Prawa pacjenta w Polsce

Dr Dorota Karkowska Uniwersytet Łódzki Katedra Prawa Ubezpieczeń Ubezpieczeń Społ Społecznych i Polityki Społ Społecznej materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Źródła rozwoju koncepcji praw pacjenta • • • • •

Płaszczyzna etyczna Płaszczyzna prawna Postę Postęp nauk medycznych Koncepcja praw czł człowieka Rozwó Rozwój publicznych systemó systemów opieki zdrowotnej materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Kształ Kształtowanie prawnej koncepcji praw pacjenta przebiega w dwó dwóch płaszczyznach:

• uregulowania ponadnarodowe • uregulowania krajowe materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

1

Uregulowania ponadnarodowe • dokumenty w postaci wielostronnych umó umów mię międzynarodowych

• dokumenty w postaci zaleceń zaleceń, rekomendacji, deklaracji, wytycznych

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Przykł Przykłady wielostronnych umó umów mię międzynarodowych: • Mię Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. ONZ - ratyfikowany

• Konwencja o Ochronie Praw Czł Człowieka i

Podstawowych Wolnoś Wolności z 1950 r. Rada Europy - ratyfikowana

• Konwencja o Ochronie Praw Czł Człowieka i

Godnoś Godności Istoty Ludzkiej w kontekś kontekście Zastosowań Zastosowań Biologii i Medycyny z 1997 r. Rada Europy materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Kształ Kształtowanie się się pozycji prawnej pacjenta w toku krajowej reformy opieki zdrowotnej • 1988 r. ustawa o

• 1994 r. ustawa

• •

• 1996 r. zasady

• • •

dział działalnoś alności gospodarczej Samorzą Samorządy medyczne 1991/1993 r. Kodeks Etyki Lekarskiej 1991 r. ustawa o zakł zakładach opieki zdrowotnej 1993 r. ochrona zdrowia i Ŝycia kobiet 1994 r. prawa pacjenta psychiatrycznego

transplantacyjna

wykonywania zawodó zawodów medycznych • 1997 r. Konstytucja RP • Karta Praw Pacjenta Od 1999 r. powszechne ubezpieczenia zdrowotne • Regulacje tematyczne • Nowe uregulowania prawne… prawne….

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

2

TEZY • PRAWA PACJENTA SĄ SĄ KATEGORIĄ KATEGORIĄ POLITYKI SPOŁ SPOŁECZNEJ • PRAWA PACJENTA SĄ SĄ WYNIKIEM DZIAŁ DZIAŁAŃ USTAWODAWCY • UREGULOWANIA PRAWNE WYPRZEDZIŁ WYPRZEDZIŁY SPOŁ SPOŁECZNE PRZYGOTOWANIE materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Katalog praw pacjenta • Prawo do ochrony zdrowia • Prawo do świadczeń wiadczeń • • • • •

opieki zdrowotnej Prawo do wyboru świadczeniodawcy Prawo do koniecznej interwencji medycznej Prawo do informacji Dostę Dostęp do dokumentacji medycznej Prawo do wyraŜ wyraŜania zgody na świadczenie zdrowotne

• Prawo do ochrony Ŝycia prywatnego

• Prawo do poszanowania godnoś godności

• Prawo do poszanowania intymnoś intymności

• Prawa pacjenta w zakł zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osó osób wymagają wymagających cał całodobowych lub cał całodziennych świadczeń wiadczeń zdrowotnych… zdrowotnych…

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Art. 68 ust. 2 i 3 Konstytucji RP KaŜ KaŜdy Obywatel RP niezaleŜ niezaleŜnie od swojej sytuacji materialnej, ma prawo ró równego dostę dostępu do świadczeń wiadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środkó rodków publicznych; Szczegó Szczególna opieka zdrowotna dla: dzieci, kobiet cięŜ arnych, osó cięŜarnych, osób niepeł niepełnosprawnych, osó osób w podeszł podeszłym wieku

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

3

STOSUNKI PRAWNE POWSZECHNEGO UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO

• STOSUNEK UBEZPIECZENIA ubezpieczony – NFZ

• STOSUNEK ORGANIZACJI I FINANSOWANIA ŚWIADCZEŃ WIADCZEŃ NFZ – świadczeniodawca

• ŚWIADCZENIE OPIEKI ZDROWOTNEJ ubezpieczony/ś ubezpieczony/świadczeniobiorca/pacjent wiadczeniobiorca/pacjent-świadczeniodawca materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

PREZENTACJA WYBRANYCH PRAW PACJENTA

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Prawo PACJENTA do informacji

• Zakres przekazywanych informacji • Nieinformowanie pacjenta materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

4

Sposób i forma udzielania informacji

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Dostęp do dokumentacji medycznej • W zakł zakładzie opieki zdrowotnej

• Poza zakł zakładem opieki zdrowotnej materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Prawo do wyraŜ wyraŜania zgody na kaŜ kaŜdą interwencje medyczną medyczną

Osoba mają mająca peł pełną zdolność zdolność do czynnoś czynności prawnych materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

5

Formy wyraŜania zgody • Zabieg operacyjny • Interwencja medyczna stwarzają stwarzająca stan podwyŜ podwyŜszonego ryzyka

• Pozostał Pozostałe badania i zabiegi materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Zgoda zastę zastępcza substytucyjna • Osoby poniŜ poniŜej 16 lat • Zgoda podwó podwójna – ukoń ukończone 16 lat nie ukoń ukończone 18 lat

• Sytuacje szczegó szczególne, jak: transplantacje, medyczne, zabieg przerwania ciąŜ y ciąŜy materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Brak zgody pacjenta • ZagroŜ ZagroŜenie Ŝycia • Badanie i hospitalizacja psychiatryczna

• Eksperymenty medyczne

• Inne prawem przewidziane sytuacje materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

6

Prawo do intymnoś intymności • Zasada – obecność obecność tylko niezbę niezbędnego personelu medycznego

• Wyją Wyjątki od zasady – „inne osoby” osoby” • Studenci kierunkó kierunków medycznych materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Zakł Zakłady opieki zdrowotnej przeznaczone dla osó osób wymagają wymagających cał całodobowych lub cał całodziennych świadczeń wiadczeń zdrowotnych

Prawo do wsparcia ze strony osó osób trzecich materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną wskazaną przez siebie

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

7

Konsekwencje naruszenia praw pacjenta • Gwarancje krajowe • Gwarancje

§

mię międzynarodowe

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Propozycja Ustawa z dnia… dnia….2008 r. o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

Podsumowanie

materiał materiał y z warsztatu „Akademia Pacjenta” Pacjenta”, Warszawa, dn. 1111-12.04.2008 r.

8