Hiper- ve Hipolipoproteinemiler

Hiperlipidemi

• Başlıca plazma lipidleri olan kolesterol ve trigliseridlerden biri ya da her ikisinin arttığı durum • Serum lipoprotein konsantrasyonlarının artışına hiperlipoproteinemi denir

Fredrickson Sınıflandırması (1965)

• Hiperlipidemileri 5 sınıfa ayırır • ApoB içeren lipoproteinlerin, açlık durumunda, kağıt elektroforezindeki görünümlerini esas alır

• Her fenotip belli bir hastalığı değil, aynı lipoproteinleri etkileyerek aynı lipid paternine sebep olan değişik bozuklukları temsil etmektedir • Tedavi aynı fenotipe giren bütün bozukluklar için aynıdır • HDL’yi dikkate almamaktadır

WHO Sınıflandırması

Tip 1

Tip 2a Tip 2b Tip 3 Tip 4 Tip 5

Hiperlipoproteinemi (Hiperşilomikronemi)

″ ″ ″

″ ″

(Hiperbetalipoproteinemi) (Kombine Hiperlipoproteinemi) (Disbetalipoproteinemi) (Hiperprebetalipoproteinemi) (Mixed Hiperlipoproteinemi)

• WHO sınıflandırması da hiperlipoproteineminin genetik temeli mekanizması, aile taramasına gerek olup olmadığı, tedavi ilkeleri ve • Hipolipoproteinemiler ve HDL anomalileri konusunda bilgi vermez

• Günümüzde bu bozuklukları sınıflandıracak ideal bir sistem bulunmamaktadır • Lipoprotein metabolizmasındaki enzimleri, reseptörleri veya apolipoproteinleri kodlayan genlerdeki mutasyonların yanısıra yaşam biçimi veya sekonder sebepler de söz konusu olabilir • İzleyen sınıflandırma laboratuvar bulgularına göre yapılmıştır

Yüksek Total Kolesterol + Yüksek LDL-kolesterol • Polijenik (Nonfamilyal) Hiperkolesterolemi • Familyal Hiperkolesterolemi (FH) • Familyal Defektif Apo B-100 (FDB)

• Sitosterolemi • Otozomal Dominant Hiperkolesterolemi • Otozomal Resessif Hiperkolesterolemi (ARH)

Polijenik (Nonfamilyal) Hiperkolesterolemi • Hiperkolesterolemi Batı toplumlarında daha sıktır, toplumdaki hiperkolesteroleminin %85’i bu gruba girer • Monojenik ve sekonder bozuklukların dışındaki primer bozukluklar bu gruba girer • Sebep multifaktöryeldir

• Çevresel faktörler, diyet, diyetteki doymuş yağ miktarı önemlidir

Familyal Hiperkolesterolemi (FH) • Etkilenip de tedavi edilmeyen kişilerdeki ateroskleroz gelişme eğilimi nedeni ile hiperlipidemiler içinde en ciddi olanıdır. Sebep LDLR genindeki mutasyonlardır • Heterozigotlarda belirgin hiperkolesterolemi (yüksek LDLkolesterol) ve prematür kardiyovasküler hastalık riski vardır • Heterozigot FH en sık rastlanan kalıtsal hastalıklardan biridir (1/500) • Tedavi edilmemiş heterozigotların %70’inde parmakların ekstansör tendonlarında ve Achille tendonunda görülen ksantomlar klinik tanıya yardım eder

LDL Reseptörü (LDLR) • Transmembran bir proteindir • Hem apo B-100 hem de apo E’yi bağlar • LDL apo B-100, IDL ise apo E aracılığı ile bağlanır • LDLR’nin 5 bölgesi vardır

• Ligand bağlayıcı bölge amino terminalindedir • Karboksi terminali sitoplazmik bölgeyi oluşturur, reseptörü coated pit’e yönlendirir

• LDLR’nin ekspresyonu feedback kontrol altındadır • Denge durumunda reseptör sayısı, hücre büyümesi ve kayıpları dengelemek için gerekli kolesterolü sağlayacak kadardır • Bu kontrol membrana bağlı transkripsiyon faktörleri (SREBP), Insig ve SCAP ile sağlanır

LDL Reseptör Geninde Mutasyon • Sınıf 1 mutasyonlar: En sık rastlanan; LDL reseptör proteini ER’da sentezlenemez • Sınıf 2 mutasyonlar: ER’da sentez normaldir, Golgi’ye taşınamaz • Sınıf 3 mutasyonlar: Reseptör hücre yüzeyine taşınır ama LDL’yi bağlayamaz • Sınıf 4 mutasyonlar: Reseptör-ligand kompleksi “coated pit” te yerleşemez • Sınıf 5 mutasyonlar: Reseptörler hücre membranına geri dönemez

Familyal Defektif Apo B-100 (FDB) • Apo B-100’ün, LDLR bağlayıcı bölgesini etkileyen gen mutasyonu • LDL’nin, LDL reseptörüne affinitesi azalır • Fenotip olarak FH’ye çok benzer • Plazma total ve LDL-kolesterol düzeyleri artmıştır

• FH’ye göre artış daha az, tendon ksantomları daha nadirdir

Sitosterolemi • Çok ender görülür • Fitosteroller (bitki sterolleri) emilerek plazma ve periferik dokularda birikir • Sebebi ABCG8 veya ABCG5 genlerindeki mutasyonlardır • Bozukluk nedeniyle bitki sterolleri uygun kanal oluşturulup bağırsak lumenine pompalanamaz, karaciğer emilen sterolleri safraya sekrete edemez

• Ksantomlar, prematür ateroskleroz, angina, MI, ani ölüm görülebilir • Hemolitik anemi ilk bulgu olabilir • Sterolden fakir diyet ve ezetimib (sterol emilim inhibitörü) kullanılır

Otozomal Dominant Hiperkolesterolemi (PCSK9’da Fonksiyonu Artıran Mutasyonlar) • Fenotip olarak klasik FH ve FDB’den ayırt edilemeyen ailelerin incelenmesi ile bulunmuştur

• Proprotein konvertaz subtilisin keksin 9 (PCSK9) genindeki mutasyonlar sonucudur • PCSK9’un LDL reseptörlerini yıkma hızını arttıran bu mutasyonlar hücre yüzeyinde daha az reseptör ekspresyonuna ve sonuçta plazmadan hücre içine LDL alımının azalmasına sebep olur • Plazma LDL-kolesterol düzeyleri ve damar hastalığı klasik FH hastalarından daha ciddidir

Otozomal Resessif Hiperkolesterolemi (ARH) • LDLRAP1 geninde mutasyon sonucudur, LDLR-LDL kompleksinin internalizasyonu bozulmuştur •

LDLRAP1 geninin protein ürünü adaptör proteindir

• LDLRAP1 LDL’nin reseptörüne bağlandıktan sonraki endositozunu sağlar

• Fenotip olarak homozigot FH’lilere benzerler • FH’deki gibi koroner ve karotis arterlerinde prematür ateroskleroz gelişir

Yüksek Trigliserid + Normal Kolesterol • Diyabetik Dislipidemi • Familyal Hipertrigliseridemi • Lipoprotein Lipaz Eksikliği (Şilomikronemi Sendromu) • Apolipoprotein C-II Eksikliği

• Apolipoprotein C-III Fazlalığı • Apolipoprotein A-V Eksikliği

Diyabetik Dislipidemi

• Tip 2 diyabet hastalarında görülen aterojenik dislipidemidir (yüksek trigliserid, düşük HDL, küçükyoğun LDL) • Tedavide primer hedef LDL-kolesteroldür

Familyal Hipertrigliseridemi • Hastaların çoğunda orta derecede, daha azında ise ciddi bir trigliserid (VLDL) artışı vardır

• VLDL partikülleri normalden daha büyüktür, karaciğerde trigliserid sentezinin artmış olduğunu düşündürür • Mekanizma bilinmemekle birlikte çevresel faktörlerin genetik varyantlarla etkileşiminin etkili olduğu düşünülmektedir • Şilomikronemi sendromu dışındaki sebeplere bağlı olanlar erişkin yaşlarda ortaya çıkar

Şilomikronemi Sendromu • Açlık durumunda plazmada şilomikronlar vardır • Plazma trigliserid düzeyi  1000 mg/dL • HDL-kolesterol düzeyi çok düşüktür • Tekrarlayan karın ağrısı atakları (akut pankreatit) • Hepatosplenomegali, erüptif ksantomlar, lipemia retinalis

Erüptif Ksantoma

Lipemia retinalis

Lipoprotein Lipaz Eksikliği

(Tip 1 Hiperlipoproteinemi, Hiperşilomikronemi) • Ender görülen (1 milyonda 1) otozomal resessif bozukluk • Genellikle çocukluk döneminde belirti verir • Postheparin LPL aktivite tayini ile tanı konur

• Enzim konsantrasyonu yüksek olsa bile katalitik aktivitesi yoktur • Yüksek plazma şilomikron ve buna bağlı trigliserid düzeyleri (açlıkta >1000 mg/dL, yemek sonrası > 10 000 mg/dL)

Apolipoprotein C-II Eksikliği • Klinik semptomlar LPL eksikliğindeki gibidir ama daha hafiftir ve daha geç ortaya çıkar • LPL aktivatörü apo C-II, vakaların %50’sinde mevcuttur ama LPL’ı aktive etmez • Postheparin LPL aktivitesi düşüktür ama apo C-II eklenince artar • Trigliserid düzeyleri yükselir (500-10 000 mg/dL)

• Pankreatit atakları, tekrarlayıcı karın ağrıları • Plazma transfüzyonu ile apo C-II sağlanabilir

Apolipoprotein C-III Fazlalığı • Hem LPL aktivitesini bozar, hem de apo B’nin karboksi terminaline bağlanarak LDLR’ye bağlanmasını engeller • Apo C-III düzeyleri tip 2 DM, hiperbilirubinemi, böbrek yetersizliği ve hipotiroidide yükselir • Artan yaş, alkol tüketimi, oral kontraseptif kullanımı da düzeyleri artırır • Genetik faktörler de söz konusudur

Apolipoprotein A-V Eksikliği

• VLDL’nin organize olmasında rol oynadığı düşünülmektedir • LPL’ye bağlı trigliserid hidrolizini aktive ettiği de düşünülmektedir • Düşük düzeyleri hipertrigliseridemiye sebep olur

Yüksek Kolesterol + Yüksek Trigliserid • Familyal Kombine Hiperlipidemi (Tip 2B) • Edinilmiş Kombine Hiperlipidemi • Disbetalipoproteinemi (Remnant Hiperlipoproteinemi) (Tip 3) • Hepatik Lipaz Eksikliği • Kolesterol-7-alfa-hidroksilaz Eksikliği

Familyal Kombine Hiperlipidemi

• İskemik kalp hastalığı ile başvuran kişilerde en sık rastlanan lipid bozukluğu (1:100) • Erişkin yaşa kadar genellikle belirti vermez

• Total kolesterol (apo B-100 ve LDL) ve/veya trigliserid (VLDL) düzeyleri artmıştır

• Apo B-100 fazla miktarda yapılmaktadır • Ailenin farklı bireylerinde farklı fenotipler gözlenir, aynı kişide patern değişebilir • **LDL küçük ve yoğun, HDL-kolesterol düşük, trigliserid yüksektir (aterojenik lipid profili) • Hastalar genellikle obezdir, karaciğerde müsait trigliserid artmıştır

Edinilmiş Kombine Hiperlipidemi • Metabolik sendromlu kişilerde sık görülür • Tip 2 DM, hipertansiyon, santral obezite, KKH’nı içeren bir sendromdan kaynaklanmaktadır • Plazmadaki yüksek serbest yağ asidi düzeyi karaciğerde fazla miktarda VLDL sentezine sebep olur • VLDL, LDL’ye olgunlaşır • LDL ve VLDL artar

Remnant Hiperlipoproteinemi (Tip 3) • Disbetalipoproteinemi de denir • VLDL fraksiyonu kolesterolden zengindir • Sebep, karaciğer ve bağırsak kaynaklı kalıntı partiküllerindeki artıştır • Elektroforezde birbirinden ayrı pre-β ve β bantları yerine geniş bir β bantı görülür

• Hem kolesterol hem de trigliserid düzeyleri artmıştır • Hastalar apo E-2 için homozigottur

• Fenotipin ortaya çıkması için obezite, diyabet, aşırı alkol tüketimi, hipotiroidi gibi sekonder bir sebep veya başka bir primer hiperlipidemi gerekir • Erişkin yaştan önce ortaya çıkmaz

• Avuç içi çizgilerindeki palmar ksantomlar karakteristiktir • Diz ve dirseklerin ekstansör yüzeylerinde de ksantomlar vardır • Koroner arterlerin yanısıra periferik damarları da tutan prematür ateroskleroz riski artmıştır

Hepatik Lipaz Eksikliği • HDL fraksiyonu büyük, trigliseritten zengin, HDL2 dansitesindeki partiküllerden oluşmuştur

• Homozigotlarda ciddi hipertrigliseridemi, hiperkolesterolemi ve artmış IDL konsantrasyonu vardır • Apo A-I ve HDL-kolesterol konsantrasyonu hafif artmıştır

Kolesterol-7-alfa-hidroksilaz Eksikliği • Ender görülür • Safra asidi sentezinin ilk basamağını katalizleyen enzimi kodlayan gen defektiftir • Karaciğerde LDLR aktivitesinin azaldığı düşünülmektedir

• Tanı konan az sayıdaki hasta statin tedavisine dirençlidir

Düşük Kolesterol + Düşük Trigliserid

• Abetalipoproteinemi • Hipobetalipoproteinemi • Şilomikron Retansiyon Hastalığı

Abetalipoproteinemi • 1950’de Bassen ve Kornzweig tarafından tarif edilmiş, 1952’de nedeni anlaşılmıştır • ApoB geni normaldir

• Mikrozomal Trigliserid Transfer Protein (MTP) defektiftir • ER’da lipidler apo B ile birleşemez

• Apo B içeren lipoproteinler yapılamaz • Plazmada apo B içeren lipoproteinler ve apo B yoktur • Yağda eriyen vitaminlerin (özellikle A ve E) emilimi bozulur • Trigliserid ve total kolesterol düşüktür

• Hepatosit ve eritrositlerde yağ damlacıkları birikir

Abetalipoproteinemi (Klinik Bulgular) • Bebeklik çağında büyüme geriliği ile başvuru • Yağ malabsorpsiyonuna bağlı kronik diyare

• Periferik yaymada akantositoz • Gözdibinde atipik retinitis pigmentoza • Gece körlüğü, ataksi

• Şilomikron yokluğu nedeni ile yağda eriyen vitaminlerin emiliminde bozukluk vardır

• Düşük yağ içeren diyete cevap verir • Eksik vitaminlerin yerine konması gerekir

Hipobetalipoproteinemi • ApoB geninde nonsens ve frameshift mutasyonlar sonucu “budanmış” apo B • Apo B-100’ün %6.46-%89’u mevcuttur • Lipid bağlama kapasitesi azalır, %29’un altında lipoprotein oluşturamaz • Heterozigotlar genellikle asemptomatiktir • Bunlarda total kolesterol ve LDL-kolesterol normalin 1/3’ü kadardır • Homozigotlarda abetalipoproteinemideki klinik görülür

Şilomikron Retansiyon Hastalığı • Plazmada apo B-48 bulunmaz • Şilomikronların enterositteki sekresyon yolunda rolü olan Sar1 GTPaz proteinin geninde (SARA2) mutasyonlar saptanmıştır • Etkilenen kişilerde LDL, HDL ve yağda çözünen vitaminler düşüktür

• Çocukluk çağında yağ malabsorpsiyonu ve steatore vardır • Yağda çözünen vitaminler dışarıdan verilmezse nörolojik disfonksiyon gelişir • Enterositlerde yağ damlacıkları bulunur

İzole Düşük HDL-kolesterol • Familyal Hipoalfalipoproteinemi • Apo A-I eksikliği ve Apo C-III eksikliği • Apo A-I varyantları

• Tangier hastalığı • LCAT eksikliği

- Klasik (tam) eksiklik - Balık gözü hastalığı

Familyal Hipoalfalipoproteinemi • Oldukça sık görülür (1:400) • Tanı kriterleri: - Normal VLDL-kol. Ve LDL-kol. varlığında düşük HDL-kol. - Sekonder sebeplerin bulunmaması - Birinci derecede akrabada aynı lipoprotein paterni

• HDL-kol. Erkeklerde < 30 mg/dL Kadınlarda < 40 mg/dL Ailelerin yarısında hepatik lipaz veya apo A-I/C-III/A-IV gen defektleri Bazı vakalarda ABCA1 gen mutasyonları Prematür KKH tipiktir

Apo A-I eksikliği ve Apo C-III eksikliği • 3 tip eksiklik tanımlanmıştır, hepsinde korneada bulanıklık ve prematür koroner kalp hastalığı görülür • Sadece tip I’de defekt tanımlanmıştır • Hem apo A-I hem de apo C-III eksiktir • Apo A-I geni apo C-III genine komşudur, mutantlarda 5.5 kb’lık bir parça ters yerleşir • HDL-kol. < 5 mg/dL

Apo A-I varyantları • En az 11 varyant tanımlanmıştır • En iyi bilineni olan apo A-IMILANO da HDL- kolesterol düşüktür ama ateroskleroz insidansı artmamıştır • Lipid bağlama ile ilgili bölge etkilenmiştir • Ek olarak LCAT aktivitesi de azalmıştır

Tangier Hastalığı • Sebebi ABCA1 genindeki mutasyonlardır • Ender görülür, geçiş otozomal ressesif • HDL hemen hiç yok, apo A-I ve A-II çok düşük • HDL yapısal olarak anormaldir • Makrofajlarda kolesterol esterleri birikir

• Plazma total kolesterol düşük, trigliserid değişir

• Büyük turuncu tonsiller patognomoniktir • Splenomegali, hafif trombositopeni vardır • Hepatomegali, lenfadenopati daha az görülür • Periferik nöropati • Kardiak risk artmış olmakla birlikte beklenenden düşüktür (LDL-kolesterol de düşük ve trombositopeni)

LCAT Eksikliği • Ender görülür, LCAT geninde mutasyon vardır, otozomal resessiftir • Serbest kolesterol esterleşemez • Lipoproteinlerin yapısı ve şekli bozuktur; HDL disk şeklinde veya küçük küreseldir • Korneada opasite, hemolitik anemi, proteinüri (böbrek yetersizliği) • Plazma trigliseridi yüksek, HDL-kolesterol düşüktür

• Prematür ateroskleroz gelişir

Balık Gözü Hastalığı  Sebebi LCAT geninde mutasyonlardır  Familyal LCAT eksikliğinden farklı olarak tespit edilebilir LCAT aktivitesi vardır  “Ölü balık gözü” görüntüsüne sebep olan kornea opasitesi çok düşük HDL düzeyine (normalin %10’u) bağlıdır

 LDL trigliseritten zengin, VLDL artmış ama bileşimi normaldir

İzole Yüksek HDL-kolesterol

• Kolesterol Ester Transfer Protein Eksikliği

Kolesterol Ester Transfer Protein Eksikliği • CETP genindeki çeşitli mutasyonlar sonucu ortaya çıkar • Homozigotlarda plazma HDL-kolesterol (> 100 mg/dL), apo A-I konsantrasyonu yüksektir • Tamamen yokluğunda HDL-kolesterol normalin 5 katı, LDL-kolesterol ve apo B normalin %60’ı kadardır • CETP eksikliği aterom oluşumuna karşı koruyucu olduğundan CETP’i inhibe eden ilaçlar ile klinik deneyler sürdürülmektedir

Sekonder Hiperlipidemi Sebepleri Hiperkolesterolemi (LDL↑) • • • • • •

Hipotiridi Nefrotik sendrom Kolestaz Anoreksia nervosa İmmünglobulinler İlaçlar -Siklosporin -Sirolimus -Antiepileptikler

Hipertrigliseridemi (VLDL↑) DM (tip 1, tip 2) KBY Obezite Alkol Hipotiroidi İlaçlar (östrojenler, kortikosteroidler, progestojenler, retinoidler) • İmmünglobulinler • • • • • •

Birleşik (Mixed) Hiperlipidemi (VLDL, LDL)

• Hipotiroidi • Nefrotik sendrom • İmmünglobulinler

Diabetes mellitus • Kontrolsüz diyabette hipertrigliseridemi gelişir. Her iki tipte de insülin eksikliği vardır:

• İnsülin LPL’ı aktive eder fakat yağ dokusunda hormon duyarlı lipazı inhibe eder • Diyabette yağ asidi klirensi azalırken karaciğere yağ asidi akışı arttığından hepatik trigliserid sentezi artar • Diyabetteki dislipidemi küçük, yoğun LDL ve düşük HDL-kolesterol ile karakterizedir

Hipotiroidi • LDL-kolesterol artar çünkü:

• LDL reseptörleri azalır, buna bağlı olarak LDL klirensi azalır • LPL aktivitesi de azalabilir

Nefrotik Sendrom • Hepatik protein sentezi arttığından apo B-100 yapımı da artar

• LDL-kolesteroldeki artış albuminürinin ciddiyeti ile ilişkilidir • HMG-CoA aktivitesi de artmıştır • LPL aktivitesi azalır: hipertrigliseridemi

Kronik Böbrek Hastalığı • En sık gözlenen bozukluk hipertrigliseridemidir • Apo B-48 içeren lipoproteinler ve kalıntıları artmıştır • Trigliseritten zengin lipoproteinlerin apo C-III içeriği artmıştır • Apo C-III hem LPL’ı hem de şilomikron ve VLDL kalıntılarının karaciğer tarafından alınmasını inhibe eder

• Böbrek yetersizliğinde kardiyovasküler hastalık riskinin arttığı bilinmektedir

Böbrek Transplantasyonu

• İmmünsupresif ilaçlar hiperlipidemiye sebep olur

• Kortikosteroidler hem hiperkolesterolemi hem de hipertrigliseridemi yapar • Takrolimustan çok, sirolimus ve siklosporin ciddi hiperkolesterolemiye sebep olur

Karaciğer Hastalığı • Kolesterol ekskresyonunun fizyolojik tek yolu karaciğer tarafından safraya sekresyondur

• Lipoprotein X kolestaza özgüdür • Aterojenik potansiyeli tanımlanmamıştır, ancak kolestazda Lp(a) nın düşük ve HDL-kolesterolün de yüksek olması, kolestazın kardiyovasküler riski arttıran bir bozukluk olarak tanınmamasının sebebi olabilir

NASH ve NAFLD • Non-alkolik steatohepatit (NASH) ve non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) metabolik sendromun belirtileri olup kardiyovasküler risk artışı ile ilişkilidir • Her ikisi tip 2 diyabet, IGT ve IFG ile de ilişkili olabilir • NASH/NAFLD ile ilişkili dislipidemi ya hipertrigliseridemi ya da mikst hiperlipidemidir • Küçük, yoğun LDL partikülleri nedeni ile familyal kombine hiperlipidemiden ayırdedilmelidir

Alkol • Yatkın kişilerde hipertrigliseridemi sebebidir • VLDL’nin yapımı artmış, uzaklaştırılması azalmıştır • Ağır vakalarda akut pankreatite yol açan şilomikronemi sendromu ile sonuçlanabilir • Makul miktarda alınan alkol, HDL-kolesterolü arttırdığından daha düşük mortalite ile ilişkilidir

Lipid Bozukluklarının Araştırılması • Serum veya plazmanın görünüşü lipid bozukluğunu gösterebilir • Büyük partiküller olan şilomikronlar ve VLDL ışığın saçılmasına yol açar

• Plazmadan daha az yoğun olan şilomikronlar 4°C’de bir gece bekletilen örneğin yüzeyinde krema tabakası oluşturur • VLDL çok yüksek konsantrasyonda ise örneğin bulanık görünmesine sebep olur

• En az 12 saatlik bir açlıktan sonra alınan örnekte trigliserid, total ve HDL-kolesterolün ölçülmesi ile tam lipid profili ortaya çıkar • Total kolesterol en sık kullanılan ölçüdür, ancak bazı dislipidemilerde total kolesterol normal düzeydedir. Aç olmama durumu test sonucunu fazla etkilemez (±3%) • Trigliserid düzeyi yemekten sonra 2-3 kat artar. Ölçüm açlıkta yapılmalıdır. • HDL-kolesterol, çöktürme yöntemi (eski) veya PEG ile modifiye edilmiş enzimlerin selektif olarak HDL’deki kolesterol ile reaksiyona girmesi prensibine dayanan direkt metod ile ölçülür

• LDL-kolesterol, Friedewald formülü ile hesaplanabilir: LDL-K = TK – (HDL-K + TG/5) veya direkt metod ile ölçülebilir

• Friedewald formülü ile hesap için açlık durumu gereklidir, serum trigliserid düzeyi 400 mg/dL’nin altında olmalıdır • Direkt metodlar için açlık durumu gerekmez • Apo B ölçümü kardiyovasküler risk ve tedaviye cevap açısından LDL-kolesterolden daha iyi bir kestiricidir (apo B ölçümü partikül sayısını gösterir)

LDL-kolesterol ve LDL Apo B

POLAR SURFACE COAT Phospholipid Free cholesterol

LDL

NONPOLAR LIPID CORE Cholesterol Ester Triglyceride

LDL-kolesterol

James Otvos 2007

LDL partikülleri ateroskleroza sebep olur

LDL partikül sayısı ne kadar çoksa, ne kadar kolesterol taşıdıklarına bakmaksızın, kalp krizine sebep olan plak oluşum riski o kadar artar Fredrickson et al. NEJM 1967; 276: 148

Non-HDL-kolesterol Non-HDL-kolesterol = Total kolesterol – HDL-kolesterol • LDL-kolesterolden farkı VLDL’deki kolesterolü de içermesidir • Epidemiyolojik çalışmalar vasküler riski LDL-kolesterolden daha iyi olarak, hemen hemen apo B kadar, öngördüğünü göstermiştir • LDL partikül sayısını yansıtmaktadır • Ölçümü için açlık durumu gerekmez, apo B testinden ucuzdur

ATP IV’e Göre Statin Tedavisi Gereken 4 Grup • Kardiyovasküler hastalığı olanlar • LDL-kolesterolü ≥ 190 mg/dL olanlar

• 40 – 75 yaşındaki tip 2 DM hastaları • 40 – 75 yaşında olup 10-yıllık kardiyovasküler hastalık riski ≥ % 7.5 olanlar