ECUACIONES EXPONENCIALES

ECUACIONES EXPONENCIALES 1. Resolver las siguientes ecuaciones exponenciales a) 3 − x +1 = 3 2 x +3 Solución. Exponenciales con igual base, se igualan...
154 downloads 0 Views 195KB Size
ECUACIONES EXPONENCIALES 1. Resolver las siguientes ecuaciones exponenciales a) 3 − x +1 = 3 2 x +3 Solución. Exponenciales con igual base, se igualan los exponentes. 3 − x +1 = 3 2 x +3 ⇔ − x + 1 = 2x + 2 1 − 2 = 2x + x −1 3x = −1 : x = 3

b) 3 ⋅ 3 x = 243 Solución. Los dos términos se pueden expresar como exponenciales de igual base. 31+ x = 35

3 ⋅ 3 x = 243 :

1+ x = 5

:

:

x=4

2 2 x + 2 = 0'5 2 x −1 Solución. Los dos términos se pueden expresar como exponenciales de igual base.

c)

2 2 x + 2 = 0'5 2 x −1

1 2 2x +2 =   2

:

2 2 x + 2 = 2 −1⋅(2 x −1)

2x + 2x = 1 − 2

 1    25 

d) 5 ⋅ 5 125 2 x = 

4 x = −1

:

2 2 x + 2 = 2 −1

:

2x + 2 = −1 ⋅ (2 x − 1)

:

( )

2 x −1

2 x + 2 = −2 x + 1

:

:

2 x −1

x=

−1 4

3x −1

Solución. Los dos términos se pueden expresar como exponenciales de igual base.  1  5 5 ⋅ 125 2 x =    25 

( )

2x  5  − 2 3x −1 5 ⋅  53  = 5  

:

6x

5 ⋅ 5 5 = 5 −6 x + 2

6x + 6x = 2 − 1 5

1

( )

3x −1

1+

:

5

6x 5

= 5 −6 x + 2

6x + 30 x =1 5

:

:

:

5⋅5

3⋅2 x ⋅

1+

2

2 7 x −5 x + 6 = 1

x=

:

2 7 x −5 x + 6 = 7 0 ⇔ x 2 − 5 x + 6 = 0

(− 5) ± (− 5)2 − 4 ⋅1⋅ 6 2 ⋅1

1

= 5 − 2⋅(3x −1)

6x = −6x + 2 5 5 36 x = 5 : x = 36 :

7 x −5 x + 6 = 1 Solución. Los dos términos se pueden expresar como exponenciales de igual base.

e)

1 5

x = 2 : x = 3

4x − 2x = 2 Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 2x.

f)

4x − 2x = 2

(2 )

2 x

:

− 2x − 2 = 0

(2 )

x 2

:

− 2x − 2 = 0

x

Cambio de variable: 2 = t > 0 (por definición, la exponencial siempre es positiva). t2 − t −2 = 0

− (− 1) ±

t=

:

(− 1)2 − 4 ⋅1⋅ (− 2) 2 ⋅1

ƒ

t = −1: No tiene sentido, la exponencial siempre es positiva

ƒ

t = 2: t = 2 x = 2 = 21 ⇔ x = 1

t = −1 = t=2

g) 4 x ⋅16 x = 2 Solución. Los dos términos se pueden expresar como exponenciales de igual base.

(2 ) ⋅ (2 ) 2 x

4 x ⋅16 x = 2 :

4 x

=2 :

2 2x ⋅ 2 4x = 2 :

2 2 x + 4 x = 21

1 6

2 6 x = 21 ⇒ 6 x = 1 : x =

h) 9 x − 2 ⋅ 3 x + 2 + 81 = 0 Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 3x. 2   x 2 x  x 2 = 3x 9 x − 2 ⋅ 3 x + 2 + 81 = 0 :  9 = 3 − 2 ⋅ 9 ⋅ 3 x + 81 = 0 : 3 x +2 2 x x 3 = 3 ⋅ 3 = 9 ⋅ 3 

( ) ( )

(3 )

x 2

{

}

( )

− 18 ⋅ 3 x + 81 = 0 : t = 3 x > 0 : t 2 − 18 ⋅ t + 81 = 0 : t =

− (− 18) ±

(− 18)2 − 4 ⋅1⋅ 81 2 ⋅1

=9

t = 3x = 9 = 32 ⇔ x = 2 7 2 x +3 − 8 ⋅ 7 x +1 + 1 = 0 Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 7x. 2  2 x +3 = 7 3 ⋅ 7 2 x = 343 ⋅ 7 x  : 343 ⋅ 7 x 2 − 8 ⋅ 7 ⋅ 7 x + 1 = 0 7 2 x +3 − 8 ⋅ 7 x +1 + 1 = 0 : 7    7 x +1 = 71 ⋅ 7 x = 7 ⋅ 7 x

i)

( )

( )

2 − (− 56 ) ± 343 ⋅ 7 x − 56 ⋅ 7 x + 1 = 0 : 7 x = t > 0 : 343 ⋅ t 2 − 56 ⋅ t + 1 = 0 : t =

( )

{

}

(− 56)2 − 4 ⋅ 343 ⋅1 2 ⋅ 343

1  −1 x 56 ± 42  t = 7 = 7 = 7 ⇔ x = −1 : = 686 t = 1 = 7 − 2 = 7 x ⇔ x = −2  49

2 x ⋅ 3 x = 12 ⋅18 Solución. Los dos términos se pueden expresar como exponenciales de igual base.

j)

2 x ⋅ 3 x = 12 ⋅18 :

(2 ⋅ 3)x

( )(

)

= 2 2 ⋅ 3 ⋅ 2 ⋅ 3 2 : 6 x = 2 3 ⋅ 3 3 : 6 x = (2 ⋅ 3)3 x

3

6 =6 ⇔x=3

2

=

k) 3 x +

1 3

x −1

=4

Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 3x. 1 1 3 3x + = 4 : 3x + = 4 : 3x + =4 x −1 x −1 3 3 ⋅3 3x Para quitar el denominador, se multiplica toda la ecuación por 3x. 2 2  3   = 3x ⋅ 4 : 3x + 3 = 4 ⋅ 3x : 3x − 4 ⋅ 3x + 3 = 0 : 3x = t 3 x ⋅  3 x + x  3  

( )

t2 − 4⋅t + 3 = 0 : t =

− (− 4 ) ±

( )

(− 4)2 − 4 ⋅1⋅ 3 2 ⋅1

{

}

t = 1 = 3 0 = 3 x ⇔ x = 0 :  t = 3 = 31 = 3 x ⇔ x = 1

4 x +1 + 2 x +3 − 320 = 0 Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 2x. x  x +1 = 41 ⋅ 4 x = 4 ⋅ 2 2 = 4 ⋅ 2 x 4 x +1 + 2 x +3 − 320 = 0 : 4  2 x +3 = 2 3 ⋅ 2 x = 8 ⋅ 2 x

l)

( )

{2

x

}

= t > 0 : 4 ⋅ t 2 + 8 ⋅ t − 320 = 0 : t =

( )  : 4 ⋅ (2 ) 2

x 2



+ 8 ⋅ 2 x − 320 = 0

− 8 ± 8 2 − 4 ⋅ 4 ⋅ (− 320 )  t = −10 < 0 No válida : 3 x 2⋅4 t = 8 = 2 = 2 ⇔ x = 3

m) 2 x −1 + 2 x + 2 x +1 = 896 Solución. Ecuación con la exponencial 2x como factor común del primer miembro.  2 x +1 = 21 ⋅ 2 x  −1 x 2 x −1 + 2 x + 2 x +1 = 896 :  x −1 : 2 ⋅ 2 + 2 x + 21 ⋅ 2 x = 896 : 2 −1 + 1 + 21 ⋅ 2 x = 896 −1 x  2 = 2 ⋅ 2  7 x 896 ⋅ 2 1  x ⋅ 2 = 807 : 2 x = = 256 = 2 8 ⇔ x = 8  + 1 + 2  ⋅ 2 = 896 : 2 7 2 

(

)

n) 3 x + 31− x = 4 Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 3x, es otra forma diferente de la ecuación k. x = 0 3 3 x + 31− x = 4 : 3 x + = 4 : x 3 x = 1

o) 2 x −1 + 2 x − 2 + 2 x −3 + 2 x − 4 = 960 Solución. Ecuación con la exponencial 2x como factor común del primer miembro. 2 x −1 + 2 x − 2 + 2 x −3 + 2 x − 4 = 960 : 2 x ⋅ 2 −1 + 2 x ⋅ 2 −2 + 2 x ⋅ 2 −3 + 2 x ⋅ 2 −4 = 960  1 1 1 1   = 960 2 x ⋅ 2 −1 + 2 − 2 + 2 −3 + 2 − 4 = 960 : 2 x ⋅  + + +  21 2 2 2 3 2 4 

(

)

2x ⋅

23 + 2 2 + 2 +1 2

4

= 961 : 2 x ⋅

15 960 ⋅16 = 960 : 2 x = 16 15

2 x = 1024 = 210 ⇔ x = 10

3

p) 2 x − 5 ⋅ 2 − x + 4 ⋅ 2 −3x = 0 Solución. Ecuación de bicuadrada en la variable 2x. Para transformar la ecuación se multiplican los dos miembros por 23x, que es el término que queremos eliminar.

(

)

2 x − 5 ⋅ 2 − x + 4 ⋅ 2 −3x = 0 : 2 x − 5 ⋅ 2 − x + 4 ⋅ 2 −3x ⋅ 2 3x = 0 ⋅ 2 3x x

2 ⋅2

3x

− 5⋅ 2

−x

⋅2

3x

+ 4⋅2

−3x

⋅2

3x

=0 : 2

x + 3x

− 5⋅ 2

− x + 3x

+ 4 ⋅ 2 −3x +3x = 0

2 4 x − 5 ⋅ 2 2 x + 4 ⋅ 2 0 = 0 : 2 4 x − 5 ⋅ 2 2 x + 4 ⋅ 1 = 0 : 2 2 x ⋅2 − 5 ⋅ 2 2 x + 4 = 0

(2 )

2x 2

{

}

− 5 ⋅ 2 2 x + 4 = 0 : 2 2 x = t > 0 : t 2 − 5t + 4 = 0

Resolviendo la ecuación de segundo grado se obtienen dos posible valores de t.  t = 1 = 2 0 = 2 2 x ⇔ 0 = 2x : x = 0 t 2 − 5t + 4 = 0 :  t = 4 = 2 2 = 2 2 x ⇔ 2 = 2 x : x = 1

q) 3 x −1 + 3 x + 3 x +1 = 117 Solución. Ecuación con la exponencial 3x como factor común del primer miembro.

(

)

13 = 117 3

: 3x =

3 x −1 + 3 x + 3 x +1 = 117 : 3 x ⋅ 3 −1 + 3 x + 3 x ⋅ 31 = 117 : 3 x ⋅ 3 −1 + 1 + 3 = 117  1 3 x ⋅  + 1 + 3  = 117 3 

: 3x ⋅

1+ 3 + 9 = 117 3 3 x = 27

: 3x ⋅

13 = 117 3

: 3x ⋅

117 ⋅ 3 13

: 3 x = 33 ⇔ x = 3

r) 16 x + 161− x − 10 = 0 Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 16x.   16 16 16 x + 161− x − 10 = 0 : 16 x + − 10 = 0 : 16 x + − 10  ⋅16 x = 0 ⋅16 x x x 16 16   2 2 16 16 x ⋅16 x + ⋅16 x − 10 ⋅16 x = 0 : 16 x + 16 − 10 ⋅16 x = 0 : 16 x − 10 ⋅16 x + 16 = 0 x 16 1  x 4 x = 2 4 x : 21 = 2 4 x ⇔ 1 = 4 x : x =  t = 2 = 16 = 2 x 2 4 16 = t 0 : t − 10 t + 16 = 0 : Ecc 2º grado :  x 3 t = 8 = 16 x = 2 4 = 2 4 x : 2 3 = 2 4 x ⇔ 3 = 4x : x = 4 

( )

{

( )

( ) ( )

}

2 2 x + 2 2 x −1 + 2 2 x − 2 + 2 2 x −3 + 2 2 x − 4 = 1984 Solución. Ecuación con la exponencial 22x como factor común del primer miembro.

s)

2 2 x + 2 2 x −1 + 2 2 x − 2 + 2 2 x −3 + 2 2 x − 4 = 1984 2

(

2x

+2

)

2x

⋅2

−1

2 2 x 1 + 2 −1 + 2 −2 + 2 −3 + 2 −4 = 1984 2 2x

31 = 1984 16

: 2 2x =

+2

:

2x

2x

−3

2x

:

−4

+ 2 ⋅ 2 + 2 ⋅ 2 = 1984 16 + 8 + 4 + 2 + 1  1 1 1 1 = 1984 2 2 x 1 + + + +  = 1984 : 2 2 x 16  2 4 8 16 

1984 ⋅16 31

⋅2

−2

: 2 2 x = 1024 : 2 2 x = 210 ⇔ 2x = 10 : x = 5

4

3 2⋅( x +1) − 28 ⋅ 3 x + 3 = 0 Solución. Ecuación de segundo grado en la variable 3x.

t)

3 2⋅( x +1) − 28 ⋅ 3 x + 3 = 0

( )

: 3 2 x + 2 − 28 ⋅ 3 x + 3 = 0 : 3 2 ⋅ 3 2 x − 28 ⋅ 3 x + 3 = 0

{

2

}

9 ⋅ 3 x − 28 ⋅ 3 x + 3 = 0 : 3 x = t > 0 : 9 t 2 − 28t + 3 = 0 Ecuación de segundo grado. t = 3 = 3 x ⇔ x = 1  2 9t − 28t + 3 = 0 :  1 −2 x t = 9 = 3 = 3 ⇔ x = −2

u) 3 x + 3 x −1 + 3 x − 2 + 3 x −3 + 3 x − 4 = 363 Solución. Ecuación con la exponencial 3x como factor común del primer miembro. 3 x + 3 x −1 + 3 x − 2 + 3 x −3 + 3 x − 4 = 363 : 3 x + 3 x ⋅ 3 −1 + 3 x ⋅ 3 −2 + 3 x ⋅ 3 −3 + 3 x ⋅ 3 −4 = 363 1  1 1 1 +  = 363 3 x 1 + 3 −1 + 3 −2 + 3 −3 + 3 −4 = 363 : 3 x 1 + + + 3 9 27 81  

(

3x ⋅

)

81 + 27 + 9 + 3 + 1 121 363 ⋅ 81 = 363 : 3 x ⋅ = 363 : 3 x = : 3 x = 243 81 81 121 3 x = 35 ⇔ x = 5

v) 5 x +1 + 5 x + 5 x −1 =

62 5

Solución. Ecuación con la exponencial 5x como factor común del primer miembro. 62 62 62 5 x +1 + 5 x + 5 x −1 = : 5x ⋅ 51 + 5x + 5x ⋅ 5−1 = : 5 x ⋅ 51 + 1 + 5 −1 = 5 5 5 + 30 1 62 31 62 1 62 1 62     5x ⋅5 +1+  = : 5x ⋅6 +  = : 5x ⋅ = : 5x ⋅ = 5 5 5 5 5 5 5 5  

(

)

62 ⋅ 5 : 5x = 2 5 ⋅ 31 Como 2 no se puede poner en base 5, para despejar x hay que tomar logaritmos en ambos miembros de la igualdad y aplicando las propiedades de estos, despejar x. log 2 5 x = 2 ⇒ log 5 x = log 2 : x log 5 = log 2 : x = log 5 5x =

w) 3 x = 4 Solución. Teniendo en cuenta que 4 no se puede expresar en base 3, para resolver la ecuación se toman logaritmos. log 4 3 x = 4 : log 3 x = log 4 : x log 3 = log 4 : x = log 3

x) e 4 x − 2 = 28 Solución. Para resolver la ecuación se toman logaritmos neperianos, que son en base e, y permiten eliminar la exponencial del primer miembro. e 4 x − 2 = 28 : ln e 4 x − 2 = ln 28 : (4x − 2) ln e = ln 28 : (4x − 2 ) ⋅1 = ln 28

4x − 2 = ln 28 : x =

5

2 + ln 28 4

y) e 2 x −1 =

( 2) 4

3

Solución. Para resolver la ecuación se toman logaritmos neperianos, que son en base e, y permiten eliminar la exponencial del primer miembro. 3 3 3 3 e 2 x −1 = 4 2 : ln e2 x −1 = ln (2) 4 : (2x − 1) ln e = ln 2 : (2x − 1) ⋅1 = ln 2 4 4 3 ln 2 1+ 3 ln 2 4 = 4 + 3 ln 2 2x − 1 = : x= 2 8 4

( )

2. Resolver los siguientes sistemas de ecuaciones exponenciales: 3 ⋅ 5 x + 2 ⋅ 6 y +1 = 807  15 ⋅ 5 x − 6 y = 339

a) 

Solución. Se resuelve por cambio de variable (5x = t; 6y = s). x y x y 3 ⋅ 5 x + 2 ⋅ 6 y +1 = 807 3 ⋅ 5 x + 2 ⋅ 61 ⋅ 6 y = 807  3 ⋅ 5 + 12 ⋅ 6 = 807  3 ⋅ 5 + 12 ⋅ 6 = 807 : : : 1 1     x y x y  15 ⋅ 5 x −1 − 6 y = 339 15 ⋅ 5 −1 ⋅ 5 x − 6 y = 339 15 ⋅ ⋅ 5 − 6 = 339 15 ⋅ ⋅ 5 − 6 = 339  5  5 3t + 12s = 807 3 ⋅ 5 x + 12 ⋅ 6 y = 807 5 x = t > 0 : Cambio de variable: : ⇒    y x y  3 ⋅ 5 − 6 = 339 6 = s > 0  3t − s = 339 Se resuelve el sistema (Por eliminación, restando las ecuaciones se elimina t). 3t + 12s = 807 468 = 36 3t − s = 339 : 13s = 468 : s = 13 (− ) : / 13s = 468

Conocido el valor de s se sustituye en la segunda ecuación y se despeja t. 375 3t − 36 = 339 : 3t = 375 : t = = 125 3  5 x = t = 125 = 5 3 ⇔ x = 3  y 6 = s = 36 = 6 2 =⇔ y = 2 5 x + y = 25 3  5 x − y = 25

b)  Solución.

5 x + y = 25 3 5 x + y = 5 6 x + y = 6 :  x−y ⇔  x−y 2  5 = 25 5 =5 x − y = 2 El sistema resultante se resuelve por eliminación, sumando se despeja x, restando y. x + y = 6 x = 4 :  x − y = 2  y = 2 3 x + 3 y = 36  x+y  3 = 243 Solución. Se resuelve por cambio de variable (3x = t; 3y = s). 3 x + 3 y = 36 3 x + 3 y = 36 3 x = t > 0  t + s = 36 : = :  x+y  3 = 243 3 x ⋅ 3 y = 243 3 y = s > 0 t ⋅ s = 243

c)

Sistema no lineal.

6

 t + s = 36 t = 27 : s = 36 − 27 = 9 : s = 36 − t : {t ⋅ (36 − t ) = 243 : t 2 − 36t + 243 = 0 :   t ⋅ s = 243  t = 9 : s = 36 − 9 = 27 t = 27 = 33 = 3 x ⇔ x = 3  t = 9 = 32 = 3 x ⇔ x = 2 ( ) ó : 3 , 2 : (2, 3)    s = 9 = 32 = 3 y ⇔ y = 2 s = 27 = 33 = 3 y ⇔ y = 3 2 2 x + 2 2 y = 85 2⋅( x + y ) = 324  2

d) 

Solución. Se resuelve por cambio de variable (22x = t; 22y = s). 2 2 x + 2 2 y = 85  2 2 x + 2 2 y = 85 2 2 x = t   t + s = 85 = :  2⋅( x + y) :  2 = 324 2 2 x ⋅ 2 2 y = 324 2 2 y = s  t ⋅ s = 324 Sistema no lineal de ecuaciones. Se resuelve por sustitución.  t + s = 85  t = 4 : s = 85 − 4 = 81 : s = 85 − t : {t ⋅ (85 − t ) = 324 : t 2 − 85t + 324 = 0 :   ⋅ = t s 324  t = 81 : s = 85 − 81 = 4  t = 4 = 2 2 = 2 2 x ⇔ 2x = 2 : x = 1  t = 81 = 2 2 y : log 81 = log 2 2 y : 2 y log 2 = log 81 : y = log 81 o viceversa  2 log 2

7

ECUACIONES LOGARÍTMICAS 1. Calcular Los logaritmos que se indican a continuación a) log 3 9 b) log 2 1024 c) log 1 9 3

e)

1 125 log 216 6

f)

log 27

d) log

5

3 9

Solución. Aplicando la definición de logaritmo se transforma en una exponencial. log a x = y ⇔ a y = x

a) log 3 9 = x ⇔ 3 x = 9 : 3 x = 3 2 ⇒ x = 2 b) log 2 1024 = x ⇔ 2 x = 1024 : 2 x = 210 ⇒ x = 10 x

( )

1 c) log 1 9 = x ⇔   = 9 : 3 −1  3

3

d) log

5

1 =x⇔ 125

= 3 2 : 3 − x = 3 2 ⇒ − x = 2 : x = −2 x

1 ( 5 )x = 125

e) log 216 6 = x ⇔ 216 x = 6 : f)

x

3 3 log 27 : = x ⇔ 27 3 = 9 9

x  1  x :  5 2  = 5 −3 : 5 2 = 5 −3 ⇒ = −3 : x = −6 2   x 1 6 3 = 6 : 6 3x = 61 ⇒ 3x = 1 : x = 3

( )

(3 )

3 x

1

=

3 2 32

1

: 3 3x = 3 2

−2

−3

3 1 : 3 3 x = 3 2 ⇒ 3x = − : x = − 2 2

2. Hallar la base de los logaritmos en las siguientes igualdades a) b) c) d) e) f) g)

log a 4 = 2 log a 9 = 2 log a 0'125 = 3 log a 0'015625 = 3 log a 0'001 = −3

ln 4x = 5 log 3 64 = x Solución. Aplicando la definición de logaritmo se transforma en una exponencial. log a x = y ⇔ a y = x

a) log a 4 = 2 ⇔ a 2 = 4 : a = 4 = 2 b) log a 9 = 2 ⇔ a 2 = 9 : a = 9 = 3 c) log a 0'125 = 3 ⇔ a 3 = 0'125 : a = 3 0'125 = 3

1 1 = 8 2

d) log a 0'015625 = 3 ⇔ a 3 = 0'015625 : a = 3 0'015625 = 3 e) log a 0'001 = −3 ⇔ a −3 = 0'001 :

1 a

3

= 0'001 : a 3 =

8

1 1 1 1 =3 = = 6 2 64 4 2 2

1 : a 3 = 1000 : a = 3 1000 = 10 0'001

3. Resolver las siguientes igualdades aplicando la definición de logaritmo: a) 2 x = 16 1

b) c) d) e)

3 x =9 log 2 64 = x

f)

log x 125 = 3

log 16 0'5 = x log 10 0'00001 = x 2

g) log 3 x = 4 h) log 343 7 = x 27 =x 3 25 j) ln 4x = 5 k) log 3 64 = x Solución. Para resolver este ejercicio hay que tener en cuenta que el logaritmo y la exponencial son operaciones inversas:

i)

log 5



log a a n = n



a log a n = n

{

}

a) 2 x = 16 ⇔ log 2 2 x = log 2 16 : log 2 2 x = x : x = log 2 2 4 : x = 4 b) 3

1

x

= 9 ⇔ log 3 3

1

x

1 1 1 = log 3 3 2 : =2 : x= x x 2

= log 3 9 :

c) log 2 64 = x : log 2 2 6 = x : x = 6 d) log16 0'5 = x ⇔ 16 x =

( )

1 : 24 2

x

= 2 −1 : 2 4 x = 2 −1 : 4x = −1 : x = −

1 4

e) log10 0'00001 = x ⇔ 10 x = 0'00001 : 10 x = 10 −5 ⇔ x = −5 f) log x 125 = 3 2 ⇔ x

3

2

( )

= 125 : x = 5 3

g) log 3 x = 4 ⇔ 3 4 = x : x = 81

( )

h) log 343 7 = x ⇔ 343 x = 7 : 7 3 i)

x

log 5

3

x

2

3

=7

=5 1

2

x

3⋅

2 3

= 5 2 = 25

: 7 3x = 7

27 27  5   125  5 :   = =x⇔  =  125 125  3   27  3

−1

1

2

⇒ 3x =

x  53  5 :   =   33  3  

−1

1 1 : x= 2 6 x

5 5 :   =  3 3

−3

e5 4 log 3 64 = x Como los logaritmos en base 3 no están tabulados ni aparecen en las calculadoras, es necesario hacer un cambio de base.

j) ln 4x = 5 ⇔ 4x = e 5 : x = k)

⇔ x = −3

log 3 64 = x ⇔ 3 x = 64 Tomando logaritmos decimales en ambos miembros de la igualdad, se despeja x. log 64 3 x = 64 ⇔ log 3 x log 64 : x log 3 = log 64 : x = = 3,79(Calculadora ) log 3

9

4. Sabiendo que log 2 = 0'3010 , calcular los logaritmos de los siguientes números: a) 5 b) 125 c) 0’25 d) 4 0'08 e) f)

1 3

16

4

781'25

0'025 8

g) h)

3

0'02 3'2 3 ⋅ 0'64 5

i)

0'0125 ⋅ 4 80 3 Solución. Aplicando las propiedades de los logaritmos, e “ideas felices” se transforman los logaritmos y se expresan en función de log 2. 10 a) log 5 = log = log 10 − log 2 = 1 − 0,3010 = 0,6990 2

b) log 125 = log 5 3 = 3 log 5 = 3 log

10 = 3(log 10 − log 2) = 3(1 − 0,3010 ) = 2,0970 2

1 4

c) log 0'25 = log = log 1 − log 4 = 0 − log 2 2 = −2 log 2 = −2 ⋅ 0,3010 = −0,6020

(

e) log 3

1 16

= log

)

1

1

(2 ) 4

1

4

−4

3

78125    100 

) (

)

1

4

=

3

=−

4 4 log 2 = − ⋅ 0,3010 = −0,4013 3 3

(

)

1 57 1 1 log = log 5 7 − log 10 2 = (7 log 5 − 2 log 10) = 2 4 4 4 10

1 10 1 1  1  7 log − 2 ⋅1 = [7(log 10 − log 2) − 2] = [7(1 − log 2) − 2] = [7(1 − 0,3010) − 2] = 0,7232 4 2 4 4  4

g) log =

=

= log 2

f) log 4 781'25 = log =

(

1 1 1 log 2 3 ⋅10 − 2 = log 2 3 + log 10 − 2 = (3 log 2 + (− 2) log 10) = 4 4 4 1 1 = (3 log 2 − 2 ⋅1) = (3 ⋅ 0,3010 − 2 ⋅1) = −0,2745 4 4

d) log 4 0'08 = log 8 ⋅10 −2

(

( ) − log 8 = 12 log(25 ⋅10 )− log 2 = )− 3 log 2 = 12 (2 log 5 + (− 3) log10) − 3 log 2 = 12  2 log 102 − 3 ⋅1 − 3 log 2 =

0'025 = log 25 ⋅10 −3 8

1

−3

2

3

1 log 5 2 + log 10 −3 2 =

1 [2(log 10 − log 2) − 3] − 3 log 2 = 1 [2(1 − log 2) − 3] − 3 log 2 = 1 − log 2 − 3 − 3 log 2 = 2 2 2 1 1 = − − 4 log 2 = − − 4 ⋅ 0,3010 = −1,704 2 2

10

(

i)

log

3'2 3 ⋅ 0'64 5 4

0'0125 ⋅ 80 3

)

1

(

)

1 1 log 2 + log 10 − 2 = (log 2 + (− 2 ) log 10 ) = 3 3 1 1 = (log 2 − 2 ⋅1) = (0,3010 − 2) = −0,5663 3 3

h) log 3 0'02 = log 2 ⋅10 −2

3

(32 ⋅10 ) ⋅ (64 ⋅10 ) −1 3

= log

125 ⋅10

(

 = log  2 5 ⋅10 

(

=

)

) ⋅ (2

−1 3

−2 5

−4

6

(

⋅ 80

⋅10 − 2

3

=

4

)  − log 5 5



)

3

(

)

3  ⋅10 − 4 ⋅ 2 4 ⋅ 5 4  = 

(

)

3   −  log 5 3 + log 10 − 4 + log 2 4 ⋅ 5 4  =   3 = 3 log 2 5 ⋅10 −1 + 5 log 2 6 ⋅10 − 2 − 3 log 5 − (− 4) log 10 − log 2 4 ⋅ 5 = 4 10 3 = 3 log 2 5 + log 10 −1 + 5 log 2 6 + log 10 − 2 − 3 log + 4 ⋅1 − log 2 4 + log 5 = 2 4 3 10  = 3(5 log 2 + (− 1) log 10) + 5(6 log 2 + (− 2) log 10) − 3(log 10 − log 2) + 4 −  4 log 2 + log  = 4 2

= log 2 5 ⋅10 −1

3

(

+ log 2 6 ⋅10 − 2

5

) ( ) (

(

)

(

)

)

(

)

3 3 = 3(5 log 2 − 1 ⋅1) + 5(6 log 2 − 2 ⋅1) − 3(1 − log 2 ) + 4 − ⋅ 4 log 2 − (log 10 − log 2 ) = 4 4 3 = 3(5 log 2 − 1) + 5(6 log 2 − 2 ) − 3(1 − log 2) + 4 − 3 log 2 − (1 − log 2) = 4 183 51 3 3 = 15 log 2 − 3 + 30 log 2 − 10 − 3 + 3 log 2 + 4 − 3 log 2 − ⋅1 + log 2 = log 2 − = 4 4 4 4 183 51 = ⋅ 0,3010 − = 1,0207 4 4

5. Resolver las siguientes ecuaciones logarítmicas: a) 2 log x = log

x 7 − 2 4

Solución. 2 log x = log log x 2 = log

7 x x 7 − : log x 2 = log − log 10 4 : log x 2 = log 2 2 4

x 7

⇔ x2 =

7

x

2 ⋅10 4

7

x

2 7

10 4

7

: 2 ⋅10 4 x 2 = x : 2 ⋅10 4 x 2 − x = 0

2 ⋅10 4 x = 0 7   7  1 4  2 ⋅10 x − 1 ⋅ x = 0 :  2 ⋅10 4 x − 1 = 0 : x = 7    2 ⋅10 4  x = 0 no es válida porque no existe el logaritmo de 0.

b) log(7 x − 9 )2 + log(3x − 4)2 = 2 Solución.

log(7 x − 9 )2 + log(3x − 4)2 = 2

: 2 log(7 x − 9) + 2 log(3x − 4) = 2

2(log(7 x − 9) + log(3x − 4 )) = 2 : log(7 x − 9) + log(3x − 4 ) = 1 : log[(7 x − 9 ) ⋅ (3x − 4)] = log 101

(7 x − 9)⋅ (3x − 4) = 10

: 21x 2 − 55x + 36 = 10 : 21x 2 − 55x + 26 = 0 Resolviendo la ecuación de 2º grado:

11

 x = 2 13 21x 2 − 55x + 26 = 0 :  x=  21 x=

13 no es válida porque no existen logaritmos de número negativos 21 13 13 7 −9 < 0 : 3 −4 < 0 21 21

(

)

log 25 − x 3 − 3 ⋅ log(4 − x ) = 0 Solución.

c)

(

(

)

3

3

)

: log 25 − x 3 = log(4 − x )3 ⇔ 25 − x 3 = (4 − x )3

log 25 − x 3 − 3 ⋅ log(4 − x ) = 0 2

2

3

25 − x = 4 − 3 ⋅ 4 x + 3 ⋅ 4x − x : 25 − x 3 = 64 − 48x + 12x 2 − x 3 Simplificando y ordenando se obtiene una ecuación de 2º grado.  4+ 3 x = 2 2 12x − 48x + 39 = 0 :  x = 4 − 3 2  Las dos son válidas.

d) log(3x − .1) − log(2 x + 3) = 1 − log 25 Solución.

3 x − .1 = log 101 − log 25 2x + 3 3 x − .1 10 3x − .1 10 3x − .1 2 log : = log ⇔ = = : 5 ⋅ (3x - 1) = 2 ⋅ (2x + 3) 2x + 3 25 2x + 3 25 2x + 3 5 15x − 5 = 4 x + 6 : x = 1 log(3x − .1) − log(2x + 3) = 1 − log 25

: log

Válida log x 3 = log 6 + log x Solución.

e)

: log x 3 = log(6 ⋅ x ) ⇔ x 3 = 6x : x 3 − 6x = 0

log x 3 = log 6 + log x

(

)

 x=0 x⋅ x2 −6 = 0: x = ± 6

La única válida es 6 . x = 0 no es válida porque no existe el logaritmo de cero, x = − 6 no es válida porque no existen logaritmos de números negativos.

(

)

log 8 + x 2 − 5x + 7 ⋅ log 3 = log 24 Solución.

f)

(

)

log 8 + x 2 − 5x + 7 ⋅ log 3 = log 24 2 24 3 x −5 x + 7 = 8 Las dos son válidas

: 3x

2

: log 3 x

−5 x + 7

2

−5 x + 7

= log 24 − log 8

= 31 ⇔ x 2 − 5x + 7 = 1 :

: log 3 x

2

−5 x + 7

x = 2 x 2 − 5x + 6 = 0 :  x = 3

1 2

g) log(5x + 4 ) − log 2 = ⋅ log(x + 4) Solución. log(5x + 4) − log 2 =

1 ⋅ log(x + 4) : 2 ⋅ [log(5x + 4) − log 2] = log(x + 4 ) 2

12

= log

24 ⇔ 8

2 log(5x + 4 ) − 2 log 2 = log(x + 4 ) : log(5x + 4)2 − log 2 2 = log(x + 4)

(5x + 4)2

log

22

= log(x + 4 ) ⇔

(5x + 4)2 22

= x + 4 : (5x + 4)2 = 4 ⋅ (x + 4)

 x = 0 36 25x 2 + 40 x + 16 = 4x + 16 : 25x 2 + 36x = 0 : x ⋅ (25x + 36 ) = 0 :  25x + 36 = 0 : x = −  25 36 x=− no es valida porque genera logaritmos negativos. 25

(x

h)

2

)

− x − 3 ⋅ log 4 = 3 ⋅ log

1 4

Solución.

(x

)

3

3

2 2 1 1 1 : log 4 x − x −3 = log  ⇔ 4 x − x −3 =   4 4   4 2 x = 0 4 x − x −3 = 4 −3 ⇔ x 2 − x − 3 = −3 : x 2 − x = 0 : x ⋅ (x − 1) = 0 :  x − 1 = 0 : x = 1 Válidas las dos soluciones.

2

− x − 3 ⋅ log 4 = 3 ⋅ log

(

)

log 16 − x 2 =2 log(3x − 4 ) Solución.

i)

(

)

(

)

(

)

log 16 − x 2 = 2 : log 16 − x 2 = 2 log(3x − 4 ) : log 16 − x 2 = log(3x − 4 )2 ⇔ 16 − x 2 = (3x − 4)2 log(3x − 4) x = 0 24 12 16 − x 2 = 9x 2 − 24 x + 16 : 10 x 2 − 24 x = 0 : x ⋅ (10x - 24 ) = 0 :  10 x − 24 = 0 : x = =  10 5 2 log x − log(x − 16) = 2 Solución.

j)

2 log x − log(x − 16 ) = 2 : log x 2 − log(x − 16 ) = log 10 2 : log x 2 − log(x − 16 ) = log 10 2

x = 20 x2 x2 = log 100 ⇔ = 100 : x 2 = 100 ⋅ (x − 16 ) : x 2 − 100 x + 1600 = 0 :  x − 16 x − 16  x = 80 Las dos soluciones son válidas

log

(x

k)

2

)

− 4 x + 7 ⋅ log 5 + log 16 = 4

Solución.

(x

2

)

2 2 10000 − 4 x + 7 ⋅ log 5 + log 16 = 4 : log 5 x − 4 x + 7 = log 10 4 − log 16 : log 5 x − 4 x + 7 = log 16 2 2 2 log 5 x − 4 x + 7 = log 625 ⇔ 5 x − 4 x + 7 = 625 : 5 x − 4 x + 7 = 5 4 ⇔ x 2 − 4x + 7 = 4

x = 1 x 2 − 4x + 3 = 0 :  x = 3 Las dos soluciones son válidas

(

log 2 2− x Solución.

l)

)

2+ x

+ log 1250 = 4

(

log 2 2− x 2

log 2 4− x = log

)

2+ x

+ log 1250 = 4 : log 2 (2− x )⋅(2+ x ) = log 10 4 − log 1250

2 2 2 10000 10000 ⇔ 2 4− x = : 2 4− x = 8 : 2 4− x = 2 3 ⇔ 4 − x 2 = 3 1250 1250

13

x 2 = 1 : x = ±1 Las dos soluciones son válidas

(

)

log 2 + log 11 − x 2 =2 log(5 − x ) Solución.

m)

(

)

log 2 + log 11 − x 2 =2 log(5 − x )

[ (

)]

log 2 ⋅ 11 − x 2 = log(5 − x )2

(

)

: log 2 + log 11 − x 2 = 2 log(5 − x )

(

)

⇔ 2 ⋅ 11 − x 2 = (5 − x )2 : 22 − 2x 2 = 5 2 − 10x + x 2

 x = 3 3x 2 − 10 x + 3 = 0 :  1 x = 3 Las dos soluciones son válidas

n) log x 2 − log

10x + 11 =1 10

Solución.

10x + 11 10x + 11 = 1 : log x 2 = log 101 + log 10 10 10 x + 11  10 x + 11  2 log x 2 = log10 ⋅ : x 2 = 10x + 11  ⇔ x = 10 ⋅ 10  10  log x 2 − log

 x = −1 x 2 − 10 x − 11 = 0 :   x = 11 x = 11 no es valida porque genera un logaritmo negativo

o) 2 log x − log(x + 6) = 3 log 2 Solución.

2 log x − log(x + 6) = 3 log 2 : log x 2 − log(x + 6) = log 2 3 log

x = −4 x2 x2 = log 2 3 ⇔ = 8 : x 2 = 8x + 48 : x 2 − 8x − 48 = 0 :  x+6 x+6  x = 12

x = −4 no es valida porque genera un logaritmo negativo

p) 2 lg x − lg(x − 16) = 2 Solución.

2 lg x − lg(x − 16 ) = 2 : log x 2 − log(x − 16 ) = log 10 2

x = 20 x2 x2 = log 100 ⇒ = 100 : x 2 = 100x − 1600 : x 2 − 100 x + 1600 = 0 :  x − 16 x − 16  x = 80 Las dos soluciones son válidas

log

6. Resolver los siguientes sistemas de ecuaciones logarítmicas 

x − y = 15

a)  log x + log y = 2

 Solución.

x − y = 15  x − y = 15   x − y = 15 = : x = y + 15 : {(y + 15) ⋅ y = 100  2 ⇔ log x + log y = 2 log(x ⋅ y ) = log 10 x ⋅ y = 100  y = −20 y 2 + 15 y − 100 = 0 :   y = 5 ⇒ x = 5 + 15 = 20

x = 20; y = 5, es la única solución válida. No existen logaritmos negativos.

14

2  2 b)  x − y = 11

log x − log y = 1 Solución.  x 2 − y 2 = 11 x 2 − y 2 = 11   log x = log 10 :  x = 10 : x = 10 y :  y  y  

99 y 2 = 11 ⇒ y = ±

(10 y )2 − y 2 = 11

1 10 ⇒x=m 3 3

 log x (y − 18) = 2 c)  1

log y (x + 3) = 2 Solución.

 x 2 = y − 18  x 2 = y − 18  log x (y − 18) = 2 : x 2 = (x + 3)2 − 18 = log (x + 3) = 1 ⇔  1 2 2  y  ( ) y x 3 = +  y = x + 3  2 x 2 = x 2 + 6 x + 9 − 18 : 6 x − 9 = 0 : x =

2

9 3 81 3  = ⇒ y =  + 3 = 6 2 2 4  

 log x − log 5 = 3 log 5

d)  3 2 4 log x − log y = log 2  x = 5 4  log x = log 5 4  log x = 4 log 5  log x − log 5 = 3 log 5 ⇔  3 2  3 2 4 = 3 2 4 = x ⋅ y = 2 4 log x 3 ⋅ y 2 = log 2 4 log x ⋅ y = log 2 log x + log y = log 2

(

(5 ) ⋅ y 4 3

2

)

(

= 24 : y2 =

24 512

: y=

)

24 512

=

22 56

(x + y ) log 2 = (x − y ) log 4

e)   xy log 3 = log 531441

Solución. 2 (x + y ) = 4 (x − y ) (x + y ) log 2 = (x − y ) log 4 log 2 (x + y ) = log 4 (x − y ) ⇔ =    3 xy = 312  log 3 xy = log 312  xy log 3 = log 531441

2 (x + y ) = 2 2(x − y ) =  3 xy = 312

2 (x + y ) = 2 2(x − y ) x + y = 2(x − y ) x − 3y = 0 12 : x = 3y : 3y 2 = 12 ⇒ y = ± = ±2 = ⇔  xy 12 xy 12 xy = 12 = 3  3 = 3   12 • Si y = 2 ⇒ x = = 6 Válida 2 12 • Si y = −2 ⇒ x = = −6 Válida −2 

log(x + y ) = 2 log 3

f)  x log 2 + y log 3 = log 2592 Solución.

 log(x + y ) = log 3 2  log(x + y ) = 2 log 3  log(x + y ) = log 3 2 ⇔ = =  x y 5 4 log 2 x ⋅ 3 y = log 2 5 ⋅ 3 4 x log 2 + y log 3 = log 2592 log 2 + log 3 = log 2 ⋅ 3

(

{

 x + y = 3 2 : y = 9 − x : 2 x ⋅ 3 9− x = 2 5 ⋅ 3 4  x y 2 ⋅ 3 = 2 5 ⋅ 3 4

15

)

(

 39 = 25 ⋅ 34 : 2 x ⋅  3x

)

(

 2 x 2 5 ⋅ 3 4 = :  3 x 39

)

 2  x 2 5   = 5 3  3 

 2  x  2  5 x = 5 :   =   ⇔ x = 5 : y = 9 − 5 = 4 :  3 y = 4  3 

 log x (y + 8) = 2 g)  1

log y (x − 4 ) = 2 Solución.

 log x (y + 8) = 2  x 2 = y + 8  x 2 = y + 8 : x 2 = (x − 4)2 + 8 = log (x − 4 ) = 1 =  1 2 2  y  ( ) y x 4 = − 2  y = x − 4 

x 2 = x 2 − 8x + 16 + 8 : 24 − 8x = 0 : x =

24 = 3 ⇒ y = (3 − 4 )2 = 1 8

log(x + y ) + log(x − y ) = log 33 e x ⋅ e y = e11  Solución. Aplicando las propiedades de los logaritmos y exponenciales se transforma el sistema.

h) 

log(x + y ) + log(x − y ) = log 33 log a + log b = log(a ⋅ b ) log[(x + y ) ⋅ (x − y )] = log 33 =  = e x ⋅ e y = e11 a n ⋅ a m = a n +m e x + y = e11     log[(x + y ) ⋅ (x − y )] = log 33 log f (x ) = log g(x ) ⇔ f (x ) = g(x ) (x + y ) ⋅ (x − y ) = 33 = =  f (x ) e x + y = e11 x + y = 11 = a g (x ) ⇔ f (x ) = g(x )    a  Sustituyendo x + y por 11 en la primera ecuación se obtiene un sistema lineal de dos ecuaciones con dos incógnitas

11 ⋅ (x − y ) = 33  x − y = 3 x = 7 : Por reducción :  =   x + y = 11 x + y = 11 y = 4  x 2 − y 2 = 10.000  (x − y )log(x + y ) = 1.000 Solución.  log x 2 − y 2 = log 10.000  log((x + y )(x − y )) = 4  x 2 − y 2 = 10.000 = = =   log (x + y ) log(x + y ) (x − y ) = log 1.000 log(x + y ) ⋅ log((x − y )) = 3 = 1.000 log (x − y )  log(x + y ) + log(x − y ) = 4 = log(x + y ) ⋅ log((x − y )) = 3

i)

(

(

)

)

Para resolver el sistema se hace un cambio de variable: a = log(x + y ) a + b = 4 : b = 4 − a : {a ⋅ (4 − a ) = 3 :  b = log(x − y )  a ⋅ b = 3 Ordenando se obtiene una ecuación de 2º grado que nos permite encontrar la solución. a = 1 ⇒ b = 4 − 1 = 3 a 2 − 4a + 3 = 0 :  a = 3 ⇒ b = 4 − 3 = 1  x + y = 101  x = 505  a = 1  log(x + y ) = 1 Válida ⇔ : : Si :  x − y = 10 3  y = −495 b = 3 log(x − y ) = 3 a = 3 log(x + y ) = 3 x + y = 10 3  x = 505 Válida ⇔ : : Si :   x − y = 101  y = 495  b = 1  log(x − y ) = 1

16

2 log x − log y = 5

j)   log x − 4 = − log y Solución.

  x2 x2  2 log x − log y = 5 log x 2 − log y = 5  log = log 10 5 = 10 5  = = ⇔ y y  log x − 4 = −log y  log x + log y = 4  x ⋅ y = 10 4 4 log (x ⋅ y ) = log 10 

 x2 2 = 10 5  3 : y = 10 −5 x 2 : x ⋅10 −5 x 2 = 10 4 : x 3 = 10 9 : x = 10 9 = 10 3 ⇒ y = 10 −5 ⋅ 10 3 = 10  y x ⋅ y = 10 4 

{

( )

 y log x = x log y x 2 = y2  Solución.

k) 

x y = y x  y log x = x log y log x y = log y x = ⇔    2 x2 = y2   x = y 2 x 2 = y2  x = y ∈ R + Por definición solo existen logaritmos de números positivos

17