KOMPONENTY DO AUTOMATYZACJI PRZEMYS£OWEJ

PRODUKTY PRZEZNACZONE DO STOSOWANIA W STREFACH . ZAGROZONYCH WYBUCHEM (DYREKTYWA ATEX - 94/9/EC)

Firma “Rectus Polska Sp. z o.o.”, wy³¹czny przedstawiciel firmy Pneumax na Polskê, ma przyjemnoœæ zaprezentowaæ Pañstwu produkty przeznaczone do pracy w strefach zagro¿onych wybuchem, objête dyrektyw¹ ATEX - 94/9/EC. Dyrektywa ATEX 94/9/EC obowi¹zuje od 1 lipca 2003 roku, zast¹pi³a trzy stare: 76/117/EEC, 79/196/EEC, 97/53/EEC i 83/130/EEC, definiuje podstawowe wymagania jakie musi spe³niaæ produkt przeznaczony do stosowania w strefach zagro¿onych wybuchem (urz¹dzenia elektryczne jak i te, które nie s¹ zasilane pr¹dem elektrycznym). Celem dyrektywy ATEX jest eliminacja lub maksymalne zmniejszenie ryzyka, wi¹¿¹cego siê ze stosowaniem produktów w obszarach, w których mo¿e wystêpowaæ “atmosfera wybuchowa” - okreœlana jako Ex.

Wy³¹czny dystrybutor: RECTUS POLSKA Sp. z o.o. TEL. (033) 857 98 00, FAX (033) 857 98 08 www.rectus.pl

PRODUKTY ZGODNE Z ATEX (DYREKTYWA 94/9/EC)

3

Dyrektywa 94/9/EC (ATmosphere Explosible) Znak Ex jest oznaczeniem specjalnym dla wyposa¿enia zabezpieczaj¹cego przez wybuchem. Znak ten jest stosowany w celu pokazania, ¿e wyposa¿enie, uk³ady zabezpieczaj¹ce oraz elementy spe³niaj¹ wymagania norm europejskich, dostosowanych do Dyrektywy 94/9/EC (Dyrektywa ATEX, nazwana odpowiednio od francuskiego sformu³owania "ATmosphere Explosible”). Dyrektywa 94/9/EC ma zastosowanie do urz¹dzeñ i systemów ochronnych, przeznaczonych do u¿ytku w przestrzeniach zagro¿onych wybuchem. W zakres zastosowania niniejszej dyrektywy wchodzi równie¿ aparatura zabezpieczaj¹ca, steruj¹ca i regulacyjna przeznaczona do u¿ytku poza przestrzeni¹ zagro¿on¹ wybuchem, która przyczynia siê b¹dŸ jest wymagana do bezpiecznego funkcjonowania urz¹dzenia, systemu ochronnego ze wzglêdu na ryzyko wybuchu. W Dyrektywie ATEX 94/9/EC s¹ stosowane nastêpuj¹ce definicje: Atmosfera wybuchowa Mieszanina substancji palnych w postaci gazów, par, mgie³ lub py³ów z powietrzem w warunkach atmosferycznych, w której po zapaleniu spalanie rozprzestrzenia siê na ca³¹ nie spalon¹ mieszaninê. Urz¹dzenia przeznaczone do stosowania w obszarach, w których wystêpuj¹ substancje palne ale choæ jeden z powy¿szych warunków nie bêdzie spe³niony, nie bêd¹ wchodzi³y w zakres dyrektywy ATEX. Obszarem mo¿e byæ zarówno otwarta przestrzeñ jak i wnêtrze danego zbiornika, urz¹dzenia czy instalacji. Przestrzeñ zagro¿ona wybuchem Przestrzeñ, w której zale¿nie od warunków lokalnych i ruchowych mo¿e wyst¹piæ atmosfera wybuchowa. Grupy i kategorie urz¹dzeñ Grupê I urz¹dzeñ stanowi¹ urz¹dzenia przeznaczone do u¿ytku w podziemnych czêœciach kopalñ i w instalacjach powierzchniowych tych kopalñ, nara¿onych na wystêpowanie zagro¿enia wybuchem metanu i/lub py³u wêglowego. Grupê II urz¹dzeñ stanowi¹ urz¹dzenia przeznaczone do u¿ytku w innych miejscach, nara¿onych na wystêpowanie zagro¿enia atmosferami wybuchowymi. Obszary, w których wystêpuje zagro¿enie wybuchem dzieli siê na tak zwane strefy Z (z ang. Zone - strefa) i dodaj¹c im numery, które maj¹ w przybli¿eniu opisaæ poziom zagro¿enia. Strefy zosta³y zdefiniowane w Za³¹czniku nr I dyrektywy 1999/92/EC z 16 grudnia 1999. : Strefa 0 Obszar, w którym atmosfera wybuchowa z³o¿ona z mieszaniny z powietrzem substancji palnych w formie gazu, pary lub mg³y wystêpuje stale, przez d³ugi okres czasu lub czêsto. . Strefa 1 Obszar, w którym w czasie normalnej pracy prawdopodobne jest pojawienie siê atmosfery wybuchowej z³o¿onej z mieszaniny z powietrzem substancji palnych w formie gazu, pary lub mg³y. Strefa 2 Obszar, w którym w czasie normalnej pracy pojawienie siê atmosfery wybuchowej z³o¿onej z mieszaniny z powietrzem substancji palnych w formie gazu, pary lub mg³y jest ma³o prawdopodobne a jeœli nawet wyst¹pi to tylko przez krótki czas. Praktycznie identycznie definiowane s¹ strefy Z20, Z21 i Z22 ale dotycz¹ obszarów wystêpowania py³ów zapalnych, które zwykle wystêpuj¹ w zak³adach przemys³u spo¿ywczego, drzewnego, obróbki tworzyw . sztucznych itp. Zwi¹zek pomiêdzy kategoriami urz¹dzeñ a strefami zagro¿enia (dyrektywa 1999/92/EC): - w strefie Z0 i Z20 mo¿na stosowaæ jedynie urz¹dzenia kategorii 1 - w strefie Z1 i Z21 - urz¹dzenia kategorii 1 i 2 - w strefie Z2 i Z22 - urz¹dzenia kategorii 1, 2 lub 3

3

PRODUKTY ZGODNE Z ATEX (DYREKTYWA 94/9/EC) Grupa urz¹dzeñ I

2. Grupa urz¹dzeñ II a) Kategoria 1 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniaæ bardzo wysoki poziom zabezpieczenia. Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia w miejscach, w których atmosfery wybuchowe spowodowane przez mieszaniny powietrza z gazami, parami, mg³ami lub mieszaniny py³owo-powietrzne s¹ obecne stale, przez d³ugie okresy lub czêsto. Urz¹dzenia tej kategorii musz¹ zapewniaæ wymagany poziom zabezpieczenia nawet w przypadku rzadko wystêpuj¹cej awarii urz¹dzenia, i charakteryzuj¹ siê takimi œrodkami zabezpieczenia, ¿e: - albo, w przypadku uszkodzenia jednego ze œrodków zabezpieczaj¹cych, przynajmniej drugi, niezale¿ny œrodek zapewni wymagany poziom zabezpieczenia, - albo wymagany poziom bezpieczeñstwa bêdzie zapewniony w przypadku wyst¹pienia dwóch niezale¿nych od siebie uszkodzeñ. Urz¹dzenia tej kategorii powinny spe³niaæ wymagania uzupe³niaj¹ce wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.1.

(a) Kategoria M1 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane i, w razie potrzeby, wyposa¿one w specjalne dodatkowe œrodki zabezpieczenia przeciwwybuchowego tak, aby mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniaæ bardzo wysoki poziom zabezpieczenia. Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia w podziemnych czêœciach kopalñ i instalacjach powierzchniowych tych kopalñ, w których jest prawdopodobne wyst¹pienie zagro¿enia wybuchem metanu i/lub py³u wêglowego. Urz¹dzenia tej kategorii powinny pozostawaæ zdolne do dzia³ania, nawet w przypadku rzadko wystêpuj¹cej awarii urz¹dzenia w obecnoœci atmosfery wybuchowej, i charakteryzuj¹ siê takimi œrodkami zabezpieczenia przeciwwybuchowego , ¿e: - albo, w przypadku uszkodzenia jednego ze œrodków zabezpieczaj¹cych, przynajmniej drugi, niezale¿ny œrodek zapewni wymagany poziom zabezpieczenia. - albo wymagany poziom bezpieczeñstwa bêdzie zapewniony w przypadku wyst¹pienia dwóch niezale¿nych od siebie uszkodzeñ. Urz¹dzenia tej kategorii musz¹ spe³niaæ wymagania uzupe³niaj¹ce wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.0.1.

b) Kategoria 2 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniaæ wysoki poziom zabezpieczenia. Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia w miejscach, w których jest prawdopodobne pojawienie siê atmosfer wybuchowych, spowodowanych przez gazy, pary, mg³y lub mieszaniny powietrzno-py³owe. Œrodki zabezpieczenia dotycz¹ce urz¹dzeñ tej kategorii, zapewniaj¹ wymagany poziom zabezpieczenia nawet w przypadku czêstych zak³óceñ lub uszkodzeñ urz¹dzeñ, jakie zwykle nale¿y braæ pod uwagê. Urz¹dzenia tej kategorii powinny spe³niaæ wymagania uzupe³niaj¹ce, wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.2.

(b) Kategoria M2 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniaæ wysoki poziom bezpieczeñstwa. Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone u¿ycia w podziemnych czêœciach kopalñ i instalacjach powierzchniowych tych kopalñ, w których jest prawdopodobne wyst¹pienie zagro¿enia wybuchem metanu i/lub py³u wêglowego. W przypadku, je¿eli pojawi siê atmosfera wybuchowa, przewiduje siê wy³¹czanie tych urz¹dzeñ. Œrodki zabezpieczenia przeciwwybuchowego dotycz¹ce urz¹dzeñ tej kategorii zapewniaj¹ wymagany poziom zabezpieczenia podczas normalnego dzia³ania, a tak¿e w przypadku ciê¿kich warunków eksploatacji, w szczególnoœci powsta³ych wskutek nieostro¿nego obchodzenia siê z urz¹dzeniem i zmieniaj¹cych siê warunków œrodowiskowych. Urz¹dzenia tej kategorii musz¹ spe³niaæ wymagania uzupe³niaj¹ce wymienione w za³¹czniku II pkt. 2.0.2.

c) Kategoria 3 obejmuje urz¹dzenia zaprojektowane tak, aby mog³y funkcjonowaæ zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniaæ normalny poziom zabezpieczenia. Urz¹dzenia tej kategorii s¹ przeznaczone do u¿ycia w miejscach, w których nie przewiduje siê pojawienia atmosfer wybuchowych wywo³anych przez gazy, pary, mg³y lub mieszaniny powietrzno-py³owe, a o ile one rzeczywiœcie wyst¹pi¹, to jest to prawdopodobne tylko rzadko lub w ci¹gu krótkiego przedzia³u czasu.

Maksymalne temperatury powierzchni (Grupa IIG): Klasa temperaturowa

Urz¹dzenia tej kategorii zapewniaj¹ wymagany poziom zabezpieczenia podczas normalnego dzia³ania.

Max. Temp. Powierzchni( C)

T1

450

T2

300

T3

200

T4

135

T5

100

T6

85

Zale¿noœæ miêdzy strefami i kategoriami

STREFA Atmosfera wybuchowa Kategoria (94/9/EC)

Przyk³ad klasyfikacji elementów elektrycznych:

Przyk³ad klasyfikacji elementów nieelektrycznych:

0 1 21 2 22 20 G (gaz) D(kurz) G(gaz) D(kurz) G(gaz) D(kurz) Wysokie prawdopodobieñstwo

Œrednie prawdopodobieñstwo

Niskie prawdopodobieñstwo

1

2

3

PRODUKTY ZGODNE Z ATEX (DYREKTYWA 94/9/EC) Produkty GRUPA II II 3GD Eex nA II T4 T130oC -5oC