HADRON TERAPİ: Kanser Tedavisinde Proton ve Çekirdek Demetlerinin Kullanımı

HUPP, 26.03.2013 HADRON TERAPİ: Kanser Tedavisinde Proton ve Çekirdek Demetlerinin Kullanımı Ümit KAYA TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi İÇERİ...
Author: Ekin Yalçın
0 downloads 0 Views 2MB Size
HUPP, 26.03.2013

HADRON TERAPİ: Kanser Tedavisinde Proton ve Çekirdek Demetlerinin Kullanımı Ümit KAYA TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

İÇERİK        

Giriş Tarihçe Radyoterapide Kullanılan Yöntemler Avantajlar Vücuttaki Kullanım Yerleri Dünyadaki Durum Türkiyedeki Durum ve Maliyet Sonuç ve Öneriler

Giriş  Dünyada hergün binlerce insan doktorlardan ‘‘ KANSERSİNİZ!!!’’ kelimesini duyuyor.  2008 yılında 12.7 milyon yeni kanser vakası ortaya çıktı.

 ‘The International Agency for Research on Cancer’ in öngürüsüne göre 2030 yılında 21.4 milyon yeni kanser vakasının ortaya çıkacağını ve 13.2 milyon insanın bu sebepten ölebileceğini öngörüyor.

Tedavi Yöntemleri ve Zararları  Kemoterapi  Vücudu kontollü olarak zehirliyor.  Kötü yan etkilere sahip  Saçların dökülmesi.  Bulantı.  Sindirim sistemine zarar.  Ameliyat  İnvaziv (Dokulara yayılma).  Kritik bölgelere zarar verilme riski.  Yara izi.  Yan etki; prostat kanseri ameliyatı sonrası iktidarsızlık ve idrar tutamama.

RadyoTerapi Yöntemleri  X-Işını  Gamma-Işını  Ortak olarak dezavantajları sağlıklı dokulara büyük ölçüde zarar.

HADRON TERAPİ

HADRON TERAPİ NEDİR?  Hadron Terapi, kanserli hücreleri yok etmek üzere geliştirilmiş bir radyoterapi yöntemidir. Diğer radyoterapi yöntemlerinden farklı olarak bu tedavi yönteminde güçlü etkileşime giren parçacıklar ve iyonlar kullanılmaktadır.

 Proton, nötron ve iyon (C, Ar, Si, He..) demetleri.  Proton: 2 adet up 1 adet down kuark.  Nötron: 2 adet down 1 adet up kuark. u, d

Karbon iyonu (6p+6n)

Radyoterapide Kullanılan Yöntemler  Kullanılan en yaygın yöntem X-ışını tedavisi fakat sağlıklı doku büyük ölçüde etkilenmekte.  Hadron Terapi yönteminde en yaygın kullanılan proton ve karbon.  Proton ve Karbon iyi bir balistiğe sahip.

Çalışma Prensibi

Çalışma Prensibi  Hadron demeti kanserli bölge üzerine gönderilir.  Enerjinin büyük kısmının kanserli bölgede bırakılması sağlanır.  Amaç demetin gönderildiği doğrultuda sağlıklı bölgenin tahribatını en düşük seviyede tutmak.

Hadron Demeti Hedef bölge

Tarihçe  İlk olarak 1946 yılında R.R. Wilson proton demetlerinin bu terapi yöntemi için kullanılmasını önerdi. Öncü tedavi merkezi Lawrence Berkeley Ulusal Labaratuarı’nda 1954 yılından 1974 yılına kadar yaklaşık 1000 hasta tedavi edildi. Bu tedavi sırasında p, α, Ne, C, Si, ve Ar demetleri kullanıldı.

Proton vs Karbon

Proton vs Karbon  X-Işını : İyi ?  Proton Terapi : Daha

 Karbon Terapi :

İyi

En İyi

 Tedavi süresi daha az.  Daha az yıpranma ve stres.  Önemli dokulara olabildiğince daha az zarar.

Proton vs Karbon

 Proton Terapi

 Karbon Terapi

 4 odalı bir tedavi merkezi için yılda 900 hasta.  Hızlandırıcı maliyeti düşük. 20 M Avro.  Tedavi süresi uzun.

 4 odalı bir tedavi merkezi için yılda 3600 hasta.  Hızlandırıcı maliyeti yüksek. 40 M Avro.  Tedavi süresi kısa.

BİR HASTA İÇİN TEDAVİ MALİYETİ AYNI ; 50000$ .

Avantajlar  Hadron Terapi yönteminde kullanılan yüklü parçacıklar ve iyonlar belirli bir derinlikte enerjilerinin büyük bir kısmını bırakırlar.  Hedeflenen kanserli bölgeyi en iyi şekilde yok etme ve sağlıklı dokuyu olabildiğince koruma avantajı sağlar.

Vücuttaki Kullanım Yerleri  TÜM VÜCUT.  Proton Terapi’de beyin tümörleri, prostat kanseri, baş ve boyun tümörleri, omurga yakını tümörler, çocuk tümörleri, akciğer tümörleri, mide ve bağırsak kanserleri, göz tümörleri tedavi edilir.  Karbon Terapi’de Proton Terapi’dekilere ek olarak kalın bağırsak, akciğer, karaciğer, pankreas, rahim, yutak kanserlerinin tedavisi etkin olarak yapılabiliyor.

Dünyadaki Durum  Dünya üzerinde bugün çalışır durumda 39 adet ve yapım aşamasında olan 25 adet (18 Ocak 2013) Hadron Terapi merkezi bulunmaktadır.  Amerika’da 10 adet çalışmakta olan, 7 adet yapım aşamasında, 2 adet geliştirilen Proton Terapi Merkezi var.  Büyük İşbirlikleri.

Dünyadaki Durum  1961 yılından 2001 yılına kadar toplam 9.166 hasta proton demetleriyle tedavi edildi.  Gelişmiş ülkelerde 2000 yılına kadar toplam 16 Hadron Terapi merkezi inşa edilmiştir.  2010 yılında 26 Hadron Terapi merkezi. 19.790 hasta tedavi edildi.  2011 yılının sonuna gelindiğinde 77.191 hasta tedavi edildi.  Mart 2012 sonunda sayı 96.537.

Tedavi Merkezleri ve Tedavi Edilen Hasta 120 100 80

Tedavi Merkezi Sayısı

60 Tedavi Edilen Hasta Sayısı x 1000

40 20 0 2001

2010

2013

Amerika Dışındaki Mevcut Hadron Terapi Merkezlerinden Bazıları Enstitü/Hastane

Tesis Adı

Yer

Başlangıç Yılı

Toplam Hasta

Tedavi Edilen

Max. Enerji

Hastalık

(MeV/u) 230(He) 430(C,N,O)

NIRS

HIMAC

Chiba Japonya

1994-

7331

Tüm vücut

Ocak 2013

500(Fe) 600(Ne) 650(Ar) 800(Si)

Petersburg Proton

St Petersburg

Therapy Center

Rusia

1386 1975-

1000(p)

Aralık 2012 Deri, kemik,

IMP

HIRFL

Lanzhou

2006-

Çin University Hospital Heidelberg

159

yumuşak doku, baş

Aralık 2011

ve boyun,

400(H)

Heidelberg HIT

Almanya

2009-

1232

430(C)

Aralık 2012

CNAO

CNAO

Pavia Italya

2011

53 Kasım 2012

Tüm vücut

250(p) 400(C)

Amerika Dışındaki Yapım Aşamasında Olan Hadron Terapi Merkezlerinden Bazıları Enstitü/Hastane

Planlanan

Öngörülen Yıllık

Tedavi Edilecek

Max. Enerji

Toplam Hasta

Hastalık

(MeV/u)

Tüm vücut

430(p,C)

Tesis Adı

Yer

Başlangıç Yılı

PTC Marburg

Marburg

2013

UKGM

Almanya

AtreP

Trento

2013

230(p)

İtalya 430(C) Shangai Fudan University Skandion Clinic

2014

1000

Tüm vücut

250(p)

Çin Uppsala

Uppsala

2013

230(p)

İsveç

Wiener Neustadt EBG MedAustron Ltd. Kanawaga Cancer Center

MedAustron

Austria

2015

1200

Tüm vücut

430(p,C)

Kanawaga

2015

880

Tüm vücut

400 (C)

Japonya

Centre Antoine

Nice

Lacassagne

Fransa

2014

230(p)

Türkiyedeki Durum ve Maliyet  Henüz bir Hadron Terapi merkezi yok.  200 MeV enerjili bir proton hızlandırıcısının maliyeti 20 M Avro ve oluşturulacak her bir tedavi odasının maliyeti yaklaşık 10-12 M Avro civarındadır.  Ortalama 3-4 odalı bir merkez oluyor.

 Toplam maliyet 50-70 M Avro arasında.

Kurulabilecek tesisin temsili yapısı.

Sonuç ve Öneriler  Hayatın her alanında önem taşıyan hızlandırıcı teknolojisinin ülkemizde kullanılmaya başlaması büyük önem taşımaktadır.  Hadron Terapi’nin gün geçtikçe yaygınlaştığı açıkça görülmektedir.  Hükümetimizin 2023 vizyonu çerçevesine, kanser tedavisi açısından önem taşıyan Hadron Terapi merkezi konusunu dahil etmesi gelişmiş ülkeler standardında olabilmek açısından önem taşımaktadır.  Tesis bölgede tek ve diğer ülkelere öncülük etmesi açısından önemlidir.  Bu tip bir tesisin ülkemizde olması sağlık turizmi açısından da önem taşımaktadır.

TEŞEKKÜRLER