Internet w mojej gminie Sposoby wykorzystania technik informatycznych w rozwoju samorządu

Wojciech Pander

Finansowanie rozwoju IT na terenach wiejskich Michał Brennek

Tworzenie strategii rozwoju narzędzi internetowych w gminach Kajetan Wojsyk

Promocja miejscowości, gminy i regionu w Internecie

WARSZAWA 2005

Internet_w_mojej_gminie.indd 1

2005-05-16 11:36:58

© Copyright by Fundacja Wspomagania Wsi, Warszawa 2005 Fundacja Wspomagania Wsi ul. Bellottiego 1 01-022 Warszawa tel. +22 626 25 70 do 75 fax +22 626 62 70 http://www.fww.org.pl http://www.witrynawiejska.org.pl

Publikacja powstała w ramach programu „Wieś aktywna. Budowanie społeczeństwa informacyjnego »e-VITA«”, a sfinansowana została ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Partnerami programu są: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Cisco Systems, Fundacja Wspomagania Wsi

ISBN 83-922176-0-8

Wydawca: Fundacja Wspomagania Wsi Ilustracje: Michał Dąbrowski Projekt okładki: Fundacja Wspomagania Wsi na podstawie grafiki Witryny Wiejskiej Skład i łamanie: Studio Impet, tel. (0-12) 257-14-34, www.studioimpet.pl Wydanie I, Warszawa, kwiecień 2005

Internet_w_mojej_gminie.indd 2

2005-05-16 11:36:59

Szanowni Państwo, Internet zmienia oblicze świata, bo stwarza ogromny dostęp do informacji. Chcielibyśmy, aby także mieszkańcy polskich wsi mogli korzystać z jego dobrodziejstw. W serii poradników, które przekazujemy na Państwa ręce, pokażemy możliwości wykorzystania technologii internetowych w rozwoju społeczności lokalnych, regionów, firm, organizacji pozarządowych, edukacji czy wreszcie rozwoju samego siebie. W tym poradniku, napisanym w formie odrębnych artykułów, przedstawiamy wybrane kwestie dotyczące rozwoju Internetu oraz funkcji, jakie może pełnić w funkcjonowaniu samorządu. Znajdą tu Państwo między innymi: – Kompendium wiedzy dotyczącej źródeł finansowania rozwoju IT w gminie z funduszy europejskich prezentuje Wojciech Pander Finansowanie rozwoju IT. – Informacje o procedurach dochodzenia do strategii informatyzacji gminy i uzyskiwania środków finansowych na jej realizację w artykule Michała Brennka Tworzenie strategii informatyzacji gminy. – Na pytanie jak wykorzystać narzędzia Internetowe do promocji swojej gminy lub swojego regionu odpowiada Kajetan Wojsyk w artykule Promocja miejscowości, gminy i regionu w Internecie. Wszystkie publikacje znajdą Państwo dodatkowo w Bibliotece Witryny Wiejskiej – wortalu internetowym adresowanym do mieszkańców wsi i małych miast (www.witrynawiejska.org.pl). W ramach Witryny prowadzone są również serwisy tematyczne dla przedsiębiorców, samorządu, organizacji pozarządowych, młodzieży oraz serwis regionalny, w którym można znaleźć aktualne informacje interesujące mieszkańców z poszczególnych części Polski. W witrynie znajdują się także rozbudowane bazy, m.in. Atlas Inicjatyw, szeroka baza danych dotycząca aktywności społecznych na terenach wiejskich i wiejsko-miejskich.

Piotr Szczepański Prezes Fundacji Wspomagania Wsi 3

Internet_w_mojej_gminie.indd 3

2005-05-16 11:36:59

4

Internet_w_mojej_gminie.indd 4

2005-05-16 11:36:59

Wojciech Pander Centrum Rozwoju Lokalnego

Finansowanie rozwoju IT na terenach wiejskich Wstęp Rozwój regionalny jest pochodną rozwoju ekonomicznego. W ostatnich latach nastąpiło przyspieszenie procesów rozwojowych w gospodarce, co spowodowane jest m.in. wzrastającą rolą nowych czynników wzrostu – wiedzy i innowacji. Realizacja polityki rozwoju w odniesieniu do terenów wiejskich rzadko jednak bywa utożsamiana z rozbudową infrastruktury społeczeństwa informacyjnego i budową gospodarki opartej na wiedzy. Dlatego tak ważnym czynnikiem zmierzającym do wyrównywania szans rozwojowych i przeciwdziałania marginalizacji terenów wiejskich i małych miasteczek jest rozwój dostępu do infrastruktury komunikacji elektronicznej, wykorzystywanie nowych technologii dla realizacji zadań publicznych oraz rozwój publicznych e-usług. Dostęp do informacji i wiedza o tym, co ta informacja oznacza, stanowi fundament rozwoju. Pozytywne skutki rozwoju IT na terenach wiejskich odnoszą się do wzmocnienia procesów demokracji, a tym samym zwiększenia udziału jednostek w podejmowaniu decyzji politycznych, edukacji, większym dostępie do wiedzy, informacji, łatwym i powszechnym dostępie do dóbr kultury. Bezpośrednim skutkiem może być restrukturyzacja rolnictwa i tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem. Jednak, jak pokazują badania, rozwój przedsiębiorczości na terenach wiejskich osłabiany jest brakiem fizycznego dostępu do klientów i dostawców, niedoborem wykształconych pracowników oraz, a może przede wszystkim, słabą infrastrukturą komunikacyjną i telekomunikacyjną. Istotną rolę w pokonywaniu tych barier odegrać mogą technologie informatyczne1. 1 F. Fedyszak-Radziejowska, M. Kłodziński [w:] Przedsiębiorczość wiejska w Polsce i krajach Unii Europejskiej, IRWiR PAN, Warszawa 2002.

5

Internet_w_mojej_gminie.indd 5

2005-05-16 11:36:59

Odpowiednie wspieranie rozwoju infrastruktury IT na terenach wiejskich może przyczynić się do wyrównania dysproporcji w zakresie wykorzystania technologii informacyjnych oraz komunikacyjnych pomiędzy dużymi ośrodkami a obszarami wiejskimi i małymi miastami. Dostęp do Internetu może w końcu zaowocować większą aktywnością społeczeństwa i rozwojem lokalnym. Poprawa warunków dostępu do Internetu, rozwój komunikacji i dostęp do usług e-administracji, e-edukacji, e-zdrowia, e-bezpieczeństwa, e-biznesu daje korzyści w postaci nowych możliwości, intensyfikuje rozwój społeczno-ekonomiczny, jak również przyczynia się do budowania gospodarki opartej na wiedzy na terenach wiejskich, zamieszkałych dziś przez 38% ogółu ludności Polski.

W publikacji przedstawiono najważniejsze źródła finansowania rozwoju technologii informatycznych na terenach wiejskich. Dla zachowania przejrzystości opracowania, treść podzielona została na części w oparciu o kategorie beneficjentów ostatecznych, którymi są: samorządy, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe, rolnicy oraz szkoły. Ułatwieniem w poszukiwaniu właściwego źródła może okazać się przygotowany na potrzeby opracowania schemat opisu poszczególnych programów zawierający rodzaj działania, wysokość dofinansowania projektu oraz informację o instytucji wdrażającej program. Na końcu publikacji, zamiast zakończenia, znalazło się zestawienie przydatnych adresów oraz objasnienie wybranych pojęć i skrótów.

6

Internet_w_mojej_gminie.indd 6

2005-05-16 11:37:00

Jak czytać poszczególne programy? Poszczególne programy zostały opisane w następujący sposób: Przykładowy Program Opis programu oraz jego najważniejsze cele. Wspierane projekty Typy projektów, które mogą uzyskać wsparcie. Projekty te zawszę będą cytowane z dokumentów danego programu.

Przykładowy projekt, na który można uzyskać dofinansowanie z danego programu.

Wysokość dofinansowania Wysokość dofinansowania danego projektu ze źródeł zewnętrznych oraz informacja o wielkości realizowanych projektów. O czym należy pamiętać Informacje niezbędne dla osób zainteresowanych realizacją projektu finansowanego z danego programu. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Podana zostanie instytucja, w której uzyskać można szczegółowe informacje na temat opisanego programu. Polecane strony www Strony internetowe, na których znaleźć można informacje na temat programu, projektów i konkursów.

7

Internet_w_mojej_gminie.indd 7

2005-05-16 11:37:00

Finansowanie rozwoju IT 1. Samorząd gminny Fundusze strukturalne dają samorządom niepowtarzalną szansę na uzyskanie znaczących pieniędzy na inwestycje. Samorządy chcące rozwijać sektor IT na swoim terenie, mogą przede wszystkim uczynić to w ramach Działania 1.5 ZPORR. Pozostałe programy, mimo że w mniejszym zakresie, również pomagają w realizacji inwestycji o podobnym profilu.

Fundusze strukturalne ZPORR – Działanie 1.5 Samorządy gminne, dzięki środkom Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, mogą uzyskać wsparcie na realizację projektów dotyczących rozwoju IT. W Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego przewidziano działanie ukierunkowane na realizację tego typu projektów – Działanie 1.5 Infrastruktura Społeczeństwa Informacyjnego. Celem głównym tego działania jest wspieranie rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a także wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych technik informacyjnych pomiędzy regionami w Polsce i Unii Europejskiej oraz w układzie wewnątrzregionalnym, a w szczególności pomiędzy dużymi ośrodkami a obszarami wiejskimi i małymi miastami. Działanie to obejmie całą Polskę, ale szczególnie jest ono ukierunkowane na tereny wiejskie i małe miasta.

8

Internet_w_mojej_gminie.indd 8

2005-05-16 11:37:01

Wspierane projekty

W ramach tego działania przewidziano wsparcie następujących projektów:

Gmina może zgłosić projekt „Elektroniczna gmina” w którym zakłada stworzenie kompletnej obsługi interesanta przez Internet, dodatkowo elektroniczny obieg dokumentów i system informacji przestrzennej (GIS).

– budowa i/lub rozbudowa lokalnych i/lub regionalnych szerokopasmowych bezpiecznych sieci współdziałających ze szkieletowymi sieciami regionalnymi i/lub krajowymi; – budowa, przebudowa i/lub wyposażenie inwestycyjne centrów zarządzania sieciami regionalnymi i/lub lokalnymi; – budowa i wdrażanie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym – najchętniej z połączeniem szerokopasmowym; – projekty związane z przygotowaniem instytucji publicznych (np. lokalnej i regionalnej administracji samorządowej, ochrony zdrowia, edukacji, z wyłączeniem e-rynku pracy), do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności z wykorzystaniem podpisu elektronicznego, w tym m.in. tworzenie systemów informacji przestrzennej (GIS) oraz modernizacja infrastruktury informatycznej – jeśli stanowić będą część szerszego projektu w ramach działania 1.5. ZPORR; – tworzenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (Public Internet Access Points): • Telecentra, • Infomaty (jeśli będą stanowić część szerszego projektu w ramach Działania 1.5. ZPORR), w obiektach publicznie dostępnych – na przykład bibliotekach publicznych, domach kultury, szkołach wyższych, świetlicach gminnych (za wyjątkiem szkół i bibliotek pedagogicznych oraz innych instytucji wspieranych w tym zakresie przez SPO „Rozwój Zasobów Ludzkich”) – najchętniej z połączeniem szerokopasmowym;

9

Internet_w_mojej_gminie.indd 9

2005-05-16 11:37:01

– budowa i/lub rozbudowa lokalnych i/lub regionalnych bezpiecznych systemów transmisji danych, zwłaszcza na terenach wiejskich i w małych miastach przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii (np. transmisja satelitarna, droga radiowa). Wysokość dofinansowania Na wyżej wymienione inwestycje samorządy mogą uzyskać z EFRR dofinansowanie w wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych), jednak jeśli inwestycja będzie w późniejszym czasie przynosiła znaczące zyski, wysokość pomocy zmniejszona jest do 50%. Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania projektu z krajowych środków publicznych (z budżetu państwa, np. Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Ministerstwo Kultury). O czym należy pamiętać Bardzo ważne jest to, by w składanym wniosku poziom procentowy wnioskowanego dofinansowania był zgodny z maksymalnym limitem przewidzianym dla danego działania. Oznacza to, że przy składaniu wniosku ważne jest to, by dokładnie określić wartość dofinansowania, w zależności od formy prawnej składającego aplikację. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać we właściwym dla danej gminy Urzędzie Marszałkowskim Polecane strony www www.zporr.gov.pl ZPORR – Działanie 1.4 Samorządy gminne mogą uzyskać dofinansowanie na zakup sprzętu komputerowego, jeśli zakup ten będzie częścią większego projektu. Umożliwia to ZPORR w Działaniu 1.4 Rozwój turystyki i kultury. Działanie to zakłada realizację następujących projektów:

10

Internet_w_mojej_gminie.indd 10

2005-05-16 11:37:01

– wzrost znaczenia kultury i turystyki jako czynników stymulujących rozwój społeczno-gospodarczy regionów z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska; – ułatwienie dostępu do obiektów kultury i turystyki. m.in. poprzez rozbudowę infrastruktury oraz rozwijanie kompleksowego systemu informacji kulturalnej i turystycznej; – wydłużenie sezonu turystycznego; – zmniejszenie różnic regionalnych w dostępie do kultury i turystyki; – zwiększenie zagranicznej turystyki przyjazdowej do Polski oraz turystyki krajowej poprzez podniesienie konkurencyjności regionalnych produktów turystycznych i kulturowych zarówno na rynkach zagranicznych, jak i na krajowym. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie m.in. następujących projektów: a) z zakresu kultury – projekty dotyczące opraGmina posiadająca na swoim obszarze cowania i utworzenia syskilka atrakcji turystycznych, może temów informacji kultuzgłosić projekt mający na celu stworalnej, w tym nowoczerzenie interaktywnej sieci informacji snej, interaktywnej sieci internetowej, dzięki której turysta informacji internetowej, za pomocą specjalnego terminalu – projekty dotyczące rozwokomputerowego będzie mógł uzyju i modernizacji publiczskać interesujące informacje na temat nej infrastruktury inforobiektu lub obiektów znajdujących się macyjnej (np. centra i puw pobliżu. nkty informacji kulturalnej); b) z zakresu turystyki – opracowanie i utworzenie systemów i centrów informacji turystycznej, w tym nowoczesnej, interaktywnej sieci informacji internetowej.

11

Internet_w_mojej_gminie.indd 11

2005-05-16 11:37:01

Wysokość dofinansowania Na wyżej wymienione inwestycje samorządy mogą uzyskać z EFRR dofinansowanie w wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych), jednak jeśli inwestycja będzie w późniejszym czasie przynosiła znaczące zyski wysokość pomocy jest zmniejszona do 50%. Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania projektu z krajowych środków publicznych (z budżetu państwa, np. Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Ministerstwo Kultury). Projekty infrastrukturalne musza mieć minimalną wartości całkowitą 1 mln euro. O czym należy pamiętać Bardzo ważne, jest to by w składanym wniosku, poziom procentowy wnioskowanego dofinansowania, był zgodny z maksymalnym limitem przewidzianym dla danego działania. Oznacza to, że przy składaniu wniosku ważne jest to, by dokładnie określić wartość dofinansowania, w zależności od formy prawnej składającego aplikację. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać we właściwym dla danej gminy Urzędzie Marszałkowskim Polecane strony www www.zporr.gov.pl ZPORR – Działanie 2.6 Celem Działania 2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy jest podniesienie potencjału regionów w sferze innowacji, poprzez wzmocnienie współpracy pomiędzy sektorem badawczo - rozwojowym a gospodarką, co prowadzi do podniesienia konkurencyjności przedsiębiorstw działających na regionalnym i lokalnym rynku. Samorządy dzięki temu działaniu mogą uzyskać dofinansowanie na budowanie infrastruktury IT wspierającej rozwój innowacji.

12

Internet_w_mojej_gminie.indd 12

2005-05-16 11:37:02

Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie m.in. następujących projektów: Rozwój systemu komunikacji i wymiany informacji, w tym zbieranie danych i tworzenie ich baz z zakresu m.in. działań edukacyjnych i innych przedsięwzięć wspierających rozwój innowacji. Służyć temu mogą takie inicjatywy jak: – organizowanie imprez promujących innowacje oraz inicjatywy służące wymianie innowacji w formie dni informacji, dni otwartych drzwi, dni konsultacji i współpracy z przedstawicielami zagrani- Gmina chcąca podnieść swój poziom innowacyjności może stworzyć intercznymi itp.; – działania mające na celu netową platformę dla lokalnych przedanalizę i identyfikację klu- siębiorców, dzięki której mogliby oni czowych narzędzi niezbę- uzyskiwać łatwy dostęp do niezbędnych dnych do realizacji Regio- nowinek technicznych, wymieniać cienalnych Strategii Innowa- kawe doświadczenie między sobą czy też nawiązywać kontakt z jednostkami cyjnych w regionach; – działania służące zwiększa- naukowymi. niu poziomu wiedzy i umiejętności partnerów opracowujących i realizujących Regionalne Strategie Innowacyjne w zakresie planowania strategicznego, budowania partnerstwa oraz zarządzania projektem; – tworzenie i udostępnianie kompleksowej bazy informacyjnej dla członków sieci, partnerów opracowujących i realizujących Regionalne Strategie Innowacyjne i innych zainteresowanych stron, w tym gromadzenie danych związanych z działaniami innowacyjnymi w regionie (np. informacje o szkoleniach, seminariach w kraju i za granicą, możliwościach finansowania rozwiązań innowacyjnych, poszukiwaniu partnerów). Wysokość dofinansowania Wartość projektu musi być wyższa niż 5000 euro. Na wyżej wymienione inwestycje samorządy mogą uzyskać z EFS dofinansowanie w wysoko-

13

Internet_w_mojej_gminie.indd 13

2005-05-16 11:37:02

ści 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych). Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania inwestycji z budżetu państwa w wysokości 25% (Ministerstwo Gospodarki i Pracy). O czym należy pamiętać Projekt musi być zgodny z Regionalną Strategią Innowacyjną lub Strategią Rozwoju Województwa. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać we właściwym dla danej gminy Urzędzie Wojewódzkim. Polecane strony www www.zporr.gov.pl ZPORR – Działanie 3.1 W Działaniu 3.1 Obszary wiejskie, samorządy, podobnie jak w Działaniu 1.4 ZPORR, mogą uzyskać dotację na zakup sprzętu komputerowego, jeśli tylko będzie on niezbędnym elementem danego projektu. Pod uwagę brane są projekty, które mają wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru objętego projektem oraz tworzą warunki dla wzrostu zatrudnienia. W ramach poniższego działania do realizacji przewiduje się projekty inwestycyjne, wynikające z planów/programów rozwoju lokalnego przygotowanych w formule partnerstwa na poziomie gminnym, międzygminnym (np. przez związki Gmina chcąc przyciągnąć potencjagmin) lub powiatowym. lnych turystów może uruchomić Wspierane projekty projekt, którego celem będzie W ramach tego działania prze- uatrakcyjnienie obszaru poprzez widziano wsparcie m.in. następują- stworzenie centrum informacji turystycznej wraz z kilkoma stacych projektów: – systemy informacji kulturalnej nowiskami komputerowymi i bezpłatnym dla turystów dostęi turystycznej. pem do Internetu.

14

Internet_w_mojej_gminie.indd 14

2005-05-16 11:37:02

Wysokość dofinansowania Na wyżej wymienione inwestycje samorządy mogą uzyskać z EFRR dofinansowanie w wysokości 75% wydatków (koszty kwalifikowane), jednak jeśli inwestycja będzie w późniejszym czasie przynosiła znaczące zyski, wysokość pomocy może zostać zmniejszona do 50%. Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania z krajowych środków publicznych (z budżetu państwa – Ministerstwo Gospodarki i Pracy – 10% oraz np. Ministerstwo Kultury – zgodnie z zasadami ustalanymi przez danego dysponenta części budżetowej). O czym należy pamiętać Należy pamiętać, że w przypadku projektów z zakresu kultury i turystyki, inwestycje zlokalizowane mają być na terenie miejscowości od 5.000 do 20 000 mieszkańców (poniżej 5000 mieszkańców, jeśli stanowią lokalne ośrodki rozwoju). Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać we właściwym dla danej gminy Urzędzie Marszałkowskim. Polecane strony www www.zporr.gov.pl

Inne programy Ikonka Celem program Ikonka jest dostarczenie społecznościom lokalnym możliwości łatwego i bezpłatnego dostępu do Internetu. Do tej pory programem zostało objętych 13 województw. W ciągu pierwszych miesięcy 2005 roku otwarty zostanie termin dla następujących województw: – mazowieckie, – wielkopolskie, – dolnośląskie.

15

Internet_w_mojej_gminie.indd 15

2005-05-16 11:37:03

Wspierane projekty Program Ikonka polega na uruchomianiu punktów powszechnego dostępu do Internetu (określanych „Czytelniami Internetowymi”) w bibliotekach publicznych. Każda gmina może zgłosić swój udział w programie, zaś MNiI dostarczy sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem, oraz zapewni pracownikom biblioteki podstawowe szkolenie w zakresie korzystania z Internetu. Wysokość dofinansowania Każda „Czytelnia komputerowa” otrzyma 3 komputery PC wyposażone w pakiet biurowy, system operacyjny i program antywirusowy, oraz sprzęt typu WI-FI (urządzenie to umożliwia połączenie z Internetem drogą radiową), dzięki któremu połączenie z Internetem będzie możliwe również w bezpośrednim sąsiedztwie biblioteki. Przewidziane jest otwarcie jednej takiej czytelni w gminie. O czym należy pamiętać Gmina chcąca zakwalifikować się do programu Ikonka, powinna spełnić następujące warunki: – posiadać lokal ze stałym dostępem do Internetu; – powinna posiadać bibliotekę (istnieje możliwość zlokalizowania czytelni poza biblioteką - lokalem tym może stać się np. dom kultury bądź urząd gminy, lub inny obiekt użyteczności publicznej); – władze zobowiążą się do pokrycia opłat bieżących; – wymagana jest zgoda na instalację anteny. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Gminy zainteresowane uruchomieniem „Czytelni Internetowej” powinny zgłosić się do Ministerstwa Nauki i Informatyzacji. Polecane strony www www.informatyzacja.gov.pl

16

Internet_w_mojej_gminie.indd 16

2005-05-16 11:37:03

2. Przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwa chcące rozwijać w swojej firmie rozwiązania IT, powinny mieć na uwadze przede wszystkim Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO-WKP). Celem tego programu jest poprawa pozycji konkurencyjnej polskich przedsiębiorstw w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego.

Fundusze strukturalne SPO-WKP – Działanie 2.3 Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorstwa mogą uzyskać wsparcie inwestycyjne przeznaczone na rozwój IT. Umożliwia to Działanie 2.3 Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje. Celem tego działania jest zwiększenie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw poprzez wsparcie nowych inwestycji. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie w zakresie realizacji projektów związanych z: – modernizacją przedsiębiorstw; – dostosowaniem technologii i proPrzedsiębiorstwo, chcące przeduktów do wymogów dyrektyw prowadzić modernizację w swoim unijnych, zwłaszcza norm zharzakładzie, może zgłosić projekt monizowanych; mający na celu wdrożenie nowo– wdrażaniem i komercjalizacją teczesnego systemu informatycznechnologii i produktów innowago wraz z odpowiednią architekcyjnych; turą sprzętową. – zastosowaniem i wykorzysta-

17

Internet_w_mojej_gminie.indd 17

2005-05-16 11:37:03

niem technologii informatycznych w procesach zarządzania przedsiębiorstwem; – wprowadzaniem i wykorzystaniem technologii gospodarki elektronicznej; – wdrażaniem wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych podejmowanych przez przedsiębiorstwa. Wysokość dofinansowania Maksymalna wysokość dotacji dla terenów wiejskich wynosi 50% kwalifikowanych wydatków inwestycji. Kwota wsparcia w zakresie inwestycji nie może być niższa niż 10 tys. PLN i nie więcej niż 1 250 tys. PLN. Aby skorzystać ze wsparcia w ramach tego działania, przedsiębiorca zobowiązany jest wziąć kredyt komercyjny w wysokości przynajmniej 50% wnioskowanej sumy wsparcia. W przypadku projektów, w których wysokość dotacji nie przekracza równowartości 10.000 euro, kredyt nie jest wymagany. O czym należy pamiętać Wsparcie w ramach SPO-WKP może być udzielone jedynie podmiotom będącym w dobrej kondycji finansowej, czyli takim, które uzyskaną pomoc mogą przeznaczyć na poprawę swojej konkurencyjności. Najważniejszym załącznikiem do składanego wniosku jest biznesplan projektu. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz w Regionalnych Instytucjach Finansujących. Polecane strony www www.parp.gov.pl www.konkurencyjnosc.gov.pl ZPORR – Działanie 3.4 Działanie 3.4 Mikroprzedsiębiorstwa zostało przewidziane dla przedsiębiorstw, które zatrudniają nie więcej niż 10 pracowników. Jego celem 18

Internet_w_mojej_gminie.indd 18

2005-05-16 11:37:04

jest zwiększenie konkurencyjności mikroprzedsiębiorstw poprzez ułatwienie dostępu do specjalistycznego doradztwa oraz zwiększenie zdolności inwestycyjnej w początkowym okresie funkcjonowania przedsiębiorstw. Ze względu na swoją specyfikę, działanie to z powodzeniem może być realizowane na terenach wiejskich. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie przede wszystkim dwóch typów projektów: – TYP I: Specjalistyczne usłu- Mikroprzedsiębiorstwo może zgłosić gi doradcze dla mikroprze- projekt, którego celem jest unowoczedsiębiorstw. Doradztwo spe- śnienie metody produkcji, np. poprzez cjalistyczne dotyczy doradz- zakup wycinarki laserowej sterowanej twa wprowadzającego inno- komputerowo. Oprócz zakupu samewacyjność w przedsiębiors- go urządzenia, możliwy jest również twie, zwiększającego jego zakup oprogramowania oraz niezbędkonkurencyjność. Mogą to nych stanowisk komputerowych. być projekty związane z: • opracowaniem strategii umieszczenia produktu na nowym rynku zbytu, • wprowadzeniem na rynek nowego produktu, • zdobyciem nowej grupy klientów, • racjonalizacją przepływów finansowych, towarów, materiałów, informacji wewnątrz przedsiębiorstwa, • komputeryzacją, racjonalizacją logistyki sprzedaży towarów i usług • poprawą zarządzania wewnątrz firmy, itp. Specjalistyczne usługi doradcze nie obejmują doradztwa stałego, związanego z codzienną działalnością operacyjną przedsiębiorstwa, takiego jak doradztwo podatkowe, prawne, marketingowe. – TYP II: Dotacje inwestycyjne dla mikroprzedsiębiorstw. Wsparcie na projekty inwestycyjne jest przeznaczone na dofinansowanie inwestycji związanych z: • utworzeniem, rozbudową lub nabyciem przedsiębiorstwa, • rozszerzeniem zakresu działalności gospodarczej,

19

Internet_w_mojej_gminie.indd 19

2005-05-16 11:37:04

• zasadniczych zmian produkcji bądź procesu produkcyjnego, • zmianą wyrobu lub usługi, w tym także zmianą w zakresie sposobu świadczenia, rozpoczęciem w przedsiębiorstwie działań obejmujących świadczenie usług, • unowocześnieniem wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej firmy, • modernizacją środków produkcji. Wysokość dofinansowania Maksymalna wysokość dofinansowania dla projektu doradczego ze środków publicznych: – do 5000 euro (równowartość w PLN); – 50% kwalifikującego się kosztu, w tym: • 35% udział środków z EFRR, • 15% udział środków z budżetu państwa. Maksymalna wysokość dofinansowania dla projektu inwestycyjnego ze środków publicznych: – do 50 000 euro (równowartość w PLN); – nie więcej niż określona poniżej procentowo część kwalifikowanych kosztów projektu: • 45% dla beneficjentów z powiatów poznańskiego i warszawskiego, • 55% dla beneficjentów z powiatów wrocławskiego, krakowskiego i powiatów Trójmiasta, • 65% dla pozostałych powiatów, w tym: a) 35% udział środków z EFRR w każdym z powiatów, b) pozostała część dofinansowania pochodzi ze środków budżetu państwa. O czym należy pamiętać W przypadku projektów o wartości przekraczającej równowartość w PLN 10.000 euro, przedsiębiorca jest zobowiązany do zaciągnięcia kredytu bankowego w wysokości co najmniej 50% wnioskowanej kwoty. Wykonawcami usług doradczych dla mikroprzedsiębiorstw mogą być tylko firmy, organizacje i instytucje, które uzyskały akredytację Polskiej

20

Internet_w_mojej_gminie.indd 20

2005-05-16 11:37:04

Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości dla tego typu usług w ramach Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz w ramach Działania 2.1 Wzrost konkurencyjności MŚP poprzez doradztwo Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Lista akredytowanych wykonawców znajduje się na stronach Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać we właściwym dla danego przedsiębiorstwa Urzędzie Marszałkowskim Polecane strony www www.zporr.gov.pl www.parp.gov.pl

Programy i inicjatywy europejskie 6. Program Ramowy 6. Program Ramowy (6.PR) jest to główny instrument finansowania badań naukowych i rozwoju technologicznego w Europie na lata 2002–2006. Obszarem działania 6.PR jest Europejska Przestrzeń Badawcza (ERA) mająca sprzyjać wzrostowi konkurencyjności i innowacyjności technologii, lepszej współpracy i koordynacji badań na poziomie europejskim oraz rozwiązywaniu problemów naukowo-technologicznych. Wspierane projekty Działania, które są związane z IT zostały uwzględnione w drugim priorytecie 6.PR, Techniki społeczeństwa informacyjnego (IST), który obejmuje na- Przedsiębiorstwo po zdobyciu partnerów zagranicznych, stępujące obszary tematyczne: – Techniki społeczeństwa informatycz- może zgłosić projekt mający na celu stworzenie nowego nego (IST): • technologie zaufania i bezpieczeń- oprogramowania dla handlu elektronicznego. stwa sieci komputerowych,

21

Internet_w_mojej_gminie.indd 21

2005-05-16 11:37:04

• zabezpieczenie praw jednostki i wspólnot, • zabezpieczenia dynamiczne, kryptografia, technologie ochrony prywatności, • zabezpieczenia danych, niezawodność systemów, • włączenie obywateli do społeczeństwa informacyjnego, • nowe technologie w zakresie wykluczenia informacyjnego (czyli brak dostępu do narzędzi informatycznych i internetu, traktowanych jako podstawowe narzędzie wyrównywania różnic w rozwoju regionów i kształtowania polityki równych szans w dostępie do wiedzy i informacji mieszkańców miast i terenów wiejskich.), e-biznesu, elektronicznej administracji, telepracy oraz e-zdrowia, • nowatorskie narzędzia i metody programowania wspierające interoperacyjność, • zastosowania i nowe generacje narzędzi symulacji, wizualizacji i przeszukiwania danych; – Komunikacja: technologie komputerowe i oprogramowanie • komunikacja mobilna, • elektronika dla konsumentów, • poprawa funkcjonalności i wydajności technologii komunikacyjnych, • narzędzia do kontroli systemów rozproszonych; – Komponenty i mikrosystemy: • mikro-, nano- i optoelektronika – zmniejszenie kosztów, wzrost wydajności, poprawa możliwości rekonfiguracji, adaptacji i samoregulacji, • optoelektronika, • elektronika molekularna, • mikro- i nanotechnologie, mikrosystemy, wyświetlacze; – Poprawa możliwości zastosowania i usług aplikacji IST: • technologie służące do pozyskiwania, modelowania, nawigacji i wyszukiwania, • technologie prezentacji i wizualizacji, • sieci semantyczne, • efektywne metody dostępu do informacji, • technologie umożliwiające zniesienie barier językowych; 22

Internet_w_mojej_gminie.indd 22

2005-05-16 11:37:05

– Przyszłość IST – technologie przyszłości: • nowe dziedziny nauki i techniki związane z IST (uwzględnione w planowaniu strategicznym obszarów działań VII Programu Ramowego). Wysokość dofinansowania Trudno jest jednoznacznie określić maksymalny poziom dofinansowania, gdyż zależy on od rodzaju projektu, ilości partnerów oraz zakresu proponowanych badań. Komisja stara się przede wszystkim wspierać duże projekty, które będą miały znaczenie dla ERA. Komisja jednak przewiduje również wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz mniejszych projektów. Każdorazowo poziom wsparcia jest ustalany podczas negocjacji z Komisją Europejską. O czym należy pamiętać Projekty należy zgłaszać w odpowiedzi na tzw. zaproszenia do składania wniosków projektowych (call for proposal), ukazujących się kilka razy w roku, publikowanych w oficjalnym dzienniku UE oraz na odpowiednich stronach internetowych Komisji Europejskiej i Krajowego Punktu Kontaktowego. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Dodatkowych informacji udziela Krajowy Punkt Kontaktowy. Polecane strony www www.6pr.pl e-Content Celem niniejszego programu jest pomoc w tworzeniu, wykorzystywaniu i dystrybucji treści cyfrowych, a także promocja zróżnicowania językowego i kulturowego w globalnej sieci internetowej. Pod pojęciem treści cyfrowych rozumie się każdy rodzaj informacji publikowanej na dowolnej platformie internetowej, począwszy od tradycyjnych stron www, poprzez komunikację bezprzewodową, aż po nowoczesne interaktywne rozwiąza-

23

Internet_w_mojej_gminie.indd 23

2005-05-16 11:37:05

nia internetowe. IV konkurs został zamknięty w maju 2004 roku, ale Komisja Europejska przewiduje rozpoczęcie V konkursu w 2005 roku. Wspierane projekty W ramach programu e-Content zgłaszać można było dwa podstawowe typy projektów: – Projekty demonstracyj- EAT Database – Europejska Baza Techne – są to duże przed- nologii Rolniczych. Projekt ten proponuje sięwzięcia, w których stworzenie sieci partnerstwa organizacji partnerzy wypracowu- i prywatnych firm w obrębie sektorów Agro ją wspólne osiągnięcia, Food, stworzenie bazy danych na podstawie wykazujące założenia napływających informacji, które mogą być proponowanych linii te- wykorzystywane przez rolników, doradmatycznych. Powinny to ców z dziedziny rolnictwa, konsultantów, być konkretne usługi/ dziennikarzy, badaczy i prywatne firmy na produkty informacyjne terenie Europy. bądź też ulepszenie ist- Projekt ten został zgłoszony w III konkursie niejącej infrastruktury eContent i w tej chwili jest realizowany. językowej. Kompletne, pełnowymiarowe projekty mające na celu zapewnienie żywotności innowacyjnym koncepcjom w dziedzinie produktów i usług etreści i oferujące potencjalne korzyści ekonomiczne w sektorze przemysłowym i publicznym (poprzez zwiększanie wydajności, jakości, dostępu itp.). Projekty te muszą uwzględnić wszystkie etapy realizacji, od badania rynku i projektowania produktu i/lub usługi po ocenę ich w rzeczywistości. Powinny stosować najnowsze metody i procesy oraz dostępne na rynku rozwiązania technologiczne, a ponadto być nastawione zarówno na innowacje biznesowe jak i społeczno-ekonomiczne, nie zaś tylko czysto techniczne. Osiągnięte rezultaty powinny być stopniowalne oraz możliwe do powielania, stworzone na drodze powtarzalnego procesu opracowywania i testowania. Projekty powinny gwarantować zaangażowanie potencjalnych użytkowników i mieć na celu określone plany wykorzystania

24

Internet_w_mojej_gminie.indd 24

2005-05-16 11:37:05

– Studia wykonalności (feasibility projects), których celem jest wspomaganie rozwoju nowych pomysłów i szkicujące fazę wczesnych eksperymentów. Trwają od 6 do 9 miesięcy. Ich rezultatem ma być konkretny projekt gotowy do zastosowania, wraz z określoną strukturą partnerstwa i budżetu. Ich zadaniem jest umożliwienie uczestnictwa małych przedsiębiorstw, zwłaszcza z Krajów Kandydujących. Projekty te nie powinny prowadzić do projektów demonstracyjnych. Wysokość dofinansowania Projekty demonstracyjne mogą być dofinansowane do 50% kosztów projektu, lecz nie więcej niż 2,5 mln euro. Wartość projektu musi być większa niż 2 mln euro. Maksymalna wysokość dofinansowanie studiów wykonalności może wynieść 50% kosztów projektu, nie więcej niż 200 tyś. euro. O czym należy pamiętać Każdy projekt musi mieć charakter międzynarodowy, a więc powinno w nim uczestniczyć przynajmniej 2 różnych partnerów z 2 różnych państw. Tematyka projektu powinna być zgodna z założeniami programu (nie będą np. dofinansowywane projekty typu e-government czy też sama budowa sieci) i zawierać ciekawy i innowacyjny pomysł. W programie mogą brać udział wszystkie firmy zajmujące się gromadzeniem, opracowywaniem i udostępnianiem informacji w postaci cyfrowej. Oprócz małych i średnich przedsiębiorstw mogą w nim brać udział duże firmy, jednostki państwowe, instytucje kulturalne, wydawnictwa, biblioteki. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Wiedzę na temat programu e-Content można poszerzyć w Krajowym Punkcie Kontaktowym programu e-Content przy Ośrodku Edukacji Niestacjonarnej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Polecane strony www www.econtent.agh.edu.pl

25

Internet_w_mojej_gminie.indd 25

2005-05-16 11:37:06

3. Rolnicy Dofinansowanie na rozwój sektora IT mogą uzyskać również rolnicy dzięki Sektorowemu Programowi Operacyjnemu – Rolnictwo (SPO-Rolnictwo).

Fundusze strukturalne SPO – Rolnictwo Działanie 2.4 Celem Działania 2.4 jest Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów. W tym celu wspierane będą projekty związane z realizacją inwestycji służących podjęciu przez rolników, domowników, a także osoby prawne zajmujące się prowadzeniem działalności rolniczej, dodatkowej działalności zbliżonej do rolnictwa. Wspierane projekty W tym działaniu wspierane będą projekty realizowane w związku z uruchomieniem lub rozwojem działalności dodatkowej w zakresie: – agroturystyki; Rolnik może zgłosić projekt, którego – usług związanych z turystyką i celem będzie przystosowanie jego wypoczynkiem; gospodarstwa do wymogów agrotu– usług na rzecz rolnictwa i go- rystyki a jednocześnie zakupić spodarki leśnej; sprzęt komputerowy, który posłu– prowadzonego na małą skalę ży mu do rozpowszechnienia jego przetwórstwa produktów rol- oferty turystycznej oraz umożliwi nych lub jadalnych produktów kontakt z potencjalnymi turystami. leśnych; – sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzących w większości z własnego gospodarstwa; – rzemiosła i rękodzielnictwa; – drobnych usług na rzecz mieszkańców obszarów wiejskich – e-commerce – sprzedaży lub promocji przez Internet produktów rolnych, objętych 26

Internet_w_mojej_gminie.indd 26

2005-05-16 11:37:06

Załącznikiem I do Traktatu, oraz towarów i usług odpowiadających zakresowi niniejszego działania. Wysokość dofinansowania Maksymalny poziom pomocy finansowej udzielanej beneficjentowi może wynieść 50% kosztów kwalifikowanych, zaś w okresie realizacji Programu pomoc jednemu beneficjentowi i gospodarstwu rolnemu nie może przekroczyć 100 000 PLN. O czym należy pamiętać Wspierane będą projekty realizowane w miejscowościach liczących do 5 tys. mieszkańców należących do gmin wiejskich lub miejsko-wiejskich. Projekt złożony do finansowania musi uzyskać co najmniej 2 punkty w oparciu o poniższe kryteria: 1. Bezrobocie na terenie, gdzie znajduje się gospodarstwo beneficjenta pomocy: – gmina zagrożona szczególnie wysokim bezrobociem 1 punkt strukturalnym – bezrobocie w powiecie, w którym znajduje się gospodarstwo beneficjenta pomocy 1 punkt jest wyższe od średniej w województwie 2. Dochód podatkowy gminy, w której znajduje się gospodarstwo beneficjenta pomocy, w przeliczeniu na 1 mieszkańca kształtuje się na poziomie: – nie więcej niż 75% średniej 2 punkty krajowej – powyżej 75% i poniżej 100% 1 punkt – powyżej 100% 0 punktów

27

Internet_w_mojej_gminie.indd 27

2005-05-16 11:37:06

3. W gospodarstwie rolnym, którego dotyczy projekt, na 1 osobę w nim pracującą przypada nie więcej niż 15 ha przeliczeniowych powierzchni użytków rolnych. 4. Gospodarstwo spełnia kryterium wielkości ekonomicznej przyjętej w Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich dla gospodarstw niskotowarowych.

1 punkt

1 punkt

Osoby chcące uzyskać pomoc finansową muszą mieć uregulowane zobowiązania podatkowe z tytułu ubezpieczeń społecznych. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać w Oddziałach Regionalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Polecane strony www www.arimr.gov.pl

28

Internet_w_mojej_gminie.indd 28

2005-05-16 11:37:07

4. Organizacje pozarządowe Organizacje pozarządowe w coraz większym stopniu przyczyniają się do rozwoju społeczności lokalnych. Dzięki funduszom strukturalnym organizacje te mają szanse wesprzeć lokalne społeczności w rozwoju na ich terenie sektora IT. W tym celu powinny mieć na uwadze przede wszystkim Działanie 1.5 ZPORR Infrastruktura Społeczeństwa Informacyjnego. Wśród przedstawionych programów, znajduje się również Działanie 2.1, niewspierające projektów infrastrukturalnych, jednakże wspiera projekty szkoleniowe, dzięki którym również może przyczynić się do rozwoju sektora IT.

Fundusze strukturalne ZPORR – Działanie 1.4 Organizacje pozarządowe mogą uzyskać dofinansowanie na sprzęt komputerowy, jeśli tylko ich zakup będzie częścią większego projektu. Umożliwia to Działanie 1.4 Rozwój turystyki i kultury. Działanie to ukierunkowane jest na realizację następujących celów: – wzrost znaczenia kultury i turystyki jako czynników stymulujących rozwój społeczno-gospodarczy regionów z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska; – ułatwienie dostępu do obiektów kultury i turystyki. m.in. poprzez rozbudowę infrastruktury oraz rozwijanie kompleksowego systemu informacji kulturalnej i turystycznej; – wydłużenie sezonu turystycznego; – zmniejszenie różnic regionalnych w dostępie do kultury i turystyki; – zwiększenie dochodów z zagranicznej turystyki przyjazdowej do Polski oraz turystyki krajowej poprzez podniesienie konkurencyjności regionalnych produktów turystycznych i kulturowych zarówno na rynkach zagranicznych, jak i na krajowym. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie m.in. następujących projektów:

29

Internet_w_mojej_gminie.indd 29

2005-05-16 11:37:07

– Z zakresu kultury Projekty infrastrukturalne (o minimalnej wartości całkowitej 1 mln euro). • projekty dotyczące opracowania i utworzenia systemów informacji kulturalnej, w tym nowoczesnej, interaktywnej sieci informacji internetowej, • projekty dotyczące rozwoju i modernizacji publicznej infrastruktury informacyjnej (np. centra i punkty informacji kulturalnej). – Z zakresu turystyki Projekty infrastrukturalne (o minimalnej wartości całkowitej 1 mln euro). • opracowanie i utworzenie systemów i centrów informacji turystycznej, w tym nowoczesnej, interaktywnej sieci informacji internetowej. Wysokość dofinansowania Na wyżej wymienione inwestycje organizacje mogą uzyskać z EFRR dofinansowanie w wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych), jednak jeśli inwestycja będzie w późniejszym czasie przynosiła znaczące zyski, wysokość pomocy zostaje zmniejszona do 50%. Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania z krajowych środków publicznych (z budżetu państwa lub z budżetu jednostek samorządu terytorialnego). O czym należy pamiętać Bardzo ważne jest to, by w składanym wniosku poziom procentowy wnioskowanego dofinansowania był zgodny z maksymalnym limitem przewidzianym dla danego działania. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać w Urzędach Marszałkowskich Polecane strony WWW www.zporr.gov.pl

30

Internet_w_mojej_gminie.indd 30

2005-05-16 11:37:07

ZPORR – Działanie 1.5 Celem Działania 1.5 Infrastruktura Społeczeństwa Informacyjnego jest wspieranie rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a także wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych technik informacyjnych pomiędzy regionami w Polsce i Unii Europejskiej oraz w układzie wewnątrzregionalnym, a w szczególności pomiędzy dużymi ośrodkami a obszarami wiejskimi i małymi miastami. Działanie te obejmie całą Polskę, ale szczególnie jest ono ukierunkowane na tereny wiejskie i małe miasta. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie następujących projektów: – budowa i/lub rozbudowa lo- Organizacja może zgłosić projekt, makalnych i/lub regionalnych jący na celu podniesienie dostępności szerokopasmowych i bez- technologii informatycznych dla mieszpiecznych sieci, współdzia- kańców wsi po przez wybudowanie Pułających ze szkieletowymi blicznych Punktów Dostępu do Internesieciami regionalnymi i/lub tu w danej gminie krajowymi; – budowa, przebudowa i/lub wyposażenie inwestycyjne centrów zarządzania sieciami regionalnymi i/lub lokalnymi; – budowa i wdrażanie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym – najchętniej z połączeniem szerokopasmowym; – projekty związane z przygotowaniem instytucji publicznych (np. lokalnej i regionalnej administracji samorządowej, ochrony zdrowia, edukacji, z wyłączeniem e-rynku pracy), do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności z wykorzystaniem podpisu elektronicznego, w tym m.in. tworzenie systemów informacji przestrzennej (GIS) oraz modernizacja infrastruktury informatycznej – jeśli stanowić będą część szerszego projektu w ramach działania 1.5. ZPORR;

31

Internet_w_mojej_gminie.indd 31

2005-05-16 11:37:08

– tworzenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (Public Internet Access Points): • Telecentra, • Infomaty (jeśli będą stanowić część szerszego projektu w ramach Działania 1.5. ZPORR) w obiektach publicznie dostępnych – na przykład bibliotekach publicznych, domach kultury, szkołach wyższych, świetlicach gminnych (za wyjątkiem szkół i bibliotek pedagogicznych oraz innych instytucji wspieranych w tym zakresie przez SPO „Rozwój Zasobów Ludzkich”) - najchętniej z połączeniem szerokopasmowym; – budowa i/lub rozbudowa lokalnych i/lub regionalnych bezpiecznych systemów transmisji danych, zwłaszcza na terenach wiejskich i w małych miastach przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii (np. transmisja satelitarna, droga radiowa). Wysokość dofinansowania Na wyżej wymienione inwestycje organizacje mogą uzyskać z EFRR dofinansowanie w wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych), jednak jeśli inwestycja będzie w późniejszym czasie przynosiła znaczące zyski, wysokość pomocy zostaje zmniejszona do 50%. Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania z krajowych środków publicznych (z budżetu państwa lub z budżetu jednostek samorządu terytorialnego). O czym należy pamiętać Bardzo ważne jest to, by w składanym wniosku poziom procentowy wnioskowanego dofinansowania był zgodny z maksymalnym limitem przewidzianym dla danego działania. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać w Urzędach Marszałkowskich. Polecane strony www www.zporr.gov.pl

32

Internet_w_mojej_gminie.indd 32

2005-05-16 11:37:08

ZPORR – Działanie 2.1 Organizacje pozarządowe, mające w swoich zadaniach statutowych promocję i wspomaganie edukacji dzięki Działaniu 2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie, mogą uzyskać dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Społecznego na szkolenia w zakresie wykorzystaniu IT. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie m.in. następujących projektów: Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych: – szkolenia dla pracująOrganizacja może zgłosić projekt, którego cych osób dorosłych, celem będzie podniesienie kwalifikacji osób samodzielnie zgłaszająprowadzących drobną działalność gospocych chęć podwyższadarczą na terenie danej gminy. Projekt ten nia i dostosowywania poprzez szkolenia, umożliwi zapoznanie kwalifikacji zawodosię z możliwościami wykorzystania technik wych do potrzeb rynku informacyjnych i komunikacyjnych do propracy, w tym w zakresie wadzenia działalności. języków obcych oraz wykorzystania technik informacyjnych i komunikacyjnych (ICT); – szkolenia podwyższające kwalifikacje doradców rolniczych; – szkolenia dla rolników i domowników w zakresie podejmowania dodatkowej działalności zbliżonej do rolnictwa. Wysokość dofinansowania Wartość projektu musi być wyższa niż 5.000 euro. Na wyżej wymienione inwestycje organizacje pozarządowe mogą uzyskać z EFS dofinansowanie wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych). Istnieje również możliwość uzyskania 25% dofinansowania z budżetu państwa (Ministerstwo Gospodarki i Pracy).

33

Internet_w_mojej_gminie.indd 33

2005-05-16 11:37:09

O czym należy pamiętać Wśród kosztów kwalifikujących się do dofinansowania wymieniony został również sprzęt komputerowy. Jednakże wartość pojedynczych jednostek zakupionego sprzętu nie może być wyższa niż 5 tysięcy złotych, a suma wydatków na sprzęt nie może być wyższa niż 10% całkowitych kosztów projektu. Dopuszczalne jest przy tym finansowanie podłączeń do sieci informatycznych. Nie jest natomiast dopuszczalne finansowanie sieci jako takich, a także zakup serwerów, komputerów przenośnych i sprzętu do łączności bezprzewodowej. Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać w Wojewódzkich Urzędach Pracy. Polecane strony www www.zporr.gov.pl ZPORR – Działanie 2.6 Celem Działania 2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy jest podniesienie potencjału regionów w sferze innowacji poprzez wzmocnienie współpracy pomiędzy sektorem badawczo-rozwojowym a gospodarką, co prowadzi do podniesienia konkurencyjności przedsiębiorstw działających na regionalnym i lokalnym rynku. Organizacje pozarządowe dzięki temu działaniu mogą uzyskać dofinansowanie na zbudowanie infrastruktury IT wspierające rozwój innowacji. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie m.in. następujących projektów: Rozwój systemu komunikacji i wymiany informacji, w tym zbieranie danych i tworzenie ich baz z zakresu m.in. działań edukacyjnych i innych przedsięwzięć wspierających rozwój innowacji.

34

Internet_w_mojej_gminie.indd 34

2005-05-16 11:37:09

–

–

–

–

Służyć temu mogą takie inicjatywy jak np.: organizowanie imprez promujących Organizacja zajmująca się proinnowacje oraz inicjatywy służące wypagowaniem działań innowamianie innowacji w formie: dni inforcyjnych wśród przedsiębiorstw, macji, dni otwartych drzwi, dni konmoże zgłosić projekt, którego sultacji i współpracy z przedstawiciecelem jest stworzenie bazy inlami zagranicznymi itp.; formacyjnej dla danego regiodziałania mające na celu analizę i idennu by umożliwić im dostęp do tyfikację kluczowych narzędzi niezbęnajnowszych osiągnięć. dnych do realizacji Regionalnych Strategii Innowacyjnych w regionach; działania służące zwiększaniu poziomu wiedzy i umiejętności partnerów opracowujących i realizujących Regionalne Strategie Innowacyjne, w zakresie planowania strategicznego, budowania partnerstwa oraz zarządzania projektem; tworzenie i udostępnianie kompleksowej bazy informacyjnej dla członków sieci, partnerów opracowujących i realizujących Regionalne Strategie Innowacyjne i innych zainteresowanych stron, w tym gromadzenie danych związanych z działaniami innowacyjnymi w regionie (np. informacje o szkoleniach, seminariach w kraju i za granicą, możliwościach finansowania rozwiązań innowacyjnych, poszukiwaniu partnerów).

Wysokość dofinansowania Wartość projektu musi być wyższa niż 5000 euro. Na wyżej wymienione inwestycje organizacje pozarządowe mogą uzyskać z EFS dofinansowanie wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych). Istnieje również możliwość uzyskania 25% dofinansowania z budżetu państwa (Ministerstwo Gospodarki i Pracy). O czym należy pamiętać Projekt musi być zgodny z Regionalną Strategią Innowacyjną lub Strategią Rozwoju Województwa.

35

Internet_w_mojej_gminie.indd 35

2005-05-16 11:37:09

Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać w Urzędach Wojewódzkich. Polecane strony www www.zporr.gov.pl ZPORR – Działanie 3.1 W Działaniu 3.1 Obszary wiejskie organizacje pozarządowe, podobnie jak w ZPORR 1.4, mogą uzyskać dotacje na zakup sprzętu komputerowego, jeśli tylko będzie on niezbędnym elementem danego projektu. Pod uwagę brane są projekty, które mają wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru objętego projektem oraz tworzą warunki dla wzrostu zatrudnienia. W ramach poniższego Działania do realizacji przewiduje się projekty inwestycyjne wynikające z planów/programów rozwoju lokalnego przygotowanych w formule partnerstwa na poziomie gminnym, międzygminnym (np. przez związki gmin) lub powiatowym. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie m.in. następujących projektów: – systemy informacji kulturalnej i turystycznej.

Organizacja może zgłosić projekt mający na celu stworzenie systemu informacji turystycznej, która podniesie atrakcyjność np. jednego z parków krajobrazowych.

Wysokość dofinansowania Na wyżej wymienione inwestycje organizacje mogą uzyskać z EFRR dofinansowanie w wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych), jednak jeśli inwestycja będzie w późniejszym czasie przynosiła znaczące zyski, wysokość pomocy zostanie zmniejszona do 50%. Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania z krajowych środków publicznych (z budżetu państwa lub z budżetu jednostek samorządu terytorialnego). O czym należy pamiętać Należy pamiętać, by projekt był zgodny z kryterium demograficznym – inwestycje na terenie miejscowości liczących nie więcej niż 20.000 miesz36

Internet_w_mojej_gminie.indd 36

2005-05-16 11:37:10

kańców, w przypadku projektów z zakresu kultury i turystyki, inwestycje zlokalizowane na terenie miejscowości od 5.000 do 20.000 mieszkańców (poniżej 5.000 mieszkańców, jeśli stanowią lokalne ośrodki rozwoju). Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać w Urzędach Marszałkowskich Polecane strony www www.zporr.gov.pl

37

Internet_w_mojej_gminie.indd 37

2005-05-16 11:37:10

5. Szkoły Fundusze strukturalne ZPORR – Działanie 1.5 Szkoły są jednym z beneficjentów Działania 1.5 ZPORR Infrastruktura Społeczeństwa Informacyjnego. Celem głównym tego działania jest wspieranie rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a także wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych technik informacyjnych pomiędzy regionami w Polsce i Unii Europejskiej oraz w układzie wewnątrz regionalnym, a w szczególności pomiędzy dużymi ośrodkami a obszarami wiejskimi i małymi miastami. Działanie to obejmie całą Polskę, ale szczególnie jest ono ukierunkowane na tereny wiejskie i małe miasta. Wspierane projekty W ramach tego działania przewidziano wsparcie następujących projektów: – budowa i/lub rozbudowa lokalnych i/lub Szkoła może zgłosić projekt, regionalnych szerokopasmowych i bez- którego celem jest wpropiecznych sieci, współdziałających ze wadzenie „elektronicznego szkieletowymi sieciami regionalnymi dzienniczka ucznia”. Umożi/lub krajowymi; liwia on m.in. rodzicom – budowa, przebudowa i/lub wyposażenie sprawdzenia aktualnych inwestycyjne centrów zarządzania sie- ocen ich dziecka przez Inciami regionalnymi i/lub lokalnymi; ternet. – budowa i wdrażanie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym – najchętniej z połączeniem szerokopasmowym; 38

Internet_w_mojej_gminie.indd 38

2005-05-16 11:37:10

– projekty związane z przygotowaniem instytucji publicznych (np. lokalnej i regionalnej administracji samorządowej, ochrony zdrowia, edukacji, (z wyłączeniem e-rynku pracy), do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności z wykorzystaniem podpisu elektronicznego, w tym m.in. tworzenie systemów informacji przestrzennej (GIS) oraz modernizacja infrastruktury informatycznej – jeśli stanowić będą część szerszego projektu w ramach działania 1.5. ZPORR; – tworzenie Publicznych Punktów Dostępu do Internetu (Public Internet Access Points): • Telecentra, • Infomaty (jeśli będą stanowić część szerszego projektu w ramach Działania 1.5. ZPORR), w obiektach publicznie dostępnych – na przykład bibliotekach publicznych, domach kultury, szkołach wyższych, świetlicach gminnych (za wyjątkiem szkół i bibliotek pedagogicznych oraz innych instytucji wspieranych w tym zakresie przez SPO „Rozwój Zasobów Ludzkich”) - najchętniej z połączeniem szerokopasmowym; – budowa i/lub rozbudowa lokalnych i/lub regionalnych bezpiecznych systemów transmisji danych, zwłaszcza na terenach wiejskich i w małych miastach przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii (np. transmisja satelitarna, droga radiowa). Wysokość dofinansowania Na wyżej wymienione inwestycje szkoły mogą uzyskać z EFRR dofinansowanie w wysokości 75% wydatków (kosztów kwalifikowanych), jednak jeśli inwestycja będzie w późniejszym czasie przynosiła znaczące zyski, wysokość pomocy może zostać zmniejszona do 50%. Istnieje również możliwość uzyskania dofinansowania z krajowych środków publicznych, (z budżetu państwa oraz z budżetu jednostek samorządu terytorialnego). O czym należy pamiętać Bardzo ważne jest to, by w składanym wniosku poziom procentowy wnioskowanego dofinansowania był zgodny z maksymalnym limitem przewidzianym dla danego działania. 39

Internet_w_mojej_gminie.indd 39

2005-05-16 11:37:10

Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje Szczegółowe informacje można uzyskać we właściwym dla danej szkoły Urzędzie Marszałkowskim. Polecane strony www www.zporr.gov.pl

40

Internet_w_mojej_gminie.indd 40

2005-05-16 11:37:11

Zakończenie Zamiast zakończenia – gdzie i jak szukać informacji Fundusze Strukturalne ZPORR Każde województwo stworzyło odpowiednie struktury niezbędne do zarządzania i wdrażania poszczególnych działań Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Podajemy poniżej listę Urzędów Marszałkowskich, w których można uzyskać informacje na temat poszczególnych działań i instytucji za nie odpowiedzialnych. Lista Urzędów Marszałkowskich Województwo Dolnośląskie

Kujawsko-pomorskie

Nazwa Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wydział Funduszy Europejskich i Polityki Regionalnej www.umwd.pl Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Departament Wdrażania Programów Regionalnych www.fundusze.kujawsko-pomorskie.pl

Adres Wybrzeże Słowackiego 12–14 50-411 Wrocław tel. (71) 374 93 35 fax. (71) 374 90 03 e-mail: [email protected] Plac Teatralny 2 87-100 Toruń tel. (56) 62 18 416 fax. (56) 62 18 213 e-mail: fundusze@ kujawsko-pomorskie.pl

41

Internet_w_mojej_gminie.indd 41

2005-05-16 11:37:11

Lubelskie

Lubuskie

Łódzkie

Małopolskie

Departament Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w Lublinie www.zporr.lubelskie.pl Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Departament Polityki Regionalnej www.lubuskie.pl Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego Departament Polityki Regionalnej www.zporr.lodzkie.pl Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Polityki Regionalnej i Funduszy Strukturalnych www.malopolskie.pl

ul. Lubomelska 1–3 20-072 Lublin tel. (081) tel./fax 74 24 982 e-mail: mariusz. [email protected]

ul. Podgórna 7 65-057 Zielona Góra tel. (068) 45 65 289 tel. (068) 45 65 546 fax. (068) 32 71 429 e-mail: [email protected] Al. Piłsudskiego 8 90-051 Łódź tel. (0 42) 663 31 07 e-mail: wbwp.lodz@ lodzkie.pl ul. Kordylewskiego 11 31-542 Kraków tel. (12) 29 90 650 tel. (12) 29 90 708 e-mail: asul@malopolska. mw.gov.pl

42

Internet_w_mojej_gminie.indd 42

2005-05-16 11:37:11

Mazowieckie

Opolskie

Podlaskie

Podkarpackie

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Departament Strategii, Rozwoju Regionalnego i Funduszy Strukturalnych www.mazovia.pl Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego Punkt Informacyjny i Przyjmowania Wniosków Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego www.zporr.umwo. opole.pl Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego www.wrotapodlasia.pl

ul. Skoczylasa 4 03-473 Warszawa tel. (022) 59 79 336 tel. (022) 59 79 238 fax: (022) 59 79 347 e-mail: punkt_kontaktowy@ mazovia.pl ul. Piastowska 12 45-082 Opole parter tel. (77) 45 24 324, 45 24 423 fax. (77) 45 24 821 e-mail: [email protected]

Ul. Kard. Stefana Wyszyńskiego 1 15-888 Białystok tel. (085) 74 97 469 e-mail: krystyna.tarasiuk@ umwp-podlasie.pl Urząd Marszałkowski Ul. Grunwaldzka 15 Województwa Pod35-959 Rzeszów karpackiego tel. (017) 850 17 40 wew. 67 www.podkarpackie.pl tel. (017) 850 17 45 wew. 67 e-mail: punktkontaktowy@ podkarpackie.pl

43

Internet_w_mojej_gminie.indd 43

2005-05-16 11:37:11

Pomorskie

Śląskie

Świętokrzyskie

Warmińsko-mazurskie

Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Departament Programów Regionalnych www.woj-pomorskie.pl Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Programowania Rozwoju i Funduszy Europejskich www.silesia-region.pl Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego www.sejmik.kielce.pl

ul. Długi Targ 1/7 80-828 Gdańsk tel. (058) 320 70 41 fax. (058) 320 70 42 e-mail: j.fedorowicz@ woj-pomorskie.pl ul. Ligonia 46, pokój 393 40-037 Katowice, tel. (0 32) 20 78 271 tel. (0 32) 25 63 212 fax: (032) 255 37 58

al. IX Wieków Kielc 3 25-516 Kielce tel. (0-41) 342 19 90, 344 57 23, fax 362 55 99 tel. (0-41) 342 14 98, 342 12 13, 342 14 55 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Urząd Marszałkowski al. Piłsudskiego 7/9 Województwa war10-575 Olsztyn mińsko-mazurskiego tel. (089) 523 23 25 Biuro Wdrażania fax: (089) 523 25 23 Funduszy Struktue-mail: bwfs@warmia. ralnych mazury.pl www.wm.24.pl

44

Internet_w_mojej_gminie.indd 44

2005-05-16 11:37:12

Wielkopolskie

Zachodniopomorskie

Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Departament Rozwoju Regionalnego Oddział Informacji i Współpracy www.wielkopolska.mw.gov.pl Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego Departament Integracji Europejskiej, Wydział Selekcji www.um-zachodniopomorskie.pl

ul. Piekary 17, Poznań tel. (0-61) 64 75 305 e-mail: rop@wielkopolska. mw.gov.pl

ul. Korsarzy 34, 70-540 Szczecin tel. 091 489 96 64 tel. 091 488 03 08 e-mail: [email protected] e-mail:[email protected]

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu al. Szucha 25, 00-918 Warszawa tel. (22) 628-04-61 tel. (22) 629-72-41 http://www.menis.gov.pl/ Ministerstwo Kultury ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 00-071 Warszawa tel. (22) 421-01-00 http://www.mk.gov.pl/

45

Internet_w_mojej_gminie.indd 45

2005-05-16 11:37:12

Ministerstwo Nauki i Informatyzacji 00-529 Warszawa ul. Wspólna 1/3 tel. (22) 529 27 18 fax (22) 628 09 22 http://www.mnii.gov.pl/ Ministerstwo Gospodarki i Pracy Pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Pl. Trzech Krzyży 3/5 tel. (0-22) 693-50-00 fax (22) 628 09 22 http://www.mpips.gov.pl/ SPO-Rolnictwo Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa al. Jana Pawła II 70 00-175 Warszawa tel. 0-800 38-00-84 fax (22) 318-54-32 http://www.arimr.gov.pl/ SPO-WKP Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości 00-834 Warszawa ul. Pańska 81/83 tel. (22) 432 80 80 fax (22) 432 86 20 http://www.parp.gov.pl/

46

Internet_w_mojej_gminie.indd 46

2005-05-16 11:37:12

Lista Regionalnych Instytucji Finansujących Województwo Dolnośląskie

Nazwa Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Kujawsko-pomorskie

Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Lubelskie

Lubelska Fundacja Rozwoju –Agencja Rozwoju Regionalnego

Lubuskie

Agencja Rozwoju Regionalnego w Zielonej Górze

Adres ul. Krupnicza 13 50-075 Wrocław tel. (0-71) 344 58 41 faks (0-71) 372 36 85 e-mail: [email protected] ul. Kopernika 4 87-100 Toruń tel. (0-56) 621 04 21; 621 05 68 faks (0-56) 622 28 99 e-mail: [email protected]; sekretariat_tarr@ gapp.pl Rynek 7 20-111 Lublin tel. (0-81) 743 65 43, 743 63 56 faks (0-81) 743 73 26 e-mail: fundacja@ lfr.lublin.pl ul. Chopina 14 65-001 Zielona Góra tel. (0-68) 327 05 04, 325 38 88 faks (0-68) 325 38 88 e-mail: agencja@ region.zgora.pl

47

Internet_w_mojej_gminie.indd 47

2005-05-16 11:37:12

Łódzkie

Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Małopolskie

Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Mazowieckie

Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Warszawie

Opolskie

Stowarzyszenie „Promocja Przedsiębiorczości” – Ośrodek Wspierania Przedsiębiorczości w Opolu

Podlaskie

Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego

ul. Tuwima 22-26 90-002 Łódź tel. (0-42) 632 18 92 faks (0-42) 633 07 63 e-mail: larr@mazurek. man.lodz.pl ul. Kordylewskiego 11 31-542 Kraków tel. (0-12) 411 46 03; 413 79 70; 413 89 13; 413 57 69 faks (0-12) 412 43 79 e-mail: arrbiuro@ bci.pl ul. Smocza 27 01-048 Warszawa tel. (0-22) 838 02 61, 636 29 71 faks (0-22) 838 02 61 e-mail: izbarimp@ fund.org.pl ul. Damrota 4 45-064 Opole tel. (0-77) 456 56 00 faks (0-77) 456 56 00 ext. 25 or 29 e-mail: spp_owp@ poczta.onet.pl ul. Starobojarska 15 15-073 Białystok tel. (0-85) 732 80 77 faks (0-85) 732 38 21 e-mail: fundacja@ pfrr.bialystok.pl

48

Internet_w_mojej_gminie.indd 48

2005-05-16 11:37:13

Podkarpackie

Pomorskie

Śląskie

Świętokrzyskie

Warmińsko-mazurskie

Mielecka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

ul. Chopina 18 39-300 Mielec tel. (0-17) 788 18 50 faks (0-17) 788 18 64 e-mail: [email protected] Agencja Rozwoju ul. Piwna 36/39 Pomorza S.A. 80-831 Gdańsk tel. (0-58) 323 31 10; 323 31 00; 323 32 00 faks (0-58) 301 13 41 e-mail: sekretariat@ arpg.gda.pl Górnośląska Agencja ul. Wita Stwosza 31 Rozwoju Regionalne- 40-042 Katowice go S.A. tel. (0-32) 201 40 56-7 faks (0-32) 257 95 29 e-mail: garr@garr. com.pl Staropolska Izba Prze- ul. Sienkiewicza 53 mysłowo-Handlowa 25-002 Kielce tel./faks (0-41) 344 43 92; 368 02 78 e-mail: sekretariat@ siph.com.pl Warmińsko-mazurul. Kajki 10/12 ska Agencja Rozwoju 10-547 Olsztyn Regionalnego S.A. tel. (0-89) 534 90 10 faks (0-89) 534 92 00 e-mail: wmarr@ wmarr.olsztyn.pl

49

Internet_w_mojej_gminie.indd 49

2005-05-16 11:37:13

Wielkopolskie

Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie

Zachodniopomorskie

Zachodniopomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A.

ul. Zakładowa 4 62-510 Konin tel. (0-63) 245 30 95 faks (0-63) 242 22 29 e-mail: arr.konin@ gapp.pl ul. Stoisława 2 70-223 Szczecin tel. (0-91) 488 24 88 faks (0-91) 488 26 26 e-mail: cwb@zarr. com.pl

Regionalne Strategie Innowacji Województwo Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podlaskie Podkarpackie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie

Adres strony internetowej http://www.ris-dolnyslask.pl/ http://www.ris.kujawsko-pomorskie.pl/ http://www.rsi.lubelskie.pl/ http://www.rsi.lubuskie.pl/ http://www.rislodzkie.lodz.pl/ http://www.pk.edu.pl/ris brak http://www.ritts-inbo.org/ http://www.ris-podlasie.info.pl/ http://www.rsi.podkarpackie.pl/ http://www.ris-pomorskie.pg.gda.pl/ http://www.ris-silesia.org.pl/ http://rsi.it.kielce.pl/ http://www.ris-warmia-mazury.pl/ http://www.innowacyjna-wielkopolska.pl/ http://www.msp.neo.pl/index.php

50

Internet_w_mojej_gminie.indd 50

2005-05-16 11:37:13

Programy i inicjatywy europejskie Ministerstwo Nauki i Informatyzacji 00-529 Warszawa ul. Wspólna 1/3 tel. (22) 529 27 18 fax (22) 628 09 22 http://www.mnii.gov.pl/ Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii Europejskiej Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk ul. Świętokrzyska 21 00-049 Warszawa tel. (22) 826 25 02, 828 74 83 fax (22) 828 53 70 http://www.6pr.pl Inne programy Osoby zainteresowane programem Ikonka mogą bezpośrednio kontaktwać się z: p. Marcinem Dmowskim tel.: (22) 529 25 89 fax: (22) 529 25 85 e-mail: [email protected] Ministerstwo Nauki i Informatyzacji 00-529 Warszawa ul. Wspólna 1/3 tel. (22) 529 27 18 fax (22) 628 09 22 http://www.mnii.gov.pl/

51

Internet_w_mojej_gminie.indd 51

2005-05-16 11:37:13

Objaśnienie wybranych pojęć i skrótów ARiMR – Agencja Rozwoju i Modernizacji Rolnictwa. Beneficjent końcowy – instytucje oraz firmy publiczne i prywatne odpowiedzialne za zlecanie operacji. W przypadku programów pomocy (stosownie do art. 87 Traktatu WE i w przypadku pomocy przyznanej przez instytucje wyznaczone przez państwa członkowskie) beneficjentami końcowymi są instytucje, które przyznają pomoc. Beneficjent ostateczny/Grupa docelowa – osoba, instytucja lub środowisko (grupa społeczna) bezpośrednio korzystająca z wdrażanej pomocy. Działanie – grupa projektów realizujących ten sam cel. Działanie stanowi etap pośredni między priorytetem a projektem. Domownik – w dokumentach dotyczących funduszy strukturalnych jest to osoba bliska rolnikowi, która spełnia następujące warunki: – ukończyła 18 lat – pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego położonego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, albo w bliskim sąsiedztwie – stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Pomoc może być przyznana domownikowi, który jest objęty ubezpieczeniem w pełnym zakresie na podstawie przepisów Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego, macierzyńskiego i emerytalno-rentowego. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR) – jeden z Funduszy Strukturalnych zajmujący się transformacją struktury rolnictwa oraz rozwojem obszarów wiejskich. Fundusz realizuje między innymi następujące zadania: – wzmocnienie i reorganizacje struktur rolnictwa i leśnictwa – zapewnienie konwersji kierunków produkcji rolnej i promowanie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich

52

Internet_w_mojej_gminie.indd 52

2005-05-16 11:37:14

– pomoc w osiągnięciu akceptowanego społecznie poziomu życia rolników, w tym bezpośrednie wsparcie finansowe – pobudzenie świadomości społeczności zamieszkujących obszary wiejskie w celu chronienia środowiska przyrodniczego, zachowania walorów krajobrazu etc. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) – fundusz wchodzący w skład Funduszy Strukturalnych, którego zadaniem jest zmniejszanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionów należących do Unii. EFRR współfinansuje realizację Celów 1 i 2 Polityki Strukturalnej UE. W szczególności fundusz ten udziela wsparcia inwestycjom produkcyjnym, rozwojowi infrastruktury, lokalnym inicjatywom rozwojowym oraz małym i średnim przedsiębiorstwom. Europejski Fundusz Społeczny (EFS) – jeden z Funduszy Strukturalnych, który współfinansuje realizację Celu 3 na całym obszarze Unii Europejskiej, wspiera również Cele 1 i 2. Ze środków funduszu finansowane są głównie szkolenia zawodowe i rozwój zatrudnienia. Fundusze Strukturalne – zasób finansowy UE umożliwiający pomoc w restrukturyzacji i modernizacji gospodarki krajów członkowskich drogą interwencji w kluczowych sektorach i regionach (poprawa struktury). Na fundusze strukturalne składają się: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR) oraz Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIWR). Infomaty – są to urządzenia stojące, wyposażone w klawiaturę oraz ciekłokrystaliczny monitor, umożliwiające bezpłatny dostęp do treści w formie cyfrowej. Najczęściej spotykanymi infomatami są prezentujące treści turystyczne. Umieszczane są w miejscach publicznych (dworce autobusowe, kolejowe, punkty IT, obiekty turystyczne itd.). Określane są również „kioskami multimedialnymi”. Instytucja Płatnicza – jedna lub kilka instytucji lub organów krajowych, regionalnych lub lokalnych, wyznaczonych przez państwo członkowskie

53

Internet_w_mojej_gminie.indd 53

2005-05-16 11:37:14

w celu przygotowania i przedkładania wniosków o płatności oraz otrzymywania płatności z Komisji Europejskiej. W Polsce Instytucją Płatniczą będzie Departament Obsługi Funduszy Pomocowych w Ministerstwie Finansów. Instytucja Pośrednicząca – jednostka podlegająca Instytucji Zarządzającej, której Instytucja Zarządzająca przekazuje część uprawnień. Instytucje Zarządzające – instytucja lub organ publiczny lub prywatny, wyznaczony przez państwo członkowskie na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym, lub też państwo członkowskie, o ile sama zarządza pomocą, odpowiedzialna za sterowanie i nadzorowanie procesu realizacji określonego dokumentu. W przypadku ZPORR funkcję tę pełnić będzie Departament Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. IT – technologie informatyczne. IST (ang. ICT) – technologie „społeczeństwa informacyjnego”, czyli nowoczesne technologie informatyczne i komunikacyjne. Koszty kwalifikowane – są to koszty, które kwalifikują się do refundacji ze środków Funduszy Strukturalnych. Koszty te powinny być merytorycznie uzasadnione oraz zgodne z kryteriami wyznaczonymi przez instytucję zarządzającą. Kryteria wyboru projektów – określony zestaw wymogów formalnych i merytorycznych zawartych w programie uzupełniającym, które muszą spełnić projekty, aby uzyskać dofinansowanie ze środków pomocowych. W przypadku Funduszy Strukturalnych kryteria wyboru projektów formułowane są przez instytucję zarządzającą, a następnie aprobowane przez Komitet Monitorujący. Jest to Komitet zajmujący się monitorowaniem wdrażania projektów. Do zadań Komitetu należy m.in.: zatwierdzanie raportów z realizacji i przekazywanie raportów Instytucji Zarządzającej, ocena rezultatów wdrażania projektów oraz ocena zgodności realizowanych projektów z dokumentami programowymi, opiniowanie wniosków dotyczących zmian w zakresie wielkości oraz warunków przyznawanej pomocy.

54

Internet_w_mojej_gminie.indd 54

2005-05-16 11:37:15

Mikroprzedsiębiorstwa – są to przedsiębiorstwa działające na rynku nie dłużej niż 3 lata, zatrudniające mniej niż 10 osób, zaś ich roczne obroty handlowe wynoszą poniżej 2 milionów euro. Minimalna wartość całkowita – minimalna wartość finansowa danego projektu, umożliwiająca składanie wniosku o jego dofinansowanie. MGiPS – Ministerstwo Gospodarki i Polityki Społecznej MNiI – Ministerstwo Nauki i Informatyzacji PARP – Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Plan/Program Rozwoju Lokalnego – jest to dokument strategiczny przygotowany w formule partnerstwa na poziomie gminnym, międzygminnym (np. przez związki gmin) lub powiatowym. Plany te powinny zawierać co najmniej: opis aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej na obszarze objętym planem, opis planowanych zadań inwestycyjnych na lata 2004-2006, plan finansowy na lata 2004–2006. Polityka strukturalna Unii Europejskiej – polityka UE, której celem jest zwiększenie spójności gospodarczej i społecznej. W obecnym okresie programowania, który obejmuje lata 2000–2006, polityka strukturalna ma wyznaczone trzy cele: – Cel 1 – promowanie rozwoju i dostosowań strukturalnych w regionach słabiej rozwiniętych – Cel 2 – wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji obszarów stojących w obliczu problemów strukturalnych – Cel 3 – wspieranie adaptacji i modernizacji polityk i systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia. Projektodawca – instytucja składająca projekt. Rolnik – w dokumentach dotyczących funduszy strukturalnych jest to osoba fizyczna, spełniająca następujące warunki: – prowadzi na własny rachunek działalność rolniczą jako posiadacz (samoistny albo zależny) gospodarstwa rolnego położonego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej; – płaci podatek rolny.

55

Internet_w_mojej_gminie.indd 55

2005-05-16 11:37:15

Sektorowe programy operacyjne – programy operacyjne przygotowywane i zarządzane przez właściwe resorty centralne, realizujące zadania horyzontalne w odniesieniu do całych sektorów ekonomiczno-społecznych. Generalnie chodzi o to, że w ramach programów sektorowych realizowane są działania horyzontalne. Np. w obrębie SPO WKP realizuje się jednocześnie działania zmierzające do bezpośredniego finansowego wsparcia przedsiębiorców, jak również działania, których celem jest wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu, działania zmierzające do polepszenia jakości kadry gospodarki itd. W związku z tym mam dwie propozycje: 1) usuwamy słowo „horyzontalne” i pozostaje: realizujące zadania w odniesieniu do całych sektorów (...) lub 2) słowo „horyzontalne” zastępujemy słowem „kompleksowe”: realizujące zadania kompleksowe w odniesieniu do całych sektorów. SPO-RZL – Sektorowy Program Operacyjny – Rozwój Zasobów Ludzkich SPO-Rolnictwo – Sektorowy Program Operacyjny – Rolnictwo SPO-WKP – Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw Szerokopasmowy dostęp do sieci – jest to dostęp stały o przepustowości dostosowanej do zakładanej liczby użytkowników korzystających z połączenia (zaleca się stosowanie przepustowości nie niższej niż 256 kbitów/sekundę) i spodziewanej zajętości pasma przez działające na tym łączu aplikacje. Dostęp ten powinien być wykonany w technologii i w sposób umożliwiający proste zwiększenie przepustowości w razie pojawienia się takiej potrzeby w przyszłości. Natomiast dla szerokopasmowej sieci szkieletowej zalecana przepustowość nie powinna wynosić mniej niż 100Mb/s. Wniosek/aplikacja – standardowy formularz składany przez projektodawcę w celu uzyskania wsparcia ze środków pomocowych. Zakres informacji zawartych we wniosku obejmuje: informacje o instytucji zgłaszającej wniosek, informacje na temat projektu, charakterystykę działań podejmowanych podczas realizacji projektu, planowane rezultaty i wydatki, wymagane dokumenty w formie załączników.

56

Internet_w_mojej_gminie.indd 56

2005-05-16 11:37:15

Technologie zaufania – są to technologie, których celem jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa w kontaktach informatycznych i telekomunikacyjnych. Telecentra – są to obiekty wyposażone w komputery oraz mające podłączenie do Internetu. Obiekt ten jest miejscem pracy dla osób, którym komputer jest niezbędny do wykonywania zawodu, a nie mają takiej możliwości w domu. Zasada de minimis – dotyczy programów pomocowych przewidujących udzielanie pomocy publicznej o wartości nie przekraczającej kwoty 100 tys. euro w ciągu trzech kolejnych następujących po sobie lat. Dla udzielania pomocy objętej zasadą de minimis nie jest wymagane powiadomienie Komisji Europejskiej. Zasada ta nie dotyczy sektorów wrażliwych (przemysłu stoczniowego, transportu, wydobycia węgla, hutnictwa żelaza i pomocy eksportowej). W przypadku nadużycia pomocy przewidziane są procedury zwrotu. ZPORR – Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

Wojciech Pander Absolwent Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW oraz Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Opolskiego. Współzałożyciel Centrum Rozwoju Lokalnego – zwycięskiego projektu konkursu „Student z pomysłem” organizowanego przez Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii UW. Współpracownik Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych CASE i CASE Doradcy. W pracy zajmuje się zagadnieniami rozwoju regionalnego i lokalnego, innowacjami i transferem technologii oraz regionalnymi systemami innowacji. W czasie wolnym poświęca się historii rozwoju gospodarczego.

Internet_w_mojej_gminie.indd 57

2005-05-16 11:37:16

Internet_w_mojej_gminie.indd 58

2005-05-16 11:37:16

Michał Brennek

Tworzenie strategii rozwoju narzędzi internetowych w gminach Wstęp Narzędzia internetowe, nazywane także w tekście narzędziami informatycznymi bądź technologiami informatycznymi, to zespół narzędzi wykorzystywanych do pozyskiwania, przetwarzania i publikowania informacji. Cechą omawianych w niniejszym artykule narzędzi jest nacisk na dostęp i wymianę informacji i zasobów poprzez sieć internetową. Do najważniejszych należą: – narzędzia pozyskiwania i publikacji treści elektronicznych (strony www, poczta elektroniczna itp.); – narzędzia elektronicznego obiegu dokumentów (poczta elektroniczna, bezpośrednie przesyłanie plików, elektroniczne bazy danych); – narzędzia obsługi klienta (np. możliwość wypełniania formularzy na stronach internetowych i przesyłania ich do urzędu); – narzędzia organizacji pracy (np. administracja bieżącymi sprawami i ich przekazywanie wewnątrz urzędu).

Internet_w_mojej_gminie.indd 59

2005-05-16 11:37:16

Podstawową cechą wymienionych narzędzi jest możliwość wspólnej pracy nad informacjami (współdzielenie informacji), czy wspólnego użytkowania zasobów takich jak np. drukarki (współdzielenie zasobów). Należy podkreślić różnicę między Internetem a innymi typami sieci informatycznych. Internet cechuje się jednolitymi metodami, czy też standardami współpracy poszczególnych elementów sieci. Dzięki temu możliwe jest wykorzystanie jednej infrastruktury do realizacji wielu zadań, poprzez włączanie do jednej sieci różnych zasobów (jedynym koniecznym warunkiem jest zgodność ze standardami – to znaczy taka budowa sieci, aby wszystkie urządzenia i usługi mogły ze sobą współpracować). Mechanizmy Internetu poprzez swoją elastyczność stały się obecnie standardem obsługi informacji. Dlatego też pod pojęciem „narzędzia informatyczne” rozumie się takie narzędzia, które pozwalają na współdzielenie wielu różnych zasobów w sieci opartej na mechanizmach internetu – są więc narzędziami internetowymi. Na poziomie europejskim mówi się o innowacyjnych narzędziach informatycznych, to jest o takich narzędziach, które nie tylko oferują mechanizmy wymieniania usług i informacji, ale także pomagają we współpracy różnych podmiotów działających w gminie (np. wszystkich urzędów, czy też urzędów lokalnych z władzami regionalnymi). Innowacyjność polega na wykorzystaniu narzędzi sieciowych także do zastosowań wykraczających poza typowe (wymianę poczty elektronicznej, czy publikację informacji na stronach www), jak na przykład do koordynacji pracy różnych podmiotów. Złożoność problemu informatyzacji, a także bogactwo samych technologii możliwych do wykorzystania, stwarzają konieczność precyzyjnego planowania działań zmierzających do rozwoju gminy w tych sferach. Szeroko uznaną metodą opracowania powyższych problemów jest planowanie strategiczne.

60

Internet_w_mojej_gminie.indd 60

2005-05-16 11:37:16

Rozdział 1 Cele rozwoju technologii internetowych w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich Najważniejszym celem rozwoju technologii internetowych jest budowa społeczeństwa informatycznego poprzez tworzenie i udostępnianie pełnowartościowych informacji. Oferta informacyjna zależy od poziomu rozwoju samej gminy, a także od oczekiwań społeczności lokalnej. IT w Urzędzie Gminy Powinna to być informacja rzetelna, aktualna, kompetentna, kompletna, zrozumiała. Brak choćby jednego z powyższych elementów jest przyczyną rozczarowania użytkowników, a co za tym idzie, zmniejszania liczby kontaktów z instytucją drogą internetową. W wyniku tego utrzymywanie informacji w Internecie stanie się mniej opłacalne. Do najbardziej cenionych informacji udostępnianych przez instytucje publiczne należą: – informacje podstawowe, (tj. informacje kontaktowe, godziny urzędowania itd.) – informacje dotyczące pracy instytucji (to znaczy dotyczące podejmowanych problemów) – komplet informacji dotyczących załatwiania spraw w urzędzie – komplet druków w takiej postaci, aby możliwe było ich wydrukowanie i wypełnienie (często umożliwia się wypełnienie druków on-line tak, aby na wydrukowanym dokumencie konieczny był jedynie podpis). Należy zauważyć, że niedoskonałość regulacji prawnych dotyczących podpisu elektronicznego, bądź innego sposobu uwierzytelniania przesyłanych dokumentów, jest poważną przeszkodą na drodze rozwoju tzw. e-urzędu, czyli takiego urzędu, w którym możliwe jest złożenie wniosku, monitorowanie i terminowe załatwienie sprawy za pośrednictwem Internetu. Na uwagę zasługuje fakt, że wraz z rozwojem technologii internetowych, możliwe stało się pozyskiwanie informacji od użytkowników. Najpopular-

61

Internet_w_mojej_gminie.indd 61

2005-05-16 11:37:17

niejsze są sondaże (społeczność udziela odpowiedzi TAK/NIE na zadane pytanie) oraz różnego rodzaju ankiety. Niektóre gminy (także w Polsce – np. mieszkańcy gminy Wesoła – wypowiadali się w ten sposób na temat projektu włączenia tej gminy do stolicy) prowadzą także fora dyskusyjne; jest to jednak rozwiązanie niezadowalające, gdyż w wielu przypadkach wypowiedzi użytkowników cechuje tak niska kultura, że trzeba je cenzurować. Powyższe techniki pozwalają pozyskać informacje od członków społeczności, co może wspomóc proces podejmowania decyzji na poziomie gminy. W przypadku małych gmin techniki te będą miały mniejsze znaczenie ze względu na silne więzy społeczne. W przypadku gmin miejsko-wiejskich w sondażach internetowych może występować nadreprezentacja głosów ludności miejskiej ze względu na łatwiejszy dostęp do Internetu. Celem rozwoju narzędzi internetowych w gminie staje się więc wymiana informacji. Dobrym przykładem wykorzystania narzędzi internetowych do promocji gminy i obsługi podmiotów działających na jej terenie jest strona Urzędu Miasta w Szczecinie (http://www.um.szczecin.pl/) Kolejnym celem rozwoju narzędzi internetowych w gminie jest usprawnienie relacji klient-urząd. Chodzi tu nie tylko o skrócenie czasu potrzebnego na załatwienie określonej sprawy, ale także o zmniejszenie kosztów tej operacji. Powyższy cel można osiągnąć przez wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów (o problemach związanych z uwierzytelnianiem informacji pisałem powyżej). Wewnątrz urzędu jednak powyższe narzędzie jest łatwiejsze do zastosowania (uwierzytelnienie może być przeprowadzone automatycznie poprzez np. weryfikację nadawcy dokumentu z listą pracowników). Informatyczne bazy danych pozwalają na polepszenie organizacji pracy urzędu. Celem realizowanym wewnątrz jednostek publicznych jest ulepszenie i usprawnienie pracy poprzez współdzielenie zasobów (w ten sposób np. dokumenty nie muszą być drukowane w wielu miejscach; wiele jednostek może korzystać z tych samych urządzeń, jak na przykład drukarki czy faksy). Najważniejszym środkiem realizacji tego celu jest budowa oraz rozwój sieci teleinformatycznych w obrębie jednostek publicznych. Działania te pozwalają na zmniejszenie kosztów pracy (a więc oszczędność środków

62

Internet_w_mojej_gminie.indd 62

2005-05-16 11:37:17

publicznych) poprzez współużytkowanie sprzętu (takiego jak drukarki czy inne urządzenia graficzne) oraz zasobów (np. baz danych – informacje o załatwianych sprawach mogą być przechowywane w jednej bazie danych dostępnej w całej sieci informatycznej urzędu). Celem rozwoju narzędzi internetowych jest także koordynacja działań wewnątrz gminy, a także z podmiotami zewnętrznymi. Cel ten jest realizowany przede wszystkim poprzez dostęp i wymianę informacji. Dzięki szybkości wymiany informacji możliwa jest sprawna realizacja nawet bardzo złożonych projektów. Dobrym przykładem jest międzygminna sieć ścieżek rowerowych w okolicach Poznania, nad którą prace były koordynowane za pośrednictwem Internetu. W trakcie tworzenia tego projektu wszystkie zainteresowane podmioty koordynowały działania, a także kontrolowały ich wykonanie za pomocą sieci. Wiele gmin tworzy wirtualne związki gmin w celu wspólnej promocji bądź realizacji projektów o skali regionalnej. Powyższe cele nie mogą zostać zrealizowane, jeśli nie istnieje podstawowa choćby infrastruktura dostępu do Internetu. Program rozwoju technologii informatycznych w UE – e-Europe – zakłada, że dostęp do Internetu do roku 2006 stanie się tak oczywisty i powszechny jak dostęp do bieżącej wody, czy elektryczności (http://europa.eu.int/information_society/eeurope/2005/ all_about/action_plan/index_en.htm). Należy jednak zauważyć, że budowa zaawansowanej infrastruktury dostępu do Internetu może odbywać się na dwa sposoby. Pierwszy to działania gmin, województw, Ministerstwa Nauki i Informatyzacji oraz Ministerstwa Infrastruktury. Drugi – bardziej efektywny i przynoszący trwałe efekty (jak pokazuje historia sieci informatycznych) – to oddolne inicjatywy w sferze rozwoju infrastruktury np.: inicjatywy organizacji pozarządowych, czy lokalnych społeczności. W kompetencji gminy leży jednak tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu zarówno niekomercyjnych, to jest w bibliotekach, szkołach i instytucjach publicznych, jak i komercyjnych (to znaczy oferujących płatny dostęp do Internetu na zasadach tzw. kafejek Internetowych).

63

Internet_w_mojej_gminie.indd 63

2005-05-16 11:37:17

IT w społeczności lokalnej Priorytetowym celem informatyzacji dla społeczności lokalnej (mam tu na myśli mieszkańców gminy) jest rozwój umiejętności, a tym samym zwiększenie szans na rynku pracy. W dokumentach programu e-Europe, a także e-Polska formułuje się następujący cel: każdy obywatel mający wykształcenie na poziomie szkoły średniej powinien kompetentnie posługiwać się komputerem oraz zasobami Internetu, a także zdawać sobie sprawę z korzyści, jakie te narzędzia wnoszą do jego pracy. Kolejnym celem jest rozwój usług elektronicznego nauczania (e-learning) oraz pracy zdalnej (przez pracę zdalną rozumie się możliwość wykonywania pracy zarobkowej w domu, przy użyciu komputera osobistego i narzędzi internetowych służących do wymiany zadań oraz wyników pracy z pracodawcą). Te dwa narzędzia, przy założeniu istnienia podstawowej infrastruktury dostępu do Internetu, mogą stać się realnymi drogami rozwoju osobistego i zawodowego. Sprawny przepływ informacji pomiędzy samorządem a społecznością lokalną jest podstawą rozwoju więzi lokalnych, a tym samym społeczeństwa obywatelskiego. Za pomocą narzędzi internetowych łatwe staje się uczestnictwo w pracach samorządu. Społeczność lokalna zyskuje poczucie kontroli nad funkcjonowaniem gminy. Podsumowując – dla instytucji publicznych głównym celem jest usprawnienie działalności, oszczędność zasobów (zarówno skrócenie czasu, jaki zajmuje załatwianie spraw, czy tak banalne kwestie jak oszczędność papieru i zmniejszenie kosztów obsługi urządzeń) oraz tworzenie treści elektronicznych (czyli np. stron www), w przypadku społeczności lokalnej głównym celem jest wykształcenie zdolności użytkowania zasobów sieciowych (czyli po prostu obycie z Internetem – rozwój umiejętności), a także użycie istniejących w sieci informacji do podejmowania decyzji, kształcenia się itd. Dla podmiotów komercyjnych najistotniejsze jest stworzenie i wykorzystanie narzędzi handlu elektronicznego oraz narzędzi promocji. Należy podkreślić, że rozwój narzędzi informatycznych w gminie oraz rozwój umiejętności mieszkańców stanowi podstawę sukcesu informatyzacji. Z tych dwóch zasobów korzystają podmioty komercyjne – możemy

64

Internet_w_mojej_gminie.indd 64

2005-05-16 11:37:18

więc powiedzieć, że rozwój narzędzi informatycznych może stać się ważnym czynnikiem rozwoju ekonomicznego gminy. IT a rozwój ekonomiczny Dla celów biznesu najważniejsza jest sprawność instytucji gminnych, stąd właśnie bierze się coraz większa presja w kierunku tworzenia e-urzędów. W krajach Europy zachodniej, a także w Stanach Zjednoczonych szerzej wykorzystane są inne warstwy usług sieciowych. Przede wszystkim warstwa komercyjna. Najpowszechniejszą praktyką jest promocja zrzeszeń producentów działających na terenie gminy poprzez stronę internetową samej gminy. Gmina zyskuje w ten sposób wizerunek lokalnego centrum ekonomicznego, a jednocześnie działania podmiotów komercyjnych zwiększają zainteresowanie samą gminą. Wiele gmin udostępnia swoją stronę internetową dla celów organizacji turystyki. Przy czym nie chodzi tu jedynie o przedstawianie ofert, ale także o zintegrowaną informację turystyczną dotyczącą terenu gminy oraz terenów sąsiednich. W przypadku podmiotów komercyjnych wymiana informacji jest niezbędna do realizacji zamówień, koordynacji działań z innymi firmami (e-business), czy promocji i sprzedaży produktów (e-handel). Do realizacji powyższego niezbędna jest rozwinięta infrastruktura dostępu do Internetu oraz do przesyłania dużej ilości danych. Jak wynika z badań, komunikacja zachodzi najczęściej z podmiotami zewnętrznymi w stosunku do gminy. Stąd też bierze się poważne zagrożenie rozwoju tej warstwy usług sieciowych w gminie. Sieci przesyłania danych (mam tu na myśli infrastrukturę) są własnością podmiotów niezwiązanych z gminą, np. narodowego operatora telefonii itd. Rozwój infrastruktury może być także hamowany przez zewnętrzne czynniki ekonomiczne (jak np. sytuacja na rynkach międzynarodowych, co na przykład podnosi koszty sprzętu – inwestycje w infrastrukturę są więc dla operatorów nieopłacalne). Należy jednak zauważyć, że nawet podstawowa infrastruktura sieciowa pozwala na tworzenie miejsc pracy zdalnej (telepracy), co dla przedsiębiorcy stanowi szansę na pozyskanie wykwalifikowanego pracownika przy obniżonych kosztach.

65

Internet_w_mojej_gminie.indd 65

2005-05-16 11:37:18

Ważnym celem jest utworzenie mechanizmów promocji internetowej podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy. Wpisuje się to w cele Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – poprzez takie działanie dąży się do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstw. Podsumowując, podmioty komercyjne zainteresowane są wymianą dużej ilości danych, korespondencją z klientami, wykorzystaniem baz danych, promocją i sprzedażą produktów (np. przy wykorzystaniu usług handlu elektronicznego). Dobrym przykładem wykorzystania narzędzi handlu elektronicznego jest cała gama sklepów elektronicznych oferujących produkty regionalne. Na wielu gminnych stronach internetowych pojawiają się także materiały promocyjne przedsiębiorców działających w gminie – strona gminy zaczyna więc pełnić rolę lokalnego centrum promocji.

Rozdział 2 Dlaczego budowa strategii rozwoju narzędzi internetowych jest konieczna? Aby odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule, musimy zdefiniować samo słowo „strategia”. Jest to długofalowy plan osiągnięcia założonych celów. W strategii dokonuje się diagnozy istniejących uwarunkowań, konstruuje cele, wizje, do których należy dążyć, a także podaje metody osiągnięcia założonych celów. Skonstruowanie strategii rozwoju narzędzi internetowych pozwala wziąć pod uwagę wszystkie uwarunkowania mogące wpłynąć na analizowany problem. Wnikliwie przeprowadzone analizy pozwalają na poznanie wszystkich podmiotów zainteresowanych rozwojem technologii internetowych w gminie, współzależności między nimi, a tym samym pozwalają na takie zaplanowanie działań, które pozwoli uniknąć konfliktów. Technologie informatyczne dostarczają tak dużego bogactwa narzędzi, że jedynie wni-

66

Internet_w_mojej_gminie.indd 66

2005-05-16 11:37:18

kliwa analiza celów, jakie przyświecają poszczególnym grupom interesów, pozwala na optymalizację działań, a tym samym na zmniejszanie kosztów przedsięwzięcia. W pracach nad strategią identyfikujemy wszystkie istniejące zasoby (techniczne, ekonomiczne i ludzkie), tym samym zapewniamy spójność projektowanych działań z już istniejącymi rozwiązaniami. – Strategia jest podstawą do konsultacji społecznych i dyskusji już w fazie projektowania. Łatwo jest skonstruować bardzo wymyślne narzędzia informatyczne, jednakże to pociąga za sobą koszty. Podstawowym celem istnienia narzędzi internetowych w gminie jest usprawnianie pracy wszystkich zainteresowanych (samorządu, ludności i podmiotów komercyjnych). Konsultacje społeczne pozwolą więc dostosować poziom informatyzacji do zapotrzebowania realnie istniejącego w gminie. Często konsultacje na wstępnym etapie prac nad strategią dadzą podstawę do dalszych działań, ponadto każdą strategię należy przedstawić zainteresowanym stronom po jej stworzeniu i uwzględnić poprawki wynikające z dyskusji. – Strategia pozwala planować działania tak, aby uniknąć ograniczeń. Planowanie jest podstawą racjonalnej gospodarki zasobami, to znaczy ludźmi, finansami, środkami technicznymi, jest także podstawą oceny działań. – Strategia pozwala skoordynować działania wszystkich zainteresowanych rozwojem Internetu stron. Jak wspomniano powyżej, podmiotom działającym na rzecz rozwoju Internetu mogą przyświecać różne cele i tylko drogą konsultacji oraz planowania można uzyskać spójność działań, co jest podstawą dynamicznego i przede wszystkim trwałego rozwoju rozwiązań internetowych. Pozwala także uniknąć dublowania zadań, a tym samym usprawnia działania podejmowane na rzecz rozwoju. – Strategia pozwala na przełożenie wizji, celów na konkretne działania. Strategia nie jest więc dokumentem martwym. Jest to niejako projekt działań. – Strategia, poprzez realną ocenę możliwości i ograniczeń, pozwala na przewidywanie potencjalnych możliwości oraz zagrożeń budowy narzędzi informatycznych w gminie.

67

Internet_w_mojej_gminie.indd 67

2005-05-16 11:37:19

– Strategia, jako długofalowy plan działania, wprowadza element ciągłości i spójności w działania na rzecz rozwoju. Cele zidentyfikowane w strategii mogą więc być realizowane niezależnie od zmian wykonawców. Ze względu na szybki postęp technologiczny, dobrze zaplanowana strategia rozwoju narzędzi internetowych pozwala niskim kosztem dostosowywać aktualne bądź planowane działania do zmieniających się warunków. – Strategia zawiera odniesienia do innych dokumentów tego typu, i nie mam tu na myśli tylko dokumentów Unii Europejskiej czy dokumentów rządowych. Strategia, w której wzięto pod uwagę podobne dokumenty sąsiednich gmin, stanowi podstawę spójnego rozwoju narzędzi internetowych w regionie. Buduje się w ten sposób możliwość tworzenia społeczności internetowych, co jest podstawą sukcesu informatyzacji. – Strategia jest także podstawą decyzji podmiotów działających w gminie nie tylko w sferze informatyzacji - mam na myśli szersze, ekonomiczne ujęcie. Stworzenie i opublikowanie strategii nie jest więc ważne dla samej gminy jako instytucji samorządowej, jest ważne dla wszystkich podmiotów działających w gminie, a także dla podmiotów zewnętrznych zainteresowanych współpracą z gminą. – Strategia jest wreszcie dokumentem będącym podstawą ubiegania się o fundusze na realizację założonych działań.

Rozdział 3 Jak tworzyć strategię informatyzacji w gminach wiejskich i wiejsko-miejskich? Unia Europejska dostrzegła potrzebę budowy społeczeństwa opartego na przepływie informacji w połowie lat 90., kiedy to Komisja Europejska opublikowała tzw. Raport Bangemanna zatytułowany „Europa i społeczeństwo globalnej informacji. Zalecenia dla Rady Europejskiej”. Obecnie obowiązującym dokumentem precyzującym kierunki działania jest

68

Internet_w_mojej_gminie.indd 68

2005-05-16 11:37:19

„e-Europe 2005 Action Plan” – dokument ten jest dostępny na stronie internetowej: http://europa.eu.int/information_society/eeurope/2005/all_ about/action_plan/index_en.htm. Komentarz dostępny jest na stronie Ministerstwa Nauki i Informatyzacji, gdzie można znaleźć podstawowy dokument dotyczący informatyzacji Polski: http://www.kbn.gov.pl/cele/epolska.html. Powyższe dokumenty są podstawą formułowania celów strategicznych. Listę zalecanych źródeł przedstawiono poniżej: „Cele i kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce” – http://www.kbn.gov.pl/cele/cele.html e-Europe: An Information Society for All – http://europa.eu.int/information_society/eeurope/2005/index_en.html „WROTA POLSKI – WSTĘPNA KONCEPCJA PROJEKTU” – http:// www.mnii.gov.pl/mnii/index.jsp Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 lipca 2000 r. w sprawie budowania podstaw społeczeństwa informacyjnego w Polsce (M.P. 2000 nr 22 poz.448. Narodowy Plan Rozwoju 2004–2006 Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw http://www.konkurencyjnosc.gov.pl Sektorowy Program Operacyjny – Rozwój Zasobów Ludzkich – http: //www.efs.gov.pl/_fundusze.php Strategia Rozwoju gminy, Strategia Rozwoju województwa, Projekt Ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne – http://www.informatyzacja.gov.pl/_d/ustawa/ ustawa.pdf. Społeczeństwo informacyjne – Portal Unii Europejskiej – http:// www.eu.int/pol/infso/index_pl.htm.

69

Internet_w_mojej_gminie.indd 69

2005-05-16 11:37:20

Rozdział 4 Etapy konstrukcji strategii informatyzacji gmin wiejskich i wiejsko-miejskich Szczególny nacisk położyć należy na dostosowanie wykorzystywanych metod do potrzeb gminy; albo jedynie w ten sposób można uzyskać zadowalające wyniki badań oraz zaplanować działania zmierzające do trwałego rozwoju gminy. 1.Diagnoza To jeden z najważniejszych (oprócz konsultacji społecznych) etapów konstrukcji strategii informatyzacji gminy. Analizy koncentrować się będą w kilku obszarach tematycznych: – wskaźniki społeczno ekonomiczne, mające istotny wpływ na rozwój i wykorzystanie narzędzi informatycznych w gminie; – istniejąca infrastruktura; – aktualne działania mające na celu rozwój narzędzi internetowych w gminie. Oto najważniejsze grupy czynników społeczno-ekonomicznych, jakie należy przeanalizować: Zamożność społeczności lokalnej – decyduje ona o kierunku, jaki ma przyjąć informatyzacja gminy. W gminach biednych, zalecanym kierunkiem rozwoju będzie usprawnienie obsługi ludności drogą informatyzacji jednostek publicznych, budowa publicznych punktów dostępowych oraz edukacja młodzieży poprzez informatyzację placówek edukacyjnych. Podstawowe znaczenie dla podmiotów komercyjnych ma dostęp do informacji, dlatego też tę warstwę usług należy rozwijać w gminach biednych w pierwszej kolejności. Potocznie funkcjonuje opinia, że informatyzacja gmin biednych nie ma sensu. Nic bardziej błędnego. Poprzez dostęp do informacji, do pracy zdalnej, poprzez niwelowanie tzw. analfabetyzmu sieciowego (ang. network illiteracy – czyli braku umiejętności wyszukiwania i użytkowania informacji zamieszczonych w sieciach komputerowych) stymulujemy roz70

Internet_w_mojej_gminie.indd 70

2005-05-16 11:37:20

wój regionu. Według zachodnich analityków (Naisbitt, Huntington) już w latach 2010–2020 umiejętność wykorzystania narzędzi internetowych będzie jednym z najważniejszych czynników rozwoju zasobów ludzkich, a tym samym rozwoju ekonomicznego. Gminy, w których obserwuje się niską zamożność ludności, powinny koncentrować swoje wysiłki na rozwoju publicznego dostępu do Internetu oraz na rozwoju systemu szkoleń mających na celu podniesienie umiejętności społeczeństwa. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w gminach cechujących się wysokimi wskaźnikami zamożności ludności. Internet jest często traktowany jako medium rozrywki. Wysiłki gminy powinny się koncentrować wokół tworzenia narzędzi obsługi ludności (e-urząd) oraz wokół promocji rozwiązań internetowych (to jest głównie wokół budowy stron www zawierających narzędzia e-urzędu oraz tworzenia systemu szkoleń i materiałów informacyjnych popularyzujących ich wykorzystanie). Wiek mieszkańców – Analizy przeprowadzane w pod koniec lat 80. dla potrzeb e-biznesu wskazują, że im wyższa średnia wieku tym trudniej przekonać ludność do użytkowania zasobów Internetu. Przeczą temu europejskie doświadczenia z lat 90. Kluczowym czynnikiem wydaje się być promocja rozwiązań internetowych i dostęp do wiedzy (w szczególności do podręczników opisujących poszczególne programy). Istnieje wiele przykładów m.in. z Niemiec, Austrii i Francji, gdzie właśnie ludzie w wieku emerytalnym uczą się nowych technik. Sam wskaźnik należy więc traktować ostrożnie. Nie bez znaczenie jest tu sytuacja ekonomiczna panująca w gminie. Jest bowiem bardziej prawdopodobne, że w biednych gminach wiejskich o starzejącej się ludności, małe będzie zainteresowanie użytkowaniem narzędzi internetowych, jednak decyzję należy opierać na wynikach konsultacji społecznych. Wykształcenie – w przypadku tego wskaźnika wielu autorów podaje następującą zależność: osoby o wykształceniu wyższym lub średnim technicznym chętniej wykorzystują narzędzia internetowe. Osoby te wykazują także większą swobodę w użytkowaniu oraz poznawaniu nowych narzędzi sieciowych. Z mojej praktyki wynika jednak, że powyższe uogólnienie bywa mylące. Przeczą mu podane wyżej przykłady Francji czy Niemiec. Ciekawy 71

Internet_w_mojej_gminie.indd 71

2005-05-16 11:37:20

jest także przykład Turcji, gdzie rozwój publicznych punktów dostępu do Internetu (szkoły, biblioteki, kafejki internetowe) zaowocował lawinowym wręcz wzrostem umiejętności społeczeństwa i to w regionach zamieszkanych przez słabo wykształconą ludność utrzymującą się z rolnictwa (jednak tendencje te obserwowałem wśród ludności w wieku produkcyjnym i młodszej). Liczba podmiotów gospodarczych w gminie – z badań (m.in. Toffler A. Trzecia Fala) wynika, że do roku 2020 ponad 90% podmiotów gospodarczych na świecie będzie wykorzystywać do swojej działalności narzędzia internetowe. Jak wynika z analiz Komisji Europejskiej (dla programu e-Europe) już dziś liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w gminie jest dogodnym wskaźnikiem zapotrzebowania na usługi sieciowe. Obserwowane tendencje są oczywiste: im więcej działalności gospodarczej, tym większe zapotrzebowanie na usługi sieciowe. Istniejąca infrastruktura dostępu do Internetu – historia Internetu pokazuje, że sieci teleinformatyczne cechują oddolne mechanizmy rozwoju. To znaczy tam, gdzie istnieje zapotrzebowanie na usługi sieci, dostawcy Internetu, idąc za potrzebami rynku, rozwijają infrastrukturę dostępu (tworząc punkty dostępowe czy rozszerzając zakres możliwości połączenia z Internetem. Przy czym zwykle ewolucja zachodzi od połączeń przez linię telefoniczną i modem – co już jest dostępne w całym kraju – do połączeń o dużej przepustowości – tzw. połączeń szerokopasmowych, w których komputer klienta jest stale połączony z Internetem). Zachodzi jednocześnie mechanizm sprzężenia zwrotnego – jeśli istnieje bogata infrastruktura dostępowa, a więc dostęp do usług sieciowych jest łatwy, więcej osób korzysta z Internetu (silniejszy jest tu między innymi efekt demonstracji czyli rozprzestrzenianie umiejętności poprzez obserwację rodziny, przyjaciół czy współpracowników). Jeżeli w gminie istnieje dogodna infrastruktura dostępowa oraz wiele osób korzysta z Internetu (dane takie można uzyskać od dostawców usług telekomunikacyjnych, choć niekiedy bywa to trudne ze względu na klauzule poufności czy chęć ochrony potencjalnego rynku itp.), możliwy i konieczny staje się rozwój takich usług, jak e-urzędy czy telepraca. W gminach, w których dostęp do usług sieciowych jest utrudniony z powodu braku odpowied-

72

Internet_w_mojej_gminie.indd 72

2005-05-16 11:37:21

niej infrastruktury, strategia informatyzacji powinna kłaść nacisk na rozwój publicznych usług dostępu do Internetu, usług informacji i promocji gminy (strony internetowe) oraz elektronicznych instrumentów obsługi w urzędach (np. na budowę tzw. infomatów – urządzeń, w których klient urzędu może skorzystać z materiałów informacyjnych i usług elektronicznych bez konieczności użycia własnego sprzętu komputerowego, na budowę kawiarni internetowych itp.). Aktualne działania mające na celu rozwój narzędzi internetowych w gminie. Od połowy lat 90. istniało kilka inicjatyw upowszechnienia narzędzi internetowych w gminach. Do najważniejszych należą: – Programy wyposażania pracowni internetowych, program Internet Dla Szkół oraz programy udostępniania Internetu w bibliotekach (jak na przykład realizowany obecnie przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji program Ikonka). Efektem tych programów było stworzenie w wielu gminach publicznych punktów dostępowych. Włączenie ich do strategii rozwoju narzędzi internetowych w gminie pozwoli pomóc w dalszym rozwoju tych inicjatyw (np. przez szkolenie kadry, czy udostępnienie szkolnych pracowni internetowych poza godzinami zajęć, czy poprzez wykorzystanie istniejących łącz do tworzenia nowych punktów dostępu). Jak pokazują badania, wiele z tych punktów jest wykorzystywanych w niepełnym zakresie. – Obowiązek umieszczenia danych w Biuletynie Informacji Publicznej (na mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 roku (DzU nr 112, poz. 1198)). Dane te w zwięzły sposób przedstawiają gminę i stanowią cenne źródło informacji dla podmiotów zewnętrznych, stąd ich utrzymanie i aktualizację należy włączyć do projektowanej strategii. Należy przy tym pamiętać, że strona umieszczona w serwisie BIP nie jest narzędziem promocji gminy. Promocji podlegają walory unikalne, zunifikowane strony BIP nie nadają się, więc do tego celu. W wielu gminach wiejsko-miejskich sami użytkownicy budują sieci lokalne. Jest to często niedoceniany zasób. Jak wynika z praktyki, tak właśnie kształtuje się bardzo bogaty kapitał społeczny. Twórcy takich sieci są nieocenionym motorem rozwoju Internetu w gminie. Najlepiej znają oni potrzeby lokalnych społeczności, będą więc cenną pomocą na etapie konsultacji spo-

73

Internet_w_mojej_gminie.indd 73

2005-05-16 11:37:21

łecznych. Włączenie sieci lokalnych do strategii rozwoju Internetu w gminie może stać się podstawą uruchomienia lokalnych dostawców Internetu. Powyższe wskaźniki i podane tendencje powinny dać wstępny obraz zestawu narzędzi internetowych, który powinien zostać przedstawiony do pierwszego etapu konsultacji społecznych. Należy podkreślić, że istnieje jednak pewien podstawowy zestaw narzędzi internetowych, w który powinna być wyposażona każda gmina. Są to: W instytucjach publicznych: – Dostęp do Internetu dla urzędników oraz sieć lokalna służąca współużytkowaniu zasobów (elektroniczny obieg dokumentów, współdzielenie zasobów takich, jak drukarki itp.). – Strona internetowa, zawierająca komplet formularzy oraz poradnik interesanta (wyczerpujące instrukcje „krok po kroku”, jak załatwiać poszczególne sprawy w urzędzie). Na stronie internetowej nie powinno także zabraknąć informacji o pracach samorządu, czy danej instytucji. – Narzędzia informatyczne integrujące pracę wszystkich jednostek publicznych (choćby jedynie poprzez usprawnienie przepływu informacji pomiędzy nimi), a także wspomagające zarządzanie gminą. – Publiczny dostęp do Internetu (budowa infomatów w urzędach oraz kawiarni internetowych – przy czym nie oznacza to konieczności budowy tego typu punktów w każdym urzzdzie. Należy kłaść nacisk na budowę infrastruktury dostępu w instytucjach edukacyjnych (szkoły, biblioteki) oraz wspierać budowę komercyjnych punktów dostępu. W całej gminie: – Działania zmierzające do zapewnienia powszechnej możliwości dostępu do Internetu. – Promocja wykorzystania narzędzi internetowych. – Szkolenia podejmujące tematy wykorzystania Internetu. Elementem diagnozy jest także rozpoznanie rozwiązań informatycznych działających wadliwie, lub niewykorzystywanych w odpowiednim stopniu, a także sformułowanie zaleceń służących poprawie sytuacji. Jak wynika z mojej praktyki, w wielu przypadkach rozwiązania informatyczne stosowane w gminach były rozwijane chaotycznie. Wykorzystane urzą-

74

Internet_w_mojej_gminie.indd 74

2005-05-16 11:37:21

dzenia należą do różnych generacji, z czego wynikają problemy natury technicznej. Koniecznym do uwzględnienia w strategii krokiem jest zaplanowanie działań w kierunku uzyskania spójności rozwiązań informatycznych oraz naprawy rozwiązań wadliwych. Analizy istniejących rozwiązań należy przeprowadzić ze szczególną wnikliwością, gdyż może się okazać, że aby możliwe było wykorzystanie nowoczesnych narzędzi, konieczna będzie wymiana nawet dużej ilości sprzętu. Pojawia się tu konflikt: z jednej strony należy gospodarnie dysponować finansami – decyzję o modernizacji trzeba więc podejmować ostrożnie (tym bardziej, że może to pociągnąć za sobą dalsze koszty np. koszty przeszkolenia pracowników itp.), jednakże z drugiej strony odkładanie takiego rozwiązania w nieskończoność nie jest wskazane. Przede wszystkim dlatego, że koszty ciągłych napraw bądź przestojów spowodowanych wadliwym działaniem systemu informatycznego są nieporównywalnie wyższe od kosztów jego modernizacji (choć te pierwsze rozkładają się w czasie, przez co często bywają ignorowane w analizach). Poprzez poznanie stanu rozwoju technologii internetowych w gminie tworzy się podstawę do ocen strategii po jej wprowadzeniu w życie. Dokonując diagnozy, należy wskazać czynniki, które zostaną uwzględnione przy ocenie. 2. Określenie beneficjentów To znaczy zidentyfikowanie podmiotów zainteresowanych wykorzystaniem rozwijanych narzędzi Internetowych. Na potrzeby niniejszego artykułu wyróżniono trzy grupy beneficjentów: – instytucje publiczne (urzędy oraz placówki użyteczności publicznej); – podmioty komercyjne (podmioty gospodarcze działające na terenie gminy), – mieszkańcy gminy. Podział użyty w strategii musi odzwierciedlać pełne zróżnicowanie podmiotów w gminie. Jest to bardzo ważny etap, gdyż to z punktu widzenia beneficjentów należy formułować cele strategiczne oraz konstruować metody działania.

75

Internet_w_mojej_gminie.indd 75

2005-05-16 11:37:22

3. Formułowanie celów szczegółowych oraz dobór środków Przy planowaniu strategicznym obowiązuje zasada od ogółu do szczegółu. Celom globalnym określonym w takich dokumentach jak strategia rozwoju narzędzi informatycznych e-Europe i e-Polska, Narodowy Plan Rozwoju itd. należy przypisać cele szczegółowe leżące w kompetencji gminy. Podczas tej części prac cele gminy muszą zostać szczegółowo opisane, a odpowiednim celom szczegółowym muszą zostać przyporządkowane środki ich realizacji oraz beneficjenci proponowanych działań. Przykład: C e l g ł ó w n y: rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz dostępności instytucji publicznych, promocja narzędzi internetowych w regionie C e l s z c z e g ó ł o w y: zaprojektowanie i rozwój przyjaznego użytkownikowi e-urzędu Ś r o d k i r e a l i z a c j i c e l ó w: w tym miejscu powinien nastąpić szczegółowy opis funkcji proponowanego rozwiązania, a także środków technicznych służących realizacji. Na tym etapie wskazujemy także możliwe zagrożenia realizacji opisywanego celu strategii. B e n e f i c j e n t: urząd gminy O ile cele globalne oraz szczegółowe są dobrze sformułowane i opisane w Strategii Informatyzacji RP – e-Polska, to przełożenie ich celów na środki techniczne może nastręczać problemy. Większość gmin decyduje się więc na współpracę z zewnętrznymi konsultantami. Przy współpracy z konsultantem należy zwrócić uwagę na następujące problemy: – Problem komunikacji z odbiorcami – należy do minimum ograniczyć ilość sformułowań technicznych w projektowanym dokumencie. Strategia ma być podstawą dyskusji, ma zostać przedstawiona do konsultacji społecznej, a więc powinna być zrozumiała dla osoby nieposiadającej znacznej wiedzy technicznej. Ministerstwo Nauki i Informatyzacji publikuje dokumenty dotyczące standardów rozwiązań technicznych stosowanych przy informatyzacji gminy, co może pomóc w pracy z konsultantami. Pomocą służyć mogą także fundacje wspierające transfer technologii, jak na przykład tacticaltech: http://tacticaltech.org/. 76

Internet_w_mojej_gminie.indd 76

2005-05-16 11:37:22

– Bardzo ważnym wymogiem w stosunku do proponowanych rozwiązań technicznych jest ich zgodność z obowiązującymi standardami. Jest to istotne ze względu na późniejsze możliwości modyfikacji budowanych rozwiązań. Często pojawia się konieczność wyboru pomiędzy markowym sprzętem, w pełni zgodnym z przyjętymi standardami, a sprzętem tańszym, spełniającym jedynie podstawowe standardy. Pierwsze rozwiązanie jest zdecydowanie lepsze. Wybierając sprzęt zgodny z obowiązującymi standardami uzyskujemy gwarancję niezawodności, łatwej i taniej konserwacji, możliwość rozbudowy rozwiązań bez konieczności wymiany całych elementów (co związane jest z dodatkowymi kosztami). – Rozbudowa rozwiązań powinna zostać włączona do strategii informatyzacji gminy. Jak wspomniano, jednym z podstawowych celów planowania strategicznego jest prognoza i dostosowanie działań do zmieniających się warunków. Obserwując rozwój technologii internetowych w ostatnich latach, nietrudno przewidzieć zwiększenie tempa ich rozwoju, a także wzrost zależności społeczeństwa od oferowanych przez te technologie udogodnień. Dlatego też projektowane rozwiązania techniczne muszą uwzględniać konieczność rozwoju. – Dokładny opis środków technicznych służących realizacji zaplanowanych celów jest ważny także na etapie zamówień. Przy przygotowaniu szczegółowych planów działania należy wymagać od ekspertów dokładnej specyfikacji technicznej wymaganych elementów (niekoniecznie w samej strategii, może to być dodatkowy dokument – studium wykonalności), czy też dokładnego opisu funkcji zamawianych aplikacji sieciowych, np. strony www). Specyfikację taką należy przedstawiać podczas procedury zamówień publicznych. Zdarzały się bowiem przypadki dostarczania tańszych elementów o bardzo podobnej nazwie (np. o symbolu technicznym różniącym się jedną literą!). Dokładny opis zastosowanych rozwiązań stanowi dokument, na którym można oprzeć nowe działania (np. po wykonaniu działań zaplanowanych w bieżącej strategii, wykorzystując opis stworzonej infrastruktury można w łatwy sposób zaplanować kolejne etapy rozwoju). Opis środków technicznych może mieć znaczenie w trakcie konsultacji spo-

77

Internet_w_mojej_gminie.indd 77

2005-05-16 11:37:22

łecznych – szczególnie w przypadku istnienia na terenie gminy podmiotów oferujących dostęp do Internetu. Wymiana takich informacji pozwala lepiej wykorzystać zasoby istniejące w gminie (na przykład poprzez powstanie partnerstw publiczno-prywatnych). – Na etapie projektowania rozwiązań należy także uwzględnić ich koszty i dostosować proponowany poziom technologii do zasobności gminy. Należy przeanalizować, czy możliwe jest zastąpienie rozwiązań technicznych wiedzą. Jak pokazują doświadczenia niemieckie, inwestycje w rozwój umiejętności pracowników instytucji publicznych generują dużo większe zyski, niż inwestycje w zaawansowane technologie. • oszczędność zasobów finansowych; • poziom umiejętności pracowników jest trwalszy niż środki technologiczne; • inwestując w kapitał ludzki tworzy się podstawy oddolnego rozwoju narzędzi Internetowych; • inwestując w kapitał ludzki tworzy się podstawy rozprzestrzeniania umiejętności wykorzystania zasobów technologicznych, co przyczynia się do trwałego rozwoju gminy. Nacisk na rozwój umiejętności pracowników doprowadził do sytuacji, w której możliwe stało się całkowite oparcie narzędzi informatycznych w jednostkach samorządu terytorialnego o wolne oprogramowanie (oprogramowanie Open Source) – o czym dalej. To z kolei dało znaczące oszczędności finansów publicznych. Projektowane narzędzia internetowe powinny w jak najszerszym stopniu integrować działalność podmiotów działających w gminie. Oznacza to tworzenie takich rozwiązań, które pozwalają na dostęp do wszystkich usług w gminie z jednego miejsca. Na przykład: Strona internetowa gminy powinna oferować: Informacje o gminie – usługi związane z dostępem do urzędu (informacje, formularze elektroniczne, Internetowe mechanizmy obsługi klienta); – usługi związane z dostępem do jednostek publicznych (np.: Internetowe centrum informacji o dostępnych usługach); – informacje o działalności samorządu (uchwały, sondaże, a także informacje o procedurach przetargowych); 78

Internet_w_mojej_gminie.indd 78

2005-05-16 11:37:23

– narzędzia informacji i promocji turystyki w regionie; – narzędzia informacji i promocji gospodarki regionu; – narzędzia e-społeczności (możliwość prowadzenia rozmów w czasie rzeczywistym – tzw. chat, forum dyskusyjne, możliwość zakładania stron internetowych oraz korzystania z poczty internetowej). Strona internetowa staje się w tym przypadku narzędziem mającym na celu integrację działań i realizację celów wszystkich podmiotów wykorzystujących technologie internetowe w gminie. 4. Konsultacje społeczne (po utworzeniu strategii) Jest to bardzo ważny etap konstrukcji strategii. Podczas konsultacji społecznych uwzględniane są potrzeby oraz uwagi wszystkich zainteresowanych podmiotów. Dyskusje na tym etapie służą prognozowaniu i zapobieganiu potencjalnym problemom w realizacji strategii. Dobrą praktyką jest organizacja spotkania wszystkich zainteresowanych stron przy udziale konsultantów wspomagających tworzenie strategii. Na tym etapie należy przeanalizować następujące zagadnienia: – czy uwzględniono wszystkich beneficjentów; – czy uwzględniono wszystkie cele strategiczne; – czy cele strategiczne nie wykluczają się bądź nie dublują; – czy realizacja któregoś z celów może zagrozić realizacji innych (także zaplanowanych w innych dokumentach, np. w studium przestrzennego zagospodarowania gminy. Uzyskane informacje należy wprowadzić do strategii i w razie konieczności powtórzyć konsultacje. Etap ten jest ważny także z innego powodu. Podczas dyskusji nad strategią daje się zidentyfikować podmioty sceptycznie nastawione do podejmowanej problematyki. Obserwacje te mają duże znaczenie po zakończeniu realizacji projektów przewidzianych strategią, gdyż uzyskujemy dane pozwalające zwiększyć skuteczność strategii oraz sprawić, że skutki podejmowanych działań będą trwałe. Postawa sceptyczna może być spowodowana czynnikami społecznymi, np. nieufnością wobec nowości technicznych, czy niewystarczającymi umiejętnościami. W takim przypadku do strategii należy włączyć działania mające na celu zmianę istniejącej sytuacji (np. kursy mające pomóc w pełnym wykorzystaniu proponowanych narzędzi, pro79

Internet_w_mojej_gminie.indd 79

2005-05-16 11:37:23

mocję projektowanych rozwiązań itp.). Inną przyczyną może być niedostosowanie środków realizacji celów strategicznych do rzeczywistych potrzeb gminy – należy wtedy zmodyfikować planowane działania. Dobrą praktyką przy tworzeniu strategii jest zorganizowanie spotkania informacyjnego jeszcze przed rozpoczęciem prac, pozwala to na stałą komunikację z beneficjentami – przez to na lepsze dostosowanie strategii informatyzacji do realnych warunków. 5. Realizacja działań przewidzianych w strategii Ten etap jest zwieńczeniem pracy nad strategią. Strategia jako oficjalny dokument gminy jest podstawą do uzyskania funduszy na realizację planowanych celów. Prace powinny skończyć się przygotowaniem odpowiednich wniosków. Jest to o tyle łatwe, że struktura strategii zawiera elementy konieczne do umieszczenia we wniosku o finansowanie ze środków UE (np. analizę stanu gminy, beneficjentów projektowanych działań, projektowane działania itd.). Cechą dobrej strategii jest możliwość łatwego przełożenia celów strategicznych na cele projektów rządowych czy unijnych, co w efekcie tworzy możliwość szybkiego uzyskania funduszy na realizację działań. Zwykle od opracowania strategii do pozyskania funduszy i rozpoczęcia realizacji projektów upływa trochę czasu. Przy szybkim postępie technologii informatycznych, nawet na przestrzeni kilku miesięcy, istnieje możliwość dezaktualizacji proponowanych rozwiązań technicznych. Powstaje więc dylemat pomiędzy niewątpliwie ważną konsekwencją w realizacji projektu a dostosowaniem go do zmienionych warunków. W przypadku myślenia strategicznego ważne są nie konkretne rozwiązania, ale ich funkcje oraz kolejność wdrażania. Oznacza to, że przy realizacji strategii kładzie się nacisk na cel działania. Jeżeli od czasu stworzenia strategii zmieniła się technologia bądź wprowadzono nowe standardy, a przy tym istnieje możliwość uwzględnienia tego w projekcie, należy to zrobić, jednak przy zachowaniu pewnych warunków: – Wszystkie nowe rozwiązania muszą dostarczać wszystkich funkcji zastępowanych rozwiązań. Unikamy w ten sposób efektu lawiny – to znaczy takiej sytuacji, w której wymiana jednego elementu pociąga za sobą konieczność wymiany znacznej liczby elementów z nim powiązanych.

80

Internet_w_mojej_gminie.indd 80

2005-05-16 11:37:23

– Wszystkie nowe funkcje muszą spełniać standardy przewidziane w Strategii Informatyzacji RP, a jeśli takich standardów nie ma (np. jeszcze nie powstały), muszą spełniać specyfikacje techniczne usług, dla których zostały zaprojektowane. Wszelkie zmiany dokonywane w trakcie realizacji celów szczegółowych strategii powinny być przedyskutowane z konsultantami pracującymi nad strategią. Problem wolnego oprogramowania W ostatnich miesiącach Niemcy oraz Dania ogłosiły narodowe strategie wykorzystania wolnego oprogramowania. Wolne oprogramowanie jest od kilku lat alternatywą dla drogich produktów firmy Microsoft. Do najważniejszych cech takiego oprogramowania należą: darmowa dystrybucja, pełna funkcjonalność, bezpieczeństwo i niezawodność oraz kompatybilność z powszechnie używanymi produktami firmy Microsoft. Jednak zastosowanie takiego oprogramowania w warunkach Polskich napotyka na takie ograniczenia jak: – Strach przed utratą funkcjonalności – wielu użytkowników obawia się, że nie będzie mogło wykonywać dotychczasowych czynności w tak samo łatwy sposób lub, że efekty ich pracy będą gorsze niż w przypadku produktów firmy Microsoft. W niektórych przypadkach jest to prawda, jednak nie wynika to z błędów wolnego oprogramowania, a jest najczęściej wynikiem nieuczciwej walki rynkowej. W przypadku największych konkurentów to znaczy pakietu Office firmy Microsoft oraz OpenOffice nie obserwuje się takiej zależności. – Przyzwyczajenie – instalacja wolnego oprogramowania wymaga często instalacji systemu operacyjnego Linux, a co za tym idzie, nauki nowego środowiska pracy. – Brak dokumentacji w języku polskim – bywa często problemem szczególnie w przypadku niektórych dystrybucji systemu Linux (system ten, choć oparty na jednolitych założeniach może być modyfikowany i wprowadzany na rynek na zasadach odrębnego programu – dystrybucji). Rozwiązywanie problemów w systemie Linux wymaga znacznej wiedzy technicznej.

81

Internet_w_mojej_gminie.indd 81

2005-05-16 11:37:24

Ze względu na powyższe problemy zastosowanie wolnego oprogramowania w warunkach polskich gmin wiejskich i miejsko-wiejskich wydaje się być ograniczone jedynie do produktów współpracujących ze środowiskiem Windows i posiadających bogatą dokumentację (a do takich należy pakiet OpenOffice).

Rozdział 5 Pytania, które należy zadać przy tworzeniu strategii Na etapie diagnozy: – Jakie podmioty działające w gminie są zainteresowane rozwojem narzędzi internetowych? – Jakie podmioty skorzystają na rozwoju narzędzi internetowych? – W jaki sposób (korzystając, z jakich usług) podmioty działające w gminie wykorzystują Internet? – Czy poziom najintensywniej użytkowanych usług jest zadowalający? – Z jaką intensywnością Internet jest wykorzystywany? – Czy istnieje infrastruktura informatyczna w jednostkach publicznych? Czy jest ona wystarczająca? – Czy obsługa klienta urzędu odbywa się za pomocą istniejącej infrastruktury informatycznej? – Czy klienci urzędu wykorzystują narzędzia informatyczne do załatwiania spraw? – Czy klienci urzędu mogą czerpać informacje dotyczące pracy urzędu i załatwianych spraw za pośrednictwem Internetu? – Jakie treści elektroniczne tworzy się w gminie, czy można je rozwinąć? Jakie korzyści dla gminy mogą płynąć z rozwoju tych treści? – Jakie czynniki społeczno-ekonomiczne wpływają na rozwój i wykorzystanie narzędzi internetowych w gminie?

82

Internet_w_mojej_gminie.indd 82

2005-05-16 11:37:24

– Czy da się wskazać grupę społeczną szczególnie intensywnie wykorzystującą Internet? – Czy da się wskazać grupę społeczną nie używającą narzędzi internetowych, lub nie mającą nigdy styczności z tym zagadnieniem? – Co jest źródłem ewentualnych dysproporcji w wykorzystaniu Internetu? – Jakie środki techniczne są wykorzystywane w pracy z Internetem? – Czy są to środki zadowalające? – Jakie są oczekiwania społeczności lokalnej? – Czy istnieją (jeśli tak, to czy taka ilość wystarcza) publiczne punkty dostępu do Internetu? Na etapie planowania: – Jak zidentyfikowane potrzeby gminy przekładają się na cele informatyzacji? – Jakie są cele strategii unijnej i polskiej, a jakie są cele gminy? – Jakimi środkami należy realizować cele? – Jakie cechy powinny spełniać proponowane środki techniczne? – Czy realizacja projektowanego celu nie zagraża realizacji innych celów? – Które cele należy realizować w pierwszej kolejności? – Jaka powinna być kolejność działań? – Które podmioty powinny zostać uwzględnione jako priorytetowe? Na etapie konsultacji: – Czy interesy wszystkich podmiotów zostały uwzględnione w strategii? – Czy uwzględniono wszystkie potrzeby gminy dotyczące informatyzacji? – Czy proponowane cele nie są sprzeczne bądź nie dublują się? – Czy realizacja celów proponowanych w strategii nie zagraża realizacji innych projektów gminy? – Czy beneficjenci w pełni akceptują proponowane rozwiązania? – W jakim stopniu oczekiwania społeczności lokalnej nie pokrywają się z działaniami planowanymi w strategii?

83

Internet_w_mojej_gminie.indd 83

2005-05-16 11:37:24

Rozdział 6 Cechy dobrej strategii rozwoju narzędzi internetowych w gminie Dobra strategia jest dokumentem spójnie wpisanym w działania podmiotów nadrzędnych. W przypadku gminy w strategii należy więc dążyć do zachowania spójności z celami strategii powiatu i województwa, lecz przede wszystkim z celami Strategii Informatyzacji Rzeczpospolitej Polskiej oraz europejskiej strategii budowy społeczeństwa informacyjnego e-Europe Action Plan. We wstępie do dokumentu powinny znaleźć się odniesienia do wymienionych w artykule źródeł. Strategia rozwoju narzędzi internetowych musi być spójna z pozostałymi dokumentami tego typu. Dobra strategia powinna koordynować działania gminy z działaniami na poziomie regionalnym. W strategii należy uwzględnić działania już podjęte w gminie i oprzeć na nich konstruowany plan działania tak, aby możliwe stało się uzyskanie spójnie funkcjonujących rozwiązań. Należy dołożyć wszelkich starań, by w dokumencie, na etapie planowania, uwzględniono wszystkie dostępne zasoby, ograniczenia i zagrożenia w ich wykorzystaniu. W dokumencie powinny zostać rozpoznane i uwzględnione potrzeby wszystkich podmiotów zainteresowanych rozwojem i wykorzystaniem narzędzi internetowych. Szczegółowy opis celów, metod działania oraz wykorzystywanych środków technicznych stanowi podstawę realizacji założeń strategii. Użyte w dokumencie sformułowania powinny być jasne. Należy bezwzględnie unikać żargonu technicznego, gdyż strategia ma stanowić dokument zapewniający ciągłość realizacji założeń – będzie więc wykorzystywana przez różne osoby, często nie mające wiedzy technicznej. Dobra strategia musi uwzględniać w pełni specyfikę obszaru, dla którego jest tworzona. Oprócz opisanych wcześniej czynników społeczno-ekonomicznych do specyfiki terenów wiejskich należą specyficzne warunki geograficzne, jak na przykład rozproszenie zabudowy, czy trudna rzeźba terenu. Może to być przeszkodą w realizacji celów strategicznych i pociąga za sobą konieczność doboru zaawansowanych środków technicznych. 84

Internet_w_mojej_gminie.indd 84

2005-05-16 11:37:25

Rozdział 7 Współpraca z konsultantami wspomagającymi budowę strategii Jak wynika z przeglądu istniejących strategii oraz z doniesień gmin, podstawowym problemem w kontaktach z konsultantami jest komunikacja. Osoby zajmujące się rozwiązaniami informatycznymi często posługują się językiem technicznym, nasyconym, oprócz terminów fachowych, skrótami, a także żargonem. W kontaktach z konsultantami ważna jest współpraca, dlatego osoby odpowiedzialne za konstrukcję strategii z ramienia samorządu powinny każdorazowo prosić o wyjaśnienie trudnych terminów, czy nawet o dołączenie przypisów w samej strategii. Wielu konsultantów ma także tendencję do stosowania jednego kompletu rozwiązań w maksymalnej ilości gmin (nie chcę tu podawać przykładów, ale są one łatwe do wyszukania w Internecie). Problemy te stają się widoczne przy konsultacjach społecznych. Analiza samej strategii szczególnie w części dotyczącej diagnozy stanu gminy powinna dostarczyć materiału do dyskusji z konsultantem. Bardzo ważne jest, aby konsultanci zajmujący się tworzeniem strategii służyli pomocą także na etapie konsultacji społecznych oraz w trakcie realizacji strategii. Ten bardzo ważny element współpracy należy wyraźnie zaakcentować podczas nawiązywania współpracy. Ważne jest, aby konsultanci mieli dostęp do wszystkich dokumentów gminy, a także do danych dotyczących ludności lokalnej. Dobrą praktyką jest przygotowanie takiego zestawu jeszcze w fazie wstępnej tak, aby konsultant otrzymał gotowy pakiet informacji. Powszechna jest praktyka pisania strategii bez wizyty w gminie. Nie jest to działanie godne polecenia. Im bardziej szczegółowe cele są poddawane analizie w strategii, im bardziej szczegółowe rozwiązania techniczne są proponowane, tym bardziej szczegółowe informacje należy zebrać. Ma to kolosalne znaczenie, przede wszystkim na etapie realizacji strategii. Wielu konsultantów cechuje niechęć do kontaktów ze społecznością lokalną. Należy podkreślić, że budowa strategii w taki sposób mija się z celem i jest marno85

Internet_w_mojej_gminie.indd 85

2005-05-16 11:37:25

trawstwem funduszy publicznych. Jedynie w otwartej dyskusji można poprawnie zidentyfikować potrzeby środowiska lokalnego. Osoby tworzące strategię powinny mieć znaczą wiedzę o zagadnieniach regionalnych – szczególnie o problematyce dotyczącej gminy, ale również wiedzę informatyczną i przede wszystkim praktyczną dotyczącą projektów informatyzacji. Przy wyborze osób mających tworzyć strategię informatyzacji dla gminy należy więc kierować się przede wszystkim ich doświadczeniem. Należy podkreślić, że w przypadku zatrudnienia konsultantów z zewnątrz konieczna jest współpraca pomiędzy gminą a firmą tworzącą strategię. Osoba odpowiedzialna za tworzenie strategii z ramienia gminy powinna być przygotowana do dostarczenia konsultantom szczegółowej wiedzy dotyczącej lokalnych uwarunkowań. Osoba ta powinna mieć wgląd w każdy etap prac nad strategią tak, aby proces tworzenia tego dokumentu był przejrzysty dla gminy. Niektóre gminy decydują się na samodzielne opracowanie strategii. Jest to rozwiązanie zalecane tylko w przypadku, w którym osoby tworzące strategię łączą rzetelną wiedzę informatyczną ze znajomością uwarunkowań w samej gminie.

Michał Brennek Geograf, ekolog. Informatyk i badacz internetu z zamiłowania. Asystent na wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. W trakcie studiów założył projekt webscape – studio dostarczające w przyjazny sposób, przyjaznych rozwiązań internetowych. Po ukończeniu studiów rozpoczął współpracę z Centrum Analiz Społeczno Ekonomicznych oraz z Bankiem Światowym w projektach dotyczących transferu innowacji. Wtedy także pasja informatyczna przerodziła się w zawód. Jako niezależny konsultant współpracuje z największymi korporacjami międzynarodowymi. Doradza samorządom i organizacjom pozarządowym na całym świecie. Od 2003 roku zajmuje się bezpieczeństwem sieci komputerowych. Podróżnik, alpinista i narciarz.

86

Internet_w_mojej_gminie.indd 86

2005-05-16 11:37:25

Kajetan Wojsyk

Promocja miejscowości, gminy i regionu w Internecie Celem niniejszego opracowania jest wskazanie pewnych elementów promocji miejscowości, gminy, regionu w Internecie, ich specyfikacja i przykłady wykorzystania. Dla lepszego zobrazowania omawianych tematów podane zostały odnośniki do stron wartych obejrzenia. Promocję miejscowości, gminy i regionu w Internecie możemy traktować jako nowy sposób prezentacji walorów danego obszaru. Nowy, bo wykorzystujący medium, które jeszcze nie upowszechniło się na terenie naszego kraju w stopniu takim, jak radio czy telewizja, a które niesie nasz przekaz w dowolne miejsce świata. Nasuwa się pytanie: po co stosować taki akurat rodzaj promocji skoro istnieją inne, od lat wypróbowane sposoby oparte o materiały trwałe, nie wymagające kosztownych urządzeń – komputerów, sieci, urządzeń łączności przewodowej, bezprzewodowej itd.? Przecież dobrymi materiałami promocyjnymi są koszulki z nadrukami, długopisy, kalendarze, kubki, czapki, zakładki do książek, breloczki czy taśmy do zawieszenia identyfikatorów. Są albumy, zegary na baterie, podkładki pod myszkę czy pod kufel z nadrukami nazwy promowanej miejscowości. Wiele takich materiałów promocyjnych każdego roku, w ogromnych ilościach, wędruje od urzędu do urzędu przypominając swoją obecnością o podmiocie, który w taki właśnie sposób się promuje. Jednak wszystkie te przedmioty, nawet najbardziej użyteczne, mają istotną wadę – są relatywnie drogie. Często też niepotrzebnie zajmują miejsce na biurku czy w szufladzie. Nie zmieniają się, chociaż zmianom, niekiedy bardzo dynamicznym, ulega podmiot, który mają przypominać (takie przedmioty są na ogół pamiątkami jakiegoś zdarzenia, spotkania, imprezy sportowej czy kulturalnej itp.). Internet oferuje możliwość przekazania obrazu, dźwięku i opisu bez ponoszenia zbędnych kosztów i, co najważniejsze, dociera do ogromnej liczby

Internet_w_mojej_gminie.indd 87

2005-05-16 11:37:26

odbiorców. Na pierwszy plan wysuwa się więc zasięg przekazywanej treści, no i oczywiście, sama treść. Promocja w Internecie winna obejmować wszelkie warte wyeksponowania walory i cechy szczególne miejsca, którym chcemy kogoś zainteresować. Spróbuję przedstawić różne sposoby promocji wykorzystując do ilustracji zagadnienia konkretne strony w Internecie. Świat Internetu jest żywy i zmienny, wciąż pojawiają się nowe strony, znikają stare, może się więc zdarzyć, że któraś z przywoływanych stron nie będzie już osiągalna. Wiele ze wspomnianych stron jest przykładem doskonałego zrozumienia możliwości tkwiących w Internecie. Są to strony wykonane, jeśli nie przez pracowników jednostek samorządu terytorialnego, to na zlecenie tych jednostek przez firmy zewnętrzne. W opracowaniu niniejszym przywołuję też strony wykonane przez hobbystów, którzy przy okazji promują region. W pracach młodych ludzi – uczniów szkół ponadpodstawowych, studentów, wręcz prześcigających się w tworzeniu bardzo ciekawych prezentacji – widoczny jest zapał i chęć wyeksponowania przedmiotu ich szczególnego zainteresowania. Zdarza się, że pokazują oni przy okazji uroki swojej miejscowości i okolic. W niniejszym opracowaniu często przytaczam strony dużych miejscowości. Jest to spowodowane tym, że to one zaczęły „przecierać szlak”. Ich twórcy mają wieloletnie doświadczenie i wiedzę, co jest ważne w serwisie promocyjnym, a co stanowi mało istotny margines. Na przykładzie porównań liderów – twórców nagradzanych stron internetowych – można zobaczyć, na co położony jest nacisk. Daje się zauważyć odchodzenie od „fajerwerków” i efektów wizualnych na rzecz skrócenia drogi dotarcia do poszukiwanych informacji i treści. Skąd wiadomo, czego mieszkańcy czy goście z innych stron kraju poszukują? Przede wszystkim z ankiet, forów i e-maili wysyłanych do urzędów. Dlatego dobrze jest, gdy istnieją formy (różne!) wyrażania opinii w jakiejś sprawie (ankiety), na tematy wybrane przez samych zainteresowanych (fora) i oczywiście, przede wszystkim pewne i działające konto poczty elektronicznej. Konto, którego adres publikowany jest zarówno w materiałach promocyjnych, jak i na dokumentach urzędowych oraz jest codziennie sprawdzane. Strona internetowa nie może być witryną „głuchą”, musi zawierać mechanizmy dwustronnego kontaktu. Wtedy rzeczywiście jej twórcy mogą 88

Internet_w_mojej_gminie.indd 88

2005-05-16 11:37:26

- niezależnie od treści promocyjnych, które chcą przekazać – lepiej dostosować formę przekazu do zapotrzebowania. Oczywiście inne, tradycyjne formy komunikacji (list, telefon, wizyta osobista) również mają znaczenie, ale zajmujemy się tutaj jedynie drogą internetową, dostępną w każdej chwili z dowolnego miejsca na świecie. W tym momencie należy zwrócić uwagę na bardzo często podnoszony problem: „Przecież my nie mamy dostępu do Internetu; to tylko dla młodych; nasz sołtys nie będzie umiał...” itp. Gdyby przyjąć taki punkt widzenia, to żaden postęp i zmiana w metodach komunikacji nie byłaby możliwa, byłoby to stałe równanie w dół i odwlekanie nieuchronnych zmian, które i tak muszą nadejść. Dlatego z góry należy przyjąć, że od kwestii promocji w Internecie uciec się nie da, pytanie tylko od której strony podejść, by rozwiązać ją skutecznie. Wydaje się, że najlepiej skorzystać z doświadczeń podmiotów, które już mają ten problem za sobą, dlatego też w niniejszym opracowaniu przywoływane są często budujące przykłady mogące być inspiracją i wskazówką. Strona techniczna ma znaczenie drugorzędne. Jeśli już będzie wiadomo CO może być elementem promocji, w przytoczonych przykładach można poszukać inspiracji JAK to zrobić. Od czego zacząć? Chyba od próby zakreślenia granic tego, co ma być promowane, a więc od „małej ojczyzny”, ze zwróceniem uwagi na granice administracyjne miejscowości. Cel promocji „małej ojczyzny” Każda miejscowość ma określoną atmosferę i specyfikę. Określenia ogólne, statystyczne (np. miejscowość turystyczna, wieś) jedynie z grubsza oddają tę specyfikę i poprzez swoją ogólność nie mogą stanowić elementu promocji. Nie są one w stanie pokazać zalet i tych cech, które mogłyby skłonić potencjalnych inwestorów czy turystów do zwrócenia uwagi na daną miejscowość. A przecież wiadomo, że pomyślność mieszkańców zależy od możliwości zarobkowania, od rozwoju kulturalnego i możliwości kształcenia się, od warunków pozwalających na jak najpełniejsze zaspokojenie potrzeb indywidualnych i zbiorowych. Cel promocji jest oczywisty – spowodowanie zainteresowania naszą miejscowością, wywołanie ożywienia wszelkiej lokalnej działalności, szczególnie związanej z napływem pieniędzy (zapotrzebowania na usługi, towary, produkcję).

89

Internet_w_mojej_gminie.indd 89

2005-05-16 11:37:26

Promocja „małych ojczyzn” najczęściej oparta jest o tożsamość kulturową. Tutaj duże pole do działania ma telewizja, ale ważne jest, aby jej rola nie sprowadzała się tylko do przygotowania filmów i programów, biernie „konsumowanych” przez widzów. Należy uruchomić aktywne formy kontaktu, takie jak wciąganie mieszkańców do współpracy. Internet doskonale się do tego nadaje, gdyż pozwala na działanie nawet ludziom z natury nieśmiałym. Jak promują się inni, np. poprzez działania kulturalne – zobacz: www.recogito.pologne.net/recogito_16/dookola1.htm, czy też www.kresy2000.pl/sezon2004/sezon2004.htm.

Umiejętna promocja miejscowości nie jest sprawą łatwą dla tzw. „miejscowych”. Z reguły bowiem są oni przyzwyczajeni do zalet swojej „małej ojczyzny” i często po prostu ich nie dostrzegają, traktując je jako coś, co było, jest i będzie. Powiedzenie poety i krajoznawcy, Wincentego Pola: „Cudze chwalicie, swego nie znacie, sami nie wiecie, co posiadacie” doskonale obrazuje ów brak zdolności do obiektywnego postrzegania. Dopiero przyjezdni, zauroczeni miejscem, potrafią docenić to, czego miejscowi nie widzą. Mówi się, że Zakopane odkrył Tytus Chałubiński - lekarz i botanik, zamiłowany kolekcjoner, który potrafił nie tylko dostrzec to, co bezpośrednio związane było z przedmiotem jego zainteresowań (botanika), ale i ciekawą kulturę górali, ich zwyczaje i codzienne życie. To on właśnie, chwaląc zalety miasta pod Giewontem, doprowadził do tego, co jest celem każdej promocji – zwiększonego zainteresowania i napływu przyjezdnych, wydających dzisiaj w Zakopanem pieniądze. Dobrze to, czy źle, ocenić mogą jedynie mieszkańcy tego miasta.

90

Internet_w_mojej_gminie.indd 90

2005-05-16 11:37:27

Gdyby zatem chcieć przyjrzeć się różnym czynnikom, mającym znaczenie dla promocji miejscowości, być może okazałoby się, że nasza pozornie nudna i nieciekawa okolica, kryje w sobie przeróżne możliwości wymagające jedynie wydobycia, wyeksponowania i pokazania całemu światu. A do tego właśnie doskonale nadaje się Internet. W czerwcu 2004 roku odbyła się ósma już z kolei, coroczna konferencja „Miasta w Internecie”, na której rozstrzygnięto konkurs „Złota @”, czyli „złota małpa”. (www.mwi.pl). Prestiżowe trofeum w postaci brązowej statuetki przyznawane jest jednostkom administracji publicznej dowolnego szczebla za stworzenie strony internetowej, która w szczególny sposób wybija się spośród innych oferując nowe usługi, oryginalne i przydatne dla mieszkańców rozwiązania, świeże pomysły, atrakcyjną stronę estetyczną i użytkową. W przypadku urzędowej strony internetowej współzawodnictwo jest bardzo ostre i corocznie przynosi ciekawe rozwiązania, które prezentowane są publicznie, w obecności krajowych i zagranicznych gości konferencji. Zwycięskie podmioty umieszczają informacje o otrzymanej nagrodzie na swojej stronie internetowej, co także jest elementem promocji. Zdarza się, że nie tylko urząd zyskuje powód do pochwalenia się w prasie, telewizji i Internecie swoim osiągnięciem, ale skorzysta ktoś jeszcze. Niech przykładem będzie nagroda „Złotej @” przyznana w roku 2001 Urzędowi Miasta Rybnika i pewnej firmie informatycznej za wdrożenie elektronicznego obiegu dokumentów. Przesłanie, jakie niosły w owym czasie media, opisując laureata tej nagrody, można było odczytać mniej więcej tak: „Nowoczesny urząd, w którym dokumenty nie giną, urząd podejmujący ekonomiczne i czytelne działania, wykazujący troskę o wysoką jakość i doskonałą obsługę petenta i umiejętność współpracy z firmami – dostawcami usług i zaawansowanych technologii”. To świetna rekomendacja. Poniżej przedstawiam strony, które doskonale potrafiły wykorzystać możliwości, jakie oferuje Internet. Oczywiście statystyka nie odda istoty rzeczy – trzeba te strony po prostu odwiedzić i dokładniej obejrzeć: www.lodz.pl, www.milicz.pl, www.zakopane.pl, www.wrocław.pl, www.nedza.pl, www.szczecin.pl, www.sokolowpodl.pl, www.nowotarski.pl, www.powiat.szczecinek.pl, www.rybnik.pl, www.kozminwlkp.pl, www.sopot.pl, www.gdansk.pl, www.lubawa.pl, www.krasnystaw-powiat.pl.

91

Internet_w_mojej_gminie.indd 91

2005-05-16 11:37:27

Nie są to zresztą wszystkie strony warte pokazania. Otrzymanie nagrody i publiczna prezentacja pozwala stronę eksponować w szczególny sposób, jako stronę laureatkę, najlepszą w danym roku w swojej klasie. Nagrodzona strona jest przez pewien czas szczególnie często oglądana, nadaje się więc idealnie do zamieszczania na niej informacji, które powinny trafić do szerokiego kręgu odbiorców. Warto zwrócić uwagę, że liczba odwiedzin strony, o co niektórzy walczą, nie jest wcale wskaźnikiem jej szczególnej „urody”. Jest to raczej miara użyteczności. Np. internetowy rozkład jazdy pociągów niebędący przecież stroną nadającą się do czytania, jest jednak niezwykle użyteczny i zawsze wygra z jakąkolwiek stroną miejską czy gminną jeśli chodzi o liczbę osób, które go odwiedziły. Z tego właśnie powodu bardzo wiele stron miejscowości zawiera linki (odnośniki) do takich użytecznych narzędzi. Nie do pogardzenia jest też możliwość, jaką uzyskuje kierownik urzędu uhonorowanego nagrodą; w trakcie konferencji ma okazję, jako laureat, nawiązać współpracę z partnerami biznesowymi. Witryna internetowa ma jeszcze jedną zaletę – to najtańsza, a jednocześnie dostępna z dowolnego miejsca na świecie reklama. Niestety, jeśli zostanie zaniedbana albo nieumiejętnie wykorzystana, może stać się antyreklamą. Z tego powodu nie można zaniedbać pracy nad jej funkcjonalnością i wyglądem. Środki oddziaływania Twórcy gminnych stron internetowych imają się wszelkich sposobów mogących zwiększyć oglądalność strony. Częstokroć skutkuje to zatraceniem cech, jakimi strona taka powinna się charakteryzować. Należy bowiem wyraźnie rozgraniczyć stronę internetową danej miejscowości od internetowej „strony domowej” urzędu i strony BIP (podstrony podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej www.bip.gov.pl). Każda z nich pełni inną funkcję i powinna posługiwać się innymi środkami oddziaływania. Strona domowa miejscowości może być portalem zawierającym różne tematy, narzędzia, internetowe gadżety czy różne działy tematyczne. Może stanowić „jarmark rozmaitości” tak, by każdy mógł znaleźć coś dla siebie. W praktyce na takich stronach znajdujemy horoskopy, prognozy pogody, kursy walut, elektroniczne pocztówki, tapety, rozkłady jazdy autobusów itp. Główną ideą jest,

92

Internet_w_mojej_gminie.indd 92

2005-05-16 11:37:28

„żeby tylko czegoś nie zabrakło, bo jeśli będzie wszystko, to internauci będą chętnie naszą stronę odwiedzali”. Z kolei strona urzędu powinna zawierać jedynie takie treści, które są bezpośrednio związane z działalnością urzędu, z jego funkcjonowaniem na rzecz społeczności lokalnej, bez obcych elementów wprowadzających chaos informacyjny. Ostatnia z wymienionych stron – BIP ma swoją prawną podstawę (Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej – DzU nr 112, poz. 1198 z dnia 8 października 2001 r. oraz Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 maja 2002 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej – DzU nr 67, poz. 619 z dnia 5 czerwca 2002 r.) i swego rodzaju szczególne znaczenie. Stanowi ona bowiem realizację konstytucyjnego prawa obywatela do prawdziwej, rzetelnej i obszernej informacji, a nie propagandy sukcesu czy reklamy, a przez to daje każdemu, bez względu na wiek, przekonania, kolor skóry czy wyznawaną religię, dostęp do jawnych zasobów urzędu. Jawnych, to znaczy nie chronionych żadnymi prawnymi klauzulami poufności czy tajności. Niestety, dziesiątki lat totalitaryzmu nie pozostały bez śladu. Nadal, mimo kar za nieudostępnienie informacji publicznej (ze wspomnianej ustawy: Art. 23. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku) zawartości wielu biuletynów są jedynie próbą ominięcia obowiązującego prawa. Wracając do rozróżnienia pomiędzy rolami wspomnianych trzech stron, najważniejsze jest umiejętne rozłożenie akcentów na tym, co jest promocją czy reklamą i na tym, co jest informacją. Istotą reklamy jest zwiększenie zainteresowania reklamowanym towarem czy usługą. Nieważne, czy przekaz reklamowy oparty jest na bezpośrednich zaletach reklamowanego obiektu czy też odwołuje się do analogii albo nawet podświadomych skojarzeń. Spróbujmy zatem spojrzeć na poszczególne elementy promocji „małych ojczyzn” w Internecie.

93

Internet_w_mojej_gminie.indd 93

2005-05-16 11:37:28

1. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość O bitwie pod Racławicami uczy się każde dziecko. Panorama Racławicka – najpierw wystawiona we Lwowie, obecnie pięknie wyeksponowana we Wrocławiu – to monumentalne dzieło Jana Styki stworzone przy współpracy innych artystów. Przybywają oglądać panoramę wycieczki z całego kraju. Przyjeżdżają jednak do Wrocławia, a nie do Racławic, które były miejscem pamiętnej bitwy stoczonej 4 kwietnia 1794 r. (www.telvinet.pl/raclawice/ index.html).

Wydarzenia historyczne, poszczególne bitwy i wojny pozostawiły po sobie wiele obiektów, które dzisiaj stanowić mogą nie tylko miejsca pamięci narodowej, ale także miejsca warte zwiedzenia przez ludzi zainteresowanych historią, budową zamków, umocnień, fortyfikacji i wszelkiego rodzaju budowli związanych z obronnością. W Polsce, chociażby ze względu na jej położenie w sercu Europy, jest wiele takich miejsc. Niech przykładem będzie zamek w Malborku (www.zamek.malbork.com.pl/ index.php, www.zamek.malbork.pl/pl/index.html), potężna, ponura krzyżacka warownia. Warto zwrócić uwagę, że obecność takiego szczególnego miejsca powinna znaleźć odbicie na stronie internetowej gminy. Na stronie internetowej Urzędu Miasta Malborka odwiedzający znajdują podział interesantów na grupy, z których jedna to właśnie turyści. Widzimy tu przykład dobrego rozumienia i wykorzystania w celach promocyjnych tak ciekawego obiektu, jakim jest niewątpliwie zamek krzyżacki. Jednak – jakby przy okazji – podane są informacje dla trzech innych grup, w tym przedsiębior-

94

Internet_w_mojej_gminie.indd 94

2005-05-16 11:37:29

ców i inwestorów. Jest to o tyle istotne, że, jak było powiedziane we wstępie, ważne jest wywołanie zainteresowania, skierowanie uwagi na gminę, miasto, czy miejscowość w ogóle. Należy jednak podkreślić, że poszukiwanie miejsca pod inwestycje nie odbywa się poprzez losowe klikanie czy szukanie pięknych miejsc (akurat obecność cennych zabytków dla lokalizacji inwestycji przemysłowych może być istotną przeszkodą), lecz poprzez użycie wyszukiwarek internetowych i wykorzystanie słów kluczowych czy pojęć, mających bliski związek z poszukiwanym miejscem. Z tego też powodu rozsądnym wydaje się umieszczenie między słowami kluczowymi strony wielojęzycznych tłumaczeń tych walorów, które mogłyby przyciągnąć turystów. W miejscach, w których warto się zatrzymać na kilka dni największe szanse rozwoju ma baza noclegowo-gastronomiczna. Dlatego należy na stronach internetowych, mających promować np. walory turystyczne miejscowości, opisać i wyeksponować nie tylko sam główny obiekt historyczny, np. zamek Krzyżtopór w Ujeździe (www.odyssei.com/pl/travel-article.php?id=670), ale też znajdujące się nieopodal inne, warte poznania zabytki czy ciekawe miejsca. Niezwykle piękny obiekt, mogący stanowić magnes dla turystów, może leżeć kilka czy kilkanaście kilometrów od miejsca, które chcemy promować. Na stronie www.odyssei.com/pl/travel/polska.php#whattosee zobaczymy, że istnieją w Internecie opisy miejsc, sporządzone nie przez gminne biura promocji, czyli urzędników, ale przez zapalonych turystów, którzy osobiście sprawdzili różne ułatwienia i utrudnienia, jakie można napotkać. Takie relacje, jak np. www.itp.net.pl/~stormy/kelblask.html czy www.zamkipolskie.com zdecydowanie uwiarygodniają przekaz. Wydaje się, że promocja miejscowości, gminy czy regionu powinna korzystać z takich prac, szczególnie że autorzy zazwyczaj chętnie podejmują współpracę, traktując umieszczenie łącza do ich strony jako swego rodzaju wyróżnienie. Strony stworzone przez hobbystów zawsze są ciekawsze od stron „wymuszonych”. Zwróćmy uwagę, że w miejscach, które z różnych względów zapisały się w historii znajdują się zazwyczaj trwałe pomniki, obiekty, które z racji nietypowości i niepowtarzalności warte są odwiedzenia. Np. Internetowe Strony Fortyfikacyjne (www.fortress.hg.pl/pliki_htm/mapa/mapa_mfp.htm) opisują do-

95

Internet_w_mojej_gminie.indd 95

2005-05-16 11:37:29

kładnie, ilustrując to zdjęciami i mapą, rozkład udostępnionych do zwiedzenia fortyfikacji oraz umocnień powstałych na przestrzeni ostatnich dwóch wieków naszych burzliwych dziejów. W wielu miejscach, właśnie z uwagi na tę przytłaczającą atmosferę podziemnych komór i korytarzy, udostępniono turystom szlaki odpowiednio oświetlone i konserwowane – atrakcyjność turystyczna owych fortyfikacji jest niewątpliwa.

2. Nasi wybitni Sławni ludzie – poeci, wybitni naukowcy, artyści czy dowódcy są postaciami honorowanymi muzeami, pomnikami, izbami pamięci. Każda miejscowość, jeśli tylko ma możliwość, w jakiś sposób upamiętnia, czy to fakt urodzenia, czy też dłuższego pobytu takiej osoby na danym terenie. Jednak materialne (z wyjątkiem szczególnie bogatych w pamiątki muzeów) ślady życia wybitnych ludzi nie są istotnym i mocno znaczącym elementem promocji.

O wiele skuteczniejszym sposobem promowania są imprezy sportowe czy kulturalne, mogące np. rokrocznie w określonym czasie zgromadzić większą liczbę przyjezdnych – turystów, obserwatorów, sportowców, aktorów czy muzyków pod szyldem większej imprezy. Szczególnie różnego rodzaju festiwale (muzyczne, festiwale piosenki) czy zawody, memoriały lub wydarzenia niekoniecznie sportowe, ale wymuszające udział znacznej liczby „aktorów” (np. odtwarzanie bitwy pod Grunwaldem – widowiskowe i niewątpliwie atrakcyjne www.powiat-ostrodzki.pl/powiat.php?n=grunwald czy też, w innym, hobbystycznym i nieco „z boku” ujęciu, ale na ten właśnie

96

Internet_w_mojej_gminie.indd 96

2005-05-16 11:37:29

temat www.album-grunwaldzki.iq.pl) są czymś, co warto propagować w Internecie. Żelazowa Wola, miejsce urodzenia Fryderyka Chopina jest znana z odbywających się w niej koncertów fortepianowych. Promocja tej miejscowości w Internecie sprowadza się głównie do informacji o terminach i wykonawcach koncertów. Trudno promować coś, co od dziesiątków lat i tak znane jest miłośnikom muzyki Chopina na całym świecie. Wybitnych ludzi, którzy rozsławiali Polskę było wielu (www.polonialife.ca/polacy_swiatu.htm), nie zawsze jednak potrafimy należycie to wykorzystać. Strona internetowa ma zasięg ogólnoświatowy i doskonale nadaje się do zaprezentowania materiałów związanych z takimi ludźmi. Może stanowić „elektroniczny pomnik”. Internet to wyjątkowo nośne medium i daje pole do popisu osobom zajmującym się lokalną historią i kulturą. Ważnym elementem narodowej kultury i czymś, o czym nie można zapomnieć są więc nie tylko cmentarze i miejsca pamięci, ale i dokumenty, zapisy, listy zasłużonych (www.czestochowa.um.gov.pl), które także muszą znaleźć swoje miejsce na stronie internetowej. Kończąc ten punkt, odsyłam do strony, którą warto obejrzeć z bardzo wielu względów – między innymi z powodu zamieszczonych na niej sylwetek wybitnych ludzi (www.wrotapodlasia.pl/pl/region/ historia/podlasianina_portret_wlasny/).

3. Nasze mocne strony Istnieją atrybuty regionu, których trudno nie zaakcentować, jeśli mogą w jakiś sposób przyczynić się do zwiększenia zainteresowania danym regionem. Do takich należy sprawność administracji, jej lokalizacja, itp. Po zmianie podziału administracyjnego kraju okazało się, że zmiana lokalizacji jednostek administracji publicznej, sądów (np. sądu rejestrowego) itp. spowodowała „pustynnienie” krajobrazu gospodarczego, odpływ biznesu, szybką zmianę dotychczasowych miast wojewódzkich w miasta prowincjonalne. Atmosferę „prowincji” w sposób wyraźny odczuwały podmioty, które zaczęły być wręcz ograbiane ze wszystkiego, co cenniejsze, przez nowe centrale.

97

Internet_w_mojej_gminie.indd 97

2005-05-16 11:37:30

W takiej sytuacji trzeba było szukać nowych sposobów promocji. Doskonałym przykładem jest Częstochowa, niegdyś stolica województwa, obecnie miasto na prawach powiatu, dużo większe od niektórych miast wojewódzkich. Zmniejszenie jego znaczenia spowodowane zostało przeniesieniem wielu instytucji do Katowic – stolicy województwa Śląskiego. Silną stroną okazało się to, co przez lata było przytłumiane, umniejszane i spychane na drugi plan poprzez sztuczne eksponowanie hutnictwa, przemysłu ciężkiego czy włókienniczego. Okazało się w pewnym momencie, że to właśnie ów przemysł zaczyna przygasać i zamiast stanowić atut, staje się bombą zegarową, zagrożeniem mogącym drastycznie zwiększyć poziom bezrobocia w momencie upadku dużego zakładu. A przecież na świecie istnieją miasta kultu religijnego, miasta maryjne, miasta stanowiące ośrodki, do których corocznie przybywają setki tysięcy pielgrzymów. Przyjeżdżają też turyści, korzystający z innych miejscowych ofert, jeśli tylko się takie znajdą. Mocną stroną Częstochowy okazała się możliwość nawiązania współpracy kulturalnej z innymi miastami europejskimi. Również zapobiegliwość mieszkańców, zwrócenie się w stronę świadczenia różnego rodzaju usług i małej gastronomii, a także hotelarstwa, spowodowała ogromną zmianę odczuwalną szczególnie przez przyjezdnych, którzy nie mają już kłopotu ze znalezieniem noclegu czy miejsca, w którym mogą kulturalnie i przyjemnie spędzić czas. W ślad za poszerzeniem oferty gastronomicznej pojawiać się zaczęły kluby, gdzie można posłuchać na żywo muzyki. Co ciekawe, owe kluby muzyczne zaczęły powstawać w nowo wyremontowanych i wystylizowanych starych obiektach przemysłowych – niewielkich halach produkcyjnych, większych warsztatach, a nawet wyremontowanych piwnicach. W roku 2004 została po raz pierwszy zorganizowana „Noc Kulturalna”, w trakcie której od godz. 18:00 do wczesnego rana trwały koncerty, wystawy, prezentacje, spotkania z artystami, wystawy itp. Wystarczyło w jednym z ponad 30 punktów owych 98

Internet_w_mojej_gminie.indd 98

2005-05-16 11:37:30

wydarzeń artystycznych kupić bilet za 5 zł i można było wejść do dowolnego klubu biorącego udział w „Nocy Kulturalnej” – jeśli tylko dało się wejść. Oczywiście całość została zareklamowana w Internecie, niezależnie od plakatów i innych form promocji. Zarobione pieniądze będą przeznaczone na organizację kolejnej „Nocy Kulturalnej”. Dużą rolę w tym przedsięwzięciu odegrało środowisko akademickie, umiejętność zmobilizowania lokalnych i przyjezdnych artystów do wspólnego działania, mnogość miejsc pubowo-dyskotekowo-barowo-kulturalnych i pomysł tanich biletów. Promocja takich masowych wydarzeń kulturalnych w Internecie sprzyja rozwojowi życia kulturalnego, rośnie podaż, popyt i internetowa promocja sprawdza się tu znakomicie.

4. Cudze chwalicie, swego nie znacie... Pod tym właśnie hasłem PTTK i różne firmy (www.marketing.info.pl/ produkty/rin_98.htm) organizują wielodniowe wycieczki, których program znaleźć można w Internecie. Jak łatwo się domyślić, chodzi o odwiedzanie pięknych i atrakcyjnych turystycznie miejscowości na terenie całego kraju. Internet umożliwia wirtualne zwiedzenie tych miejscowości i zobaczenie, co jest najciekawsze. W ten sposób można lepiej przygotować się do wyprawy. Jednak aby tak się stało w Internecie muszą zaistnieć atrakcyjne i aktualne prezentacje. Może też zdarzyć się tak, że ciekawe i warte odwiedzenia miejsca znajdą się na trasie naszej podróży.

Warto nieraz nadłożyć drogi, by porównać rzeczywistość z internetowym opisem. Może się okazać, że jest znacznie atrakcyjniejsza... Niech przykładem będzie www.wieliczka.gmina.pl, czy www.kopalnia-wieliczka.pl – piękny serwis z fotografiami zachęcającymi do odwiedzin. 99

Internet_w_mojej_gminie.indd 99

2005-05-16 11:37:31

5. Symbole „W Pacanowie kozy kują...” Któż nie zna Przygód Koziołka Matołka? Tę książeczkę Kornela Makuszyńskiego z ilustracjami Mariana Walentynowicza, bardzo ciepłą i wzruszającą dobrze pamięta wiele pokoleń polskich dzieci. Dzisiaj są to dorośli ludzie, którzy o Pacanowie, poprzez samo tylko skojarzenie ze sławnym Koziołkiem, myślą z sympatią. Zatem zupełnie naturalne wydaje się, że elementem promocji Pacanowa powinno być to, z czego jest najbardziej znany. Nic dziwnego, że w Pacanowie powstało „Stowarzyszenie Miłośników Gminy Pacanów”, które w 4. punkcie „Cele Stowarzyszenia” ma „Popularyzację legendy »w Pacanowie kozy kują« i o Koziołku Matołku. Stowarzyszenie dąży do realizacji celów statutowych w szczególności przez: 1. Organizowanie zebrań dyskusyjnych, odczytów, wystaw, konferencji, zjazdów oraz konsultacji specjalistycznych i wycieczek dla dzieci”. Trudno o lepsze wykorzystanie sławy Koziołka. Jak podawała prasa, w roku 2003 w pacanowskim Święcie Bajki wzięło udział prawie 25 tys. osób. Wszystko to znajdujemy na stronie internetowej gminy Pacanów (www.pacanow.pl). Na terenie naszego kraju wiele jest miejsc, które mają swój symbol czy kojarzącą się z nimi postać (Liczyrzepa – Karkonosze, Boruta – Łęczyca, Smok Wawelski – Kraków, Syrenka – Warszawa itd.). Nawet coś takiego, jak dowcipy na stronie internetowej mogą być elementem promocyjnym. Dowód? Wąchock (www.wachock.pl). Oczywiście nie wystarczy sam internetowy „wabik”, wokół tego musi być zbudowane określone działanie. Samo publikowanie informacji o symbolach byłoby promocją mało nośną.

100

Internet_w_mojej_gminie.indd 100

2005-05-16 11:37:32

6. Osobliwości Dla wielu osób szczególnie interesujące mogą być dziwne zjawiska, występujące bardzo rzadko lub nawet pojedynczo w skali kraju. Przykładem niech będzie Emilcin – niewielka miejscowość (www.pilot.pl – za pomocą tego narzędzia można ją zlokalizować na mapie Polski), w której, jak czytamy w internetowych opisach, rolnik Jan Wolski widział UFO. Spotkanie to zostało opisane niezwykle szczegółowo przez samego Pana Wolskiego. Osobliwości mogą być różnego rodzaju – nie ma znaczenia, czy są weryfikowalne czy nie, ważne, żeby zostały ciekawie zaprezentowane. Na stronie www.nautilus.org.pl znajdujemy także Kietrz, Wylatowo, Parczew – miasta, w których dochodziło do podobnych zdarzeń. Takie miejsca mają wartość dla wielu turystów i hobbystów interesujących się niezidentyfikowanymi obiektami latającymi, szczególnie wtedy, gdy istnieją jakieś trwalsze „ślady”, czy wystąpiły trudne do wyjaśnienia zjawiska przypisywane „przybyszom z kosmosu”.

Są też inne, bardziej konkretne i namacalne atrakcje będące dziełem ludzi czy szczególnych warunków przyrodniczych. W Internecie, pod adresem www.kopalniasrebra.pl, znajdujemy np. Sztolnię Czarnego Pstrąga, możemy też odbyć podziemną podróż po zabytkowej kopalni kruszców ołowiu i srebra w Tarnowskich Górach. Wyraźna mapka doprowadzi nas na miejsce, a doskonałe i precyzyjne opisy zamieszczone w Internecie pozwolą dobrze zaplanować wycieczkę, bo przecież oglądanie na filmie – też w Internecie – kopalni, a jej zwiedzanie mają się do siebie tak, jak oglądanie smakowitej potrawy i jej spożywanie.

101

Internet_w_mojej_gminie.indd 101

2005-05-16 11:37:32

Są też miejsca stanowiące absolutnie rzadkość w skali światowej, tak dziwne i warte obejrzenia, jak np. Kanał Elbląski, po którym statki przemieszczają się a to wodą, a to lądem (www.radio.com.pl/czaswolny/ podroze/tresc.asp?tId=79), na specjalnych platformach poruszających się po szynach. Jeśli dodać, że budowę tej dziwnej drogi wodno-lądowej rozpoczęto w 1844 roku, trwała 30 lat, a urządzenia działają do dzisiaj, to mamy wyobrażenie o kunszcie ówczesnych inżynierów, a przynajmniej jednego z nich, Holendra Georga Stenke.

7. Atrakcje Niektóre miejscowości mają swoje szczególne atrakcje, na pozór drobne, a jednak mogące być elementem promocji. Np. niepowtarzalny urok ma kolejka wąskotorowa (www.radio.com.pl/czaswolny/podroze/tresc.asp? tId=87). Sporej dawki wrażeń może też dostarczyć spływ Dunajcem (www.flisacy.com.pl), czy poszukiwanie złota (www.kopalniazlota.pl/pl/ atrakcje.html, http://www.goldcentrum.pl/nauka/index.php3). Jak jednak widać, atrakcje eksponowane są przez firmy, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa, biura podróży, czy osoby prywatne.Z promocją w Internecie dość dobrze radzą sobie biura turystyczne (zakopane.cc.pl). Ma to związek z powiedzeniem, że „reklama jest dźwignią handlu”. Dlatego też coraz częściej oferta turystyczna to nie tylko nocleg i wyżywienie oraz dowóz. Coraz częściej zawiera dodatkowe atrakcje. Nic nie stoi na przeszkodzie, by na promocyjnej stronie miejscowości można było znaleźć odnośniki (i słowa kluczowe) do biur czy firm zapewniających przyjezdnym, np. „dużą dawkę adrenaliny”. Czasem wystarczy kulig z pochodniami, kiedy indziej trzeba czegoś mocniejszego (www.kaskaderzy.pl).

102

Internet_w_mojej_gminie.indd 102

2005-05-16 11:37:33

8. Kuchnia, miejscowe przysmaki Wiele regionów kraju jest znanych z jakichś szczególnych przysmaków (www.oscypek.zakopane.biz) czy potraw regionalnych, tak jak Pomorze (www.kuchnia.wla.pl), Wielkopolska (www.city.poznan.pl/kuchnia_wielkopolska), Śląsk (www.us.edu.pl/katowice/informator/tekst/poliso/kuchnia. shtml), a nawet mocniejszych napojów, z pewnych względów godnych własnego święta, tak jak śliwowica (www.lacko.sacz.pl/?id=wiadomosci&nrwi ad=22103). Chodzi tu o takie potrawy, których gdzie indziej zjeść nie można. Smakosze, szczególnie zmotoryzowani, chętnie odwiedzą miejsca, które na trasie przejazdu potrafią skusić czymś specjalnym. Internetowa promocja dobrych lokalnych restauracji pod hasłem „gdzie jemy” nie powinna ograniczać się jedynie do adresu i kategorii lokalu, ale przede wszystkim powinna zawierać przekonywującą i zachęcającą ekspozycję (opis, zdjęcia) owych regionalnych specjalności.

9. Język (regionalizmy) Po kilkudziesięciu latach usilnej pracy nad wytępieniem gwar z publicznej przestrzeni komunikacji i kultury szczęśliwie daje się zauważyć powrót do korzeni, powstawanie zespołów kultywujących stare obyczaje, powstawanie stron pisanych często w bardzo ciekawy, fonetyczny sposób, mający na celu jak najwierniejsze oddanie wymowy gwarowej (http:// pl.wikipedia.org/wiki/Gwara_śląska). Piękny przykład pochodzący ze strony www.gornyslask.pl/beranie podaję poniżej. Internet spowodował, że ludzie rozproszeni niegdyś po świecie znów zaczynają komunikować się w językach, czy raczej gwarach swoich przodków. Tworzone są programy radiowe i telewizyjne prowadzone właśnie z uwzględnieniem regionalizmów, z myślą uratowania i odtworzenia kultury regio-

103

Internet_w_mojej_gminie.indd 103

2005-05-16 11:37:33

nów. W Internecie trwają ożywione spory i dyskusje, jak za pomocą dostępnego alfabetu łacińskiego zapisać poprawnie wymowę różnych słów gwarowych. Okazuje się, że Internet jest tu doskonałym miejscem komunikacji i wzajemnego wspierania się pasjonatów i językoznawców. Dobrym przykładem jest słownik (www.city.poznan.pl/mim/strony/slownik/index.html) gwary miejskiej Poznania.

Tyle w kwestii gwary. Jest jednak jeszcze inny aspekt „językowy”. Dotyczy on głównie terenów, które nastawiają się na rozwój bazy turystycznej lub takich, które były swego rodzaju tyglem kulturowym. Ludzie zamieszkujący te tereny w naturalny sposób posługiwali się kilkoma językami – szczególnie, gdy rodzice byli różnojęzyczni. Nie chodzi tu o gwary, ale o odrębne języki. W takim „językowym tyglu”, Białymstoku, urodził się Ludwik Zamenhof – twórca języka esperanto. Białostoczanie docenili osiągnięcia swego wybitnego obywatela na miejskiej stronie: http://www.city.bialystok.pl. Język esperanto jest tu potraktowany inaczej niż trzy wersje językowe strony. Warto zauważyć, że wersje językowe budowane są tak, by pokazywać tylko treści, które są lub mogą być użyteczne dla obcokrajowców.

10. Obyczaje, obrzędy, legendy... Internet jest doskonałym miejscem do zamieszczania fotograficznej czy filmowej dokumentacji różnych zdarzeń, takich jak np. „Noc Kupały”, (http: //free.ngo.pl/nadbuhom/FotoKupala2002.htm – Podlasie, nad Bugiem i Narwią, http://free.ngo.pl/nadbuhom – bardzo ciekawa dwujęzyczna strona, bogata w linki i mnóstwo elementów związanych z kulturą i historią). 104

Internet_w_mojej_gminie.indd 104

2005-05-16 11:37:34

Wydaje się też, że szczególnie tam, gdzie pozostały ruiny zamków, które potrafią rozbudzać wyobraźnię, warto zamieścić na stronach internetowych legendy związane z tymi ruinami lub ogólnie z okolicą, czy nawet istniejącymi i użytkowanymi obiektami (www.republika.pl/kmatuszczak/ kartuzy), (www.milicz.pl/historia/legendy), (www.ochroniarz.pl/wystawy/ galerie/polska/warszawa/warszawa_polska_legendy.htm), (www.powiat.zawiercie.pl/index1.php?ntabela=legendy). Zupełnie inaczej zwiedza się obiekty zabytkowe, kościoły, zamki, lochy, gdy przewodnik, lub nawet któryś z uczestników wycieczki potrafi zaciekawić opowieścią.

11. Turystyka, kultura i działalność gospodarcza z tym związana Chodzi oczywiście o przemysł „turystyczno-wycieczkowy”. Wydarzenia zbiorowe, wymagające wcześniejszych rezerwacji miejsca, dowozu, organizacji parkingów, noclegów, przewodników i innych tego typu usług mogą być organizowane z internetowym „wspomaganiem”. Promocja lokalnych usług na stronie internetowej powinna być uzupełniona o możliwość zdalnego załatwienia całego pobytu – z noclegiem i wyżywieniem, biletami, przewodnikiem. Najczęściej władze lokalne tego elementu nie doceniają, pozostawiając wszystko lokalnym przedsiębiorcom i nie zawsze uczciwym pośrednikom. Zdarza się, że prezentacja hotelu i wnętrz pokojów w Internecie ma się nijak do rzeczywistości, o czym turyści dowiadują się po przyjeździe. Warto byłoby zadbać o stworzenie usługi kompleksowej i oferty dającej możliwość wyboru. Takie miasta jak np. Sandomierz

105

Internet_w_mojej_gminie.indd 105

2005-05-16 11:37:34

(www.sandomierz.pl), w których turystyka jest swego rodzaju przemysłem, posiadają na swoich stronach odnośniki do PTTK (www.pttk-sandomierz.pl), gdzie można samodzielnie poszukać noclegu i zamówić przewodnika. Widać wyraźnie, że władze miasta wiedzą, co jest ważne dla przyjezdnych i dbają, by na oficjalnej stronie miasta znalazło się to, czego potrzebują przybysze.

Ciągle jednak do wielu wskazanych na stronach internetowych obiektów znajdujemy jedynie numer telefonu, a nie odnośnik do strony internetowej, co oznacza, że świadomość sprzedawców usług turystycznych nie nadąża niekiedy za postępem technologicznym i potrzebami czasów. Z pewnością cenną rzeczą byłaby ogólnodostępna internetowa książka wpisów znajdująca się w neutralnym miejscu, w której przyjezdni mogliby wpisywać swoje wrażenia z pobytu w konkretnych hotelach i restauracjach i wystawiać punktowe oceny.

12. Ułatwienia życia codziennego Podstawowym zadaniem władz lokalnych jest troska o sprawy obywateli. Dlatego, na oficjalnej stronie internetowej, przede wszystkim powinny znaleźć się informacje na temat załatwionych spraw mieszkańców, wydatków z budżetu, konstrukcji tego budżetu, zamierzeniach i podejmowanych działaniach. I to zawiera ustawowy Biuletyn Informacji Publicznej, o którym była już wcześniej mowa.

106

Internet_w_mojej_gminie.indd 106

2005-05-16 11:37:34

Przez pryzmat BIP można zobaczyć intencje i zachowania władz lokalnych. Promocja jest bowiem tylko „pozłotką”, reklamą, BIP zaś istotą sprawy, narzędziem kontrolnym. Jeśli ta część serwisu nie zostanie skonstruowana w sposób umożliwiający przyjrzenie się władzom lokalnym „od strony papierów”, wtedy cała reszta nie będzie wystarczająco wiarygodna - na pewno nie dla inwestorów. Biuletyn Informacji Publicznej umożliwia dostęp do tak ważnych dokumentów, jak uchwała budżetowa, uchwały Rady Miasta czy Gminy, czy do Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. Inwestor zamierzający zaangażować znaczące środki musi wiedzieć jak najwięcej o miejscu ewentualnej inwestycji, o lokalnych potrzebach, a nawet o zamierzeniach władz. Zdalny dostęp do dokumentów jest wartością nie do przecenienia. Nie inaczej, jeśli chodzi o przetargi – zupełnie inaczej przegląda się je w powiązaniu z konkretnym miejscem niż w ogólnopolskim biuletynie zamówień publicznych. Niezwykle istotnym ułatwieniem dla mieszkańców danego regionu może być strona internetowa powiązana z BIP w taki sposób, by znaczącą część kontaktów z urzędem, a niekiedy nawet całą sprawę, można było załatwić bez potrzeby przychodzenia do urzędu, marnowania czasu w kolejkach, czy zwalniania się z pracy. Takie podejście świadczy o trosce administracji o swoich mieszkańców, jest więc bardzo mocnym elementem promocji.

13. Możliwości inwestowania Jest to najprawdopodobniej najczęściej wymieniany element promocji - publikacja mapy ze wskazaniem miejsc, w których można zainwestować. 107

Internet_w_mojej_gminie.indd 107

2005-05-16 11:37:35

Zazwyczaj sprowadza się to do umieszczenia informacji o gruntach pod inwestycje, ich lokalizacji, powierzchni, uzbrojeniu, przeznaczeniu – w powiązaniu z planem zagospodarowania przestrzennego.

Systematycznie poprawiający się status materialny wielu ludzi skłania ich do poszukiwania miejsc pod budowę domów jednorodzinnych czy pod lokalizację niewielkich, nieuciążliwych dla otoczenia firm handlowych, montażowych itp., które tworzą miejsca pracy i generują zyski. Wiąże się to z poszukiwaniem, coraz częściej przez Internet, atrakcyjnych miejsc o ustalonym prawie własności. Nic nie stoi na przeszkodzie, by w ramach promocji miejscowości czy regionu stworzyć na stronie internetowej wykaz – koniecznie z mapką i zdjęciami okolicy miejsc o takim właśnie przeznaczeniu – ze wskazaniem wszystkich walorów oferowanego miejsca. Koszty takiej publikacji są znikome, okres publikacji – od umieszczenia w Internecie do sfinalizowania transakcji sprzedaży gruntu – dowolnie długi, a zasięg nieograniczony. Oczywiście w ramach informacji o działkach czy terenach pod inwestycje lub budownictwo mieszkanio-we musi się znaleźć dokładny opis możliwości komunikacyjnych, dojazdowych, transportowych, opis infrastruktury, sąsiedztwa itp. Istotne jest że, w przeciwieństwie do publikacji w prasie – stosunkowo kosztownej i krótkotrwałej – publikacja internetowa jest tania i ma duży zasięg. Nie wiadomo, jaka jest skuteczność takiej promocji, pewne jest natomiast, że w sprawach gospodarczych, szczególnie „cięższego kalibru”, ciągle jeszcze za bardziej wiarygodne uznawane jest słowo na papierze. Internet, być może przez swą ulotność czy szybkozmienność, a także dlatego, że wciąż stanowi domenę ludzi stosunkowo młodych, nie jest traktowany jako 108

Internet_w_mojej_gminie.indd 108

2005-05-16 11:37:35

wiarygodne i aktualne źródło informacji. Należy jednak domniemywać, że z uwagi na wchodzenie w tzw. „wiek produkcyjny” ludzi oswojonych z Internetem, jak i prawodawstwo umożliwiające przeprowadzanie drogą elektroniczną prawnie skutkujących działań spowodują, że stan ten będzie ulegał szybkim zmianom.

14. Możliwości wypoczynku W promocji takiej specjalizują się głównie biura podróży. Bardzo często swoją ofertę w Internecie zamieszczają hotele i ośrodki rekreacyjne. Wydaje się jednak, że znacznie lepszym rozwiązaniem jest pokazywanie walorów miejscowości kompleksowo, poprzez umieszczenie w promocyjnej części serwisu gminy linków do informacji o hotelach, ośrodkach wypoczynkowych, obiektach sportowych, kinach, teatrach i wszelkich obiektach, które związane są z wypoczynkiem czy spędzaniem wolnego czasu. Należy zwrócić tutaj uwagę na istotny problem aktualności danych. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest, gdy od strony internetowej danej miejscowości (czy promocyjnej części strony np. urzędu gminy) można przejść do stron ośrodków wypoczynkowych czy hoteli. Dobra jest też strona www zbierająca w czytelny sposób wszystko, co jest potrzebne do zorientowania się w dostępnej ofercie, nawet gdy droga dojścia do tych informacji jest różna. Przykłady: (www.ipoznan.pl), (www.wroclaw.pl); (www.torun.pl/ portal/index.php?strona=plan), (www.bydgoszcz.pl), (www.poznan.pl), (www.gdansk.pl). Problem pojawia się wtedy, gdy coś jest warte pokazania, a strony internetowej odpowiadającej owemu obiektowi nie ma.

109

Internet_w_mojej_gminie.indd 109

2005-05-16 11:37:36

Wtedy władze lokalne muszą zrobić własnymi siłami „protezę”, która pokaże w Internecie, że obiekt sportowy, kulturalny czy inny wypoczynkowy, jednak istnieje. Chodzi o zamieszczenie mapki, zdjęcia obiektu, telefonu, adresu. Jednak zawsze wiąże się to z dezaktualizacją danych, szczególnie wtedy, gdy dany podmiot (np. hotel) stworzy własną stronę internetową, a dane na niej będą się różniły od tych opublikowanych przez urząd (np. zmieniony numer telefonu). Jak już wcześniej wspomniano, warto wykorzystać pracę hobbystów i osób prowadzących własne strony (http://dorman_ jura.w.interia.pl/jura/rekreacja.htm).

15. Flora i fauna W dzisiejszych czasach, pełnych pośpiechu, wielu ludzi poszukuje spokoju, ciszy i nieskażonej przyrody. Istnieją takie miejsca, warto je pokazać, chociaż istnieje ryzyko, że po rozpropagowaniu, mogą stracić znaczną część swojego uroku.

Piękno Warmii i Mazur możemy zobaczyć na żywo, a zachęcą nas do tego strony takie jak (www.jezioro.com.pl/fauna/okaz.html?id=55), (www. bobry.pl/index.php?sitespec=./about.php), (www.bobry.org/bobry.htm), (www.wolf-5.suwalki.com.pl/gal.php?kat=wpn&gal=4), (www.foto-przyroda.pl/galeria.php?akcja=kat&id=6), (www.tatry.info/przyroda/szarotka. html). Internet pozwala w ciągu kilkudziesięciu sekund znaleźć to, czego szukamy pod warunkiem, że autorzy stron zadbają o precyzyjne ich opisanie. Same zdjęcia to za mało, warto wspomnieć o miejscach, w których przyjezdni mogą przenocować, zaparkować, zjeść. Ponieważ hobbyści

110

Internet_w_mojej_gminie.indd 110

2005-05-16 11:37:36

tworzący takie piękne strony zazwyczaj nie widzą niczego poza obiektem swojego zainteresowania, właśnie strona internetowa miejscowości powinna być klamrą spinającą hobbystyczne strony z informacją o hotelach, motelach, parkingach, dojazdach, restauracjach, punktach pomocy medycznej itp.

16. Środowisko naturalne Społeczeństwo industrialne znacząco przyczyniło się do degradacji środowiska naturalnego. Dzisiaj coraz częściej – z różnych przyczyn – widoczny jest zwrot w stronę odtworzenia zniszczonych terenów poprzemysłowych – modnym terminem stała się rewitalizacja, wzmacnianie aktywności i atrakcyjności przestrzeni poprzez skoordynowaną działalność sektora publicznego i prywatnego. Wiąże się to z prowadzeniem odpowiedniej polityki przestrzennej, często ze zmianą funkcji użytkowych pewnych obiektów poprzemysłowych. Jest to w istocie przywracanie mieszkańcom i drobnym przedsiębiorcom oraz usługodawcom terenów zaanektowanych niegdyś przez przemysł. Znajdują się nawet tacy, którzy próbują aktywnie włączać się w tworzenie ekologicznego środowiska, wykorzystującego siły przyrody – przez pozyskiwanie energii słońca (www.ekoforum.ceti.pl/article.php?story=20040919203129975) lub wiatru (www.ekoforum.ceti.pl/article.php?story=20041111181724661). Rozwijają się technologie pozwalające na recykling tworzyw sztucznych i innych szkodliwych dla środowiska odpadów (www.agrobeko.com/dzial.htm), (www.astwa.pl/_pol/index.htm).

111

Internet_w_mojej_gminie.indd 111

2005-05-16 11:37:37

Władze lokalne na stronach internetowych powinny pokazywać działania podejmowane dla ochrony środowiska naturalnego i, co nie mniej ważne, efekty tego działania. Powinny także – za pośrednictwem tych stron, trafiać z tematyką ochrony środowiska naturalnego do świadomości młodzieży, organizować konkursy mające na celu mobilizowanie do walki z zanieczyszczeniem środowiska, hałasem, zapyleniem. Promocja zdrowego stylu życia, zdrowego środowiska, zachowań proekologicznych powinna mieć także swoje szczególne miejsce na internetowych stronach miejscowości. Promocja ta musi być jednak poparta konkretnymi działaniami. W 2004 roku zwycięskim koordynatorem ogólnopolskiej akcji „Dzień bez samochodu” (spośród 109 koordynatorów miast, które przystąpiły do tej akcji) okazał się pracownik Urzędu Miasta Częstochowy (www.22wrzesien.org/index.php?pageid=1&newsid=65).

17. Łączność Dynamiczny rozwój łączności w ostatnich kilkunastu latach spowodował zmiany w sposobie życia i pracy. Informacja stała się wartością. Często właściwa informacja otrzymana we właściwym czasie jest ogromnym zyskiem, powstało więc coś takiego, jak zarządzanie informacją.

Przypomnijmy sobie wielkie powodzie przed kilku lat. Brak wiedzy o rzeczywistej sile żywiołu, o stanie zabezpieczeń spowodował zniszczenia, których likwidacja wiele kosztowała. Jednak miejscowości, które miały czas na zdobycie informacji i podjęcie działań zapobiegawczych, właśnie dzięki posiadaniu informacji, były w stanie uratować swoje zaso-

112

Internet_w_mojej_gminie.indd 112

2005-05-16 11:37:37

by. W owym czasie dzięki Internetowi można było dowiedzieć się o skuteczności działań zespołów przeciwpowodziowych. Na bieżąco aktualizowane serwisy i fora dyskusyjne sprawdziły się bardzo dobrze. Publikowane były mapy zalewów i komunikaty o poszukiwaniach różnych potrzebnych artykułów i środków medycznych. Precyzyjna i „zawsze na czas” informacja wymaga dobrej i niezawodnej łączności. Na stronach internetowych gminy powinny więc znaleźć się informacje o możliwości dostępu do Internetu w określonych lokalizacjach. Powinna istnieć informacja o działaniach podejmowanych przez gminę w celu stworzenia dobrej komunikacji na jej terenie i wyeliminowania potrzeby niepotrzebnego przemieszczania się. Ważne jest też obniżenie kosztów telekomunikacji bez obniżenia, a wręcz z podniesieniem jakości (www.undp.org.pl/center.php?nr=196) łączności. Internet – dzięki temu, że dla wielu ludzi stał się podstawową, a niekiedy jedyną drogą świadczenia pracy i zarabiania, zyskał dziś znaczenie szczególne. Pozwala zmieniać miejsca pracy bez potrzeby zmiany miejsca zamieszkania. W społeczeństwie informacyjnym pojawiła się więc możliwość pracy na odległość, co pozwoli wielu małym miejscowościom stać się atrakcyjnym miejscem zamieszkania, jeśli zadbają o łączność.

Podsumowanie Promocja miejscowości, gminy czy regionu w Internecie ujmować może bardzo wiele różnych elementów. Niektóre w powyższym tekście zostały pokrótce opisane, czy raczej skomentowane. Naturalne jest, że przygotowanie wszechstronnego serwisu może napotykać na wiele trudności wynikających chociażby z konieczności pogodzenia różnych elementów. Wydaje się jednak, że dobrym wyjściem może być główna strona internetowa gminy, zawierająca linki tematyczne do podstron, które mogłyby być z kolei wyspecjalizowane w obszarach uznanych za szczególnie ważne; inne mogą być potraktowane mniej szczegółowo. Wszystkie przywołane strony w chwili pisania tekstu (zima 2004) były osiągalne. W przypadku chęci odwiedzenia tych stron należy wpisać odnośniki do okienka przeglądarki internetowej. Ponieważ jednak istotą In-

113

Internet_w_mojej_gminie.indd 113

2005-05-16 11:37:38

ternetu jest jego zmienność, może zdarzyć się, że któraś strona nie będzie osiągalna. Jest też oczywiste, że zawartość stron ulega zmianom. Autorowi zależało głównie na zwrócenie uwagi na pewne aspekty użyteczności stron internetowych i ich znaczenie dla odwiedzających, na podkreśleniu tych cech, które w różny sposób mogą zwiększyć atrakcyjność strony. A reszta, to już kwestia osobistych poszukiwań i eksperymentów, do czego zachęcam.

dr Kajetan Wojsyk Doktor nauk technicznych. Absolwent wydziału mechanicznego Politechniki Częstochowskiej. Długoletni nauczyciel akademicki, obecnie w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Specjalista w zakresie eGovernment i eDemocracy. Pracuje nad aplikacjami dla administracji, promuje właściwą „mentalność IT” pośród ludzi zajmujących się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi w administracji publicznej. Wiceprezes Stowarzyszenia „Miasta w Internecie”.

Internet_w_mojej_gminie.indd 114

2005-05-16 11:37:38