sayýsý Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Kanada 104 89 18 19.738 12 6.433 74 8.770 Kazakistan 2 2 0 0 0 0 2 172 KKTC 970 882 153 217.317 28 12.047 789 57.687 Kuveyt 14 14 6 7.158 1 116 7 309 Libya 1 7 0 0 1 1.274 0 0 Lübnan 341 200 293 3.708.203 42 9.556 6 180 Lüksemburg 4 5 0 0 0 0 4 208 Macaristan 10 13 5 2.581 3 269 2 72 Makedonya 12 11 6 1.311 1 51 5 128 Meksika 4 1 1 5.240 3 42 0 0 Mýsýr39 48 15 2.758.345 5 3.427 19 662 Moldova 1 1 0 0 0 0 1 12 Norveç 119 141 8 4.979 8 1.316 103 8.576 Pakistan 7 7 2 1.122 0 0 5 363 Polonya 10 8 1 1.469 3 5.717 6 309 Portekiz 1 1 0 0 0 0 1 111 Romanya 23 11 9 489 7 535 7 38 Rusya Federasyonu 63 16 54 40.313 5 10.387 4 310 Sýrbistan ve Karadað(Yugoslavya) 118 183 34 26.948 37 5.024 47 3.535 Suriye 4.571 2.458 4.124 244.202.251 440 225.605 7 1.787 Suudi Arabistan 82 88 14 113.097 10 3.513 58 4.048 Tunus 1 3 0 0 1 4 0 0 Türkmenistan 1 1 0 0 0 0 1 34 Ukrayna 1 1 0 0 0 0 1 71 Ürdün 129 11 119 135.328 7 4.643 3 269 Venezuela 1 1 0 0 0 0 1 67 Yeni Zelanda 8 7 3 908 1 499 4 167 Yunanistan 12.357 14.254 5.583 3.643.972 1.658 252.132 5.116 181.141 TOPLAM 37.338 38.237 14.726 265.825.134 4.217 1.380.429 18.395 1.655.548 Toplam Alan (m2) 34.941 172 287.051 7.583 1.274 3.717.939 208 2.922 1.490 5.282 2.762.434 12 14.871 1.485 7.495 111 1.062 51.010 35.507 244.429.643 120.658 4 34 71 140.240 67 1.574 4.077.245 268.861.111

320

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý TÜRKÝYE GENELÝNDE 19.07.2003-20.08.2004 TARÝHLERÝ ARASINDA TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI UYRUKLU GERÇEK KÝÞÝLER Taþýnmaz Kiþi Arsa / Arazi Arsa/Arazi (Binalý/Meskenli) Baðýmsýz Bölüm Uyruk Sayýsý Sayýsý Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Almanya 1.412 1.424 446 1.388.696 83 74.003 883 137.811 Amerika Birleþik Devletleri 69 67 14 11.559 11 1.525 44 5.622 Arjantin 1 2 0 0 0 0 1 195 Avustralya 23 20 7 25.603 0 0 16 665 Avusturya 133 121 51 66.287 12 32.867 70 12.740 Azerbaycan 8 8 0 0 0 0 8 387 Bahreyn 3 5 0 0 2 4.011 1 162 Bangladeþ 1 1 0 0 0 0 1 15 Belçika 148 98 14 42.005 6 10.326 128 8.736 Bosna-Hersek 9 10 0 0 1 202 8 680 Bulgaristan 4 12 0 0 1 3.536 3 15 Danimarka 133 170 17 105.349 3 1.870 113 7.105 El Salvador 2 1 2 787 0 0 0 0 Finlandiya 21 23 4 2.099 1 357 16 951 Fransa 66 81 16 28.888 10 2.458 40 4.282 Güney Afrika Cumhuriyeti 1 2 1 303 0 0 0 0 Gürcistan 1 1 0 0 0 0 1 25 Hollanda 477 624 54 66.623 12 5.852 411 66.655 Irak 2 1 0 0 0 0 2 82 Ýngiltere 2.388 3.192 367 419.033 108 86.444 1.913 330.261 Ýran 3 3 0 0 0 0 3 285 Ýrlanda 385 480 20 19.838 4 818 361 107.653 Ýspanya 8 10 1 101 0 0 7 583 Ýsrail 62 23 49 29.579 0 0 13 1.195 Ýsveç 53 56 7 2.047 0 0 46 2.868 Ýsviçre 25 30 2 1.284 2 62.765 21 2.920 Toplam Alan (m2) 1.600.510 18.706 195 26.268 111.894 387 4.173 15 61.067 882 3.551 114.324 787 3.407 35.628 303 25 139.130 82 835.738 285 128.309 684 30.774 4.915 66.969

321

Rapor Tarihi

08/26/2004

11:46:58

1/1

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý TÜRKÝYE GENELÝNDE 19.07.2003-20.08.2004 TARÝHLERÝ ARASINDA TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI UYRUKLU GERÇEK KÝÞÝLER Taþýnmaz Kiþi Arsa / Arazi Arsa/Arazi (Binalý/Meskenli) Baðýmsýz Bölüm Uyruk Sayýsý Sayýsý Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Sayýsý Alaný(m2) Ýtalya 42 39 5 21.005 3 388 34 3.194 Japonya 7 9 0 0 1 196 6 210 Kanada 11 11 3 142 1 69 7 727 Kazakistan 1 1 0 0 0 0 1 63 KKTC 41 38 15 56.944 2 205 24 1.602 Kore(Güney) 6 5 0 0 0 0 6 602 Lübnan 2 1 0 0 0 0 2 137 Lüksemburg 4 5 1 333 0 0 3 687 Makedonya 19 16 0 0 1 36 18 613 Nijerya 1 1 0 0 0 0 1 19 Norveç 151 195 5 2.662 2 465 144 12.752 Polonya 2 2 1 617 0 0 1 71 Romanya 4 1 0 0 0 0 4 22 Rusya Federasyonu 17 14 1 6.008 0 0 16 2.661 Sýrbistan-Karadað(Yugoslavya) 45 39 4 727 1 161 40 1.671 Slovenya 1 1 0 0 0 0 1 44 Suriye 17 6 14 10.281 0 0 3 134 Suudi Arabistan 1 1 0 0 0 0 1 28 Ukrayna 1 1 0 0 0 0 1 86 Ürdün 3 3 0 0 0 0 3 98 Yeni Zelanda 3 3 0 0 1 308 2 120 Yunanistan 219 222 84 78.043 44 7.188 91 3.044 TOPLAM 6.036 7.079 1.205 2.386.843 312 296.050 4.519 720.478 Toplam Alan (m2) 24.587 406 938 63 58.751 602 137 1.020 649 19 15.879 688 22 8.669 2.559 44 10.415 28 86 98 428 88.275 3.403.371

322 2.068

0/2297 0/2298 0/2299

KOYUNLAR

30/127

3.225

ÝSTANBUL/FATÝH

865/98

104/11

ÖMERLÝ ÇAKIRAÐA

591/6

FERHATPAÞA

288

2.918

1.596

/13

/

/

/

MESKEN

40/750

1/1

1/1

1/1

890/230000 KARGÝR

190/4000

BÜRO

DAÝRE

TARLA

ARSA

TARLA

0/1295

DELÝYUNUS

10.677

/41

B/4

245200 /25600000

ARSA

ARSA

TARLA

MESKEN

TARLA

TARLA

TARLA

BAHÇE

ARSA

ARSA

ARSA

ÝSTANBUL/ÇATALCA

11.726

E-3/592

1/36

20/160

1/1

8/122

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

Cins

APARTMAN

592/2

22.557

C/4

/8

/

/8

/

/

/

/

107/4800

/

/

Arsa Payý

/BÜYÜKÇEKMECE

KAVAKLI

ORTAKÖY

ÝSTANBUL

83/1

MAHMUTLAR

1.836

274/5

10.041

1.251

394

976

ÝSTANBUL/BEÞÝKTAÞ

835 B/17

728/17

YENÝBOSNA ÞENLÝK

ÝSTANBUL/BAKIRKÖY

0/10130

2792/9

138/5

/BAHÇELÝEVLER

ÝSTANBUL

2.070

118/4

KILIÇARSLAN

SÝNAN

2.072

8474/123.701

ÇAMYUVA DEMÝRCÝKARA

ANTALYA/MERKEZ

169

ANTALYA/KEMER

679/132

KURTULUÞ

Blok/ BB No

Parsel No Alan (m2)

ADANA/SEYHAN

Ada /

Mah/Köy Adý

Ýl / Ýlçe Adý

NUHÝ MOBÝLYA ÝÇ VE DIÞ TÝC.LTD.ÞTÝ.

SANAYÝ TÝC.LTD.ÞTÝ.

ELECTRA TERMO SÝSTEMLERÝ

VE TÝCARET LÝMÝTED ÞÝRKETÝ

LUNÝ HÝJYENÝK ÜRÜNLER SANAYÝ

SAN.VE TÝC.LTD.ÞTÝ.

ÝNTENERGO ENERJÝ EKÝPMANLARI

TAÞ TEM DIÞ TÝCARET LÝMÝTED ÞÝRKETÝ

NADER ÝTHALAT ÝHRACAY

SOCIETE GENERALE (S.A. PARÝS)

VE TÝCARET LTD.ÞTÝ.

ÝÞÝA TURÝZM ÝNÞAAT PETROL SANAYÝ

PETROL SANAYÝ VE DIÞ TÝCARET LTD.ÞTÝ.

ÞAHBAZ ÞAHBAZOV ÝÞÝA TURÝZM ÝNÞAAT

VM INVEST GAYRÝMENKUL TÝC.VE PAZ.A.Þ

ANÝMASYON LTD ÞTÝ

FUN EXPRESS MÜZÝK ORGANÝZASYON

MOH'D AMÝN SALÝM HAYAJNEH

ÜRDÜN EL HAÞÝMÝ UYRUKLU MAÝTHAM

MOHD AMÝN SALÝM HAYAJNEH

ÜRDÜN EL HAÞÝMÝ UYRUKLU HAÝTHAM

MOH'D AMÝN SALÝM HAYAJNEH

ÜRDÜN EL HAÞÝMÝ UYRUKLU HAÝTHAM

HUNLAR TURÝZM TÝCARET LTD.ÞTÝ.

REK.TURZ.TÝC.LTD.ÞTÝ

LORD SPOR ORGANÝZASYON

ZERATA TURÝM ÝTH.ÝHR.SAN.TÝC.

DIÞ TÝCARET LTD.ÞTÝ.

AL BAÞÝR ÜRÜNLERÝ MOBÝLYA

Adý

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Uyruk

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

Payý

Hisse

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý 19.07.2003-23.08.2004 TARÝHLERÝ ARASINDA TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI SERMAYELÝ ÞÝRKETLERE AÝT ÝSTATÝSTÝK BÝLGÝLERÝ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Sebebi

Edinme

28/04/2004

11/09/2003

03/10/2003

09/12/2003

25/12/2003

15/08/2003

22/08/2003

07/10/2003

26/09/2003

16/01/2004

10/03/2004

26/09/2003

26/09/2003

26/09/2003

23/01/2004

08/12/2003

31/08/2003

01/04/2004

Tarihi

Edinme

14.000.000.000

205.000.000.000

400.000.000.000

65.000.000.000

30.000.000.000

213.600.000.000

3.102.329.170

80.000.000.000

60.000.000.000

7.750.000.000

28.000.000.000

33.850.000.000.00

18.618.000.000.000

186.180.000.000.000

110.000.000.000

16.000.000.000

30.000.000.000

12.000.000.000

Bedel

323

Y. DUDULLU

BERGAMA

ÝSTANBUL/ÜMRANÝYE

ÝZMÝR/BERGAMA 6.400

12.960

0/562 0/555

3.820 5.660 6.240 5.960

0/560 0/538 0/552 0/553 0/539

10.000

0/527

ÇAMKÖY

5.900

4.340

0/554

ÇAMKÖY

5.880

0/541

ÇAMKÖY

8.120

20.680

0/568

0/549

33.460

0/568

8.660

33.460

0/556

0/542

11.320

0/549

ÇAMKÖY

26.920

0/536

2.080

11.340

0/491

0/552

2.800 17.760

0/559

3.120

0/558

0/540

581

0/9607 6.480

334

0/550

334

0/9612

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

Blok/ BB No

Parsel No Alan (m2)

0/9608

Ada /

ÇAMKÖY

ÇAMKÖY

Mah/Köy Adý

Ýl / Ýlçe Adý

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

Arsa Payý

TARLA

ZEYTÝNLÝ

TARLA

ZEYTÝNLÝ

TARLA

ZEYTÝNLÝ

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

ZEYTÝNLÝ

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

TARLA

ZEYTÝNLÝK

ARSA

ARSA

ARSA

Cins

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK ANONÝM ÞÝRKETÝ

NORMANDY MADENCÝLÝK ANONÝM ÞÝRKETÝ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK ANONÝM ÞÝRKETÝ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ

NORMANDY MADENCÝLÝK

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMAND MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A..

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ

NORMAND MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

COCA-COLA ÝÇECEK ANONÝM ÞÝRKETÝ

COCA-COLA ÝÇECEK ANONÝM ÞÝRKETÝ

COCA-COLA ÝÇECEK ANONÝM ÞÝRKETÝ

Adý

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

Payý

Hisse

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Ýfraz

Ýfraz

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Sebebi

Edinme

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Türkiye 15260/33460 Satýþ

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Uyruk

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý 19.07.2003-23.08.2004 TARÝHLERÝ ARASINDA TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI SERMAYELÝ ÞÝRKETLERE AÝT ÝSTATÝSTÝK BÝLGÝLERÝ

28/05/2004

28/05/2004

02/06/2004

02/06/2004

20/02/2004

01/04/2004

08/06/2004

08/06/2004

12/03/2004

30/10/2003

30/10/2003

27/04/2004

27/04/2004

13/02/2004

13/02/2004

03/10/2003

13/02/2004

29/01/2004

09/09/2003

29/01/2004

29/01/2004

08/06/2004

08/06/2004

26/08/2003

26/08/2003

26/08/2003

Tarihi

Edinme

89.500.000.000

89.500.000.000

93.500.000.000

85.000.000.000

55.000.000.000

140.000.000.000

65.000.000.000

88.000.000.000

53.500.000.000

64.000.000.000

15.000.000.000

170.000.000.000

280.000.000.000

198.500.000.000

354.500.000.000

80.000.000.000

364.750.000.000.000

100.000.000.000

135.000.000.000

40.000.000.000

50.000.000.000

96.000.000.000

97.000.000.000

101.500.000.000

49.227.500.000

49.227.500.000

Bedel

324

ÝZMÝR/TÝRE

OVACIK

ÝZMÝR/BERGAMA

10.000 10.000 10.000 10.000

1269/9 1269/10 1369/11 11269/12 1269/13

TURAN

10.000

10.000

TURAN

10.000

1269/6

1269/8

10.000

1269/5

TURAN

10.000

1269/4

10.000

25.000

1269/3

1269/7

20.000

1269/2

9.951 21.400

245

0/405 0/1789

1.020

0/458

0/99

880

0/454

5.000

1.025

0/1704

6.455

0/462

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

Blok/ BB No

Parsel No Alan (m2)

0/621

Ada /

TURAN

TURAN

SAÐANCI

Mah/Köy Adý

Ýl / Ýlçe Adý

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

Arsa Payý

Adý

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

TARLA

TARLA

TARLA

ARSA

ARSA

ARSA

ARSA

VE SANAYÝ TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ

K.T.G.TÜTÜN MAMÜLLERÝ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

HAM TOPRAK NORMANDY MADENCÝLÝK A.Þ.

Cins

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Uyruk

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

592/640

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

1/1

Payý

Hisse

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý 19.07.2003-23.08.2004 TARÝHLERÝ ARASINDA TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI SERMAYELÝ ÞÝRKETLERE AÝT ÝSTATÝSTÝK BÝLGÝLERÝ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Sebebi

Edinme

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

18/12/2003

11/05/2004

03/05/2004

03/05/2004

08/06/2004

23/12/2003

26/09/2003

12/02/2004

20/11/2003

Tarihi

Edinme

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

184.990.000.000

462.475.000.000

462.475.000.000

255.000.000.000

130.000.000.000

65.000.000.000

17.750.000.000

1.500.000.000

5.000.000.000

1.500.000.000

13.500.000.000

Bedel

325

Mah/Köy Adý BAHÇE GÖREME ÇÝFTLÝKKÖY

08/26/2004

Ýl / Ýlçe Adý

MERSÝN/ÝÇEL (MERKEZ)

NEVÞEHÝR/MERKEZ

YALOVA/ÇÝFTLÝKKÖY

Rapor Tarihi

12:00:41

0/269

0/244

2333/1

Ada /

1/1

540

170

6.652

/

/

A/37

Blok/ BB No

Parsel No Alan (m2)

1/1

1/1

24/2400

Arsa Payý

TURÝZM TÝCARET ÞTÝ. SANAYÝ VE TÝCARET LÝMÝTED ÞÝRKETÝ

BÝNSALEH ÝNÞAAT VE TURÝZM

AVLUSU KARGÝR EV

KAPADOKYA BALONCULUK

THE EASTERN DIÞ TÝC.LTD.ÞTÝ.

Adý

EV VE

MESKEN

Cins

Türkiye

Türkiye

Türkiye

Uyruk

1/1

1/1

1/1

Payý

Hisse

TKGM Yabancý Ýþler Daire Baþkanlýðý 19.07.2003-23.08.2004 TARÝHLERÝ ARASINDA TAÞINMAZ MAL EDÝNÝMÝNDE BULUNAN YABANCI SERMAYELÝ ÞÝRKETLERE AÝT ÝSTATÝSTÝK BÝLGÝLERÝ

Satýþ

Satýþ

Satýþ

Sebebi

Edinme

13/10/2003

24/10/2003

12/12/2003

Tarihi

Edinme

85.000.000.000

5.000.000.000

20.000.000.000

Bedel