Glossary

High School Level

Global History Glossary

English / Turkish

Translation of Global History terms based on the Coursework for Global History Grades 9 to 12. Word-for-word glossaries are used for testing accommodations for ELL/LEP students

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

Updated: January 2018

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

P-16

Office of Elementary, Middle, Secondary and Continuing Education and Office of Higher Education Office of Bilingual Education and World Languages http://www.emsc.nysed.gov/biling/

THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK Regents of The University BETTY A. ROSA, Chancellor, B.A., M.S. in Ed., M.S. in Ed., M.Ed., Ed.D. ................. T. ANDREW BROWN, Vice Chancellor, B.A., J.D. ........................................................... ROGER TILLES, B.A., J.D. ................................................................................................. LESTER W. YOUNG, JR., B.S., M.S., Ed.D. . ...................................................................... CHRISTINE D. CEA, B.A., M.A., Ph.D. . ........................................................................... WADE S. NORWOOD, B.A. ............................................................................................... KATHLEEN M. CASHIN, B.S., M.S., Ed.D. ...................................................................... JAMES E. COTTRELL, B.S., M.D. ....................................................................................... JOSEPHINE VICTORIA FINN, B.A., J.D............................................................................... JUDITH CHIN, M.S. in Ed. ............................................................................................... BEVERLY L. OUDERKIRK, B.S. in Ed., M.S. in Ed. ........................................................... CATHERINE COLLINS, R.N., N.P., B.S., M.S. in Ed., Ed.D. ............................................ JUDITH JOHNSON, B.A., M.A., C.A.S. ............................................................................. NAN EILEEN MEAD, B.A. ................................................................................................ ELIZABETH S. HAKANSON, A.S., M.S., C.A.S. ................................................................ LUIS O. REYES, B.A., M.A., Ph.D. ................................................................................... SUSAN W. MITTLER, B.S., M.S. .......................................................................................

Bronx Rochester Great Neck Beechhurst Staten Island Rochester Brooklyn New York Monticello Little Neck Morristown Buffalo New Hempstead Manhattan Syracuse New York Ithaca

Commissioner of Education and President of The University MARYELLEN ELIA Executive Deputy Commissioner ELIZABETH R. BERLIN The State Education Department does not discriminate on the basis of age, color, religion, creed, disability, marital status, veteran status, national origin, race, gender, genetic predisposition or carrier status, or sexual orientation in its educational programs, services and activities. Portions of this publication can be made available in a variety of formats, including braille, large print or audio tape, upon request. Inquiries concerning this policy of nondiscrimination should be directed to the Department’s Office for Diversity and Access, Room 530, Education Building, Albany, NY 12234.

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH A A.D aboriginal absolutism African civilization Age of Reason agrarian AIDS/HIV allegiance alliance allies amnesty ancestry animism annex anthropology anti‐Semitic apartheid appeasement Arab League archeology aristocracy art artifacts Asia assimilate atlas autocracy autonomy

TURKISH M.S. aborijinal mutlakiyet Afrika medeniyeti Akıl Çağı zirai AIDS/HIV sadakat anlaşma müttefikler af atalar animizm ek antropoloji anti-Semitik apartheid yatıştırma Arap Birliği arkeoloji aristokrasi sanat insan yapımı maddeler Asya asimilasyon atlas otokrasi otonomi

B B.C. backgrounds Balance of Power Balkans battle Belief systems belligerent Berlin Airlift Berlin Wall bible Black Death blockade Bolshevik Revolution boundaries bourgeoisie Boxer Rebellion Bronze Age bubonic plague Buddhism Bushido 1

M.S. arka alanlar Güç Dengesi Balkanlar savaş İnanç sistemleri kavgacı Berlin Hava Yardımı Berlin Duvarı incil Kara Ölüm abluka Bolşevik Devrimi sınırlar burjuvazi Boxer İsyanı Bronz Çağı bubonik veba Budizm Buşido NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH Byzantine

TURKISH Bizans'a özgü

C Capital capitalism Caribbean cartel cash crop caste system Catholicism cause censorship Central America century change charter child labor China Chinese Christianity chronological order church circumnavigate citizen city‐state civil disobedience civil war civilizations clan classical civilizations clergy climate coalition Cold War collective collective security colonialism colony command economy commercial revolution common good common law communication communism communist Party community concentration camp concept conclusion conflict Confucianism 2

Kapital kapitalizm Karayipler kartel nakit ürün kast sistemi Katoliklik neden sansür Orta Amerika yüzyıl değişiklik kurucu sözleşme çocuk işçilik Çin Çinli Hıristiyanlık kronolojik sıra kilise gemiyle etrafını dolaşmak vatandaş şehir devleti halk ayaklanması iç savaş medeniyetler klan klasik medeniyetler din adamları iklim koalisyon Soğuk Savaş toplu toplu güvenlik koloniyalizm koloni komuta ekonomisi ticari devrim ortak çıkar örf ve adet hukuku iletişim komünizm komünist Parti toplum konsantrasyon kampı kavram sonuç çatışma Konfüçyüsçülük NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH Congress of Vienna conquest conquistadores consent conservation of resources conservative constitution constitutional monarchy consumption containment contemporary issues continent contribution controversial events costs Counter Reformation country coup d’état Creoles crisis Crusades Cuban missile crisis cultural diffusion Cultural Revolution culture customs Czar

D Dark Ages debt decline deforestation democracy demographic patterns desertification despot despotism detente developing country diaspora dictatorship diplomacy direct democracy discrimination discuss diseases displaced persons dissident distance distribution 3

TURKISH Viyana Kongresi fetih konkistadorlar olur kaynakların korunması konservatif anayasa anayasal monarşi tüketim sınırlama güncel konular kıta katkı tartışmalı olaylar maliyetler Karşı Reform ülke darbe Kreoller kriz Haçlı seferleri Küba füze krizi kültürel yayılma Kültür Devrimi kültür adetler Çar Karanlık Çağlar borç azalma orman kaybı demokrasi demografik paternler çölleştirme despot despotizm yumuşama gelişmekte olan ülke diaspora diktatörlük diplomasi doğrudan demokrasi ayrımcılık tartışma hastalıklar yerinden edilmiş kişiler karşı çıkan muhalif dağılım NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH diversity divine right drug trafficking dynasty

TURKISH

çeşitlilik ilahi hak uyuşturucu kaçakçılığı hanedan

E earth Eastern Hemisphere economic growth education effect Egypt election embargo emigrate emperor empire encomienda system encounter endangered species enforce English Bill of Rights enlightenment environment epidemic equal era Estates‐General ethnic cleansing ethnic conflict ethnic groups ethnic tension ethnocentrism Eurasia Eurodollar European Union events excommunication expansion exploitation exploration export extraterritoriality

dünya Doğu Yarımküre ekonomik büyüme eğitim etki Mısır seçim ambargo göç etmek imparator imparatorluk enkomienda sistemi karşılaşmak tehlike altındaki türler yürürlüğe koymak İngiltere Anayasal Haklar aydınlanma çevre epidemi eşit dönem Sınıflar Meclisi etnik temizlik etnik çatışma etnik gruplar etnik gerilim etnosentrizm Avrupa-Asya Eurodolar Avrupa Birliği olaylar aforoz etmek genişleme istismar etmek keşif ihracat dış ülkede politik dokunulmazlık

F fact factors famine Fascism Fascist Party federation Fertile Crescent 4

gerçek faktörler açlık Faşizm Faşist Parti federasyon Bereketli Hilal NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH feudalism fiefdom folklore foreign foreign aid foreign policy free trade French Revolution fundamentalism

TURKISH feodalizm derebeylik folklor yabancı dış yardım dış politika serbest ticaret Fransız Devrimi köktendincilik

G gender generations genocide geographic factors geography ghetto glasnost global economy global history global market global migration global trade global village globalization globe Glorious Revolution goals gothic government groups guerrilla warfare

cinsiyet nesiller soykırım coğrafi faktörler coğrafya yoksul mahallesi açıklık politikası global ekonomi global tarih global pazar global göç global ticaret global köy globalizasyon dünya Şanlı Devrim hedefler gotik hükümet gruplar gerilla savaşı

H Hammurabi Code Hellenistic heretic Hinduism Holocaust Holy Land human rights humanism humanitarian hunters and gatherers

Hamurabi Kanunu Helenistik kafir Hinduizm Soykırım Kutsal Topraklar insan hakları hümanizm hümanitaryen avcılar ve toplayıcılar

I ideas immigration imperialism import income Indian Empires indulgences 5

fikirler göç emperyalizm ithalat gelir Hindistan İmparatorlukları günahların kilise tarafından bağışlanması NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH Indus Valley Industrial Revolution industrialism inflation infrastructure inquisition interdependence interpretation invasion invention Iron Curtain irrigation Islam isolationism

İndu Vadisi Endüstriyel Devrim endüstriyalizm enflasyon altyapı engizisyon karşılıklı bağımlılık yorumlama istila icat Demir Perde sulama İslam izolasyonizm

TURKISH

J jihad Judaism justice

cihad Judaizm adalet

K knowledge Koran

bilgi Kuran

L laissez‐faire land grants land reform language Latin America latitude legend legislature liberal liberty Life expectancy literacy location longitude

rahat bırakma arazi bağışları arazi reformu dil Latin Amerika enlem efsane kanunlar liberal özgürlük Yaşam beklentisi okuma yazma konum boylam

M Magna Carta maize majority Mandate of Heaven manor maps Marshall Plan Marxism massacre Mecca medieval Meiji Restoration 6

Magna Carta mısır çoğunluk Cennetin Vekaleti malikane haritalar Marshall Planı Marksizm katliam Mekke ortaçağa ait Meiji Restorasyonu NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH mercantilism meridian Mesoamerica Mesopotamia mestizos Mexican Revolution Middle Ages Middle East migrant migration militarism millennium minority missionary modern monarchy Mongol monotheism monsoon mosque Mothers of the Plaza De Mayo mountains multicultural

TURKISH merkantilizm meridyen Mezoamerika Mezopotamya mestizolar Meksika Devrimi Orta Çağlar Ortadoğu göçmen göç militarizm bin yıl azınlık misyoner modern monarşi Mongol tek tanrılılık muson cami Plaza De Mayo anneleri dağlar çok kültürlü

N Napoleonic Code nation state nationalism natural resources Nazism negotiate Neolithic neutrality New Imperialism Ninety Five theses Nobel Peace Prize nobility nomads nonalignment non‐violence North America North America Free Trade Agreement (NAFTA) North Atlantic Treaty Organization (NATO) nuclear age Nuremberg Trials

Napolyon Kanunu ulus devlet ulusalcılık doğal kaynaklar Nazizim anlaşmaya çalışmak Neolitik nötralite Yeni Emperyalizm Doksan Beş tez Nobel Barış Ödülü soyluluk göçebeler bloksuzluk şiddet karşıtı Kuzey Amerika Kuzey Amerika Serbest Ticaret Sözleşmesi (NAFTA) Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) nükleer çağ Nuremberg Duruşmaları

O oceans official Old Imperialism oligarchy Olmec civilization 7

okyanuslar resmi Eski Emperyalizm oligarşi Olmec medeniyeti NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH opinion Opium War opposition oral tradition Organization of American States (OAS) Organization of Petroleum Exporting Countries (OPEC) organizations origin Orthodox Christian Church Ottoman overpopulation overthrow

TURKISH fikir Afyon Savaşı karşı çıkma sözel gelenek Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) organizasyonlar köken Ortodoks Hristiyan Klisesi Osmanlı aşırı nüfus devirmek

P Paleolithic Palestinian Liberation Organization (PLO) Panama Canal parallel parliamentary system partition passive resistance patrician Pax Romana Pearl Harbor peasants per capita income perestroika persecution Persian Gulf War perspective pharaoh philosophy photograph physical map pilgrimage plague plebeian plebiscite pluralism poem pogroms point of view political map political party political systems politics pollution polytheism population post‐Cold War 8

Paleolitik Filistin Kurtuluş Örgütü (PLO) Panama Kanalı paralel parlamenter sistem bölüm pasif direnç soylu Pax Romana Pearl Harbor köylüler kişi başı gelir perestroika zulüm İran Körfez Savaşı perspektif firavun felsefe fotoğraf fiziki harita göç veba halk tabakasından referandum çoğulculuk şiir soykırımlar bakış açısı siyasi harita siyasi parti siyasi sistemler politika hava kirliliği çok tanrılılık nüfus Soğuk Savaş sonrası NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH poverty power Pre‐Columbian civilizations pre‐history prejudice president primary source prime minister privatization productivity proletariat propaganda protectionism protectorate Protestantism public public opinion Puritan Revolution pyramids

TURKISH fakirlik güç Kolombiya öncesi medeniyetler tarih öncesi önyargı başkan temel kaynak başbakan özelleştirme üretkenlik işçi sınıfı propaganda korumacılık sömürge Protestanlık halk kamu görüşü Püriten Devrimi piramitler

Q queen quota

kraliçe kota

R racism rain forest raw materials rebellion Red Guards reform reformation refugee regionalism Reign of Terror reincarnation relationship religion religion belief religion group Renaissance representative democracy republic resources restoration revolution Revolutionary War river valley civilizations rivers Roman Empire rural Russian Revolution 9

ırkçılık yağmur ormanı hammaddeler isyan Kızıl Muhafızlar reform reformasyon göçmen bölgeselcilik Terör Devri reenkarnasyon ilişki din dini inanç din grubu Rönesans temsili demokrasi cumhuriyet kaynaklar restorasyon devrim Devrimci Savaş nehir vadisi medeniyetleri nehirler Roma İmparatorluğu kırsal Rus Devrimi NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH Russification

TURKISH Ruslaştırma

S samurai satellite nation scarcity scientific method secondary source secular segregation self‐determination self‐government senate separation of church and state Sepoy Mutiny serf Shintoism shogun Silk Road slash and burn farming slave trade slavery social social class Social Darwinism socialism socialist solidarity South America sovereignty Soviet Union sphere of influence stability standard of living state status steamboat stereotype stratification structure subcontinent Sub‐Saharan Africa superpowers Supply and demand symbols

T Taiping Rebellion Taoism technology terrorism theory 10

samuray uydu devlet kıtlık bilimsel yöntem ikincil kaynak laik segregasyon kendi yazgısını belirleme kendi kendini yönetme senato kilise ve devlet ayrımı Sepoy İsyanı serf Şintoizm shogun İpek Yolu kesme ve yakma çiftçiliği köle ticareti kölelik sosyal sosyal sınıf Sosyal Darwinizm sosyalizm sosyalist dayanışma Güney Amerika egemenlik Sovyetler Birliği etki küresi stabilite yaşam standardı devlet durum buharlı gemi stereotip katmanlandırma yapı alt kıta Sahra Altı Afrika süper güçler Arz ve talep semboller Taiping İsyanı Taoizm teknoloji terörizm teori NYS Statewide Language RBERN

GLOBAL HISTORY GLOSSARY – HIGH SCHOOL LEVEL

ENGLISH Third World Tiananmen Square timeline Torah totalitarianism trade imbalance traditions treaties Treaty of Versailles tribal group tribalism tribunal Triple Alliance Triple Entente truce Twelve Tables tyranny

TURKISH Üçüncü Dünya Tiananmen Meydanı zaman çizgisi Tevrat totaliterlik ticari dengesizlik gelenekler anlaşmalar Versay Anlaşması kavim grubu aşiretçilik mahkeme Üçlü Anlaşma Üçlü Bağdaşma ateşkes On İki Tablet diktatörlük

U United Nations uprising urban urbanization utopian reform

V value vassal Vedas viceroy vote

W war Warsaw Pact weapons Weimer Republic Western Hemisphere Westernization White Man’s Burden world World Bank World War I World War II writing system

Birleşmiş Milletler isyan kentsel kentselleşme ütopyacı reform değer yol Vedalar genel vali oy savaş Varşova Anlaşması silahlar Weimar Cumhuriyeti Batı Yarımküre Batılılaşma Beyaz İnsanın Görevleri dünya Dünya Bankası 1. Dünya Savaşı 2. Dünya Savaşı yazma sistemi

Z Zionism Zulu

11

Siyonizm Zulu

NYS Statewide Language RBERN