Instrukcja programu Mapa Polski Excel Gminy

 SkuteczneRaporty.pl 1

Spis treści 1. Wstęp ....................................................................................................................................... 3 2. Wymagania ................................................................................................................................ 3 a. MS Excel 2007 lub wyższy ........................................................................................................ 3 b. Włączona obsługa makr............................................................................................................ 3 c. Średnio zaawansowana znajomość programu MS Excel ................................................................ 4 3. Wersje programu ........................................................................................................................ 4 4. Funkcjonalności .......................................................................................................................... 4 a. Kartogram .............................................................................................................................. 4 b. Wykres bąbelkowy ................................................................................................................... 7 c. Zaawansowany wykres bąbelkowy ............................................................................................. 8 d. Komunikat z nazwą gminy i wartością ........................................................................................ 9 e. Kody pocztowe ........................................................................................................................ 9 f. Wskaźniki GUS....................................................................................................................... 10 g. Sterowanie kartogramem ....................................................................................................... 10 5. Najczęściej zadawane pytania .................................................................................................... 10 a. Jak zmniejszyć liczbę elementów legendy, np. do 4? .................................................................. 10 b. Jak zwiększyć liczbę elementów legendy, np. do 20? .................................................................. 11 c. Jak zakolorować obszary wg własnego podziału? ....................................................................... 11 d. Jak ukryć część obszarów i powiększyć pozostałe? ..................................................................... 11 e. Jak eksportować mapę do innych programów? .......................................................................... 11 6. Przykłady ................................................................................................................................. 13

 SkuteczneRaporty.pl 2

1. Wstęp W Państwa ręce przekazujemy wygodny i elastyczny program, umożliwiający powiązanie danych z lokalizacją w odniesieniu do gminy. Skutecznie wspiera on analizy handlowe, marketingowe, rynkowe, klientów, demograficzne, statystyczne. Uniwersalny charakter, osadzenie w środowisku MS Excel i możliwość połączenia z innymi plikami sprawiają, że program jest wykorzystywany w firmach i organizacjach o dowolnej specjalizacji z różnym przeznaczeniem. Instrukcja opisuje krok po kroku, jak pracować z programem i tworzyć w nim wykresy. Zawiera także kilka ogólnych wskazówek nt. tych wykresów i ich zastosowania (w szczególności kartogramu), nie jest jednak kompendium wiedzy w temacie tworzenia wykresów, a jedynie wytycznymi, jak zbudować je w programie. Instrukcja zawiera następujące oznaczenia:

! Ważne  Wskazówka

Wykorzystany w programie kod został zabezpieczony w edytorze VBA, co uniemożliwia nagrywanie makr z poziomu programu. Możliwe jest jednak nagranie makra z poziomu innego skoroszytu i zapisanie go w innym pliku. Zarówno program, jak i poniższa instrukcja są chronione prawem autorskim, postanowieniami konwencji międzynarodowych oraz innymi prawami o ochronie prawa własności intelektualnej. Pomoc w obsłudze programu można uzyskać pisząc na adres e-mail [email protected] lub dzwoniąc pod numer +48 500 196 861.

2. Wymagania a. MS Excel 2007 lub wyższy Program jest zapisany jako skoroszyt programu MS Excel z rozszerzeniem .xlsm. Aby go uruchomić niezbędne jest posiadanie pakietu MS Office w wersji 2007 lub wyższej, przy czym rekomendowana jest wersja od 2010 z uwagi na jej stabilniejszy i bardziej rozbudowany silnik graficzny. Program nie wymaga instalacji. b. Włączona obsługa makr Program bazuje na kodzie VBA i w celu jego poprawnego działania niezbędne jest odblokowanie makr. Można to zrobić przy każdym uruchomieniu programu lub jednorazowo, wchodząc w Plik > Opcje > Centrum zaufania > Ustawienia makr. Rekomendowane jest częste zapisywania kopii zapasowej przy pracy z programem.

! Operacji wykonanej przez makro nie można cofnąć.

 SkuteczneRaporty.pl 3

c. Średnio zaawansowana znajomość programu MS Excel W celu poprawnego posługiwania się programem niezbędna jest znajomość programu MS Excel na poziomie średnio zaawansowanym, w szczególności w obszarach nawigacji w programie, edycji kształtów, formatowania komórek, funkcji wyszukiwania. Wykorzystanie podstawowej funkcjonalności, kartogramu, nie powinno przysporzyć problemów użytkownikom na poziomie podstawowym.

3. Wersje programu Program został przygotowany w 3 wersjach: Basic, Standard, Premium, które różnią się od siebie liczbą funkcjonalności. Instrukcja zawiera opis wszystkich funkcjonalności.

4. Funkcjonalności a. Kartogram Kartogram jest wykresem bazującym na mapie, przedstawiającym wielkość zjawiska w poszczególnych obszarach za pomocą zmiany natężenia barwy, dla której punktem odniesienia jest umieszczona obok mapy legenda.

!

Kluczowe dla uzyskania zadowalających i wiarygodnych efektów przy tworzeniu kartogramu jest zdefiniowanie przedziałów (tzw. klas), które powinno być poprzedzone analizą rozkładu statystycznego. Modyfikacja przedziałów ma kluczowe znaczenie dla tego, co wykres przedstawia i jak będzie interpretowany.

 SkuteczneRaporty.pl 4

 Przy tworzeniu kartogramu dla Odbiorców bez znajomości statystyki najlepiej sprawdzają się przedziały równe co do wielkości lub liczebności elementów. Aby zbudować w programie kartogram należy: 1. Wprowadzić dane dla gmin w zakładce Dane w kolumnie I. 2. Wprowadzić przedziały dla wartości na wykresie w komórkach N2-N11, zaczynając na minimum, a kończąc na maksimum. Wygląd przedziałów pojawi się w komórkach P2-P12. 3. Kliknąć przycisk Aktualizacja w prawej kolumnie arkusza Mapa.

! Wprowadzone dane muszą mieć format liczbowy lub pozostawać puste. Po wprowadzeniu innego formatu (np. tekstu lub błędu) i wciśnięciu przycisku Aktualizacja, program zakomunikuje błąd.



Do połączenia swoich danych (źródłowych) można użyć funkcji wyszukiwania, np. WYSZUKAJ.PIONOWO. Ponieważ w przypadku braku odnalezienia wyszukiwanej wartości funkcja ta pokazuje błąd, należy zastosować ją w połączeniu z funkcjami JEŻELI oraz CZY.BŁĄD. Co więcej, kilka gmin ma tę samą nazwę, są też gminy miejskie i wiejskie, więc należy w danych źródłowych przygotować kolumnę z nazwą województwa, powiatu, gminy i typem gminy oraz kolumnę z wartością =województwo&powiat&gmina&typ:

Przykład połączenia danych dla komórki I2 arkusza Dane: =JEŻELI(CZY.BŁĄD(WYSZUKAJ.PIONOWO(A2&B2&H2&C2;zakres;nr_kolumny;0));””;WYSZUKAJ.PIONOW O(A2&B2&H2&C2;zakres;nr_kolumny;0)), gdzie w miejsca oznaczone „zakres” i „nr_kolumny” należy wstawić odpowiednie informacje opisujące dane źródłowe.

W celu ułatwienia wyszukiwania gmin, w arkuszu Dane istnieje kilka dodatkowych kolumn dla każdej gminy: Kolumna D – dopiskiem (m.) oznaczone są gminy miejskie, dopiskiem (m.p.) oznaczone są miasta na prawach powiatu Kolumna E – siedziba władz gminy, która nie zawsze pokrywa się z jej nazwą. Kolumna F – liczba gmin o tej samej nazwie (z kolumny H) na liście. Kolumna G – indywidualna nazwa kształtu danej gminy na mapie, nazwę tę znaleźć można także w Okienku Zaznaczenia (Narzędzia główne > Edytowanie > Okienko Zaznaczenia). Kolumny te można ukryć. Paleta kolorów (legenda) kartogramu jest zbudowana z 11 elementów.

 Wynika to z faktu, że oko ludzkie jest w stanie odróżnić swobodnie 5 odcieni danego koloru. Przy tworzeniu kartogramu elementy te mogę mieć jeden kolor (np. niebieski) różniący się odcieniem (mówimy wtedy o skali sekwencyjnej) lub dwa kolory (skala dywergencyjna).



Paletą domyślną jest czerwono-niebieska z uwagi na jej najszersze zastosowanie i intuicyjne rozumienie. Legenda widoczna w arkuszu Mapa jest połączona z danymi w arkuszu Dane. Jej formatowanie (np. formatowanie liczb) zmienia się tak jak formatowanie zwykłych komórek.

 SkuteczneRaporty.pl 5

Legenda >=

25

20 - 25 15 - 20 10 - 15 5 - 10 0 - 5 -5 - 0 -10 - -5 -15 - -10 -20 - -15
= 50

20

66

15

81

10 5 0

97

-5 112

-10 -15 -20

Aby zbudować wykres bąbelkowy dla gmin należy wprowadzić wartość liczbową w kolumnie J arkusza Dane. Automatycznie zaktualizuje to zakładkę Mapa, na której pozostaje włączyć wykres Bąbelkowy w Okienku Zaznaczenia (Narzędzia główne > Edytowanie > Okienko Zaznaczenia > Bąbelkowy).

Lista miejscowości zawiera ponad 2300 elementów umieszczonych w arkuszu Miasta. Pozycję na wykresie określa dla każdej miejscowości długość i szerokość geograficzna. Liczby są kopiowane w tej samej kolejności z arkusza Dane. Dane można wprowadzać też bezpośrednio w arkuszu Miasta w kolumnie F. Listę miejscowości można dowolnie edytować (zmieniać nazwy miejscowości i poprawiać ich współrzędne) podmieniając miejscowości obecne na liście. Należy jednak pamiętać, że etykiety danych na wykresie bąbelkowym nie aktualizują się automatycznie. Oznacza to, że po zmianie nazwy lub wprowadzeniu nowej nazwy, należy do punktu danych przypisać treść etykiety ręcznie, klikając pojedynczą etykietę i wpisując w polu formuły nazwę.

! Współrzędne na liście są w formacie 1992 (kilometry), który różni się od współrzędnych GPS wyliczonych na podstawie stopni i minut (format WGS 84). Przeliczenia można http://www.karto.pl/narzedzia/wspolrzedne, zastępując przecinki kropkami.

dokonać

na

stronie

Pozycję etykiety tekstowej bąbelków edytuje się za pomocą prawego przycisku myszy > Formatuj etykiety danych >Opcje etykiet > Położenie etykiety danych. W zakładce Wypełnienie znajdziemy opcję zmiany tła pod tekstem etykiety.

 SkuteczneRaporty.pl 7

c. Zaawansowany wykres bąbelkowy Wykres bąbelkowy umieszczony w programie umożliwia dodanie czwartego wymiaru danych (obok długości i szerokości geograficznej oraz wielkości bąbelka), który jest reprezentowany graficznie przez kolor wahający się od ciemnoczerwonego do ciemnoniebieskiego. Przykładowo, można przedstawić wielkość sprzedaży w danej miejscowości jako wielkość bąbelka, a zysk jako jego kolor.

Przed wprowadzaniem danych należy usunąć wartości w arkuszu Dane w kolumnie I (kolumna Wartość), gdyż kolorowanie obszarów nie może być łączone z zaawansowanym wykresem bąbelkowym ze względu na wspólną paletę kolorów. Aby utworzyć zaawansowany wykres bąbelkowy należy wprowadzić wartości liczbowe w arkuszu Dane w kolumnie K lub w arkuszu Miasta w kolumnie G. Potem należy wprowadzić dane dla przedziałów w arkuszu Dane w komórkach N2-N11. Następnie należy włączyć Paletę kolorów wykresu bąbelkowego w arkuszu Mapa, klikając opcję włączona.

Paleta kolorów bąbelków

Paleta kolorów wykresu bąbelkowego jest ustawiona na stałe i można ją edytować tylko ręcznie, zmieniając kolor każdej serii wykresu bąbelkowego. Funkcjonalność zaawansowany wykres bąbelkowy umożliwia również edycję wielkości bąbelka suwakiem znajdującym się w arkuszu Mapa.

Dodatkowo wykres ten zawiera makro, które automatycznie zaktualizuje nazwy miejscowości na wykresie (etykiety bąbelków). Aby z niego skorzystać, należy zmienić nazwy w arkuszu Miasta w kolumnie C > zaznaczyć w arkuszu Mapa wykres bąbelkowy, klikając na niego > Kliknąć kombinację klawiszy Alt+F8 > uruchomić makro Przypisz_etykiety.

 SkuteczneRaporty.pl 8

d. Komunikat z nazwą gminy i wartością Po naciśnięciu lewym przyciskiem myszy na pole gminy otrzymamy komunikat z informacją o dokładnej wartości, którą przedstawia wykres:

Aby zmienić format wyświetlanych liczb w komunikacie należy zmodyfikować komórkę K10 w arkuszu Ster, wpisując tam po apostrofie format liczb, np. dla % będzie to: ‘0%, dla liczb całkowitych: ‘0. Więcej formatów znaleźć można, otwierając okno Formatuj komórki (prawy przycisk myszy na dowolnej komórce -> Formatuj komórki -> Liczby -> Niestandardowe).

!

Komunikat nie wyświetla się dla kilku gmin, których obszar jest nieregularny i przez to musiał zostać stworzony z kilku elementów. W takim przypadku można zawsze sprawdzić nazwę gminy klikając na nią prawym przyciskiem myszy. Nazwa pojawi się w Polu nazwy.

e. Kody pocztowe Funkcjonalność kody pocztowe umożliwia zobrazowanie na mapie wartości liczbowych przypisanych do kodów pocztowych przynależnych do odpowiednich gmin. W arkuszu Kody znajduje się lista ponad 21 000 kodów pocztowych przypisanych do województw, powiatów i gmin. W arkuszu Przypisz widnieje tabela, do której należy wprowadzić dane w kolumnach A i B, zostawiając puste kolumny C i D. Następnie należy wcisnąć przycisk Przypisz, który przypisze kody do gmin i zsumuje dla każdej gminy wartości z kolumny B. Poprawne przypisanie zostanie zakomunikowane na zielono w kolumnie C. Po uruchomieniu przycisku Rysuj nastąpi przeniesienie danych do arkusza Mapa i aktualizacja mapy.

 SkuteczneRaporty.pl 9

! Podział na gminy miejskie i wiejskie (np. Bolesławiec gmina miejska i Bolesławiec gmina wiejska) nie ma odzwierciedlenia w tabeli kodów, co oznacza, że ta sama wartość zostanie przypisana zarówno do jednej, jak i drugiej gminy i w ten sposób przedstawiona na mapie. f. Wskaźniki GUS W celu rozszerzenia możliwości interpretacji można posiadane dane odnieść do danych dostępnych w Głównym Urzędzie Statystycznym. Podstawowe wskaźniki z bazy GUS zostały umieszczone w arkuszu GUS wraz z kodem TERYT. Przykładowo, aby obliczyć sprzedaż na 1 mieszkańca należy dane sprzedaży dla każdej gminy podzielić przez dane w kolumnie F arkusza GUS.

g. Sterowanie kartogramem Przycisk sterujący umieszczony w arkuszu Mapa umożliwia dynamiczne zmienianie zakresu danych dla gmin za pomocą jednego kliknięcia. Przed jego użyciem należy wypełnić dane w arkuszu Przycisk, wpisując kilka serii danych dla każdej gminy, wraz z nazwami w pierwszym wierszu (w nagłówku niewykorzystanej kolumny należy umieścić wartość =””), a następnie uruchomić opcję Aktywuj przycisk.

Aby zmienić zakres danych dla kartogramu należy teraz wybrać odpowiednią opcję z przycisku sterującego w arkuszu Mapa.

5. Najczęściej zadawane pytania a. Jak zmniejszyć liczbę elementów legendy, np. do 4? Aby zmniejszyć liczbę elementów legendy należy wykonać 2 działania. Po pierwsze, konieczne jest zmodyfikowanie przedziałów, aby program działał poprawnie. W tym celu należy w arkuszu Dane wprowadzić 3 pierwsze wartości, przy czym ostatnia powinna znacznie przekraczać najwyższą wartość z naszych danych.

 SkuteczneRaporty.pl 10

Przedziały 10 20 30 1000000 1000000 1000000 1000000 1000000 1000000 1000000

Przedziały na wykresie < 10 < 20 < 30 < 1000000 < 1000000 < 1000000 < 1000000 < 1000000 < 1000000 < 1000000 >= 1000000

Następnie z arkusza Mapa należy usunąć niepotrzebne elementy legendy i skorygować opisy. >

30

20 - 30 10 - 20