ESTIMATAI SAMIOEANOI! Siempre (pc Vd. nece.t11, II, 1 .1,, 1,1;1111, r,ni ticas, die ic+narlon,I,I,I,I tit. it \11,, ciencia, literatura y teatrules. Libros eri prosa y ver$o, novelns, tos, cuadernos de [misled y canto.

rn'u

Discos I;ranrúfono porn enaenant.; II,. esperanto. Como .si quiere allslarse n las Annr1,I clones ititernacionaies y nr crlblrae II I,rti revisias esperantistas del inundo: n nrllp,t I11' nisigrlias, sellos de propaKnnd,i. Indite ri,ll de enrurla y correnpnndeni la, c It , le f(ti>I I I (1 I [ I • Ir) eneoutr,lr,1

I'`.I,I

\

1(1

,n

IBERIA ESPERANTO-SEI'VO Villarroel. 107, 2.", 2." BARCELONA

Pur

particles, descueelos a las sociedades r drupes

I:I

' d1^II \ III I \ 111.'1,1.\II( \ 5 \I'' \I\III

11 , 1 „ I II`.II

1 I I'I ,

I

1I;11)

I I t' Vi I'

,I'

1

'

I I I, \'. I+ ,

`•I' I'; 1' , I 1'1' 11

P H O E S P E

ANT 0 A

EL ESPERANTO, EL CERE Y EL CORAZÓN

v _t

r 1 it, r g f

la. 6£ se ban reunido en sociedad. han t i> Los ho b jqi milia humane, para protegerseautuamente, poro p~ g p, N o li erz Era runiein las ha per la union p d ce la ffliers. ciap fl. ay aumentando sus medios de defens e_ contra I césmicas y contra otras especies vivas. Pero tcémo •ued p m it e No oe tegerse eficazmente los que no se entienden? mis rapido ese progreso cuando directa e indirectamente tod puedan aunar sus eéfuerzos? 6I Es cierto que los libras y los periédicos se traducen, pelts) 16 é a esto ocasiona pérdida de tiempo, pérdida de claridad, y. obli

d0.i l à i A

Proksimuma grandeco de la insignoj

0,0(7),77G10

mo una edicion para Soda la tierra. La existencia de an idioma auxiliar internacional evita tod estas i entes. Ademas, las c se hacen ci da dia nma's efaciles, las relaciones cirentífic s, artisticas, tunerciales, etc., van tomande un incremento jamas c nocido, y las graces de todos los países estan cada vez en mayor contacto, _ sufriendo aids y mas las dificultades que ocasiona la diversidad de lenguas. Se 'moons, - macs, la adopcién dc una lcngua a xiliar interneclonal, que por cierto no se opone a la existencia de las nacionates ni pretende hacerlas desaparecer. Al hablar de un idioma internacionat Mart esti que an balia del ESPERANTO, que, por sr artificial, por no pertenecer a ninguna . ié n y par. en so constituchin verdaderamente international, no puedesdesperter los atlas ni las suspicacias de ringún pais, y por notableente m (Anil esti al aitante de tod,as las inteligencias, sc ca nt o tar-obi e - n de todas las fortunes, puesto que _no no exige n macho tiempo n muchos libros, ni apenas las lecciones de n n profesor, s endo machos los gun sin profesor lo han aprendido.seSiil ventaja de ester ya admitido y generali zedo e1 el mando, y de que ingún rival tendría derecho podria qu itar;e - Io. pros€lito= que ya atcanzei ni el rédito de que ya dis£ruta, no hay para qué repetir que el ESPERANTO es el idioma international que se debe. adopter. Su nec.esidad se ve claramente; su utilidad practica para las actuales exigencies de ]a vide discutible. La satin, pucs, es decir el cerebro aplaude alESPEes RANTO. Este idioma no tiene significación ninguna politica y, por lo tanto, puede pertenecer a todos los partidos, a todas las naciones, a todas las razas. Sin embargo, encierra n su interior una alta y noble idea, una rnclinaciein, suepucde no aceptarla e1

ó

S

DIPTONGO Lo forman dnicamente y simper las letras

que no la siesta, comp cualquiera puede s.dmitir los servicios su intimidad. Esa teny aun el trato de ocra persona sin aceptar todos los hombres, considencfa es un impulso de amor hacia Es derdndolos a todos come amigos; rods bien, como hermanos. la fundecir qee era idea interior del Esperanto es realmente memoso olvidada side ha que idea sociedad, la damental de naciones. preciada por Lantos ambiciosos dominadores causes que Està demostrado por la pràctica que una de las hombres es la dilos entre divisién la produces con mas energia idioficultati de entenderse. El hombre que eye hablar a otre un instintivamente come un exma que no comprende lo considera ea easternuna de fuerza la Tal enemigo. un trade y sun comp bre atàvica pero may arraigada, Alb hay dada: mientras aquel hombre no hable conio él, amor El ESPERANTO, pues, encierra una idea de amor, y el es el bien. El corazón acoge necesariamente esca idea, y el hombre que no la acoge es porque no tiene corazón donde guar-

ACENTO TONICO Recae siempre sobre la pendltima silaba. Estas se cuentan por el ndmero de vocales. No se consideran como a tales j ,. Ejem(predicciones) consta de cuatro silabas: plo: el acents debe recaer sobre

ARTICULO el La para todos los géneros y ndmeros, Ejemplo: La lo dtil.—No hay articulo las madres; Padre; indeterminado. Se indica usando cl substantive sin artleuloS UB S TART IVO Se indica anadiendo al radical la terminando o. Ejemplo:

darla.

Quiénes aprobaràn la adapción del ESPERANTO comp lengua international? Quiénes lo aprenderdn con entusiasmo? zQuiénes lo amaràn? Los sue tengan cerebro y corazón. RAFAEL DE SAN MILLAN.

RESUMEN DE LA GRAMATICA ALFABETO • Oh, Ii, Jj; yj; Ekp Aa, Bb, Cc, Ce, Dd, Ee, Ff, Gg, LI, Mm, Nn, Oo, Pp, Rr, Ss, If., Tt, Uu, 77iÍ, Vv, Za. FONL`TICA a b, d, e, f, i, It, I, m, n, o, p, r, s, t, u, v, c=fs.

I.aca Cskolado

Iéase latsa. Hasa chocolado. léase guenuo. Genuo ch y

j=y. Jaro j=j

{

Ejemplo: la terminación El plural se indica anadiendo cases. La lengua tiene sólo dos casos:. nominativo y acusativo. El acusativo o complemento directs de los verbos transitivos se inel hijo dica con Is terminación n. Ejemplo: aprender idiomas, come pan. Los otros cases se indicati con las preposiciones. Ejemplo: permanccer en sur la decir al amigo. la calle.

ADJETIVO El singular se indica con la terminacidn a; el plural, con la tercasa acusativo, anadiendo n a aquellas terminaciominaciein nes. Concuerda con el substantive en el ndmero y el caso. Es inhermueo cabavariable en cuanto al género. Ejemplo: amar hermosas mujeres. lie. las tan... conio. COMPARATIVO DE IGUALDAD: Ejemplo: Es tan alto como usted, COMPARATIVO DE SUPERIORIDAD: pli-o1 màs-que. Ejemplo: Somos mas altos que eden, ni menos que. COMPARATIVO DE INFERIORIDAD: malpli Ejemplo: Somos mcnos buenos cue elles, el naàs-de. Ejemplo: El SUPERLATIVO RELATIVO: el menar-de. mas alto de tedos, Ejemplo: La mensa bella de tedas, tre, muy. Ejemplo: Es muy hello, i

Iéase yaro.

NUMERA LES CARDINALES invariables), 2

nail,

ORDINALES tercero, tercera; primero, primera; (-a, -o, -e): primeramente; docena; vigésimo, vigésima; unidad. FRACCIONARIOS a medias.

medio, media;

la mitad;

Los participios teman las terminaciones Los activos toman la terminación o para indicar La persona que . ha verificado, verifica o verificaré la acci6n. Ejemplo: comensal. Toman la terminación a para formar los tiempos usted seta compuestos de loa verbos. Ejemplo: para adquirir la forma ativercomicndo. Toman la terminación he visto passando (mientras bial. Ejemplo: me paseaba). Los pasivos toman la terminación para indicar la persona que el ha recibido, recibe o recibiré la acción. Ejemplo: para formar los tiempos comcondendo. Tonran la terminación la puestos de la forma pasiva. Ejemplo: para adquirir la forma carta fui escrita. Toman la terminación golpeado (habiendo sido adverbial. Ejemplo: golpeado), se quejó.

MULTIPLICATIVOS doble (adjetivo);

el doble;

doblemcnte.

COLECTIVOS Los soldados marchaban de cuatro en cuatro,

ADVERBIO bien; Se indica con la terminación Ejemplo: feliamente. Forma los grados de comparación coma el adjetivo.

PRONOMLiRES PERSONALES 61; ella; i, elio, ella (nutros); ni, nos, yo; se. otroslei, vasotros; ili, ellos, e11as; mio; tros; etc.

POSESIVOS sugo (de il); sapon (de ella);

nues-

REFLEXIVOS se, si;

suyo.

VERBO INFINITIVO esperar. PRESENTE—as. INDICATIVO PRETERITO.—i.s. FUTURO—os.

yo espero. esporsi. nosotros esperaremos.

CONDICIONAL para SUBJUNTIVO l iesperel IMPERATIVO I que espere. Las terminaciones de cada tiempo y modo son invariables para tedas las personas y ndmeros.

PARTICIPIO PRESENTE—ant. ACTIVO PRETERITO—int f FUTURO—ont. (

PRESENTE—at. PRF.TERITO—it. FUTURO—ot. 9

.

PREPOSICIÓN Ticnen un valor preciso. Rigen siempre nominativo. Pueden substituirse por la preposición general de valor indetcrminado, y suprimirse poniendo el complemento indiretto en acusativo. Ejemplo: en el m s de mayo. El acusativo después de preposición indica la dirección. Ejemplo: La el pajaro vuela en la jaula, dentro de la jaula; el pajaro vuela bacia dentro de la jaula. AFIJOS Modifican el valer de los radicales colocandose antes o después de ellos. Dan origen a nuevos radicales susceptibles de tomar Codas las terminaciones gramaticales. En general pueden usarse como a tales los radicales todos y corns prefijos Codas las prepositions. Los afijos de la league Esperanto son: PREFIJOS mal—contrario; politico: bofrato=cunado. ek—principio de la acción; ekvidi=apercibir. —reiteración: rema i=rumiar. ge—unión de los dos sexos: padres (padre y madre). Se usa siempre en plural. di.s—desunión: disserri=discminar. eks—que fui: presidente. pra—expresa lo antigun: praavo—visabuelo; pratempo=tiempos remotes. SUFIJOS id—descendiente: fratino=hermana. an-.mienebro: ipesrro=capitén de bustle, 6

hate %fail la traducción de la mayor% de las palabras de las lenguas naturales. hoy al público, Para mejor facilitar el manejo del que ofrecemos daremos unas cuantas reglas generates de construcción y derivación hemos de las palabras, las males, junto con las de gramftica que las palabras expuesto, •permitirén la rapida traducción de Codas mismos los que palabras nuevas de castellanas y la construeefón idiomas no poseen. FEMENINO En Esperanto silo pertcnccen al género femenino los nombrcs can el sufijo de los animates hembras. El sexo (emenino se indica en el diccionario la traducción del nomb.e del macho, terminación la total al afiàdase y in softie ei agréguese al radical femenino, substantiva o. Para formar los derivados del substantive La tense las demàs terminaciones y los demàs sufijos. Ejemplo:evacaballo= del la buscando encontraremos la traducción de caballerira de la yegua; bevalin nos producira según lo que queda dicho. Esta nueva rata que nos dart caballerizo de yeguas, etc., etc. de yeguas; de animates Téngase presente que en castellano mochas especies en ere caso la se indican con cl nombre femenino. Nosotros damospara indicar la usarse deberà que la traducción masculina, que es el indiviespecie, y silo cuando particolarmente se quiera indicar liebre, Ejemplo: terminación la usaremos femenino duo una liebre (hembra),

jov-en. tu—individuo caracterizado parr ist—profesión: panistoespanadero. uelo. et—diminutivo: rivereto=riach eg—aumentativo: belega=hermoso. el ad—duración de la acción: pafado=tiroteo. (Sirve para indicar yo samba.) yo comf; - pretérito imperfetto: de arena. — er— elemento: grenero—grano de trigo; as—reunion: comida; el manjar. concreta: ec—cualidad abstracta: beleco=belleza. instrumento: il— que contiene: cigarujo=cigarrera (de pumas). ej—locar adecuado: lernejo=escisela; man ejo=refeetoriO. 6ngringo=dcdal; ebl—posibilidad: man ebla=comible, que se puede corner. de ser comido. 6—st nrecio: Pe jo= Perito. diminutive mascolino: _ nj—diminutivo femmine: Mario--Maria; um=este sufijo tiene un valor irdeterminado que los diccionarios (portico); indican en cada caso: iz—acción de cubrir, untar: tonizi=empedrar (rubric de piedra); con aceite, tiene sal; akvoza=que oz—posesión de la cualidad: tiene agus. significa 1g-it—La importancia de estos dos sufijos es grande. significa HACERSE, HACER, VOLVER, CONVERTIR EN. su confundir (No TORNARSE. VOLVERSE, CONVERTIRSE, HACER, CONSTRULR, VERIFICAR.) valor con el de intransitisos los transitivos se usa para convertir en verbos consumirse) para exprecon.umir; (e s emplo: pebarer sufrir la acción de nn verbo transitivo (ejemplo: he hecho que pegasen a mi amigo). gar; Con las raices adjetivas expresa la idea de hater adquirir la euabtanbianco; lidad que ellas indican (ejemplo: embellecer, hater bello). quear, hater bianco; transitivos as intransitivo.; verbos en or usa para convertir censumirse) para copreconsumir; (ejemplo: sar la idea de verificar la acción de un verbo intransitivo (ejempara expresar la idea de admorirle), morir; plo: quirir la eualidad inditada por los radicales adjetivos (ejemplo: palideccr) y de convertirse en lo indicado por p$lido; los radicales substantivos (ejemplo: edzi i, casarse). no encierra la idea de voluntad. CuanAdviértase que el sufijo do queramos usar ésta emplearemos la forma reflexiva. Ejemplo: mc ruborizn, mc pinto rte encarnado; enrojezco. Las nuevas rafces derivadas usando los afijos son susceptibles del inde tomar Codas las formers gramaticales, Ejemplo: a la manera de consunción; dividuo beano; un socio, etc., etc. La lógica que preside in derivación de las palabras en Esperanto y el valor exacta y preciso de sus terminational gramaticaics y de sus afijos permite la simplieidad de los diccionarios esperantistas

ic

6

INSTRUMENTO De no hallarse en el diccionario la traducción del substantive, que se base con el instrumento cure traacción la de la Búsquese terminación _ ducción se desea y anàdase al radical el sufijo il y la que o Ejemplo: Si buscamos la traducción de enrascar de la buscaremos diccionario, el en encuentra no se y por derivación que nes darà contraremos =inattonos darà etc. de cumento de comer, de cubiertos, biertos, etc., etc.

INDIVIDUO

.

De no encontrarse en el vocabulario la traducción del substantivo que se desea traducir, Búsquese 1'a eualidad caracterfstica del individuo y amdaselo la terminación silo, Ejemplo: una eminencia (de eminente. de ingeniti), Si el individuo se caracteriza por una acción, búsquese la traducción de ésta y aisddase: i.eto, para indicar la profesión; ante, para indicar no para indicar ocupación accidental fortuita; precisamente la acción, sino el earécter esencial. Asf, PECADOR PECADOR can dart lo nos (que està pacando) con (one lieve la mancha del pecado) nos lo darà VENDEDOR (que vende) nos to dart vendi-VENDER con PROFESION Si la profesión es de baser, fabricar, Se indica con el sufijo Ejemplo: ZAPAo úsese construir, usado con ins radicales TERO (gun hace eapatos), 7

substantivos, indica el qua se dedica a la venta, al negocio de' lo (que vende zapatos), indicado por el radical; e simplemente SUBSTANTIVO . Los substantivos direttamente de los radicales adjetivos indican la cosa de donde proviene la cualidad expresada pot dotes: lo bello; la salud). (Véanse sufijos:

Hom'lev'il'o — Se very que 'il' indica 'o' 1ev' horn' luogo homlcvilo = . Fncil'ig'i — 'ig' facil' (doil; luogo faciligi

Recinto — kre' 'o' largo kreinto = En el vocabulario ciertas raters aparecen sin apostrofo, lo octal indica que: puedcn usarse sin terminaciones gramaticales. Casi todas son conjunciones, adverbios o partículas.

-

Los derivados direttamente de radicales verbales expresan la acción correspondiente a la idea del verba, y a vcces expresan la

cosa resultante, porque en mochas earns el espíritu humane no llega a hater la distincidn entre iuta y la acción: En estos trios, la serión en si misma la expresaecmos con el sufijo refugiarse; continua).

el conducir;

-

EJERCICIOS

reir, la risa

la risa;

La patro estas tre bona.

-

ard_n'o. riti parolos hodia

ADJETIVO Los derivados directamente de substantivos expresan genitivos del altar), y lo que esti hecho de, de la columna; manual; lo quo on hate con, Io que perfenere aureo; paterno). (Vease el audio

al

patro pri la v'

la lib'et'o'v. La bird'o'j havis nest'o'j'n en la arb'o'j. Venu al mi hodia

vesper'e. Cu vi dir'as al mi la ver'o'n? La domo apartenas

al' usi. Sinjor'o Petr'o kaj Les derivados directamente de substantives que indican un instrumeento dan la idea dc con, usar el instrumento en cueslión. Kanoni, canonear; cepillar.) Los derivados de otros radicales substantivos indican en general' lo que el radical indica espiar). hater mortal; reinar; (Véanse sufijos Los verbos derivados de radicales adjctivos expresan la idea de manifestarle con la cualidad indicada por el adjetivo: avariciar; codiciar). (Véanse sufijos

tre ,am,as mi'a'j'n infaWD'l'H,

2 Cu vi iom trovis vi'a'n horlo 'o'n? Mi

i'n ankora

kiam Mi finos mi'a'p labor'o'a, mi ser os thaa'as, ke mi

i'o jam ne trovos.

ne ser is;

horlo 'o'n, sed mi •

3 "Simpla, fleirsebla, ballon, Vere internacia en 'siaj elementoj, la lingvo Esperanto prezentas al la mondo civilizita la sole veran solvon de lingvo internacia; ar, tre facilita por homoj nemulte ivstruitaj, Esperanto estas komprenata sen peno de ia persona) bone dakitaj. Mil faktoj atestas la meriton praktikan de la nomita ingvo."

l

FORMACIÓN DE PALABRAS Si

varias rafces (o rafces con afijos y terminaciones gramaticales) expresan una sola idea, se escriben unidas tomo una sola palabra. Sin embargo, para facilitar la tsaducción a los principiantes dicbos elem:entos se separan por comas: Aunque no expresen mas que una idea, estos vocablos se componen de varias partes, y una ha de buscarse aparte en el vocabulario. Las terninar,ones gramaticales, sufijos y prefijos pueden spronderse tie memoria en poco tiempo y entonces, eliminados estos elementos en las palabras comparstan, salo bara falca buscar el significado de la caí en el vocabolario. Mal'fort'ec'o — Se vera que denota 'o' mal' fort' luego forteco = faerza, malforteco —



Mi vid'is grand'a'n hund'o'n en la

TEMA

4

LA FElNO 'Una vidvino havis du Illinojn. La pli maljuna estis tiel simila al la patrino per sia karaktero kaj viza a, ke iu, kiu in vidis, povis pensi, ke li vidas la patrinon; ili amba estis tiel malagrabla; kaj tiel fieraj, ke oni ne povis vivi kun ili. La pli juna filino, blu estis la plena portreto de sia patro-la sia boneco kaj honesteco, estis krom tio, unu el la plej belaj knabinoj, kiujn oni povis ov i. Car tiu . amas ordirere ner onon, kiu estas simila al r, tial tiu n:•trino varnrcgc pli maljunan Slinon, Iraj cn tiu sama tehrpo di havis teruran malamon kontraií la pli juna. Si devigis din man i, en la kuirejo kaj laboradi sen ese. Inter aliaj aferoj tiu malfeli a infano devis du fojojn en dill tago iri erpi akvon en tre malproksima loko kaj alporti domon plenan grandan kru on. En unu taga, kiam si estis apud tiu fonto, venis al i malri a

9

virino, kiu petis in, ke i donu al i trinki. "Tre volonte, mia bona", diris la bela knabino. Kaj i tuj lavis sian kru on kaj erpis akvon en la plej pura loko de la fonto kaj alportis al la virino, £iam subtenante la kru on, por ke- la virino povu trinki pli oportune. Kiam la bona virino trankviligis sian soifon, i diris al la knabino: "Vi estas tiel bela, tiel bona kaj tiel honesta, ke mi devas fari al vi donacon" (ear tio i estis feino, kiu prenis sur sin la formon de malri a vilaga virino, por vidi, kiel granda estos la entileco de tiu i juna knabino). "Mi faras al vi donacon", da rigis la feino, "ke e iu vorto, kiun vi diros, el via bu o eliros a floro a multekosta tonó". Kiam tiu i bela knabino venis domon, ia patrino insultis in, kial i revenis tiel malfrue de la fonto. "Pardoni al mi, patrino", diris la malfeli a knabino, "ke mi restis tiel longe". Kaj kiam i parolis tiujn Ci vortojn, elsatis el ia bu o tri rozoj, tri perloj kaj tri grandaj diamantoj. "Kion mi vidas!" diris ia patrino kun grandega miro. "gajnas al mi, ke el ia bu o elsaltas perloj kaj diamantoj! De kio tio i venas, mia filino?" (Tio Ci estis la unua fojo, ke i nomis in sia filino). La malfeli a infano rakontis al i naive ion, kio okazis al i, kaj, dum i parolis, elfali, el ia buo multego da diamantoj. "Se estas tiel", diris la patrino, mi devas tien sendi mian fikson, Marinjo, rigardu, kio eliras el la bu o de via fratino, kiam i parolas; Cu ne estus al vi agrable havi tian saman kapablan? Vi devas nur iri el la fonto erpi akvon; kaj kiam malri a virino petos de vi trinki, vi donos in al i entile. "Estas tre bele", respondis la filino mal entile, "Ice mi iru al la fonto!"—"Mi volas ke vi tien iru", diris la patrino, "kaj iru tuj!" La filino iris, sed iam murmurante. i prenis la plej belan i venis al la fronto, ar entan vazon, kiu estis en la lo ejo. Apena f vidis unu sinjorinon, tre rife vestitaa, kiu eliris el la arbaro kaj petis de i trinki (tio i estis tiu sama feino, -kiu prenis sur sm la formon kaj la vestojn de princino, por vidi, kiel granda estos la malboneco de tiu i knabino). " eu mi venis tien i", diris al i la knabino, "por doni al vi trinki?" Certe, mi alneal entila kaj portis ar entan vazon speciale por tio, por doni trinki al tiu i sinjorino! Mia opinio estas: "prenu mem akvon, se vi volas trinki",— "Vi tute ne estas entila", diris la feino sen kolero. "Bone, ar vi estas tiel servema, mi faras al vi donacon, ke e flu vorto, kiun vi parolos, eliros el via bu o a serpento a ano". i: "Nu, mia filino?" ia patrino in rimakis, i kriis al Apena —`Jes, patrino", respondis al i la mal entilulino, el etante unu serpenton kaj unu ravon.—"Ho, Cielo!" ekkriis la patrino, "kion mi. vidas? Via fratino en io estas kulpa; mi pagos al i por tio i!"—Kaj i tuj kuris bati in. La malfeli a infano forkurs kaj ka is sin en la plej proksima arbaro. La filo de la re o, kiu reestas tiel bela, venis de Caso, in renkontis; kaj, vidante, ke li demandis in, kion i faras tie i tute sola kaj pro kio i ploras. —"Ho ve, sinjoro, mia patrino forpelis min el la domo," La reeido, kiu vidis, ke cl ia bu o eliris kelke da perloj kaj kelke da diamante), petis in, ke Si diru al li, de kie tio Ci venas. Si rakontis al li sian tutan aventuron. La re ido konsideris, ke tia kapablo havas pli grandan indio, ol io, kion oni povus doni dote al alia fra lino, forkondukis in al la palaco. de sia patro, la re o, kie Ii edzi is je i. Scd pri ia fratina ni povas diri, ke Cu fari is tiel malaminda, ke ia propra patrino in forpelis de si; kaj la malfeli a knabino, multe kurinte kaj trovinte neniun, kiu volus in akcepti, balda mortis en angulo de arbaro. 10

FUNDAMENTA GRAMATIKO A. ALFABETO A a, B b, C c, C, D d, E e, F f, G g, G , H h, fi h, Y Z Jj, J1,Kk,L 1,M m,N n,O o, Pp,Rr,Ss, ,Tt,Uu, u, V v, Z z. Rimarko.

B. REGULOJ

-

nedifinita ne ekzistas; ekzistas nur artikolo difinita egala por seksoj, kazoj kaj nombroj. La uzado de la artikolo estas la sama, kiel en la aliaj lingvoj. l.a personoj, al kiuj la uzado de la artikolo prezentas malfacilajojn, povas en la unua tempo tute in ne u.. 2. La havas la fini on Per la formado de la multenombro oni aldonas la fini on Kaeej ekzistas nur du: nominativo kaj akuzativo; la lasta estas ricevata el la nominativo per la aldono de la fini o -e. La ceteraj Icazoi estas esprimataj per helpo de prepozicioj (la genitivo per la dative per al, la ablativo per a aliaj prepozicioj la la senco), 3. La fiini as per -a. Katoj kaj nombroj kiel Ce la ubstantivo. La komparativo estes farata per la vorta la superlativo per e la komparativo oni uzas la konjunkcion fundamentaj (ne estas deklinaciataj) estas: La dekoj kaj tentoj estas formataj per simpla kunigo de la numcraloj. Por la signado de numeraloj ordaj oni aldonas la fini on de la adjeknombronaj la por rob1, sufikson, la tivo; por la multoblaj por la kolektaj Krom tio povas por la disdividaj la vorton esti uzataj numeraloj substantivoj kaj adverbaj. personaj: , (pri objekto a besto), la pronomoj posedaj estas formata) per la aldano de la fini o adjektiva. La deklinacie estas kisi Ce la substantivoj. 5. r a ne estas an ata la personoj, nek nombroj. Farmoj de la verbo: la tempo estanta akceptas la fini on -as, la tempo estinta la tempo estonta la modo kondi a la modo ordona la modo sendifina (kun senco adjektiva a adverbs): aktiva estanta aktiva estinta aktiva estonta pasiva estanta, pasiva estinta -it, pasiva estonta Siuj formoj de la pasivo estas formata) per helpo de responda formo de la' verbo participo pasiva de la bezonata verbo; la prepozicíe e la pasivo estas 7. fini as per e; gradaj de komparado kid e la adjektivoj. 8: tiuj per si mem postulas la riominativon. 9. eiu vorto estas kiel i estas skribita. 10. La estas iam sur.. la anta lasta silabo. 11. estas formats.) per simpla kunigo de la vortoj (la efa vorto staras Ba ia 'fino); la gramatikaj fini oj estas rigardataj anka kiel memstaraj vortoj. ,

estas forlasata. I2. Ce alia nea vorto la vorto vortoj ricevas la finiton de la aku13. Por montri zativo. havas difinitan kaj konstantan signifon; sed iu 14. se ni devas uzi ian prepozicion, kaj la rekta sana ne montras al ni, kiun prepozicion ni devas preni, tiam ni uzas la prepozicion ]tiu memstaran signifon ne havas. Anstata la prepozicio oni povas uzi la akuzativon sen prepozicio. t. e. tiuj, kiujn la plimulto 15. La tiel nomataj atai en la lingvo Espede la lingvoj prenis el unu fonto, estas ranto sen tan o, ricevante nur la ortografion de tiu i lingvo; sed e diversaj vortoj de unu radiko estas pli bane, uzi seniante nur la vorton fundamentan kaj la certerajn formi el tiu fi lasta la la reguloj de la lingvo Esperanto. de la substantivo kaj de la artikolo povas 16. La esti forlasata kaj anstata ata de apostrofo.

VORTFARADO El la vortradikoj (ne ian eblaj) la vortoj estas formataj: a) per -o, -a, -e, -i, -j, -n, -as, -is, -os,- -us, -u, -ant-, -int-, -oni-, -at-, -it-, -ot-; 11 de la Fundamenta Gramatiko); b). per C) per 1. prefiksoj: bo-, dis-, ek-, eke-, fi-, ge-, mal-, min-, pro-, re-; 2. sufiksoj: por personoj: -an-, - j-, -estr-, -id-, -in-, -ist-, -e)-, -ul-; por objektoj: '-a -, '-ar-, -e)-, -er-, -il-, -ing-, -uj-; par ecoj: -a -, -ehi-, • -ec-, -eg-, -cm-, -et-, -ind-, -oz-; ig-, -it-; por agoj: Por nombraj derivoj: -obi-, -oli-, -op-; por eneralaj (ne fiksitaj) derivoj: -um-. OBSERVACIONFS Antes de consultar e) vocabularlo léase atentamente el parrai° sobre la farmación dc palabras compuestas. Con la ayuda de erte vocabolario y sin auxilio de la aromatica, - cualquiera puede traducir y comprender lo que est' escrito Espera en nto. Este vocabulario contiene todas las palabras incluidas en la del Dr. Zamenhof a excepción de algunos nom y plantas de origen latino y de raro empleo, y animates bras de nn corto n mero de palabras tomadas- del espanol que son de uso etc.). y significado international Contiene en total 1859 palabras. "intr." = intransitivo; "tr." = transitivo; "lust." sustantivo; "ad)," _. adjetivo; "adv." = adverbio; un guión (—) indica; "t" = terminacido.. 12

VOCABUL.A RIO A

angel alma adj. anka , también abed todavla abeja enunciar abeta ansar abominar abonarse a anrtata , ed vez de ant' — part. pres. acero. area (arbol) acido, agile. ante antigun comprar 'parte ad's, dica duración pertenecer de ila acción. apenas addur aparecer a d irar apoyar adorar aprobar cometer un sud, unto a adulterio. ee.1aceiót aire arena afable. arbol o afectar arco .de violin amnto, cosa lranquear garza rea • obrar meat a, piedra arrestar agl'o. aquila arcilla ed gradable edad Plata r arco (geom.) armar ara -- , ca a rt i salchichón k l l iva r e cupir enrolerizarse re ja alomq jlpr cofumna (a/ kraler. cruilr1z intr.) kol'um' r cuello (postirfi &saio, coma cr n &:s rio, crkneo peinar empezar corbata

hater juegos

de mans Ma 1°ra rKrstn

imitar pe:io , implicar ' es n dica rel femeninl"

Vanilla marco, orla caduco, fraud

kadro.

la Fatica, etc.)

arenque cuti

i inf elit

tBo ector

i

amaer Leo

in fierno callo ldero d ir ta,der0 eto., en n use introduce MHz iciar hr/ u. cm/elusr cal in tint kar/ran'o, ta nt% (pie) ' inc linado a kglurrem,, cammn,ar ' a udar de came ,igado alme i.i in (ar nstg insignia kaeael'o, eamelio hered'i, heredar nssrgar chimenea hernia truir ooara osc. càm o,. héroe lnl u aver cairn haeer el hi-- 'nt oartispeIs. n a..t. namo n5erita intentar kanao'o. canapé Kalondrina entre l ka t , Kancho g cja a et o kanti, cb ta hombre e invitar Gabe. p honesto alga oet, nti eo) e, heror'., ho lrar , paz., a laisfi.

tener Puerto case, hogar

$e

Sr

hor . hora

hue°,

ioj

c

humtld85C humor

C.

n,—nrofesión la. e/ rt rva s. nocivo iu .. alauien

fs

crear crani

comerciar contort

ene rgar comparar

b empleado

ram

kara. ouerido, karb'o, carbón crudo acar rar

00ndenar

por tarse konfesi c oifer e konfidi:, Gonfiar en rombo (mold.) ester r aster consdente [tia a oneten• acceder conservar c nsiderar acons ian constar consolar colar tetti kontenta, conf ento contador ( stablecimiento) contro , dntundir voiles. Ìirio de los v ven' zónvencer

oria klearn°. carpa i. t, del plural mrtamud ea r en verdad aqueta kask'O, casco. °arnica ia r c'/, astill," re, imera ado 'i, ocultar. rotcra (morbo) nreposición indefiMi , corIcanto ntd (canto) té he. ma r. ' catarro ora — are t. infinitivo radeva a go, lmiu (vkase des) ka z'i, crosar nor una razfin cavidad cualquicra cav rna o auaid alzuna v z e ) Tamar i n) id- descendencia ke, sue, (con id ncir satana bodega idolo alguno, lgún sitio cu}co, hueso l st cain r, va de anhnaigmodo r modo kio roué coal . e nor qu o hater, volver /rim.cuddo carom h c se instrument° anzar " 16 . l-.

corazón

L al, la, los, ras trabajar £atigado lag(cer lazo (cm) lava de lata /a_'o av

deiar

cruz.

C a sc o

ieru

crudo

kruro, piene corteza

lai. segdn eby arrido

alar

l

peadiente

di a paste (tr kuk pascei ',

stel cobombro

en voz alta avarvalancha

leccfón inn ledo, cuero tek' , lamgr

kul' m m

culDable' (adjJ ian-

'uni,',°, cobra kara correr ristar (med.) valor

'

r

si roble t e qeu oi ( de roda kvf t a, l ohllga dnll saldar kn

ital. cribarn toto (adj.) lampara edmen mutilarlo (adj.) . pafs criticar le gua (deg.) eugasnchar o, nlumón fue de, aparte Iz. anchor pron a (dg 'a, anche , c e o n, lúgrima crtizar (mar.)

componer

comunicar conocer

per, cho

aer, pillar

cantidad castro

kvaza , conio

r° a on silvestre )a,po: lago creter barnrz credo locato ventan diarrea taks

comnadecer komplezi(, compiacer

(Eipogrt')

curva racer acastumbrarse kuro, cuba, kuío, primo aunque

I7

Beare lercia, h46i1, Iíato :¢fifa le r carta, ep[stole

e

elfi(

I miquina libre mateno, mahana (sust) libro colchón bazo , maturo, maduro ligar mu ble mocha . liquen ar ditar licor mejl'o, mina azena imite pavo l carat o] order ar ino 'sino (pron.) mismo lengua, idioma .. brio, miembro linea accrdarse labi hacer un eno lec tio, cam cargo. (.) mentir proveer barbina alesi erecer o ar r I miórcoles lo goner ,ficio lOrtear mezo, medio al0uilar issar °reco mi o, m( mie° luz mieno.. tal ante rer almendra er mondo cme l, s a lunes meac lar udo. lobo ai l n poi'o. I(Ipola fut'i. solder militi, gucrrear amenazar mine M écime almacén ia

nlez,tas, m' sotfs miri, asomrarse misi,. mistón

t in o, modelo moderarlo modesto mais. t o masajestad , maestro mo k'i, burl a rse medt ro blando tonmdedl. (cod(nero

aku

manche mandibola lo contrario tobino a pesar de n o. mano tomer

arl

ampión molder

manu area a

(altar manto no e gatear m ` maanta rte, marca, sello rmot tehcr ma ma rt i albanile lear asal masto dosa, manna m

manie monarca mea mondo 'monte mostrar costnmbres

e,

tuadana m it (adv.) ar gamasa

muro mormorar m museo md.sculo mostaza marta u o. mosca modo (adj.) uso, ratón

N n, t, del. c. dir. cr'o, n ion n ciao , ab lavar ruisenor natio engendr, racer naturaleza _ , na dar núuseas as.o. 'saris no

mebl necesan,

neo

nege're

ni—ai agon, por ningún mcanca Rivo

carte de nmgtm modo de alie

en °

da (advJ

meto Meto esto, nido sbrino. , nosotros, -as nicho , negro ( f. nivel (f,L i—lima de c a rino (u le noble noble

noche . nt/me nfimero (can-

n tided)

norie normal

ov'e nuovo

de coi- nu. ones bien tr i'' nube tesia i ti V. rM., duca do tio, V. E. natk'o, n

mover intinsi maneuito mucosidad much°

mogie

nuks'o, nues cero nfimero un. ahora nur. solamente nutrir

pino altar

panasse°

orlo,

patients entarimado de, hablar

parte (spat) partilo paro (ave) intra)

frecuente

Oeste Djo l, o unsi okup

da ala

c (i definirla do i d. el part. fut. attivo. numerales colectivos.

, Ramon k pasta

e sacerdote dar vases Pagel. pacer sa tón patta, padre Davo real pero, , enlosado pe',. (resina) pioto ' o,

salazdn expulsar bri o brigo de ( e1es arse e colgar (irti.)

opinar pi+c

ómedn

nortun'a.

,rzar

paresse perdonar

n

,coti ,turni

or, qua (pompar.) acerte r sombre. paragtl trac cioarias

s(srrta]o )

d condecoración

dar

,rem buérfàno (suss.) Organo (mds.)

pensar aYictar tree cinta~r i e ia ra adornar srllocl der or p r , pet tutu- pere., tenta as turo perder b,stezar Perdis ,.also. huesso gsiecer tre perfecto indica 1 part. fut. p ov o ytuevo

(pee) reha (pez)rcha

'perla °$car rada it giada perseguir

paciencia disparar

pagar

patina

belar al pan ce(,

valeta aaImms

palpar, locar Dan

pàYpddo

pot Urraea

adormidera

t. del oust. obeoecer io a numerales múltiplo : obstinado ohstrucción tiler (intr.) ,fender ri ficer sa ccrificer

mdo

gerai.oc! ; persistir

pesar (tr.) peste tonar ar

y

( tl p poser (intr.) p+'a, piedoso or

i.

l •

eloeu e (mil) perora r alfiler punta

rmi¢nta Piro, Para machacar area, giaante p plod,, place placer pltec, (mote tech, plants, d p lo, tca t°, pis, plantar a no ( o csoo s plano (oad.ne p,olpear sabre un un el as (super.) el mas

tremar

p' en

gbl

sc

peto. capl planer lco.upJ pt +. s. ya mss, en

lm

plpiu

perino

po,

r p : eón de Pento (Mega) . tris

polur 'i,

pulir

polo 'solve

mangana

panel plicate Pobo pueblo

para

'levar ato gig°) oseer poster después pl1e5t0 (mil,) speco J'i, eat i podio, bc1rrIio r

correo, posta ca rro potendo paler tepaae0

goo tiene rezdn

principal

preciso predicar preferir

rezar oprimir

tornar

imprintir dispuesto

mas alla

prez'o, premo

presentar

borde, orilla rabano

embelesar afeitar

profondo

aplazar próximo pa searse

prometei prppio prosperar

s

veer,

dotar, proprudente ciruela

prestar

dentostrar perso de agues

pene

pulsa

p lvora , polvos piedra piedra pómez

bomba castigar uto punto

pus empujar

vaso, horde

pot's, poto. podrido

roba/ rob in° rab m o cedillas reds

salario

sa :k o, same saltar

nrontrar derribar responder

sala tai, saludar .Sam a, misuro

sana, sano

Sangre

restar

red (pesca) nar (fig.) reserver

resina i sultado

, re e a se sec (ad reco (adj.)

refi

refu sa rse rigardt rehusar r

tener 'truer rima notar

r,

reverenda

aa da

romper

condii

se, si (condir.) sebo

pero, sino sesto, aierini a sills sek'a, seco

a bubo huelga estri a estructura avestruz estopa sturión estornino bajo, deb~ajo de

escaa m smeraldo

sobrio tuner sed soil'o,bral solo solerne

chupar

u /. cur

sufrir s o /osante car

u

tinto

vera no

segando

vibrar (sonanlod sopfr'i, sospirar

latteo

sembrar semina

spa

sorber practicer la ma suerte (da salvaje (adj.) espacio

espeeie espero exipert°

seno sin

s n

sentirlo envier sentir sep, cep, site er

serie

serpiente

azufre

sonar (intr.) solar

seguir

serio

don,

resolver

sedo

suers

trono

ale

poner en ten-

raspar escribir sanedir

salvar

'o. ensillar sacs

extender estertor estómago bizco S adj.)

bacarla

saber , dilla a

mi

te

escala s ombplato escarabajo esprima skizi, bosquejar

santo

sepal's, isoca rip co e Bisecrr relacibn ret',o, secreto

recurs/

s stano bandera pértiga estar de pie estado steb'i, pespuntear

estraiLa

cubo sanno

Cerroj0

anello costella reperir

timbrar

sincero tener hip/ sehor lila

,sap's, iabón escardar estas saciado

/ari,

s

simple

sal

iguanas

mir ar sai I

sl

sabado arena flecha juicioso, sensato 'saga,

reco, rene

20

significar silaba; deletrear. callarse

alleo

regia

rada

(refl ex.) silbar, c.`.irriar os tar sentado ,itiar sellar

seda mono

ray te. recto carrel

espfritU espanja ingenloso espuela esputar estado mayor cahallete estación establo

)

marcar

hater rodar rón oxid:ar

Estado

descansar ar r iesgar , esorte r asaste

madera

rubi eruttar

[espirar

severo

si,

mstuo

rigido

punto. eufec el. monaca (jugve te), puro, limp;/

rust',, osar trompa compailia (mil.) roa'n, rosa escombro

rastrillar

regir

a

morsa

ro jo

principe

a causa de procent'o, i terés (de un capital) producir

cerradura

roncar rode

rapido reperir

ronco

principio

a

narrar

trepar

rana rancio

cobra, acerca de

pr vado

pu

(lie raíz montar a cabaderecho (el)

giro, gasto,

greco. sOnar S spiga

spezi in-

copino dorsal -

aureo, arroga sopa

gemma de arriba Sabre (prep.)

sordo

sobretodo uspeld; rreglar un-ma tnmonio desmayarse sving blandir

svasa.

hacer vacilar cambiar (tr.)

targar (a.mas)

e

targar (fardos) gustar (de) , espuma

torten

tirante, correa

i. bromear i, ella escudo enmohecerse jamón buque

esgnardar limo, cfen°

cariar con Have unta/

cuerda o i. empujar hadendo resbalar palear horror h ila/ brotar

armano

tornirlo acero

eat'o, Estado hurtar tof o, tela

:odiati

atalem, giada ú o. zapato debar (sei deodos) hombro ester (sólidos) u'. t' hincharse sudar -

tabla. (lista)

plancha destacamen(to dia sastre topo tambor sin embargo tapiz al/ombra mesa

tattg'i.. servir para '

capa, lecho' té. dar tedio epbrir, tapar

telaio

earner," pare car gab' o. ajedrez 21

-

tapir

tener Plato tiempo

-

tener' (en) tienda de eam pana. tendón tentar tierra estornudar terror -tia, tal tia!, nor eso

tuberosidad mechin seguida un pano torre tordo torturar volver, voltear tosar todo, entero - --U --

virato ventilar vientre verdadero verde verde gris escribir obras gusano verso verter verruga vesp'o, avispa tarde, nuche t mvrciélago ii vestir vest vestibulo chalet° spostar tiempo - (atmosférico).

tiam. entonces así del imperative hacer cosquilla ; ' — 9 rie contiene temer (cochesl u quo —encrerra. ser caratteripoli sonar (un vaso) rimcado por. indetermi- ' oso, lo vado. ir (en vehículo) tanto bli u tirar (tracci6n) es os un¢ o, una Vi V. vosot ros tiro1'0, titul0 um° un, est, -equal carne ciudad vic'e, turno, fila Henze tolerar ver d coviudo tombo, u.; t. del co .dicional tono tondo. tono vino e ronar il ú t invierno trovar ue'i, usar torcer v iola ta ,d . usurpar violin tornii• tornear mochila litigo hombre tray s vagar viga virgen (adj.) traducer virtud valle vi i. cniugar . da- en, alcanzar maleta tratar vidrio vals - vivi. vivir vano tranquil° rostro mejilla al atro lado de vapor camino rnuy reclutar temblar viajar viruela àlamo llamar caliente arrastrar querer ' mercancla gusto tesoro vart'r. cuidar (ninos) voluptuoso tri, tres beber vasto arrollar vaso trig° palabra vena demasiado cola, rabo despertar gnganar corro (animal) vela (barco) trot',• trotar buitre terciopelo herir venir trae',, hallar Z vender vierues tmponer envenenar cinturtin vengar cuidar de tronco de drbol vender zumbar tubo grar itica s de texfo, Para

tramfitícas,dit:cioria-

_ rioi,

etc., dirlgtrse a

F." "°MONTSERRA T VILLARROEL,107, i.°, 2.°- BARCELONA

22

PREZAPO DE INSIGNO) z

\

zntasó

CI .1

lis.

rANBEREJ 1883 NEW •ORLEA 1f 1885

IUD iYAlTrs-rt

-. , 1 7

tlNvonsAv o o 4

o t7 Z a~

l

W

EJTUCIE AUTOM*.VCO

PAPEL DE FUMAR

LANKA

1111 Illllll P' will 011181811Mo

PEDIRLO EN TOM/ PARTI K Ia

REPRESEN TANTE DEPOSITARIO:

FRANCISCO SIRVENT Dfputaciún, 77

BARCELONA

Teléfono 30682

Kravatpinglo simpla kvinpinta. steletn

0,60

N.v 2. simpla verda stelo. .

0,75

N." 3. kravatpingla ronda Inn verda stellto sur blanka fundo N.e 4. verda stelo kun la surskribo "Esperanto" . . 5, malgranda blanka flagcto kun verda stalero . . . . N.. 6. ronda, stelo sur blanka fundo . . . . . . , N." 6 j, la sama, sed kun literoj T. E. J. A. . . . . 6 r, la sama, sed kun ru a fundo . . . . . N^ 7. verda stelo kun radioj kaj enskribo "E", blanka fundo N.,. 7 r, la sama, sed kun ru4a fendo . . . 8. katolika insigno kiel N.' 14 . kun blanka kroca . . N." 9 verda stelo kun blanka rando . .. .. N. 9 r, la same sed kun ru a rando . N. 10, verda stelo kun blanka "E" kaj rando N.. 10 r, 1a same -kun rude F, kaj rondo lo 11 kiel N 9, sed plialg au d .. . . . 12 la sama kiel, N 10 aed pli algra da. N 13 kvinanpula, stelo kun F n blanka fundo . N." 13 r. la sama, sed kun rude fundo . . . .• 14 kiel N." 6, sed pli malgranda sur blanka funds. N." 14 r, same kun ru a fundo . N." 15 granda, ronda, stela sur blanka fando kun svrskribu Esperato N." 15 r, la sama kun ru a funda N." 0, verda granda flago, blanka anguleto kun verda steletn k. Esperanto .. . N. 0 r, la same, sed kun verda steleto en ritéa anguleto . N.', if la sama flago, sed ru a, kun blanka angulo kaj verda 00 ronda kun nigra rando, verda stelo sur ora a ar enta fundo kuri enskribo "Lingvo internacia Esperanto' . 00 r, la same kun ru a rando . . . N." 00 s, la sama kun blanka rando N." 18 insigno kiel N." 4, sed pli malgranda kun surslcribo N." 82 granda o mite brodo Iron i fundo c' -

N. 8- .in I sed C gnred u'o el alvm{re

v 6 00 7 kun bla nlcs eo - ot t ui Pur

.o NJ t2 I

V

0.95 0,90 0,90 0,90 0,75 0.75 0,75,, 0,75 0.90. 0,90 1.10: 1,10 1,15 1,10

1,10 1, 10 V 1,10`

1,50

1,25

i I'i.pe"anto".

Po d 0ilsi to I , :ib 7 I da.f'do;o riisk iba U iJ T. ..• Fingroringo kun v rda s c'o ~ rur biar ka .nido . . Nanumbmouoi de -N. 6, 0, 10 por paro Manumbasoroi N" 00 a N." 15 pur paro M.1numbutdnoì: A; blanka metala; vitra stelo; paro

0,65 0,75` 0,75 0,90 1,10 0,90 0,95 0,90 0,90

.

dio insigno estas itabelrla en pinglo, bend o off butonb,

3,13 0.90 0.90. 0,90 1 60 1,75 0,30