ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
1
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
2
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
3
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Birbirlerine ayrılmaz bir şekilde bağlı ve biri diğerine sürekli etki eden toprak, hava ve su, yaşadığımız çevreyi meydana getirmektedir.
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
4
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
•Su, sadece hayatın kaynağı olmayıp, insanlık düşüncesinin gelişmesinde de başlıca rol oynayan ilk maddelerden en önemlisidir. •Tarihteki ilk medeniyetler yerleşim bölgelerini hep göl, nehir su kaynaklarının yanı, çöllerde vahaların yakını veya deniz kenarlarında kurmuşlardır. •Kişi, kuruluş ve ülkelerin fabrika ve endüstrilerini işletebilmek için su ve enerjiye ihtiyaçları vardır. •Nüfus artışı ile tarım dışında sanayi ve diğer sektörlerdeki su kullanımları artmış ve son yıllarda kişi başına tüketilen su miktarı ülkelerin gelişmişlik değerlendirmelerine esas teşkil etmiştir. •Bir toplumun, ekonomik, sosyal ve endüstriyel gelişmelerini etkileyen temel maddelerden en önemlisi olan suyun, dünyada sınırlı miktarda bulunması, kullanım alanlarındaki sarfiyatının akıllı bir programa göre yapılmasını gerektirir. •Su zengini ülke=8000-10000 m3/kişi.yıl •Türkiye=1430m3/kişi.yıl
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
5
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
•İnsanın bağımlı olduğu temel madde sudur. İnsan, tarih boyunca su kaynaklarının önceleri kolayca bulunduğu yerlerde yerleşime geçmeye alışmıştır. •Su, sadece insanlar için değil insanın bağımlı olduğu yiyecek kaynakları olan bitki ve hayvanların gelişmesi içinde gereklidir. •Yaklaşık 10 bin sene önce, insan toplulukları sulu ziraat ve tarım yapmayı öğrenince, çalışmadan doğrudan yararlanmak yerine, mevsimlerin, yağışların ve arazi geometrisinin etkilerini de göz önünde tutarak, ondan en büyük fayda temin edecek şekilde çalışma yoluna gitmiştir. •Mısır medeniyetinde tarıma paralel olarak her sene taşan Nil suları, civardaki arazilerin sınırlarını tanınmaz hale getirerek toplumsal sorunlar ortaya çıkartmıştır. Bu sorun çözüm bulabilmek için, yani taşkın sularından sonra toprakların çökelmesi ile izi kaybolan arazi sınırlarını yeniden tesbit edebilmek için, arazi ölçümleri ve bunun sonucunda da geometrinin ilk bilgileri bu medeniyette kullanılmaya başlamıştır.
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
6
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
•İlk ulaşım damarları olarak su yolları, bölge ticaretinin yaygınlaşarak gelişmesine ve toplum olaylarının hareketliliğine meydan vermiştir. •Felsefi ve inanç etkinliği açısından ilk kayıtlar eski yunan düşünürlerinden Anadolumuzun bugünkü Efes civarlarında yaşamış olan Tales’in, evrendeki tüm varlığın ilk maddesinin su olduğuna dair düşüncesidir. •Evrendeki herşeyin su, toprak, hava ve ateşten meydana geldiği fikri hakim olmuştur.
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
7
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
8
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
•Dünyada bulunan suların %97’si tuzlu olduğundan geriye kalan %3’lük kısım 35 milyon km3 tatlı sudur. •Bu su dünya yüzeyinde eşit şekilde yayılmamıştır. Eğer yayılmış olsa idi yeryüzünün her noktasında 70 cm derinlikte tatlı su bulunacaktı. •Tatlı su miktarının büyük bir kısmı kutup bölgelerindeki buzullarda veya çok derin jeolojik tabakalarda, ulaşılması teknolojik olarak çok pahalı olan derinliklerde yer altı suyu olarak bulunmaktadır. •Bugün için devamlı olarak kullanılabilecek ve doğal su çevrimine katkıda bulunan miktar sadece binde 3 civarındadır. Bu da 100 trilyon m3’lük temiz su hacmine eşit olduğu anlaşılmıştır.
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
9
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
•Latin Amerika’daki Atamaca çölü dünyanın en kurak bölgesi özelliğini taşımaktadır. Nu çöllün Şili’de bulunan kısmındaki Arica denen yerde, devamlı olarak yıllık sıfır yağış ölçülmektedir. •Hawaii’deki Kauau adasında, bir yılda 11,5 m yağış ölçülmektedir. •Amazon su toplama havzasında yıllık gözlenen yüzeysel akış miktarı, dünya toplamının %20’sini teşkil etmektedir. •Türkiye’nin büyük bir kısmı ve bilhassa Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz kısımları Mayıs-Eylül ayları zarfında hemen hiç yağış almamaktadır.
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
10
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
11
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
12
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
13
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
14
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
15
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
16
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Y.Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ
17
ÇEV 310 Su ve Toprak Kirliliği
Topoğrafik ve Morfolojik Özelliklere Göre Dağ akarsuları (Eğim >0.01) Plato (Yayla) akarsuları (0.01-0.001) Ova akarsuları (0,001-0,0001) Geniş akarsu ve haliçler (
