KARTA PRZEDMIOTU I. Nazwa przedmiotu: Kierunek studiów: Poziom studiów: Forma studiów: Specjalność: Profil: Liczba ECTS: Semestr: Wymagania wstępne: Język wykładowy: Cel przedmio- C01 tu:
C02
C03 C04
C05
II. Zakres Wiedza:
CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU Podstawy Ekologii i Ochrony Środowiska Morskiego Kod: Fta Bezpieczeństwo narodowe Studia I stopnia stacjonarne bezpieczeństwo morskie państwa akademicki 3 IV podstawowa wiedza z przyrody, biologii, chemii, fizyki polski Przedstawienie podstawowych praw ekologicznych oraz przybliżenie głównych elementów, zasad kształtowania oraz funkcjonowania ekosystemów. Zaprezentowanie antropogenicznych źródeł zanieczyszczenia środowiska naturalnego, charakterystyka podstawowych zanieczyszczeń środowiska ze szczególnym uwzględnieniem powietrza i ekosystemów wodnych. Charakterystyka globalnych zagrożeń wynikających z niekontrolowanego zanieczyszczenia środowiska. Przedstawienie źródeł zanieczyszczenia środowiska morskiego, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Morza Bałtyckiego. Charakterystyka zanieczyszczeń i ich wpływu na organizmy morskie. Prezentacja sposobów zapobiegania rozlewom olejowym i metod ich likwidacji. Zapoznaje się z normami i aktami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska morskiego. EFEKTY KSZTAŁCENIA
Kod
Opis efektu
Sposób oceny
Fta01
Posiada podstawową wiedzę z zakresu ekologii i ochrony środowiska. Zna zasady i prawa funkcjonowania ekosystemów, zasady ich kształtowania oraz rodzaje oddziaływań między elementami tworzącymi ekosystem. Zna rodzaje oraz źródła zanieczyszczeń środowiska naturalnego ze szczególnym uwzględnieniem powietrza atmosferycznego oraz ekosystemów wodnych. Posiada wiedzę o mechanizmach, przyczynach i skutkach globalnych zagrożeń. Zna zagrożenia dla środowiska morskiego powodowane działalnością jednostek pływających i brzegowych. Zna sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska morskiego substancjami i preparatami niebezpiecznymi oraz metody likwidacji rozlewów olejowych na morzu. Zna treści i wymagania krajowych i międzynarodowych norm prawnych z zakresu ochrony środowiska morskiego, ze szczególnym uwzględnieniem konwencji MARPOL, HELCOM i DUMPING. Potrafi ocenić zagrożenia wynikające z uwolnienia substancji szkodliwych do środowiska morskiego oraz dostępnymi metodami przeprowadzić ich identyfikację.
kolokwium
Fta02
Fta03
Fta04
Fta05
Umiejętności:
AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ WYDZIAŁ DOWODZENIA I OPERACJI MORSKICH
Fta06
kolokwium
kolokwium
kolokwium
kolokwium
odpowiedź ustna 1
Fta07 Fta08
Kompetencje społeczne
Fta09 Fta10
III.
Potrafi wykorzystać normy prawne do oceny stopnia zanieczyszczenia elementów środowiska. Potrafi zorganizować likwidację rozlewów olejowych oraz innych substancji i preparatów niebezpiecznych na otwartym morzu, w portach i bazach morskich. Potrafi współpracować ze służbami odpowiedzialnymi za likwidację skażeń na morzu. Potrafi prezentować swoje poglądy oraz umiejętnie argumentować ich słuszność, a także uznawać argumentację innych. TREŚCI PROGRAMOWE
krótka praca domowa projekt
projekt odpowiedź tablicowa
Forma
Tematyka
W01
Wprowadzenie do przedmiotu (organizacja przedmiotu, zakres materiału, wymogi zaliczeniowe) Rozwój międzynarodowej ochrony środowiska (rozwój międzynarodowego prawa ochrony środowiska, rola umów międzynarodowych w ochronie środowiska, Konwencja Sztokholmska w 1972 i jej główne postanowienia, Zasady Deklaracji z Rio de Janeiro i Globalnego Programu Działań z 1992 r., pojęcie zrównoważonego rozwoju, zrównoważony rozwój w prawie Wspólnot Europejskich i w prawie polskim, działalność organizacji rządowych i pozarządowych w obszarze ochrony środowiska, konwencje międzynarodowe ogólnoświatowe i regionalne Podstawowe pojęcia stosowane w ekologii i ochronie środowiska (podstawowe informacje charakteryzujące przyrodę i środowisko, umiejscowienie ekologii w kategoriach nauk biologicznych, Zakres i przedmiot zainteresowania ekologii, struktura i organizacja układów ekologicznych, bieg materii i przepływ energii w biosferze, pojęcie ekosystemu i jego rodzaje, charakterystyka biomów. Zanieczyszczenia atmosfery (źródła, efekty i szkodliwość zanieczyszczeń atmosfery, efekt cieplarniany, smogi, kwaśne opady, dziura ozonowa, sposoby ograniczania emisji zanieczyszczeń) Charakterystyka ekologiczna Morza Bałtyckiego (położenie, morfometria i podział Bałtyku na akweny, bilans wodny Bałtyku i wymiana wód z Morzem Północnym, charakterystyka elementów ekosystemu Morza Bałtyckiego). Zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego (źródła i klasyfikacja zanieczyszczeń Bałtyku, charakterystyka podstawowych zanieczyszczeń: antropogeniczne związki halogenopodobne (dioksyny, PCB, PCT, DDT); węglowodory ropopochodne, metale śladowe (Hg, Pb, Cd i inne), biogeny, negatywne skutki obecności zanieczyszczeń w środowisku morskim, katastrofy i ich znaczenie dla środowiska morskiego, składowanie substancji niebezpiecznych i odpadów w morzu, skutki eksploracji surowców z dna i spod dna morskiego). Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki MARPOL 73/78 (ochrona środowiska morskiego w Konwencji o prawie morza z 1982 roku, ochrona środowiska morskiego w prawie Wspólnot Europejskich, istota, cel oraz obszar obowiązywania Konwencji MARPOL, część ogólna konwencji, charakterystyka poszczególnych załączników (I-VI)). Konwencja regionalna HELCOM (istota i cele międzynarodowych konwencji regionalnych, cel, obszar obowiązywania oraz sygnatariusze Konwencji Helsińskiej, pojęcie zanieczyszczenia morza oraz zatapiania w świetle konwencji Helsińskich z 1974 i 1992 roku, główne przyczyny rewizji konwencji Helsińskiej z 1994 roku, nowe obowiązki państw nadbałtyckich w
W02
W03
W04
W05
W06
W07
W08
Liczba godzin
1
2
2
2
2
2
1
1
2
W09
W10
W11
W12
C01 C02 C03 C04 C05 C06 C07 C08 C09 C10 IV. Forma
świetle Nowej Konwencji Helsińskiej, odpowiedzialność za zanieczyszczenia środowiska morskiego). Polskie ustawodawstwo dotyczące ochrony środowiska morskiego przed zanieczyszczeniem (polskie obszary morskie i zwierzchnictwo terytorialne RP, konwencje bałtyckie ratyfikowane przez Polskę, U.O.Ś. – kompleksowa regulacja, prawo o obszarach morskich, prawo o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki, kodeks morski, prawo wodne, prawo o rybołówstwie morskim). Zapobieganie zanieczyszczeniom olejowym ze statków (zanieczyszczenia z bezawaryjnej eksploatacji statków: ścieki, śmieci, oleje, katastrofy zbiornikowców i platform wiertniczych, zagrożenie środowiska morskiego przez transportowane chemikalia, transport NLSCB, klasyfikacja NLSCB, metody kontroli, warunki przewozu i usuwania szkodliwych, substancji ciekłych). Zwalczanie rozlewów olejowych na morzu (ograniczanie powierzchni rozlewów olejowych na morzu: zapory pływające, zapory pływająco-zatapialne, zapory zatapialne, mechaniczne zbieranie olejów z powierzchni morza, likwidacja rozlewów olejowych na powierzchni morza metodami fizycznochemicznymi: sorbenty, dyspergenty, spalanie, rozlewy olejowe na Morzu Bałtyckim, udział SAR w zwalczaniu zanieczyszczeń olejowych na morzu). Monitoring obszaru Morza Bałtyckiego (zasady prowadzenia monitoringu wód morskich, monitoring Bałtyku w strukturach Państwowego Monitoring Skażeń, zadania i cele monitoringu Bałtyku, istota i charakterystyka stacji monitoringu morskiego, międzynarodowe programy monitoringu Bałtyku: Zintegrowany Program Monitoringu Morza Bałtyckiego COMBINE, Baltic Monitoring Programme BMP, Monitoring of Radioactive Substances MORS, EGAP – monitorowanie zanieczyszczeń atmosfery nadmorskiej, Globalny System Obserwacji Oceanograficznych GOOS). Charakterystyka biomów Charakterystyka przedstawicieli flory i fauny Morza Bałtyckiego Morfometria Morza Bałtyckiego Eutrofizacja Morza Bałtyckiego – przyczyny, skutki i przeciwdziałanie Ładunki i rodzaje zanieczyszczeń wprowadzane do atmosfery z obszaru kraju Ładunki i rodzaje zanieczyszczeń wprowadzane do Bałtyku z obszaru Polski Zasady postępowania z odpadami na statkach Zasady i sposoby zwalczania rozlewów olejowych na morzu Katastrofy ekologiczne na morzu Organizacja i zadania służby SAR w zakresie ratownictwa ekologicznego KORELACJA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
W05 W06 W07
Kod efektu przedmiotu Fta01, Fta01, Fta02, Fta03, Fta05, Fta01, Fta01, Fta02, Fta03, Fta06, Fta10 Fta01, Fta02, Fta02, Fta06, Fta02, Fta03, Fta05, Fta07,
W08
Fta02, Fta03, Fta05, Fta07,
W09 W10
Fta02, Fta03, Fta05, Fta07, Fta02, Fta03, Fta04, Fta05, Fta07, Fta08, Fta02, Fta03, Fta04, Fta08, Fta09,
W01 W02 W03 W04
W11
Kod efektu kierunkowego BN1_W01 BN1_W02 BN1_W22 BN1_W05, BN1_U06, BN1_K02, BN1_W22 BN1_W05, BN1_U06 BN1_W03, BN1_U02 BN1_W03, BN1_U02 BN1_W03, BN1_U02 BN1_W23, BN1_U07 BN1_W23, BN1_U07
1
2
2
2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
Kod efektu obszarowego S1A_W01 S1A_W03, S1A_W04 S1A_W05 S1A_W02, S1A_W08, S1A_U02, S1A_K02 S1A_W02, S1A_W05 S1A_W02, S1A_W08, S1A_U02 S1A_W03, S1A_W08, S1A_U01, S1A_U02 S1A_W03, S1A_W08, S1A_U01, S1A_U02 S1A_W03, S1A_U01, S1A_U05 S1A_W02, S1A_W07, S1A_W08, S1A_U05, S1A_U06 S1A_W02, S1A_W07, S1A_W08, S1A_U05, S1A_U06
3
W12
Fta02, Fta03, Fta05, Fta09,
C01 C02 C03 C04
Fta01, Fta01, Fta10 Fta01, Fta10 Fta01, Fta02, Fta03, Fta05, Fta06, Fta07, Fta10 Fta02, Fta05, Fta10 Fta02, Fta05, Fta10 Fta03, Fta04, Fta05, Fta07, Fta10
C05 C06 C07 C08 C09 C10
BN1_W22 BN1_W22, BN1_K02, BN1_W22, BN1_K02, BN1_W05, BN1_U06, BN1_U02, BN1_K02, BN1_W05, BN1_K02, BN1_W05, BN1_K02,
S1A_W02, S1A_W07, S1A_W08, S1A_U05, S1A_U06 S1A_W05 S1A_W05, S1A_K02 S1A_W05, S1A_K02 S1A_W02, S1A_W08, S1A_U01, S1A_U02, S1A_K02 S1A_W02, S1A_W08, S1A_K02 S1A_W02, S1A_W08, S1A_K02
BN1_W03, BN1_U02
S1A_W03, S1A_U01, S1A_U05
BN1_W23, BN1_U07
Fta03, Fta04, Fta05, Fta06, Fta07, Fta08, Fta09, Fta10
BN1_W23, BN1_U07, BN1_K02
Fta02, Fta03, Fta04, Fta06, Fta08, Fta10
BN1_W23, BN1_U07, BN1_K02
Fta03, Fta04, Fta05, Fta06, Fta07, Fta08, Fta09, Fta10
BN1_W23, BN1_U07, BN1_K02
V.
S1A_W02, S1A_W07, S1A_W08, S1A_U05, S1A_U06, S1A_K02, S1A_K02 S1A_W02, S1A_W07, S1A_W08, S1A_U05, S1A_U06, S1A_K02, S1A_K02 S1A_W02, S1A_W07, S1A_W08, S1A_U05, S1A_U06, S1A_K02, S1A_K02
NAKŁAD PRACY STUDENTA Forma aktywności
Wykład Ćwiczenia Seminaria Konwersatoria Konsultacje Rozliczenie rygorów przedmiotu Przygotowanie do ćwiczeń Opanowanie informacji Przygotowanie do rozliczenia rygorów RAZEM
VI.
Liczba godzin kontaktowych 20 20
Liczba godzin niekontaktowych
Razem liczba godzin
Pkt. ECTS
85
3
X 10 5 X 55
10 10 10 30
METODY DYDAKTYCZNE
- Wykład z prezentacją multimedialną - Ćwiczenia audytoryjne: projekt praktyczny - Ćwiczenia audytoryjne: praca w grupach
VII.
FORMA ZALICZENIA PRZEDMIOTU Rygor
Zaliczenie
Kryteria składowe średnia ze sprawdzianów na ćwiczeniach ocena z kolokwium ocena z przygotowania i aktywności na ćwiczeniach
Waga 0,2 0,6 0,2
Egzamin
VIII. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
1. 2.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA Bądkowski A., Rozlewy olejowe na morzu, 1985 Kaniewski E., Łączyński H., Ochrona środowiska morskiego - zagadnienia techniczne i prawne, Wydawnictwo WSM, Gdynia 2000 Korzeniowski K., Ochrona środowiska morskiego, Wyd. UG 1998 Różańska Z., Zasoby, zanieczyszczenia i ochrona wód morskich ze szczególnym uwzględnieniem Bałtyku, wyd. PWN, Warszawa 1987 Różańska Z., Ekologia środowiska morskiego, Wyd. UWM, Olsztyn 1999 Wiewióra A., Ochrona środowiska morskiego, Fundacja WSM w Szczecinie, Szczecin 1998 Międzynarodowa Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (MARPOL 73/78) wraz z protokołami uzupełniającymi Międzynarodowe konwencje o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (HELCOM 74 i HELCOM) UZUPEŁNIAJĄCA Dobrzańska B., Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2010 Indeka L., Karaczun Z., Ochrona środowiska, Warszawa 1999
4
3. 4. 5.
Mazur E., Środowisko przyrodnicze: zagrożenie, ochrona i kształtowanie, Wydawnictwo Naukowe Unwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, 2004 Schiewer U., Ecology of Baltic Coastal Waters., Springer, Berlin 2008 Sikora A., Ochrona Bałtyku i jego zasobów, Wyd. LSW, Warszawa 1998
IX. Stopień, Imię i nazwisko adres email
PROWADZĄCY PRZEDMIOT dr inż. Jacek Fabisiak, dr Edyta Guzera
[email protected]
5
