Kronika Mazowiecka Nr 5 (111) 2012 rok / issN 1730 -749X

pismo samorządu województwa mazowieckiego

mazowiecki park krajobrazowy im. czesława łaszka. od 25 lat na straży przyrody s. 30 „Gdy obowiązek wezwie mnie...” s. 8 między meczami... – dodatek specjalny s. i-iV

Z PRAC SAMORZĄDU w komisjach komentarz marszałka. z optymizmem w przyszłość

1 6

W komisjach

TEMAT MIESIĄCA kobieta z sukcesem w tle zawsze w gotowości „Gdy obowiązek wezwie mnie…” samorządowe Forum mazowsza

7 7 8 10

WARTO WIEDZIEĆ czy wiesz, że…

12

INFRASTRUKTURA inwestycje na mazowszu

13

WSPÓŁPRACA publicznie pożyteczni koła w ruch… Dobre praktyki zza oceanu pozarządowe mazowsze

15 16 18 20

BIZNES rośnie liczba upadłości coie on-line

21 22

DODATEK SPECJALNY między meczami…

I-IV

ZDROWIE z promocją zdrowia za pan brat

23

EDUKACJA stypendia dla młodych mazowszan już po raz piąty

24

ROLNICTWO promowanie rolnictwa, ale jakiego? „konkurs na najlepszą pracę magisterską poświęconą rozwojowi obszarów wiejskich…” (ogłoszenie) ekspresowy przegląd wydarzeń

26 27 28

EKOLOGIA mazowsze źródłem energii mazowiecki park krajobrazowy im. czesława łaszka. od 25 lat na straży przyrody

29 30

KULTURA kulturalne mazowsze zaproszenie do stolicy kultury mazowsza książki z mazowieckiej półki

32 36 38

TURYSTYKA powiat miński

39

FOLKLOR a kolory bursztynu niezliczone

42

W SKRÓCIE

44 45

zarząd z przymrużeniem oka

Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie ul. Jagiellońska 26 03-719 Warszawa Miejsce redakcji: Wydział Komunikacji Zewnętrznej w Kancelarii Marszałka tel. 22 59 07 792 tel. 22 59 07 760 faks 22 59 07 759 e-mail: [email protected] Redaguje Zespół w składzie: Redaktor Naczelna Elwira Kasprzak Redaktorzy Agnieszka Bogucka Justyna Michniewicz Urszula Sabak Elżbieta Tomaszewska Stale współpracują: Pracownicy departamentów i delegatur UMWM oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych Projekt layoutu: Agencja Reklamowa Opus B Opracowanie graficzne i skład komputerowy: Pracownia C&C Sp. z o. o. www.pracowniacc.pl Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina Mapa: Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych Nakład: 12 500 egz. Samorząd Województwa Mazowieckiego i „Kronika Mazowiecka” w Internecie: www.mazovia.pl Na okładce: Fot. Justyna Michniewicz Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania, adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów.

Departament Budżetu i Finansów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego przedstawił wszystkim komisjom sejmikowym sprawozdanie z wykonania budżetu województwa mazowieckiego za 2011 rok. Sejmik Województwa Mazowieckiego podczas sesji 31 stycznia ubiegłego roku uchwalił budżet województwa mazowieckiego na 2011 r., w którym zaplanowano dochody w wysokości 2 793 081 950 zł, a wydatki w kwocie 3 159 839 950 zł, czyli deficyt w wysokości 366 758 000 zł. Od stycznia do końca grudnia 2011  r. budżet województwa był nowelizowany 34-krotnie, w tym: 8-krotnie przez sejmik. W  toku jego realizacji plan dochodów został zmniejszony o 9,48 proc. i zamknął się kwotą 2  528  283 722 zł. Plan wydatków został zmniejszony o 13,71 proc., co po zmianach wyniosło 2 726 508 383 zł. W  ten sposób zaplanowany deficyt budżetowy zmniejszył się do kwoty 198 224 661 zł. Podsumowując – w  ubiegłym roku zrealizowano dochód w 97,21 proc., a plan wydatków w  95,19 proc. I  tak, rok 2011 zamknął się deficytem budżetowym w  wysokości 137  718 349 zł. Skumulowana nadwyżka budżetowa wraz z  nierozdysponowanymi tzw. wolnymi środkami, w  kwocie 17  751 854,83 zł, może więc stanowić źródło pokrycia deficytu w  następnych latach. Dzięki szybkiej decyzji sejmiku udało się spłacić kredyt, dzięki czemu zmienił się m.in. poziom długu województwa. Kwota długu województwa mazowieckiego na dzień 31 grudnia 2011 r. wynosiła 1  398  775  038  zł, co stanowiło 56,91 proc. wykonanych dochodów. Oznacza to, że zgodnie z  ustawą o  finansach publicznych, nie został przekroczony dopuszczalny limit ustalony na 60 proc. planowanych dochodów w danym roku budżetowym. Komisje opiniowały wykonanie budżetu w  zakresie działalności merytorycznej każdej z nich. Były pytania i wyjaśnienia, ale w  ogólnym rozrachunku wykonanie budżetu zostało przez wszystkie komisje zaopiniowane pozytywnie. Budżet wykonano w  ponad 90 proc. Podczas posiedzeń komisji poruszano również inne tematy.

Komisja Ochrony Środowiska. Na posiedzeniu poruszono dwa tematy: ochronę środowiska w związku z realizacją wojewódzkich inwestycji infrastrukturalnych oraz „Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata 2011-2014 z  uwzględnieniem perspektywy do 2018 r.”. Opracowany program, wraz z  prognozą do 2018 r., został poddany konsultacjom społecznym. Skierowano go do wszystkich gmin i powiatów z terenu Mazowsza, jak również ościennych regionów. Wszelkie zgłoszone propozycje dokładnie rozpatrzono. Należy zaznaczyć, że opracowany program musi być spójny z  dokumentami państwowymi i  Samorządu Województwa Mazowieckiego. Komisja zaproponowała wprowadzenie dodatkowych zapisów uściślających przepisy dotyczące czynnej ochrony zwierzyny. Godny zaznaczenia jest fakt, że program został opracowany przez Departament Środowiska, a nie jak się zazwyczaj praktykuje, firmę zewnętrzną. Pozwoliło to zaoszczędzić sporą kwotę w  budżecie województwa. Komisja wnioskowała o  przyznanie premii pracownikom, którzy ten program przygotowali. Komisja Kultury i  Dziedzictwa Narodowego. – Najsmutniejszą kwestią jest poziom finansowania kultury. Cięcia, które nastąpiły w  ciągu ostatnich 3 lat bardzo dotknęły nasze instytucje kultury – powiedział dyrektor Departamentu Kultury, Promocji i  Turystyki Jerzy Lach. Dotacje na kulturę zostały obniżone o 30 proc. Konieczna będzie więc reorganizacja placówek kultury, zmiana zarządzania. Niedobór środków finansowych mobilizuje do szukania dodatkowych źródeł finansowania. Wiele naszych instytucji kulturalnych zaczęło składać wnioski do Ministra Kultury o dofinansowanie niektórych przedsięwzięć. Badania europejskie wykazały, że kultura przynosi dochody – zyski wielokrotnie przekraczają inwestycje. Ważny jest przy

Z prac samorządu

Z prac samorządu

Wykres 1. Wzrost organizacji i grup producenckich w województwie mazowieckim od 2002 r.

Nasz region zajmuje trzecie miejsce w  Polsce pod względem liczby założonych grup producenckich (w  Wielkopolsce działa 218 grup, a  w  kujawsko-pomorskim – 139).

90 80 70

Grupa producencka to najlepszy sposób na sprzedaż produktów wytworzonych w  gospodarstwach, w  dodatku przy niższych nakładach finansowych. Mówi się, że organizowanie się w  grupy, a  potem w  organizacje producentów, to najprostsza droga do samorządowego kapitalizmu w rolnictwie.

60 50 40 30 20 10 0 2002

2003

2004

2005

Grupy producentów rolnych

2006

2007

2008

2009

Wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw

2010

2011

2012

Uznane organizacje producentów owoców i warzyw

Źródło: opracował Departament Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich UMWM

tym nie tylko sponsoring, ale dobry marketing. Komisja zaproponowała wydłużenie czasu pracy muzeów, które nie powinny działać, jak urząd, do 16.00. Może wystarczą dwa dni w  tygodniu, kiedy placówki będą czynne np. do 20.00. To jedyny sposób, by w  dni powszednie mogły spędzać w nich czas rodziny z dziećmi czy młodzież. Komisja Edukacji, Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ogromne ożywienie i dyskusje spowodował temat dotyczący metod kształcenia nauczycieli. Do ustawy o systemie oświaty wciąż wprowadzane są zmiany dostosowujące ją m.in. do przepisów unijnych. Wymusza je również postęp cywilizacyjny i  techniczny, związany ze wzrostem możliwości dotarcia do wiedzy (Internet). Nauczyciele powinni dokształcać się intensywnie w  tym kierunku, gdyż to uczniowie są bardziej obyci z  Internetem. Ostatnio zaproponowana wersja zapisów do tej ustawy to przekazanie powiatom obowiązku doskonalenia nauczycieli, co byłoby niefortunnym rozwiązaniem z kilku względów. Przede wszystkim powiaty nie mają odpowiednich środków finansowych. Nie istnieje też bezpośrednio przekładające się powiązanie z  samorządem województwa, który zgodnie

2

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

z  ustawą samorządową powinien mieć wpływ na kreowanie polityki oświatowej na Mazowszu. Komisja Rolnictwa i  Terenów Wiejskich. Komisja otrzymała dwie informacje o  grupach producenckich w  województwie mazowieckim – dobrą i złą. Pozytywna. W  rolnictwie na Mazowszu pracuje 34 proc. mieszkańców. To liczna grupa, której należy poświęcić dużo uwagi. Ponad 2 tys. rolników skonsolidowało swoje gospodarstwa, aby produkować razem. To jeszcze niewiele, bo jak na razie tylko 0,8 proc. gospodarstw. Ale to się bardzo zmieniło na przestrzeni ostatnich lat – w  2004  r. było niespełna dziesięć grup, a od 2009 r. obserwuje się gwałtowny wzrost ich liczby. Obecnie na Mazowszu funkcjonuje 108 grup producenckich, w tym siedemdziesiąt sześć wstępnie uznanych producentów owoców i warzyw, trzydzieści dwie producentów rolnych oraz trzynaście uznanych organizacji producentów owoców i  warzyw. To wciąż za mało, biorąc pod uwagę, że na Mazowszu jest 277,5 tys. gospodarstw rolnych. Niemniej należy wiedzieć, że udział wielkości produkcji towarowej wytwarzanej w  grupach producenckich, w  stosunku do całej produkcji wytwarzanej na Ma-

zowszu, wynosi: 21 proc. produkcji sadowniczej; 12,5 proc. warzyw; 6,9 proc. trzody chlewnej; 3,6 proc. drobiu (prawie 5,4 mln szt.) oraz 1,1 proc. produkcji mleka (26,5 mln l). Z przykrością należy stwierdzić, że są na mapie Mazowsza rejony, na których nie powstała żadna grupa producencka. Ale w powiecie grójeckim jest ich trzydzieści osiem plus sześć organizacji, w łosickim dziewięć plus jedna organizacja, w warszawskim zachodnim osiem grup. Samorząd Województwa Mazowieckiego kładzie nacisk na promocję grup producenckich, zachęcając do ich zakładania. Departament Rolnictwa i  Obszarów Wiejskich UMWM szkoli w zakresie: wiedzy formalno-prawnej warunków wstępnego uznawania grup producentów oraz uznawania organizacji producentów owoców i  warzyw, rejestracji grup producentów rolnych, wykorzystania środków unijnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w  latach 2007-2013 (PROW) i  Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Organizuje również spotkania informacyjno-szkoleniowe (w  ubiegłym roku było ich dwadzieścia jeden), konferencje, wspiera marketingowo, prowadzi tematyczne witryny w  Internecie, etc.

Informacja niekorzystna. Limit pomocy finansowej w  ramach PROW dla grup producenckich wynosi 140 mln euro. Wykorzystano 175 mln zł, co stanowi 30 proc. kwoty limitu. Grupy producentów rolnych otrzymują przez 5 lat pomoc unijną w wysokości około 1,5 mln zł na tzw. działalność administracyjną, a grupy wstępnie uznane – 2 mln zł. Na dotacje do kosztów administracyjnych przeznaczono 99 mln zł i 1,4 mld zł dopłaty do inwestycji. Do końca 2010 r. mazowieckie grupy producentów dostały ponad 560 mln zł. I  wszystko szło ku dobremu – do kwietnia tego roku. Komisja Europejska wydała rozporządzenie likwidujące dopływ środków unijnych do grup wstępnie uznanych producentów owoców i  warzyw (dofinansowywane były z  założenia przez 5 lat). Unia

postanowiła przeznaczyć tylko 10 mln euro na wszystkie wspólnotowe grupy producenckie. Pierwotne założenie zapewniało dopływ środków unijnych do końca 2013 r. Nowe rozporządzenie jest stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Cel wprowadzenia tego rozporządzenia znajduje się w jego preambule. To powtarzające się określenie „dyscyplina finansowa”. Rozporządzenie blokuje możliwość powstawania nowych grup. To wielka strata, bo jak wykazują badania, grupy producenckie przestały konkurować ze sobą, a  zwarły szeregi, zaczęły się konsolidować. Należy zrobić wszystko, by Minister Rolnictwa utrzymał poprzedni system dofinansowania. Już w  dniu ukazania się tego rozporządzenia minister zlecił przyjrzenie się sprawie i  ocenienie, czy istnieją podstawy prawne do zaskarżenia go do Trybunału Europejskiego w  Luxemburgu. Komisja wysłuchała obecnych na posiedzeniu przedstawicieli grup producentów działających na terenie województwa mazowieckiego. W opinii wszystkich uczestników dyskusji wyraźny był głos, że dla producentów zachodnich niewygodny jest nasz rosnący udział w europejskim rynku owoców, warzyw, grzybów. To samo dotyczy handlu ze wschodem Europy. Takie rozporządzenie jest wygodne dla grup producenckich zachodnich, od lat funkcjonujących na rynku europejskim. A  przecież założeniem pomocy finansowej było dostosowanie poziomu polskich producentów

Wykres 2. Liczba organizacji i grup producenckich w podziale na grupy produktów

ziemniaki – 3 grzyby – 5 świnie – 7

ziarno zbóż i nasiona roślin oleistych – 1 ziarna zbóż – 1 owoce, warzywa – 32

jaja ptasie – 2 drób – 8

mleko – 9

owoce, warzywa, inne – 3

warzywa – 12 owoce, warzywa grzyby – 1

owoce – 37

Źródło: opracował Departament Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich UMWM

do stopnia zorganizowania rynków „starej” Europy. Komisja postanowiła wystąpić z  inicjatywą opracowania stanowiska sejmiku w  sprawie wejścia w  życie Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) Nr 302/2012 z  dnia 4  kwietnia 2012 r. Czytamy w nim: „[…] Szansa, przed jaką stanęły polskie rolnicze podmioty gospodarcze została radykalnie zamknięta półtora roku przed zakończeniem okresu programowania 2007-2013, a przede wszystkim w trakcie realizowanych już planów inwestycyjnych beneficjentów. Kontynuacja procesu dochodzenia do uznania za organizację producentów owoców i  warzyw w  jednej chwili stała się dla wielu nierealna, a  zatwierdzone przez organy państwowe harmonogramy rzeczowo-finansowe działań zostały doszczętnie zburzone. Niewywiązanie się ze spłaty poczynionych już zobowiązań finansowych, na które składają się pieniądze unijne, może zachwiać kondycją wielu firm producenckich lub doprowadzić do ich upadku. Sytuacja taka może również doprowadzić do groźnego w konsekwencji zwrotu dotychczasowej pomocy. Wejście w  życie zmiany przepisów w  trwającym okresie finansowania wspólnej organizacji rynku jest zaprzepaszczeniem osiągniętego do tej pory poziomu gospodarowania, a  także stawianych założeń i  celów wspólnej polityki rolnej. Sejmik Województwa Mazowieckiego wyraża swoje obawy w stosunku do dalszego przebiegu organizowania rynku sektora owoców i  warzyw, spowodowane unaocznionym brakiem stabilności decyzyjnej i finansowej. Obecna sytuacja wymaga podjęcia starań ze strony wszystkich podmiotów, biorących udział we wdrażaniu zmienionych przepisów, do jak najszybszego wskazania ich czytelnej interpretacji oraz określenia wysokości kontynuacji pomocy finansowej i procedur jej pozyskania.[…]”. Stanowisko podpisał przewodniczący komisji Leszek Przybytniak, a głosowanie nad nim odbyło się podczas majowej sesji sejmiku. Komisja Prawa, Samorządu, Bezpieczeństwa i  Porządku Publicznego. O  wydanych środkach finansowych, znajdujących się w  obszarze zainteresowania komisji, opowiedział Waldemar Kuliński, Sekretarz Województwa – Dy-

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

3

Z prac samorządu

Wizyta w Dumie Obwodu Moskiewskiego

Podczas rozmów z  pierwszym zastępcą Dumy Obwodu Moskiewskiego Siergiejem Judakowem, obydwie strony zaproponowały kontynuowanie współpracy na zasadach dotychczasowych1, ale także rozszerzenie jej o  nowe formy działalności, takie jak: wideokonferencje, aktywny udział przedstawicieli sejmiku i dumy w międzynarodowych przedsięwzięciach organizowanych na szczeblu państwowym. Ustalono, że kontakty między naszymi regionami odbywać się będą w formie spotkań roboczych komisji tematycznych. Wszystkie wizyty są promocją Mazowsza, przybliżają nasz region wschodnim sąsiadom. Kwietniowa wizyta delegacji sejmiku przetarła drogę do nawiązana kontaktów z  kolejnymi jednostkami lokalnego samorządu obwodu moskiewskiego. Radni województwa mazowieckiego odwiedzili jednostki samorządowe szczebla lokalnego, m.in. rejon dmitrowski i miasto Chimki, które zadeklarowały chęć nawiązania współpracy z  jednost-

Fot. Halina Olczak-Wierzbicka

Delegacja Sejmiku Województwa Mazowieckiego, na czele z wiceprzewodniczącym Tomaszem Kucharskim, złożyła wizytę w  Dumie Obwodu Moskiewskiego. To pierwsze spotkanie przedstawicieli organów ustawodawczych po wyborach samorządowych oraz do Dumy Obwodu Moskiewskiego.

W czasie wizyty w obwodzie moskiewskim delegacja województwa mazowieckiego zwiedziła Instytut Kształcenia Ustawicznego, kompleks sportowy oraz muzeum „Dmitrowski Kreml”, na terenie którego, na przełomie 2011/2012 r., była prezentowana wystawa „Moje Mazowsze”

kami samorządu terytorialnego województwa mazowieckiego. To powinno zaowocować w  przyszłości nawiązaniem kontaktów gospodarczych między przedsiębiorcami obydwu regionów. Współpraca rozpoczęła się w 2004 r., a  w 2008 r. Sejmik Województwa Mazowieckiego podpisał z Dumą Obwodu Moskiewskiego porozumienie o współpracy międzyregionalnej. 1

rektor Urzędu. Podkreślił wykorzystanie środków zewnętrznych, m.in. spożytkowanych na wszechstronne szkolenia pracowników. Powiedział również o poczynionych oszczędnościach. Dzięki negocjacjom udało się zmniejszyć wydatki na usługi telefoniczne i  medyczne oraz opłaty za wynajem powierzchni na potrzeby urzędu marszałkowskiego. O  gospodarności może świadczyć fakt, że Najwyższa Izba Kontroli (NIK) odstąpiła od przeprowadzenia kontroli urzędu. Komisja Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu oraz Komisja Strategii Rozwoju Regionalnego i  Zagospodarowania Przestrzennego. Radnych interesowały poniesione w 2011 r. wydatki na realizację zadań związanych z  rozwojem gospodarczym i  infrastrukturą. Stanowią one 776 545 630 zł, z czego na zadania z zakresu transportu i łączności wykorzystano 762  388 300 zł, resztę na zadania z  zakresu gospodarki mieszkaniowej. W ramach wydatków dotyczących transportu i łączności wydatkowano zaś: – 4 28 116 004 zł – na potrzeby drogownictwa, – 2 55 937 981 zł – na pasażerskie przewozy kolejowe, – 7 0 371 167 zł – na pasażerskie przewozy autobusowe, – 7  963 148 zł – na infrastrukturę telekomunikacyjną oraz usuwanie skutków klęsk żywiołowych.

najmniej trzydzieści dziewięć połączeń do europejskich lotnisk. Część lotniskowa ukończona jest w 95 proc., a część terminalowa w 85 proc. Gotowa jest już droga startowa. Aktualnie trwa sprawdzanie wytrzymałości nawierzchni. Z badań wynika, że z lotniska będzie korzystać około 2 mln osób rocznie. Rozmowy prowadzone z dwoma przewoźnikami – Wizz Air oraz Ryanair są już w końcowej fazie. Projekt zakłada budowę modułową tak, by w miarę potrzeb można było rozbudować terminal, jak również pasy do kołowania. Budowa Mazowieckiego Portu Lotniczego Warszawa-Modlin (MPLW-M) interesuje niemalże wszystkich. Najwięcej o  tej potężnej inwestycji chcą wiedzieć mieszkańcy najbliższych miejscowości. – Dojazd i wyjazd z lotniska dla ruchu samochodowego będzie bardzo utrudniony, zauważył radny Marek Papuga. – Dwupasmową trasą międzynarodową E-7 płynie bowiem nieprzerwany potok TIR-ów. Przedstawiciele portu lotniczego wyjaśnili, że z każdej strony Mazowsza jest dobry dojazd do lotniska. Bezpośrednio port znajduje się przy drodze krajowej nr 62, która łączy się z: – trasą międzynarodową E-7 (Kraków – Warszawa – Gdańsk), – drogą krajową nr 61 (Warszawa – Augustów), – drogą krajową nr 8 (Kłodzko – Warszawa – Białystok – Suwałki), – drogą wojewódzką nr 631 (Warszawa wschodnia – Nowy Dwór Mazowiecki), – drogą wojewódzką nr 632 (przez Nasielsk do Płońska). Funkcjonują już szybkie połączenia autobusowe Modlina z Warszawą, Serockiem, Płoń-

Fot. arch. Mazowiecki Port Lotniczy Warszawa-Modlin

Z prac samorządu

Część terminalowa lotniska w Modlinie ukończona jest w 85 proc.

Korytarza Transportowego nr VI, łączącego granicę morską, poprzez Działdowo, Modlin, Warszawę, z  południową granicą kraju. Pociągami będzie można dojechać do dworca Modlin, a  stamtąd specjalnymi autobusami na lotnisko. Ustalono, że co 30 min. będzie kolejowe połączenie z  lotniskiem z  Dworca Gdańskiego w  Warszawie, a  co godzinę (kolej SKM) z  portu lotniczego na Okęciu. Do obsługi pierwszego z  wymienionych połączeń Koleje Mazowieckie kupiły szesnaście pociągów typu Elf. W  przyszłości będzie zmodernizowana, prowadząca od stacji Modlin na teren lotniska, bocznica Fot. arch. Mazowiecki Port Lotniczy Warszawa-Modlin

Komisja Rozwoju Gospodarczego, Infrastruktury i Przeciwdziałania Bezrobociu oraz Komisja Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego 11 kwietnia Wszystko o lotnisku w Modlinie i o parku technologicznym, który powstanie w jego pobliżu. Mazowiecki Port Lotniczy Warszawa-Modlin. Na posiedzeniu komisji przedstawiono pełną informację o  postępie prac nad „Programem rozwoju infrastruktury lotnictwa cywilnego w  Województwie Mazowieckim”. Samorząd naszego województwa wystąpił do Komisji Europejskiej z  czterema projektami związanymi z  budową sieci lotnisk na Mazowszu, tj. w  Sochaczewie, Mińsku Mazowieckim,

4

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Radomiu i  Modlinie. W  programie przewidziano także sieć lądowisk dla małych prywatnych samolotów. Program jest konsultowany z mieszkańcami Mazowsza. Takie dokumenty wymagają uspołecznienia, a zgodnie z prawem, każdy obywatel ma prawo odnieść się do przedstawianych w  programie propozycji. Budowa lotnisk zawsze budzi emocje – porty lotnicze to wzmożony ruch i hałas generowany przez

samoloty. Jak na razie w budowie są dwa – w Radomiu, przypomniał przewodniczący komisji Andrzej Łuczycki, rozpoczęto działania pozwalające na uruchomienie regionalnego portu lotniczego na terenie czynnego lotniska wojskowego na Sadkowie. Natomiast lotnisko w Modlinie praktycznie jest już w ostatniej fazie prac. W lipcu wylądują tu pierwsze airbusy i boeingi, a jeszcze w tym roku uruchomione zostanie co

Pasy startowe gotowe są już na przyjęcie samolotów

skiem. Modlin ma również połączenie z linią kolejową E-65 (Warszawa – Gdańsk), która zgodnie z „Umową Europejską o Głównych Międzynarodowych Liniach Kolejowych (AGC) wchodzi w  skład Paneuropejskiego

kolejowa, która zostanie wykorzystana do transportu osobowego oraz do rozładunku i załadunku towarów. Prezes Mazowieckiego Portu Lotniczego Warszawa-Modlin Sp. z  o. o. Piotr Okień-

czyc zapewnił członków komisji, że zostaną założone urządzenia zmniejszające hałas. W  celu ochrony ptaków i  bezpieczeństwa lotów, zostanie zakupiony radar, a już teraz zatrudniono dwóch sokolników. Docelowo będą pracowały cztery sokoły. Park przemysłowo-technologiczny. Komisje zapoznały się również ze wstępną koncepcją utworzenia parku przemysłowo-technologicznego na terenach położonych w  pobliżu lotniska w  Modlinie. Takie usytuowanie może być doskonałą rekompensatą dla mieszkańców gmin, na terenie których funkcjonować będzie port lotniczy, tzn. gmin Zakroczym i Pomiechówek. Znajdzie się dla nich wiele nowych, dobrze płatnych miejsc pracy. Radnego Marka Papugę zdziwiło, że w  koncepcji utworzenia parku technologicznego na tym obszarze nie uwzględniono Twierdzy Modlin, niszczejącego znakomitego zabytku o randze światowej. – Wyłączono go, pozostawiono samemu sobie i  to, co powinno być dobrem narodowym, niszczeje – stwierdził. Obecny na posiedzeniu komisji przedstawiciel Agencji Mienia Wojskowego obalił mit o  niemożności sprzedania i  rewitalizacji tej najstarszej twierdzy. Pakietem 60 ha ziemi z  twierdzą zainteresowanych jest kilka podmiotów. Najpoważniejsze propozycje pochodzą z  Dubaju i  z  Niemiec. Opracowała Elżbieta Tomaszewska

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

5

Z prac samorządu

temat miesiąca

Kobieta z sukcesem w tle

Z optymizmem w przyszłość Przedsiębiorczość to ciężka praca. Jak kierować firmą, by była konkurencyjna, szybsza w działaniu, bardziej efektywna? Teoria zarządzania przynosi różne odpowiedzi, zwłaszcza że współczesny rynek zdominowały zmiany. Reagować trzeba natychmiast, decydować sprawnie i dynamicznie. Na szczęście, firmy mogą dziś szukać wsparcia w wielu miejscach.

Samorząd Województwa Mazowieckiego ma świadomość, że przedsiębiorcy współtworzą siłę regionu, oferują miejsca pracy, są źródłem kapitału i społecznego dobrobytu. Jak przyczyniać się do umacniania konkurencyjności? Przede wszystkim, nauczmy się korzystać z  profesjonalnego doradztwa. Planując działalność czy ekspansję usług, szukajmy sprawdzonych informacji. Na Mazowszu miejscem pierwszego kontaktu rodzimych inwestorów zainteresowanych zagranicznym rynkiem jest, działające w  strukturze ARM S.A.,

była zgoda na przystąpienie do ogólnokrajowej inicjatywy „Polscy Czempioni”. Sygnatariusze „Deklaracji w  sprawie promocji i  wparcia polskich przedsiębiorstw” wyznaczyli sobie ambitne cele. Zdobycie i  przekazywanie wiedzy na temat najlepszych praktyk oraz narzędzi zarządczych wykorzystywanych przez światowe koncerny ma pomagać polskim firmom ekspansywnie wkraczać na zagraniczne rynki. Fakt, że projekt zainicjowany został przez samych przedsiębiorców świadczy o  ciągłej potrzebie wsparcia i informacji. Motywuje też do intensyfikacji prac i prowadzenia odpowiednio ukierunkowanej polityki gospodarczej. A co z innowacjami? Są one jednym z kluczowych czynników konkurencyjności. Dzięki innowacjom unowocześniają się procesy wytwórcze, podnosi produktywność, rośnie wydajność i jakość wyrobów,

Badania polskich przedsiębiorstw wykazują, że firmy, które systematycznie wprowadzają innowacje, osiągnęły sukces nie tylko na polskim rynku. Innowacyjność powinna stać się zatem główną siłą każdej organizacji, wpisaną na trwałe w jej system i kulturę zarządzania. Centrum Obsługi Inwestora i  Eksportera (COIE). To również punkt orientacyjny dla biznesmenów z  zewnątrz, poszukujących nowych rynków zbytu. Optymizmem napawa więc fakt, że placówka uzyskała dofinansowanie na kolejny rok pracy. Świadczone bezpłatnie usługi informacyjne, pomoc prawna, wsparcie w nawiązywaniu kontaktów z  partnerami z  całego świata – COIE jest skuteczne i  rzetelne, przez co wypracowało solidną markę w międzynarodowym środowisku biznesowym. Działamy nie tylko w skali regionu. Liczące się na światowych rynkach państwo staje się gwarantem ekonomicznych korzyści dla poszczególnych województw. Dlatego ważną decyzją minionego miesiąca

doskonalone są metody pracy, zwiększana jest zdolność eksportowa… Długo można wymieniać. Dlatego tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju innowacyjności staje się dziś koniecznością. Jak w  świetle prowadzonych analiz wypadają mazowieccy przedsiębiorcy? Na szczęście coraz korzystniej. Mazowszanie energicznie reagują na zmiany. Inwestorzy stawiają na elastyczność i nowe rozwiązania. Środowiska naukowe angażują się w  prace badawczo-rozwojowe. A  Samorząd Województwa Mazowieckiego dokłada starań, by znalazły się środki na podnoszenie lokalnej konkurencyjności. Z pomocą przychodzą też dotacje unijne. Decyzją zarządu województwa w  minio-

nym miesiącu aż dwadzieścia trzy projekty znalazły się na liście przedsięwzięć, które uzyskają dofinansowanie w  ramach priorytetu „Tworzenie warunków dla rozwoju potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości na Mazowszu”. Łączna kwota przyznana w ramach EFRR to niemal 19 mln zł, a  zgłoszone pomysły rokują powodzenie. Produkcja sztućców dwuwarstwowych z  wykorzystaniem materiału pochodzącego z recyklingu, stworzenie laboratorium technologicznego, zakup nowoczesnego sprzętu medycznego czy wprowadzenie specjalistycznych maszyn do produkcji betonu i utylizacji odpadów poprodukcyjnych, to tylko przykłady projektów, które uzyskały unijne wsparcie. Kolejne ponad 20 mln zł udało się też rozdysponować na rozwój technologii komunikacyjnych i  informacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw w ramach priorytetu „Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza”. Dynamicznie rozwijająca się gospodarka wymusza na inwestorach wprowadzanie zmian. Korzyści z  bycia nowoczesnym niewątpliwie są ogromne. Jednak sprawdzianem udanej innowacji jest jej powodzenie na rynku. Zgodnie z  założeniami strategii „Europa 2020” mamy zbudować Unię innowacji. Doświadczenie uczy, że tworzenie przez Samorząd Województwa Mazowieckiego warunków przyjaznych dla przedsiębiorstw, poszukujących nowych kierunków rozwoju oraz podążających za światowymi trendami, przekłada się na podnoszenie konkurencyjności regionu. Podtrzymajmy tę tendencję, bo wspólną pracą jesteśmy w  stanie sprostać nawet największym wyzwaniom społecznym. Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik

Od 1 do 30 kwietnia odbyło się 8 posiedzeń Zarządu Województwa Mazowieckiego, na których podjęto 288 uchwał. Są one dostępne na stronie internetowej Samorządu Województwa Mazowieckiego. www.mazovia.pl

6

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Po raz drugi wybrano Kobietę Sukcesu Mazowsza. Tytuł ten otrzymała Maria Koc – dyrektor Sokołowskiego Ośrodka Kultury. Kandydatki do tego tytułu zgłaszane są przez organizacje społeczne, samorządy i regionalne media. W  tegorocznej „Złotej Dziesiątce” znalazły się również: Maria Pomianowska – multiinstrumentalistka, kompozytorka i pedagog, Elżbieta Smolińska – Starosta Pruszkowski, Ewa Smuk-Stratenwerth – właścicielka gospodarstwa ekologicznego w  Grzybowie, Róża Domańska – właścicielka księgarni literackiej w  Radomiu, Maria Domańska – właścicielka kawiarni Weranda&Cafe w  Podkowie Leśnej, Izabela Maria Dzieduszycka – twórczyni Sieci Szkół Przymierza Rodzin, Ewa Lisowska – wykładowca SGH, badaczka przedsiębiorczości kobiet, Grażyna Piotrowska-Oliwa – prezes spółki PGNiG oraz Ewa Telega – aktorka, prezes Stowarzyszenia K40. Kapituła dokonała wyboru. Doceniła międzynarodowe projekty realizowane przez Marię Koc, tj.: Międzynarodowy Festiwal Kultur i Tradycji Krajów Europy Środkowej i  Wschodniej oraz Europejskie Dni Dziedzictwa przebiegające pod hasłem „Wielokulturowość Ziemi Sokołowskiej”, które pozwalają młodym ludziom z Sokołowa Podlaskiego oraz zza wschodniej granicy poznać kulturę i tradycję swoich krajów. Sokołowski Ośrodek Kultury rocznie organizuje ponad 100 przedsięwzięć kulturalnych o  zasięgu lokalnym, regionalnym i  międzynarodowym. Do najważniejszych należą „Europejskie Nadbużańskie Spotkania Folklorystyczne” – Międzynarodowy Festiwal Kultur i Tradycji Krajów Europy Środkowej i Wschodniej, realizowany od 2002 r. w  ramach Dni

Sokołowa. Integralną częścią festiwalu są Międzynarodowe Warsztaty Dobrego Sąsiedztwa, w  trakcie których młodzi ludzie wymieniają się doświadczeniami z  pracy artystycznej. Innym ważnym projektem realizowanym przez Sokołowski Ośrodek Kultury są Europejskie Dni Dziedzictwa, przebiegające w  Sokołowie Podlaskim pod hasłem „Wielokulturowość Ziemi Sokołowskiej”. Dwie pierwsze edycje poświęcono sokołowskim Żydom, zaś kolejne dwie sokołowskim unitom. Jednym z najważniejszych wydarzeń kulturalnych ostatnich lat stały się „Plenerowe Wieczory Muzyczne u Michała Kleofasa Księcia Ogińskiego”, nie tylko popularyzujące muzykę klasyczną, ale także wzbudzające u mieszkańców poczucie dumy z  faktu, że tak znakomita postać była kiedyś właścicielem ich miasta. Do innych, równie popularnych imprez plenerowych, organizowanych przez Marię Koc, należy zaliczyć „Piknik Integracyjny” i  Międzynarodowy Festiwal Tańca „Sokolik”. Pani Maria Koc, z wykształcenia etnograf, jest przykładem osoby, która znakomicie rozumie współczesne znaczenie ,,małej ojczyzny’’. Obecnie nie jest to już tylko prywatna relacja człowieka z określonym terytorium, z jego tradycjami i kulturą, ale także życie obywatelskie, dla którego ważna jest wolność, samorządność, wspólne dobro i dialog. Wieloletnia działalność Marii Koc pokazuje, że ,,mała ojczyzna’’ nadal jest strukturą znaną. Kobieta Sukcesu Mazowsza jest również radną województwa mazowieckiego, czynnie działającą w  Komisji

Dyrektor Sokołowskiego Ośrodka Kultury Maria Koc Przyznanie mi tytułu „Kobiety Sukcesu Mazowsza” było dla mnie bardzo miłym zaskoczeniem. Nie postrzegam siebie w  kategoriach osoby, która osiągnęła sukces lub też stawia sobie za główny cel jego osiągnięcie. Ciężko pracuję i mam to szczęście, że bardzo lubię to, co robię. Dostrzeżenie starań zarówno moich, jak i całego zespołu świetnych ludzi, z  którymi pracuję, postrzegam jako docenienie działalności animatorów kultury w małych miastach. Wśród laureatek „Złotej Dziesiątki Kobiet Sukcesu Mazowsza 2012” są przedstawicielki biznesu, nauki, działaczki społeczne i  artystki. Kapituła postanowiła wskazać na osobę z  niewielkiego środowiska, związaną od lat pasją i  z  racji zawodu z  kulturą. To daje satysfakcję i  pozwala mi żywić nadzieję, że tak pozytywne postrzeganie działalności Sokołowskiego Ośrodka Kultury i  mojej, jako dyrektora tej instytucji, pozwoli nam na realizację największego wyzwania, jakie ciągle stoi przed nami. Tym wyzwaniem jest modernizacja siedziby naszego domu kultury, który tętni życiem od rana do wieczora przez cały tydzień i podejmuje wiele ambitnych projektów. Jeśli uda mi się zrealizować konieczny remont budynku, wtedy pomyślę o sobie, że osiągnęłam sukces.

Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Komisji Edukacji, Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Opracowała Elżbieta Tomaszewska

Zawsze w gotowości O każdej godzinie dnia czy nocy niosą wsparcie potrzebującym, udzielają fachowej pomocy ludziom w chwilach zagrożenia życia i zdrowia, walczą z ogniem, stoją na straży bezpieczeństwa. Strażacy-ochotnicy, bo o nich mowa, swoją społeczną służbę niezmiennie traktują jako zaszczyt i honor. Na nich zawsze można liczyć. Tak było i  tym razem. Adam Dąbrowski, straż a k- o c h o t n i k z  OSP w  Kazanowie (powiat zwoleński), narażając własne życie, uratował dwójkę rannych Druh Adam Dąbrowski ludzi, unieruchomionych w uszkodzonym samochodzie. W lutym 2012 r. w miejscowości Wielogóra w gminie Jedlińsk (powiat radomski) doszło

do wypadku samochodowego. Wracający z pracy strażak dostrzegł na łuku drogi rozbity samochód, z  którego unosił się dym. Od świadków zdarzenia dowiedział się, że w aucie, z którego ulatniał się gaz, uwięzionych jest dwóch mężczyzn. Sytuacja była niebezpieczna, w każdej chwili mógł nastąpić wybuch. Dlatego też druh Adam Dąbrowski bez zwłoki podjął akcję ratunkową oraz działania mające na celu zabezpieczenie miejsca wypadku. Przy wsparciu świadka zdarzenia udało mu się dotrzeć do jednego z  poszkodowanych i  wydostać go z  samochodu. Wydobycie drugiego pasażera było

znacznie trudniejsze. Strażak musiał wyłamać siedzenie, żeby uwolnić mężczyznę uwięzionego we wraku auta. Nie było to łatwe zadanie ze względu na zablokowane nogi poszkodowanego. Na szczęście udało się. Druh Adam Dąbrowski do końca akcji ratunkowej pozostał na miejscu zdarzenia. Za swoją profesjonalną postawę, w  dowód odwagi i ofiarności, został wyróżniony tytułem „Strażaka Miesiąca Lutego 2012”. Agnieszka Stabińska Wydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

7

temat miesiąca

temat miesiĄca

„Gdy obowiązek wezwie mnie…”

Gozdowscy strażacy świętowali podwójnie – obchody 100-lecia istnienia połączono z nadaniem nowego sztandaru

Fot. Dawid Kaza, OSP Załubice

Słowa „Czuwanie i ochrona przed »czerwonym kurem«, to nasza praca społeczna dla dobra środowiska” stały się w  1902 r. mottem działalności Fabrycznej Ochotniczej Straży Pożarnej przy Cukrowni Borowiczki. Początkowo do podstawowych obowiązków druhów należała ochrona zakładu, którego znaczna część zabudowań była konstrukcji łatwopalnej. Jednostka przetrwała wiele dramatycznych chwil. Podczas II wojny światowej większość członków straży została aresztowana, wywieziona do obozów koncentracyjnych i  zamordowana. W 1945 r. czternastoosobowy zespół rozpoczął prace reaktywacyjne. Po latach świetności, kolejny zwrot nastąpił w  momencie wstrzymania produkcji cukrowni. Tylko dzięki determinacji ochotników jednostka przetrwała. Dziś liczy trzydziestu dwóch członków, ma świetlicę, garaż, umundurowanie oraz podstawowe wyposażenie strażackie. Stara się o pozyskanie wozu strażackiego, by być jednostką w pełni mobilną. W 110. rocznicę powstania OSP w Borowiczkach został wybity medal z  wizerunkiem ppłk. Jana Pasternakiewicza – zasłużonego dla pożarnictwa regionu płockiego, laureata wszystkich odznaczeń pożarniczych i  resortowych, uhonorowanego najwyższymi orderami państwowymi, w  tym Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i  Komandorskim Odrodzenia Polski.

Jednostki PSP i strażacy-ochotnicy wspólnie prezentowali się podczas wołomińskich obchodów Powiatowego Dnia Strażaka

Fot. arch. OSP Borowiczki

Fot. Dawid Kaza, OSP Załubice

Obchodami 100-lecia OSP w Gozdowie (powiat sierpecki), 110-lecia OSP w Borowiczkach (powiat płocki) oraz w Myszyńcu (powiat ostrołęcki), a także wołomińskimi obchodami Powiatowego Dnia Strażaka połączonymi ze 110. jubileuszem OSP w Radzyminie i 20-leciem powołania PSP w Polsce – uroczyście i podniośle uczczono dzień św. Floriana na Mazowszu.

Fot. arch. OSP Gozdowo

Czuwanie i ochrona

Kurpiowska duma Bezpieczeństwo w pewnych rękach Za działalność na rzecz mazowieckich jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej marszałek Adam Struzik został uhonorowany przez druhów

Zaufanie zobowiązuje Jak zmieniają się nastroje Europejczyków, postawy i  wartości, które kształtują nasze opinie czy decyzje? Badania jednoznacznie wskazują – dynamicznie. Przeprowadzana co roku międzynarodowa analiza zaufania do marek, instytucji i zawodów (European Trusted Brands) odnajduje jednak pewną stałą. Największym zaufaniem wciąż darzymy strażaków (w  tym roku profesję tę wskazało 93 proc. respondentów). Mazowszanie doceniają obecność druhów-ochotników w  życiu lokalnych społeczności. Statystyki jedynie potwierdzają, że udział dobrze wyposażonych i wyszkolonych jednostek OSP w akcjach ratowniczo-gaśniczych często decyduje o  zdrowiu i  życiu poszkodowanych. Dlatego podczas majowych uroczystości marszałek

8

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Adam Struzik uhonorował świętujące jednostki Medalami Pamiątkowymi „Pro Masovia”.

Powodów do radości jest wiele Ochotnicy z  Gozdowa mieli podwójny powód do dumy – nie tylko od równo wieku stoją na straży bezpieczeństwa lokalnych mieszkańców. Z  okazji rocznicy otrzymali też nowy sztandar. Jednostka powołana w  1912 r. ma na koncie wiele skutecznych, ale też ryzykownych interwencji. W 2010 r. gozdowscy strażacy wykazali się szczególnym zaangażowaniem w  walce z  falą powodziową. Druhowie uczestniczyli w  akcji ratowniczej w  Dobrzykowie, Borowiczkach, Kępie Polskiej i Białobrzegach. Wraz z poszkodowanymi mieszkańcami walczyli z  miejscowymi podtopieniami i  pomagali w  usuwaniu skutków ulewy.

Uroczystości w  powiecie wołomińskim honorowym patronatem objęli m.in. Jego Ekscelencja Biskup Warszawsko-Praski abp Henryk Hoser oraz Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. Podczas obchodów druhowie OSP w  Radzyminie uhonorowani zostali Medalem Pamiątkowym „Pro Masovia”, a  Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w  Wołominie otrzymała Dyplom Uznania. Świętująca 110-lecie radzymińska OSP jest najstarszą w powiecie i jedną z najstarszych w  województwie. Cieszy się opinią nowoczesnej i  w  pełni profesjonalnej jednostki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Spośród czterdziestu czynnych strażakówochotników, większość stanowią wyszkoleni ratownicy medyczni (w  tym wodni). Wielu ukończyło profesjonalne kursy (m.in. dla płetwonurków, kierowców pojazdów specjalnych i  sterników motorowodnych) oraz specjalistyczne szkolenia, np. z zakresu przeciwdziałania niebezpiecznym owadom.

110-letnia historia kwalifikuje OSP w  Myszyńcu jako jedną z  najwcześniej zorganizowanych jednostek strażackich na Kurpiowszczyźnie. Jej utworzenie, pomimo ogromnych trudności ze strony władz carskich, było ważnym wydarzeniem w życiu całej społeczności gminy. Także dzisiaj jej działalność jest istotnym elementem lokalnej organizacji, solidarności i  współpracy. W  1971 r. z  inicjatywy strażaków powstała w  Myszyńcu remizo-świetlica, będąca ważnym ośrodkiem życia kulturalnego. W styczniu 1995 r. jednostka została włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, a  w  czasie powodzi w 2010 r. druhowie zaangażowali się m.in. w  zabezpieczanie i  usypywanie wałów Wisły w Dobrzykowie k. Płocka. Jednostka godnie się prezentuje także podczas zawodów strażackich – ma na swoim koncie pierwsze miejsce w  gminnych zawodach strażackich o puchar burmistrza Myszyńca oraz pierwsze miejsce w  zawodach powiatowych, które odbyły się w  2011 r. w Ostrołęce.

nych w  budżecie Mazowsza zarezerwowanych zostało 5 mln zł. Podpisano umowy na doposażenie 351 jednostek OSP – na zakup 50 samochodów strażackich. Nowy sprzęt pozyskała m.in. świętująca w  tym roku 95-lecie OSP Wiśniew (powiat siedlecki). Podczas majowych uroczystości jubileuszowych strażakom przekazano samochód dofinansowany kwotą 80 tys. zł. Rok 2012, ze względu na „janosikowe” jest czasem szczególnie trudnym dla regionu. Zarząd województwa zdecydował jednak o  wznowieniu na Mazowszu „Samorządowego Programu Wsparcia OSP” – wnioski można było składać do końca kwietnia; obecnie trwa procedura weryfikacyjna. Doświadczenie uczy, że nie można bagatelizować znaczenia OSP. Umiejętności i zaangażowanie strażaków oraz ich nowoczesne i  profesjonalne wyposażenie są silnym wsparciem dla jednostek państwowych. Druhowie-ochotnicy często też jako pierwsi docierają na miejsce lokalnych zdarzeń. W  sytuacjach nagłych każda minuta jest cenna, bo stawką jest życie drugiego człowieka.

W symbolicznym geście

Za działalność na rzecz ochrony przeciwpożarowej oraz zasługi dla Oddziału Wojewódzkiego Związku OSP marszałek Adam Struzik wyróżniony został Medalem Honorowym im. Józefa Tuliszkowskiego i Odznaką Honorową „Zasłużony dla Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP Jednostka OSP Borowiczki przetrwała dzięki determinacji Województwa Mazowieckiego”. ochotników – ma za sobą długą i burzliwą historię, w której nie OSP Borowiczki odznaczyła marbrakowało dramatycznych zwrotów szałka medalem ppłk. Jana PaBo liczy się człowiek sternakiewicza, a OSP Gozdowo Krzyżem Koronnym „za otwarte serce i  pomocną Potrzeby mazowieckich strażaków zawsze dłoń”. były traktowane priorytetowo przez samoIwona Dybowska rząd województwa. W 2011 r. na wsparcie Wydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM inwestycyjne ochotniczych straży pożar-

Ogłoszenie Burmistrz Miasta Milanówka ogłasza przetarg na „Sprzedaż samochodu gaśniczego – podwozie wraz z zabudową”, który odbędzie się 19 czerwca 2012 r. Szczegóły postępowania zamieszczone są na stronie internetowej urzędu miasta: www.milanowek.pl .

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

9

TEMAT miesiąca

Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Wiesław Raboszuk

temat miesiĄca

Projekt „Stolica Kultury Mazowsza” już od 11 lat cieszy się dużą popularnością wśród powiatów mazowieckich. O  tytuł stolicy rywalizuje ze sobą kilku kandydatów. Każdy z  nich przedstawia bogatą ofertę wydarzeń kulturalno-sportowych na dany rok. Tym razem najciekawszą okazała się propozycja powiatu kozienickiego, który przystępował do konkursu już po raz szósty. Tytuł „Stolica Kultury Mazowsza” to zaszczyt, prestiż, ale i konkretne środki finansowe, które przeznaczane są na organizację imprez kulturalnych i promocję miast. W  ramach projektu dofinansowywane mogą być koncerty, warsztaty kulturalne i  poetyckie, jarmarki, jasełka, kiermasze świąteczne, przeglądy zespołów muzycznych i  tanecznych, teatralia czy bale charytatywne. To także niepowtarzalna szansa dla zwycięskiego powiatu na zaprezentowanie swojej specyfiki oraz zwrócenie uwagi na bogate dziedzictwo kulturowe. Projekt umożliwia również organizację

spektakularnych wydarzeń, na co dzień nieobecnych w  mniejszych ośrodkach, z których mogą korzystać wszyscy mieszkańcy Mazowsza. Imprezy zaplanowane w  kalendarzu Stolicy Kultury Mazowsza mają istotne znaczenie nie tylko dla rozwoju zwycięskiego subregionu, ale także są głównym czynnikiem rozwoju społecznego. W  organizację imprez kulturalnych, poza starostwami, często angażują się również gminy, ośrodki kultury, lokalni artyści, a także mieszkańcy, którzy aktywnie korzystają z  zaproponowanych atrakcji. Warto podkreślić, że udział w  projekcie przyczynia się również do rozwoju lokalnej oferty turystyczno-artystycznej – przyciąga nowych gości do powiatu i zachęca do powrotu w te okolice. Co więcej, wiele z  realizowanych w  tym czasie wydarzeń ma szansę na stałe wpisać się do kalendarza kulturalnego wybranego w danym roku powiatu i tym samym zyskać wierne grono zwolenników. 

Stolica Kultury Mazowsza –

Starosta Piaseczyński Jan Adam Dąbek

10

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Tytuł i  symboliczne klucze „Stolicy Kultury Mazowsza” otrzymaliśmy 19 marca 2009 r. w  Makowie Mazowieckim. Udział w  konkursie był dla nas wspaniałym, ale i  pracowitym doświadczeniem. Warto było. W  kalendarzu wydarzeń kulturalnych „stolicy” pojawiło się wiele wspaniałych imprez muzycznych, plastycznych i edukacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym. Artystom różnych pokoleń, różnych trendów i  szkół daliśmy możliwość zaistnienia w  przestrzeni publicznej, medialnej. Wiele imprez, również tych zainaugurowanych wówczas, ma przed sobą znakomitą przyszłość, jak choćby Międzynarodowy Festiwal Musica Classica w Józefosławiu, Turniej Rycerski na Zamku w Czersku, Festiwal Otwarte Ogrody w  Zalesiu Dolnym, Europejskie Spotkania Muzyczne w Konstancinie czy Festiwal Taneczne Pejzaże w Górze Kalwarii. W  ramach „Stolicy Kultury Mazowsza” po-

wiat piaseczyński zrealizował lub współfinansował aż 140 imprez, wykonano około 200 godzin nagrań i 3000 fotografii dokumentujących wydarzenia kulturalne. Ukazało się dwadzieścia pięć publikacji w  prasie, nie licząc materiałów informacyjno-promocyjnych, które przygotowaliśmy i  wydrukowaliśmy na użytek przybywającej do nas publiczności. Każdy powiat ma swoje 5 minut. „Stolica Kultury Mazowsza 2009” była dla nas takim czasem w  obszarze promocji twórczości artystycznej. I  chociaż obecnie Mazowsze przeżywa trudniejszy moment, to jednak nie zapominamy o propagowaniu kultury. Wydarzenia z 2009 r. zachowujemy w dobrej pamięci, bo powiększyły one grono wiernych przyjaciół ziemi piaseczyńskiej. Jestem przekonany, że „Stolica Kultury Mazowsza” to znakomita promocja powiatów oraz całego naszego pięknego Mazowsza!

Starosta Sochaczewski Tadeusz Koryś

Powiat sochaczewski w 2010 r. uzyskał zaszczytne miano „Stolicy Kultury Mazowsza”, co dla naszego regionu było wielkim uznaniem i  nobilitacją. O  zwycięstwie zadecydowała organizacja licznych imprez związanych z  życiem i  twórczością Fryderyka Chopina. Wiele z  nich wpisywało się bowiem w plany obchodów Roku Chopinowskiego. Ponadto, dzięki temu projektowi mogliśmy zorganizować na terenie powiatu wiele dodatkowych przedsięwzięć. Cieszyliśmy się, że to właśnie nasza propozycja zyskała uznanie w oczach komisji konkursowej przyznającej ten tytuł. Przedstawiona przez Starostwo Powiatowe w  Sochaczewie bogata oferta imprez kulturalnych, organizowanych m.in. przez samorządy gminne i  miejskie, gminne ośrodki kultury, stowarzyszenia, fundacje dała gwarancję profesjonalnej realizacji programu kulturalnego na rok 2010. Wśród imprez powiatu sochaczewskiego znalazły się liczne wydarzenia kulturalne

wykorzystaliśmy tę szansę!

Starosta Powiatu Sokołowskiego Leszek Iwaniuk

Powiat sokołowski jest wspaniałym miejscem do wypoczynku, posiadającym duże perspektywy rozwoju gospodarczego. Nasze atuty to korzystne położenie przy trasach krajowych, bliskość oraz bardzo dobre połączenie komunikacyjne z  Warszawą, czyste środowisko, warunki sprzyjające produkcji rolnej i przetwórstwu rolno-spożywczemu, rezerwa wykwalifikowanej siły roboczej oraz otwartość żyjących tu ludzi. Chcąc pokazać walory naszego regionu szerszej publiczności, zdecydowaliśmy się na udział w  konkursie, uznając go za najlepszą formę promocji. Poprzez organizację licznych imprez kulturalnych pokazaliśmy gościom perełki ziemi sokołowskiej. A  jest ich wiele. Malownicze nadbużańskie krajobrazy, łąki, pola, lasy,

i  sportowe. Wiele z  nich ma wieloletnią tradycję i na stałe wpisało się do naszego kalendarza. Poza tym znalazły się też nowe, ciekawe przedsięwzięcia. Trzeba zaznaczyć, że rok 2010 był wyjątkowy i historyczny dla powiatu sochaczewskiego. Obchodziliśmy bowiem 200. rocznicę urodzin Fryderyka Chopina, który przyszedł na świat w Żelazowej Woli. Stąd też szczególną uwagę skupiliśmy na obchodach związanych z  naszym wirtuozem. Celowo inauguracja projektu miała miejsce 22 lutego w  bazylice brochowskiej – w dniu urodzin i miejscu chrztu młodego Fryderyka. Dzięki wsparciu finansowemu z  budżetu województwa mazowieckiego mogliśmy zorganizować szereg imprez o charakterze artystyczno-kulturalnym. Była to niepowtarzalna okazja do przyciągnięcia turystów oraz zaprezentowania im walorów kulturalnych i  turystycznych ziemi sochaczewskiej.

Samorządowe Forum Mazowsza

a  wśród nich spokojne wsie, w  których na turystów czekają gościnni mieszkańcy. Oferują im zakwaterowanie we własnych domach, poznanie codzienności życia na wsi, zwyczajów, kultury oraz wyśmienitej kuchni regionalnej. Urok oraz niepowtarzalność krajobrazu uzupełniają liczne zabytki architektury, takie jak kościoły, pałace i zamki. Są tu również pamiątki historyczne świadczące o bogatej przeszłości tego terenu, miejsca bitew, mogiły, pomniki powstańcze. Cieszę się, że oferta, którą zaproponowaliśmy w 2004 r. zwyciężyła. Dzięki udziałowi w  tym przedsięwzięciu powiat sokołowski miał nie tylko szansę zaistnieć na kulturalnej mapie Mazowsza, ale także zaprezentować i  zauroczyć swoją ofertą zaproszonych w tym czasie gości.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

11

warto wiedzieĆ

infrastruktura

Czy wiesz, że…

Inwestycje na Mazowszu

zbiór tworzą też narzędzia do obróbki lnu, kołowrotki, krosna, cierlice, są również naczynia kuchenne… – Długo by wymieniać, zapraszam na zwiedzanie – mówi po prostu kolekcjoner Maciej Kowalik. – Eksponaty staram się zdobywać, jak tylko mogę. Jeżdżę dużo po wsiach i dzięki uprzejmości ludzi dostaję je lub wykupuję. Jeśli mi się uda, to również pozyskuję je z antykwariatów lub przez Internet – dodaje. Na pytanie, które z eksponatów są najcenniejsze, pan Maciej odpowiada, że wszystkie, ale szczególne znaczenie mają dla niego pamiątki rodzinne, których ma tylko kilka; wśród nich zdjęcie mamy z  okresu II wojny światowej, gdy była na przymusowych robotach w  Niemczech, oraz odznaka za zasługi 40 lat w OSP z lat 80., którą otrzymał tata pana Macieja. Kolekcjoner zbierane przedmioty trzyma dosłownie wszędzie, w starym domu, w pomieszczeniach gospodarczych, jak i  na podwórku, pod gołym niebem. By je oglądać, do pana Macieja przyjeżdżają wycieczki szkolne i  indywidualnie rodziny. Kolekcjoner gościł też ekipy telewizyjne. Eksponaty można obejrzeć także na stronie internetowejUrzędu GminyStrachówka: w w w. s t r a c h o w k a . c o m . p l. A zdjęcie prezentujące część kolekcji zdobi okładkę kalendarza gminy na rok 2012. Hanna Wronka Sołtys wsi Równe Fot. Arkadiusz Kupiec

Projekt „Kolej na przyjazną kolej” ruszył 1 kwietnia 2012 r. Szkolenia będą odbywać się od września 2012 r. do lutego 2014 r. Ich uczestnikami będą pracownicy związani z bezpośrednią obsługą podróżnych i bezpieczeństwem ruchu, czyli kierownicy pociągu, kasjerzy oraz maszyniści. Łącznie zostanie przeszkolonych blisko 1200 osób. Projekt zakłada m.in. profesjonalną obsługę podróżnego, kontrolę emocji i  walkę ze stresem oraz naukę podstaw języków angielskiego i migowego. Zajęcia będą organizowane na terenie spółki i zostały zaplanowane tak, aby nie zakłócać płynności organizacji pracy, przy optymalnym wykorzystaniu posiadanych sal szkoleniowych. Wartość projektu: 1 199 617,12 zł Kwota dofinansowania: 719 770,27 zł Beneficjent: „Koleje Mazowieckie – KM” sp. z o.o.

Ciechanów Radom

Droga wojewódzka 617 już otwarta Zajęcia dla uczniów Dzięki wsparciu Unii Europejskiej w  ramach PO KL uczniowie ze szkół podstawowych w  Iłży, Błazinach Dolnych, Jasieńcu Iłżeckim, Seredzicach i  Pakosławiu uczęszczają już na dodatkowe bezpłatne zajęcia. Do pięciu placówek trafiły pomoce dydaktyczne, artykuły szkolne oraz sprzęt komputerowy i audiowizualny w postaci telewizorów i zestawów DVD, tablic interaktywnych, komputerów, kopiarek oraz setek innych pomocy naukowych. Celem zajęć jest rozwijanie zainteresowań i  talentów oraz uzupełnienie braków w nauce uczniów klas I-III. Dla nich zorganizowanych zostanie w sumie 1300 dodatkowych godzin lekcyjnych, które potrwają do końca roku szkolnego. W ramach projektu odbywają się lekcje dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i  pisaniu, w  tym zagrożonych dysleksją, dla dzieci z  trudnościami w zdobywaniu umiejętności matematycznych oraz dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy. Na zajęcia uczęszczają także uczniowie, którzy chcą ponad program rozwijać swoje zdolności matematycznoprzyrodnicze, plastyczno-techniczne, muzyczne, ruchowo-sportowe oraz medialne. Wartość projektu: 209 753,40 zł Kwota dofinansowania: 209 753,40 zł Beneficjent: gmina Iłża (w powiecie radomskim)

12

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Fot. arch. Pracownia C&C

cowego używano pił ręcznych tzw. trac, które poruszano ręcznie. Już jako chłopiec marzył, aby zbierać hełmy, szable czy mundury wojskowe. Niestety, wtedy nie miał do tego warunków, tym bardziej pieniędzy. Z  czasem jednak pan Maciej zaczął realizować swoją pasję. W roku 1995, kiedy jego kolekcja tworzyła już znaczny zbiór, sytuacja zmusiła go do wyprzedania zebranych eksponatów (tylko w ten sposób mógł wówczas zebrać pieniądze na ukończenie budowy domu). Zostawił tylko znalezione w latach 80. XX w. – stary bagnet niemiecki i carską monetę. W 2004 r. pan Maciej powrócił do kolekcjonowania. Ile dziś ma eksponatów? Jak sam przyznaje, jakiś czas temu przestał liczyć. Jedno jest pewne – jest ich dużo i są przeróżne. Wśród nich odnajdujemy narzędzia rolnicze, takie jak brony, młockarnie, sochy, wozy drabiniaste;

24 km przebudowanej drogi, zmodernizowane 32 skrzyżowania i  23 przepusty, 38 nowych zatok autobusowych, prawie 9,5 km chodnika oraz 2 km ciągów pieszo-rowerowych – to udogodnienia, które czekają na podróżujących drogą wojewódzką relacji Przasnysz – Ciechanów. Poprawa parametrów technicznych nawierzchni wpłynęła nie tylko na większy komfort i  bezpieczeństwo jazdy, ale również skróciła czas przejazdu oraz zmniejszyła wypadkowość. Inwestycja ma też ogromne znaczenie w  kwestii powiązań regionalnej infrastruktury drogowej z  krajowym układem transportowym. Dzięki przedsięwzięciu zwiększyła się dostępność i  atrakcyjność inwestycyjna przylegających do niej terenów, a poprzez budowę i modernizację kanalizacji deszczowej projekt pozwolił uporządkować gospodarkę ściekową w tym rejonie. Fot. arch. MZDW

Pana Macieja właściwie od zawsze interesowało, jak kiedyś żyli ludzie, w jakich warunkach musieli mieszkać. Gdy patrzył na zdobyte narzędzia rolnicze lub sprzęt gospodarstwa domowego, wyobrażał sobie, jak to dawniej było… bez prądu, ale z lampami naftowymi, z żelazkiem najpierw na węgiel drzewny, później z tzw. duszą. Nie było silników elektrycznych, więc używano kieratów, napędzanych przy pomocy konia, a z kolei do wyrobu materiału budul-

Szkolenia dla pracowników Kolei Mazowieckich

Fot. arch. PSP w Pakosławiu

… w niewielkiej wsi Równe (gmina Strachówka, powiat wołomiński) znajduje się pokaźny zbiór rzeczy codziennego użytku i militariów, których nie powstydziłby się niejeden skansen? Kolekcję tę zgromadził Maciej Kowalik – prawdziwy pasjonat.

Wartość projektu: 60 000 000 zł Kwota dofinansowania: 48 700 000 zł Beneficjent: Samorząd Województwa Mazowieckiego

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

13

infrastruktura

Fot. Ewelina Przygoda

WOK Hutnik do remontu

Budynek, w  którym obecnie działa Wyszkowski Ośrodek Kultury – dwa pomieszczenia piwniczne, parter i piętro, jest już dość mocno wyeksploatowany. Dzięki pomocy z Unii Europejskiej możliwe będzie przeprowadzenie niezbędnej modernizacji oraz dostosowanie obiektu do potrzeb osób niepełnosprawnych. W ramach remontu zostaną wymienione okna i drzwi, odmalowane ściany i sufity, a  na schodach i  podłogach położone będą antypoślizgowe płytki ceramiczne i  terakota. Ponadto zostaną zdemontowane istniejące tarasy i schody zewnętrzne wraz z  fundamentami, a  na ich miejscu powstanie nowa konstrukcja. Z  myślą o  osobach niepełnosprawnych będzie też wybudowana specjalna pochylnia. Dodatkowo planowany jest zakup sprzętu nagłaśniającego i oświetleniowego, a  w  sali widowiskowej zamontowanie klimatyzacji. Budynek zostanie dostosowany do wymogów przeciwpożarowych.

Wygodniej i bezpieczniej

Publicznie pożyteczni

Fot. Edyta Al-Tawil

Warszawa

współpraca

Dom Pomocy Społecznej w Ołdakach zapewnia całodobową opiekę osobom dorosłym niepełnosprawnym intelektualnie i przewlekle chorym psychicznie. Obecnie przebywa w  nim ponad 100 pensjonariuszy w wieku od 19 do 74 lat. Większość z nich porusza się samodzielnie, część na wózkach inwalidzkich, a niektórzy za pomocą kul czy o lasce. Aby poprawić jakość życia mieszkańców, przeprowadzony zostanie kompleksowy remont trzech budynków: głównego, „Rodzinka” oraz kotłowni. W budynku głównym zostanie wyremontowana część sanitarno-higieniczna, a także osiem łazienek znajdujących się w pokojach. Przewidziano również remont siedmiu sal oraz stołówki. Na zewnątrz wybudowane zostaną rampy i pochylnie dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. W budynku „Rodzinka”, w którym przebywają osoby przewlekle chore psychicznie, zostanie wymieniona stolarka okienna. Ponadto każdy z budynków będzie miał nowy dach i elewację. Wartość projektu: 631 245,66 zł • Kwota dofinansowania: 536 558,81 zł Beneficjent: powiat pułtuski

Siedlce

Pierwszy Orlik w powiecie łosickim

Płock

Wartość projektu: 1 000 000 zł Kwota dofinansowania: z budżetu państwa – 333 000 zł, z budżetu województwa – 333 000 zł Beneficjent: powiat oraz miasto i gmina Łosice

Fot. arch. Starostwo Powiatowe w Łosicach

Wartość projektu: 2 515 000 zł Kwota dofinansowania: 2 137 750 zł Beneficjent: gmina Wyszków

Miłośnicy sportu z powiatu łosickiego zyskali nowe miejsce aktywnego i bezpiecznego spędzania wolnego czasu. Mogą już korzystać z pierwszego w powiecie Orlika. Zgodnie z  założeniami programu „Moje boisko – Orlik 2012”, przy Zespole Szkół nr 1, wybudowano kompleks boisk sportowych. Mieszkańcom udostępniono boisko piłkarskie o nawierzchni z trawy syntetycznej oraz boisko wielofunkcyjne do koszykówki i  piłki siatkowej. Powstał także budynek sanitarno-szatniowy wraz z  oświetleniem. Całość została ogrodzona.

Ogromne inwestycje drogowe w płockich gminach Projekty, które uzyskały dotację z UE to „Modernizacja i przebudowa dróg w gminach regionu płockiego szansą ich dynamicznego rozwoju” oraz „Przebudowa dróg gminnych relacji Goszczyno – Brudzyno – Rostkowo – Orszymowice oraz Płonna – Nowe Żochowo – Karwowo-Podgórne – Nowa Góra na terenie gminy Staroźreby”. Inwestycje mają na celu poprawę parametrów technicznych i standardu regionalnej sieci drogowej, a także bezpieczeństwa oraz zwiększenie atrakcyjności i dostępności terenów inwestycyjnych. To jedna z największych i najbardziej kompleksowych inwestycji drogowych w regionie płockim. Aż 25 gminnych dróg w regionie zostanie przebudowanych i zmodernizowanych. Wartość projektów: 39 543 573,49 zł • Kwota dofinansowania: 28 765 013,86 zł Beneficjenci: Związek Gmin Regionu Płockiego oraz gmina Staroźreby (w powiecie płockim)

14

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Wybrała Monika Guzowska Wydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM

Od tego numeru „Kroniki Mazowieckiej” wprowadzamy nową rubrykę, w  której będziemy przedstawiać Państwu działania, jakie podejmuje Mazowiecka Rada Działalności Pożytku Publicznego (MRDPP), a zaczniemy od jej prezentacji. Powołanie Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego przez Marszałka Województwa Mazowieckiego było odpowiedzią na inicjatywę organizacji pozarządowych działających na terenie naszego regionu.

MRDPP formalnie Skład rady tworzy po trzech przedstawicieli Sejmiku i  Marszałka Województwa Mazowieckiego, reprezentant Wojewody Mazowieckiego oraz dziewięciu przedstawicieli organizacji pozarządowych, prowadzących działalność na terenie województwa. Ci ostatni zostali wybrani w specjalnie stworzonej procedurze głosowania. Łącznie w pracach nad wytypowaniem przedstawicieli trzeciego sektora zaangażowanych było ponad 400 organizacji pozarządowych. Zgodnie z  zapisami ustawowymi oraz regulaminem, rada jest organem konsultacyjnym i opiniodawczym. Do jej zadań należy wyrażanie opinii w sprawach dotyczących funkcjonowania organizacji pozarządowych, zadań publicznych, konsultowanie i opiniowanie aktów prawa miejscowego, dotyczących sfery zadań publicznych, udzielanie pomocy i  wyrażanie

opinii w przypadku sporów między organami administracji publicznej a organizacjami pozarządowymi, jak również opiniowanie projektu strategii województwa. Regulamin rady daje jej również możliwość wskazywania kandydatów do komisji konkursowych opiniujących oferty składane w ramach otwartych konkursów ofert, ogłaszanych przez Zarząd Województwa Mazowieckiego.

również typowanie przedstawicieli sektora pozarządowego do komisji konkursowych, oceniających oferty organizacji pozarządowych składane w  konkursach ogłaszanych przez urząd marszałkowski i  Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej. Od chwili powołania MRDPP podjęła 32 uchwały.

MRDPP praktycznie

Kadencja rady trwa 2 lata, a pierwsza upływa pod koniec grudnia tego roku. Dlatego też już jesienią rozpocznie się procedura wyłonienia przedstawicieli organizacji pozarządowych, którzy wejdą w  skład rady II kadencji. Tryb ten jest uspołeczniony i otwarty. Radę podczas I kadencji tworzą przedstawiciele organizacji, którzy otrzymali największe poparcie w głosowaniu innych organizacji pozarządowych działających na Mazowszu. Wszystkie informacje o  bieżących działaniach MRDPP dostępne są na stronie internetowej Samorządowego Forum Dialogu Obywatelskiego www.dialog.mazovia.pl . Michał Jakubowski Biuro Dialogu Obywatelskiego UMWM

Rada odbyła dotychczas siedem posiedzeń. Tematyka prac jest szeroka i obejmuje m.in. konsultowanie aktów normatywnych, a  w  tym projektu programu współpracy Samorządu Województwa Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi na 2012 r. Członkowie MRDPP brali udział w  pracach kapituły konkursów „Mazowieckie Barwy Wolontariatu” i „Organizacja Przyjazna Wolontariuszom”, zespołu mającego na celu opracowanie „Regionalnego Wieloletniego Planu Upowszechniania i  Promocji Ekonomii Społecznej na Mazowszu oraz Rozwoju Instytucji Sektora Ekonomii Społecznej i  jej Otoczenia na Mazowszu”. Do stałych zadań rady należy

II kadencja

Skład Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego I kadencji Prezydium: Przewodnicząca Izabela Stelmańska – zastępca dyrektora Departamentu Kultury, Promocji i  Turystyki w  Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie

Wiceprzewodniczący Daniel Prędkopowicz – prezes Stowarzyszenia Europa i My

Sekretarz Adam Prewęcki – prezes Mazowieckiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Wiejskiej

Członkowie: – Leszek Celej – przedstawiciel Sejmiku Województwa Mazowieckiego, – Danuta Janusz – przedstawiciel Sejmiku Województwa Mazowieckiego, – Krzysztof Skolimowski – przedstawiciel Sejmiku Województwa Mazowieckiego, – Magdalena Flis-Lichota – dyrektor Kancelarii Marszałka w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie, – Artur Pozorek – pełnomocnik Zarządu Województwa Mazowieckiego ds. Osób Niepełnosprawnych, – Andrzej Rybus-Tołłoczko – doradca Wojewody Mazowieckiego, – Hubert Pasiak – prezes Stowarzyszenia Ośrodek Kultury i Aktywności Lokalnej w Krzesku, – Jacek Bączkowski – prezes Zarządu Mazowieckiego Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej, – Ewa Szymańska – prezes  Stowarzyszenia Niepełnosprawnych „Bądźmy Razem” w Płońsku, – Andrzej Zaręba – prezes Stowarzyszenia W.A.R.K.A., – Rafał Rozpara – prezes Lokalnej Grupy Działania „Równiny Wołomińskiej” w Tłuszczu, – Marian Popis – wiceprezes Oddziału Okręgowego Towarzystwa Kultury Teatralnej w Radomiu, – Dariusz Wojnowski – dyrektor Zarządu Wykonawczego Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych  Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej Województwa Mazowieckiego. KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

15

współpraca

Wszystkie jej działania cechuje spójność, stanowią one koncepcyjną całość – jeden projekt jest uzupełnieniem innego. Ma dość mocno sprecyzowany pomysł pracy na rzecz osób z  niepełnosprawnością (OzN) i  ogromną motywację zrobienia jak najwięcej z  korzyścią dla integracji społeczeństwa oraz aktywizacji osób zagrożonych wykluczeniem.

Zdjęcia do kalendarza stworzyły wystawę. Bardzo chciałbym, aby okrążyła ona nawet świat, była dostępna dla dużej liczby ludzi i  niosła im przesłanie. Wiem, że to marzenie, ale chodzi o  to właśnie, by starać się spełniać marzenia – własne i innych, realizować nasze pasje. Tym bardziej, gdy wierzymy, że to, co chcemy przekazać jest ważne i może pomóc innym. Sam kalendarz to praca do wykonania, ale za nim kryje się pewnego rodzaju misja. Chciałbym, żeby w  świadomości ludzi zmieniło się postrzeganie osób z  niepełnosprawnością. Aby patrząc na nas, nie widzieli ludzi ułomnych, słabych, którzy nie radzą sobie, ale takich, którzy mają wielki potencjał, wielkie możliwości i  mogą być bardzo interesujący w  życiu. Chciałbym, aby osoby żyjące z niepełnosprawnością poczuły, że tkwi w nich potencjał i  powinni go wykorzystać, bo to, czy będą ciekawymi ludźmi z ciekawym życiem, zależy od nich samych. Działania w ramach hasła „Kaleka czy COOL-awy” są krokiem na schodach, po których nie możemy normalnie wchodzić, ale chcemy te schody przystosować dla nas. Po kalendarzu czas na następne działania… Podejmowane przez fundację tematy będą związane z  aktywnością osób z  niepełnosprawnością, z  edukacją. Do edukacji i  informowania ludzi przykładam bardzo dużą wagę. Wszystkie działania realizujemy po to, aby przedstawiać nas w sposób bardziej prowokujący i zmuszający zarazem do myślenia.

16

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

„Kaleka czy COOL-awy” Pod tym prowokacyjnym tytułem mieści się kompleksowy program budowania zmian świadomości i wiedzy o różnych rodzajach niepełnosprawności, samych  OzN oraz komunikacji z nimi (w celu integracji społecznej i  aktywizacji środowisk). Fundacja Towarzystwa Przyjaciół Szalonego Wózkowicza postawiła na młode pokolenie, które wchodzi (bądź dopiero wejdzie) w życie: poczynając od starszych klas szkół podstawowych, przez gimnazja i  szkoły średnie, po studentów. W tym celu wykorzystuje nowoczesne środki przekazu, kontaktu i  nauki poprzez oryginalne zajęcia, zamiast pogadanek, oraz interaktywne akcje i działania. Program to warsztaty, które pozwoliły przybliżyć niepełnosprawność i „oswoić ją”, pokazując, jak podchodzić do osób z  niepełnosprawnością, aby było to interesujące dla obu stron. W  ten sposób fundacja Marka Sołtysa uświadamia, że niepełnosprawność to nie koniec życia, ale odmienny stan postrzegania czy poruszania się. Dla studentów warsztaty zostały wzbogacone o  wykład nt. dyskryminacji i interakcji między opiekunem i podopiecznym. Dzięki dofinansowaniu ze środków przekazanych przez PFRON Samorządowi Województwa Mazowieckiego, fundacja miała możliwość bezpłatnego zaoferowania spotkań szkołom na terenie całego województwa. Szybko dały one efekt. Do prezesa Marka Sołtysa dotarły informacje, których nikt się nie spodziewał i które stały się wartością dodaną projektu. Młodzi ludzie z  niewielkiej wsi pod Warszawą zadzwonili po poradę, ponieważ starszemu człowiekowi na wózku chcieli kupić nowe koła. Warsztaty uczuliły ich na to, jak wielką przeszkodą są nawet najmniejsze krawężniki, a  jak wspaniałą pomocą jest wózek. Kilka tygodni później, korzystając z  otrzymanej na warsztacie ulotki, zadzwonił do fundacji gimnazjalista. Pytał o  dostępne dla wózkowiczów kino. Wraz z  kilkoma

Czy naprawdę się różnimy? W  tym samym czasie, w  którym prowadzono warsztaty edukacyjne, rozpoczęto pracę nad kolejnym projektem. Wolontariusze poszukiwali najpiękniejszych i  najprzystojniejszych wózkowiczów. Fundacja postawiła sobie za cel zebranie dwunastu osób, w  tym ośmiu na wózkach, które zostały twarzami kalendarza na rok 2012. Przekaz był jasny: „Wszyscy jesteśmy tacy sami”. Kalendarz prowokuje do myślenia, zastanowienia się nad tym, czy w ogóle się od siebie różnimy. Bo jak mawia prezes TPSW, „wózek to tylko inny sposób poruszania się”. Znalezienie odpowiednich kandydatek i kandydatów wymagało sporo czasu oraz wysiłku. – Abyśmy byli w  pełni zadowoW 2011 r. Fundacja Towarzystwa Przyjaciół Szalonego Wózkowicza, w  ramach konkursów ofert dla organizacji pozarządowych, otrzymała decyzją Zarządu Województwa Mazowieckiego łącznie ponad 203 tys. zł. Środki te pochodzą z  Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

leni z  wyboru, potrzebowalibyśmy przynajmniej dwudziestu miesięcy – żartuje Marek Sołtys, pomysłodawca kalendarza. Ostatecznie wybranych wózkowiczów i  osoby sprawne zatwierdził światowej sławy fotograf Andrzej Wiktor. To właśnie on na prośbę fundacji jest autorem sesji zdjęciowej. W  realizację tego projektu było zaangażowanych łącznie prawie

czterdzieści osób. Jego pokłosiem jest wystawa pod tym samym tytułem. Członkom fundacji zależy, aby tę ekspozycję obejrzało jak najwięcej osób, dlatego udostępnia ją bezpłatnie. Po stronie zainteresowanych tą formą współpracy osób, instytucji, organizacji pozostaje tylko niewielki koszt transportu (paliwo) i montażu ekspozycji.

5 osób, 5 historii

uczniami zabrał kolegę z  niepełnosprawnością do Warszawy. Chcieli razem pozwiedzać miasto… – Wychodząc do ludzi na ulicy, tworzymy Edu-Pointy, w  których można dowiedzieć się o  OzN, obejrzeć filmy, porozmawiać. Edu-Pointy pojawiają się przy okazji innych naszych akcji, które organizujemy bądź bierzemy w nich udział; fundacja jest m.in. partnerem akcji „Pomóżmy Razem”, znanej np. z „Marszu Labradorów” – dopełnia opis Marek Sołtys, odznaczony Obywatelską Nagrodą Europejską. Fot. Andrzej Wiktor

Prezes Fundacji TPSW Marek Sołtys

mu publikacja ma zostać wydana przez Parlament Europejski w Brukseli. Programy z  serii „Kaleka czy COOL-awy” okazały się ogromnym sukcesem TPSW.

Ostatnim projektem, jaki zrealizowała fundacja w  ubiegłym roku, była publikacja „Kaleka czy COOL-awy – sylwetki”. Ta niewielkiego formatu książeczka dotarła do szpitali, domów pomocy i przychodni, czyli wszędzie tam, gdzie mogła trafić w  ręce osób na wózkach lub tych zaraz po wypadku. Ideą tego przedsięwzięcia było przekazanie, że dysfunkcja to tylko kwestia mentalności. Bycie osobą niepełnosprawną a  osobą z  niepełnosprawnością to dwa zupełnie różne stany umysłu. Publikację tworzą wypowiedzi pięciu osób, każda przedstawiła swoją historię, każda miała inną radę i inne słowo otuchy. Jednak każda z tych osób osiągnęła szczęście i pogodę ducha. Dla nich nie ma już ograniczeń. Jędrzej lata na skrzydle, Ania tańczy, a  Ewa jeździ na handbike’u. Marek Sołtys, poprzez ten projekt, pokazał wszystkim, również osobom sprawnym, że wypadek wcale nie oznacza końca dotychczasowego życia, nie ma potrzeby rezygnowania z  tego, co się do tej pory robiło. Nawet więcej, trzeba próbować nowych rzeczy. Nie można zaprzestać stawiania sobie wyzwań.

Są chęci, są efekty

Fot. Andrzej Wiktor

Fundacja Towarzystwa Przyjaciół Szalonego Wózkowicza, zwana w skrócie TPSW, powstała w październiku 2010 r. Już wtedy prezes, a  zarazem założyciel fundacji, Marek Sołtys miał określoną wizję działania. Chciał przełamywać bariery, zmienić stereotypowy tok myślenia Polaków i  zachęcać młodzież do działania na rzecz społeczeństwa. Udaje mu się to wszystko. Programem edukacyjnym, realizowanym przez fundację w ubiegłym roku, zainteresowała się niemiecka prasa, a towarzysząca

Fot. Andrzej Wiktor

Czy umiesz wskazać, które z tych osób przemieszczają się za pomocą wózka? Nie sposób, prawda? Niepełnosprawność to po prostu inny sposób poruszania się, a prawdziwe bariery tworzymy we własnej świadomości…

Koła w ruch…

Tylko w  ubiegłym roku fundacja przeprowadziła i zakończyła trzy główne, opisane wyżej, projekty. Jednocześnie rozpoczęła prace nad Federacją Kółeczkową i  z  sukcesem przeprowadziła audyt teatrów warszawskich pod względem dostępności dla osób z  niepełnosprawnością. Marek Sołtys przekonał ponadto niektórych właścicieli sklepów i  kawiarni na Nowym Świecie do zakupienia ramp ułatwiających poruszanie się na wózku. Fundacja rozpoczęła też prace nad ważnym projektem mieszkań chronionych. Wolontariusze zaś ulepszyli i rozbudowali stronę internetową www.tpsw.pl . To oczywiście nie wszystkie działania TPSW, jednak, jak mówi Marek Sołtys: „My dopiero zaczynamy!”. Agnieszka Wysokińska Przewodnicząca Rady Fundacji TPSW KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

17

współpraca

Dobre praktyki zza oceanu Gaz łupkowy od wielu miesięcy wywołuje w  Polsce ożywione dyskusje. Zwolennicy upatrują w  nim szansę na uniezależnienie się od złóż importowanych. To dobra i  bezpieczna alternatywa dla innych rodzajów energii – twierdzą deputowani z europejskiej komisji przemysłu. Amerykanie otwarcie dzielą się informacjami, swoimi doświadczeniami i  opiniami w tym zakresie. Im się udało Obecnie jedna trzecia gazu wydobywanego w Stanach Zjednoczonych pochodzi ze skał łupkowych, a ceny gazu są tam dziś najniższe od dekady. Dwudziestoletnie doświadczenie USA w  eksploatacji złóż w łupkach to cenne źródło informacji dla debiutującej w tym zakresie Polski. Na zaproszenie Departamentu Stanu, o  możliwościach związanych z wydobyciem gazu łupkowego, z  amerykańskimi ekspertami dyskutowali w  Waszyngtonie przedstawiciele polskich województw. Samorząd Województwa Mazowieckiego reprezentował marszałek Adam Struzik.

Droga do gospodarki niskoemisyjnej Jak twierdzą specjaliści, w krajach, w których dominującym surowcem energetycznym jest węgiel, gaz łupkowy wpisuje się w strategię UE, zakładającą wprowadzanie gospodarki niskoemisyjnej. Odwierty nie stanowią zagrożenia dla respektowania aktualnych norm, a  w  Polsce to ciekawa alternatywa dla dotychczasowych metod pozyskiwania energii. Dlatego odbywające się w USA spotkania, wizyty studyjne i dyskusje z przedstawicielami amerykańskiego rządu dotyczyły m.in. uregulowań prawnych w sprawie gazu i ropy z łupków, obowiązujących w poszczególnych stanach. Gościom zaprezentowano pozytywne zmiany zachodzące w krajowej gospodarce w wyniku eksploatacji złóż.

Na czym to polega? Jedyną znaną dziś metodą wydobycia gazu ze skał łupkowych, opracowaną i  z  powodzeniem wdrażaną przez amerykańskich gazowników, jest szczelinowanie. Polega ono na wtryśnięciu pod wysokim ciśnieniem mieszaniny wody z piaskiem, która uwalnia gaz uwięziony w  porach skał łupkowych. Około 1 proc. tej mieszaniny stanowią czynniki chemiczne, zwykle takie same jak w artykułach spożywczych czy kosmetykach. Przeciwnicy szczelinowania twierdzą, że chemikalia mogą skazić wodę. Gazownicy zaprzeczają. A kwestie środowiskowe wciąż nurtują.

18

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Nie unikniemy trudnych pytań Niewątpliwie trzeba monitorować poziom zanieczyszczenia wody pitnej i powietrza. W  USA nie brakuje procedur związanych ze składowaniem, recyklingiem i utylizacją płynu do szczelinowania. Jak się okazało, amerykańscy eksperci chętnie dzielą się wiedzą i  nie unikają odpowiedzi również na kontrowersyjne pytania. Podkreślają przy tym, że choć Stany Zjednoczone śmiało inwestują w odwierty (jeden z nich zlokalizowany jest nawet na pasie startowym lotniska w Dallas), to z analiz przeprowadzonych w  trzydziestu dwóch krajach świata wynika, że wcale nie mają największych złóż tego surowca.

Jak w USA uzyskać pozwolenie na odwiert? W  Departamencie Ochrony Środowiska Stanu Pensylwania dyskutowano o  zasadach wydawania pozwoleń na wiercenia i  eksploatację gazu na terenach publicznych i  prywatnych. Procedura wydaje się być prosta – wypełnienie jednostronicowego formularza podania i dołączenie kilku niezbędnych załączników. Należy tylko dysponować blisko dwuhektarowym terenem na jeden odwiert oraz mieć pozwolenie na czerpanie wody na szczelinowanie (1 szczelinowanie to około 20 mln litrów). Do tej pory departament wydał około 11 tys. pozwoleń na odwierty, z czego ponad 5 tys. zostało już wykonanych. Kontrolą

przestrzegania przepisów środowiskowych w tym zakresie zajmuje się na stałe ponad 100 inspektorów, którzy w ciągu roku wykonują kilka tysięcy wizytacji.

Okiem mieszkańców Punkt widzenia reprezentantów środowiska naukowego oraz tych, którzy żyją w bezpośrednim sąsiedztwie terenów eksploatacyjnych jest szczególnie ciekawy. Dużo do powiedzenia na temat wydobycia gazu łupkowego mieli mieszkańcy Pitsburga (w stanie Pensylwania). Zwrócili oni uwagę na nadmierną liberalizację przepisów w  tym zakresie. Korzystne dla koncernów prawo destruktywnie wpływa na środowisko naturalne. Brakuje chociażby stref ochronnych i  kompletnych badań środowiskowych. Poszczególne stany prowadzą wewnętrzną politykę i  mają własne akty prawne. Tymczasem kwestie wydobycia gazu łupkowego wymagają restrykcyjnego uregulowania – podkreślali mieszkańcy. Nie chcą przy tym rezygnować z  eksploatacji złóż, ponieważ upatrują w nich duże korzyści gospodarcze. Z aprobatą spotkały się, zaprezentowane przez przedstawicieli polskich agencji środowiskowych, europejskie regulacje w tym zakresie.

Skąd obawy? Polska może mieć jedne z  największych w Europie złóż gazu w łupkach. Jego wy-

dobycie to duża szansa na niezależność i przestawienie naszej energetyki z węgla na gaz. Komisja Europejska pracuje obecnie nad dokumentami związanymi z  eksploatacją, tymczasem kolejne kraje unijne zgłaszają coraz więcej obaw. Kwestie ochrony źródeł wody pitnej, przyrody i krajobrazu, wpływ szczelinowania hydraulicznego na środowisko, chęć zamrożenia poszukiwania gazu z  łupków… Doświadczenie i niewątpliwy sukces Amerykanów oraz ich entuzjazm wobec europejskich przepisów nie potwierdzają wątpliwości sceptyków.

Technika motorem postępu O  rozwiązaniach technologicznych dyskutowano z naukowcami z West Virginia University. Placówka posiada tereny bogate w gaz łupkowy i zamierza rozpocząć wydobycie. Będzie to przedsięwzięcie nie tylko komercyjne, ale także okazja do działań badawczych. Specjaliści z  West Virginia University podkreślili, że można wydobywać gaz łupkowy bez zagrożenia dla mieszkańców i  środowiska. Należy jednak wdrażać najnowocześniejsze technologie, stale monitorować wpływ prac na otoczenie i dyscyplinować koncerny do restrykcyjnego przestrzegania prawa.

Informacja przede wszystkim W świetle odbytych rozmów nacisk należy położyć na rzetelną informację – zarówno o  korzyściach, jak i  o  wszystkich uwarunkowaniach procesu wydobycia. Społeczna świadomość i  zaufanie to ważny czynnik powodzenia większości postępowych przedsięwzięć. Opracowała Iwona Dybowska Wydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM Fot. arch. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

19

współpraca

biznes

pozarządowe Mazowsze

Rośnie liczba upadłości

Aktualności

Kolejny rok współpracy Samorządu Województwa Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi podsumowany. Ogromna liczba przedsięwzięć realizowanych w roku 2011 we współpracy departamentów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w  Warszawie oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych z organizacjami pozarządowymi sprawia, iż „Sprawozdanie z realizacji programu współpracy Samorządu Województwa Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie na 2011 r.” zawiera zestawienie najbardziej znaczących przykładów współpracy pozafinansowej i  finansowej. Część dokumentu, dotycząca współpracy finansowej, przedstawia dane pokazujące wysokość środków przekazanych organizacjom pozarządowym na realizację zadań publicznych, z podziałem na obszary współpracy oraz subregiony Mazowsza. W zakresie współpracy pozafinansowej w „Sprawozdaniu” opisane zostały przykłady stałych oraz nowych w  roku 2011 form bieżącej współpracy samorządu województwa i  organizacji pozarządowych, do których należy m.in. powołanie Pełnomocnika Marszałka ds. współpracy z  organizacjami pozarządowymi czy przeprowadzenie pierwszych edycji konkursów „Mazowieckie Barwy Wolontariatu” oraz „Organizacja Przyjazna Wolontariuszom”. Wyróżnione inicjatywy, obejmujące wymianę informacji między partnerami współpracy, to m.in. funkcjonowanie strony internetowej – Samorządowego Forum Dialogu Obywatelskiego – www.dialog.mazovia.pl czy też organizacja dwóch cykli spotkań informacyjno-konsultacyjnych dla NGOs. Najważniejsze ubiegłoroczne przedsięwzięcie w zakresie prowadzenia konsultacji społecznych to przyjęcie przez Sejmik Województwa Mazowieckiego Uchwały Nr 176/11 z dnia 21 listopada 2011 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami województwa mazowieckiego. „Sprawozdanie” wskazuje również ważną rolę i potrzebę działania Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego.

15 000 000

19 095 695,80 zł

20 076 607,64 zł

25 808 908,80 zł

21 127 756,90 zł

12 072 731,89 zł

20 000 000

20 352 979,86 zł

25 000 000

14 341 660,00 zł

Wykres 1. Porównanie wysokości dotacji, przekazanych organizacjom pozarządowym w otwartych konkursach ofert na realizację zadań publicznych województwa mazowieckiego, w poszczególnych latach

10 000 000 5 000 000 0 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Źródło: „Sprawozdanie z realizacji programu współpracy Samorządu Województwa Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie na 2011 r.”

20

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Wykres 2. Udział procentowy subregionów województwa mazowieckiego w wykorzystaniu dotacji przekazanych organizacjom pozarządowym w otwartych konkursach ofert w 2011 r. Inne 1%

Ciechanów 3% Ostrołęka 4% Płock 11%

Radom 9% Warszawa 69%

Siedlce 3%

Wzrasta liczba bankrutujących firm w województwie mazowieckim. Dane są o tyle niepokojące, że już w I kwartale br. upadłość ogłosiły pięćdziesiąt dwie firmy, czyli o ponad 40 proc. więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Przez trzy miesiące br. czterdzieści jeden firm uzyskało pomoc finansową z Wojewódzkiego Urzędu Pracy w  Warszawie, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Czternaście z  nich jest w  stanie upadłości, a dwudziestu siedmiu pracodawców znalazło się w  warunkach niewypłacalności (tj. faktyczne zaprzestanie działalności przez pracodawcę lub oddalenie wniosku o  ogłoszenie upadłości z  powodu braku środków na przeprowadzenie postępowania upadłościowego).

Na pensje i odprawy Źródło: „Sprawozdanie z realizacji programu współpracy Samorządu Województwa Mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie na 2011 r.”

„Sprawozdanie” zawiera zestawienie środków finansowych, które w ubiegłym roku przekazane zostały organizacjom pozarządowym na realizację zadań województwa. Po trudnym roku 2010, w 2011 Samorząd Województwa Mazowieckiego zwiększył pulę pieniężną przeznaczoną z budżetu województwa na zlecanie zadań publicznych organizacjom pozarządowym. W drugiej połowie roku wygospodarowane zostały dodatkowe środki pozwalające na ogłoszenie kolejnych konkursów ofert. Zwiększyła się również, w stosunku do roku wcześniejszego, kwota środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). W ubiegłym roku kwota środków przekazanych organizacjom pozarządowym na realizację priorytetowych zadań publicznych województwa mazowieckiego, na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, wyniosła 19 095 695,80 zł. Porównując ją z zestawieniem finansowym z roku 2010, była wyższa o 7 022 963,91 zł. Dodatkowo na podstawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami podmiotom trzeciego sektora przekazane zostały dotacje w  kwocie 4  063  200 zł. Na zadania w  zakresie bezpieczeństwa publicznego samorząd województwa przekazał kwotę 4 958 000 zł na realizację Samorządowego Programu Wsparcia Ochotniczych Straży Pożarnych w Województwie Mazowieckim „OSP 2011”. „Sprawozdanie” zawiera opis najciekawszych działań zrealizowanych ze wsparciem finansowym z budżetu województwa mazowieckiego. Innowacyjność przedsięwzięć i ich wysoka jakość potwierdzają tylko, że zlecanie zadań województwa podmiotom trzeciego sektora sprzyja efektywności ich realizacji i dostosowywania do faktycznych potrzeb mieszkańców regionu. Pełna treść „Sprawozdania” dostępna jest na stronie internetowej Samorządowego Forum Dialogu Obywatelskiego www.dialog.mazovia.pl. Zachęcamy do lektury tego dokumentu. Michał Jakubowski Biuro Dialogu Obywatelskiego UMWM

Z  FGŚP wypłacono zaległe świadczenia pracownicze dla 330 pracowników o wartości około 1,5 mln zł. Najwyższy udział w  liczbie mazowieckich pracodawców, na rzecz których dokonano wypłat, mają małe firmy zatrudniające do dwudziestu osób. Stanowią one blisko 75 proc. podmiotów gospodarczych w stanie niewypłacalności. Na Mazowszu problem upadłości dotyka najczęściej firmy z branż: produkcja przemysłowa, budownictwo i handel. Dane kwietniowe również nie są pomyślne – już czternaście przedsiębiorstw (w tym pięć w stanie upadłości) zostało objętych wypłatą ze środków FGŚP. – Prawdopodobnie w tym roku to właśnie małe i średnie firmy będą miały największe kłopoty z  płynnością finansową. Szacujemy, że ich udział w  liczbie podmiotów w  województwie mazowieckim, do których będą skierowane środki z  funduszu na zaspokojenie świadczeń pracowniczych, będzie największy – mówi Tomasz Sieradz, p.o. dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie. W końcu lutego 2012 r. w rejestrze REGON na Mazowszu zarejestrowanych było 674 080 podmiotów gospodarczych (bez rolników indywidualnych). W porównaniu ze stanem z  końca lutego 2011 r., liczba podmiotów zmniejszyła się o 1,2 proc.

System pomocy dla firm w upadłości i ich pracowników Pracownicy zatrudnieni w  przedsiębiorstwach, które są niewypłacalne, mają gwarancję otrzymania wynagrodzeń

i  świadczeń związanych z  pracą (składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawców, ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawy pieniężne, odszkodowania za skrócony okres wypowiedzenia) z  Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, który od 1 stycznia br. działa w  strukturach Wojewódzkiego Urzędu

Pracy w  Warszawie. Wnioski o  wypłatę niezaspokojonych świadczeń pracowniczych mogą złożyć zarówno pracownicy, jak i pracodawcy. Dane o  upadłościach i  pomocy z  FGŚP w Warszawie obrazują tabele poniżej. Wiesława Lipińska i Joanna Piłka WUP w Warszawie

Tabela 1. Upadłości według regionów Województwo

Upadłości I kw. 2010

Upadłości I kw. 2011

Upadłości I kw. 2012

40 19 23

30 27 25

52 23 17

mazowieckie dolnośląskie śląskie wielkopolskie

13

13

14

małopolskie zachodniopomorskie kujawsko-pomorskie łódzkie warmińsko-mazurskie podkarpackie podlaskie lubuskie opolskie lubelskie pomorskie świętokrzyskie

17 8 6 6 9 7 3 3 3 6 3 2

13 11 10 9 8 3 3 2 2 1 1 0

7 16 9 5 7 5 2 3 5 6 4 6

Ogółem

168

158

181

Źródło: www.windykacja.pl: „Raport nt. upadłości firm w Polsce w 2010 r. ” oraz www.egospodarka.pl: „Upadłości firm w Polsce I-III 2012 r.”

Tabela 2. Liczba przedsiębiorców w województwie mazowieckim, na rzecz których dokonano wypłaty ze środków FGŚP, według branż za okres 01.01-31.03.2012 LP. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

BRANŻA przetwórstwo przemysłowe budownictwo handel hurtowy i detaliczny transport rolnictwo działalność profesjonalna, naukowa i techniczna opieka zdrowotna działalność związana z kulturą, rozrywką, rekreacją działalność finansowa i ubezpieczeniowa działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca informacja i komunikacja Razem

LICZBA PRZEDSIĘBIORCÓW 10 7 9 5 1 3 1 1 1 1 1 1 41

Źródło: Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

21

biznes

DODATEK SPECJALNY

COIE on-line

Między meczami...

Dostępność informacji, ich aktualność i rzetelność to podstawy, na których Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera buduje swoją wiarygodność. Możliwości, jakie daje Internet pozwalają wprowadzać do współpracy COIE z przedsiębiorcami i jednostkami samorządu terytorialnego praktyczne rozwiązania i ułatwiające pozyskanie danych narzędzia internetowe.

Należy spodziewać się, że wydarzenie, jakim będzie EURO 2012 ściągnie do stolicy tysiące ludzi. Większość z nich to kibice, ale przyjadą też osoby, które będą chciały po prostu uczestniczyć w tej imprezie, poczuć atmosferę, spotkać znane osoby, zobaczyć, jak rozkwitnie Warszawa i wypełni się wielojęzycznym gwarem.

„Raport”

www.coie.armsa.pl Ponadto COIE (na swojej stronie internetowej) stworzyło bazę ofert inwestycyjnych. Pozyskiwane są tereny należące do osób prywatnych, firm, jst oraz będące w zasobach Agencji Mienia Wojskowego i Agencji Nieruchomości Rolnych. Na bieżąco monitorowane są także tereny wchodzące w  skład specjalnych stref ekonomicznych (SSE), które działają na terenie województwa mazowieckiego. Są one najpierw weryfikowane pod względem atrakcyjności dla potencjalnego inwestora – zwracana jest uwaga na następujące czynniki: położenie, uzbrojenie terenu, jak i możliwość doprowadzenia poszczególnych mediów, przeznaczenie w  miejscowym planie zagospodarowania terenu lub studium zagospodarowania terenu oraz stan prawny nieruchomości. Przeprowadzane są także wizytacje mające na celu zapoznanie się z okolicą, warunkami inwestycyjnymi, położeniem pod względem dojazdu oraz innymi, które mogą być ważne dla potencjalnego inwestora. Dzięki temu oferty są dobrze przygotowane i  zweryfikowane pod względem autentyczności danych. Baza ta stanowi dla przedsiębiorców pomoc w  wyszukaniu odpowiedniej lokalizacji pod inwestycję. Warto podkreślić,

22

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

macje w nich zawarte otrzymywane są z  Wydziałów Promocji Handlu i  Inwestycji Ambasad i  Konsulatów RP (WPHiI).

Źródło: www.coie.armsa.pl

że mazowieckie gminy mogą bezpłatnie, za pośrednictwem COIE, zgłaszać do niej swoje tereny inwestycyjne.

www.madeinmazovia.pl Kolejną propozycją dla przedsiębiorców z  Polski jest projekt Centrum Obsługi Inwestora i  Eksportera o  nazwie „Made in Mazovia”, który powstał, by promować markę eksportową Mazowsza oraz aktywować stronę internetową www.madeinmazovia.pl . „Made in Mazovia” jest bazą mazowieckich ofert eksportowych, dedykowanych producentom i  usługodawcom obecnym na rynkach zagranicznych bądź dopiero planującym międzynarodową ekspansję. Stanowi istotny element działań zmierzających do podniesienia poziomu eksportu na Mazowszu oraz wypromowania marki mazowieckich produktów. Docelowo strona ta stanowi platformę kojarzącą mazowieckie i  zagraniczne podmioty gospodarcze. Na bieżąco jest uzupełniana o nowe oferty oraz dodatkowe funkcje systemowe. Ponadto baza ma kilka zakładek, takich jak: „Zagraniczne oferty” czy „Przetargi”. Infor-

Warto w  kontekście współpracy on-line napisać również o „Raporcie atrakcyjności inwestycyjnej województwa mazowieckiego”. Został on opracowany przez zespół ekspertów ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, na podstawie wykonanej wcześniej kompleksowej analizy. „Raport” charakteryzuje Mazowsze pod kątem możliwości inwestowania podmiotów zagranicznych. Głównymi odbiorcami opracowania są pracownicy jst, osoby odpowiedzialne za politykę rozwoju regionalnego w  terenie czy inne podmioty lokalne, chcące poszerzyć swoją wiedzę praktyczną. Przedstawione dane pozwalają na lepsze poznanie potencjału swojej gminy oraz pomagają wyznaczać kierunek promowania atrakcyjności inwestycyjnej. „Raport” może służyć także potencjalnym inwestorom, zainteresowanym lokowaniem inwestycji na Mazowszu; jest on bowiem źródłem rzetelnej informacji o  potencjale inwestycyjnym województwa mazowieckiego, a  także przekrojowo ukazuje jego mocne strony i  atuty, które determinują atrakcyjność inwestycyjną. Informacje na temat atrakcyjności regionu zostały przedstawione z  podziałem na sektory i  branże. „Raport” jest udostępniony na stronach Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera i PAIiIZ S.A. oraz opublikowany na kilkunastu portalach WPHiI na świecie w angielskiej, skróconej wersji. Zainteresowane gminy mogą także otrzymać bezpłatnie papierową wersję „Raportu” – wystarczy zwrócić się drogą elektroniczną do COIE z  prośbą o  przesłanie egzemplarza. Zapraszamy do współpracy.

Przez blisko miesiąc kolorowe tłumy będą obecne na ulicach i placach miasta. Warto poznać te miejsca, bo Warszawa jest nie tylko stolicą Polski, ale i Mazowsza. Dwoma centralnymi punktami, leżącymi na przeciwnych brzegach Wisły, w odległości około 3 km, będą Stadion Narodowy i Plac Defilad przed Pałacem Kultury, czyli tzw. Strefa Kibica. W promieniu „spacerowym” od tych punktów można (i powinno się) odwiedzić wiele ciekawych miejsc.

Tomasz Kucharski, Burmistrz Pragi Południe1, gospodarz terenu, na którym leży najbardziej rozpoznawalny obiekt – Stadion Narodowy.

Tu można odpocząć Park Skaryszewski to jeden z najpiękniejszych parków w Warszawie i Polsce. Położony tuż obok Stadionu Narodowego, różnorodny krajobrazowo, z plątaniną alejek i wodospadem. W sezonie wiosenno-letnim park zaprasza mieszkańców na liczne imprezy kulturalne i sportowe. A to nie jedyna zielona enklawa Pragi Południe. Park nad Balatonem, zbudowany od podstaw nad Jeziorkiem Gocławskim, jest ulubionym miejscem wypoczynku mieszkańców pobliskich osiedli, których pomysły i oczekiwania Park Skaryszewski jest niezwykle urokliwym miejscem uwzględnili projektanci, łącznie z oryginalnym pomnikiem Kota Niezależnego. Odpocząć można też w Parku Obwodu Praga Armii Krajowej, Parku Znicza, a także w czekającym na rewitalizację Parku Polińskiego. Piechurzy powinni wybrać się trochę dalej – do rezerwatu „Olszynka Grochowska” (jego powierzchnia to 70 ha). To również miejsce historyczne, które przeszło do historii pod nazwą „polskie Termopile”. Rozegrała się tu najkrwawsza bitwa zrywu narodowowyzwoleńczego Polaków podczas powstania listopadowego w 1831 r.

Fot. arch. Urząd Dzielnicy Praga Południe

Witryna internetowa www.investmazovia.com – Obserwatorium Atrakcyjności Inwestycyjnej Mazowsza dostępna jest w  dwóch wersjach językowych: polskiej oraz angielskiej i stworzona została przede wszystkim z myślą o przedstawicielach jednostek samorządu terytorialnego (jst) oraz inwestorach. Na podstawie dostępu do indywidualnych danych każda gmina ma możliwość sprawdzenia poziomu swojej atrakcyjności na tle całego województwa. Dzięki licznym przekierowaniom do innych użytecznych adresów internetowych oraz zastosowaniu różnych form komunikacji użytkowników portalu, stanowi on nie tylko cenne źródło wiedzy, lecz także instrument wsparcia obsługi inwestora na Mazowszu.

Witryna internetowa www.coie.armsa.pl pozwala uzyskać istotną dla inwestora wiedzę w sposób syntetyczny i kompleksowy

Różnorodna architektonicznie, zielona, z licznymi parkami, atrakcyjną ofertą artystycznych wydarzeń, bogatą historią, dynamicznie przyjmująca nowoczesne oblicze – to najkrótsza charakterystyka Pragi Południe, która oczekuje na przyjazd gości z kraju i zagranicy. Wprawdzie Stadion Narodowy jest głównym celem czerwcowych odwiedzin Warszawy, ale też początkiem spacerów po tej właśnie dzielnicy. Na przestrzeni wieków na praskich polach rozgrywały się bitwy, miały miejsce elekcje królów. Zainteresowani wydarzeniami z przeszłości mogą wyruszyć szlakiem praskich pomników. Wiele zdarzeń opowiedzą pamiątkowe tablice w praskich kościołach i parkach. Tę dawną Pragę wciąż widać, chociażby grochowskie Rogatki, wyznaczające dawną granicę miasta. Zabudowy Kamionka czy Grochowa przetrwały zmagania wojenne. Układ urbanistyczny i modernistyczna architektura są doskonale widoczne na Saskiej Kępie. Dzielnica tętni sztuką. Siedzibę ma tutaj światowej sławy orkiestra Sinfonia Varsovia. W wypełnionym terminami koncertowym kalendarzu, muzycy zawsze znajdują czas dla praskiej publiczności2. Na Kamionku, w rejonie ulic Lubelskiej, Mińskiej i Skaryszewskiej mają swoje pracownie artyści, działają teatry niezależne. Vis a vis Stadionu Narodowego jest jeszcze jedna, jakże ważna i zasłużona instytucja kultury – Teatr Powszechny. Trafić tam łatwo, bo w powietrzu unosi się zapach czekolady ze znajdujących się w sąsiedztwie zakładów Wedla.

Międzynarodowo na ulicy Francuskiej Ze Stadionu Narodowego wystarczy zrobić parę kroków, by znaleźć się na Saskiej Kępie, najbardziej znanej części dzielnicy. To osiedle artystów i ambasad. Ma swój niepowtarzalny klimat dzięki licznym pracowniom, galeriom, kawiarenkom i restauracjom. Ma też swoje lokalne święto, na które, od 7 lat, każdego roku w maju, zaprasza mieszkańców Warszawy. Fot. arch. Urząd Dzielnicy Praga Południe

www.investmazovia.com

Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera Agencja Rozwoju Mazowsza S.A.

A zarazem wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego. Letnie koncerty będą odbywały się przy ul. Grochowskiej 272 przez cały czerwiec (2, 3, 9, 10, 16, 17, 21).

1

2

Tegoroczne święto organizowane jest pod hasłem „Międzynarodowo na Francuskiej”

8

7

2

9

Fot. Justyna Michniewicz

Fot. Justyna Michniewicz

Fot. Justyna Michniewicz

1

Fot. Rafał Motyl

Fot. Justyna Michniewicz

Fot. Justyna Michniewicz

3

11

13

12

6

5

Źródło: Departament Geodezji i Kartografii UMWM

Fot. Justyna Michniewicz

1. BUW – Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, oryginalny budynek z ogólnodostępnym ogrodem botanicznym na dachu. Oprócz części bibliotecznej znajduje się tu część usługowo-rozrywkowa. W ogromnym przeszklonym holu zwraca uwagę tzw. kolumnada filozofów i ściany pokryte zielonymi pnączami. 2. Z dachu ogrodu biblioteki uniwersyteckiej – oazy zieleni i spokoju, rozpościera się niezapomniany widok na stolicę. 3. Nad kilometrowej długości tunelem, wzdłuż Wisły, znajduje się super nowoczesne, budzące ogromne zainteresowanie, Cen-

trum Nauki Kopernik, z planetarium, parkiem odkrywców i ogrodem geologicznym. 4. Warszawski Manhattan to wiele wspaniałych drapaczy chmur, ponad 30-piętrowe hotele, biurowce i apartamentowce. 5. Trasa W-Z, nad którą znajduje się warszawska starówka, prowadzi mostem na drugi brzeg Wisły, wprost na Pragę Północ. 6. Wszystkie starówki są piękne, ale dla Mazowszan najpiękniejsza jest warszawska, z katedrą, murami obronnymi i Zamkiem Królewskim.

7. Wąskie uliczki starego miasta sprzyjają romantycznym spacerom. 8. Tysiące warszawiaków gromadzi się na Podzamczu, zarówno w nocy, jaki w ciepłe dni wiosenno-letnie, by obserwować bijące, podświetlone fontanny. 9. Państwowe Muzeum Archeologiczne mieści się w budynku Arsenału, przy stacji metra Ratusz Arsenał. 10. Sześć w jednym – Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego, Grób Nieznanego Żołnierza, piękny budynek galerii „Zachęta”, w głębi Państwowe Muzeum Etnograficzne, a w tle warszawskie wieżowce i Park Saski. Na tym placu jest więcej ciekawych obiektów, m.in. stoi ogromny, słynny krzyż papieski. 11. Gmach Opery Narodowej. Tu w Salach Redutowych mieści się Muzeum Teatralne oraz Teatr Narodowy. Na tyłach tej okaza-

łej budowli znajduje się nowoczesny, ale i ciekawy budynek, Metropolitan, z wewnętrznym dziedzińcem, ławeczkami, fontannami, zaprojektowany przez jednego z największych współczesnych architektów – Normana Fostera. 12. „Na Francuskiej, jak przed lustrem Czas zatrzymał się na chwilkę Z damskiej torby wyjął szminkę Zmienił wszystko w środku dnia” Francuska, ukochana ulica Agnieszki Osieckiej, która mieszkała kilka przecznic dalej. Tu pod nr. 31 siedzi Agnieszka przy stoliku kawiarnianym, na którym leżą porozrzucane kartki z tekstami piosenek. 13. Święto Ulicy Ząbkowskiej, fantastyczny festyn organizowany w pierwszych dniach września.

Fot. arch. Urząd Dzielnicy Praga Północ

4

Źródło: www.okularnicy.pl

Fot. Justyna Michniewicz

Fot. Justyna Michniewicz

10

Fot. Justyna Michniewicz

Fot. Justyna Michniewicz

DODATEK SPECJALNY

zdrowie

Miejsce modne i magiczne – Stara Praga

Z promocją zdrowia za pan brat

Poza Warszawą

Prawie wszystkie znajdują się w centrum Warszawy. Wspomniane Muzeum Narodowe, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Niepodległości, ciekawe muzea na warszawskiej starówce oraz bardzo interesujące: Państwowe Muzeum Etnograficzne, tuż przy słynnej galerii„Zachęta”, Państwowe Muzeum Archeologiczne z ciekawymi multimedialnymi wystawami, mieszczące się w siedemnastowiecznym budynku Arsenału, Muzeum Ziemi PAN, Muzeum Kolejnictwa oraz muzea w Pałacu Kultury i Nauki, tj. Muzeum Techniki, Muzeum Ewolucji. Podczas EURO 2012 prezentować się też tam będzie Muzeum Sportu i Turystyki.

Sulejówek, Legionowo i Warka to miejsca, które będą ciekawe zarówno dla fanów piłki, jak i osób towarzyszących oraz mieszkańców. Tu bowiem kwaterować lub trenować będą reprezentacje narodowe Rosji, Grecji i Chorwacji, które w czasie Mistrzostw UEFA EURO 2012 zamieszkają na Mazowszu (patrz nr 4 „Kroniki”). Gospodarze tych terenów przygotowali mnóstwo atrakcji – koncerty, wystawy, plenery, a nawet możliwość skosztowania narodowych dań, charakterystycznych dla krajów, z których pochodzą piłkarze.

Fot. Elżbieta Tomaszewska

Muzea na trasie

• R osjanie nocować będą w najbardziej luksusowym hotelu stolicy „Bristol”, stojącym tuż przy Pałacu Prezydenckim. Ich treningi zaplanowane są w podwarszawskim Sulejówku, miejscowości związanej z marszałkiem Józefem Piłsudskim. Treningi rosyjskiej drużyny będzie mogło oglądać 1300 kibiców. • G recka baza to Legionowo, okolone lasami z pobliskim Zalewem Zegrzyńskim, wspaniałym miejscem do wycieczek, spacerów, żeglowania, pływania statkami wycieczkowymi. Zmagania z piłką będzie mogło tu oglądać ponad 1700 fanów. • C horwaci wybrali piękną Warkę nad rzeką Pilicą. Małe, miłe miasteczko z XVII w., z klasztorem, kościołem i przydrożnymi barokowymi kapliczkami oraz pałacem, w którym urodził się Kazimierz Pułaski – bohater Polski i Ameryki.

Lewobrzeżna Warszawa Największy ruch turystyczny skupi się w Śródmieściu, gdyż tu znajdują się Dworzec Centralny, Pałac Kultury ze Strefą Kibica, Stare Miasto, Trakt Królewski. Biegnie on od Zamku Królewskiego przez Krakowskie Przedmieście, Nowy Świat i dalej prosto przepięknymi Alejami Ujazdowskimi (ulicą, wzdłuż której znajdują się rezydencje ambasad, Pałac Ujazdowski, stary Ogród Botaniczny, Park Królewski w Łazienkach, Belweder). To jedna prosta droga, bez zakrętów. Nie można się na niej zgubić. Kończy się Pałacem Królewskim w Wilanowie. To również Warszawa nowoczesna, z imponującym lasem wieżowców, wieloma restauracjami, barami i pubami, ogródkami. Z Pałacu Kultury i Nauki prowadzi również prosta droga na Stadion Narodowy, przez piękny, stary most Poniatowskiego. Kierunkowskazem jest słynna palma na rondzie de Gaulle’a. Po drodze mijamy Muzeum Narodowe i Muzeum Wojska Polskiego – obydwa godne zwiedzenia. Wszyscy, którzy chcieliby przemieszczać się z jednego na drugi brzeg Wisły, mogą skorzystać z błyskawicznej, bezpłatnej przeprawy promami, kursującymi przez cały dzień. Muzeum Niepodległości – miejsce, które każdy Polak powinien odwiedzić. Przed budynkiem rośnie pomnik przyrody – platan klonolistny

IV

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (11) 2012 ROK

Wiadomość o HIV i AIDS wstrząsnęła światem w latach 80. XX w. Od tego czasu mogliśmy się wiele nauczyć o chorobie określanej jako zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS), wywołanego przez ludzkiego wirusa upośledzenia odporności (HIV). Wielu z  nas zaprzecza, że zachowuje się w  sposób ryzykowny. Uważamy, że to innym zdarzają się wypadki samochodowe, inni są zagrożeni chorobami przenoszonymi drogą płciową. Nie my! Fakty jednak są twarde: 15 444 wykrytych zakażeń HIV od początku epidemii w  Polsce (1985 r.), 1300 zakażeń HIV wykrytych w  2011 r., 5788 leczonych pacjentów. Wypełniając zapisy Rozporządzenia Rady Ministrów z  13 września 2005 r. w  sprawie „Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS na lata 2006-2011”, Samorząd Województwa Mazowieckiego realizował również zadania dotyczące profilaktyki HIV/AIDS. W  trzech obszarach tematycznych (profilaktyka zakażeń HIV; poprawa jakości życia w sferze psychospołecznej osób żyjących z  HIV/ AIDS, ich rodzin i  bliskich; poprawa dostępu do diagnostyki i leczenia antyretrowirusowego – ARV), znalazły się zadania, których realizacja ma przyczyniać się do ograniczenia liczby nowych zakażeń oraz funkcjonowania w  społeczeństwie osób żyjących z HIV/AIDS, zwiększenia dostępu do opieki socjalnej, prawnej, psychologicznej czy medycznej. W oparciu o „Krajowy Program Zwalczania AIDS i  Zapobiegania Zakażeniom HIV na lata 2006-2011”, w  którym jednym z  priorytetów jest edukacja społeczeństwa, ochrona i  promocja praw osób żyjących z  HIV/AIDS, Samorząd Województwa Mazowieckiego w  2007 r. sfinansował zakup 170 tys. egzemplarzy ulotek „Pokusy w Podróży”, „Wakacji czas”, z czego 100 tys. roz-

prowadzono w ramach programu promocji zdrowia „Zdrowi mieszkańcy to zdrowe Mazowsze”, natomiast pozostałe 70 tys. ulotek przekazanych zostało do Mazowieckiego Centrum Zdrowia Publicznego celem dalszej dystrybucji. W 2008 r. Samorząd Województwa Mazowieckiego, wspólnie z  Wojewodą Mazowieckim, zorganizował w naszym regionie kampanię edukacyjną pn. „Ryzyko Kochania”. Skierowano ją do studentów z mazowieckich uczelni. Miała ona uświadomić, jak ważne jest podejmowanie bezpiecznych zachowań, budowanie związków opartych na zaufaniu, wierności, a przede wszystkim to, że HIV/AIDS może dotknąć każdego z nas, bez względu na płeć, wiek i orientację seksualną. Na realizację ww. zadania Samorząd Województwa Mazowieckiego przeznaczył kwotę 50 tys. zł. W  roku 2009 r., w  związku z  obchodami Światowego Dnia Walki z AIDS, Samorząd Województwa Mazowieckiego współfinansował (10 tys. zł) umieszczenie na Pałacu Kultury i  Nauki banneru z czerwoną kokardką – symbolem solidarności z  osobami żyjącymi z  HIV i  chorymi na AIDS. W  tym samym roku, w  ramach realizacji Programu „Szkoła Promocji Zdrowia” zorganizowano olimpiadę wiedzy nt. HIV/AIDS. Udział w niej wzięło 657 uczniów z siedmiu szkół promocji zdrowia. Przewodnie hasło olimpiady brzmiało: „Ryzyko znasz – wybór należy do ciebie”. Ponadto Samorząd Województwa Mazowieckiego, reagując na problemy zdrowotne mieszkańców

Warto wiedzieć… • Zakażenia HIV nie widać! • Na obecnym etapie wyleczenie z HIV nie jest możliwe. • S ą techniki bezpieczniejszego seksu. Prezerwatywa znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia HIV. • Zakażona HIV matka może urodzić zdrowe dziecko.

Fot. arch. Krajowe Centrum ds. AIDS

Wystarczy przejść kilkaset metrów na północ od stadionu, by znaleźć się na ul. Targowej, czyli Starej Pradze, często opisywanej w powieściach. Znana z Dworca Wileńskiego, Bazaru Różyckiego, gorących pyz i ulic o mrocznej przeszłości. To jedna ze starszych dzielnic włączona do Warszawy w XVIII w. Zachowała swój historyczny charakter, z całymi kwartałami przedwojennych budynków, co jest w stolicy rzadkością. Od kilku lat obserwujemy jej renesans – upodobali ją sobie artyści. Najbardziej znane ulice Starej Pragi to Ząbkowska i Brzeska. Ta druga cieszy się złą sławą, nazywana jest centrum tzw. północnopraskiego trójkąta bermudzkiego, uznana przez mieszkańców lewobrzeżnej Warszawy za jedną z najbardziej niebezpiecznych ulic stolicy. Ulica Ząbkowska od kilku lat jest pięknie odnawiana, ale to nadal Praga ze specyficznym klimatem i mieszkańcami. Funkcjonuje tu wiele małych knajpek, barów, klubów, do których warto zajrzeć, chociażby dlatego, że w tej części miasta zachował się częściowo tzw. folklor warszawski. Przykładem są intrygujące nazwy lokali, m.in.: „Czarny Motyl”, „Czysta Ojczysta”, „Mucha nie siada”, „W oparach absurdu”, „Szemrana” (z dancingami z praską muzyką), „Łysy Pingwin”, „Hydrozagadka” (codziennie muzyka) czy „Skład Butelek”.

Czerwona kokardka – symbol solidarności z osobami żyjącymi z HIV i chorymi na AIDS

województwa, zawarł z Wojewodą Mazowieckim i Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Warszawie „Porozumienie w sprawie powołania wojewódzkiego zespołu ds. realizacji krajowego programu zwalczania AIDS i zapobiegania zakażeniom HIV”. Opracowały Hanna Ajdukiewicz, Anna Wiśniewska Departament Zdrowia UMWM

Kampania FAIR PLAY W  czerwcu z  okazji organizacji w  Polsce i  na Ukrainie Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 odbędzie się kampania społeczna z  zakresu profilaktyki HIV/AIDS, w  którą włączył się Samorząd Województwa Mazowieckiego. Główna myśl przekazu kampanii: • Baw się dobrze w  czasie EURO 2012, ale unikaj ryzykownych zachowań seksualnych. • Jeśli podejmujesz kontakty seksualne, używaj prezerwatyw. • Zrób wszystko, by HIV/AIDS nie był Twoim problemem.

Opracowała Elżbieta Tomaszewska

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

23

EDUKACJA

Rusza kolejna edycja programu stypendialnego przygotowanego przez Samorząd Województwa Mazowieckiego, a finansowanego z funduszy unijnych. Dzięki niemu ponad 400 młodych i zdolnych osób otrzyma wsparcie finansowe na realizację swych naukowych pasji. Wicemarszałek Leszek Ruszczyk Ideą programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych jest pomoc młodym, niezwykle zdolnym ludziom pochodzącym z niezamożnych rodzin. Wierzymy, że wsparcie pomoże zapobiec skutkom barier spowodowanych brakiem środków na edukację, a w przyszłości zaowocuje kadrą wspaniale wykształconych Mazowszan. Aby otrzymać stypendium, trzeba spełnić warunki, takie jak: wysoka punktacja ze sprawdzianów, udział w konkursach czy olimpiadach. Młody człowiek, którego starania zostają docenione, wybrany spośród wielu innych, którego marzenie o  potrzebnych mu pomocach może zostać spełnione, bez wątpienia otrzymuje ogromną motywację do dalszych działań. Niezwykle ważna jest również opieka nauczyciela, który towarzyszy dziecku w procesie dydaktycznym i realizowanym projekcie. Dzięki współpracy ucznia i opiekuna oraz środkom z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki powstają ciekawe, realizowane z pasją projekty, które często wykraczają daleko poza nasze wyobrażenia o możliwościach gimnazjalisty.

Dokładnie dopasowany Celem projektu pod nazwą „Regionalny program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych” jest umożliwienie rozwoju edukacyjnego uczniom gimnazjów i  szkół ponadgimnazjalnych z  obszaru województwa mazowieckiego. Stypendium może być wydatkowane przez stypendystę wyłącznie na cele edukacyjne, bezpośrednio związane z realizacją

indywidualnego planu rozwoju edukacyjnego ucznia (m.in. na zakup literatury fachowej, opłacenie uczestnictwa w zajęciach pozaszkolnych, kursach językowych, wydarzeniach poszerzających wiedzę, na zakup pomocy dydaktycznych, materiałów papierniczych, opłacenie korzystania z  Internetu itp.). A  to oznacza, że młody człowiek może zagłębić się w  dziedzinie nauki, która jest zgodna z  jego zainteresowaniami, pasjami.

W ramach programu planuje się przyznanie nie więcej niż 418 stypendiów, których suma wyniesie 2 360 506 zł. Łączna kwota przyznanego stypendium dla jednego stypendysty w okresie od 1 września 2012 r. do 31 sierpnia 2013 r. wyniesie 4560 zł (380 zł miesięcznie). Wypłata stypendium nastąpi w  dwóch transzach: w  IV kwartale 2012 r. oraz w I kwartale 2013 r. Jednorazowe wynagrodzenie w  kwocie 1000 zł brutto otrzyma nauczyciel-opiekun stypendysty, który będzie sprawował opiekę dydaktyczną nad uczniem przez cały okres trwania edycji projektu. Zakres opieki dydaktycznej będzie polegać na koordynacji procesu realizacji przez stypendystę projektu edukacyjnego oraz przygotowania prezentacji wyników, motywowania i aktywnej pomocy w poszukiwaniu źródeł wiedzy, nadzorowaniu i  ocenie realizacji działań podejmowanych przez stypendystę oraz monitoringu sposobu wykorzystania stypendium na cele edukacyjne.

Liczba stypendystów

Łączna suma stypendiów

2008/2009

503

2 501 500 zł

2009/2010

417

2 193 420 zł

2010/2011

500

2 630 000 zł

2011/2012

536

3 000 000 zł

Wsparcie w  ramach stypendium jest zachętą do dalszej pracy. To narzędzie, które ma ułatwić pokonanie barier stoją-

Uczniowie zdolni powinni rozwijać swoje pasje, korzystając z różnych dodatkowych form nauczania. Taki uczeń wymaga szczególnej uwagi i wyjątkowego zainteresowania ze strony wszystkich nauczycieli i dlatego cała szkoła powinna wspierać go w procesie nauczania. Dzięki swoim wynikom i ciężkiej pracy mój podopieczny efektywnie korzysta z programu już drugi rok. Udowodnił też, że aby realizować swoje pasje, jest w stanie pokonać różne trudności, także finansowe. Doskonale, że program ten może być adresowany do uczniów uzdolnionych w  różnych kierunkach. Młody człowiek ma możliwość wyboru dziedziny nauki, która jest zgodna z jego zainteresowaniami, a to zachęca go do wykorzystania swoich uzdolnień w dalszej pracy i przyzwyczaja do samodzielnego rozwiązywania problemów z wykorzystaniem posiadanej wiedzy. Nauczyciel motywuje swego ucznia do rozwoju, prowadzi z nim indywidualną pracę i monitoruje ją oraz wspomaga podopiecznego w pracy nad projektem. Realizacja programów unijnych, a zwłaszcza „Regionalnego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych”, daje im ogromną satysfakcję, a  my, nauczyciele, możemy pokazać młodzieży, że sukces jest w ich zasięgu. Ci, którym udało się znaleźć w gronie najzdolniejszych uczniów z Mazowsza wiedzą, że bez efektywnej nauki i silnej motywacji, uzyskanie takiego stypendium byłoby niemożliwe. Uważam, że program powinien być kontynuowany. Z dumą patrzę na swojego ucznia, Pawła, który potrafi we właściwy sposób wykorzystać dane mu możliwości i może zaprezentować to, co wykonał na forum szkoły, dając tym samym swoim rówieśnikom wspaniały przykład godny naśladowania.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Rok szkolny

Z każdym rokiem coraz łatwiej

Nauczycielka z Zespołu Szkół nr 3 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Wiskitkach Lucyna Krzyżykowska-Kucińska (opiekunka stypendysty Pawła Czarneckiego)

24

Liczba stypendiów przyznanych w ramach „Regionalnego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych” w poszczególnych latach

Stypendysta Dominik Murzynowski

Fot. arch. Pracownia C&C

Stypendia dla młodych Mazowszan już po raz piąty

cych na drodze rozwoju naukowego, a są one najczęściej natury finansowej. Reszta zależy od samego stypendysty – od jego zapału, wysiłku intelektualnego i  wytrwałości w  dążeniu do wyznaczonych celów. I  to zarówno w  sferze naukowej, jak i tej mniej wzniosłej – formalnej, czyli wypełniania wniosków, pilnowania terminów, przygotowywania dokumentacji. Badania prowadzone wśród uczestników poprzednich edycji projektu – stypendystów, ich rodziców i nauczycieli – pozwoliły uprościć i  zmodyfikować wiele procedur dotyczących aplikacji i  dokumentowania przebiegu realizacji planu nauczania. Zeszłoroczni stypendyści projektu zajmowali się takimi tematami, jak: „Matematyka narzędziem w  rękach fizyka, wykorzystanie metod matematycznych do analizy problemów fizycznych” (uczeń liceum, Puł-

tusk), „Czy i w jaki sposób można modelować przyrodę?” (uczeń gimnazjum, Mińsk Mazowiecki), „Promocja zdrowia profilaktyki chorób związanych z  nieprawidłowym odżywianiem się” (uczennica liceum, Ostrołęka), „Teorie mikroświata i  makroświata” (uczeń zespołu szkół ponadgimnazjalnych, Siedlce), „Mózg – najgenialniejsza konstrukcja na świecie” (uczeń gimnazjum, Legionowo). Szczegółowe informacje dotyczące zasad, procedur i  realizacji projektu „Regionalny program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych” oraz niezbędne formularze są dostępne na stronie internetowej www.mazovia.pl, zakładka „Edukacja i  sport/Stypendia dla uczniów” lub www.stypendia.oeiizk.waw.pl . Opracowała Agnieszka Bogucka

Uczestniczyłem w  trzech ostatnich edycjach programu stypendialnego – w dwóch jako uczeń Gimnazjum nr 13 w  Płocku, a  w  tegorocznej jako uczeń III Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Dąbrowskiej w Płocku. Moimi głównymi zainteresowaniami są matematyka, informatyka i chemia. Z matematyką był związany projekt, nad którym pracowałem w tym roku szkolnym – powierzchnie prostokreślne i ich praktyczne zastosowanie. Poza tym jestem humanistą-amatorem – interesuję się historią nowożytną. Dzięki stypendium mogłem wyjeżdżać na spotkania i obozy naukowe, m.in. obozy wielodyscyplinarne Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci. W  ramach projektu kierowałem pracami grupy uczniów z  mojej klasy, badającej powstawanie różnych krzywych, np. paraboli, z  wielu odpowiednio rozłożonych wobec siebie prostych. Zbadaliśmy także wykorzystanie tych powierzchni w architekturze. Równolegle, będąc stypendystą programu, brałem udział w  wielu olimpiadach i  konkursach. W  latach szkolnych 2009/2010 i  2010/2011 zostałem laureatem Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów oraz finalistą Olimpiady Informatycznej Gimnazjalistów. Poza tym w roku szkolnym 2009/2010 zostałem finalistą konkursu chemicznego, w roku szkolnym 2010/2011 laureatem konkursu fizycznego. W  tym roku szkolnym zakwalifikowałem się do II etapu Olimpiady Matematycznej, co z racji uczęszczania do I klasy liceum można uznać za sukces. Wyniki te spowodowały, że w  zeszłym i  w  tym roku szkolnym jestem objęty indywidualnym tokiem nauczania z matematyki i informatyki. Program stypendialny oceniam pozytywnie. Cieszę się, że dzięki stypendium mogę rozwijać swoje umiejętności i  pasje. W  projekcie tym brakuje mi tylko jednej możliwości, którą otrzymuję w  ramach m.in. obozów Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci: możliwości rozmowy, kontaktu z wykładowcami akademickimi, nauczycielami z innych szkół, a przede wszystkim z innymi uczniami mającymi podobne zainteresowania. Co do procedur, dostać stypendium jest dosyć łatwo, nawet nie posiadając osiągnięć naukowych. Trochę gorzej jest z koniecznością wypełniania sprawozdań, z początku może to trochę zniechęcać do realizacji projektu. Jednakże sprawozdania uczą bardzo ważnej w  dorosłym życiu umiejętności wypełniania ogromnej liczby dokumentów.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

25

rolnictwo

Fot. arch. UMWM

Promowanie rolnictwa, ale jakiego?

Żywność regionalna i lokalna, wytwarzana tradycyjnymi metodami i  według dawnych receptur, cieszy się coraz większym uznaniem smakoszy zachodniej Europy, a  stopniowo także naszym. Trzeba więc przekonać i skłonić producentów żywności do jej wytwarzania i  szerokiego udostępniania. Promocja rolnictwa ekologicznego i  produktów lokalnych, realizowana przez Departament Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich UMWM, prowadzona jest na trzy sposoby: • informacyjno-promocyjny, mający na celu organizację stoisk wystawienniczych z  mazowieckimi produktami spożywczymi podczas imprez międzynarodowych i krajowych. Dotyczy to zarówno produktów konwencjonalnych, tradycyjnych, jak i ekologicznych; • i nformacyjno-upowszechnieniowy, skierowany do takich grup docelowych, jak: młodzież szkolna, młodzież akademicka, koła gospodyń wiejskich, członkowie lokalnych grup działania (LGD). Przekazywana jest m.in. informacja nt. wysokiej jakości żywności ekologicznej i tradycyjnej z regionu Mazowsza, Sieci Dziedzictwa Kulinarnego Mazowsze oraz europejskich systemów jakości; • konferencyjno-szkoleniowy, którego zadaniem jest pobudzanie lokalnej dynamiki gospodarczej oraz podnoszenie świadomości konsumentów, wzbudzanie zainteresowania problematyką jakości produktów rolnych oraz wykorzystaniem w pełni dziedzictwa kulinarnego Mazowsza. Podczas spotkań przekazywana jest m.in. wiedza na temat żywności tradycyjnej i re-

Fot. Elżbieta Tomaszewska

Promocja rolnictwa ekologicznego wśród producentów żywności jest wyzwaniem. Zdecydowanie łatwiej trafia do konsumentów popularyzacja zdrowej żywności, w konfrontacji z tą o długoterminowej przydatności (nafaszerowanej chemią), półgotowej czy fastfoodów.

Doskonale przygotowane stoiska

w  targach krajowych Agrotravel Kielce, „Regionalia” Warszawa, Ekogala Rzeszów, Polagra-Food Poznań oraz międzynaro-

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

dowych – BioFach Norymberga i  Fruit Logistica, Grüne Woche w Berlinie, World Food Ukraine. Nie do przecenienia jest obecność na festynie „Dni Ziemi” na warszawskim Polu Mokotowskim, który bez względu na pogodę, odwiedza prawie cała Warszawa. Nie zapominajmy o  jeszcze jednej, bardzo istotnej sprawie! Powrót do lokalnego

dziedzictwa kulinarnego ma ogromny wpływ na rozwój lokalnych społeczności, co wyraźnie można zaobserwować w małych miejscowościach Francji, Niemiec czy Włoch. Zainteresowanych tematem zapraszamy na stronę www.mazovia.pl, zakładka „Rolnictwo”. Elżbieta Tomaszewska

Firma Juliana Bielawskiego „Koneser” zdobyła  złoty medal targów „Regionalia”

gionalnej, wymogów jakości i bezpieczeństwa żywności czy szczegółowa informacja, wręcz instruktaż, jak podjąć się takiej produkcji i  założyć MOL, czyli produkcję „Marginalną-Ograniczoną-Lokalną”. Dotychczas zorganizowano cykl sześciu konferencji pt.: „Produkt tradycyjny i  lokalny szansą rozwoju regionu” oraz cykl szkoleń na temat działalności MOL. Działania promocyjne prowadzone przez departament to także: • lista produktów tradycyjnych. Dotychczas zgłoszono 44 produkty, a obecnie analizowanych jest w  departamencie pięć nowych wniosków; • Sieć Dziedzictwa Kulinarnego Mazowsze. Liczy obecnie 35 członków, a  po-

„Regionalia” Odbywające się w  stolicy Targi Produktów Regionalnych „Regionalia” patronatem honorowym objęli Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Marszałek Województwa Mazowieckiego. W tym roku tematyka targów została w całości poświęcona szeroko pojętej ekologicznej żywności oraz prezentacji wyrobów regionalnych z Polski i ze świata. Dzięki rozszerzonej formule i połączeniu z największą tego typu imprezą konsumencką w Polsce – XVII Targami Turystyki i Wypoczynku LATO (www.targilato.pl), wystawcy mazowieccy mogli dotrzeć nie tylko do szerokiej rzeszy klientów indywidualnych (Targi Lato odwiedzane są corocznie przez ponad 20 tys. osób), ale również do przedstawicieli wielu sieci handlowych, supermarketów, sklepów ze zdrową żywnością, restauracji, hurtowni, szkół, mediów, a także wszystkich zainteresowanych. Formułę tę zastosowano po raz pierwszy. Mamy nadzieję, że stanie się to dobrą tradycją.

26

Unia Europejska – wszystko można przewalczyć Wytwórczyni polędwiczek z  Lutobroku, Krystyna Marcyjańska, zmieniła unijną zasadę dotyczącą sposobu wędzenia wyrobów mięsnych. Jej polędwiczki wpisane są na krajową listę produktów tradycyjnych. Jak sama nazwa wskazuje, są tradycyjnie wędzone w  drewnianej wędzarni. Przepisy Unii Europejskiej uznają tylko wędzarnie wykonane z  metalu, które jednak nie zapewniają odpowiedniego, charakterystycznego smaku i aromatu. Dzięki możliwości odstępstw od wymogów unijnych, producentka nadal korzysta z tradycyjnego sposobu wędzenia. Unia Europejska postawiła rolnikom, przystępującym do grup producenckich, zarzut stosowania niewłaściwego dokumentu. Zgodnie z  unijnymi przepisami rolnicy powinni przedstawić faktury, a  nie oświadczenia o  przewidywanej (zakładanej) wysokości produkcji. W  polskim prawie oświadczenie jest jednak stanem prawnym. Krystyna Wasilewska z  Departamentu Rolnictwa i  Modernizacji Terenów Wiejskich UMWM, wraz z  grupą wsparcia pojechała do Brukseli, do Generalnej Dyrekcji ds. Rolnictwa przy UE na rozmowy wyjaśniające tę sprawę. Zarzut został obroniony, chociaż Komisja Europejska nie do końca została przekonana. Niemniej potwierdzono prawidłowe postępowanie marszałka w sprawie grup producenckich.

dania kolejnych siedmiu podmiotów są rozpatrywane; • Konkurs o  Laur Marszałka, promujący mazowiecką żywność, cieszący się od 5 lat ogromnym powodzeniem – każdego roku wpływa ponad osiemdziesiąt zgłoszeń; • konkurs „Smak Ekologicznej Żywności”– cieszący się coraz większym zainteresowaniem szkół podstawowych i  gimnazjów. Do tegorocznego konkursu zgłoszono 169 szkół z  całego Mazowsza. Efekty takich działań promocyjnych są widoczne. Obserwuje się wzrost liczby zgłoszeń do konkursów oraz większe zainteresowanie tematem i  wspólnymi przedsięwzięciami z  LGD i  organizacjami okołorolniczymi. To wszystko idzie w  parze z rosnącym zainteresowaniem zdrową żywnością wśród Mazowszan. Przykładem może być ogromna frekwencja na wszelkiego rodzaju targach czy jarmarkach ekologicznych. Samorząd województwa wspiera finansowo lub merytorycznie cykliczne imprezy lokalne, np.: „Jarmark Floriański” (Warszawa – Praga Północ), „Festiwal Truskawki” (Załuski), „Dni Papryki” (Potworów, Przytyk), „Wstępy” (Skaryszew) czy „Stoły Wielkanocne” (Warszawa). Uczestniczy

Piszesz lub już napisałeś pracę magisterską? Jej tematem jest rolnictwo lub obszary wiejskie? Skoncentrowałeś się na województwie mazowieckim?

Zgłoś swoją pracę do „Konkursu na najlepszą pracę magisterską poświęconą rozwojowi obszarów wiejskich w województwie mazowieckim” pod patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego. Jak to zrobić, kiedy i po co, dowiesz się na www.mazowieckie.ksow.pl lub w Departamencie Rolnictwa i Modernizacji Terenów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie ul. Skoczylasa 4, tel. 22 59 79 338.

Główn a nagrod a 7000 z ł na rękę !

Każdy uczestn otrzym ik pamiątk uje o prezen wy t.

Termin składania obronionych prac do 12 października 2012 r. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w  ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

27

rolnictwo

ekologia

Mazowsze źródłem energii

ekspresowy przegląd wydarzeń Dziś w naszym przeglądzie kil- Newsletter

Trzy krótkie pytania...

ZA NAMI

Mazowiecki KSOW wraz ze swoimi partnerami odwiedził w  kwietniu Kielce (IV Międzynarodowe Targi Agroturystyki i Turystyki Wiejskiej Agrotravel) oraz Warszawę (Targi Produktów Regionalnych „Regionalia”). Oba te przedsięwzięcia cieszyły się sporym zainteresowaniem zwiedzających, ciekawych zarówno atrakcji turystycznych, jak i kulinarnych naszego regionu. Uczestniczyliśmy także w  seminarium „Polityka spójności – II filar Wspólnej Polityki Rolnej a rozwój regionalny i obszarów wiej-

skich” oraz XXXVI edycji Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Plany na maj i czerwiec tradycyjnie znajdziecie na www.mazowieckie.ksow.pl . Miło nam ogłosić, że zwycięzcami marcowego konkursu KSOW zostali: Karolina Anuszkiewicz (Wieliszew), Michał Banak (Warszawa), Piotr Karolak (Pokrzywnica), Małgorzata Sitnicka (Kowalew) oraz Janusz Zarzycki (Radzików-Stopki). Nagrody trafiły do laureatów drogą pocztową, a wszystkim, którzy wzięli udział w naszej zabawie, serdecznie dziękujemy.

Fot. arch. UMWM

ka słów o  programie Leader, o  zakończonym konkursie – zabawie KSOW, kwietniowych wizytach przedstawicieli województwa mazowieckiego na targach oraz o trwających jeszcze przedsięwzięciach. Nie po raz pierwszy przekonujemy się, że działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich cieszą się dużą popularnością wśród naszych partnerów.

Czy program Leader znany jest na Mazowszu?

Jak przebiega wdrażanie Leadera?

LGD mające siedzibę na terenie województwa mazowieckiego łącznie dysponują budżetem wynoszącym nieco ponad 290 mln zł. W  ramach wszystkich działań Osi Leader zawarto 964 umowy przyznania pomocy na kwotę ok. 122 mln zł. Do chwili obecnej beneficjentom wypłacono prawie 40 mln zł. Możliwość ogłaszania przez lokalne grupy działania naborów wniosków do połowy

28

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

1 

Zakładane na najbliższe 10-20 lat tempo rozwoju gospodarczego Polski i  związany z  nim wzrost popytu na energię, zmuszają władze regionalne do większego zaangażowania w planowanie rozwoju opartego na przemyślanej polityce energetycznej, zapewniającej bezpieczeństwo regionu w  tym zakresie. Rosnące potrzeby energetyczne oraz fakt, że Mazowsze jest najbardziej energochłonnym i  najdynamiczniej rozwijającym się regionem w kraju, wpłynęły na przystąpienie Mazowieckiej Agencji Energetycznej wraz z partnerami naukowymi (m.in. z Niemiec, Włoch, Austrii i Węgier) do projektu CEP-REC – „Central Europe Programme – Regional Energy Concepts”.

2 

do kierownika Wydziału Leader w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego Piotra Łukasika

W województwie mazowieckim realizowane w  ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 podejście Leader cieszy się coraz większą popularnością wśród lokalnych społeczności. W  2009 r. Samorząd Województwa Mazowieckiego wybrał bowiem 35 lokalnych grup działania, które realizują lokalne strategie rozwoju (LSR), stworzone specjalnie według potrzeb danego obszaru. W chwili obecnej działania wpisane w  LSR zasięgiem obejmują niemalże całkowicie tereny wiejskie województwa, zajmując powierzchnię 31 611,79 km2 zamieszkaną przez prawie 2 mln mieszkańców. Systematycznie, dzięki prowadzonym szkoleniom, zwiększa się wiedza wśród ludności wiejskiej na temat zasad wdrażania Leadera oraz korzyści z tego płynących, chociaż pozostało tu jeszcze wiele do zrobienia.

Wypełnianie zobowiązań wynikających z przynależności Polski do Unii Europejskiej nie jest jedyną przyczyną zainteresowania rozwojem odnawialnych źródeł energii (OZE) i wzrostem efektywności energetycznej (EE) w naszym regionie. OZE i EE to również zyski dla środowiska, jak i kieszeni wszystkich użytkowników racjonalnie wykorzystujących energię.

Ekspozycja na targach Agrotravel w Kielcach

PRZED NAMI

2014 r. stwarza szansę na całkowite wykorzystanie alokacji środków w  omawianym okresie programowania. Jak lokalne grupy działania radzą sobie z realizacją LSR i jakie przedsięwzięcia najczęściej są podejmowane?

Stopień wdrożenia poszczególnych LSR jest zróżnicowany i zależy od aktywności danej LGD, które wykazują pod tym względem znaczne odmienności. Chcemy przekazać nadzorowanym LGD informacje służące efektywnemu wykorzystaniu pomocy ze środków Unii Europejskiej oraz skrócić termin weryfikacji wniosków o  przyznanie pomocy do niezbędnego minimum. Pod względem liczby złożonych wniosków największym zainteresowaniem cieszą się przedsięwzięcia realizowane w ramach tzw. małych projektów. Natomiast biorąc pod uwagę wysokość wnioskowanej kwoty pomocy, to najwyższa dotyczy przedsięwzięć, które odpowiadają warunkom działania „Odnowa i rozwój wsi”.

Konkurs na najaktywniejsze sołectwo na Mazowszu Organizatorem konkursu „Najaktywniejsze sołectwo” jest Wojewoda Mazowiecki przy współudziale województwa mazowieckiego, Związku Stowarzyszeń „Mazowiecki Leader”, Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego z  siedzibą w  Warszawie i  „Gazety Sołeckiej”. Termin składania ofert mija 15 czerwca 2012 r. Konkurs na najlepszą pracę magisterską dotyczącą obszarów rolnictwa i obszarów wiejskich Już po raz drugi KSOW ogłosił konkurs dla studentów i absolwentów. Czekamy na prace najwyżej ocenione przez promotorów, których autorzy skupili się na szeroko pojętych zagadnieniach mazowieckiej wsi i rolnictwa, obronione w  ostatnich latach. Termin składania prac mija 12 października 2012 r. Szczegóły na www.mazowieckie.ksow.pl . Piotr Marzec, Marcin Rzońca Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich

Celem projektu jest wypracowanie założeń do wzorcowego programu – strategii energetycznej dla regionów, który na przykładzie Mazowsza posłużyć ma również do wypracowania polskiego modelu regionalnych programów energetycznych. Zaproponowana w projekcie metodologia umożliwi nie tylko przygotowywanie scenariuszy zapotrzebowania na energię (poprzez energię generowaną z  odnawialnych źródeł regionu), ale także posłuży do wskazania podstawowych działań z zakresu efektywności energetycznej, możliwych do podjęcia przez władze regionalne. Realizacja projektu pozwoli na stworzenie bazy pod przyszłą strategię/bilans energetyczny Mazowsza, a także pozwoli zaktualizować „Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa mazowieckiego”.

3 

Główne działania w projekcie. Ocena popytu. Przeprowadzona zostanie analiza wyjściowa (baseline study), obejmująca ocenę zapotrzebowania na energię w każdym regionie koncepcyjnym, w zakresie źródeł i zużycia energii w różnych kategoriach. Następny etap to opracowanie i zatwierdzenie metodologii, w tym wytycznych, pozwalającej m.in. na aktualizację istniejących baz danych z  informacjami nt. ludności, przemysłu, transportu, logistyki i  ciepłownictwa w  kontekście zapotrzebowania na konkretny rodzaj energii (cieplną, elektryczną, paliwa). W  dalszej kolejności przeprowadzona zostanie analiza sytuacji regionu w zakresie m.in. rozwoju regionalnego, struktury populacji, dochodu brutto, oceny zdolności do transgranicznego transportu energii. Ocena strony podażowej, czyli istniejącego potencjału odnawialnych źródeł energii (OZE), z uwzględnieniem: głównych źródeł energii odnawialnej w danym regionie, głównych prze-

szkód uniemożliwiających korzystanie z  odnawialnych źródeł, dostępności poszczególnych OZE w  danym regionie. Kolejnym krokiem będzie określenie możliwości dostaw energii w ujęciu obecnych źródeł, głównych producentów w regionie i dystrybutorów wraz z analizą sektora elektroenergetycznego, systemu przesyłowego i  ciepłowniczego. Zostanie poddany analizie również łańcuch dostaw, w tym ocena sieci elektrycznej, systemu dystrybucji i  sieci ciepłowniczych, mapowanie ukrytych kosztów energii. Na tej podstawie powstanie raport dotyczący planowanych średniookresowych inwestycji w energetyce (sektor ciepłownictwa i  dystrybucja) w  celu określenia poziomu konkurencyjności OZE (w  mikroskali) w  stosunku do konwencjonalnych dostawców energii. Zdefiniowanie strategii. Zorganizowane zostaną dwa główne fora (debaty publiczne) w  każdym regionie koncepcyjnym. Pierwsze dotyczyć będzie prawodawstwa UE i krajowego w odniesieniu do konkretnych działań na poziomie regionalnym, a także wpisujących się w model zrównoważonego rozwoju regionu. Drugie forum odbędzie się pod koniec realizacji projektu i  pozwoli zaprezentować wyniki przeprowadzonego monitoringu energetycznego oraz przedyskutować temat możliwych ścieżek rozwoju. Ścieżka rozwoju regionu będzie głównie zależała od endogennego (wewnętrznego) potencjału OZE. Wiązać się będzie w dużej mierze z decyzją polityczną, wskazującą na priorytetowe typy źródeł odnawialnych do wykorzystania. Perspektywa krótko-, średnio- i długoterminowa koncepcji rozwojowych obejmować będzie także działania pilotażowe, które mają za zadanie zweryfikować przyjęte założenia.

4 

Biorąc pod uwagę szerokie spektrum działań związanych z analizą endogennego potencjału i prognozami dotyczącymi gospodarowania energią, projekt CEP-REC niemal idealnie wpisuje się w zobowiązania nakładane na regiony w tym zakresie, a dodatkowo stanowi doskonałe uzupełnienie wielu dokumentów strategicznych, powiązanych z  opisanymi zagadnieniami (np. programy wykorzystania OZE lub strategie rozwoju regionu). Co więcej, podejmowane w ramach projektu kampanie promujące rezultaty projektu oraz działania proenergetyczne i  proekologiczne spowodują, że wypracowane szablony i  nabyte doświadczenia trafią do szerszej grupy odbiorców i staną się standardem dla społeczności Mazowsza. Katarzyna Chorab Michał Kasjaniuk Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o.

ekologia

Mazowiecki Park Krajobrazowy im. Czesława Łaszka. Od 25 lat na straży przyrody

(MPK) Mazowiecki Park Krajobrazowy osób, niu owa gaż zaan ki dzię powstał ek, Łasz sław na których czele stanął Cze jzna u park ypie got dziś jego patron. W lo trą, hajs ny zwa ny, czar duje się bocian astych gniazdujący w  podmokłych liści ci. lasach jego południowej częś

Dyrektor Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych Sylwester Chołast Wieloletnia praca na rzecz zachowania naturalnego środowiska, a od 2010 r. kierowanie Mazowieckim Zespołem Parków Krajobrazowych (MZPK), to dla mnie zaszczyt, honor i  zobowiązanie, które przyjmuję z pełną odpowiedzialnością. Edukacja przyrodnicza jest dzisiaj jedenastą formą ochrony przyrody. Zawsze podkreślam, że przekazywanie i  wpajanie proekologicznych postaw oraz uświadamianie, ile dobrego robimy w  ten sposób dla środowiska naturalnego, w  którym powinniśmy żyć na zasadzie współistnienia, jest najważniejsze. Dlatego też MZPK właśnie na tym założeniu opiera swoją pracę. Za nami 25 lat działalności Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka. Lata te pozwoliły zrealizować ważne projekty z zakresu ochrony roślin i zwierząt, które dziś dają wymierne efekty. Wiosna to doskonały czas, aby przyjąć nasze zaproszenie do odwiedzenia parku i przekonać się o jego walorach.

Jest co zwiedzać, bo powierzchnia parku wraz z  otuliną to aż 23 tys. ha lasów i  łąk. Zajmuje obszar leżący na terenie 11 jednostek administracyjnych – dzielnic: Wawer i Wesoła oraz gmin: Józefów, Otwock, Wiązowna, Karczew, Celestynów, Kołbiel, Osieck, Sobienie-Jeziory oraz Pilawa. 75 proc. powierzchni parku pokryte jest lasami, głównie iglastymi (z  dominującą sosną, której miejscami towarzyszy brzoza brodawkowata); obniżenia terenu zajmują zaś podmokłe lasy liściaste – olsy i  łęgi, a  także bory bagienne. MPK to 4 obszary Natura 2000, 9 rezerwatów przyrody, 61 pomników przyrody i 42 użytki ekologiczne.

„Zielone lekcje”

stanowią wartościowe i  atrakcyjne uzupełnienie szkolnych lekcji przyrody, biologii czy geografii; w  ciekawej formie pozwalają przekazać wiedzę, rozbudzając zainteresowania przyrodnicze uczniów. Obecnie Mazowiecki Park Krajobrazowy proponuje dwanaście tematów. Zajęcia dostosowane są do różnych grup wiekowych. Warto również zajrzeć do ośrodka edukacyjno-muzealnego „Baza Torfy”, od kwietnia do października otwarty jest w weekendy, również dla turystów indywidualnych.

yOchrona roślin. Utrzym sie jsze wane są najcennie Pra j. kie nis dliska brzozy aby , też ają db K cownicy MP owe lasy wzbogacały się o n jest ie sadzonki. Podobn ra– łym bia z  podkolanem t jes liny roś tej dla tunkiem ze zów oka jej ie en osz przen na stanowisk zagrożonych ca. ejs mi ne inne, bezpiecz

i legend, inspiraprawieków. Są bohateram Wilki fascynują ludzkość od oje miejsce mają Sw k. stów różnych sztu arty , ych ow film w rcó twó cją dla a. Jej pierwszym wybudowana została wolier również w  MPK. W  1997 r. wskiego Ogrodu , wilk sprowadzony z  warsza mieszkańcem był Ramzes z Kadzidłowa, ego y tam spotkać, pochodząc Zoologicznego. Teraz możem basiora o imieniu Zew.

Czas wiosenno-let ni sprz yja kontaktom z prz yrod ą i odkrywaniu jej tajemnic. W  M PK warto np. zobacz yć stanow isko archeologiczne obozowisk łowców reniferów z okresu pa leolitu, poznać dziedzictwo ziem i kolbielskiej, przyjrzeć się budy nkom w stylu świdermajer i zgł ębić tajniki niemieckich fortyfik acji Przedmościa Warszawa.

Obchody 25-lecia Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Co jeszcze przed nami? 21 maja – otwarcie wystawy przyrodniczo-fotograficznej w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim w Warszawie. 13 czerwca – finał konkursu przyrodniczego dla szkół „25 lat Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka”. 5 i 6 września – konferencja „25 lat Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka”. Wrzesień – wydanie albumu „25 lat Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka”.

Ochrona zwierząt. Dla perz y największ ym nietozagrożeniem jest… człow iek. W MPK dba się o nie, zabe zpieczając zimowe kryjówki i wieszając na drzewach bu dki (letnie schronienia). Z  ko lei liczebności płazów nie sprz yja stan naszego środowisk a i roz wój sieci dróg. Dlateg o w  MPK w  warunkach laboratoryjnych hodowane są młodobieniastej, które na ciane osobniki tra stępnie trafiają do szki grzenaturalnych zbio Rak szlachetny to rników wodnych „biologiczny teste . r” cz ystości wód, w tych o najwyższ może bytować ty ej jakości. I tu, ab lko y ocalić te skorup tod laboratoryjnyc iaki, uż ywa się m h. Paź żeglarz i paź ekrólowej też potrz – żeby zwiększ yć ebowały pomocy i utrz ymać lokaln e populacje, pobi a  następnie wypus erano jaja i gąsien zczano motyle w ice,  miejscach ich na wania. Sowy prze turalnego występo bywające w parku również mogą cz Prowadzony jest uć się bezpiecznie. monitoring nad ich stanem ilościowym Do MPK wrócił so kół wędrowny – na jsz ybsz y lotnik wśró i  jakościowym. d ptaków.

Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Janina Ewa Orzełowska Mazowiecki Park Krajobrazowy jest jednym z  pięciu tworzących, powołany ponad dwa lata temu przez samorząd województwa, Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych. 25 lat istnienia parku to tak naprawdę historia wielu wspaniałych osób, począwszy od Czesława Łaszka, który był inicjatorem i jednym z założycieli MPK, po pracowników, którzy obecnie dbają o  park i  są członkami Służby Parków Krajobrazowych. Dla nich to nie tylko praca, to tak naprawdę styl życia, oparty na zamiłowaniu do przyrody i ekologii. Pracownicy MZPK bezpośrednio, pozytywnie wpływają na stan naszego środowiska i w atrakcyjny sposób potrafią do tego przekonywać mieszkańców Mazowsza, prowadząc szeroko zakrojone akcje edukacyjne.

KULTURA

Kulturalne Mazowsze Prace Zbigniewa Gostomskiego do 29 czerwca Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu www.elektrownia.art.pl

Na wystawie zostaną zaprezentowane wybrane prace od lat 70. XX w. po te powstałe całkiem niedawno. Wśród nich znajdzie się głośne dzieło „Zaczęło się we Wrocławiu”. Ponadto w  „Elektrowni” zaprezentowany zostanie cykl „Dom” – sześć ascetycznych w  formie, jarzących się błękitnym światłem neonów, których zarysy to kontury pomieszczeń, łatwo rozpoznawalne choćby na planach mieszkań. Ekspozycji będzie towarzyszyło wydanie monografii autorstwa Lecha Stangreta w 80. rocznicę urodzin artysty.

Dziękuję znaczy kocham 3 czerwca, w godz. 13.30-19.30 Pola Wilanowskie www.ipjp2.pl

W  Dniu Dziękczynienia zapraszamy do udziału w grze rodzinnej„Dziękuję znaczy kocham”. Dzieci i ich rodzice będą mogli uczestniczyć w licznych atrakcjach przygotowanych przez kilka instytucji. Na spotkanie zaproszono Claudio i  Francescę, papieskie gołębie, które przekażą ważną wiadomość od Jana Pawła II. Chętni będą mogli posłuchać, jak bije serce mamy lub taty, a  także przygotować serduszka dla chorych dzieci. Organizatorem spotkania w plenerze jest Centrum Opatrzności Bożej, a współorganizatorem m.in. Instytut Papieża Jana Pawła II.

Apetyt na Gombrowicza Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli. Oddział Muzeum Literatury 15 i 16 czerwca

Ta cykliczna impreza ma charakter plenerowy. 15 czerwca zapraszamy na koncert Gaby Kulki (godz. 20.00), zaś następnego dnia proponujemy: spektakl „Zmysły” w  wykonaniu Teatru A3 (godz. 16.00), multimedialny wykład na temat historii teatru (godz. 17.10), koncert zespołu AMOK (godz. 19.00), któremu towarzyszyć będą znakomici muzycy: Janusz Bogacki na fortepianie i  Paweł Pańta na kontrabasie. Współorganizatorem imprezy jest gmina Jedlińsk.

Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie www.mckis.waw.pl

Repertuar koncertów Smykofonii (projekt Fundacji Muzyka jest dla wszystkich) budowany jest we współpracy z najciekawszymi polskimi animatorami, w oparciu o projekty skierowane do najmłodszych. Tym razem zapraszamy na koncert piosenek ze śpiewnika internetowego „Śpiewaj mi mamo”. Zachęca on rodziców do nucenia swoim dzieciom, przypomina o  polskiej tradycji śpiewu domowego i  istotnej roli, jaką śpiewanie piosenek przez najbliższych odgrywa w  rozwoju dzieci. Wstęp biletowany.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

TURBOPOSTER w pokazie otwarcie 1 czerwca (ekspozycja do 16 czerwca)

Sala koncertowa przy ul. Wólczyńskiej 75 w Sannikach www.ecasanniki.pl

Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu www.muzeuminstrumentow.pl

Podczas koncertu część muzyczną usłyszymy w  wykonaniu Teresy Kaban i  Henryka Błażeja. Poezję noblistów z  Europy wyrecytuje dwoje aktorów: Ewa Domańska i Piotr Bajor. Obok muzyki chopinowskiej rozlegać się będą egzotyczne dźwięki kompozytorów hiszpańskich, bułgarskich i  rumuńskich w  aranżacji na flet i  fortepian. Nowe brzmienia koncertów to także uatrakcyjnienie oferty kulturalnej. Koncertowi towarzyszyć będzie wystawa pt. „Podróże po Europie”. Organizatorami spotkania są: Europejskie Centrum Artystyczne im. Fryderyka Chopina w  Sannikach, Sannickie Koło chopinowskie, TiFC w Warszawie, GOK i Urząd Gminy w Sannikach.

Przypomnimy twórczość artysty związanego w ostatnim okresie życia z Szydłowcem. Głównym bohaterem wystawy będzie niedawno odkryta replika obrazu „Sejmik bocianów”, jak również inne dzieła malarza pochodzące z tego samego okresu, a  znajdujące się także w  zbiorach muzeów narodowych w Krakowie, Warszawie i Kielcach.

Grupę TURBOPOSTER tworzą studenci Pracowni Grafiki Wydawniczej stołecznej ASP prof. Lecha Majewskiego. Pomysł wspólnego działania zrodził się nie tyle wokół programu artystycznego, co raczej ze sposobu myślenia młodych twórców o istocie i roli plakatu. Każdy z nich stanowi odrębną osobowość artystyczną. Odważnie wypowiadają się w  sprawach artystycznych i społecznych.

Megality – kamienne giganty do 31 sierpnia Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu www.muzeum.edu.pl

www.muzeumgombrowicza.pl

Scena E12/ Smykofonia 26 maja godz. 10.00 – koncert dla niemowląt godz. 11.15 – koncert dla dzieci w wieku od 1,5 do 4 lat godz. 12.30 – koncert dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat

32

Muzyczna Europa 3 czerwca, godz.14.00

Władysław Aleksander Malecki. Wokół jednego obrazu – Sejmik bocianów do września

Spacerkiem po Warszawie 19 czerwca, godz. 18.00 Muzeum Marii Dąbrowskiej w Warszawie. Oddział Muzeum Literatury www.muzeumliteratury.pl

Za sprawą spektaklu muzycznego retro usłyszymy utwory m.in. Juliana Tuwima, Mariana Hemara, Jerzego Petersburskiego, Andrzeja Własta, Henryka Warsa, Jerzego Jurandota. Wystąpią: Ewa Makomaska, Wojciech Machnicki, Zbigniew Rymarz (pianino).

Wystawa to 12 plansz (roll-upów), na których młodzi miłośnicy archeologii prezentują najciekawsze stanowiska megalityczne odkryte w  Irlandii, m.in. słynne grobowce korytarzowe w  hrabstwie Meath, np. najbardziej znany na świecie grobowiec Newgrange czy największy – Knowth. Wystawę pokazujemy dzięki uprzejmości Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.

Wystawy pokonkursowe otwarcie 1 czerwca (ekspozycja do 15 czerwca) Muzeum Małego Miasta w Bieżuniu. Oddział Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu www.mwmskansen.pl

„Moja Przygoda w Muzeum” oraz  „Polska i  Brazylia – bliższe niż nam się wydaje” to wystawy prezentujące nagrodzone prace dzieci i młodzieży biorących udział w  konkursach plastycznych pod tymi samymi tytułami.

Galeria Krytyków Pokaz MCKiS w Warszawie www.galeriapokaz.pl

Smykofonia na Mazowszu. Koncerty dla melomaluszków 27 maja, godz.10.30 Węgrowski Ośrodek Kultury www.mckis.waw.pl

Koncerty kameralne dla dzieci w wieku od 0 do 5 lat, ich rodziców i dziadków. Wyróżniają się przyjaznym klimatem, swobodną atmosferą, wysoką jakością prezentowanej muzyki oraz dostosowaniem wszelkich działań do możliwości percepcyjnych dzieci. Organizatorzy: Fundacja Muzyka jest dla wszystkich, Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie.

Klara. Proszę tego nie czytać! 17 czerwca, godz. 12.00 Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie www.muzeumliteratury.pl

Joanna Rzezak „My birthday”

Dzień Dziecka w skansenie 3 czerwca, w godz. 10.00-18.00 Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu www.mwmskansen.pl

Impreza o  charakterze rodzinnego pikniku. Zapraszamy na liczne atrakcje zarówno dla dzieci, jak i  dorosłych, m.in: lekcje kaligrafii, naukę dawnych zabaw, pokazy garncarstwa i  papieroplastyki, konkursy z  nagrodami, koncert zespołu dziecięcego i kiermasz.

Kulturalne Mazowsze

Warsztaty literacko-plastyczne dla dzieci prowadzone przez Martę Tymowską-Wichę i autora książki Marcina Wichę.

Agnieszka Rożnowska, Anna Klimczak. Grafis do 2 czerwca Galeria XX1 MCKiS w Warszawie www.galeriaxx1.pl

Grafis to wystawa, która idealnie wpisuje się w przestrzeń Galerii XX1. Gigantyczne, wychodzące na ulicę witryny zostały przez autorki, Annę Klimczak i Agnieszkę Rożnowską, włączone w przestrzeń projektu. Architektura stała się tym samym formalnie i  narracyjnie częścią wystawy. Pochodzące z  Poznania artystki użyły okien, pośredniczą-

Agnieszka Rożnowska „Wyrwane z kontekstu”

cych między tym, co wewnątrz, a  tym, co na zewnątrz, jako medium wypowiedzi na temat współczesnej komunikacji międzyludzkiej.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

33

Agnieszka Stanasiuk – Agabrwi. Pomiędzy ścianami. Wystawa tkanin do 30 maja Galeria Elektor MCKiS w Warszawie www.mckis.waw.pl

Artystka zajmuje się rysunkiem, unikatowym sitodrukiem, projektowaniem tkanin i  kostiumów teatralnych oraz prowadzeniem warsztatów z  druku. W  Galerii Elektor pokaże swoje druki wielkoformatowe powstałe w  latach 2009-2012.

Motywy miłosne w sztuce ludowej do 31 grudnia Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu www.muzeum-radom.pl

Wystawa prezentuje prace radomskich twórców ludowych i  nieprofesjonalnych, podejmujących zagadnienie miłości. Tematy dzieł obejmą sytuacje wróżb matrymonialnych, zalotów, okresu narzeczeństwa, wreszcie wesela i  życia rodzinnego. Prace są niezwykle zajmujące, gdyż jak w  soczewce skupiają rzeczywiste zachowania miłosne, a  także istniejące w  świadomości artystów i  kulturze mieszkańców wsi wyobrażenia na ten temat. Pokazane zbiory będą stanowić model społecznie pożądanego i  akceptowanego postępowania w  miłości. Ekspozycja umożliwi porównanie wzorów zwyczajów radomskich z  wątkami pochodzącymi z  innych regionów, w  czym pomogą prezentowane teksty gwarowe.

X Festyn Archeologiczny na Zamku w Liwie od 30 maja do 1 czerwca, w godz. 8.30-16.00

Hawarte. Ostatnie arcydzieła mistrzów antyku. Last Masterpieces of Ancient Painters do 30 września

W salonie u Radziwiłłów 19 czerwca, w godz. 17.00-19.00

Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie www.pma.pl

Gościem Karola Mórawskiego będzie Andrzej Heindrich, który opowie o tym, jak się robi pieniądze oraz o  remini-

Odkrycia dokonane w Mitreum w Hawarte (Syria) w  ciągu ostatnich kilkunastu lat przez polskich archeologów z  Uniwersytetu Warszawskiego odbiły się głośnym echem w kraju i na świecie. Odsłonięcie groty mitraickiej z fantastycznymi malowidłami przedstawiającymi historię boga Mitry zostały uznane za jedne z  najcenniejszych pozostałości malarstwa świata antycznego. Współorganizatorzy: Fundacja im. Kazimierza Michałowskiego, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. K. Michałowskiego UW, Instytut Archeologii UW.

imponująca epoka Imperium Rzymskiego. Jego uczestnicy poznają różne aspekty życia w  dawnych wiekach poprzez pokazy i warsztaty interaktywne.

Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie www.liw-zamek.pl

Kulturalne Mazowsze

Niedzielne spotkania w Muzeum 27 maja i 24 czerwca, godz. 11.00 Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. Oddział Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu www.muzeum-radom.pl

Cykliczne wykłady przeznaczone dla grupy starszych odbiorców zainteresowanych kulturą, sztuką, historią Przysuchy i regionu. 27 maja – „Obraz społeczności Żydów w  Przysusze, w  okresie 1939-1943, w  świetle zasobów archiwalnych ŻIH i  Muzeum w  Przysusze” (prowadząca Katarzyna Markiewicz). 24 czerwca – „Zabytki urbanistyki i  architektury w  Przysusze i  okolicach” (prowadzący dr Agnieszka ZarychtaWójcicka, Radosław Gil).

34

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Festyn łączy edukację z rozrywką. Jego program skierowany jest do odbiorców ze szkół podstawowych i  gimnazjów. Stanowi atrakcyjne uzupełnienie szkolnego programu dydaktycznego. Podczas jubileuszowego Festynu Archeologicznego zaprezentowana zostanie

Janusz Korczak w malarstwie Wolfganga Hergetha do 10 września Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince. Oddział Muzeum Regionalnego w Siedlcach www. treblinka-muzeum.eu

Jest to cykl obrazów poświęconych Januszowi Korczakowi, namalowanych przez niemieckiego malarza sakralnego Wolfganga Hergetha. Płótna wyrażają emocje związane z  osobą Korczaka i  tematyką Holocaustu oraz stanowią osobistą refleksję artysty. Skąd zainteresowanie tematyką zagłady u artysty? Córka podarowała mu książkę autorstwa Moniki Pelz pt. „Nie mnie chcę ratować”, która opowiada o Januszu Korczaku. Publikacja bardzo poruszyła artystę. Stworzył wiele szkiców i projektów, szukając odpowiednich środków wyrazu. Artysta użył naturalnych tradycyjnych środków wiążących – twarogu, białka jaj, oleju lnianego, sykatywy oraz pigmentu. Praca nad tym cyklem trwała dwa lata. Życzeniem autora było, aby prace znalazły się w Treblince.

Muzeum Niepodległości w Warszawie www.muzeumniepodleglosci.art.pl

Wesele Kurpiowskie 23 i 24 czerwca Kadzidło www.kadzidlo.pl

scencjach twórcy polskich banknotów. Spotkania organizowane przez znanego Varsavianistę cieszą się wielkim uznaniem. W przystępny sposób goście opowiadają bowiem o  sprawach ważnych i interesujących.

Niedziela w skansenie Każda niedziela i święto (z wyjątkiem pierwszej niedzieli miesiąca) w godz. 10.00-18.00 Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu www.mwmskansen.pl

Festiwal Sztuki 3M. Woda. Materiał, medium, metafora od 30 czerwca do 31 lipca Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie, Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie www.mckis.waw.pl www.muzeumciechanow.pl

To kolejna 7 już edycja wydarzenia artystycznego realizowanego co roku, w którym biorą udział artyści z różnych regionów Polski.

W  tegorocznej edycji widowiska sakramentalne „Tak” w  kadzidlańskim kościele powiedzą sobie Sylwia Giers i  Mateusz Gadomski. Przyszła Młoda Para na swój ślub zaprosiła marszałka Adama Struzika. Wesele odbywać się będzie równolegle z  Międzynarodowym Festiwalem Folklorystycznym, połączonym ze Światowym Zjazdem Kurpiów. Jest to największa impreza folklorystyczna na Mazowszu, organizowana od 1994 r., w trzecią niedzielę czerwca. Jej celem jest podtrzymywanie oraz popularyzacja dziedzictwa kulturowego Kurpiowszczyzny.

ArtFutbol do 5 sierpnia Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie www.muzeumsportu.waw.pl

Na ekspozycji prezentowana jest kolekcja 22 obrazów Piotra Pawińskiego. Autor pokazuje specjalnie prace stworzone w oparciu o dynamiczne fotografie prezentujące zmagania piłkarzy na boisku. Będą to utrwalone na płótnach dużego formatu sylwetki sportowców w  walce o  piłkę. Zwieńczeniem wystawy są 2 obrazy przedstawiające sytuacje podbramkowe w skali 1:1. Zamierzeniem artysty jest plastyczne rozegranie meczu Polska – Ukraina.

Być jak Kazimierz Deyna premiera 9 czerwca, godz. 19.00 Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku www.teatrplock.pl

Sztuka Radosława Paczochy w reżyserii Michała Kotańskiego to komedia w czeskim stylu o dorastaniu w czasie PRL, a następnie w okresie polskiej transformacji ustrojowej. Polska historia ostatnich 35 lat przegląda się w niej w groteskowy i komediowy sposób w życiu jednego człowieka, który urodził się tego samego dnia, co arcyważny dla polskich kibiców rogal Kazimierza Deyny. Dzięki tej komedii zrozumiemy, dlaczego ojcowie wybierają oglądanie meczu zamiast uczestnictwa przy narodzinach własnego dziecka, z  jakiego powodu Polacy gwiżdżą na swoich najlepszych piłkarzy i  dlaczego, mimo wszystko, warto strzelać bramki dla swojego kraju. Dlaczego warto być jak Kazimierz Deyna. Po prostu.

Impreza popularyzuje ginące zawody, strój ludowy i  wiejskie zajęcia codzienne okresu przedwojnia. W  zagrodach chłopskich krzątają się gospodarze. W  jednej z  chałup gospodyni ubija masło, którego zwiedzający mogą spróbować z wiejskim chlebem. W  innej odwirowuje śmietanę za pomocą centryfugi. Jeszcze inna pierze na tarze i magluje bieliznę. Gospodarze zgodnie z kalendarzem rolniczym orają i bronują pole, sieją zboża, koszą trawę, przewracają i  zbierają siano. W  jednej z zagród można podpatrzeć plecionkarza wyplatającego kosze z  wikliny, zaś w  kuźni zobaczyć, jak powstaje podkowa. Przy karczmie „Pohulance” wiejska kapela przygrywa skoczne tańce i przyśpiewki.

Spacer: Architektoniczne oblicza Państwa Polskiego 26 maja, godz. 11.00 (zbiórka na rogu ulic Rakowieckiej i Wiśniowej) Muzeum Niepodległości w Warszawie www.muzeumniepodleglosci.art.pl

Impreza towarzyszy wystawie „Architektura Polski Niepodległej”. Spacer wzdłuż ulic Rakowieckiej, Al. Niepodległości oraz Chałbińskiego przybliży nam różne style architektoniczne wykorzystywane do budowania obiektów architektury państwowej oraz reprezentacyjnej w  całym okresie XX-lecia międzywojennego. Poprowadzi go Grzegorz Mika.

Lipiec

KULTURA

Zaproszenie do Stolicy Kultury Mazowsza

Lipiec – Dni Sieciechowa są jedną z najważniejszych impre turalnych w gminie. z kul-

Lipiec – w gminach Grabów nad

Pilicą i Magnuszew zostan ganizowany V Powiatowy ie zorPlener, tym razem fotografi czno-malarski.

W  tym roku został nią powiat kozienicki. Unikalne walory przyrodnicze tutejszego parku krajobrazowego, naturalne ekosystemy leśne przyciągną spragnionych kontaktu z  naturą i  niezniszczoną przyrodą. Turystów dodatkowo zainteresuje mnogość imprez kulturalnych, dzięki którym otrzymał on miano „Stolicy Kultury anizowany 1 czerwca – w Gniewoszowie zostanie zorg Mazowsza”. zynarodowe-

8 lipca – Piotrkowice, Kozienice. Kozienickie Dni Ogórka org zowane są przez rolników aniz terenu powiatu kozien ickiego z udziałem gminy Kozienice. Głó wnym celem imprezy jes t promocja produktów rolnych kozienick iego powiśla.

Czerwiec

Coś dla ciała – odpoczynek w powiecie kozienickim1 Powiat kozienicki położony jest w  południowo-wschodniej części Mazowsza i  zajmuje 12,57 proc. powierzchni subregionu radomskiego. Najwartościowszym pod względem przyrodniczym obszarem jest Kozienicki Park Krajobrazowy, którego część znajduje się w  granicach powiatu. By ochronić go przed zniszczeniem i stworzyć warunki dla rozwoju turystyki i wypoczynku, wokół parku utworzono otulinę. Poza tym liczne szlaki turystyczne, trasy rowerowe i ścieżki edukacyjne, a także gospodarstwa agroturystyczne oraz obszary o  wysokich wartościach przyrodniczych – Puszcza Kozienicka, Dolina Środkowej Wisły, a także przebogata przyrodniczo dolina Pilicy i  tereny przyległe do rzeki Radomki (przepływającej przez gminy Głowaczów, Kozienice i  Magnuszew) – stwarzają niezwykłą szansę dla rozwoju bazy turystycznej i aktywnego wypoczynku.

Po kulturę – coś dla ducha Powiat kozienicki jednak to nie tylko walory przyrodnicze, atrakcyjne szlaki turystyczne, ważne zabytki i  miejsca, ale także teren, na którym każdego roku ma miejsce wiele ciekawych wydarzeń kulturalnych. To część Mazowsza, która może zadziwić niezwykłymi tradycjami i  bogatą historią. Prestiżowy tytuł „Stolicy Kultury Mazowsza” przyznany został za przedstawioną przez Starostwo Powiatowe w  Kozienicach wyjątkowo bogatą ofertę uroczystości i  wydarzeń kulturalnych. Do osiągnięcia tego sukcesu przyczyniły się również działania i  oferty poszczególnych gmin wchodzących w skład powiatu z wiodącą rolą gminy Kozienice jako centrum kulturotwórczego. „Stolica Kultury Mazowsza 2012” to także wsparcie finansowe z budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego w  wysokości 150 tys. zł. W ramach realizowanego projektu dofinansowanych zostanie kilkanaście

36

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

imprez skierowanych do różnych odbiorców. Pisząc o  imprezach kulturalnych, nie sposób pominąć licznych uroczystości patriotycznych, związanych z  rocznicami bitew, walk z czasów powstań narodowych oraz I  i  II wojny światowej. Te ważne wydarzenia historyczne dla lokalnej społeczności przypominane są także poprzez rekonstrukcje historyczne, które już na stałe wpisały się do kalendarza imprez. W  wielu miejscowościach powiatu kozienickiego w okresie wakacji organizowane są różnego rodzaju imprezy plenerowe, takie jak festyny i pikniki. Co roku gromadzą one setki osób, które chcą miło spędzić czas i  oderwać się od codziennych obowiązków. Najczęściej obchodzone są dni gmin – imprezy, podczas których samorząd przygotowuje atrakcyjne programy artystyczne, konkursy, wystawy.

Kiedy warto odwiedzić powiat kozienicki?2 Ze względu na imprezy wspierane w ramach projektu „Stolica Kultury Mazowsza” najlepiej na wojaże wybrać się w  proponowanych przez nas termianch.

1 2

12 lipca – 70. rocznica pacyfikac ji Garbatki-Letniska. Podcz tragicznych wydarzeń 12 as lipca 1942 r. Niemcy przep rowadzili zakrojoną na szeroką skalę pa cyfikację miejscowości, w k tórej znajdowała się Komenda Obwodu Kozienice Armii Krajowej. Represje objęły praktycznie każdą z rodzi n mieszkających w Garb atce.

i Międ piknik rodzinny połączony z obchodam ędą się liczne gry, odb rezy go Dnia Dziecka. W trakcie imp ami. grod zabawy, konkursy z na w Pol– w Zespole Szkół nr 1 im. Legionó owy wiat zypo Międ VII skich w  Kozienicach odbędzie się wać ento prez wcy ona Wyk Festiwal Piosenki Obcojęz ycznej. stiw fe roku m W ty . znej ogic ekol będą utwory o tematyce aimn adg szkół pon walu udział weźmie 10 gimnazjów i 10 ola dszk Prze z  ci dzie zjalnych z  okręgu radomskiego oraz nr 4 w Kozienicach.

1 czerwca

21–22 lipca – XXX Dni Garbatki jak zwykle odbędą się na renie Ośrodka Wypoczynko tewego „Polanka”. Każdego roku na scenie amfiteatru w Garbatce-L etnisku występują miejscow i artyści. Imprezie towarz yszą konkursy z nagrodami, wystawy pra c lokalnych twórców, loteria, wesołe miast eczko. 23

–27 lipca – Międzynarodowy Wy ścig „Dookoła Mazowsza Mazovia-Tour, którego III ” etap odbędzie się na szo sach miasta i powiatu kozienickiego.

– VIII Ogólnopolskie Prezentacje Arty Głów ie”. kamy Sieb styczne Osób Niepełnosprawnych „Szu kiej enic kozi ja grac nym celem przedsięwzięcia jest inte ki wokalnej z  całej sztu i tam adep i dym mło z  ości eczn społ u, że osoby niepełństw ecze społ Polski oraz uświadomienie talentami, które warto nosprawne obdarzone są wszelkimi poznawać, prezentować i wspierać.

1–2 czerwca

enickiej, czyli wysta1–3 czerwca – Dni Puszczy Kozi w Puszczy Kozieniciakó Bliźn wy, występy artystyczne, Zlot sportowe, koncerty kiej, przedstawienia teatralne, zawody owej, kiermasze książki muz yki poważnej, ludowej i rozrywk tawy twórców regioregionalnej i  prac artystycznych, wys ursy, spławikowe konk rie, lote nalnych. Wiele imprez (w tym najmłodszych do jest h anyc row skie zawody wędkarskie) m Dziecka. Dnie sie w związku z prz ypadającym w tym okre nu-

rez w gminie Mag 3 czerwca – do kalendarza imp zone w czerwcu Dni Gmi-

szew na stałe wpisały się obchod i obchodami Dnia ny Magnuszew połączone z  gminnym Dziecka. enickiego Centrum Re30 czerwca w amfiteatrze Kozi dowego Konkursu nał kreacji i Sportu odbędzie się Półfi Naro . Piękności – Miss Polski 2012 wernisaże wystaw w G Czerwiec–październik –wys tawa Józefa Wilkonia, a-

lerii „Na piętrze”. Wśród nich jest wca. To już drugi poktórej otwarcie zaplanowano na 1 czer icą malarza, grafika, gran i za aju kaz prac tego znanego w kr ilustratora i rzeźbiarza.

Szerzej powiat kozienicki był opisywany w marcowej „Kronice Mazowieckiej” – nr 3 (109) 2012 r., s. 41-43. Szczegółowe informacje o terminie i programie imprez zamieszczane będą na stronie www.kozienicepowiat.pl .

28–29 lipca – III Kozienicki Fes tiwal Jeździecki w Kozien Konkursy w skokach przez icach. przeszkody mają wielole tnią tradycję. Impreza odbywa się na hip odromie kozienickiej sta dniny.

Jesień 1 września

– otwarcie wystawy fotografii „Kozienice – lata wojny i okupacji w obiektywie”. Na wernisażu zaprezentowane zostaną unikatowe zdjęcia Kozienic (zebrane dzięki kozienickim kolekcjonerom), wykonane głównie przez niemieckich żołnierzy okupujących miasto.

2 września

– „Samoloty nadleciały znad Radomia” – widowisko historyczne przygotowane przez Kozienickie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych, którego kanwą będą wydarzenia z  pierwszych dni wojny i okupacji w Kozienicach, np. zajęcie miasta przez okupantów, prześladowania mieszkańców

Sierpień

ją się w  sierpniu Dni Głowaczowa tradycyjnie odbywa rywek piłkarrozg zem mec ym ałow i połączone są z fin w. skich o Puchar Wójta Gminy Głowaczó wie i Studziankach Pan12 sierpnia – w Magnuszerocz nica bitwy pod Stu-

cernych obchodzona jest 68. ą pancerną stodziankami, która była największą bitw cie wschodnim. czoną przez polskie jednostki na fron – X Festiwal Piosenki Polskiej ch. Najlepsz y wyim. Bogusława Klimczuka w Kozienica walu. Podczas festi Prix d Gran konawca zostaje laureatem zd polskiej gwia erty konc e takż się ją imprezy odbywa muz yki rozrywkowej.

24–25 sierpnia

in-

Powiatowo-Gm Sierpień/wrzesień – X Dożrzaynkiw ka żdym roku pełni

ne „Kozienice 2012”. Rolę gospoda wsi i rolnictwa całeinna gmina; umożliwia to promowanie na Kozienice. go powiatu. W tym roku będzie nim gmi

Kozienic czy przemarsz kolumny jenieckiej gen. Kleberga po bitwie pod Kockiem.

30 września – VII Ogólnopolski Przegląd Piosenki Biesiadnej w Kozienicach. Każdego roku uczestniczą w nich chóry, zespoły wokalne, ludowe zespoły śpiewacze, soliści i gawędziarze. Wykonawcy prezentują bardzo różnorodny, niepowtarzalny repertuar. 5 października – „Festyn Eko-

logiczny” w I Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Czarnieckiego w  Kozienicach. Festyn rozpocznie się projekcją filmu o  tematyce związanej z  ochroną środowiska. Kolejną atrakcją będzie spektakl o tematyce ekologicznej przygotowany przez szkolną grupę teatralną „Cokolwiek” oraz adaptacja bajki.

6–7 października – III Marsz

Rekonstrukcyjny Szlakiem 31. Pułku Strzelców Kaniowskich w  powiecie kozienickim. Organizowany po raz trzeci marsz wiedzie historycznym szlakiem, jaki 14–18 września 1939 r. pokonali waleczni żołnierze 31. PSK.

11 listopada – obchody Narodowego Święta Niepodległości w Kozienicach, które są najważniejszą uroczystością o charakterze patriotyczno-kulturalnym w roku. Grudzień – na placu przed Krytą Pływalnią „Delfin” w  Kozienicach mieszkańcy powiatu spotkają się na Wigilijnym Spotkaniu Mieszkańców Ziemi Kozienickiej, by wspólnie poczuć atmosferę Świąt Bożego Narodzenia poprzez modlitwę, dzielenie się opłatkiem oraz degustację potraw wigilijnych.

Na podst. mat. Starostwa Powiatowego w Kozienicach oprac. Urszula Sabak

kultura

turystyka

Książki z mazowieckiej półki

Powiat miński

Odpowiedzi na wiele pytań związanych z historią, tradycją i kulturą województwa mazowieckiego można znaleźć w książce pt. „Mazowsze”. To pierwsza tak kompleksowa publikacja, która uwzględnia również najnowszą historię naszego regionu. Natomiast z następnego wydawnictwa Czytelnicy dowiedzą się, jaką rolę powinna spełniać rodzina we współczesnym świecie.

W tym miesiącu zapraszamy Czytelników do odwiedzenia powiatu mińskiego. Przedstawiamy miejsca, które mogą okazać się znajome i historie, o których wiedzą tylko lokalni mieszkańcy.

Cała wiedza o Mazowszu We wstępie czytamy: „Ta publikacja, przygotowana z  inicjatywy Samorządu Województwa Mazowieckiego, jest przeznaczona dla Czytelników zainteresowanych dziedzictwem i współczesnością Mazowsza. Sądzimy, że województwo mazowieckie wciąż jest nieodkryte przez wielu z nas – zarówno mieszkańców tego regionu, jak i odwiedzających go gości, którzy coraz częściej pragną dowiedzieć się więcej o tej pięknej krainie, jej historii i interesującej współczesności”. Książkę o Mazowszu napisano z myślą o ludziach młodych, by ich zachęcić do pogłębienia wiedzy o regionie, w którym żyją i pomóc w budowaniu tożsamości regionalnej. Zawiera zarówno podstawowe informacje o środowisku naturalnym, położeniu geograficznym, ludności, jak i szczegółowe dane dotyczące obecnej sytuacji społecznej i gospodarczej województwa mazowieckiego. Duży nacisk położono na historię Mazowsza, nie tylko tę dawną – sięgającą rodu Piastów, ale także najnowszą, przełomu XX i XXI w. Wiele miejsca poświęcono kulturze i tradycjom regionu. Dużym atutem liczącego blisko 300 stron wydawnictwa jest też jego atrakcyjna i przyjazna forma. Bogactwo ilustracji i zdjęć, także tych archiwalnych, duża liczba map i rycin oraz różnorodnych ciekawostek o Mazowszu zachęca do lektury i pogłębiania wiedzy o regionie. Publikację otwierają dwa rozdziały poświęcone podstawowym informacjom o regionie oraz spuściźnie architektonicznej, kulturowej, militarnej, a także zabytkom, folklorowi czy obyczajom Mazowsza. Kolejnych pięć rozdziałów pokazuje historię oraz życie społeczne, gospodarcze, religijne i kulturowe Mazowszan w poszczególnych epokach historycznych. Książka została przekazana do szkół i bibliotek na Mazowszu. Będzie również dostępna na stronie internetowej samorządu województwa: www.mazovia.pl . oprac. Urszula Sabak

„Zadania rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym” Książka, która ukaże się już w  czerwcu1 nakładem  Instytutu Papieża Jana Pawła II, jest pokłosiem konferencji zorganizowanej przez instytut wraz z Wydziałem Studiów nad Rodziną UKSW w  listopadzie 2011 r. Poruszono w  niej tematy związane z  funkcjonowaniem rodziny w  świecie współczesnym, w  świetle encykliki Jana Pawła II „Familiaris consortio”, ogłoszonej 22 listopada 1981 r. Opracowanie to koncentruje się wokół sytuacji polskiej rodziny. Jej nieprzeceniona rola jako podstawy społeczeństwa, w którym wypełnia wielką misję nie tylko w życiu świeckim, ale także w Kościele, skłoniła wielu specjalistów do podjęcia głębszej refleksji naukowej nad tym zagadnieniem. W  książce znajdziemy analizy socjologiczne – dotyczące np. zjawiska sieroctwa społecznego, eklezjologiczne – pochylające się nad nową ewangelizacją, pastoralne – omawiające temat duszpasterstwa rodzin, w tym także małżeństw niesakramentalnych. Jednak nie tylko najnowsze czasy były kontekstem dla rozważań. Autorzy sięgnęli również do biblijnej wizji rodziny, wskazywali na myśli z omawianej encykliki, które nadal są aktualne i mogą pomóc w rozwiązywaniu problemów rodziny na początku XXI w. Otrzymujemy zatem publikację, która w  sposób wieloaspektowy ukazuje rolę rodziny chrześcijańskiej w  świecie współczesnym oraz aktualność, mimo upływu 30 lat, nauczania Jana Pawła II, zawartego w tym niezwykle ważnym dla Kościoła i świata dokumencie, jakim jest „Familiaris consortio”. dr Agnieszka Skórzewska Instytut Papieża Jana Pawła II Informacja o wydanej książce ukaże się na stronie internetowej www.ipjp2.pl . Publikację będzie można nabyć poprzez sklep internetowy lub bezpośrednio w Instytucie Papieża Jana Pawła II.

1

38

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Powiat miński zajmuje obszar 1164 km² i jest zamieszkiwany przez 138,5 tys. mieszkańców. Usytuowany w środkowo-wschodniej części województwa mazowieckiego, graniczy z  powiatami: otwockim, garwolińskim, siedleckim, węgrowskim, wołomińskim oraz Warszawą. Powiat tworzą: dwie gminy miejskie (Mińsk Mazowiecki i Sulejówek), dwie gminy miejsko-wiejskie (Halinów i  Kałuszyn) oraz dziewięć gmin wiejskich (Cegłów, Dębe Wielkie, Dobre, Jakubów, Latowicz, Mińsk Mazowiecki, Mrozy, Siennica, Stanisławów).

to nie jedyna lokalizacja na terenie powiatu mińskiego, w której powstaje serial. Budynek urzędu gminy oraz posterunek policji w  Latowiczu „zagrały” analogiczne placówki w  serialu. W  miejscowości Płomieniec stoi filmowy dom rodziny Solejuków, w  Rozstankach dom filmowego wójta, a  w  Strachominie mamy knajpę „U Japycza”. Inny popularny serial telewizyjny – „Plebania” – kręcony jest na terenie kościoła i plebanii w Okuniewie. Warto też wspomnieć o  nominowanym do Oskara filmie „Noce i dnie” w reżyserii Jerzego Antczaka. Któż z nas nie pamięta słynnej sceny, w  której Józef Toliboski, zanurzony po kolana w stawie, zrywa nenufary, aby zaraz wręczyć je pannie Basi Ostrzeńskiej… Ta scena kręcona była w Pogorzeli, w  powiecie mińskim. Tamtejszy dwór to filmowy Pamiętów, dom Barbary i Bogumiła Niechciców. Inny piękny dworek polski – wzniesiony w Dłużewie – wykorzystano w filmie „Śluby ułańskie” z 1934 r., w reżyserii Mieczysława Krawicza.

A skoro o dworkach mowa… Herb powiatu mińskiego

Wycieczka drogami powiatu mińskiego pozwoli nam zobaczyć wiele ciekawych miejsc – niektóre znamy od lat, inne zobaczymy po raz pierwszy.

Na szklanym ekranie W  2006 r. Telewizja Polska rozpoczęła emisję serialu „Ranczo”, którego akcja toczy się w  fikcyjnym miasteczku Wilkowyje, położonym w  okolicach Radzynia Podlaskiego. Serial okazał się ogromnym sukcesem – początkowo zaplanowany na cztery sezony, doczekał się kontynuacji. Obecnie emitowana jest już jego szósta seria. Serialowe Wilkowyje to tak naprawdę kilka miejscowości województwa mazowieckiego, jednak większość zdjęć kręcona jest w  Jeruzalu. Są tam m.in.: wilkowyjska szkoła (w  rzeczywistości biblioteka w  Jeruzalu), miejski rynek, sklep Więcławskiej, przystanek autobusowy, kościół, plebania, ośrodek zdrowia dr. Wezóła, domy głównych bohaterów – Więcławskich, Hadziuków i  Witebskiego. Ale

Powiat miński to także szlak pałaców i  dworków – w  większości są one zachowane i  utrzymane w  dobrym stanie. Przepiękny przykład to pałac w  Janowie, wzniesiony w  latach 1911-1914 przez Lucjana i Cecylię z hr. Potockich Ceglińskich, otoczony malowniczym parkiem. Obiekt ma klasycystyczno-barokową strukturę, na froncie umieszczono herby właścicieli: „Topór” Ceglińskich i „Złotą Pilawę” Potockich. Po śmierci małżonkowie spoczęli jednak oddzielnie: Lucjan w rodzinnym grobie, na mińskim cmentarzu parafialnym, Cecylia zaś – razem z Potockimi, gdyż jej rodzina uważała małżeństwo za mezalians. Pałac otacza park, w  którym wiele drzew to pomniki przyrody (m.in. lipy przy alei wjazdowej). Do najstarszych drzew należą kasztanowce rosnące w części zachodniej parku. Najstarsza w  Polsce sosna zwyczajna rośnie właśnie w  powiecie mińskim, w  miejscowości Gliniak. Drzewo liczy sobie około 350 lat.

Godne uwagi są też pałace w miejscowościach: Dębe Małe, Sinołęka, Mińsk Mazowiecki oraz dworki w  Łukówcu czy Bożej Woli.

Nie tylko katolickie Mariawityzm, którego nazwa pochodzi od słów Mariae vitam (imitantes), czyli Maryi życie (naśladujący), powstał na początku XX w. i  jest wyznaniem oryginalnie polskim. Opiera się na objawieniu Miłosierdzia Bożego, którego miała dostąpić polska zakonnica Maria Franciszka Kozłowska. Wspólnota mariawicka działała początkowo w  ramach Kościoła rzymskokatolickiego, jednak w  1906 r., po ekskomunice nałożonej przez papieża Piusa X na założycielkę, została z niego wyłączona. Współcześnie około 25 tys. chrześcijan w  Polsce przyznaje się do wyznania mariawickiego. Wspólnoty istnieją również w krajach Europy Zachodniej, Afryki i obu Ameryk. Kościoły mariawickie nie ustanawiają dogmatów i  nie uznają tych, które zostały ogłoszone po rozdziale Kościoła powszechnego w  1054 r. Wszystkie posługi są bezpłatne, zgodnie z zaleceniem Chrystusa: „Darmoście wzięli, darmo dawajcie” (Mt 10,8). Duchowieństwu wolno jest przyjmować dobrowolne ofiary za posługi religijne, ale nie może ich żądać. Kapłanom w  ich pracy ma przyświecać hasło: „Wszystko na większą chwałę Bożą i cześć Najświętszej Maryi Panny”. Mariawici uznają siedem katolickich Sakramentów Świętych. Komunia Święta udzielana jest wiernym pod postaciami chleba i wina. Na terenie powiatu mińskiego odnaleźć możemy wiele świątyń mariawickich. Na szczególną uwagę zasługuje neogotycka świątynia pw. św. Jana Chrzciciela, wzniesiona w Cegłowie, niegdyś nazywana „mariawicką Częstochową”. Z  rozłamem cegłowskiej parafii związana jest legenda: na terenie przy (jedynym wtedy) kościele leżał głaz narzutowy. Kamień pękł na pół, gdy w 1905 r. większość parafian opowiedziała się za mariawityzmem. Inne świątynie tego starokatolickiego wyznania znajdują się w Długiej Kościelnej, Mińsku Mazowieckim, Wiśniewie (jedna z  największych obecnie parafii mariawickich) i Zglechowie.

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

39

turystyka

Autor: Dziekoński Józef Pius Dziekoński urodził się 5 maja 1844 r. w  Płocku. Był jednym z  najwybitniejszych przedstawicieli historyzmu w architekturze polskiej. Zaprojektował wiele obiektów sakralnych w  Warszawie (m.in. katedrę św. Floriana na Pradze w  1886 r.) oraz kilkadziesiąt kościołów na Mazowszu. Są to bardzo charakterystyczne, w  większości neogotyckie budowle, w  których na pierwszy rzut oka widać „rękę” Dziekońskiego. Był też pierwszym dziekanem Politechniki Warszawskiej oraz jej honorowym profesorem. Pracownia Dziekońskiego była kuźnią talentów, a  do jego uczniów należeli m.in.: Franciszek Lilpop, Zdzisław Mączeński czy Ludwik Panczakiewicz. Jednym z  najstarszych i  najcenniejszych zabytków na mińskiej ziemi jest – wspomniana wcześniej – cegłowska szesnastowieczna fara pw. św. Jana Chrzciciela i św. Andrzeja Apostoła. Ciekawostką jest, że kościół nie ma fundamentów – stoi na głazach. W jego wnętrzu znajdziemy późnogotycki ołtarz, datowany na około 1510 r., dzieło jednego z  uczniów Wita Stwosza – Lazarusa Gertnera z  Ulm. Kolejnym wyjątkowym okazem architektury sakralnej jest świątynia pw. Świętych Piotra i Pawła w  Dębem Wielkim. Neogotycka budowla została zbudowana w 1906 r. według projektu właśnie Józefa Piusa Dziekońskiego. Na przykościelnym cmentarzu, pośród wielu zabytkowych nagrobków, szczególną uwagę zwraca ten przedstawiający małą dziewczynkę trzymającą wianuszek z  róż – to grób małej Alisi Żylli. Dziewczynka była córką rządcy pobliskiego majątku Ruda. Podczas zabawy dwulatka zakłuła się kolcem róży – pozornie błahe skaleczenie nie goiło się, jątrzyło, wreszcie doszło do zakażenia. Alisia zmarła. Dziekoński zaprojektował również kościół pw. św. Trójcy i  św. Walentego w  Latowiczu. W  świątyni zachowane są elementy z wcześniejszych kościołów (zniszczonych działaniami wojennymi bądź strawionych przez pożary): bizantyjsko-włoski obraz Matki Bożej z  Dzieciątkiem (XVII w.), ambona (XVIII w.), organy (XIX w.) i  chrzcielnica (XVII w.).

À

Boska ukazała się ludziom idącym do pracy na pobliskie pola. Jej wizerunek pojawił się pomiędzy gałęziami drzewa. „Wytrwajcie w wierze ojców swoich” – brzmiało jej przesłanie. Od tej pory mieszkańcy wsi przychodzili na skraj lasu, w miejsce objawienia i  tam modlili się do Matki Bożej. Wkrótce na drzewie zawisła kapliczka, a  miejsce do dziś jest celem pielgrzymek wiernych, chcących pokłonić się Matce Boskiej Łaskawej. Z  wielgoleskim objawieniem łączy się również historia cudownych uzdrowień. Pierwsze dokonało się wkrótce po objawieniu – podczas pracy przy żniwach, zarządca miejscowego majątku, który doglądał pracy chłopów, zasłabł i  został sparaliżowany. Mężczyzna już wcześniej chorował, przy każdym ataku choroby paraliż obejmował większą część ciała. Ludzie pracujący w polu pospieszyli z pomocą, przenieśli zarządcę w cień drzewa – traf chciał, że było to drzewo, na którym ukazała się Matka Boska. Niestety, ludzie nie wiedzieli, jak pomóc choremu, nie mieli nawet kropli wody, aby mu podać. Zaczęli się więc modlić. Nagle spod karpiny starej jabłoni trysnęła woda. Chłopi obmyli nią twarz nieprzytomnego mężczyzny. Leżącemu jeszcze przed chwilą bez czucia człowiekowi najpierw powrócił normalny oddech, potem świadomość, a wreszcie władność kończyn i całego ciała. Dziś cudowne źródełko to ogólnodostępna studzienka stojąca obok kaplicy.

Kapliczka na skraju lasu Również wartość zabytkową mają obiekty sakralne w  miejscowości Wielgolas. Kapliczka Zjawienia powstała w  latach 20. ubiegłego stulecia, a wystawiona została w  miejscu, w  którym objawiła się Matka Boża. XIX w. to dla Polaków czas zaborów, ucisku i  niewoli. Legenda mówi, że Matka

40

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

Õ

Na podstawie książki „Tradycja Mazowsza – powiat miński”1 opracowała Agnieszka Bogucka Lilla Małgorzata Kłos „Tradycja Mazowsza – powiat miński. Przewodnik subiektywny”. Mazowieckie Centrum Kultury i  Sztuki, Agencja Wydawnicza „Egros”. Książkę można kupić w  księgarni internetowej www.mazowieckaksiazka.pl oraz www.egros.pl .

1

Œ

œ

Ã

–

1. Wiele pięknych budowli w powiecie mińskim, jak pałac w Dębem Małym, zachowało się w dobrym stanie. Fot. Krzysztof Gucman

—

“

2. Fragment ołtarza głównego dłuta Lazarusa w cegłowskim kościele. Fot. Krzysztof Gucman 3. Neogotycka świątynia w Latowiczu jest dziełem Józefa Piusa Dziekońskiego. Fot. Krzysztof Gucman 4. Nagrobek małej Alisi. Fot. Krzysztof Gucman 5. Kościół mariawitów w Fot. Krzysztof Gucman

Długiej

Kościelnej.

6. Miejsce znane fanom serialu „Ranczo”. Fot. Krzysztof Gucman 7. To wspaniałe drzewo rośnie w Gliniaku już ponad 3 wieki. Fot. Krzysztof Gucman 8. Drzewo, w gałęziach którego objawiła się Matka Boska, jest częścią kapliczki. Fot. Urszula Sabak

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

41

FOLKLOR

A kolory bursztynu niezliczone Zdzisław Bogdan Bziukiewicz, bursztyniarz, syn Stanisława i Marianny z domu Drężek. Jego ojciec w poszukiwaniu bursztynu objechał całe Kurpie. Trudno znaleźć chałupę, w  której by nie był – Bziukiewicza z Wachu znali wszyscy. Pan Zdzisław to następca rodzinnego rzemiosła. Nie stosuje nowoczesnych metod i narzędzi. Jako jedyny robi bursztynowe kierce i  pająki. Odtwarza też stare kurpiowskie wzory. Wśród wykonywanych przez niego naszyjników czy korali nie ma dwóch jednakowych. Również kształty paciorków są różne: kulki, listki, bryłki, śliwki, a kolory bursztynu niezliczone… Zdzisław Bogdan Bziukiewicz

Bursztyniarstwo jest rzemiosłem głęboko zakorzenionym w Pana rodzinie. Jak przebiegało wielopokoleniowe przekazywanie fachu? Z opowiadań mojego ojca, Stanisława, wiem, że wyrobem bursztynowych fajek i papierośnic zajmował się już dziadek – Konstanty. Sprzedawał je na rynku w Myszyńcu. Z kolei mój ojciec rozszerzył asortyment bursztynowych wyrobów o różnego typu toczone na kołowrotku korale. Potem dołączyła do niego moja mama, Marianna. Dorastałem w  domu, w  którym bursztyny były wszędzie, więc siłą rzeczy zajmowałem się nimi od dziecka. Najpierw tylko nawlekałem korale na sznurki, potem nauczyłem się je wytaczać, a  następnie zacząłem odtwarzać dawne wzory (korale z  mentelem, kierce, guziki, ozdoby kapeluszy). Obrabiam kawałki bursztynu, szlifując je na kołowrotku (kółku) przy pomocy ostrego kawałka szkła. Nadaję im w ten sposób odpowiedni kształt. Potem je poleruję, by nabrały blasku.

W Pana rodzinnym domu tradycje regionalne są pieczołowicie pielęgnowane. Wraz z żoną prowadzi Pan muzeum etnograficzne na terenie własnego gospodarstwa. Skąd pomysł na tego typu aktywność? Tak, sztuka ludowa to nasza rodzinna pasja. Żona Laura tworzy koronki – frywolitki i plastykę obrzędową (www.frywolitka.pl). Na szczęście nasza działalność nie ogranicza się do sprzedaży wyrobów. Widząc ogromne zainteresowanie i  chęć poznania sposobów, w  jaki powstają nasze prace, zaczęliśmy prowadzić lekcje muzealne i  warsztaty etnograficzne. Wraz z  upływem lat rozszerzaliśmy ofertę, a w rezultacie kolekcję zgromadzonych dawnych kurpiowskich sprzętów i  narzędzi przekształciliśmy w  Muzeum Kurpiowskie w Wachu. Działamy tak już od 3 lat. Nasze zbiory ciągle się powiększają. Staramy się ocalić jak najwięcej świadectw materialnej kultury kurpiowskiej. Do tej pory udało nam się zebrać ponad 3 tys. eksponatów.

Co mają Państwo do zaoferowania turystom? Czy zwiedzający angażują się w organizowane przez Państwa atrakcje? Jak młodzi ludzie reagują na proponowane im lekcje regionalne? Odwiedzającym muzeum oferujemy bezpłatne oprowadzenie po naszej placówce, a  także udział w  licznych warsztatach ginących zawodów. Młodzi ludzie bardzo chętnie uczestniczą w  takich zajęciach, a  efekty swojej pracy zabierają do domu – także bursztyn wykopany w zrekonstruowanej kopalni. Rodzaje zajęć długo by wymieniać: kopanie i obróbka bursztynu, wyrób kwiatów z  bibuły, tradycyjnych pisanek, palemek, biżuterii, kart pocztówkowych i okolicznościowych, obróbka lnu… Można poznać stroje kurpiowskie, tajniki zielarstwa ludowego, dawne gry i zabawy wiejskie, zrobić pierogi zgodnie z recepturą przekazywaną od pokoleń, a nawet sprawdzić się w praniu i maglowaniu ubrań… U nas nikt się nie nudzi. Organizujemy też całodzienne bloki tematyczne – „Kartoflany dzień” oraz „W  polu i  zagrodzie”, a spragnionych swojskiego jadła zapraszamy na kurpiowską biesiadę „U Bursztyna”.

Jakie przedmioty można znaleźć w Pana ofercie i gdzie można oglądać Pana prace? Moje prace prezentowane są w licznych muzeach w Polsce, m.in. w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży, Muzeum Etnograficznym w Toruniu, Krakowie. Większość moich wyrobów znajduje się u  mnie w muzeum – można je obejrzeć i zakupić. W ofercie mam różnego typu korale, wisiory, broszki, bransoletki, kolczyki, breloczki i inną biżuterię z naturalnego bursztynu.

Jest Pan laureatem wielu nagród i odznaczeń, ale Pana działalność udowadnia, że nie to jest dla Pana najważniejsze. Jaka idea przyświeca Pana pracy? Szkoda, żeby tak bogate dziedzictwo kulturowe Kurpiowszczyzny zginęło bezpowrotnie. Dlatego nie tylko gromadzę różnego rodzaju stare przedmioty. Staram się też je odnowić, by znów stały się funkcjonalne. Poznaję zasadę ich działania, a  potem podczas lekcji muzealnych przekazuję zdobytą wiedzę. Uczestnicy warsz-

tatów mają szansę osobiście posługiwać się tradycyjnymi narzędziami, przez co faktycznie poznają tajniki kurpiowskich zawodów. Prowadzę też stronę www.kurpie.com.pl, za pośrednictwem której popularyzuję bogactwo naszej kultury. Dzięki temu mieszkańcy różnych zakątków Polski i świata mogą zapoznać się z naszym wielopokoleniowym dziedzictwem. W  muzeum gromadzę również poświęconą Kurpiom literaturę – książki, czasopisma, broszury, przewodniki, z których można korzystać na miejscu. Wiele z  nich to białe kruki, co doceniają zwłaszcza studenci piszący na ich podstawie swoje prace. Od dwóch lat współpracujemy także z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego – studenci odbywają w naszym muzeum praktyki wakacyjne.

Jedną z  pozycji w  Państwa ofercie jest poznawanie gwary kurpiowskiej. Czy mógłby Pan po kurpiowsku opowiedzieć „Skiela wzion się burśtyn”? Kieni Pon Bóg na grześnych ludzi napuścił potop, to – jek ziedomo ze starech ksiegów – straśliwy desc loł bez śterdzieści dniów i noców, nieprzerwanie. A ludzie gineni jak nandzne roboki. Płakali tyz rzywnie z niescańścia, a  łzy jech – jek napencnioły groch grube, kopały w to wode potopowo. I zrobziło się takoj: ze łzów ludzi niezinnych, małech dzieci i jensych nieboroków ulezoł się burśtyn jek łza cysty i przejzysty – na pasije, na leki, na korole dla dziwoków i  na inse psiankne i  przyjemne rzecy. Ze łzów grześników pokutujących i  załujących za gziechy powstał burśtyn przyciemnioły, zamglony, zachmurzony jakby, dobry na kadzidło, do fajków, na tabakiery albo rącki do kijów. A ze łzów ludzi złech, bluźnierców, opojów insych ucotał się burśtyn brudny, nie do użytku – na farbe, smołe i inse śtuki podlejse.

Myśli Pan o przekazaniu komuś tajników bursztyniarstwa? Nie muszę – to się dzieje w sposób naturalny. Mój starszy syn, Paweł (6 lat ) już potrafi pracować na kołowrotku, a najstarsza córka, Lilia (9 lat) z bursztynu wykonuje bransoletki i kolczyki. Rozmawiała Iwona Dybowska Wydział Komunikacji Zewnętrznej UMWM

Galeria prac

efektownie i stabilnie! Nikt by tego lepiej nie podał!

mem Struzikiem spotkali się przedstawiciele Stowarzyszenia „Ład na Mazowszu”, by dyskutować o  stanie prac nad aktualizacją strategii województwa. Jest to jedno z ważniejszych zadań realizowanych obecnie przez Samorząd Województwa Mazowieckiego. Członkowie stowarzyszenia, dbającego o  kulturę, urbanistykę, turystykę, jak również zrównoważony rozwój, mówili o perspektywach regionu, koncentrując się na obszarze działalności organizacji, czyli aglomeracji warszawskiej. 8 maja podpisano deklarację wyrażającą gotowość promocji i  wsparcia polskich przedsiębiorstw w  ich ekspansji na rynki światowe. Zainaugurowało to oficjalnie realizację ogólnopolskiego programu „Polski Czempion”. Do inicjatywy włączyło się województwo mazowieckie. Deklaracja skierowana jest zarówno do firm, które już rozpoczęły proces ekspansji, jak i przedsiębiorstw rozważających dopiero wejście na rynki międzynarodowe, a także organizacji biznesowych, środowisk naukowych i  instytucji edukacyjnych, zainteresowanych włączaniem Polski w  międzynarodowy obieg gospodarczy.

Ciechanów

2 maja w  Muzeum Romantyzmu w  Opinogórze obchodzono Imieniny Zygmunta Krasińskiego. W  uroczystościach udział wzięło wielu znakomitych gości. Obecni byli też radni województwa mazowieckiego: Wiesława Krawczyk oraz Benedykt Pszczółkowski. W  dworze Krasińskich o Zygmuncie i miłości romantycznej opowiadał historyk literatury dr Waldemar Smaszcz. Na zakończenie uroczystości krakowski bard z „Piwnicy pod Baranami” – Leszek Długosz wystąpił w recitalu „Miłość (B.Sz.) – lecz nie w porę, nie wtedy?” . 

Ostrołęka

9 maja w Wyższej Szkole Administracji Pu-

blicznej zorganizowano konferencję pedagogiczną pt. „Jak osiągnąć sukces?”. Podczas spotkania mówiono m.in. o lęku przed sukcesem oraz o etapach jego osiągnięcia. Honorowy patronat nad konferencją objęli: marszałek Adam Struzik, Mazowiecki Kurator Oświaty Karol Semik, przewodniczący Rady Miasta Ostrołęki Dariusz Maciak oraz Starosta Ostrołęcki Stanisław Kubeł. 23 kwietnia w  Ostrołęckim Centrum Kultury odbyła się gala wręczenia Kurpików 2011. Nagrodę Prezesa Związku Kurpiów

44

KRONIKA MAZOWIECKA NR 5 (111) 2012 ROK

22 kwietnia w  Kosowie Lackim (pow. soko-

17 maja Dom Technika zaprosił na VI Płoc-

kie Targi Pracy Osób Niepełnosprawnych. Wśród organizatorów byli: Wojewódzki Urząd Pracy w  Warszawie Filia w  Płocku, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej w  Warszawie, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa oraz Powiatowy Urząd Pracy w  Płocku. W  programie przewidziano zwiedzanie stoisk wystawców, loterię z nagrodami, piknik integracyjny oraz warsztaty artystyczne. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął m.in. marszałek Adam Struzik. 12 maja odbył się XIV Piknik Europejski na Starym Rynku w Płocku. Piknik jest corocznym świętem mieszkańców Płocka i zaproszonych gości z miast partnerskich. W  programie imprezy przewidziano koncerty, wystawy oraz ogólną prezentację partnerów. Gwiazdą wieczoru był zespół Blue Cafe, a  z  okazji 40-lecia owocnej współpracy z miastem Loznica (Serbia) na scenie pojawił się zespół folklorystyczny (R.K.) Kud Karadzic. 

Radom

26 kwietnia w  Szydłowcu odbyło się seminarium „Atrakcyjność inwestycyjna Szydłowca i  gmin powiatu szydłowieckiego”. Przedsięwzięcie zorganizowano w ramach projektu „Mazowieckie Centrum Informacji Gospodarczej” powiązanego z  uroczystym otwarciem Międzygminnej Strefy Aktywności Gospodarczej. Gospodarzami spotkania byli Związek Pracodawców Warszawy i  Mazowsza oraz Urząd Miejski w Szydłowcu. Ze strony Samorządu Województwa Mazowieckiego w  uroczystości udział wziął wicemarszałek Leszek Ruszczyk oraz Mariusz Frankowski, p.o. dyrektor Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych. 21 kwietnia radomianie po raz czwarty brali udział w  ogólnopolskiej akcji pn. „Motoserce”. Podczas imprezy można było

Fot. milena szymańska

Płock

Siedlce

łowski) odsłonięto i  poświęcono pomnik żołnierzy oraz cywilnych mieszkańców ziemi kosowskiej poległych lub pomordowanych w  latach 1944-1950. Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w intencji ofiar, sprawowaną przez ks. biskupa Antoniego Dydycza. Na monumencie wyryto nazwiska szesnastu osób zamordowanych przez władze komunistyczne lub poległych w walkach z organami bezpieki. W uroczystym odsłonięciu pomnika oraz apelu poległych udział wzięła m.in. członek zarządu Janina Ewa Orzełowska. 15 kwietnia w  plenerowej scenerii Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego zorganizowano kolejną imprezę wystawienniczo-handlową pod hasłem „Wiosna na polu i  w  ogrodzie”. Imprezę honorowym patronatem objął m.in. marszałek Adam Struzik. Wiosenna edycja targów była już szóstym z cyklu przedsięwzięciem promującym region, stwarzającym okazję do wymiany praktycznych wskazówek i  dającym możliwość nawiązania kontaktów gospodarczych. Przedsiębiorcy mają pierwszy raz w roku szansę zaprezentowania i sprzedania towarów oraz nawiązania korzystnych kontaktów handlowych. Rolnicy mogą uzupełnić swoją wiedzę dzięki poradom ekspertów z  siedleckiego oddziału MODR Warszawa. Gośćmi plenerowej imprezy byli m.in. członek zarządu Janina Ewa Orzełowska, dyrektor Delegatury UMWM w Siedlcach Dariusz Napiórkowski, przewodniczący Komisji Kultury i Dziedzictwa Narodowego Sejmiku Województwa (E.J.) Mazowieckiego Leszek Celej.  Informacje przesłali przedstawiciele delegatur UMWM: B.Sz. – Barbara Szemplińska (Ciechanów), M.D. – Marta Dębek (Ostrołęka), R.K. – Renata Kwiatkowska (Płock), M.Ś. – Marek Ślufarski (Radom), E.J. – Ewa Janoszka (Siedlce). CZYTAJ WIĘCEJ: www.mazovia.pl

panowie, ćwiczenie na takim sprzęcie to czysta przyjemność!

sam nie wiem, ta sztanga wcale na lekką nie wygląda …

zarząd z przymrużeniem oka

polecam zwłaszcza mój ulubiony rozdział – o samorządzie terytorialnym.

zawsze byłem ciekaw, co się kryje w tych pudełeczkach…

Fot. Urszula sabak

9 maja z marszałkiem województwa Ada-

podziwiać setki motocykli i  oddać krew dla poszkodowanych w  wypadkach. Motocykliści w  ten sposób rozpoczęli sezon i  jednocześnie wspomogli Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa przed zbliżającymi się wakacjami, kiedy to wiele osób, w  tym dzieci, ulega wypadkom. Organizatorem akcji był radomski klub motocyklowy The Irons East Side. Motocykliści spotkali się na placu przed gmachem urzędu miasta i  stamtąd wyruszyli na paradę ulicami Radomia. W  kolumnie (M.Ś.) jechało ponad 300 maszyn. 

Fot. radosław strzaliński

Warszawa

otrzymały osoby, instytucje oraz stowarzyszenia, które swoim działaniem promują i  wspierają region kurpiowski. Nagroda przyznawana jest w dziesięciu kategoriach – talent, nauka i  pióro, muzyka i  taniec, twórczość ludowa, edukacja regionalna, działalność publiczna, promowanie regionu, pracodawca, budzenie tożsamości, ochrona dziedzictwa kulturowego. Statuetkę Kurpika otrzymali m.in. ks. Marian Niemyjski z Kadzidła za działalność publiczną, a także dyrektor Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce Maria Samsel w kategorii ochrona dziedzictwa kulturowego. (M.D.)

Fot. arch. Umwm

W SKRÓCIE

Fot. magdalena Garstka

i kto powiedział, że tylko kobiety lubią dostawać kwiaty?

województwo mazowieckie mazowiecki park krajobrazowy im. czesława łaszka