ISSN 1730-2609 Nr 2 (34) KWIECIEŃ – CZERWIEC 2011

MITRA LED 480

Szczelna oprawa przemysłowa LED

str.

Rodzina produktów ELGO LEDline

str.

16 str. 20 str. 32

str.

Oprawy HERMETIC LED, OCEANIC LED Diodowa lampa QUARE A55 zamiast żarówki

30

ACRON 220 oprawa drogowa 2 x IP66

36

Spis treści • OD REDAKCJI

Szanowni Czytelnicy, Starania firm branży oświetleniowej o zajęcie silnej pozycji na powstającym właśnie rynku najnowocześniejszego oświetlenia LED nabrały tempa. Rozpoczęli oczywiście producenci sprzętu – źródeł światła i opraw oświetleniowych. Na rynku, co rusz pojawiają się nowe lampy diodowe. Na pierwszy strzał poszły diodowe zamienniki żarówek halogenowych i tradycyjnych żarówek w bańkach świecowych i reflektorowych o niższych mocach. Jednak prawdziwy cel to ledowe zamienniki najpowszechniejszych, standardowych żarówek o większych mocach, funkcjonujących w milionach gospodarstw domowych. To tu można zaoszczędzić najwięcej energii, a pole do zamiany jest najszersze. Innym nurtem działań są modernizacje opraw oświetleniowych produkowanych dotychczas dla innych rodzajów źródeł światła. W oprawach montuje się np. specjalne panele z diodami i odpowiednie układy zasilające. Kolejne pole to oprawy oświetleniowe od podstaw konstruowane wyłącznie z zastosowaniem diod świecących. Tu pole działania staje się coraz szersze obejmując już oświetlenie ulic i terenów zewnętrznych, iluminację architektury, oświetlenie wnętrz publicznych, przemysłowych, mieszkalnych, itp. We wszystkich wymienionych kierunkach rozwoju intensywne prace toczą się także w zakładach ELGO Lighting Industries. W ofercie pojawiają się, co rusz, nowe produkty, a niektóre zaoferowane rok temu są już modernizowane ze względu na pojawienie się jeszcze doskonalszych, elementarnych diod LED. Informacje o ledowych nowościach ELGO znajdą Państwo w tym i zapewne wielu jeszcze kolejnych wydaniach kwartalnika „Oświetlenie INFO”.

Zapraszamy do lektury! Marek Kołakowski Redaktor naczelny

Spis treści

4 6 10 12 14 16 20 26 28 30

20

LED w mieœcie str.

32 34 36 42 44 50 57 67

Aktualności firmowe Aktualności z branży ELGO na Targach ELTEFA 2011 w Stuttgarcie Ekspozytory ExpoLine dla rodziny opraw LEDline dr inż. Jan Grzonkowski Rodzina produktów ELGO LEDline HERMETIC LED, OCEANIC LED – do źródeł światła LEDline XELENT 6060W – nowość w serii wnętrzowych opraw LED VARNA LED – szczelna plafoniera LED MITRA LED 480 – szczelna oprawa przemysłowa LED QUARE A55 – diodowa lampa zamiast ¿arówki GU10-LCW, 2W i R50-LCW, 2W ACRON 220 – oprawa drogowa o najwyższej szczelności SIMEN 8218 i 8226 – nowe modele downlight’ów Oświetlenie pomieszczeń szkolnych Diody elektroluminescencyjne w oświetleniu drogowym LED Line News Suplement do katalogów ELGO i BRILUM

3

AKTUALNOŚCI

Ekspozytory ExpoLine dla opraw z rodziny LEDline

Produkty ELGO na targach ELTEFA 2011 w Stuttgarcie

XELENT 6060W – kolejny model w serii

Aby pomóc naszym Dystrybutorom w zaprezentowaniu Klientom gamy najnowocześniejszego sprzętu oświetleniowego opartego na technice diod świecących LED, popularna seria ekspozytorów ExpoLine została rozszerzona o trzy kolejne wzory prezentujące najnowsze oprawy z serii LEDline: RASTRA LED, OCEANIC LED i HERMETIC LED, wdrożone niedawno do produkcji w zakładach ELGO Lighting Industries. Więcej na stronie 12.

W dniach 23–25 marca br. nasza niemiecka spółka BRILUM LICHT GmbH zaprezentowała najnowsze produkty oświetlenia profesjonalnego w marce ELGO podczas specjalistycznych targów elektrotechnicznych i elektronicznych ELTEFA 2011 odbywających się w Stuttgarcie, w Niemczech. Więcej na stronie 9.

Ledowe oprawy XELENT 6060W przeznaczone do wbudowania w sufit podwieszany o module 600x600, to kolejna nowość z serii najnowocześniejszych opraw diodowych XELENT. Ich produkcja rusza w fabryce ELGO, w Gostyninie. Więcej na stronie 26.

Reklamy: ONNINEN str. 10

Redaktor naczelny: Marek Kołakowski Redakcja:

Targi AUTOSTRADA-POLSKA 2011 Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA to miejsce, w którym znaleźć można wszystko to, co jest konieczne przy budowie dróg ekspresowych i autostrad. Obecni na nich wystawcy to najlepsi i najwięksi producenci maszyn i sprzętu budowlanego, dostawcy materiałów oraz nowoczesnych rozwiązań technologicznych związanych z infrastruktur¹ drogową.

Joanna Warzywoda Agnieszka Warwocka Konrad Kozłowski Sławomir Kwiatkowski Grafika: studioBRILUM Dominika Grodner Sylwia Sokolnicka Jacek Burski Wydawca: BRILUM S.A. ul. Słoneczna 116A, Stara Iwiczna 05-500 Piaseczno tel./fax (+48-22) 756 64 00, 756 64 10; e-mail: [email protected]

4

Zapraszamy do odwiedzenia prezentacji ELGO Lighting Industries S.A. podczas XVII Międzynarodowych Targów Budownictwa Drogowego AUTOSTRADA-POLSKA, w Kielcach, w dniach 10 – 13 maja 2011 roku. Nasze stoisko numer F-60 będzie zlokalizowane w hali F.

AKTUALNOŚCI

VARNA LED

MITRA LED 480

Pierwszą plafonierą ze źródłami światła LED w ofercie ELGO jest oprawa VARNA LED. Cechuje ją wysoka szczelność IP54, niskie zużycie energii elektrycznej, 12W mocy i trzy możliwe temperatury barwowe światła. Kolejnymi plafonierami z ELGO, które uzyskają także wersje ledowe będą oprawy ZENGA i SELIA. Więcej na stronie 28.

Doskonałym przykładem wprowadzania najnowocześniejszych diod świecących LED, charakteryzujących się bardzo wysokim stopniem energooszczędności i ogromną trwałością, w oprawach marki ELGO produkowanych już wcześniej do innych rodzajów źródeł światła, jest oprawa przemysłowa MITRA LED 480, w której zastosowano diody LED amerykańskiej firmy Cree. Więcej na stronie 30.

SIMEN 8218 i 8226

QUARE A55, GU10-LCW, 2W i R50-LCW, 2W

Znana seria opraw typu „downlight” o nazwie SIMEN, produkowana w gostynińskiej fabryce ELGO L.I., składająca się dotychczas z modeli SIMEN 7213, 7218 i 7226, o średnicy dolnego pierścienia 210 mm, wzbogaciła się o kolejne wykonania w większych rozmiarach. Są to modele SIMEN 8218 i 8226 z pierścieniem dolnym o średnicy 245 mm. Więcej na stronie 42.

Doświadczenia zdobyte w ciągu minionego półtora roku pozwoliły obecnie specjalistom z ELGO na stworzenie pierwszego źródła światła LED o nazwie QUARE A55, w pełni upodobnionego do powszechnie stosowanej, zwykłej, standardowej żarówki z trzonkiem E27. Podobieństwo to powinno sprzyjać pokonaniu psychologicznej bariery uprzedzeń do nowej techniki LED. Więcej na stronie 32.

Ruszyła produkcja opraw OCEANIC LED i HERMETIC LED W zakładach ELGO Lighting Industries rozpoczęła się produkcja dwóch szczelnych opraw przemysłowych OCEANIC LED (IP64) i HERMETIC LED (IP65) przeznaczonych do współpracy z ledowymi tubami LEDline. Po oprawach RASTRA LED są to kolejne produkty ELGO przystosowane do pracy z liniowymi źródłami światła LED. Więcej na stronie 20.

ACRON 220 Najwyższe wymagania inwestorów dotyczące zabezpieczenia newralgicznych podzespołów oprawy oświetlenia drogowego przed zabrudzeniem, spełni najnowsza oprawa ACRON 220 opracowana i wdrożona do produkcji w zakładach ELGO Lighting Industries. Jej specjalna, dwukomorowa konstrukcja zapewnia szczelność, którą śmiało można określić mianem 2xIP66. Więcej na stronie 36.

5

AKTUALNOŚCI

Nowa jakość obsługi w Elektroskandia Polska S.A. Wychodząc naprzeciw potrzebom klientów z segmentu rynku budownictwa mieszkaniowego, firma Elektroskandia Polska S.A. opracowała koncepcję magazynu otwartego dla kupujących – Strefę Twoich Zakupów. Podstawą tego innowacyjnego rozwiązania jest przede wszystkim udostępnienie odwiedzającym wejścia do magazynu, w którym znajdują się regały z produktami, umieszczenie cen przy produktach, wprowadzenie kodów kreskowych dla produktów, stworzenie stanowiska dedykowanego do obsługi klientów ze „Strefy Twoich Zakupów” oraz umożliwienie im płatności kartą płatniczą. Niewątpliwymi zaletami Strefy Twoich Zakupów są: Oszczędność czasu Š hurtownie w dogodnej lokalizacji Š produkty widoczne na półce, dostępne od ręki Š płatność m.in. gotówką lub kartą Gwarancja udanego zakupu Š fachowa opieka i doradztwo w STZ Š kompleksowa obsługa zamówienia: optymalizacja rozwiązań Š produkty wyłącznie renomowanych marek: gwarancja jakości oraz, co niespotykane w branży elektrotechnicznej, Przyjemność zakupów Š miła obsługa Š nowoczesna i funkcjonalna aranżacja wnętrza Š atrakcyjne wyprzedaże Š promocje z wyszukanymi nagrodami Do tej pory otwarte zostały cztery Strefy Twoich Zakupów: w Poznaniu, Jarosławiu, Słupsku oraz Katowicach. Obecnie firma przygotowuje się do Uroczystych Otwarć kolejnych STZ: w Kielcach, Wrocławiu, Puławach, Gorzowie i Ostrowie Wielkopolskim. Otwarcia będą miały miejsce jeszcze w I półroczu 2011 roku.

6

Onninen uatrakcyjnia program lojalnościowy Vivat

Nowy katalog Onninen

Program lojalnościowy dla klientów, prowadzony przez sieci hurtowni Onninen pod nazwą Vivat, przechodzi metamorfozę. Widocznym akcentem zmian jest nowe logo programu, jednak dla klientów najważniejszy będzie zapewne nowy zestaw nagród, na które można zamieniać zdobyte punkty Vivat. Katalog nowych nagród zostanie przedstawiony już wkrótce. W czerwcu Onninen zaprosi także swoich klientów do wzięcia udziału w szeregu atrakcyjnych event’ów w punktach sprzedaży.

Firma Onninen – wiodący dystrybutor artykułów elektrotechnicznych, instalacyjno-grzewczych oraz wentylacji i klimatyzacji, zaprezentowała klientom nowy katalog produktowy na 2011 rok. Katalog dostępny jest w wersji drukowanej, elektronicznej oraz on-line. To już trzecia edycja katalogu Onninen, który łączy branże elektrotechniczną, instalacyjno-grzewczą i sanitarną w jednej publikacji. Dostarcza on klientom kompleksowej informacji o produktach znajdujących się w ofercie firmy. Katalog on-line dostępny jest pod adresem internetowym www.katalog.onninen.pl.

AKTUALNOŚCI

Nowy oddział Centrum elektrycznego el12 w Gdyni 1 grudnia 2010 roku, w Gdyni przy ul. Hutniczej 24, nastąpiło oficjalne otwarcie kolejnego, siódmego już oddziału Przedsiębiorstwa el12 Sp. z o.o. W nowym, gdyńskim oddziale na klientów czeka wykwalifikowana kadra, przestrzenna sala handlowa oraz w pełni wyposażony magazyn. Swoim klientom firma zapewnia szeroki asortyment produktów elektrotechnicznych. Sprzedaż jest efektywnie wspomagana profesjonalnym

doradztwem technicznym oraz możliwością korzystania z nowoczesnego narzędzia internetowo-informatycznego branży elektrotechnicznej, o nazwie Megacennik. Do dyspozycji klientów są także atrakcyjne programy promocyjne. Firma dokłada wszelkich starań, aby w niedługim czasie zdobyć zaufanie oraz sympatię klientów z północnej części kraju. W tym celu uruchomiony został także odpowiedni profil firmowy na Facebooku.

7

AKTUALNOŚCI

Dynamiczny rozwój spó³ki GRODNO S.A. W nowy rok 2011 GRODNO S.A. weszło bardzo dynamicznie przejmując 6 nowych punktów sprzedaży od firmy Ostel w województwie podkarpackim, świętokrzyskim i lubelskim. Obecnie sieć dystrybucyjna to 29 oddziałów w całej Polsce. Do końca br. roku planowane są dwa nowe punkty handlowe zbudowane od podstaw. W lutym odbyła się prywatna emisja akcji zakończona sukcesem finansowym. Już w marcu Spółka zadebiutuje na rynku giełdowym New Connect konsekwentnie realizując obraną strategię rozwoju. Liczy, że sukcesywnie skonsoliduje rynek elektryczny. Patrząc na historię powstania spółki (A.D. 1990) oraz sukcesywny rozwój – założenia posiadania docelowo 45. od-

8

działów w całej Polsce do roku 2014 przez właścicieli spółki – Andrzeja i Jarosława Jurczaka (odp. Prezesa i Wiceprezesa Zarządu) stają się bardzo realne. W realizacji ich z pewnością pomoże otwarcie już w tym roku magazynu logistycznego w Małopolu pod Warszawą na trasie via Baltica. Powierzchnia magazynowa nowej inwestycji wynosi 3 tys. m2, a biurowa 700 m2. W ofercie GRODNO S.A. znajdują się nie tylko artykuły elektryczne i oświetleniowe, ale również doradztwo techniczne czy też coraz bardziej popularne i pożądane audyty oświetleniowe. Dzięki temu spółka stała się czołowym i rozpoznawalnym dystrybutorem „dziś” w regionie mazowieckim, „jutro” w całej Polsce.

AKTUALNOŚCI

Produkty ELGO na targach ELTEFA 2011 w Stuttgarcie W dniach od 23 do 25 marca oferta profesjonalnego oświetlenia ELGO została zaprezentowana przez Grupę BRILUM, na targach ELTEFA 2011 w Stuttgarcie (Niemcy) Specjalistyczne targi elektrotechniczne i elektroniczne ELTEFA odbyły się w dniach 23 – 25 marca 2011 roku, w Stuttgarcie (Niemcy). Są to drugie co do wielkości targi o tym profilu w Niemczech, odbywające się w cyklu dwuletnim. Targi te adresowane są głównie do gości z terenu Niemiec, choć odwiedza je także wiele osób z całego świata. W targach wzięło udział ponad czterystu wystawców, którzy zaprezentowali innowacje i rozwiązania dla przemysłu i branży budowlanej. Jednym z kluczowych tematów prezentacji były także technologie oświetleniowe. Jako ważne miejsce

spotkań niemieckich przedstawicieli handlu, projektantów i architektów zajmujących się technologiami budowlanymi z potencjalnymi dostawcami, targi ELTEFA 2011 stały się również dla Grupy BRILUM ważnym punktem na tegorocznej mapie szerokiej prezentacji produktów oświetleniowych marki ELGO. Przewodnie hasło prezentacji zorganizowanej przez naszą niemiecką spółkę BRILUM LICHT GmbH brzmiało – „BRILUM – the way to light”. Najmocniejszym akcentem prezentacji były oczywiście najnowsze oprawy ledowe, w tym m.in. ADQUEN, ADVISION, XELENT. Zaprezentowaliśmy także kilka innych nowości z zakresu oświetlenia tradycyjnego.

9

AKTUALNOŚCI

Ekspozytory ExpoLine dedykowane oprawom z rodziny Źródła światła LED i dedykowane im oprawy oświetleniowe są wciąż nowością rynkową, a wiedza o możliwościach ich stosowania, mało upowszechniona Aby pomóc naszym Dystrybutorom w zaprezentowaniu Klientom gamy najnowocześniejszego sprzętu oświetleniowego opartego na technice diod świecących LED, popularna seria ekspozytorów ExpoLine została rozszerzona o trzy kolejne wzory prezentujące najnowsze oprawy oświetleniowe wdrożone niedawno do produkcji w zakładach ELGO Lighting Industries. Od kilku lat ekspozytory ExpoLine są prostym i skutecznym sposobem fachowej prezentacji oferowanych produktów oświetleniowych w markach ELGO i BRILUM. Są z chęcią wykorzystywane przez wielu Dystrybutorów naszych produktów. Dzięki nowoczesnej i spójnej formie graficznej gwarantują atrakcyjny i rzetelny przekaz informacji o najważniejszych cechach wyrobów. Zapewniają wygodną możliwość mobilnej ekspozycji nowości w salach sprzedaży sklepów i hurtowni. Ze względu na duże zainteresowanie rynku sprzętem oświetleniowym z najnowocześniejszymi, energooszczędnymi diodami świecącymi LED, nowe ekspozytory z pewnością spotkają się z dużym zainteresowaniem Klientów i przyczynią do wzrostu obrotów handlowych.

Nowe ekspozytory dla rodziny opraw LEDline EkspoLine E012 – RASTRA LED

Najnowsze ekspozytory ExpoLine prezentują oprawy oświetleniowe z rodziny LEDline: RASTRA LED wnętrzowe oprawy z optyką rastrową.

OCEANIC LED i HERMETIC LED szczelne oprawy przemysłowe, przeznaczone specjalnie do współpracy z ledowymi, liniowymi źródłami światła LEDline T8. 12

Ekspozytor prezentuje wnętrzowe oprawy z optyką rastrową z serii RASTRA LED przeznaczone specjalnie do współpracy z ledowymi, liniowymi źródłami światła LEDline T8. Prezentowane oprawy dostępne są w trzech odmiennych modelach: Š RASTRA LED 104PP – o mocy 4 x 8W, do wbudowania w sufit podwieszany, Š RASTRA LED 204PP – o mocach 4 x 8W lub 4 x 10W, do nabudowania na stropie, Š RASTRA LED 302PP – o mocy 2 x 16W, do nabudowania na stropie.

AKTUALNOŚCI

EkspoLine E013 – OCEANIC LED

ExpoLine E014 – HERMETIC LED

Ekspozytor prezentuje serię szczelnych opraw przemysłowych OCEANIC LED do ledowych, liniowych źródeł światła LEDline T8. Oprawy te charakteryzują się wysoką szczelnością IP64 i odpornością na udary mechaniczne IK10. Prezentowane oprawy OCEANIC LED są oferowane w wersjach: Š OCEANIC LED 60 – 2 x 8W, 3 x 8W, 2 x 10W, 3 x 10W, Š OCEANIC LED 120 – 2 x 16W, 3 x 16W.

Ekspozytor prezentuje serię szczelnych opraw przemysłowych HERMETIC LED, w których zastosowano ledowe, liniowe źródła światła LEDline T8. Oprawy charakteryzują się wysoką szczelnością IP65 oraz wysoką odpornością klosza na uszkodzenia mechaniczne IK10. Na ekspozytorze przedstawiono oprawy: Š HERMETIC LED 120 i HERMETIC LED 150 przeznaczone do montażu indywidualnego, Š HERMETIC LED 120L i HERMETIC 150L przystosowane do łączenia w linie świetlne.

Zapraszamy po bliższe informacje Więcej informacji oraz pełen wykaz oferowanych ekspozytorów ExpoLine uzyskają Państwo w Dziale Handlowym Spółki: Tel.: (22) 756-64-12; e-mail: [email protected] Konrad Koz³owski

13

LUDZIE POLSKIEGO OŚWIETLENIA

dr inż. Jan Grzonkowski Doktor Jan Grzonkowski, oświetleniowiec w drugim pokoleniu, od pięćdziesięciu lat jest pracownikiem Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. Od czternastu lat jest Prezesem Polskiego Komitetu Oświetleniowego Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Dewiza życiowa: zawsze zespołowo – z dala od polityki. Urodzony w Warszawie pół roku przed wybuchem II wojny światowej. Od tego momentu, z półroczną przerwą po Powstaniu Warszawskim, mieszkaniec Warszawy. Tu w lutym i marcu 1945 roku zetknął się pierwszy raz z działaniem zespołowym – na miarę swych ówczesnych sił brał udział w odgruzowywaniu Ochoty. W tej części miasta skończył

szkołę podstawową i Liceum im. Kołłątaja. Tu uprawiał sporty zespołowe, najpierw w Polskiej YMCA, potem w licealnej drużynie piłki siatkowej i piłki ręcznej, a jako 17-latek rozpoczął i przez cztery lata grał w pierwszoligowej drużynie siatkówki Klubu Warszawianka. W gorącym okresie października 1956 roku rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, a po trzecim roku edukację oświetleniowca w Katedrze Techniki Świetlnej kierowanej przez prof. Tadeusza Oleszyńskiego – twórcę techniki świetlnej w Polsce. Najbliższymi współpracownikami prof. Oleszyńskiego byli praktycy: dr Maurycy Huettner i doc. Władysław Felhorski, którzy przygotowywali absolwentów do niełatwej, twórczej pracy. Dlatego trudnej, bo ówcześni inżynierowie musieli uruchomić – bez pomocy doświadczonych oświetleniowców Europy i świata, z którymi kontakty były wówczas politycznie naganne – produkcję sprzętu oświetleniowego: źródeł światła i opraw oświetleniowych, zorganizować i prowadzić biura projektowania oświetlenia, biura rozwojowe, ośrodki metrologii światła. Musieli sami stworzyć system normalizacyjny, system badania jakości itp. Takiego aktywnego życia nauczyli dr Grzonkowskiego Dr inż. Jan Grzonkowski z Prezydentem CIE dr Hsia podczas Kongresu CIE w Warszawie jego nauczyciele. Studia skończył

14

LUDZIE POLSKIEGO OŚWIETLENIA

inwestycji, remontów i modernizacji – również w zakresie w roku 1961 jako magister inżynier specjalizacji technika oświetlenia. świetlna. W latach 1959 – 1963 był prezesem Klubu Wodniaków Jest autorem ponad 100 artykułów, referatów i rozdziałów (kajakarzy) PW i prezesem Koła PTTK na Politechnice książek z zakresu oświetlenia, w tym łącznie dziewięciu rozdziałów w trzech wydaniach Poradnika – Informatora Warszawskiej. Organizował wówczas dwutygodniowe spływy kajakowe dla około 200 studentów rocznie i wiele Technika Świetlna. Był współorganizatorem kolejnych dziewiętnastu Krajowych innych turystycznych i towarzyskich imprez. Po ukończeniu studiów został zaangażowany przez prof. Konferencji Oświetleniowych i ponad czterdziestu konferenOleszyńskiego do pracy w Katedrze Techniki Świetlnej, cji i sympozjów organizowanych lub współorganizowanych a jego przyszłymi współpracownikami w przemyśle oświeprzez PKOśw. tleniowym, Biurze Badawczym ds. Jakości SEP, Izbie Rzeczoznawców SEP, zostali rówieśnicy z czasu studiów i ponad 500 absolwentów Katedry, w tym około 70-ciu jego dyplomantów. Spotyka ich nie tylko w Polsce – pracują w Niemczech, Francji, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Australii. W latach 1965 – 1971 wraz z Januszem Konopką, późniejszym Głównym Technologiem Zakładu im. Róży Luksemburg, korzystając z potencjału sprzętowego przemysłu, wykonali w Zakładach im. Róży Luksemburg prace doktorskie, a później w ramach porozumienia o współpracy Katedry z Zakładami R. Luksemburg, 14 prac o tematyce użytecznej dla przemysłu, m. in. nowe Dr inż. Jan Grzonkowski z prof. Bianchi w czasie obrad Zgromadzenia Ogólnego CIE rozwiązania sprzętu oświetleniowego i sprzętu pomiarowo-badawczego. Owocem tych Był głównym organizatorem XXIV Kongresu Międzynaroprac były trzy patenty krajowe. dowej Komisji Oświetleniowej w 1999 roku w Warszawie, twórcą serii Konferencji Oświetleniowych Krajów Grupy Dzięki praktyce w przemyśle, z poparciem prof. OleszyńWyszehradzkiej LUMEN V4, a obecnie jest jednym z orgaskiego, został członkiem, a potem przewodniczącym kilku zespołów zajmujących się techniką świetlną w: Polskim nizatorów XII-tej Europejskiej Konferencji Oświetleniowej Komitecie Oświetleniowym (m. in. komisja nauczania), LUX EUROPA 2013. PKN, Izbie Rzeczoznawców SEP, Biurze Badawczym ds. W Międzynarodowej Komisji Oświetleniowej od 14 lat jest Jakości SEP, które tworzyło wówczas przepisy jakościowe członkiem Zgromadzenia Ogólnego CIE oraz członkiem władz Wydziału 7 – Fotobiologia i Fotochemia. Jako autor (kryteria) i nadzorowało jakość produkcji w Polsce sprzętu lub współautor referatów uczestniczył w sześciu kolejnych, oświetleniowego. Od roku 1981 jest członkiem Prezydium Polskiego Komitetu Kongresach CIE organizowanych co cztery lata, oraz w ponad Oświetleniowego, a w okresie ostatnich czternastu lat cztedwudziestu innych konferencjach międzynarodowych. rokrotnie wybrany został Przewodniczącym PKOśw. W ostatnich dziesięciu latach zorganizował ponad dwadzieW latach 1962 – 1989 pracował w Katedrze, a potem ścia wycieczek zawodowych i turystycznych, które objęły Zakładzie Techniki Świetlnej PW, następnie zajmował się 23 kraje Europy, 2 kraje Afryki, 2 kraje Bliskiego Wschodu, 3 kraje Azji Południowo-Wschodniej. W wycieczkach tych techniką światłowodową w ramach Instytutu Elektroenergetyki PW, a w roku 1991 rozpoczął pracę jako pełnomocnik wzięło udział łącznie około 500 osób, w tym głównie członkowie PKOśw i pracownicy Politechniki Warszawskiej. Dziekana Wydziału Elektrycznego ds. technicznych. W tej „ roli realizuje się od 20 lat mając szansę na realizację wielu

15

NOWE PRODUKTY

Rodzina produktów ELGO Niedawne uruchomienie produkcji ledowych, liniowych źródeł światła ELGO – LEDline T8 stało się przyczynkiem do stworzenia nowej rodziny produktowej opraw oświetleniowych, oznaczonych wspólnym logo LEDline, przeznaczonych specjalnie do współpracy z tymi nowoczesnymi i energooszczędnymi lampami ledowymi Liniowe lampy LED – więcej światła tam gdzie trzeba Warto uświadomić sobie, że typowa świetlówka liniowa ma przekrój okrągły i w płaszczyźnie tego przekroju promieniuje światło we wszystkich kierunkach, z jednakową intensywnością. Zatem w oprawie świeci tak samo w górę, na boki i w dół. Dlatego jedynie część jej promieniowania, około 1/3, dociera do oświetlanej powierzchni bezpośrednio i bez strat. Reszta światła pada na odbłyśnik oprawy i jest odbijana ze stratami, których wielkość zależy od konstrukcji, kształtu, materiału i stanu czystości odbłyśnika. Przy prostszych konstrukcjach odbłyśnika, część tego promieniowania może być nawet tracona bezpowrotnie w wyniku odbić wielokrotnych we wnętrzu oprawy. Tak więc nie cały strumień świetlny świetlówki jest w rezultacie strumieniem użytecznym. Najczęściej można przyjąć, że nie więcej niż 65% strumienia świetlnego wytwarzanego przez świetlówkę liniową jest efektywnie wykorzystane do oświetlenia płaszczyzny roboczej. Dodatkowo w przypadku świetlówek typu T8 duża ich część pracuje nadal w układach zasilania wykorzystujących

16

stateczniki magnetyczne o stosunkowo niskiej sprawności, co dodatkowo pogarsza sprawność energetyczną. Inna jest sytuacja w przypadku liniowych lamp LED. W rzeczywistości są to kierunkowe źródła światła. W płaszczyźnie przekroju prostopadłej do wzdłużnej osi lampy, źródła takie promieniują co najwyżej w zakresie 0ś – 180ś, czyli w półprzestrzeni dolnej. Dzięki temu, na odbłyśnik pada i jest od niego odbijana, mniejsza część promieniowania lampy niż w przypadku świetlówki. Zatem większa porcja światła dociera bezpośrednio, bez strat, do oświetlanej powierzchni. W przybliżeniu można przyjąć, że około 85% strumienia świetlnego lampy LED jest użyteczne do oświetlenia płaszczyzny roboczej.

Źródła światła LEDline T8 z ELGO Ledowe lampy liniowe LEDline T8 to źródła światła stworzone z myślą o zastosowaniu w tych obszarach techniki oświetlania, gdzie dotychczas niepodzielnie panowały lampy fluorescencyjne – świetlówki liniowe. Wprawdzie świetlówki są nadal bardzo ekonomicznymi źródłami światła, ale diody świecące

NOWE PRODUKTY

LED ustanawiają w tym względzie całkiem nowy poziom odniesienia. Bardzo wysoka skuteczność świetlna LED, znacznie wyższa trwałość, niski spadek strumienia świetlnego w trakcie eksploatacji i właściwości fotometryczne polegające na emisji światła jedynie w dolną półprzestrzeń sprawiają, że zastępowanie świetlówek ledowymi lampami liniowymi staje się coraz powszechniejsze na całym świecie. Dodatkowo przed diodami LED i źródłami światła budowanymi przy ich wykorzystaniu stoją jeszcze szerokie perspektywy doskonalenia, natomiast świetlówki osiągnęły już chyba szczyt swojego rozwoju technicznego. Typy i parametry Oferta ELGO zawiera lampy LEDline T8 w trzech stopniach mocy: 8W, 10W i 16W. Lampy o długości 588 mm i mocach 8W lub 10W stanowią zamiennik tradycyjnych świetlówek liniowych 18W. Z kolei lampy o długości 1197 mm zastępują świetlówki 36W. Średnica lamp LEDline T8 wynosi 26 mm, czyli tyle samo, co świetlówek typu T8. Są one wyposażone w trzonki G13, podobnie jak świetlówki. Każda z lamp LEDline T8 jest dostępna w odmianach o różnych temperaturach barwowych promieniowania diod LED: Š ciepła biała, poni¿ej 3300 K, współczynnik oddawania barw Ra = 80, Š neutralna biała, 3300 – 5300 K, współczynnik oddawania barw Ra = 75, Š zimna biała, powy¿ej 5300 K, współczynnik oddawania barw Ra ≤ 70. Każda z lamp LEDline T8 jest również dostępna w wykonaniu z jednym z trzech rodzajów klosza: przezroczystym, satynowanym (frost) i mlecznym.

Światło bez tętnienia i UV Klasyczne œwietlówki korzystają z zasilania prądem przemiennym. Dlatego w trakcie pracy ich światło pulsuje. Diody w lampach LEDline T8 są zasilane prądem stałym, stąd ich promieniowanie jest także stałe i pozbawione pulsacji. Toznacznie podwyższa komfort pracy w takim oświetleniu. W przeciwieństwie do tradycyjnych źródeł fluorescencyjnych, lampy ledowe nie emituj¹ promieniowania ultrafioletowego, dzięki czemu ich światło nie wabi owadów, co bywa uciążliwe zwłaszcza przy zewnętrznym oświetleniu tradycyjnymi świetlówkami. W przyjaźni ze środowiskiem Tradycyjne świetlówki zawierają pary rtęci, które w przypadku rozbicia szklanej rury stanowiącej obudowę, przedostają się do atmosfery. Lampy ELGO LEDline T8 są wykonane z materiałów znacznie bardziej odpornych niż szkło, a przede wszystkim nie zawierają rtęci ani innych szkodliwych substancji, co czyni je przyjaznymi środowisku naturalnemu. Dodatkowo zużywają znacznie mniej energii elektrycznej, co również ogranicza emisję rtęci do atmosfery podczas produkcji energii w naszych elektrowniach węglowych.

1

Trzy wykonania lamp LEDline T8: 1. klosz przezroczysty 2. klosz satynowany (frost) 3. klosz mleczny

2

Wysoka trwałość Ogromną zaletą lamp LEDline T8 jest trwałość wynosząca ok. 50 tysięcy godzin. Dzięki temu koszty eksploatacyjne instalacji oświetleniowych związane z wymianą źródeł światła, mogą być znacząco ograniczone. Wytrzymała konstrukcja Nowe lampy ledowe z ELGO są wykonane z trwałych, odpornych mechaniczne materiałów: aluminium i tworzywa sztucznego – polimetakrylanu metylu (PMMA). Dzięki temu są one odporne na uderzenia. Podnosi to znacznie bezpieczeństwo użytkowania.

3

System zasilania Lampy LEDline T8 z ELGO nie posiadają wewnętrznego układu zasilania. Są one przeznaczone do współpracy z elektronicznym układem zasilania zamontowanym w oprawie.

17

NOWE PRODUKTY

Rodzina opraw oświetleniowych LEDline

Oprawy RASTRA LED z rodziny LEDline

Naturalną konsekwencj¹ wprowadzenia do oferty ELGO ledowych, liniowych źródeł światła LEDline T8 stało się stworzenie rodziny opraw LEDline, przeznaczonych do współpracy z tymi energooszczędnymi źródłami światła. Pierwszym krokiem było przystosowanie do tego celu kilku znanych typów opraw świetlówkowych. W ten sposób powstała seria wnętrzowych opraw z optyką rastrową RASTRA LED oraz dwie serie szczelnych opraw przemysłowych OCEANIC LED i HERMETIC LED.

Jako pierwsze, do współpracy z lampami LEDline T8, przystosowane zostały popularne i powszechnie używane, wnętrzowe oprawy z optyką rastrową typu RASTRA. Nowa seria RASTRA LED składa się z trzech modeli: Š RASTRA LED 104PP – oprawy do wbudowania w sufit podwieszany, w wersji 4 x 8W i 4 x 10W, Š RASTRA LED 204PP – oprawy nastropowe, w wersji 4 x 8W i 4 x 10W, Š RASTRA LED 302PP – oprawy nastropowe, w wersji 2 x 16W.

RASTRA LED – budowa oprawy

obudowa wykonana z blachy stalowej malowanej proszkowo na kolor biały

elektroniczne układy zasilające ledowe źródła światła, zamontowane wewnątrz obudowy wraz z okablowaniem

dwa łączniki linkowe pozwalają na zwieszenie rastra podczas czynności konserwacyjnych przewód uziemiający łączy raster z obudową

cztery sprężynujące zaczepy umożliwiają łatwy montaż rastra w obudowie

energooszczędne źródła światła LEDline T8 o wytrzymałej konstrukcji obudowa lamp LEDline wykonana z materiałów trwałych i odpornych mechanicznie: aluminium i tworzywa sztucznego – polimetakrylanu metylu (PMMA)

rastrowy układ optyczny o wysokiej jakości, oznaczony symbolem PP, złożony z odbłyśników o kształcie parabolicznym (P) zamkniętych na końcach i parabolicznych poprzeczek (P), wykonany z wybłyszczanej blachy aluminiowej o najwyższej czystości

18

NOWE PRODUKTY

Oprawy RASTRA LED oferowane są w komplecie ze źródłami światła LEDline T8 z diodami o trzech różnych temperaturach barwowych: ciepła biała (poni¿ej 3300 K), neutralna biała (3300 – 5300 K) i dzienna biała (powy¿ej 5300 K). Układ optyczny opraw RASTRA LED Oprawy RASTRA LED wyposażono w wysokiej jakości rastrowy układ optyczny oznaczony symbolem PP. Raster składa się z zamkniętych na końcach odbłyśników o kształcie parabolicznym (P) z parabolicznymi poprzeczkami (P). Wszystkie detale rastra wykonane są z wybłyszczanej blachy aluminiowej o najwyższej

Dwa sposoby montażu Nowe oprawy z serii RASTRA LED oferowane są w dwóch wersjach konstrukcyjnych:

Š do wbudowania w sufit podwieszany – model 104PP,

RASTRA LED 104PP o mocach 4 x 8W i 4 x 10W Š do nabudowania na stropie – modele 204PP i 302PP. Wersja do wbudowania może być montowana w kasetonowych sufitach podwieszanych lub sufitach gipsowo-kartonowych przy użyciu dodatkowych uchwytów UM-1K.

czystości. Raster jest mocowany w obudowie za pomocą czterech sprężynujących zaczepów, które umożliwiają jego łatwy demontaż w celu wymiany źródeł światła. Obudowa opraw RASTRA LED Obudowy wszystkich opraw z serii RASTRA LED wykonane zostały z blachy stalowej pomalowanej proszkowo na kolor biały. Wewnątrz obudów zamocowano źródła światła wraz z kompletnymi układami zasilającymi.

Oprawy OCEANIC LED i HERMETIC LED z rodziny LEDline Jako dwie kolejne, do pracy z ledowymi, liniowymi źródłami światła LEDline T8 przystosowano szczelne oprawy przemysłowe. W ten sposób powstały serie opraw OCEANIC LED i HERMETIC LED. Seria hermetycznych opraw przemysłowych OCEANIC LED obejmuje modele: Š OCEANIC LED 60 – do 2 lub 3 lamp LEDline T8 o mocach 8W i 10W – zamienników tradycyjnych świetlówek liniowych T8 o mocy 18W, Š OCEANIC LED 120 – do 2 lub 3 lamp LEDline T8 o mocy 16W – zamienników świetlówek liniowych T8 o mocy 36W. Serię HERMETIC LED tworzą modele: Š HERMETIC LED 120 – do 2 lamp LEDline T8 o mocy 16W, Š HERMETIC LED 120L – do 2 lamp LEDline T8 o mocy 16W, przystosowany do łączenia w linie świetlne. Oprawy OCEANIC LED i HERMETIC LED prezentujemy szczegółowo w odrębnych artykułach. Marek Kołakowski

RASTRA LED 302PP o mocy 2 x 16W

RASTRA LED 204PP o mocach 4 x 8W i 4 x 10W

19

NOWE PRODUKTY

OCEANIC LED HERMETIC LED Szczelne oprawy przemysłowe do źródeł światła LEDline T8

20

NOWE PRODUKTY

Oświetlenie wnętrz przemysłowych stwarza szczególne wymagania dotyczące trwałości i energooszczędności sprzętu oświetleniowego stosowanego do tego celu Oświetlenie warunki

przemysłowe

–

trudne

Obiekty przemysłowe wymagają często dobrego oświetlenia, a równocześnie panujące w nich warunki są bardzo niedogodne dla realizacji instalacji oświetleniowych. Zapylenie, wilgoć i kłopoty z dostępem do opraw spowodowane gęstym ustawieniem maszyn i ich ciągłą pracą sprawiają, że źródła światła i oprawy oświetleniowe powinny spełniać najwyższe wymagania techniczne i ekonomiczne. Wśród licznych kryteriów, jakimi należy kierować się wybierając sprzęt do oświetlania pomieszczeń przemysłowych są między innymi: 1) po stronie źródeł światła Š wysoka trwałość i niezawodność, Š wysoka skuteczność świetlna gwarantująca energooszczędne oświetlenie, Š mały spadek strumienia świetlnego w trakcie eksploatacji, Š światło o odpowiednich właściwościach barwowych charakteryzowanych wartością temperatury barwowej i wskaźnika oddawania barw, 2) po stronie opraw oświetleniowych Š stopień ochrony IP określający odporność oprawy na wnikanie pyłu i wilgoci, Š stopień odporności IK na udary mechaniczne, Š energooszczędne układy zasilania, np. elektroniczne.

Zamontuj i zapomnij Najważniejsze cechy opraw oświetlenia przemysłowego, na które zwraca się uwagę, to: Š wysoka szczelność charakteryzowana stopniem ochrony IP przed wnikaniem ciał stałych, pyłu i wody, Š zastosowanie źródeł światła o wysokiej trwałości. Powyższe kryteria z powodzeniem spełniają oprawy OCEANIC LED oraz HERMETIC LED – nowe produkty z rodziny LEDline, przeznaczone specjalnie do pracy z ledowymi, liniowymi źródłami światła LEDline T8, często nazywanymi popularnie tubami ledowymi. Oprawy OCEANIC LED charakteryzuje szczelność IP64. W przypadku opraw HERMETIC LED wartość jest jeszcze wyższa, osiąga stopień IP65. Dzięki temu oba typy opraw mogą być stosowane do oświetlania pomieszczeń charakteryzujących się trudnymi warunkami środowiskowymi – wysokim zapyleniem, dużą wilgotnością, a nawet okresowym, bezpośrednim działaniem wody na oprawy. Takie

środowisko pracy występuje najczęściej w różnego rodzaju pomieszczeniach przemysłowych: halach produkcyjnych, warsztatach, magazynach, kotłowniach, składach i pod wiatami. Często pomieszczenia przemysłowe tego rodzaju posiadają stałą zabudowę w postaci urządzeń przemysłowych działających w cyklu wielogodzinnym lub wprost ciągłym. Działające maszyny produkcyjne mogą znacznie utrudniać dostęp do opraw oświetleniowych w celu wymiany źródeł światła i wykonania czynności konserwacyjnych. Wtedy niezbędne staje się stosowanie źródeł światła o jak najwyższej trwałości. Właśnie w tym przypadku szczególnie pomocne mogą okazać się najnowsze oprawy OCEANIC LED i HERMETIC LED wyposażone w liniowe lampy LED marki ELGO – tzw. tuby ledowe LEDline T8. Żywotność diod świecących zastosowanych w tych źródłach światła wynosi około 50 tysięcy godzin i jest parokrotnie wyższa od trwałości przeciętnej świetlówki stosowanej do oświetlenia przemysłowego. Tak długi okres możliwej eksploatacji bez wymiany źródeł światła w połączeniu z wysoką szczelnością sprawia, że OCEANIC LED i HERMETIC LED można nazwać oprawami oświetleniowymi typu „zamontuj i zapomnij”.

Ekonomiczne i trwałe źródła światła LEDline T8 Nowoczesne źródła światła dostarczane w komplecie z oprawami OCEANIC LED i HERMETIC LED to ledowe, liniowe lampy o nazwie LEDline T8. Ich forma, kształt i rozmiary sprawiają, że w połączeniu z elektronicznymi układami zasilania zamontowanymi w oprawach, stanowią doskonałą, energooszczędną alternatywę dla popularnych świetlówek liniowych. Lampy LEDline T8 dostępne są w wykonaniach z trzema rodzajami klosza: przezroczystym, mlecznym i satynowanym (frost). Z kolei każda z tych wersji to trzy możliwe temperatury barwowe i wskaźniki oddawania barw: Š poni¿ej 3300K, barwa ciepła biała, Ra = 80; Š 3300 – 5300K, barwa neutralna biała, Ra = 75; Š powy¿ej 5300K, barwa dzienna biała, Ra ≤70. W produkcji znalazły się trzy moce lamp: Š 8W i 10W o długości 588mm – zamienniki tradycyjnych świetlówek liniowych o mocy 18W, Š 16W o długości 1197mm – odpowiedniki świetlówek liniowych o mocy 36W. Trwałość źródeł światła LEDline T8 jest wyjątkowo wysoka i osiąga rząd 50 tysięcy godzin.

21

NOWE PRODUKTY

Na przeciwległych końcach, rurową obudowę oprawy szczelnie zamykają boczki z poliuretanowymi uszczelkami

Dławnica w jednym z boczków zamykających obudowę oprawy umożliwia szczelne wprowadzenie kabla zasilającego

OCEANIC LED Oprawy OCEANIC LED z najnowszej rodziny produktów LEDline, stanowią rozwinięcie wcześniejszej serii szczelnych, opraw świetlówkowych OCEANIC. Ich skonstruowanie stało się możliwe dzięki rozwojowi nowoczesnych, wyjątkowo energooszczędnych źródeł światła LED. W nowych oprawach, w miejsce liniowych świetlówek T8 współpracujących ze statecznikami magnetycznymi lub elektronicznymi, zastosowano najnowocześniejsze źródła światła wykorzystujące technikę świecących diod elektroluminescencyjnych LED.

IP

Szczelna budowa oprawy

Oprawy OCEANIC LED podobnie, jak produkowane wcześniej świetlówkowe oprawy OCEANIC, charakteryzują się specyficzną budową. Obudowę i zarazem klosz oprawy stanowi jednoczęściowa rura, o przekroju zbliżonym do kwadratu, wykonana z tworzywa sztucznego – przezroczystego poliwęglanu. Na końcach zamykają ją specjalne zamknięcia – tzw. boczki, umieszczane na gwintowanych trzpieniach osadzonych w obudowie i przykręcane nakrętkami. W miejscach styku z rurową obudową, w boczkach wylano poliuretanowe uszczelki. W jednym z boczków zamocowano dławnicę umożliwiającą szczelne wprowadzenie kabla zasilającego do wnętrza oprawy. We wzdłużnych prowadnicach rury umieszczona jest płyta nośno-montażowa z blachy stalowej malowanej proszkowo na biało, na której od góry zainstalowano osprzęt elektryczny oprawy, a od dołu oprawki ze źródłami światła. W ten sposób rura z tworzywa na „górnej” połowie przekroju jest obudową oprawy, a od dołu jej kloszem. Taka budowa zapewnia uzyskanie wysokiej szczelności wnętrza oprawy, charakteryzowanej stopniem ochrony przed wnikaniem pyłu i wilgoci na poziomie IP64. Zgodnie z odpowiednimi normami oznacza to, że oprawy OCEANIC LED są: Š pyłoszczelne – czyli pył nie przedostaje się do wnętrza oprawy, Š chronione przed bryzgami wody – czyli woda z dyszy skierowana na oprawę z dowolnego kierunku nie powinna wywoływać szkodliwych skutków.

22

IK 10

Ochrona przed udarami mechanicznymi

Konstrukcja w formie jednoczęściowej rury z poliwęglanu zamkniętej boczkami, zapewnia oprawom OCEANIC LED dużą sztywność i wysoką odporność mechaniczną. Dzięki temu oprawy te osiągają stopień ochrony przed udarami mechanicznymi na poziomie IK10.

Pewne mocowanie na stropie Podstawowym sposobem montażu opraw OCEANIC LED jest mocowanie do stropu. Do tego celu służą dwie, specjalne obejmy przykręcane do podłoża za pomocą dwóch wkrętów z kołkami rozporowymi.

Dwie wielkości oprawy W ofercie dostępne są dwie wielkości oprawy o różnej długości:

Š OCEANIC LED 60 w wersjach do dwóch lub trzech lamp o mocach 8W lub 10W, Š OCEANIC LED 120 w wersjach do dwóch lub trzech lamp o mocach 16W.

NOWE PRODUKTY

Ledowe źródła światła LEDline T8 i elektroniczne zasilacze umieszczono na płycie montażowej wsuwanej w prowadnice obudowy

Mocowanie do stropu

Szczelna (I do źróde P64) oprawa pr ze ł światła LEDline mysłowa OCEAN T8 IC LE

D

23

NOWE PRODUKTY

Od dołu oprawę zamyka klosz uszczelniany poliuretanową uszczelką przez zaciśnięcie klamer

HERMETIC LED Również oprawy HERMETIC LED to rozwinięcie popularnej serii opraw do świetlówek liniowych. Zastosowanie energooszczędnych tub ledowych LEDline T8 pozwoliło stworzyć oprawy nie tylko szczelne, ale także zmniejszyć zużycie energii elektrycznej i znacznie wydłużyć czas pracy bez wymiany źródeł światła.

Wysoka szczelność oprawy IP 65 Specjalne rozwiązania konstrukcyjne oraz wysokiej jakości materiały gwarantują odpowiednią ochronę opraw HERMETIC LED przed niekorzystnym wpływem szkodliwych warunków zewnętrznych. Wszystkie elementy zewnętrzne opraw HERMETIC LED – korpus, klosz i klamry zamykające formowane są z poliwęglanu (PC) metodą wtrysku. Na brzegu korpusu oprawy wylana jest trwale przylegająca, poliuretanowa uszczelka. Klosz dociskany jest silnie do tej uszczelki dziesięcioma, równomiernie rozmieszczonymi klamrami. Takie szczelne połączenie skutecznie chroni wnętrze przed zanieczyszczeniami i wilgocią oraz usztywnia całą konstrukcję. Do sztywności oprawy przyczynia się także wewnętrzna płyta blaszana, na której umieszczono oprawki ze źródłami światła i układ zasilania elektrycznego z okablowaniem. Oprawę cechuje stopień ochrony przed wnikaniem pyłu i wilgoci na poziomie IP65. Zgodnie z obowiązującymi dokumentami normalizacyjnymi oznacza to, że oprawy HERMETIC LED są: Š pyłoszczelne – czyli pył nie przedostaje się do wnętrza oprawy, Š chronione przed strugami wody – czyli woda rozbryzgiwana na oprawę z dowolnego kierunku nie powinna wywoływać szkodliwych skutków.

Stopień ochrony przed udarami

IK 10 mechanicznymi

Poliwęglan (PC), z którego wykonano korpus iklosz oprawy, zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną. Charakteryzuje się także dużą wytrzymałością na działanie wysokich temperatur do 130śC, nie rozprzestrzenia

24

płomienia i nie emituje toksycznych gazów. Pod tym względem PC przewyższa wiele tworzyw termoplastycznych. Dzięki użyciu tego tworzywa oprawa może być oznaczona stopniem ochrony klosza przed udarami mechanicznymi na poziomie IK10.

Prosta instalacja Konstrukcja opraw HERMETIC LED i oferowane akcesoria zapewniają łatwy montaż. Uniwersalne rozwiązania konstrukcyjne umożliwiają montaż nastropowy, podwieszanie, a także możliwość zestawienia w szczelnych liniach świetlnych. Oprawy HERMETIC LED mogą być instalowane bezpośrednio na stropie o normalnej palności. Montaż odbywa się bez konieczności wykonywania dodatkowych otworów w obudowie, co sprawia, że oprawy zachowują deklarowany stopień ochrony IP65. W celu zamocowania oprawy bezpośrednio na stropie wykorzystuje się specjalne uchwyty. Po przykręceniu dwóch uchwytów do stropu w odpowiedniej odległości, z łatwością można wpiąć w nie oprawę przez wciśnięcie uchwytów w odpowiednie gniazda na górnej powierzchni korpusu oprawy. Alternatywnie oprawy mogą być także podwieszane przy użyciu specjalnych wieszaków dostarczanych w komplecie z oprawą. Wieszaki należy umieścić w gniazdach w górnej części korpusu, a następnie zaczepić o nie linki, łańcuszek lub haki. Oprawy HERMETIC LED – modele oznaczone literą „L” – są przystosowane do łączenia w linie świetlne. Oprawy te posiadają na obu końcach otwory z dławnicami, dwie złączki oraz dodatkowe przewody wzdłuż oprawy. Dzięki zastosowaniu dławnic, szczelność IP65 jest możliwa do uzyskania także dla grupy opraw połączonych ze sobą w linie.

NOWE PRODUKTY

Oprawy HERMETIC LED 120L umożliwiają tworzenie linii świetlnych

Dwie wielkości oprawy Jako pierwsze do oferty wprowadzone zostały oprawy HERMETIC LED 120 przeznaczone do źródeł światła LEDline T8 o mocy 16W, zamienników świetlówek liniowych 36W. Już wkrótce dostępne będą także oprawy HERMETIC LED 150 współpracujące z lampami LEDline T8 o mocy 21W zamieniającymi świetlówki liniowe o mocy 58W.

Obszary zastosowania Dzięki zastosowaniu wyjątkowo energooszczędnych, ledowych lamp LEDline T8 charakteryzujących się bardzo wysoką trwałością, oprawy OCEANIC LED i HERMETIC LED mogą być szczególnie przydatne do oświetlania pomieszczeń o charakterze: Š przemysłowym – produkcyjne, techniczne, warsztatowe, magazynowe,

Š komunikacyjnym – parkingi i garaże podziemne oraz naziemne – wielopoziomowe, przejścia podziemne, klatki schodowe, itp. Š pomocniczym – piwnice, szatnie itp. Najlepsze rezultaty oświetleniowe mogą być osiągnięte w pomieszczeniach o wysokości nie większej niż 5 metrów.

Szczelna (IP do źróde 65) oprawa przem ł światła LEDline T ysłowa HERMETIC 8 LED Konrad Kozłowski Marek Kołakowski

25

NOWE PRODUKTY

XELENT 6060W

Nowość w serii wnętrzowych opraw LED LED XELENT 6060W to kolejna nowość ELGO w grupie opraw wnętrzowych, w których jako źródła światła wykorzystano diody świecące LED. Tym razem do produkcji wprowadzono oprawę przystosowaną do montażu w sufitach podwieszanych o module 600 x 600 mm. Jednym z celów, do których dążą często projektanci oświetlenia, jest maksymalne zintegrowanie opraw oświetleniowych z sufitem stanowiącym część substancji architektonicznej budynku. Temu celowi służyły dotychczas głównie oprawy świetlówkowe z układami optycznymi w formie rastrów lub płaskich kloszy rozpraszających, montowane w modułach sufitów podwieszanych. Cała obudowa takich opraw wraz ze źródłami światła schowana jest w przestrzeni ponad sufitem podwieszonym, natomiast dla obserwatora widoczna jest jedynie dolna powierzchnia świecąca oprawy, zlicowana z powierzchnią sufitu. Problem stanowi niekiedy wysokość takich opraw, która powinna być jak najmniejsza, aby oprawa zmieściła się w niewielkiej przestrzeni nadsufitowej i zajmowała w niej

26

jak najmniej miejsca, nie kolidując z innymi instalacjami. Do ideału w zakresie tego rodzaju opraw oświetleniowych zbliżają się nowe oprawy LED z serii XELENT produkowane w fabryce ELGO, oznaczone symbolem XELENT 6060W. Są one kolejnym modelem w tej rodzinie po oprawach zwieszanych XELENT 12015Z i 12020Z.

Oświetlenie ogólne i dekoracyjne Oprawa XELENT 6060W jest w istocie cienkim panelem świetlnym. Podstawowym obszarem zastosowania takich paneli może być oświetlenie ogólne wnętrz, zwłaszcza pomieszczeń, w których oprawy oświetleniowe mogą być montowane w sufitach podwieszanych. Dzięki niewielkiej grubości, wynoszącej

NOWE PRODUKTY

zaledwie 45 mm, XELENT 6060W może być montowany nawet w sufitach podwieszanych o nietypowo niskiej przestrzeni nadsufitowej przeznaczonej na instalacje techniczne, praktycznie nie zajmując w niej miejsca. Nowe oprawy mogą być także montowane w pionowych ścianach kartonowo-gipsowych z pustą przestrzenią wewnętrzną, oprócz roli oświetleniowej pełniąc także funkcje dekoracyjne. Dzięki swojej uniwersalności stanowią interesującą alternatywę dla klasycznych opraw używanych do oświetlania pomieszczeń biurowych, sal konferencyjnych, sklepów i butików, kawiarni, pubów i podobnych wnętrz użyteczności publicznej. Świetnie nadają się także do oświetlania korytarzy i ciągów komunikacyjnych, w których oświetlenie musi być włączone przez długi okres czasu. W niebanalny sposób rozświetlą też wnętrza mieszkań o nowoczesnej stylistyce i awangardowym designie.

Dzięki wysokości 45 mm oprawa XELENT 6060W zajmuje niewielką przestrzeń nad płaszczyzną sufitu podwieszanego

Oryginalna konstrukcja Podobnie jak w dotychczasowych oprawach XELENT, także w modelu 6060W zamiast używanej zwykle płaskiej matrycy diodowej zastosowano oryginalne rozwiązanie konstrukcyjne. Diody LED zostały umieszczone w liniach na przeciwległych krawędziach poziomej płyty z tworzywa sztucznego – polimetakrylanu metylu (PMMA), o grubości 8 mm. Promieniowanie emitowane jest w dolną półprzestrzeń pod oprawą, a płyta PMMA pełni rolę prowadzenia i rozpraszania światła.

Dzięki elektronicznemu zasilaczowi umieszczonemu na oprawie zasilanie odbywa się bezpośrednio z sieci o napięciu 230V/50Hz.

We wcześniejszych modelach opraw XELENT 12015Z i 12020Z źródłem światła było 576 diod świecących LED umieszczonych w dwóch liniach, na przeciwległych, dłuższych krawędziach płyty. W oprawie XELENT 6060W zastosowano również 576 diod LED, ale dla uzyskania pożądanej równomierności świecenia na całej powierzchni płyty z PMMA, diody zostały rozlokowane naprzeciwlegle, na wszystkich czterech krawędziach. W ofercie znalazły się oczywiście wersje z diodami LED o ciepło białej, neutralnej białej lub dzienno białej barwie światła. Diody LED montowane w oprawach XELENT charakteryzują się bardzo wysoką trwałością, przekraczającą żywotność świetlówek liniowych i są wyjątkowo energooszczędne. Sumaryczny pobór mocy diod w oprawie XELENT 6060W wynosi zaledwie 36W. Dzięki elektronicznemu zasilaczowi umieszczonemu na oprawie zasilanie odbywa się bezpośrednio z sieci o napięciu 230V/50Hz. Obudowę oprawy wykonano z profili aluminiowych pokrytych proszkową powłoką malarską w kolorze białym. Modele z serii XELENT 6060W cechuje druga klasa ochronności przed porażeniem prądem oraz stopień szczelności IP20. Oprawy są przystosowane do montażu na powierzchniach o normalnej palności. Spełniają normy przedmiotowe PN-EN 60598-1. Konrad Kozłowski Marek Kołakowski

27

NOWE PRODUKTY

VARNA LED Szczelna plafoniera ze źródłami światła LED VARNA LED to pierwsza plafoniera ze źródłami światła LED w ofercie gostynińskiej fabryki ELGO. Cechuje ją wysoka szczelność, niskie zużycie energii elektrycznej i trzy zakresy temperatury barwowej światła. Źródła światła LED Główną cechą plafoniery VARNA LED, różniącą ją od produkowanej dotychczas oprawy VARNA, jest zastosowanie źródeł światła LED, zamiast wcześniejszych lamp żarowych lub świetlówek kompaktowych. Nowy model VARNA LED został wyposażony w 126 diod świecących LED. S¹ one montowane na specjalnej płytce z wykorzystaniem nowoczesnej technologii montażu powierzchniowego Surface Mounted Devices (SMD), przy użyciu dwugłowicowego robota Autotronik BS 387 V2V, pracującego w gostynińskiej fabryce od kilku miesięcy. W ofercie ELGO znajdują się aktualnie plafoniery VARNA LED z diodami emitującymi światło o barwie: Š ciepłej białej (poniżej 3300K), Š neutralnej białej (3300K – 5300K) Š dziennej białej (powyżej 5300K).

Tylko 12W mocy Wykorzystanie ledowych źródeł światła jest przede wszystkim źródłem energooszczędności plafonier VARNA LED.

28

Nowy model z diodami LED pobiera niewielką moc na poziomie 12W, a jest w stanie zastąpić oprawy wyposażone w żarowe źródła światła o mocy 60W. Tak duża oszczędność pozwala znacząco obniżyć koszty eksploatacji, co jest nie bez znaczenia, zwłaszcza dla inwestycji w budynkach z wieloma punktami oświetleniowymi.

Współpraca z czujnikiem ruchu Ważne jest także to, że podobnie jak w większości produktów wykorzystujących technologię LED, także oprawa VARNA LED może współpracować z zewnętrznym czujnikiem ruchu.

Wysoka szczelność IP 54

Znaną zaletą plafonier VARNA, także w wersji VARNA LED, jest ich szczelność na poziomie IP54, dzięki której są one polecane do oświetlania miejsc o podwyższonej wilgotności i zapyleniu. Właściwości te uzyskano dzięki odpowiedniemu uszczelnieniu, nowoczesnym technologiom i materiałom wysokiej jakości.

NOWE PRODUKTY

Doskonałe materiały Podstawa plafoniery i ramka dociskająca klosz do obudowy są wykonane z poliwęglanu (PC). Opcjonalnie dostępne są wersje z ramką w kolorze białym lub srebrnym. Do produkcji mlecznego klosza wykorzystano polimetakrylan metylu (PMMA). Dzięki temu cechuje go wysoka odporność na uszkodzenia mechaniczne, natomiast światło jest dobrze rozpraszane, co sprawia, że oświetlenie jest przyjemne, łagodne i nie wywołuje efektu olśnienia.

Skuteczne uszczelnienia Szczelne zamknięcie korpusu, ramki i klosza oprawy odbywa się przy pomocy trzech wkrętów przykręcanych po zamocowaniu korpusu plafoniery do podłoża. Bezpośrednio na korpusie wylana jest poliuretanowa uszczelka. Do jej wykonania używane są poliuretany dwuskładnikowe. Dzięki temu uszczelka charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami izolacyjnymi, wysoką odpornością na działanie czynników atmosferycznych i chemicznych oraz odpornością cieplną. Uszczelka oprawy VARNA LED jest wykonana w stosowanej w fabryce ELGO technologii FIPFG (ang. Formed In Place Foamed Gasket – Uszczelka Wylewana Piankowa Formowana Na Miejscu), przez co charakteryzuje się wysoką elastycznością i sprężystością. Wykorzystanie w procesie produkcji robota przemysłowego o możliwości pozycjonowania głowicy wylewającej uszczelkę, gwarantuje niezwykłą precyzję i eliminuje niedoskonałości, z jakimi mamy do czynienia przy stosowaniu uszczelek klejonych.

Osprzęt elektryczny Wewnątrz tak uszczelnionej plafoniery znajduje się osprzęt elektryczny w postaci elektronicznego zasilacza. Przewód zasilający wprowadzany jest do wnętrza plafoniery przez gumową mikromembranę.

Bezpieczeństwo użytkowania Wykonanie opraw VARNA LED w drugiej klasie ochronności przed porażeniem prądem elektrycznym i zastosowanie materiałów dobrej jakości o wysokiej wytrzymałości mechanicznej sprawia, że są one bezpieczną propozycją do oświetlania nawet w trudnych warunkach środowiskowych.

Uniwersalne zastosowanie Oprawy VARNA LED dedykowane są do montażu sufitowego lub ściennego, na podło-

żach o normalnej palności, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. Mogą pełnić rolę oświetlenia podstawowego lub pomocniczego we: Š wnętrzach przemysłowych – oświetlanie pomieszczeń technicznych, magazynów, warsztatów; Š wnętrzach publicznych – oświetlanie ciągów komunikacyjnych, toalet, łazienek, piwnic; Š wnętrzach komercyjnych i sportowych – oświetlanie szatni, toalet, łazienek, basenów; Š wnętrzach domowych – oświetlanie kuchni, łazienek, przedpokoi, toalet; Š na zewnątrz budynków – oświetlanie wiat, altan, balkonów, tarasów, ganków, wiatrołapów. Oprawy VARNA LED cechuje dodatkowo estetyczny wygląd i ergonomiczny kształt, co w połączeniu z wysoką jakością i energooszczędnością czyni je atrakcyjnymi i konkurencyjnymi produktami polskiego producenta w segmencie szczelnych plafonier. Konrad Kozłowski

podstawa z poliwęglanu poliuretanowa uszczelka wylewana bezpośrednio w podstawie diody LED

ramka dociskająca z poliwęglanu klosz z polimetakrylanu metylu

29

NOWE PRODUKTY

MITRA LED 480 Szczelna oprawa przemysłowa z diodami LED

30

NOWE PRODUKTY

Jedną z dróg wprowadzania najnowszej techniki diod świecących LED w oprawach oświetleniowych ELGO jest implementacja tych najnowocześniejszych źródeł światła w dotychczasowych produktach, w miejsce starszych typów lamp MITRA LED 480 = MITRA NEW + LED

Różne temperatury barwowe

Doskonałym przykładem wprowadzania najnowocześniejszych diod świecących LED, charakteryzujących się bardzo wysokim stopniem energooszczędności i ogromną trwałością, w oprawach marki ELGO produkowanych już wcześniej do innych rodzajów źródeł światła, jest oprawa przemysłowa MITRA LED 480. Seria MITRA NEW, będąca pierwowzorem nowych opraw, to szczelne oprawy przemysłowe o sprawdzonych i niezawodnych rozwiązaniach technicznych, które w dotychczasowych wykonaniach, jako źródła światła, wykorzystywały wysokoprężne lampy wyładowcze: metalohalogenkowe i sodowe. W nowym modelu MITRA LED 480 zastosowano diody LED amerykańskiej firmy Cree. Oprawy są dedykowane do oświetlania wnętrz przemysłowych: hal produkcyjnych, pomieszczeń magazynowych i pomocniczych, warsztatów i wiat, a także hal i obiektów sportowych.

Oprawy MITRA LED 480 są dostępne z diodami LED w dwóch zakresach temperatur barwowych: • dla diod XP-G: neutralnej białej i dziennej białej, • dla diod XP-E: ciepłej białej i neutralnej białej.

Diody LED i soczewkowy układ optyczny W oprawie MITRA LED 480, jako źródła światła zastosowano 60 diod POWER LED firmy Cree, model XP-G lub XP-E. Są one umieszczone na okrągłym, płaskim panelu z użyciem technologii montażu powierzchniowego SMT. Układ optyczny oprawy tworzy zespół indywidualnych soczewek umieszczonych na każdej z diod w panelu i chemicznie polerowany odbłyśnik aluminiowy o symetrycznym rozsyle światłości. Różne zestawienia odbłyśnika i dostępnych wersji soczewek pozwalają na konfigurację układów optycznych oprawy z rozsyłem światła w kącie 30°, 60° i 100°. Oprawy oferowane są w trzech wariantach: • z odbłyśnikiem otwartym (w wersji bez szyby), • z odbłyśnikiem zamkniêtym hartowan¹ szyb¹ ochronn¹, aną szybą szybą ochronną, och onną, • z odbłyśnikiem zamkniętym hartowaną waną szybą sz zybą oc hron• z odbłyśnikiem zamkniętym hartowaną ochronną zabezpieczoną dodatkowo ażurową rową ą siatką atką ą z drutu ocynkowanego.

Niska moc, wysoka trwałość ć Pobór mocy oprawy MITRA LED 480 kszta³tuje kszta³tuje siê w przedziale 40W – 150W, a żywotność ledowych wych źródeł ródeł śświatła wiatła jest określana na 50.000 godzin.

Wysoka szczelność i zabezpieczenie mechaniczne Komora osprzętu opraw MITRA LED 480 charakteryzuje się wysokim stopniem szczelności IP65. Z kolei szyba ochronna ze szkła hartowanego, wyposażona w uszczelkę, mocowana do odbłyśnika za pomocą specjalnej obejmy, pozwala na uzyskanie stopnia szczelności układu optycznego oprawy na poziomie IP54. Dzięki temu modele opraw z szybą mogą być z powodzeniem stosowane w miejscach o podwyższonym zapyleniu i wilgotności. Oprawy MITRA LED 480 z szybą i siatką ochronną są godne polecenia do miejsc, w których oprawy mogą być narażone na uszkodzenia mechaniczne. Oprawy bez szyby cechują się stopniem IP65 dla komory osprzętu i IP23 dla otwartego odbłyśnika z układem optycznym.

Solidna budowa Komora osprzętu opraw MITRA LED 480 jest wykonana z użebrowanego profilu aluminiowego, zapewniającego skuteczne odprowadzanie ciepła. Boczne zamknięcie komory to odlewy aluminiowe mocowane do obudowy za pomocą śrub. Dzięki zastosowaniu ergonomicznych rozwiązań konstrukcyjnych zapewniona jest łatwa i prosta obsługa oprawy. W boku komory osprzętu jest umieszczone szybkozłącze do podłączenia zasilania oprawy oraz filtr zapobiegający zasysaniu nieczystości przy stygnięciu oprawy. Wewnątrz komory kom ry zna znajduje duje si się wysuwany wany panel p nel z elektronicznym lektro cznym osprzętem osprz ętem za zasilającym. silającym Istnieje je możliwość możliwość ró różnych żnych sy systemów stemów mocowania moc wania np. p liny, liny śruby, haki. aki Standardowo S ndard wo oprawa op wa jest jes wyposażona w haki służące ce do m mocowania ocowa do podłoża o normalnej palności. Oprawy y MITR MITRA A LED 480 4 są wykonane w pierwszej klasie ochronności ości przed porażeniem pora prądem elektrycznym. Konrad Kozłowski

31

NOWE PRODUKTY

QUARE A55 Diodowa lampa LED zamiast żarówki Pozostało już niewiele czasu do chwili, gdy na mocy rozporządzeń Unii Europejskiej ze sklepów niemal całkowicie znikną tradycyjne żarówki. Czym będziemy mogli je zastąpić? Pomoże w tym pierwsze, produkowane w ELGO, ledowe źródło światła QUARE A55 o kształcie i rozmiarach żarówki. Zastąpienie standardowych żarówek staje się możliwe dzięki zastosowaniu nowego źródła światła LED o nazwie QUARE A55 z ELGO. Jego produkcja rusza właśnie w gostynińskiej fabryce. Po wcześniejszych lampach diodowych zastępujących żarówki halogenowe GU-10 i MR-16 oraz świeczkowe i reflektorowe z trzonkami E14, QUARE A55 jest pierwszym źródłem światła LED z ELGO odpowiadającym klasycznej żarówce z trzonkiem E27. Lampa jest polecana zarówno do zastosowań domowych, jak i komercyjnych.

Żarówka nasza powszednia Najzwyklejsze żarówki o tradycyjnym kształcie i wielkości bańki są nadal najpopularniejszym źródłem światła stosowanym w pomieszczeniach mieszkalnych, ale też w wielu wnętrzach o charakterze publicznym i komercyjnym, na całym świecie. Ponad wiekowe przyzwyczajenie czyni swoje, nawet mimo coraz powszechniejszej świadomości faktu, że żarowe źródła światła marnują większość dostarczanej energii elektrycznej na wytwarzanie bezużytecznego ciepła, a tylko nieznaczną jej część zamieniają na promieniowanie widzialne. Mimo tego w pojęciu większości ludzi, żarówka jest tradycyjnie synonimem domowego oświetlenia sztucznego. Dostępny typoszereg mocy żarówek w dogodny sposób pozwala dobierać poziomy natężenia oświetlenia potrzebnego we wnętrzach mieszkalnych. Ciepła barwa światła żarowego jest dobrze odbierana, tworzy przyjazny, relaksujący nastrój. Żarówki są łatwe w stosowaniu, bo nie

32

wymagają żadnego specjalnego osprzętu zasilającego i do tego mogą być ściemniane za pomocą prostych układów ściemniających. Dlatego nawet trwający proces nakazowego wycofania ich z rynku europejskiego z trudem toruje drogę do naszych domów i mieszkań nowoczesnym źródłom światła, zużywającym bez porównania mniejsze ilości energii elektrycznej. Proces rozwoju energooszczędnych świetlówek kompaktowych, który postawił je w roli głównej alternatywy dla lamp żarowych, trwa od z górą dziesięciu lat i doprowadził te źródła światła do rzeczywistej perfekcji technicznej zapewniającej możliwość generowania światła o doskonałych właściwościach przy niewielkim zużyciu energii elektrycznej. W naturalny sposób, świetlówki kompaktowe wydają się być pierwszymi kandydatkami do objęcia schedy po żarówkach. Jednak ogromny rozwój techniki stawia w wyścigu o palmę pierwszeństwa nową pretendentkę – diodę świecącą LED.

Źródła światła LED – światło przyszłości już dziś Diody LED generujące promieniowanie widzialne, których rozwój rozpoczął się w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, dopiero bardzo niedawno osiągnęły stopień rozwoju, który pozwolił na zastosowanie ich do budowy praktycznych, niezwykle energooszczędnych źródeł światła do powszechnego użytku. Jako półprzewodnikowe przyrządy optoelektroniczne, diody LED wytwarzają promieniowanie

NOWE PRODUKTY

widzialne w sposób całkowicie odmienny od wcześniejszych źródeł światła. Ich rozwój jest tak szybki, a dalsze perspektywy tak zachęcające, że wszyscy liczący się producenci oświetlenia wprowadzają oświetlenie ledowe do swoich ofert. Proces ten przebiega wyraźnie dwutorowo. Obecnie, jako niewielkie, elementarne generatory światła, diody LED wykorzystywane są do budowy praktycznych źródeł światła zawierających niekiedy wiele diod i przeznaczonych do stosowania w dotychczasowych oprawach oświetleniowych. Druga ścieżka, to budowa nowych rodzajów opraw oświetleniowych, które dzięki bardzo dużej trwałości LED mogą być z nimi zintegrowane na stałe, praktycznie bez potrzeby wymiany w całym okresie eksploatacji.

QUARE A55

Aby upodobnić nowe, ledowe źródło światła do najpowszechniej używanego rodzaju żarówki, konstruktorzy umieścili silną diodę LED typu Acriche wewnątrz bańki o kształcie i rozmiarach dokładnie odwzorowujących żarówkę.

Matowa i przezroczysta Podobnie jak żarówki, lampa QUARE A55 dostępna jest w dwóch wersjach, z bańką matowaną lub przezroczystą. Niewielką część obrysu bańki, w pobliżu trzonka E27, zajmuje gładka, ceramiczna obudowa, na której posadowiona jest dioda świecąca. Dzięki doskonałym właściwościom przewodzenia ciepła materiał ceramiczny pełni tu rolę skutecznego medium odprowadzającego ciepło wytwarzane podczas pracy diody LED, zapewniając jej warunki pracy optymalne dla uzyskania właściwych parametrów świetlnych i trwałości.

LED zamiast zwykłej żarówki Wśród znanych producentów sprzętu oświetleniowego, którzy od początku docenili potencjał rozwojowy właściwy nowej technice LED jest też firma ELGO, która w sposób równoległy, intensywnie rozwija kilka serii swoich źródeł światła LED i ledowych opraw oświetleniowych. Doświadczenia zdobyte w ciągu minionego półtora roku pozwoliły obecnie specjalistom z ELGO na stworzenie pierwszego źródła światła LED o nazwie QUARE A55, w pełni upodobnionego do powszechnie stosowanej, zwykłej, standardowej żarówki z trzonkiem E27.

Światło ciepłe lub neutralne Najchętniej wybierana przez użytkowników przyzwyczajonych do światła żarowego o ciepłym odcieniu, będzie z pewnością wersja lampy QUARE A55 o przyjemnym, ciepło-białym promieniowaniu, charakteryzowanym temperaturą barwową na poziomie około 3000K. Dostępna jest jednak także odmiana o „chłodniejszym” świetle neutralno białym, z temperaturą barwową około 6300K. Ten rodzaj lamp QUARE A55 zapewnia oświetlenie bardziej „ożywcze”, zbliżone barwą do światła dziennego i dlatego może służyć np. do miejscowego doświetlania w pomieszczeniach ze światłem dziennym.

Tylko 3,5W Powszechnie znana cecha techniki LED w postaci wyjątkowej energooszczędności zaowocowała bardzo niską mocą lamp QUARE A55 wynoszącą zaledwie 3,5W. W stosunku do klasycznej żarówki 25W jest to oszczędność energii elektrycznej na poziomie 85%.

Wszędzie tam gdzie żarówka Dążenie konstruktorów do uzyskania jak największego podobieństwa nowych lamp QUARE A55 do żarowego wzorca funkcjonującego w świadomości wielu użytkowników, nie jest przypadkowe. Podobieństwo to powinno sprzyjać pokonaniu psychologicznej bariery uprzedzeń do nowej techniki LED. A przecież możliwości stosowania nowych lamp LED są ogromne. Diodowe lampy QUARE A55, tak samo jak żarówki, mogą być z powodzeniem stosowane we wszystkich domowych oprawach oświetleniowych – żyrandolach, kinkietach, plafonierach, stojących lampach biurkowych i podłogowych. Z pewnością sprawdzą się także w rozwiązaniach komercyjnych i publicznych – w oświetleniu sklepów, hoteli, restauracji, itp. Konrad Kozłowski Marek Kołakowski

33

NOWE PRODUKTY

GU10-LCW, 2W R50-LCW, 2W

Najnowszymi produktami w szerokiej gamie źródeł światła LED produkowanych w ELGO L.I. są lampy GU10-LCW, 2W oraz R50-LCW, 2W

34

Nowe lampy LED stanowią kontynuację produkowanych dotychczas serii źródeł światła LED z trzonkami GU10 i E14. Tym razem udało się jednak osiągnąć rekordowo niską moc lamp, wynoszącą w obu przypadkach jedynie 2W.

Lampy GU10 z didami LED Warto przypomnieć, że w rodzinie źródeł światła LED, stanowiących zamienniki żarówek halogenowych GU10, firma ELGO oferowa³a dotychczas trzy rodzaje lamp. W ujêciu chronologicznym pierwsz¹ jest ACRICHE GU10, gdzie elementem emitującym światło jest dioda Acriche. Moc lampy ACRICHE GU10 wynosi 4,5W. Następn¹ z kolei stała się lampa ALCRE GU10, której obudowa wykonana jest z aluminium – materiału skutecznie odprowadzającego ciepło. Jako elementu emitującego światło

NOWE PRODUKTY

użyto wysoko wydajnych diod typu XR-E i XP-G firmy Cree. W ofercie dostępne są lampy o mocy 3,5W. Trzecią lampą niedawno wprowadzoną do produkcji jest QUARE GU10 o mocy 3,5W z diodą Acriche. Obudowę źródła wykonano z materiału ceramicznego o korzystnych właściwościach w zakresie odprowadzania ciepła. Pozwoliło to wyeliminować zewnętrzne użebrowanie, pełniące rolę radiatora rozpraszającego ciepło. Dzięki temu kształt źródła jest jeszcze bardziej zbliżony do obecnych na rynku żarówek halogenowych.

Lampy reflektorowe z diodami LED W reflektorowych źródłach światła z trzonkiem E14, produkowanych dotychczas w ELGO, elementami emitującymi światło są diody typu POWER LED oraz typu SMD. W lampach ACRICHE R50 promieniowanie świetlne generują diody Acriche, a moc tego źródła światła wynosi 4,5W. W lampach R50-LCW zastosowano 36 diod typu SMD pobierających łączną moc 3W.

Nowe lampy GU10-LCW i R50-LCW Obecnie obie linie ledowych zamienników żarówek halogenowych GU-10 oraz żarówek reflektorowych z trzonkiem E14 zostały rozszerzone o kolejne modele. Są to lampy LED: Š GU10-LCW, 2W z trzonkiem GU10 Š R50-LCW, 2W z trzonkiem E14

W obu nowych źródłach światła LED strumień świetlny generowany jest przez 48 diod typu SMD. Diody posadowione są na płytce znajdującej się wewnątrz obudowy wykonanej z tworzywa sztucznego o dobrych właściwościach odprowadzania ciepła. Od góry obudowę zamyka mleczny klosz z poliwęglanu rozpraszający światło. Strumień świetlny diod osiąga wartość ok. 290 lumenów dla dziennej białej barwy światła. W ofercie dostępne są źródła o trzech różnych barwach światła: ciepłej białej (poniżej 3300K), neutralnej białej (3300K – 5300K) i dziennej białej (powyżej 5300K). Wskaźnik oddawania barw w zależności od temperatury barwowej osiąga odpowiednio wartość: 80, 75 i ≤70. Obie lampy dostępne są w dwóch wersjach kolorystycznych obudowy: białej i szarej.

Do powszechnego użytku Lampy GU10-LCW, 2W podobnie jak inne ledowe zamienniki żarówek halogenowych GU-10, znajduj¹ zastosowanie m.in., jako oświetlenie punktowe w pomieszczeniach mieszkalnych, a także w wielu wnętrzach publicznych i komercyjnych. Źródła światła R50-LCW, 2W – jako zamiennik tradycyjnych żarówek reflektorowych z trzonkiem E14, służ¹ przede wszystkim do oświetlenia punktowego w pomieszczeniach mieszkalnych, sklepach, księgarniach, hotelach. Za ich pomocą można tworzyć akcenty świetlne w muzeach lub na wystawach. Sławomir Kwiatkowski

R50-LCW

ACRICHE R50

QUARE GU10

ALCRE GU10

ACRICHE GU10

35

NOWE PRODUKTY

ACRON 220 Nowoczesna oprawa oświetlenia drogowego z systemem najwyższej szczelności 2 x IP66 Oprawy oświetlenia drogowego są tradycyjnie jednym z podstawowych produktów ELGO. Dlatego najnowsza seria ACRON zyskała nową wersję ACRON 220 o doskonałych właściwościach ochrony przed zabrudzeniem. 36

NOWE PRODUKTY

Czynniki degradacji ulicznych opraw oświetleniowych Środowisko współczesnych terenów zurbanizowanych, zwłaszcza w rejonie arterii komunikacyjnych, jest pełne zanieczyszczeń – kurzu, pyłu i spalin z poruszających się pojazdów. Sytuacja jest tym gorsza im gorszy jest stan nawierzchni drogowej i infrastruktury towarzyszącej drogom, a także stan techniczny pojazdów poruszających się po ulicach. Niestety w Polsce sytuacja w zakresie czystości środowiska miejskiego jest gorsza niż w miastach zachodniej Europy. Świadczą o tym proste obserwacje rodaków podróżujących po Europie. Zanieczyszczenia oddziałują destrukcyjnie na drogowe oprawy oświetleniowe zawieszone w bezpośredniej bliskości pasów ruchu pojazdów. Dodatkowo nakłada się na to niska kultura techniczna wyrażająca się w ograniczeniu konserwacji oświetlenia do doraźnej wymiany wygasłych źródeł światła oraz brak praktyki okresowego czyszczenia i mycia opraw oświetleniowych. Powodem niewłaściwej konserwacji bywają czasami trudności w organizacji prac konserwacyjnych na zatłoczonych arteriach miejskich lub wysokie koszty pracy sprzętu umożliwiającego dostęp do opraw usytuowanych na wysokich słupach oświetleniowych. Zabrudzenie lub degradacja powierzchni odbłyśnika oprawy zmniejsza współczynnik odbicia światła zwiększając jego pochłanianie oraz zmienia właściwości i charakterystykę rozsyłu światłości oprawy. Zabrudzenie klosza, zwłaszcza wewnêtrzne oprawy, powoduje odbicie światła z powrotem do wnętrza oprawy lub pochłanianie. W wyniku zabrudzeń zmniejsza się zatem strumień świetlny wychodzący z oprawy oraz w sposób niekontrolowany i zazwyczaj niekorzystny zmienia się charakterystyka przestrzennej dystrybucji światła.

Rodzina opraw drogowych ACRON z serii 50, 100, 200 i 220 to:

• efektywne wykorzystanie energii elektrycznej dzięki współpracy z energooszczędnymi źródłami światła, • dodatkowe oszczędności energetyczne dzięki statecznikom elektronicznym i redukcji mocy w godzinach późnonocnych, • długotrwałe użytkowanie dzięki wysokiej szczelności i odporności na wpływy atmosferyczne, • doskonałe właściwości fotometryczne i możliwość kształtowania rozsyłu światła dzięki regulacji położenia lampy względem odbłyśnika i zmianie nachylenia oprawy względem płaszczyzny drogi, • najwyższa jakość wykonania i materiałów, • łatwy montaż oraz proste i bezpieczne zabiegi konserwacyjne.

Co brudzi się najbardziej? ACRON 50

Elementami drogowej oprawy oświetleniowej najbardziej czułymi na zabrudzenia są powierzchnie odbijające odbłyśników i wewnętrzna strona kloszy oraz same źródła światła. ACRON 100

Konstrukcja dwukomorowa Ze wspomnianych powodów, popularnością wśród inwestorów oświetlenia drogowego cieszą się w ostatnim czasie drogowe oprawy oświetleniowe o najwyższym stopniu odporności na zabrudzenie, zwłaszcza dotyczące newralgicznych zespołów wewnętrznych oprawy mających wpływ na jej właściwości świetlne i trwałość. Odporność taką zapewnia specjalna, tzw. dwukomorowa konstrukcja oprawy.

ACRON 200

37

NOWE PRODUKTY

Szczelność komory źródła światła IP66 System uszczelnienia komory źródła światła i odbłyśnika oprawy ACRON 220 gwarantuje stopień ochrony przed wnikaniem kurzu i wilgoci na bardzo wysokim poziomie IP66.

k

ACRON 220 Najwyższe wymagania inwestorów dotyczące zabezpieczenia oprawy oświetlenia drogowego przed zabrudzeniem spełni najnowsza oprawa ACRON 220 opracowana i wdrożona do produkcji w zakładach ELGO Lighting Industries. Jej specjalna, dwukomorowa konstrukcja zapewnia szczelność, którą śmiało można określić mianem 2xIP66.

IP

Komora źródła światła i odbłyśnika o szczelności IP66

Przestrzenią wewnętrzną oprawy ACRON 220 najdokładniej chronioną przed zanieczyszczeniami jest wydzielona komora źródła światła i odbłyśnika. Tworzy ją klosz z poliwęglanu (PC) o gładkiej powierzchni lub płaska szyba ze szkła hartowanego, z poliuretanowymi uszczelkami wylanymi na krawędzi, zespolone mechanicznie z jednoczęściowym odbłyśnikiem tłoczonym z aluminium o wysokiej czystości. Szczelne połączenie tych dwóch podzespołów wykonane jest fabrycznie i nie jest rozbieralne podczas eksploatacji oprawy. Źródło światła wprowadzane jest do tej komory przez otwór w odbłyśniku. W otworze tym zamocowano szczelnie specjalny mechanizm pozycjonujący, a w jego pokrywie oprawkę lampy. Połączenia uszczelnione są za pomocą uszczelek silikonowych. Po umieszczeniu pokrywy mechanizmu pozycjonującego wraz z oprawką na swoim miejscu i szczelnym zamknięciu konstrukcji, możliwa jest krokowa regulacja położenia lampy względem odbłyśnika w pionie i poziomie, bez konieczności wyjmowania lampy i rozszczelniania komory. Obie regulacje, pionowa i pozioma, mają po cztery możliwe położenia.

ź ódł ś i ł

Przestrzeń wewnętrzną obudowy oprawy ACRON 220 podzielono na trzy niezależne komory: komora uchwytu mocującego

komora osprzętu

Specjalny mechanizm umożliwia pozycjonowanie lampy w odbłyśniku i szczelnie zamyka komorę źródła światła 1 – pokrywa pozycjonera z oprawką 2 – źródło światła

38

komora źródła światła

NOWE PRODUKTY

Komora osprzętu o szczelności IP66 IP

Podwójna ochrona jest pewniejsza niż pojedyncza. Dlatego jedyne rozbieralne miejsce komory źródła światła i odbłyśnika – punkt wprowadzenia do niej źródła światła – jest dodatkowo chronione przez obudowę oprawy stanowiącą komorę osprzętu. Zewnętrzną obudowę oprawy – komorę osprzętu – stanowią dwie części jej korpusu: podstawa dolna i pokrywa górna. W odpowiednio ukształtowanym wycięciu dolnej części obudowy obsadzono na stałe cały zespół komory źródła światła, w taki sposób, ¿e klosz wystaje od dołu, a aluminiowy odbłyśnik wraz w pozycjonerem oprawki, stanowiącym rozbieralne lecz uszczelnione miejsce wprowadzania źródła światła, znajduje się powyżej dolnej części obudowy. Dolną podstawę obudowy szczelnie zamyka górna pokrywa. Obie części obudowy łączy trzypunktowy system zamykający, składający się z dwóch zawiasów w tylnej części obudowy i zatrzaskowej klamry z aluminium na przeciwległej, przedniej ściance. Połączenie obu części obudowy oprawy jest skutecznie uszczelnione poliuretanową uszczelką wylaną bezpośrednio na górnej pokrywie, gwarantującą zachowanie szczelności na poziomie IP66. Dobre i precyzyjne spasowanie obu części obudowy oraz zespół zawiasów i zamka wyklucza nieprecyzyjne złożenie i uniemożliwia powstawanie szczelin. Na dolnej części obudowy – komory osprzętu – umieszczony jest łatwo demontowany panel z osprzętem elektrycznym zasilającym źródło światła. Obie części obudowy oprawy stanowiącej komorę osprzętu wykonane są z wysokiej jakości, cienkościennego odlewu aluminiowego wykonanego metodą wysokociśnieniow¹. Obudowę zabezpieczono przed wpływami atmosferycznymi za pomocą proszkowej powłoki malarskiej. Materiał obudowy – aluminium – gwarantuje bardzo dobre odprowadzanie ciepła. Korpus, a także klosz, charakteryzują się też wysoką odpornością mechaniczną i sztywnością. Pozwala to na oznaczenie oprawy stopniem odporności na udary mechaniczne IK10. W przypadku otwarcia górnej pokrywy oprawy w celu wykonania czynności konserwacyjnych, specjalna blokada mechaniczna zabezpiecza pokrywę przed przypadkowym, samoczynnym zamknięciem. Komora źródła światła, w której skład wchodzi odbłyśnik, zamontowana jest w dolnej części obudowy w taki sposób, że lampa jest w nim usytuowana trzonkiem w kierunku czoła oprawy, a nie tak jak zazwyczaj, w kierunku tylnym. Takie położenie pozwoliło zminimalizować długość oprawy i zachować wymiary oprawy ACRON 220 identyczne jak w jednokomorowym modelu 200. uszczelka Połączenie oprawki z panelem zasilającym wykonano krótkimi przewodami podłączanymi do płytka układu stabilizacyjno-zapłonoregulacyjna wego za pomocą szybkozłączek. W podobny, wygodny sposób, do zasilacza, podłączany jest przewód zasilający.

Komora osprzętu o IP66 chroni dodatkowo wejście do szczelnej komory źródła światła Zewnętrzna obudowa oprawy ACRON 220 stanowi szczelną komorę osprzętu o stopniu ochrony IP66. Chroni ona dodatkowo wejście do szczelnej komory źródła światła przed bezpośrednim oddziaływaniem środowiska zewnętrznego.

oprawka lampy

śruby regulujące położenie oprawki w poziomie

Układ regulujący położenie źródła światła – pozycjoner

śruby regulujące położenie oprawki w pionie

pozycjoner

39

NOWE PRODUKTY

Ważną cechą opraw ACRON 220, wspomagającą skuteczność i pewność ich uszczelnienia, jest umieszczenie uchwytu mocującego poza strefą najwyższej szczelności, czyli poza uszczelnioną przestrzenią komory osprzętu.

Uchwyt montażowy poza strefą najwyższej szczelności Ważną cechą konstrukcyjn¹ opraw ACRON 220, wspomagającą skuteczność i pewność ich uszczelnienia, jest umieszczenie uchwytu mocującego poza strefą najwyższej szczelności, czyli poza uszczelnioną przestrzenią komory osprzętu. W tylnej części obudowy oprawy ACRON 220, jednak już poza ścianką ograniczającą od tyłu szczelną komorę osprzętu, umieszczono uchwyt do mocowania oprawy na pionowej końcówce słupa lub wysięgniku nachylonym pod kątem do poziomej powierzchni drogi. Od zewnątrz wygląda to tak, jakby element słupa wchodził bezpośrednio do komory osprzętu. Jednak w istocie, w obudowie, poza komorą osprzętu, wydzielono trzecią komorę na uchwyt montażowy. Ze względu na obecność w tej przestrzeni jedynie mechanicznych elementów mocujących nie ma konieczności jej specjalnego uszczelniania. Rura, na której mocowana jest oprawa, nie wchodzi bezpośrednio do szczelnej przestrzeni oprawy. W związku z tym nie ma potrzeby uszczelniania tego połączenia na dość dużym obwodzie i powierzchni. Przez ściankę komory, za pomocą niewielkiej dławnicy, do wnętrza szczelnej przestrzeni wprowadzony jest jedynie przewód zasilający. Uniwersalny uchwyt zastosowany w oprawie ACRON 220 zapewnia szerokie możliwości montażu i regulacji położenia: Š montaż na pionowym słupie o średnicy 42 – 60mm lub wysięgniku nachylonym do poziomu pod kątem 0° – 30°, Š płynną zmianę kąta nachylenia oprawy w stosunku do płaszczyzny drogi: przy pionowym słupie -5° / +15°, przy wysięgniku poziomym -15° / +5°.

Metalohalogenkowe i sodowe źródła światła Jak większość współczesnych, ulicznych opraw oświetleniowych, również oprawy ACRON 220 oferowane są w bogatej gamie modeli przystosowanych do różnych wysokoprężnych źródeł światła. Oferowane są modele opraw o oznaczeniu „H” przeznaczone do współpracy z wysokoprężnymi lampami metalohalogenkowymi z bańką przezroczystą o mocach 150W i 250W. Inna grupa opraw, o oznaczeniu „S”, współpracuje z wysokoprężnymi lampami sodowymi w bańce przezroczystej, o takich samych mocach 150W i 250W.

Osprzęt elektryczny Osprzęt elektryczny zasilający źródło światła wraz z odpowiednimi szybkozłączkami pozwalającymi na połączenie z oprawką lampy i kablem zasilającym, zamontowano na łatwo demontowanym panelu. Stateczniki magnetyczne i elektroniczne W ofercie znalazły się oprawy ACRON 220 z osprzętem zasilającym w klasycznej formie statecznika magnetycznego współpracującego z zapłonnikiem elektronicznym, przeznaczone do obu możliwych rodzajów źródeł światła: sodowych i metalohalogenkowych i obu mocy: 150 i 250 W. Dostępne są także modele z oznaczeniem „E” wyposażone w elektroniczny układ stabilizacyjno-zapłonowy, popularnie nazywany statecznikiem elektronicznym, przeznaczone do lamp sodowych i metalohalogenkowych o mocach 150W. Regulatory mocy Oprawy ze statecznikami magnetycznymi, do wysokoprężnych lamp

40

NOWE PRODUKTY

sodowych, są do dyspozycji użytkowników także w wersji o oznaczeniu „R”. Wyposażono je w regulatory mocy umożliwiające zmniejszenie poboru energii elektrycznej o około 40%.

Ochrona przed porażeniem Każdy z wariantów oprawy ze statecznikiem magnetycznym, niezależnie od rodzaju źródła światła i klosza, dostępny jest w obu klasach ochronności przed porażeniem elektrycznym: pierwszej i drugiej. Oprawy ze statecznikami elektronicznymi wykonane są w klasie pierwszej. Marek Kołakowski

aluminiowy odbłyśnik

demontowalny panel z osprzętem zasilającym ułatwia naprawy i konserwację

przestrzeń poza szczelną komorą osprzętu, mieszcząca uchwyt montażowy oprawy

górna część szczelnej komory osprzętu

pozycjoner z oprawką źródła światła

dolna część szczelnej komory osprzętu

41

NOWE PRODUKTY

SIMEN 8218 i 8226 Nowości w rodzinie downlight’ów ELGO

Seria downlight’ów SIMEN produkowanych w ELGO powiększyła się o kolejne modele większego rozmiaru, z pierścieniem zewnętrznym o średnicy 245 mm Znana seria opraw typy „downlight” o nazwie SIMEN, produkowana w gostynińskiej fabryce ELGO L.I., składająca się dotychczas z modeli SIMEN 7213, 7218 i 7226, o średnicy dolnego pierścienia 210 mm, wzbogaciła się o kolejne wykonania w większych rozmiarach. Są to modele SIMEN 8218 i 8226 z pierścieniem dolnym o średnicy 245 mm. Tabela 1

Model oprawy SIMEN

Średnica pierścienia

Długość

Wysokość

7213, 7218, 7226

210 mm

350 mm

125 mm

8218, 8226

245 mm

390 mm

130 mm

Tabela 1. Porównanie wymiarów gabarytowych opraw SIMEN prezentuje porównanie wymiarów gabarytowych opraw: Nowe większe modele SIMEN 8218 i SIMEN 8226, podobnie jak poprzednie, mniejsze, to również produkty o różnorodnej optyce i kolorystyce, współpracujące ze świetlówkami niezintegrowanymi.

Solidna budowa Kształtem obudowy oprawy SIMEN 8218 i 8226 są bliź-

42

niaczo podobne do wcześniejszych, mniejszych modeli. Różnią się tylko większymi rozmiarami. Obudowa składa się z dwóch części: komory źródeł światła i komory osprzętu. Komora źródeł światła jest wykonana z odpornego tworzywa sztucznego – poliwęglanu (PC). Ma kształt „dzwona” z wyraźnie wydzieloną częścią górną, dolną oraz kołnierzem ukształtowanym na rancie w formie pierścienia, który po zamocowaniu oprawy jest widoczny poniżej sufitu. Dwa wykonania: z pierścieniem w kolorze białym lub szarym, umożliwiają dostosowanie kolorystyki opraw do wystroju i klimatu oświetlanego wnętrza. Komora osprzętu wykonana jest również z poliwęglanu (PC), ale w kolorze szarym. Tworzą ją dwie części odgrodzone pionową przegrodą. W jednej z nich znajdują się oprawki źródeł światła, w drugiej umiejscowione są stateczniki. Zasilanie oprawy doprowadzane jest za pomocą kabla zakończonego szybkozłączami. Modele SIMEN 8218 i 8226, dedykowane do dwóch świetlówek niezintegrowanych o mocach odpowiednio 18W i 26 W, wyposażone są w stateczniki elektroniczne lub

NOWE PRODUKTY

magnetyczne. Rodzaj statecznika zamontowanego w oprawie warunkuje rodzaj świetlówek, do jakich przeznaczony jest dany model. Ze statecznikami magnetycznymi współpracują świetlówki 2pin z zapłonnikiem w trzonku, zaś świetlówki 4pin są przeznaczone do pracy w oprawach ze statecznikami elektronicznymi.

Różnorodna optyka Optyka opraw SIMEN składa się z górnej części odbłyśnika wykonanej z blachy aluminiowej o wysokiej czystości, umieszczonej na stałe w komorze źródeł światła oraz dolnej części odbłyśnika w formie pierścienia, montowanego w dolnej części komory. W ofercie są modele opraw z odbłyśnikiem otwartym oraz takie, w których dolna, pierścieniowa część odbłyśnika jest dodatkowo wyposażona w dyfuzor w formie matowanej szyby lub w raster ograniczający olśnienie. W ofercie znajdują się oprawy z czteroramiennym rastrem krzyżowym lub sześcioramiennym rastrem typu „Turbo”. Oprawy otwarte i modele zamknięte rastrami cechują się stopniem szczelności IP20. W komorze źródeł światła modeli zamkniętych szklanym dyfuzorem uzyskano stopień szczelności podwyższony do IP44, a w komorze osprzętu standardowy IP20. Dlatego są one oznaczane, jako IP20/44. Oprawy SIMEN są dostępne z odbłyśnikami w dwóch wariantach wykończenia powierzchni: Š matowanej – odbijającej światło w sposób rozproszony, Š lustrzanej – odbijającej światło w sposób kierunkowy. Tak duże bogactwo odmian układów optycznych oraz dwie wielkości opraw SIMEN, dają możliwości różnorodnych kombinacji i pozwalają projektantom oświetlenia dobrać oprawę precyzyjnie do potrzeb i założeń stylizowanego wnętrza. Ważnym aspektem jest również odpowiedni komfort widzenia. Zastosowanie szklanego, matowanego dyfuzora, wpływa na równomierne rozproszenie światła,

natomiast wykorzystanie rastrów pozwala precyzyjnie emitować światło z oprawy, znacząco ograniczając niekorzystne olśnienie. Jest to szczególnie ważne, zwłaszcza w salach komputerowych.

Funkcjonalność Często w oprawach typu downlight wymiana źródeł światła bywa dosyć uciążliwa. Odmiennie sprawa ta przedstawia się w oprawach serii SIMEN. W górnej części komory źródeł światła, po przeciwnej stronie oprawek, wykonane jest specjalne wycięcie umożliwiające swobodny dostęp do świetlówek. Ułatwia to ich wymianę w przypadku zużycia. Wycięcie to jest dodatkowo zamknięte ruchomą przykrywką, która stanowi część komory źródeł światła. Dzięki specjalnej konstrukcji przykrywki, polegającej na zastosowaniu nacięć, ciepło emitowane z wnętrza komory jest odprowadzane na zewnątrz, co zapewnia jej skuteczną wentylację. Także w górnej pokrywce i bokach obudowy komory osprzętu wykonane są otwory, które znacząco ułatwiają odprowadzanie ciepła na zewnątrz. Dlatego należy pamiętać, aby oprawa po zamontowaniu nie była okryta matą izolacyjną lub podobnym materiałem, uniemożliwiającym właściwą wentylację i chłodzenie.

Montaż Downlighty SIMEN są przeznaczone do mocowania w sufitach podwieszanych o normalnej palności. Osadzenie opraw serii 82xx w otworach montażowych o średnicy 225mm lub serii 72xx w otworach średnicy 190mm, odbywa się za pomocą dwóch uchwytów, które dzięki gwintowanym trzpieniom dociskają oprawę do podłoża i zabezpieczają ją przed mimowolnym przemieszczeniem lub wypadnięciem. Dodatkowo obudowa osprzętu jest podpierana wspornikiem o regulowanej wysokości, co zwiększa jej stabilność po zamontowaniu. Konrad Kozłowski

Górna część odbłyśnika z blachy aluminiowej o wysokiej czystości, w wykonaniu błyszczącym lub matowym, umieszczona na stałe w komorze źródeł światła

Cztery rodzaje dolnej części odbłyśnika, każda w wykonaniu błyszczącym lub matowym: odbłyśnik otwarty

odbłyśnik z czteroramiennym rastrem krzyżowym

odbłyśnik wyposażony w dyfuzor w formie matowanej szyby szklanej

odbłyśnik z sześcioramiennym rastrem tupu „Turbo”

43

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

Oświetlanie pomieszczeń szkolnych Zarys zaleceń i rozwiązań oświetleniowych Światło jest ważnym czynnikiem w życiu człowieka. Dostarcza energii niezbędnej do przebiegu procesów życiowych oraz generuje powstawanie wrażeń wzrokowych. Dlatego oświetlenie, zarówno naturalne jak i sztuczne, jest jednym z ważnych czynników decydujących o aktywności człowieka. Prawidłowe oświetlenie wnętrz powinno zaspokoić „zapotrzebowanie” człowieka na światło. Dostarczenie do pomieszczenia odpowiedniej ilości światła pozwala stworzyć warunki dobrego widzenia, od którego zależy bezpieczeństwo przemieszczania się, łatwość wykonywanej pracy i samopoczucie. Przy długotrwałym przebywaniu w pomieszczeniu, oświetlenie naturalne może być w pewnych

44

okresach niewystarczające, zwłaszcza gdy nieboskłon jest przysłonięty chmurami lub po prostu w późnych porach dnia. W takim przypadku stosuje się oświetlenie światłem sztucznym wykorzystując oświetlenie elektryczne, które powinno charakteryzować się bogatym spektrum promieniowania. To spektrum powinno być zbliżone do światła białego, ponieważ przy takim świetle człowiek widzi najlepiej

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

i tylko takie światło jest bodźcem stymulującym procesy fizjologiczne w organiŸmie.

Zasady oświetlania szkół Jakość oświetlenia jest zależna od wielu czynników, z których najważniejsze wynikają z praw psychofizjologii, estetyki i ekonomii. Zasadom psychofizjologicznym przypisuje się znaczenie szczególnie tam, gdzie urządzenia oświetleniowe mają służyć do czynności wymagających trudnej czy długotrwałej pracy wzrokowej, z długotrwałym wysiłkiem wzrokowym co ściśle związane jest ze specyfiką nauczania w szkole. Zasadom estetycznym należy przypisać znaczenie, kiedy głównym celem oświetlenia jest wywołanie określonego wrażenia lub nastroju. Taki cel również występuje podczas zajęć szkolnych. Zasady ekonomiczne stosowane w technice świetlnej nie różnią się niczym od zasad ekonomicznych stosowanych w innych gałęziach techniki. Dają dodatkowe wskazówki przy ocenie i doborze sprzętu oświetleniowego celem uzyskania optymalnych rozwiązań oświetleniowych przy poniesieniu możliwie racjonalnych kosztów inwestycyjnych, a później eksploatacyjnych.

Prace wzrokowe w pomieszczeniach szkolnych Głównymi zadaniami wykonywanymi w pomieszczeniach szkolnych jest prezentowanie i przyswajanie informacji. Zadaniami wzrokowymi, tak uczniów jak i nauczycieli, jest pisanie ręczne, czytanie pisma ręcznego i drukowanego, praca z komputerami, obserwacje monitorów ekranowych, projekcyjnych, itp. Charakterystyczne jest wielokrotne, naprzemienne powtarzanie pewnych zadań wzrokowych np. czytanie z dużej odległości – z tablicy lub mapy oraz czytanie lub pisanie z małej odległości – z zeszytu i książki. Prace wykonywane w warsztatach i pracowniach wymagają zwykle dobrych warunków obserwacji ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracy i obserwacji efektów pracy. Dla zapewnienia prawidłowego przebiegu wykonywania takich czynności powinno zostać dobrane oświetlenie o odpowiednich cechach. Oświetlenie powinno zapewnić pełną zdolność rozróżniania szczegółów, sprawne spostrzeganie, a także wpływać pozytywnie na samopoczucie i nastrój. Znany jest wpływ oświetlenia na szybkość i dokładność wykonywania czynności, na zmęczenie, w szczególności na narząd wzroku. Nieprawidłowe i niedostateczne oświetlenie dzienne i sztuczne elektryczne może być przyczyną nieprawidłowej pracy wzrokowej, zmniejszonej ostrości wzroku. Nie ulega wątpliwości, że złe oświetlenie może powodować zaburzenia podstawowych funkcji zmysłu wzroku, takich jak: adaptacja, ostrość widzenia, szybkość spostrzegania sygnałów, percepcja barw, akomodacja. Tak więc trudno

przecenić rolę dobrego oświetlenia w szkole. Jest to rola kompleksowa, wynikająca z dopasowania oświetlenia do naturalnych potrzeb i sposobów reagowania na światło. Pomieszczenia dydaktyczne są podstawowymi miejscami pracy w szkole. W nich odbywa się bezpośrednio proces przekazywania i przyswajania wiedzy. Z tego powodu jakość oświetlenia jest tu szczególnie ważna. Takimi pomieszczeniami dydaktycznymi są między innymi sale lekcyjne, sale wykładowe, laboratoria, sale zajęć praktycznych, sale komputerowe z monitorami ekranowymi, warsztaty, pracownie, itp. Pomieszczenia pomocnicze są niepodzielnie związane z funkcjonowaniem szkoły i także odgrywają w niej ważną rolę. Dobre oświetlenie tych wnętrz jest również bardzo ważne. Takimi pomieszczeniami pomocniczymi są strefy komunikacyjne – korytarze, pomieszczenia socjalne i sanitarne, pomieszczenia typu biurowego, biblioteki, czytelnie, szatnie, itp. Ta różnorodność rodzajów pomieszczeń i wykonywanych w nich rodzajów pracy powoduje, że wymagania oświetleniowe też są bardzo zróżnicowane. Konieczne jest profesjonalne podejście do tematu doboru sprzętu dla zapewnienia ilościowego i dobrego jakościowego oświetlenia. Wartości tych cech powinny być ustalane w trakcie projektowania, stosownie do zaleceń i wymagań normy oświetleniowej, przy uwzględnieniu lokalnych warunków w jakich oświetlenie ma być stosowane.

Wskazania Realizacja oświetlenia polega na doborze: rodzaju i typu źródeł światła, typu i liczby opraw oświetleniowych oraz ich rozmieszczenia w pomieszczeniu. Mogą być przewidziane zmiany w oświetleniu w wyniku okresowego używania wyselekcjonowanych opraw lub zmniejszania strumienia świetlnego opraw w wyniku sterowania czy regulacji mocy. Dobór sprzętu oświetleniowego winien być dokonany z uwzględnieniem warunków eksploatacji pomieszczenia i związanych z nimi sposobów konserwacji dla utrzymania oświetlenia na wymaganym poziomie, z upływem czasu. Sposób konserwacji polegający na wyznaczeniu i stosowaniu okresów wymiany źródeł światła, czyszczenia opraw oświetleniowych, a także okresowego odnawiania pomieszczeń, jest ścisłe związany z wyborem tego sprzętu. Wybór sprzętu i określenie systemu konserwacji winien być dokonywany w wyniku profesjonalnego projektowania. Źródłami światła preferowanymi dziś jeszcze w oświetleniu ogólnym są lampy fluorescencyjne w elektronicznych układach stabilizacyjno-zapłonowych. W warunkach stałego rozmieszczenia stolików lub ławek, w strefach komunikacyjnych i innych, stosowane są z reguły lampy fluorescencyjne – świetlówki liniowe. Bryły fotometryczne tych opraw powinny być umiarkowanie ukierunkowane, o odpowiednio ograniczonej luminancji w tzw. strefie chronionej dla ograniczenia

45

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

olśnienia bezpośredniego lub pośredniego. Stosowany sprzęt oświetleniowy powinien być sprzętem tzw. nowej generacji o dobrych cechach oświetleniowych i energetycznych. Użycie takiego sprzętu jest podstawowym, ale nie jedynym warunkiem uzyskania oświetlenia wydajnego energetycznie, o możliwie małym zużyciu energii elektrycznej, jednak bez uszczerbku dla wymaganych cech oświetleniowych.

Diody elektroluminescencyjne LED w oświetleniu wnętrz Obecnie jesteśmy świadkami szybkiego rozwoju nowej generacji źródeł światła, można rzecz konkurencyjnych do popularnych źródeł wyładowczych, między innymi lamp fluorescencyjnych. Są to diody luminescencyjne LED należące do czwartej generacji źródeł światła sztucznego, po źródłach wykorzystujących proces spalania, lampach żarowych i lampach wyładowczych niskiego oraz wysokiego ciśnienia. Oświetlenie oparte o diody LED jest obecnie najbardziej dynamicznie rozwijającym się działem techniki świetlnej. Diody LED są coraz powszechniej stosowane w oświetleniu, także wnętrzowym. Powstały oprawy z diodami LED, których parametry świetlne, elektryczne i eksploatacyjne są wyższe od tych, jakie mają tradycyjne oprawy oświetleniowe do wyładowczych źródeł światła, także do świetlówek liniowych. Już obecnie diody LED są wysokowydajnymi energetycznie źródłami światła. Właśnie ze względu na możliwości osiągnięcia dużych oszczędności energii elektrycznej technologia białych diod LED jest jedną z najszybciej rozwijających się. Pod względem technicznym diody LED posiadają szereg istotnych cech. Najważniejsze z tych zalet to: 1. bardzo duża trwałość obejmująca zakres od 50 000 do 100 000 godzin. Trwałość LED jest już znacznie wyższa niż najlepszych wyładowczych źródeł światła. Należy jednak zaznaczyć, że o trwałości oprawy z diodami LED

1

2

3

Trzy wykonania „świetlówek” LEDline T8: 1. klosz satynowany (frost) 2. klosz mleczny 3. klosz przezroczysty

46

decydują nie tylko same elementy świecące, ale również elementy układu zasilania, systemu odprowadzenia ciepła, układy optyczne. Ze względu na dużą trwałość potrzeba wymiany źródła światła w oprawie jest niezwykle rzadka – można przyjąć, że czas życia źródła światła jest taki sam co samej oprawy oświetleniowej. 2. skuteczność świetlna diod emitujących białe światło jest aktualnie na poziomie 100 – 140 lm/W. Przewyższa ona wartości skuteczności świetlnej wszystkich innych źródeł światła stosowanych w oświetlaniu wnętrz. 3. istotnym parametrem jest utrzymanie strumienia świetlnego z upływem czasu eksploatacji. Obecnie diody LED charakteryzują się już dobrą stabilnością utrzymania strumienia świetlnego. 4. długi, bezobsługowy okres eksploatacji jest oparty na przewidywanej trwałości diod LED wyznaczanej w warunkach laboratoryjnych 5. chromatyczność, rozkład widmowy promieniowania oraz oddawanie barw. Diody LED to przede wszystkim źródła monochromatyczne o bardzo wąskim zakresie widma (użyteczna szerokość widma wynosi ok. 20nm). Wcześniejsza oferta barwnych diod została uzupełniona diodami emitującymi światło białe. W zależności od sposobu mieszania składowych podstawowych barw RGB jak i dobranego luminoforu uzyskuje się dość niskie (Ra < 60) jak i dobre oddawanie barw (Ra > 60). Obecnie stosowane luminofory pozwalają na uzyskanie współczynnika oddawania barw na poziomie 80 – 85. 6. odporność na wstrząsy, uderzenia i wibracje ze względu na zwartą konstrukcję diody półprzewodnikowej i jej małą masę 7. natychmiastowe, bezwłoczne zadziałanie. Po chwilowym zaniku napięcia zasilania zadziałanie diod w oprawie jest natychmiastowe. Ma to szczególnie duże znaczenie dla pracy przy zastosowaniu czujników ruchu. Tej zalety nie posiadają wszystkie lampy wyładowcze. 8. brak szkodliwej dla środowiska naturalnego rtęci. Jest to drugie po lampach żarowych źródło światła nie zawierające tego pierwiastka 9. ograniczony zakres czynności obsługowych, które związane są z utrzymaniem prawidłowego stanu technicznego i użytkowego instalacji oświetleniowych związanych z ich dużą trwałością 10. koszt jednostkowy opraw jest jeszcze stosunkowo wysoki. Jest on kompensowany niskimi kosztami eksploatacji. Przewiduje się, że dzięki swoim specyficznym cechom konstrukcyjnym i mimo występowania nadal wielu problemów do rozwiązania, diody elektroluminescencyjne LED pozwolą na osiągnięcie zupełnie nowych standardów w oświetleniu. Podsumowując można śmiało stwierdzić, że stosowanie technologii LED w technice oświetlania jest przesądzone.

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

nymi, oferowane w komplecie ze źródłami światła ELGO LEDline T8. Należy zaznaczyć, że od wielu lat oprawy rastrowe ze standardowymi źródłami światła jakimi są świetlówki, są jednym z najpopularniejszych rodzajów opraw oświetlenia ogólnego wnętrz. Oprawy RASTRA LED wykorzystujące tzw. technikę diodową są najnowszą generacją opraw rastrowych. Wersje wykonawcze rodziny RASTRA LED to rozwiązania, albo do wbudowania w sufit podwieszany, albo do zamocowania na stropie. Moduł gabarytowy 600 x 600 mm, tak do wbudowania jak i nastropowy, przystosowany jest do pracy ze źródłami światła liniowymi LEDline T8 o długości 588 mm i o mocy 4 x 8W lub 4 x 10W. Moduł gabarytowy 1200 x 300 mm, wersja nastropowa, przystosowany jest do pracy ze źródłami światła liniowymi LEDline T8 o długości 1197 mm i o mocy 2 x 16W. Warto też wspomnieć osobno o ledowych źródłach światła LEDline T8 stosowanych w tych oprawach. Wersje wykonawcze przewidują możliwość wyboru jednej z trzech barw światła białego: ciepłej, neutralnej lub dziennej. Pod względem wymiarów źródła światła LEDline T8 są bezpośrednim zamiennikiem świetlówek T8 o mocach odpowiednio 18W lub 36 W. Konstrukcyjną część tego źródła stanowi profil aluminiowy, do którego zamontowano płytkę, o dobrych właściwościach odprowadzania ciepła, a na niej 126 diod (łączna moc 8W), 162 diody (łączna moc 10W) i 252 diody (łączna moc 16W). Całość jest zamknięta przezroczystą, satynowaną lub mleczną osłoną z tworzywa sztucznego. Uzyskane parametry techniczne i różnorodność wersji wykonawczych zapewniają uniwersalność serii opraw RASTRA LED, umożliwiając optymalne zaprojektowanie oświetlenia pod względem energetycznym i użytkowym.

RASTRA LED 104PP

RASTRA LED 204PP

Przyszłe standardy oświetlenia pomieszczeń szkolnych

RASTRA LED 302PP

Wnętrzowe oprawy oświetleniowe ze źródłami światła LED Dziś to ciągle początki rozwoju opraw oświetleniowych wykorzystujących diody LED jako źródła światła. Deklaracje, zapowiedzi i praktyczne wdrożenia realizowane przez producentów sprzętu oświetleniowego tworzą coraz bogatszą ofertę rynkową. Należy oczekiwać, że udział opraw LED w oświetlaniu pomieszczeń będzie szybko rósł. Ciekawym przykładem opraw z diodami LED są wnętrzowe oprawy oświetleniowe z serii RASTRA LED produkowane przez polską firmę ELGO Lighting Industries. Są to oprawy z rastrowym układem optycznym, z odbłyśnikami parabolicz-

Prawidłowe oświetlenie wnętrza jest sztuką, bo powinno być tak zrealizowane aby zaspokoić „zapotrzebowanie” na światło. Najważniejszą sprawą jest wprowadzenie do danego pomieszczenia odpowiedniej ilości i odpowiedniej jakości światła stwarzającego warunki dobrego widzenia. W przypadku, kiedy w pomieszczeniu występuje mniej światła niż potrzeba dla sprawnego wykonania pracy wzrokowej mamy do czynienia z niedoświetleniem wnętrza. Przyjmuje się, że niedoświetlenie występuje, gdy panujący w nim poziom oświetlenia jest mniejszy od wymagań normy przedmiotowej odnoszących się do wykonywanych zadań wzrokowych. O niedoświetleniu danego pomieszczenia będą świadczyć trudności w przyswajaniu wiedzy, poprawnej obserwacji czy ograniczonej koncentracji jako pracy wzrokowej, przy czym sam użytkownik, uczeń, nauczyciel, może sobie zdawać z tego sprawę lub nie. Nowoczesne rozwiązania oświetleniowe dla szkół muszą być stosowane w sposób profesjonalny uniemożliwiając występowanie niedoświetlenia. Ocena potrzeb oświetlenio-

47

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

wych i przewidywanego do użycia sprzętu oświetleniowego, wymaga wiedzy i praktyki z zakresu techniki świetlnej. Możliwość wyboru opraw oświetleniowych i elementów kształtujących strumień świetlny pozwalają na wykonanie projektu, a następnie realizacji racjonalnego, energooszczędnego oświetlenia. W rozważaniach wyboru nie należy zapomnieć o rozwijającej się szybko technologii LED. Pespektywy oświetlenia LED jako przełomowej technologii doprowadziły do ogromnych oczekiwań ze strony wszystkich zainteresowanych: producentów diod, sprzętu oświetleniowego, organizacji technicznych i gospodarczych, rządów państwowych no i samych bezpośrednich inwestorów. Panuje uzasadnione przekonanie, że oświetlenie LED stanie się czynnikiem znacznego ograniczenia zużycia energii elektrycznej na cele oświetleniowe. Technologia LED rozwija się bardzo szybko, ale jest jeszcze na bardzo wczesnym etapie w porównaniu z innymi technologiami oświetleniowymi bazującymi na lampach fluorescencyjnych czy wysokociśnieniowych lampach wyładowczych, które rozwijały się przez dziesięciolecia. Przewiduje się, że technologia LED będzie wprowadzana z pełnym sukcesem także w dziedzinie oświetlenia publicznego, a w szczególności w oświetleniu placówek dydaktycznych. Stanisław Pieniążek

Literatura: [1] PN-EN 12464-1: 2004. „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy . Część 1. Miejsca pracy we wnętrzach”. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa, 2004; [2] Praca zbiorowa: „Technika świetlna ’98. Poradnik – informator”, Polski Komitet Oświetleniowy SEP, Warszawa, 1998; [3] Praca zbiorowa: „Technika świetlna ’2002. XI Konferencja Oświetleniowa”, Polski Komitet Oświetleniowy SEP, Warszawa, 2002; [4] Praca zbiorowa: „Technika świetlna ’2010. XI Konferencja Oświetleniowa”, Polski Komitet Oświetleniowy SEP, Warszawa, 2010; [5] materiały informacyjne ELGO Lighting Industries S.A., Gostynin, 2010; [6] strony internetowe: www.nichia.com, www.cree.com, www.ledsmagazine.com, www.mylightingguide.com, www.lighting.pl

Nowe źródła światła AR111-GU10, AR111-G53

„ oszczędność energii – 80% w stosunku do żarówek halogenowych „ wysoka trwałość – 50 000 godzin „ oświetlenie ogólne i punktowe „ trzy barwy światła białego: dzienna, neutralna, ciepła „ dbałość o środowisko naturalne 48

RASTRA LED Oprawy rastrowe z serii

RASTRA LED 104PP

RASTRA LED 204PP

RASTRA LED 302PP

Trzy źródła światła LEDline T8 • wyjątkowo energooszczędne oświetlenie, dzięki zastąpieniu świetlówek źródłami światła LED • trzy rodzaje źródeł światła LEDline T8: z kloszem mlecznym, satynowanym i przezroczystym klosz mleczny

• trzy barwy światła białego: dzienna, neutralna, ciepła • trzy modele opraw współpracujących z liniowymi źródłami światła LEDline T8: RASTRA LED 104PP – oprawy do wbudowania, o mocach 4 x 8W i 4 x 10W RASTRA LED 204PP – oprawy nastropowe, o mocach 4 x 8W i 4 x 10W RASTRA LED 302PP – oprawy nastropowe, o mocy 2 x 16W

klosz satynowany (frost)

• elektroniczny układ zasilania lamp LEDline T8 zamontowany w obudowie oprawy • wysoka jakość oświetlenia, dzięki parabolicznym rastrowym układom optycznym Biuro handlowe: 05-500 Piaseczno, Stara Iwiczna, ul. Słoneczna 116A, tel. +48 (22) 756 64 00, fax +48 (22) 756 64 10, [email protected], www.brilum.pl

klosz przezroczysty

ADQUEN

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

Diody elektroluminescencyjne w oświetleniu drogowym Do najszybciej rozwijających się technologii źródeł światła należą obecnie diody elektroluminescencyjne. Uzyskiwane coraz lepsze parametry fotometryczne i kolorymetryczne powodują, że diody LED wkraczają w nowe obszary zastosowań oświetleniowych, w tym także do oświetlenia drogowego. Zastosowanie diod elektroluminescencyjnych w drogowych oprawach oświetleniowych jest przyszłościowym kierunkiem rozwoju w tego typu aplikacjach. Już obecnie oprawy drogowe z diodami LED stanowią alternatywę do opraw z tzw. konwencjonalnymi źródłami światła. Przy coraz wyższych cenach energii elektrycznej, w aspekcie zmniejszenia

50

kosztów eksploatacyjnych stosowanie półprzewodnikowych źródeł światła będzie coraz powszechniejsze. Pewną barierą jeszcze dziś stanowi koszt tego typu oświetlenia, ale na przestrzeni ostatnich kilku lat można zaobserwować szybkie obniżanie się cen i w związku z tym w najbliższej przyszłości coraz większą dostępność tego rodzaju oświe-

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

tlenia. Przy rozpatrywaniu potrzeb dotyczących zakupów inwestycyjnych inwestorzy powinni brać pod uwagę nie tylko poziom kosztów przy zakupach samych urządzeń oświetleniowych, które są tylko częścią całkowitych wydatków, ale także koszty generowane w czasie późniejszej eksploatacji i konserwacji oświetlenia. Po uwzględnieniu razem wszystkich tych czynników najczęściej okazuje się, że inwestycje oświetleniowe wykonane w oparciu o technologię LED są inwestycjami stosunkowo szybkozwrotnymi.

Konstrukcja opraw Dotychczasowe rozwiązania stosowane w oprawach z tzw. konwencjonalnymi źródłami światła o znacznych gabarytach i dużych mocach nie mogą być wykorzystane do tych nowych źródeł światła. Projektowanie opraw do tych nowoczesnych źródeł należy rozpoczynać od nowa, uwzględniając specyficzne cechy diod. Konstrukcje opraw z zastosowaniem LED w ciągu ostatnich kilku lat szybko ewoluowały proponując inwestorom coraz lepsze rozwiązania. Każde nowe opracowania wykorzystywały doświadczenia z poprzednich eliminując niedoskonałości bądź wprowadzając w życie nowe pomysły. Wprowadzenie soczewek odpowiednio formujących bryłę fotometryczną równomiernie rozłożone na płaskiej powierzchni w miejsce odpowiednio ukształtowanych odbłyśników na specjalnie wygiętej powierzchni montażowej oprawy, zmiana systemów chłodzenia diod półprzewodnikowych znacząco poprawiły właściwości eksploatacyjne opraw. Dużym problemem przy projektowaniu opraw ulicznych jest uzyskiwanie różnych brył fotometrycznych dla jednego typu oprawy. W oprawach z wyładowczymi źródłami światła jest to realizowane poprzez zmianę położenia odbłyśnika względem lampy. Poprzez różne konfiguracje ustawień położenia odbłyśnika a także oprawki lampy w oprawie można uzyskać

kilkadziesiąt różnych charakterystyk fotometrycznych dla jednego wykonania oprawy. W oprawach z diodami LED rozwiązanie tego problemu polega na zaprojektowaniu różnych systemów optycznych (montowanych na każdej diodzie). Jest to dużym utrudnieniem w projektowaniu opraw oświetleniowych przy potrzebie uzyskania różnych charakterystyk fotometrycznych. Pewnym pocieszeniem w realizacjach oświetleniowych jest stosowanie rzadko, w rzeczywistości krajowej, innych ustawień bryły fotometrycznej niż standardowe wykonane fabrycznie. Nie znaczy wcale, że jest to właściwe postępowanie ograniczające wybranie najbardziej efektywnego wykorzystania emitowanego strumienia świetlnego. Powszechnie za to wykorzystuje się możliwość regulacji strumienia poprzez zmianę nachylenia oprawy na elementach wsporczych oświetlenia (słupy oświetleniowe).

Skuteczność świetlna opraw z diodami LED

Miernikiem dającym możliwość oszacowania możliwych oszczędności w zużyciu energii elektrycznej jest skuteczność świetlna opraw oświetleniowych. Ta skuteczność świetlna będąca miarą wydajności energetycznej nie jest jedynym parametrem dającym poprawną ocenę dobranych poziomów mocy zainstalowanych systemów oświetleniowych w rzeczywistych warunkach oświetlenia ulicy. Należy zauważyć, że w powszechnej praktyce poszukiwania oszczędności zaniedbuje się właśnie nagminnie możliwości tkwiące w racjonalnych systemach konserwacji, wykorzystania korzystnych (czytaj: zazwyczaj jasnych) rodzajów nawierzchni jezdni i optymalnych sprawnościach oświetlenia czyli stopniem wykorzystania użytecznego strumienia (docierającego do powierzchni jezdni). Wydajność energetyczna, jaką jest ilość wypromieniowanego światła na jednostkę mocy pobieranej przez urządzenie oświetleniowe, może być istotnym parametrem mogącym w prosty Oprawy do lamp sposób bezpośrednio porównać, pod względem ekoOprawy wysokoprężnych Oznaczenia z diodami Parametr nomicznym, koszty eksploatacji różnego typu opraw sodowych LED ze względu na zużycie energii elektrycznej. 70W 150W Widzimy jak na naszych oczach, także w oświetleniu η k [lm/W] Skuteczność świetlna źródła 132 95 115 drogowym, rozwija się dynamicznie technologia wytzw. katalogowa dla Ta,j =25° C twarzania diod LED. Stąd także normalną koleją rzeczy, η z [%] Sprawność zasilacza w oprawie 90 85 90 w miarę rozwoju tej technologii, jest przeprowadzanie porównań i analiz techniczno-ekonomicznych η o [%] 85 90 83 Sprawność układu optycznego w odniesieniu do nazywanych obecnie tzw. konwencjonalnych źródeł światła. Tymi konwencjonalnymi Δη k [%] Ubytek strumienia diody ze względu 5 0 0 źródłami światła są lampy wyładowcze wysokoprężne na temperaturę pracy diody dla Tj = 50°C metalohalogenkowe i sodowe. Do porównań bierze η c [lm/W] 96 65 85 Wynikowa skuteczność świetlna oprawy się zazwyczaj lampy sodowe, jako że są najbardziej popularnymi źródłami światła w oświetleniu drogo[%] Wzrost skuteczności świetlnej 0 48 13 wym, ale i ze względu na najwyższe ze stosowanych w odniesieniu do diody LED źródeł osiągane parametry skuteczności świetlnej przy ich jednoczesnym długim czasie życia, jak i niskim η c = η k • η z • η o • (100 - Δη k) • 10-6 spadkiem strumienia świetlnego w czasie. W Tablicy 1 Tablica 1. Skuteczności świetlne opraw oświetleniowych przedstawiono porównanie opraw z diodami LED

51

Testowa instalacja oświetlenia drogowego z oprawami LED w Warszawie na ul. Dzielnej i opraw z lampami wysokoprężnymi sodowymi w zakresie wydajności energetycznej.

Realizacje oświetleniowe W chwili obecnej jest jeszcze bardzo niewiele instalacji oświetleniowych z oprawami wyposażonymi w diody LED. Jest kilka przyczyn takiej sytuacji. Są to rozwiązania nowe, mało przetestowane w praktyce. Brak jest doświadczeń eksploatacyjnych, których wyniki mogłyby radykalnie wpłynąć na wzrost zainteresowania inwestorów.

ADVISION

Foto: £ukasz Klimek

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

52

Kolejną przyczyną jest stosunkowo wysoka cena zakupu opraw. Ceny opraw zbudowanych z diod LED są kilkukrotnie wyższe od cen opraw z tzw. konwencjonalnymi źródłami światła jakimi są lampy wyładowcze wysokoprężne. Kolejną sprawą jest kwestia ich energooszczędności w odniesieniu do konwencjonalnych opraw drogowych. Stąd inwestorzy, którzy albo od ręki decydują się na zakup tego oświetlenia bez przeprowadzania gruntownych analiz techniczno-ekonomicznych, albo wstrzymują się z zakupem próbując ocenić celowość realizacji inwestycji w oparciu o doświadczenia innych inwestorów. Istniejące już obecnie instalacje oświetleniowe to w zasadzie instalacje testowe.

Ze względu na swój charakter te instalacje mają ilościowo ograniczoną liczbę opraw. Instalacje te monitorowane są przez służby zajmujące się eksploatacją oświetlenia miejskiego, które mogą potwierdzić ich walory w rzeczywistych warunkach poligonowych. Monitorowanie stanu oświetlenia jak i właściwości konstrukcyjnych opraw, dają możliwość miarodajnej oceny przydatności oświetlenia, tak dla inwestorów, jak i dla producenta sprzętu oświetleniowego. Takie rozwiązania testowych instalacji oświetlenia ulicznego opartego o źródła światła LED funkcjonują obecnie w różnych miastach.

Wybrane obiekty monitoringu Pierwszą testową instalacją oświetleniową opartą o oprawy ADVISION R z oferty ELGO była wykonana w 2009 roku instalacja w Warszawie. Instalacja ta funkcjonowała od jesieni 2009 roku do lata 2010 roku. Monitoring oświetlenia prowadził Zarząd Dróg Miejskich we współpracy z Zakładem Techniki Świetlnej Politechniki Warszawskiej. Oprawy były montowane na istniejących słupach oświetleniowych po zdjęciu wiszących na nich opraw z lampami wysokoprężnymi sodowymi. Nie dostosowywano parametrów geometrycznych słupów do nowych opraw z diodami LED celem zapewnienia optymalnego wykorzystania strumienia świetlnego (wysokość zawieszenia opraw, wysięg opraw, nachylenie wysięgnika). Dodatkowo duże zadrzewienie,

Foto: Maciej Chmiel

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

Testowa instalacja oświetlenia drogowego z oprawami LED w Lublinie wpływ istniejącego w sąsiedztwie oświetlenia z lampami wysokoprężnymi sodowymi oraz zaparkowane wzdłuż ulicy samochody stanowiły przeszkody dla światła i znacząco ograniczały pole pomiarowe. Tak więc w zasadzie można powiedzieć, że ta instalacja mogła jedynie służyć głównie dla sprawdzenia trwałości tak diod wbudowanych w oprawy oświetleniowe, jak i układów zasilających, a także funkcjonalności opraw. Przeprowadzone pomiary oświetlenia potwierdziły, że oświetlenie wykorzystujące technologię LED jest w stanie realizować założone funkcje oświetleniowe pod warunkiem zachowania dokładności i staranności montażu opraw zgodnie z obliczeniami projektowymi. Nie powinno dokonywać się bezpośredniej wymiany opraw diodowych w miejsce opraw z konwencjonalnymi źródłami światła bez przeprowadzenia dokładnych obliczeń i symulacji. Niestaranne wykonanie obliczeń i brak dokładności w montażu może przyczynić się do niezrealizowania założonych funkcji oświetleniowych. Wyniki pomiarów eksploatowanych w ciągu komunikacyjnym opraw wykazały, że w okresie miesięcy zimowych (przy coraz niższych temperaturach Wymagania normy PN EN 13 201: 2007

Parametr droga krajowa Sytuacja oświetleniowa

droga lokalna

B1

zewnętrznych otoczenia) nastąpił lekki, kilkuprocentowy, wzrost poziomu oświetlenia wraz z niższymi temperaturami otoczenia w kolejnych miesiącach, natomiast w miesiącach wiosenno-letnich (przy wzroście zewnętrznych temperatur otoczenia) podobnej wielkości lekki spadek poziomów oświetlenia. Potwierdza to cechę charakterystyczną dla diod LED dotyczącą zależności wartości strumienia świetlnego diody od temperatury otoczenia. Wraz ze wzrostem temperatury na obudowie diody (na złączu p-n) maleje wielkość emitowanego strumienia świetlnego. Typową zależnością jest spadek strumienia świetlnego o około 7% przy wzroście temperatury na złączu diody o około 30°C. A więc w oświetleniu drogowym spotkamy się z nowym doświadczeniem niewielkich zmian poziomów oświetlenia zależnych od temperatury zewnętrznej otoczenia. Przy powszechnie eksploatowanych oprawach z wyładowczymi lampami wysokoprężnymi takie zjawisko nie występuje – zmiany temperatury otoczenia nie mają wpływu na wartość emitowanego strumienia świetlnego przez źródło światła. Inną testową uliczną instalacją oświetleniową jest ciąg 1. rozstaw słupów oświetleniowych: 27,5 [m] 2. wysokość zawieszenia: 10 [m] 3. wysięg nad jezdnię: 1 [m], pochylenie 15° 4. szerokość jezdni: 7,5 [m]

B1

Klasa oświetleniowa (kryterium luminancyjne)

ME3c

ME5

Luminancja jezdni Lśr [cd/m²]

≥ 1,0

≥ 0,5

Klasa porównywalna (kryterium natężenia oświetlenia)

CE3

CE5

Natężenie oświetlenia [lx]

≥ 15

≥ 7,5

Parametr

Natężenie oświetlenia [lx] Pobór mocy [W]

Równomierność luminancji (natężenia)

≥ 0,4

Tablica 2. Wymagania oświetleniowe dla oświetlanej ulicy

Oszczędność energii elektrycznej [%] Równomierność [-]

Wymaganie PN EN 13 201, klasa ME3c dla porównywalnej klasy CE3 min. 15

Pomiary Obliczenia STRADA, ADVISION S, ADVISION S 250W 163W, k=1,0 przy k=1,2 (1995 r.) (07.2010) min. 24,0

min. 29,5

275,0

182,0

odniesienie

+ 34,0 %

min. 24,5

> 0,4

Tablica 3. Wyniki pomiarów i ocena oszczędności energii elektrycznej

53

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

komunikacyjny w Gostyninie, gdzie zamontowano oprawy ADVISION S na słupach, na których do tej pory funkcjonowały oprawy STRADA 250. Oprawy STRADA współpracujące z wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 250W (moc układu 275 W) eksploatowane były od kilkunastu lat. Przed demontażem tych opraw przeprowadzono czyszczenie ich komory lampowej, wymieniono źródła światła na nowe a następnie po kilkudziesięciogodzinnej pracy lamp wykonano pomiary natężenia oświetlenia na powierzchni ulicy. Średnie natężenie oświetlenia wyniosło 24 lx co nie jest wynikiem rewelacyjnym dla tego typu oświetlenia. Po wykonaniu pomiarów zdemontowano oprawy STRADA 250 i zamontowano oprawy z diodami LED. Diody w oprawach (90 diod w oprawie) zostały tak wysterowane elektrycznie by uzyskać podobny poziom natężenia oświetlenia na powierzchni jezdni jak przy oprawach z lampami sodowymi. Uzyskano to przy łącznej mocy diod w oprawie 163W (moc układu 182W). Całkowita równomierność oświetlenia dla obu rodzajów opraw spełniała wymagania normy (wymaganie normy U0 ≥ 0,4). Należy odnieść się do uwarunkowań dotyczących eksploatowanych opraw i wymagań oświetleniowych dla tej ulicy. ZAŁOŻENIA : Roczny czas świecenia [h] 4024 Cena energii elektrycznej wg taryfy C12b*: taryfa dzienna WT [zł/kWh] 0,78 taryfa nocna NT [zł/kWh] 0,41 Średnia cena energii [zł/kWh] ** 0,53 ROZWIĄZANIE ENERGOOSZCZĘDNE z LAMPAMI SODOWYMI : Typ oprawy oświetleniowej ACRON 100S1-70 Producent oprawy ELGO Moc źródła światła 70 W Całkowity pobór mocy przez oprawę 82 W ROZWIĄZANIE ENERGOOSZCZĘDNE z DIODAMI LED : Typ oprawy oświetleniowej ADQUEN OU-048GR5-042CA-NUS-P00-061 Producent oprawy ELGO Znamionowa moc źródła światła 48 W Całkowity pobór mocy przez oprawę 53 W ROCZNY KOSZT ENERGII NA 1 PUNKT ŚWIETLNY : Rozwiązanie standardowe [zł] 175,00 Rozwiązanie z diodami LED [zł] 113,00 OSZCZĘDNOŚĆ ROCZNA NA ENERGII A ELEKTRYCZNEJ opraw LED w porównaniu do lamp 62,00 sodowych 70 W ZAKUP OPRAWY STANDARDOWEJ 70 W B 390,00 (oprawa + źródło światła), cena netto C D

ZAKUP OPRAWY z diodami LED, cena netto Różnica w nakładach pomiędzy oprawami sodowymi a LED [B - C]

1 440,00 - 1 060,00

E

Dodatkowy zakup 2 egz. lamp sodowych niezbędnych w czasie eksploatacji (wymiana grupowa)

55,00

F

Oszczędności na koszcie serwisowania opraw LED w czasie 7letniej gwarancji

588,00

G

Łączne dodatkowe nakłady zastosowania oprawy LED w czasie jej 7letniej gwarancji [C – (B + E + F)]

407,00

CZAS ZWROTU PONIESIONYCH NAKŁADÓW [lata]

6,5

Tablica 4. Oszacowanie opłacalności zastosowania opraw opartych o diody LED zamiast opraw z lampami wysokoprężnymi sodowymi

54

Zgodnie z wymaganiami normy PN EN 13201: 2007 dla tzw. „drogi krajowej”, a taką ta ulica była jeszcze na początku 2010 roku, wymaganiem było utrzymanie na jezdni średniej luminacji na powierzchni ulicy na poziomie Lśr > 1cd/m2 (klasa oświetleniowa ME3c). Odpowiadająca temu porównywalna klasa oświetleniowa CE3 przewiduje wartość Eśr > 15 lx poziomego natężenia oświetlenia na powierzchni jezdni. Od 2010 roku zmieniła się kategorii ulicy na tzw. „drogę lokalną” – główny tranzytowy ruch motorowy skierowany został na nową obwodnicę miasta. Dla tej nowej sytuacji wymagania oświetleniowe zgodnie z wytycznymi normy PN EN 13 201: 2007 są dużo niższe i wynoszą Lśr > 0,5 cd/m2 (klasa oświetleniowa ME5). Odpowiadająca temu porównywalna klasa oświetleniowa CE5 przewiduje wartość Eśr > 7,5 lx poziomego natężenia oświetlenia na powierzchni jezdni. Z przeprowadzonych pomiarów wynika, że przy instalacji oświetleniowej z lampami sodowymi o mocy 250W występuje znaczne, nieekonomicznie wysokie przekroczenie poziomów oświetlenia w odniesieniu do wymagań dla „drogi krajowej”. Jeszcze bardziej pogłębiona jest ta sytuacja przy obecnej niższej randze drogi, „drogi lokalnej”. Zestawienie wymagań oświetleniowych dla ulicy, na której w miejsce opraw do lamp sodowych zamontowano oprawy z diodami LED, przedstawiono w Tablicy 2. Wyniki pomiarów i poziom oszczędności energii elektrycznej przedstawia Tablica 3. Wyniki pomiarów oświetlenia z lampami sodowymi wskazują na niedostatki w zakresie bieżącej konserwacji opraw w długim przedziale czasowym (kilkunastoletnie użytkowanie – duże trwałe zabrudzenie w komorze lampowej, stopień zużycia odbłyśników) jak i ich mało precyzyjne nakierowanie. Wykonane pomiary nie zostały wykonane w pełnej zgodności z PN EN 13 201: 2007 jednak pozwalają w wystarczający sposób ocenić przydatność i możliwości oszczędzania energii elektrycznej przy stosowaniu opraw wyposażonych w źródła światła LED. Prowadzony na bieżąco monitoring instalacji oświetleniowej pozwoli na bardziej miarodajną ocenę przydatności oświetlenia opartego o diody LED, ich funkcjonalności, stałości parametrów elektrycznych i fotometrycznych. Nabyte doświadczenia przyczynią się do ukształtowania optymalnych zachowań przy konserwacji tego rodzaju oświetlenia jak i będą brane pod uwagę przy opracowywaniu nowych konstrukcji opraw oświetleniowych. Spróbujmy prześledzić sytuację polegającą na wymianie dotychczasowego oświetlenia opartego o oprawy do lamp sodowych 250W (oświetlenie zaprojektowane i wykonane na początku lat 90tych XX wieku dla tej ulicy o ówczesnym dużym natężeniu ruchu drogowego) na oprawy wystarczająco oświetlające tę ulicę o niskich dziś wymaganiach oświetleniowych (ulica o ruchu lokalnym). Dla oświetlenia tej ulicy wystarczają oprawy do lamp wysokoprężnych sodowych o mocy 70W. Odpowiadające im oprawy z diodami to konstrukcje o mocy znamionowej 48W. Opłacalność zastosowania opraw opartych o diody LED zamiast opraw

Foto: Tomasz Kaszewski

TECHNIKA I TECHNOLOGIA

Testowa instalacja oświetlenia drogowego z oprawami LED w Gostyninie na ul. Kościuszki

z lampami sodowymi oszacowano w Tablicy 4. W analizie uwzględnione zostały dodatkowe efekty ekonomiczne związane z długą 7-letnią gwarancją producenta dla opraw LED jak i koniecznością w tym czasie wymiany lamp sodowych (ograniczona maximum 4-letnia trwałość eksploatacyjna). Koszt obsługi konserwacyjnej opraw do lamp sodowych przyjęto 8 zł miesięcznie za jeden punkt świetlny od 4. do 7. roku eksploatacji, dla pierwszych trzech lat gwarancji połowę tego kosztu wyjściowego. Połowę kosztu dla pierwszych trzech lat przyjęto jako analogia do udzielanych 3-letnich gwarancji dla opraw z lampami sodowymi – koszty konserwacji w czasie trwania gwarancji standardowo negocjowane są na takich zasadach (połowa ceny wyjściowej). Przedstawione oszacowanie opłacalności zastosowania opraw ze źródłami LED na obecnym etapie rozwoju technologii i dostępności opraw z diodami LED wskazują już na ich konkurencyjność w odniesieniu do konwencjonalnych lamp wysokoprężnych lamp sodowych. A jeszcze kilka lat temu można je było traktować jako drogie gadżety. Jesteśmy świadomi nadchodzącej zmiany generacji źródeł światła w oświetleniu drogowym. Oprawy współpracujące z wysokoprężnymi lampami wyładowczymi powoli ale konsekwentnie będą wypierane przez rozwiązania oparte o diody elektroluminescencyjne. Uzyskiwane dziś parametry techniczne diod wymusiły już dziś na producentach, chcących być zauważonym na rynku oświetleniowym, kreatywne podejście do projektowania takich urządzeń oświetleniowych. Prawdopodobnie w najbliższych latach tego rodzaju oprawy na stałe zagoszczą w dużych projektach jak i późniejszych dużych realizacjach oświetleniowych. Stanis³aw Pieni¹¿ek

Literatura

[1] EN 62 031: 2008: Moduły LED do ogólnych celów oświetleniowych – Wymagania bezpieczeństwa, CEN, Bruksela, 2008; [2] materiały konferencyjne z XIX Krajowej Konferencji Oświetleniowej „ Technika Świetlna ‘2010”, Polski Komitet Oświetleniowy, Warszawa, 2010;

[3] materiały konferencyjne z V Konferencji Oświetlenie drogowe. Sposoby zarządzania systemami oświetlenia na terenie kraju, PTPiREE, Kołobrzeg, 2010; [4] Wojciech Żagan: Rzetelnie i rozważnie o LED-ach – ocenaobecnych i prognoza przyszłych aplikacji oświetleniowych diod elektroluminescencyjnych, Przegląd Elektrotechniczny nr 1/2008, Warszawa, 2008;

[5] strony internetowe www: cree.com, acriche.com, nichia.com, philips.com, ledsmagazine.com, myleghtingguide.com; [6] materiały firmowe ELGO Lighting Industries S.A.

55

QUARE GU10 zamiennik żarówki halogenowej GU10

QUARE S4 alternatywa żarówki świecowej z trzonkiem E14

QUARE A55 odpowiednik tradycyjnej żarówki z trzonkiem E27 • bardzo dobre odprowadzanie ciepła, dzięki zastosowaniu obudowy z materiału ceramicznego • oszczędność energii – ponad 80% w stosunku do żarówek halogenowych, świecowych i tradycyjnych

• • • •

wysoka trwałość – minimum 35 000 godzin dwie barwy światła białego – dzienna i ciepła minimalny pobór mocy – jedynie 3,5 W 5 lat gwarancji producenta

Biuro handlowe: 05-500 Piaseczno, Stara Iwiczna, ul. Słoneczna 116A, tel. +48 (22) 756 64 00, fax +48 (22) 756 64 10, [email protected], www.brilum.pl

2(9)2011

LEDline NEWS

EUROPEJSKIE PROPOZYCJE PILOTAŻOWYCH PROJEKTÓW OŚWIETLENIA LED Środki Unii Europejskiej w wysokości do 10 mln euro będą wspierać 2 lub 3 duże projekty pilotażowe mające na celu wykazanie korzyści płynących z oświetlenia LED Zaproszenie do składania wniosków wystosowane przez Komisję Europejską (KE) będzie zawierać określone zadania związane z nowoczesnymi systemami oświetlenia półprzewodnikowego (SSL). Komisja Europejska planuje wyasygnować na ten cel do 10 mln euro z przeznaczeniem na 2 lub 3 duże projekty pilotażowe. Finansowanie będzie udzielane na podjęcie na szeroką skalę działań pilotażowych, które pokażą jak najlepsze wykorzystanie innowacyjnych systemów oświetleniowych opartych na półprzewodnikowych źródłach światła. Będą brane pod uwagę takie czynniki jak wyższa jakość oświetlenia i sterowania lub znaczne zmniejszenie zużycia energii. Projekt ten otrzymał oznaczenie ICTPSP i jest częścią działania na rzecz konkurencyjności i innowacji (ICT), którego finansowanie zamknie się kwotą 3,621 miliarda euro w latach 2007-2013. Według założeń, programy pilotażowe, które będą ubiegać się o dofinansowanie dotyczyć muszą zastosowań, które mają bezpośredni wpływ na jakość życia i przynoszą znaczące korzyści obywatelom oraz mogą znaleźć zastosowania na

terenie całej Unii Europejskiej. W szczególności chodzi o: • zastosowania LED do szerokiej gamy oświetlenia zewnętrznego i wnętrzowego, z wyłączeniem oświetlenia czysto dekoracyjnego, • adaptacje istniejących rozwiązań oświetleniowych do zastosowania oświetlenia LED, zapewnienie kompatybilności oświetlenia LED i systemów jego sterowania z systemami już funkcjonującymi, w szczególności w obiektach o charakterze nie mieszkaniowym, budynkach użyteczności publicznej itp., • gromadzenie wiarygodnych danych na temat ocen oświetlenia LED przez użytkowników, szacowania kosztów jego zastosowania wraz z kosztami energii elektrycznej w porównaniu do tradycyjnego oświetlenia, • zaangażowanie w realizację projektu całego łańcucha uczestników procesu wdrażania oświetlenia LED od firm z branży oświetleniowej, projektantów oświetlenia i architektów, aż do odbiorców końcowych. Integralną częścią każdego projektu powinno być upowszechnianie i publi-

kacja wyników skierowane nie tylko do ekspertów, ale także władz publicznych oraz podmiotów, które mogą odegrać znaczącą rolę w przyszłym rozwoju lub zastosowaniu proponowanego rozwiązania lub usługi, jak również do wiadomości publicznej w ogóle. Twórcy programu zakładają, że jego realizacja przyczyni się do: • akceptacji przez rynek i przyspieszenia powszechnego wdrożenia inteligentnych systemów LED w Europie, co będzie skutkowało znacznymi oszczędnościami energii, lepszą jakością oświetlenia oraz obniżeniem całkowitych kosztów eksploatacji dla jego użytkowników, • zwiększenia konkurencyjności europejskiego przemysłu w zakresie oświetlenia i systemów sterowania oświetleniem, • poprawy jakości certyfikacji i standaryzacji w dziedzinie efektywności energetycznej i oświetlenia, • osiągnięcia przez Europę założonych celów efektywności energetycznej do roku 2020. Źródło: www.ledsmagazine.com/news/8/2/5

DEMONSTRACYJNY PROJEKT MODERNIZACJI OŚWIETLENIA HOTELU Departament Energii USA (DOE) przedstawił projekt demonstracyjny dotyczący modernizacji oświetlenia jednego z hoteli w San Francisco, polegający na zainstalowaniu oświetlenia LED. Projekt pokazuje, że diody świecące LED zapewniają 70% oszczędności energii, a okres zwrotu inwestycji wynosi tylko 1,1 roku. Amerykański Departament Energii (DOE) opublikował właśnie raport końcowy z modernizacji oświetlenia w California InterContinental Hotel w San Francisco. Oświetlenie oparte na półprzewodnikowych źródłach światła LED zainstalowano w hotelu w miejsce istniejących lamp halogenowych. Uzyskano 70% oszczędności energii i 1,1-letni okres zwrotu po uwzględnieniu kosztów eksploatacji i wymiany lamp halogenowych. 58

Hotel skupił się na modernizacji opraw, które pracowały w sposób ciągły w takich miejscach jak recepcja, okolice wind i sal konferencyjnych oraz korytarze. Projekt obejmował oprawy oświetleniowe montowane do ścian, punktowe oprawy na szynach i regulowane oprawy typu downlight. Przed modernizacją, w istniejących oprawach stosowane były lampy halogenowe MR16 20W i 30W, oraz źródła PAR30 o mocy 75W. Źródła te zostały

zastąpione lampami LED MR16 o mocy 6W oraz lampami PAR30 LED o mocy 11W. Źródła światła LED do modernizacji zostały wybrane w oparciu o jakość kolorów, strumień świetlny, światłość i temperaturę barwową. Ponadto musiały one wykorzystywać transformatory i oprawki istniejące w dotychczasowych oprawach. Poziom natężenia oświetlenia po modernizacji okazał się niższy niż w przypadku oświetlenia żarówkami halogenowymi.

LEDline NEWS

Jednak w większości pomieszczeń, szczególnie w recepcji, halogeny prawie zawsze były ściemniane i nie emitowały światła o pełnej jasności. Obecnie zainstalowane zamienniki LED są w rezultacie jaśniejsze niż ściemnione lampy halogenowe, które funkcjonowały dotychczas. Oświetlenie LED było na ogół pozytywnie oceniane przez pracowników hotelu. W raporcie czytamy „Opinie użytkowników wykazały, że lampy LED sprzyjają podkreśleniu wykończenia wnętrza i spełniają oryginalne założenia oświetlenia bez zbędnych odblasków i migotania”. Projekt modernizacji kosztował 19.396 dolarów. Suma ta obejmuje koszt źródeł światła LED oraz koszt ich wymiany. Raport oblicza, że roczny koszt energii dla opraw ze źródłami światła LED na terenie hotelu wynosi 1.975 dolarów. Obliczony koszt energii zużywanej przez te oprawy z halogenami, przed modernizacją, to 6.361 dolarów. Dzięki zdecydowanie większej żywot-

LED ności źródeł światła LED zredukowane zostały również koszty wymiany lamp. W wyniku tego okres zwrotu nakładów inwestycyjnych został oszacowany na 1,1 roku. W dniu publikacji raportu DOE, lampy LED pracowały hotelu California InterContinental już przez 3.000 godzin bez żadnych awarii. Test będzie kontynuowany, a DOE planuje wymianę próbek źródeł światła w odstępach czasu, co 3.000 godzin, w celu zbadania zmian barwy światła i strumienia świetlnego

w czasie. Raport zostanie uzupełniony o kolejne dane uzyskiwane w trakcie eksploatacji nowego oświetlenia. Źródło: www.ledsmagazine.com/news/7/12/10

Demonstration Assessment of Light-Emitting Diode (LED) Retrofit Lamps Host Site: InterContinental Hotel, San Francisco, CA

Final Report prepared in support of the U.S. DOE Solid-State Lighting Technology Demonstration GATEWAY Program Study Participants: Pacific Northwest National Laboratory U.S. Department of Energy Pacific Gas & Electric InterContinental Hotel Group

November 2010

Prepared for the U.S. Department of Energy by Pacific Northwest National Laboratory

HALOGEN

DIODY LED W TELEWIZORACH LED TV

Telewizory LCD, wraz z działającymi na podobnej zasadzie telewizorami plazmowymi, wyparły już praktycznie telewizory, w których źródłem obrazu była lampa kineskopowa W telewizorach LCD obraz wyświetlany jest na płaskim ekranie zbudowanym w technologii ciekłokrystalicznej. Składa się on z wielu milionów pikseli. Z kolei każdy piksel złożony jest z trzech subpikseli odpowiedzialnych za jedną z barw podstawowych: czerwoną, niebieską i zieloną. Piksele telewizorów LCD nie świecą, są jedynie podświetlane przez źródło światła znajdujące się za nimi, w monitorze telewizora LCD. W „tradycyjnych” telewizorach LCD źró-

dłem, które podświetla matryce są świetlówki CCFL. Skrót ten można rozwinąć jako Cold Cathode Fluorescent Lamp, co tłumaczy się jako lampy fluorescencyjne z zimną katodą. Lampy CCFL wydzielają więcej ciepła i czerpią więcej prądu niż LED. Telewizory LCD CCFL mają też problem z jakością czerni. Lampa rozświetla matrycę na całym jej obszarze, nawet jeśli jasny element stanowi tylko mały fragment. Jasne elementy będą dobrej jakości, czerń może jednak wcho-

dzić w odcienie szarości. Innym źródłem światła stosowanym do podświetlania matrycy LCD są diody LED. Praktycznie każdy z producentów posiada w swojej ofercie telewizory oznaczone jako LED TV. Pierwszym telewizorem, w którym zastosowano diody LED do podświetlania matrycy LCD, był telewizor firmy SONY z serii Qualia oznaczony jako KDX-46Q005, wprowadzony na rynek w sierpniu 2004 roku w cenie 10.000 USD. 59

LEDline NEWS

Rys. 1. Schemat ideowy ekranu LCD podświetlanego świetlówkami CCFL

LCD

LED

łączone są w segmenty, które mogą być strefowo wygaszane w pewnych miejscach ekranu. Dzięki temu zwiększa się znacząco poziom czerni dając efekt zbliżony do bezkonkurencyjnych pod tym względem plazm, który jest o wiele lepszy niż we wszystkich innych typach podświetlenia LED. Pełne podświetlenie LED ze strefowym wygaszaniem to częste rozwiązanie w droższych modelach. Jego zaletą jest większa równomierność podświetlenia niż w modelach z podświetleniem krawędziowym. Wadą – tak jak w przypadku pierwszego typu podświetlenia – są większe gabaryty. Na targach CES 2011 firma LG zaprezentowała największy na świecie telewizor z podświetleniem Full LED oznaczony jako LZ9700. Przekątna ekranu wynosi 72 cale. Telewizor oferuje także oglądanie obrazu w technologii 3D. Jak możemy przeczytać w materiałach informacyjnych firmy LG telewizor oferuje „obraz jak w galerii sztuki”.

3. Podświetlenie krawędziowe LED (Edge LED)

Rys. 2. Schemat ideowy telewizora LCD podświetlanego diodami LED

Istnieją aż cztery rodzaje podświetlenia LED:

1. Pełne podświetlenie LED bez strefowego wygaszania (Full LED) Stosunkowo rzadko wykorzystywany przez producentów typ podświetlenia diodami LED. Polega na pełnym podświetleniu całego ekranu diodami umieszczonymi wzdłuż i wszerz, za nim. W takim wariancie diod jest zazwyczaj dużo mniej niż w systemach wygaszanych strefowo, m.in. ze względu na to, że diody są rzadziej rozmieszczone. 60

Największą wadą tego rozwiązania jest większy pobór prądu niż w modelach ze strefowym wygaszaniem i krawędziowych. Również obudowy są dość mało atrakcyjne, bo ich grubość przypomina bardziej klasyczne LCD.

2. Pełne podświetlenie LED ze strefowym wygaszaniem (Full LED with local dimming) To najlepszy sposób podświetlenia LED za ekranem umieszczona jest cała ściana diod (czyli taka jak w pierwszym typie). Jednak różnica polega na tym, że diody

Podświetlenie krawędziowe LED jest obecnie najczęściej wykorzystywane w telewizorach LCD. Jako pierwsze wprowadziła je firma Sony w 40 calowym modelu BRAVIA KLV-40ZX1M. Telewizor z takim podświetleniem jest znacznie tańszy w produkcji niż model z pełnym podświetleniem diodami LED. Największą zaletą tego rozwiązania jest fakt, że takie telewizory są bardzo cienkie. Wspomniany już telewizor BRAVIA KLV-40ZX1M ma grubość tylko 9,9 mm. Telewizory mogą więc mieć atrakcyjny design. W krawędziowo podświetlanych telewizorach, diody LED są umieszczane tylko wzdłuż krawędzi ekranu, a dzięki zastosowaniu specjalnych elementów rozpraszających, światło jest rozprowadzane na cały ekran. Takie telewizory LED LCD pobierają najmniej energii, gdyż korzystają z najmniejszej ilości diod. Niższe są też ceny takich modeli. Największą wadą tego typu telewizorów jest nierównomierność podświetlenia. Obraz jest zawsze jaśniejszy w miejscu, gdzie umiejscowione są diody, czyli wzdłuż krawędzi. Świetnie można to zobaczyć na czarnym tle – widać wtedy jak na dłoni, że jedne miejsca ekranu są dużo jaśniejsze od innych. Zdecydowanie gorsza jest także głębia czerni w porównaniu modelami Full LED.

LEDline NEWS

4. Podświetlenie krawędziowe LED ze strefowym wygaszaniem (Edge LED with local dimming) To najnowsze i chyba najrzadziej używane rozwiązanie. Do standardowego podświetlenia krawędziowego LED dodano możliwość strefowego wygaszania diod. Na górze i dole ekranu dodano jeszcze elementy, które dokładnie kierują światło. Nie sprawdza się to jednak za dobrze w praktyce – wciąż matryca jest nierównomiernie podświetlona, a czerń i kontrast nie są wystarczająco dobre. Wciąż pozostają jednak zalety – takie jak w telewizorach ze standardowym podświetleniem krawędziowym – małe zużycie energii i smukłość obudowy. Ze względu na jakość obrazu najlepszym podświetleniem jest podświetlanie całego ekranu diodami ze strefowo wygaszanymi segmentami. Ujawniają się wtedy wszystkie zalety stosowania technologii LED. Zyskujemy głębię czerni, wysoki kontrast oraz równomierne podświetlenie ekranu. Z kolei ekrany LCD z podświetleniem krawędziowym

lepiej się sprzedają ze względu na niższe Przewiduje się, że w roku 2011 liczba ceny i smuklejsze rozmiary. Niestety ta może zmniejszyć się do poziomu jakość obrazu jest słabsza ze względu 120 –150 szt. Spowoduje to dalsze obnina nierównomierne podświetlenie mażenie kosztów telewizorów LED. trycy. Jednak jak możemy przeczytać na Na podstawie: amerykańskim portalu www.ledinside. http://technologie.gazeta.pl/internet/ 1,104665,8411111,Nie_kazdy_LED_TV_jest_sobie_ com podświetlenie Edge LED pozostarowny_czyli_jakie_sa_rodzaje.html nie nadal dominującym na rynku. W roku 2010 udział w rynku telewizoOpracował: rów z podświetlaniem ledowym wySławomir Kwiatkowski nosił 18,5% i był niższy niż oczekiwano. Przewiduje się, że udział ten w roku 2011 wzrośnie do poziomu 43%. Zmniejszy się także grubość telewizorów z podświetleniem krawędziowym z 10 do 9 mm. Spadnie także grubość odbiorników z podświetleniem Full LED do wartości 20 – 22 mm. Postęp technologiczny w konstrukcji układów optycznych umożliwi także zmniejszenie ilości diod stosowanych do podświetlenia matrycy LCD. Obecnie do podświetlenia telewizora o przekątnej 42 Rys. 3. Telewizor z podświetleniem Edge LED cale stosowane jest 230 diod.

PROGNOZOWANIE UTRZYMANIA STRUMIENIA ŚWIETLNEGO I TRWAŁOŚCI DIOD LED Kiedy projektanci oświetlenia, kosztorysanci lub inwestorzy wdrażają produkty oświetleniowe oparte na diodach LED, chcą wiedzieć jak długo będzie można je użytkować. Szczególnie, chcieliby znać czas, jaki upłynie zanim strumień świetlny spadnie do takiego poziomu, że konieczna będzie wymiana źródła światła. Praktycznie chcieliby przewidzieć tempo spadku strumienia świetlnego. Wobec braku norm przemysłowych, w programach oszczędzania energii w USA takich jak Energy Star i Design Light Consortium (DLC), ustanowiono progi oparte na prostym modelu matematycznym, dzięki którym możliwe jest prognozowanie utrzymania strumienia świetlnego diod LED w trakcie ich eksploatacji, które są stosowane wobec produktów dostarczanych do certyfikacji. Programy te przewidują z góry ustaloną liczbę godzin, dla której gromadzone są dane dla nowych produktów. Na podstawie takich danych zgromadzonych w określonym czasie prognozowany jest ich dalszy przebieg i w wyniku tego trwałość diod. W programie Energy Star wartość strumienia świetlnego podaje się po upływie 6.000 godzin pracy diody. W karcie katalogo-

wej diody XP-G firma Cree podaje, że trwałość diody wynosi 35.000 godzin, ponieważ strumień świetlny po 6.000 godzin osiągnął poziom ≥ 94,1% strumienia początkowego, a 25.000 godzin, jeśli ta wartość będzie wynosić ≥ 91,8% wartości początkowej. Tabela 1 przedstawia wartości progów strumienia świetlnego i przewidywaną trwałością, rysunek 1 prognozę żywotności diody XP-G firmy Cree. Wielu ekspertów nie zgadza się jednak z obecnymi praktykami kwalifikacji szerokiej gamy produktów LED. Zwracają także uwagę, że programy te muszą mieć reguły, według których można by kwalifikować te produkty. W październiku 2008 organizacja IESNA (The Illuminating Engineering Society of North America) ogłosiła standard

LM-80 dotyczący metod badania trwałości strumienia świetlnego diod LED. Celem opublikowania standardu LM-80 było ustanowienie zunifikowanych metod badawczych utrzymania strumienia świetlnego LED w czasie eksploatacji. Zakładano także, że pozwoli to na porównanie wyników badań wykonywanych w różnych laboratoriach. LM-80 specyfikuje, jakie dane powinny być podawane, nie uwzględnia jednak różnic w urządzeniach pomiarowych, które zostały użyte do badań. Już po roku stosowania normy LM-80 wielu użytkowników LED doszło do wniosku, że wyniki badań spadku strumienia świetlnego uzyskane po pierwszych kilku tysiącach godzin użytkowania nie mogą być wiarygodnie stosowane do prognozowania czasu, po jakim strumień świetlny dio61

LEDline NEWS

dy LED osiągnie poziom 70% wartości początkowej. Aby rozwiązać ten problem specjalna grupa w IESNA Testing Procedure Committee podjęła prace nad metodami matematycznego prognozowania utrzymania strumienia świetlnego LED w trakcie eksploatacji w oparciu o wyniki uzyskane podczas badań według LM-80. Prace te zaowocowały powstaniem dokumentu oznaczonego jako TM-21. Jak już wspomniano celem stworzenia standardu TM-21 było opracowanie metod obliczania żywotności diod z wykorzystaniem wyników uzyskanych podczas badań według LM-80. Do określenia utrzymania strumienia świetlnego diod LED w czasie eksploatacji mogą być zastosowane dwa podejścia. Pierwsze to podejście inży-

Rys. 1. Prognoza żywotności diod XP-G firmy Cree. Źródło: prezentacja Cree

nia strumienia świetlnego w czasie badania, tj. 6.000 ENERGY STAR Minimum lumen maintenance Maximum L70 godzin. Odbiorca diod Life Claim Approval Available After at end of 6000 hours często nie jest w stanie (hours) 6000-hour test (% of initial lumens; -3% tolerance) właściwie zinterpretoMinimum for Decorative 86.7% 15,000 wać przyczyny takiego Full approval Optional for Decorative 89.9% 20,000 utrzymania strumienia (no additional lumen Minimum for Non-Standard, świetlnego. Publikacja maintenance testing Omnidirectional, and Directional 91.8% 25,000 required) wyników badań ma sens Optional for Decorative tylko wtedy, jeśli wraz 93.1% 30,000 z nimi zostanie dostarInitial approval, czony odpowiedni mo94.1% 35,000 pending completion of total del matematyczny, który Optional for All Lamp Types 94.8% 40,000 required test period (see będzie nie tylko najlepiej 95.4% 45,000 Table 2 below) dopasowany do danych 95.8% 50,000 uzyskanych w ciągu 6.000 Tab. 1. Wartości progów strumienia świetlnego i przewidywana trwałość godzin, ale także pozwoli na prognozę jak wyglądanierskie. Stosując to podejście analizubadań stosowane jest jedno lub więłyby te wyniki po eksploatacji dłuższej niż okres badań. je się przyczyny obniżenia strumienia cej równań matematycznych, które poświetlnego. Czy spadek spowodowany zwalają ekstrapolować tendencje do Niestety wielu ekspertów twierdzi, że został przez starzenie się chipu spowowykonania prognoz. Stworzony został okres 6.000 godzin jest zbyt krótki do dowany rozkładem materiału (hermezbiór zasad i kryteriów niezbędnych do stworzenia dokładnego modelu matetyzacja, soczewka lub luminofor) czy określenia, który model matematyczny matycznego, który pozwoliłby na wiarygodną prognozę. Biorąc pod uwagę poprzez zmiany strukturalne (podłoże, najlepiej pasuje do danych. Wtedy moodbłyśnik, itp.). Degradacje te mogą być del lub modele mogą być stosowane ten fakt można powiedzieć, że przemysł weryfikowane przez testowanie LED do ekstrapolacji bez oceny inżynierstanął na rozdrożu w kwestii przewidyw różnych warunkach, takich, jak wyskiej. Generalnie można powiedzieć, wania stabilności strumienia świetlnego soka temperatura, wysoka wilgotność ze podejście inżynierskie w znacznej diod LED. Podniesienie progu do np. czy wysokie natężenie prądu. Ekspert mierze opiera się na wiedzy ekspertów 10.000 godzin lub wyżej spowoduje na podstawie ekspertyzy inżynierskiej i zrozumieniu technologii i procesów dodatkowe obciążenia dla produceni wyników badań może przygotować stosowanych w produkcji diod, podczas tów diod i opóźni wprowadzanie na odpowiedni model matematyczny. gdy podejście statystyczne opiera się rynek nowych produktów i technologii. Model ten po weryfikacji może być zana zasadach i kryteriach czysto mateZ drugiej strony pozostawienie niewłastosowany do określenia żywotności matycznych i statystycznych. ściwych progów ukarze producentów Kiedy producent wykonujący badania diod. dobrych i trwałych diod. wg LM-80 przekazuje ich wyniki użytDrugie podejście jest podejściem staRozważanych jest kilka alternatywnych tystycznym tylko na podstawie samych kownikowi, np. producentowi opraw, to rozwiązań. Jednym z nich jest pozostawyników badań. Do zestawu wyników dane te odnoszą się tylko do utrzymawienie progu 6.000 godzin i podawanie

Table 1. 6000-Hour Lumen Maintenance Tresholds

62

LEDline NEWS

danych po badaniu trwającym właśnie optyczne lub elementy odprowadzające wanie strumienia świetlnego występutyle czasu, jako danych prowizoryczciepło, wpływają na stabilność strumiejące w źródłach światła LED i oprawach nych, które ulegną weryfikacji, jeśli będą nia świetnego diody, ale wpływ ten nie ledowych. Na podstawie: Jianzhong Jiao, „TM-21 seeks dostępne dane uzyskane po dłuższym może być ujmowany w normie TM-21. methods for lumen-maintenance prediction”, okresie badań. Dlatego nadal trwają prace nad rozLEDsmagazine.com, February 2011 Z drugiej strony, jeśli producenci diod wojem norm, w których uwzględnione Opracował: posiądą wiedzę, jak można prognozobyłyby czynniki wpływające na zachoSławomir Kwiatkowski wać zachowanie strumienia świetlnego po dłuższym Radiator: filar całego systemu. okresie czasu, to wzory, Jeśli jest źle zaprojektowany, wpływa dzięki którym można to negatywnie na inne elementy oprawy. obliczyć mogą być publikowane razem z wynikami Zasilacz: obecnie najsłabszy punkt LM-80. systemu, ale wiele firm pracuje nad nim. Innym problemem jest fakt, że norma TM-21 jest Lampy LED: praktycznie nigdy nie ulegają ograniczona stosowauszkodzeniu; w dobrze zaprojektowanym niem danych uzyskanych systemie degradują się bardzo powoli. podczas testu LM-80 dotyczącego tylko diody. System optyczny: może (rzadko) Natomiast to nie dioda jest zżółknąć w czasie i pogorszyć sprawność. najbardziej krytycznym elementem składowym systemu oświetleniowego LED. Ilustruje to rysunek 2. Z drugiej strony takie eleRys. 2. Krytyczne elementy systemu oświetleniowego LED wpływające na trwałość menty jak zasilacze, układy

NAUKOWCY OGRANICZAJĄ DEFEKTY AZOTKU GALU W DIODACH LED Naukowcy z North Carolina State University opracowali nową technikę, która ogranicza defekty w azotku galu (GaN) służącym do tworzenia struktury świecącej w diodzie LED. Pozwala to na zwiększenie wydajności diod. Diody LED zbudowane są z cienkich warstw azotku galu (GaN), tworzących strukturę, w której wytwarzane jest promieniowanie świetlne. Nowa technika opracowana przez naukowców z Uniwersytetu Stanowego Północnej Karoliny zmniejsza liczbę defektów w tych warstwach o 2 do 3 rzędów wielkości. „Poprawia to jakość materiału, który emituje światło” – mówi dr Salah Bedair, profesor inżynierii elektrycznej i informatyki na Uniwersytecie Stanowym Północnej Karoliny oraz współautor, profesor materiałoznawstwa Nadia El-Masry w publikacji opisującej badania – „Dla określonej mocy diody, strumień światła może być zwiększony dwukrotnie.” Odnosi się to szczególnie do diod o małym poborze mocy i do diod LED emitujących w nadfiolecie. Naukowcy rozpoczęli badania od warstwy azotku galu o grubości 2 μm wbu-

dowując w połowie tej grubości duże, puste przestrzenie o długości 1 – 2 μm i średnicy 0,25 μm. Naukowcy odkryli, że defekty w warstwie były wciągane do tych pustych przestrzeni, które działały jak pułapki, natomiast warstwy powyżej nich miały dużo mniej wad. Defekty nieznaczne przemieszczają się w strukturze krystalicznej warstw azotku galu GaN. Te przemieszczenia przebiegały w całej warstwie, aż do osiągnięcia powierzchni. Przez umieszczenie pustych przestrzeni w warstwie, naukowcy uzyskują w środku materiału skuteczną pułapkę, która zapobiega przemieszczaniu defektów przez resztę warstwy. „Bez ubytków, warstwa GaN ma około 1010 wad na centymetr kwadratowy” – mówi Bedair – „Z pustymi przestrzeniami, mają 107 defektów”. Wprawdzie zastosowanie tej technologii wymusi na producentach zastosowanie dodat-

kowego etapu w procesie produkcyjnym diod LED, ale w rezultacie pozwoli na produkcję diod bardziej wydajnych. Badania zostały sfinansowane przez Biuro Badawcze Armii Stanów Zjednoczonych. Źródło: http://www.electroiq.com

Nowa technika zmniejsza liczbę defektów w warstwach GaN o 2 do 3 rzędów wielkości. W rezultacie dla określonej mocy diody, strumień światła może być zwiększony dwukrotnie 63

LEDline NEWS

NOWE DIODY LED W OFERCIE CREE

Diody XM-L ze skutecznością świetlną wyższą o 20% – do opraw przemysłowych i drogowych Najnowszym osiągnięciem firmy Cree jest dioda oznaczona symbolem XM-L. Nowa dioda została zaprojektowana szczególnie z myślą o zastosowaniu w oprawach przemysłowych i drogowych. Zapowiedź rozpoczęcie produkcji diod XM-L zamieściliśmy w naszym kwartalniku nr 3(31)2010.

CCT Range Color

Cool White

Min.

Max.

5,000 K

8,300 K

ność świetlna wynosi 100 lm/W. Przy zasilaniu prądem 350 mA skuteczność świetlna diody osiąga wartość 160 lm/ W. Przy zasilaniu prądem o natężeniu 700 mA skuteczność świetlna diody XM-L to 150 lm/W, a strumień świetlny 315 lumenów. Wydajność nowych diod XM-L jest

Base Order Codes Min Luminous Flux @ 700 mA (lm)

Order Code

Group

Flux (lm)

T5

260

XMLAWT-00-0000-0000T5051

T6

280

XMLAWT-00-0000-0000T6051

Characteristics Thermal Resistance, junction to solder point

Unit °C/W

Minimum

Typical 2.5

Viewing Angle (FWHM)

degrees

125

Temperature coefficient of voltage

mV/ °C

-3.0

ESD Classification (HBM per Mil-Std-883D) DC Forward Current

Maximum

Class 2 mA

3000

Reverse Voltage

V

Forward voltage (@ 700 mA)

V

5

Forward voltage (@ 1500 mA)

V

3.1

Forward voltage (@ 3000 mA)

V

3.35

LED Junction Temperature

°C

2.9

3.5

150

Tab. 1. Parametry diod XM-L firmy Cree Przy zasilaniu prądem o natężeniu 3 A dioda XM-L o barwie zimno-białej (6500 K) dostarcza strumień świetlny o wartości prawie 1.000 lumenów, a skutecz-

o około 20% wyższa niż najbardziej do tej pory wydajnych diod Cree XP-G. Zastosowanie diody o tak wysokiej skuteczności świetlnej pozwala obniżyć

Rys. 1. Wykres względnej wartości strumienia świetlnego w funkcji prądu przewodzenia diody XM-L firmy Cree 64

koszty oprawy poprzez zredukowanie ilości zastosowanych diod i układów optycznych. Dioda ma wymiary 5 x 5 mm. Parametry diod XM-L zostały przedstawione w tabeli 1. Jak widać na rysunku 1 znamionowy strumień świetlny 280 lumenów, dioda uzyskuje przy zasilaniu prądem 700 mA, odmiennie niż np. w przypadku diody XP-G, która znamionowy strumień świetlny uzyskuje przy zasilaniu prądem 350 mA. Jeden z wiodących producentów wtórnych układów optycznych, fińska firma LEDIL, zaprezentowała już soczewki dedykowane do diod XM-L. Do pojedynczych diod przeznaczone są soczewki z serii Eva-XM o kątach rozsyłu 20°, 24°, 36° i 58°, przedstawione na fotografii 1. Wszystkie soczewki z tej serii wykonane są z polimetakrylanu metylu przeznaczonego specjalnie do zastosowań optycznych, charakteryzującego się wysoką odpornością na działanie promieniowania UV i temperaturę do 105°C. Pozwala to na stosowanie ich w wysokiej temperaturze. Mogą być także poddawane działaniu wysokich prądów, z którymi mamy do czynienia przy diodach XM-L. Soczewki Eva-XM mają średnicę 35 mm, a ich wysokość wynosi 16,4 mm. W ofercie LEDIL dostępne są także soczewki przeznaczone do trzech diod XM-L oznaczone, jako Cute-3-XM, o kątach rozsyłu 19°, 25° i 40°. Są one wykonane z tego samego tworzywa, co pojedyncze soczewki. Soczewki Cute3-XM mają średnicę 35 mm i wysokość

Fot. 1. Soczewki Eva-XM firmy LEDIL

LEDline NEWS

Tab. 2. Strumienie świetlne diod z serii XP-x o podwyższonym współczynniku oddawania barw, firmy Cree 15 mm. LEDIL oferuje także soczewki oznaczone, jako Iris-XM do pojedynczych diod przystosowane do montażu na płytce PCB o bardzo małym kącie rozsyłu wynoszącym 8°.

Diody XP-x o bardzo dobrym oddawaniu barw – tam gdzie ważne jest rozróżnianie kolorów Stosunkowo niedawno, do oferty firmy Cree wprowadzone zostały także diody XP-x charakteryzujące się bardzo wysokim współczynnikiem oddawania barw (CRI), wynoszącym 90 dla diod o barwie ciepło-białej. Parametry diod XP-x o podwyższonym wskaźniku CRI przedstawia tabela 2. Wysoki współczynnik oddawania barw (Ra ≥ 90) jest istotny w zastosowaniach, w których ważne jest, aby kolor przedmiotu lub powierzchni nie został zniekształcony, np. przy kontroli barw, w przemyśle tekstylnym i poligraficznym, w oświetleniu sklepów, itp. We wszystkich tych miejscach najpopularniejszym źródłem światła są obecnie lampy fluorescencyjne – świetlówki. Ponieważ tzw. świetlówki trójpasmowe i żarówki halogenowe charakteryzują się wskaźnikiem oddawania barw na poziomie 90, tak więc diody o podwyższonym wskaźniku CRI są ich idealnym zamiennikiem.

Diody XP-HEW z dobrym rozpraszaniem światła – do źródeł światła LED i opraw typu downlight Kolejną propozycją firmy Cree jest dioda XP-E HEW (High Efficiency White) określana przez producenta, jako optymalna do zastosowań, jako światło rozproszone. Dioda charakteryzuje

się wysokim strumieniem świetlnym wynoszącym 148 lm przy barwie zimno-białej (6500 K) i 114 lm dla światła ciepło-białego (3000 K), przy zasilaniu prądem 350 mA. Opór termiczny diody wynosi 6°C/W. Parametry tej diody przedstawia tabela 3.

CCT Range Color Min.

Max.

Cool White

5,000 K

8,300 K

Outdoor White

2,600 K

5,300 K

Neutral White

3,700 K

5,000 K

80-CRI White

2,600 K

4,300 K

Warm White

2,600 K

3,700 K

85-CRI White

2,600 K

3,200 K

90-CRI White

2,600 K

3,200 K

Jak podaje firma Cree w swoich materiałach informacyjnych, do wyprodukowania diody zastosowano najnowszą technologię o nazwie Direct Attach. Technologia ta pozwala na osiągnięcie większego strumienia świetlnego, niższego napięcia przewodzenia i niższego oporu termicznego. Producent rekomenduje tę diodę do stosowania, jako element emitujący światło w zamiennikach żarowych źródeł światła i oprawach typu downlight. Ze względu na to, iż dioda ta emituje światło rozproszone nie jest ona zalecana do stosowania w oprawach ulicznych, naświetlaczach, zamiennikach żarówek halogenowych PAR i oprawach przemysłowych. Opracował: Sławomir Kwiatkowski

Base Order Codes Min Luminous Flux @ 350 mA (lm)

Order Code

Group

Flux (lm)

R3

122

XPEHEW-L1-0000-00F51

R4

130

XPEHEW-L1-0000-00G51

R2

114

XPEHEW-01-0000-00EC2

R3

122

XPEHEW-01-0000-00FC2

Q5

107

XPEHEW-L1-0000-00DE4

R2

114

XPEHEW-L1-0000-00EE4

Q3

93.9

XPEHEW-H1-0000-00BE7

Q4

100

XPEHEW-H1-0000-00CE7

Q3

93.9

XPEHEW-L1-0000-00BE7

Q4

100

XPEHEW-L1-0000-00CE7

P4

80.6

XPEHEW-P1-0000-009E7

Q2

87.4

XPEHEW-P1-0000-00AE7

P4

80.6

XPEHEW-U1-0000-009E7

Characteristics Thermal Resistance, junction to solder point – white

Unit

Minimum

Typical

°C/W

6

Viewing Angle (FWHM) – white

degrees

120

Temperature coefficient of voltage – white

mV/ °C

-3

ESD Classification (HBM per Mil-Std-883D) DC Forward Current – white

Maximum

Class 2 mA

1000

Reverse Voltage

V

Forward voltage (@ 350 mA) – white

V

3.0

5

Forward voltage (@ 700 mA) – white

V

3.15

Forward voltage (@ 1000 mA) – white

V

3.25

LED Junction Temperature

°C

3.5

150

Tab. 3. Parametry diod XP-E HEW firmy Cree 65

SIMEN Nowe oprawy downlight

• dwie wielkości oprawy typy 7213, 7218, 7226: Ø = 210mm typy 8218, 8226: Ø = 245mm

• optymalny rozsył światła • precyzyjny układ optyczny • wysoki współczynnik oddawania barw • eliminacja promieniowania UV • wiele opcji sterowania oświetleniem • oszczędność energii • elegancka forma • trwałość i bezpieczeństwo użytkowania

odbłyśnik otwarty

dyfuzor szklany

raster krzyżowy

raster „turbo”

ELGO Lighting Industries S.A. 09-500 Gostynin, ul. Kutnowska 98, tel. +48 (24) 235 20 01, fax +48 (24) 235 37 43, [email protected], www.elgo.pl

Suplement nr 14 do katalogu ELGO oraz BRILUM

OCEANIC LED

LED

IP

IK 10

68

Ledowe oprawy hermetyczne należące do nowej serii opraw LEDline. Oprawy przeznaczone do pracy w uciążliwych warunkach, wyposażone w najnowocześniejsze i ekologiczne źródła światła LEDline T8 – zamienniki tradycyjnych świetlówek liniowych T8. Oprawy mogą pracować w niskich temperaturach do -20°C.

Oprawy przemysłowe z serii LEDline

System montażu •

Montaż bezpośrednio do sufitu, za pomocą dwóch specjalnych obejm przykręcanych do podłoża dwoma wkrętami wkręcanymi w kołki rozporowe.

•

Montaż na powierzchniach normalnie palnych.

Budowa •

Obudowa o rurowym kształcie, wewnątrz ryflowana, z poliwęglanu.

•

Boczki z poliwęglanu, zamykające korpus oprawy, białe.

•

Uszczelka poliuretanowa wylewana na krawędzi boczków.

•

Dławnica z uszczelką do podłączenia zasilania.

•

Dwie obejmy (uchwyty) do montażu oprawy, z poliwęglanu, białe.

Układ optyczny •

Odbłyśnik z blachy stalowej, malowany proszkowo na biało, będący jednocześnie płytą montażową.

•

Klosz ryflowany z poliwęglanu (PC), o budowie rurowej, stanowiący część obudowy.

Osprzęt elektryczny •

Zasilacz elektroniczny zamocowany na płycie montażowej.

69

OCEANIC LED 60 Nr. art.

Ledowe oprawy przemysłowe z serii LEDline

Index

Model

Źródło światła

Moc źródła światła

Trzonek Stopień lampy ochrony

Klasa ochronności

Klosz PC

Zasilacz elektroniczny barwa światła

klosz

C475

YS-WO0069-66

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

F

C476

YS-WO0069-67

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

F

C477

YS-WO0069-68

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

F

C478

YS-WO0069-69

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

M

C479

YS-WO0069-70

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

M

C480

YS-WO0069-71

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

M

C481

YS-WO0069-72

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

P

C482

YS-WO0069-73

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

P

C483

YS-WO0069-74

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

P

C484

YS-WO0069-75

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

F

C485

YS-WO0069-76

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

F

C486

YS-WO0069-77

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

F

C487

YS-WO0069-78

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

M

C488

YS-WO0069-79

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

M

C489

YS-WO0069-80

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

M

C490

YS-WO0069-81

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

P

C491

YS-WO0069-82

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

P

C492

YS-WO0069-83

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 8W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

P

C493

YS-WO0069-84

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

F

C494

YS-WO0069-85

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

F

C495

YS-WO0069-86

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

F

C496

YS-WO0069-87

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

M

C497

YS-WO0069-88

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

M

C498

YS-WO0069-89

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

M

C499

YS-WO0069-90

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

P

C500

YS-WO0069-91

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

P

C501

YS-WO0069-92

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

2 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

P

C502

YS-WO0069-93

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

F

C503

YS-WO0069-94

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

F

C504

YS-WO0069-95

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

F

C505

YS-WO0069-96

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

M

C506

YS-WO0069-97

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

M

C507

YS-WO0069-98

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

M

C508

YS-WO0069-99

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

P

C509

YS-WO0070-00

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

P

C510

YS-WO0070-01

OCEANIC LED 60

LEDline T8-6

3 x 10W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

P

Oznaczenia: CB – ciepła biała, temperatura barwowa źródła światła: poniżej 3300 K NB – neutralna biała, temperatura barwowa źródła światła: 3300 – 5300 K DB – dzienna biała, temperatura barwowa źródła światła: powyżej 5300 K

F – klosz źródła światła: satynowany (frost) M – klosz źródła światła: mleczny P – klosz źródła światła: przezroczysty

300

140

25

655

70

Źródło światła współczynnik oddawania barw CRI

155

LED 230V

IP 64

OCEANIC LED 120 Nr. art.

Index

Ledowe oprawy przemysłowe z serii LEDline Model

Źródło światła

Trzonek Stopień lampy ochrony

Klasa ochronności

Klosz PC

Zasilacz elektroniczny barwa światła

Źródło światła współczynnik oddawania barw CRI

klosz

C511

YS-WO0070-02

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

F

C512

YS-WO0070-03

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

F

C513

YS-WO0070-04

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

F

C514

YS-WO0070-05

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

M

C515

YS-WO0070-06

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

M

C516

YS-WO0070-07

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

M

C517

YS-WO0070-08

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

P

C518

YS-WO0070-09

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

P

C519

YS-WO0070-10

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

P

C520

YS-WO0070-11

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

F

C521

YS-WO0070-12

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

F

C522

YS-WO0070-13

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

F

C523

YS-WO0070-14

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

M

C524

YS-WO0070-15

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

M

C525

YS-WO0070-16

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

M

C526

YS-WO0070-17

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

CB

80

P

C527

YS-WO0070-18

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

NB

75

P

C528

YS-WO0070-19

OCEANIC LED 120

LEDline T8-12

3 x 16W

G13

IP 64

I

y

y

DB

≤70

P

Oznaczenia: CB – ciepła biała, temperatura barwowa źródła światła: poniżej 3300 K NB – neutralna biała, temperatura barwowa źródła światła: 3300 – 5300 K DB – dzienna biała, temperatura barwowa źródła światła: powyżej 5300 K

F – klosz źródła światła: satynowany (frost) M – klosz źródła światła: mleczny P – klosz źródła światła: przezroczysty

600 140

25

Moc źródła światła

1265

155

LED 230V

IP 64 71

HERMETIC LED

Hermetyczne ledowe oprawy do zastosowań w trudnych warunkach pracy, wyposażone w najnowocześniejsze i ekologiczne źródła światła LEDline T8, będące zamiennikami tradycyjnych świetlówek liniowych T8. System montażu •

Montaż bezpośrednio do sufitu za pomocą specjalnych uchwytów (w komplecie z oprawą) poprzez wciśnięcie ich w odpowiednie gniazda na górnej powierzchni korpusu oprawy.

•

Podwieszenie na łańcuszkach lub linkach przy użyciu specjalnych wieszaków (w komplecie z oprawą).

•

Możliwość montażu jako samodzielne oprawy lub łączone w linie świetlne.

•

Oprawy przystosowane do łączenia w linie świetlne posiadają na obu końcach otwory z dławnicami i dwie złączki oraz dodatkowe przewody wzdłuż oprawy.

•

Montaż na powierzchniach normalnie palnych.

Budowa LED IP 65

IK 10

72

•

Korpus z poliwęglanu (PC) w uniwersalnym kolorze szarym (RAL 7035), trwały i odporny na udary mechaniczne oraz na uciążliwe warunki otoczenia i zniekształcenia przy wysokich temperaturach.

•

Uszczelka poliuretanowa wylewana na krawędzi korpusu.

•

Klamry z poliwęglanu o wysokiej wytrzymałości mechanicznej, silnie dociskające klosz do korpusu.

•

Dławnica z uszczelką do podłączenia zasilania.

•

Zamaskowane otwory do łączenia opraw w linie świetlne.

•

W komplecie z oprawą dostarczane uchwyty do mocowania na suficie i wieszaki do podwieszenia na łańcuszkach lub linkach.

Oprawy przemysłowe z serii LEDline

Układ optyczny •

Odbłyśnik z blachy stalowej, malowany proszkowo na biało, będący jednocześnie płytą montażową.

•

Klosz z przezroczystego poliwęglanu (PC), wewnętrznie ryflowany, odporny na promieniowanie UV i na działanie podwyższonej temperatury.

Osprzęt elektryczny •

Elektroniczny układ zasilający zamocowany na płycie montażowej.

HERMETIC LED

Ledowe oprawy przemysłowe z serii LEDline Źródło światła Możliwość Trzonek Stopień Klasa Klosz Zasilacz łączenia barwa współczynnik klosz lampy ochrony ochronności PC elektroniczny w linie światła oddawania barw CRI

Model

Źródło światła

Moc źródła światła

C457 YS-WO0070-90

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

C458 YS-WO0070-91

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

NB

75

F

C459 YS-WO0070-92

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

DB

≤70

F

C460 YS-WO0070-93

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

CB

80

M

C461 YS-WO0070-94

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

NB

75

M

C462 YS-WO0070-95

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

DB

≤70

M

C463 YS-WO0070-96

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

CB

80

P

C464 YS-WO0070-97

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

NB

75

P

C465 YS-WO0070-98

HERMETIC LED 120

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

DB

≤70

P

C466 YS-WO0070-99 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

CB

80

F

C467 YS-WO0071-00 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

NB

75

F

C468 YS-WO0071-01 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

DB

≤70

F

C469 YS-WO0071-02 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

CB

80

M

C470 YS-WO0071-03 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

NB

75

M

C471 YS-WO0071-04 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

DB

≤70

M

C472 YS-WO0071-05 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

CB

80

P

C473 YS-WO0071-06 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

NB

75

P

C474 YS-WO0071-07 HERMETIC LED 120L

LEDline T8-12

2 x 16W

G13

IP 65

I

y

y

y

DB

≤70

P

Nr. art.

Index

80

F

F – klosz źródła światła: satynowany (frost) M – klosz źródła światła: mleczny P – klosz źródła światła: przezroczysty

94

Oznaczenia: CB – ciepła biała, temperatura barwowa źródła światła: poniżej 3300 K NB – neutralna biała, temperatura barwowa źródła światła: 3300 – 5300 K DB – dzienna biała, temperatura barwowa źródła światła: powyżej 5300 K

CB

1278

140

900

LED 230V

IP 65 73

LEDline T8

Źródła światła

Przeznaczenie Zamienniki tradycyjnych świetlówek liniowych T8 z trzonkiem G13. Doskonale nadają się do stosowania w oprawach oświetlających budynki użyteczności publicznej: szkoły, przedszkola, szpitale, przychodnie lekarskie, urzędy i instytucje, jak również placówki handlowe i usługowe, a w przemyśle – biura, magazyny czy pomieszczenia produkcyjne.

Charakterystyka •

diody – typu SMD

•

moc – 8W, 10W i 16W

•

barwa światła: ciepła biała (poniżej 3300 K), neutralna biała (3300 – 5300 K), zimna biała (powyżej 5300 K)

•

trwałość – 50 000 godzin

•

klosz – wykonany z PMMA,

•

obudowa – profil aluminiowy malowany na biało

•

trzonek – G13

•

brak wewnętrznego układu zasilającego

mleczny, satynowany (frost) lub przezroczysty

LEDline T8

Źródło światła LED Dioda

Łączny strumień świetlny diod [lm]*

Nr. art.

Index

Model

C529

YJ-WC0010-10

LEDline T8-6

605

C530

YJ-WC0010-11

LEDline T8-6

680

Moc

Trzonek

Barwa światła

Współczynnik oddawania barw [CRI]

Prąd znamionowy [A]

CB

80

0,35

F

NB

75

0,35

C531

YJ-WC0010-12

LEDline T8-6

756

DB

≤70

0,35

C532

YJ-WC0010-13

LEDline T8-6

605

CB

80

0,35

C533

YJ-WC0010-14

LEDline T8-6

NB

75

0,35

C534

YJ-WC0010-15

LEDline T8-6

756

DB

≤70

0,35

C535

YJ-WC0010-16

LEDline T8-6

605

CB

80

0,35

C536

YJ-WC0010-17

LEDline T8-6

680

NB

75

0,35

C537

YJ-WC0010-18

LEDline T8-6

756

DB

≤70

0,35

C538

YJ-WC0010-19

LEDline T8-6

778

CB

80

0,35

C539

YJ-WC0010-20

LEDline T8-6

875

NB

75

0,35

C540

YJ-WC0010-21

LEDline T8-6

972

DB

≤70

0,35

C541

YJ-WC0010-22

LEDline T8-6

778

CB

80

0,35

C542

YJ-WC0010-23

LEDline T8-6

NB

75

0,35

C543

YJ-WC0010-24

LEDline T8-6

972

DB

≤70

0,35

C544

YJ-WC0010-25

LEDline T8-6

778

C545

YJ-WC0010-26

LEDline T8-6

875

126 x SMD

162 x SMD

680

875

8W

G13

M

P

F

10W

G13

M

P

CB

80

0,35

NB

75

0,35

C546

YJ-WC0010-27

LEDline T8-6

972

DB

≤70

0,35

C547

YJ-WC0010-28

LEDline T8-12

1210

CB

80

0,35

C548

YJ-WC0010-29

LEDline T8-12

1360

NB

75

0,35

C549

YJ-WC0010-30

LEDline T8-12

1512

DB

≤70

0,35

C550

YJ-WC0010-31

LEDline T8-12

1210

CB

80

0,35

C551

YJ-WC0010-32

LEDline T8-12

NB

75

0,35

C552

YJ-WC0010-33

LEDline T8-12

1512

DB

≤70

0,35

C553

YJ-WC0010-34

LEDline T8-12

1210

CB

80

0,35

C554

YJ-WC0010-35

LEDline T8-12

1360

NB

75

0,35

C555

YJ-WC0010-36

LEDline T8-12

1512

DB

≤70

0,35

252 x SMD

Oznaczenia: CB – ciepła biała, temperatura barwowa źródła światła: poniżej 3300 K NB – neutralna biała, temperatura barwowa źródła światła: 3300 – 5300 K DB – dzienna biała, temperatura barwowa źródła światła: powyżej 5300 K F – klosz źródła światła: satynowany (frost) M – klosz źródła światła: mleczny P – klosz źródła światła: przezroczysty

1360

F

16W

G13

M

P

Trwałość [h]

50 000

* Parametr jest publikowany w oparciu o dane dostarczone przez producenta diod.

Ø26

LEDline T8-6 – 588 LEDline T8-12 – 1197

74

Klosz

230V

LED

G13

LEDstar T8

Źródła światła

Przeznaczenie Zamienniki tradycyjnych świetlówek liniowych T8 z trzonkiem G13. Doskonale nadają się do stosowania w oprawach oświetlających budynki użyteczności publicznej: szkoły, przedszkola, szpitale, przychodnie lekarskie, urzędy i instytucje, jak również placówki handlowe i usługowe, a w przemyśle – biura, magazyny czy pomieszczenia produkcyjne.

Charakterystyka

zasilanie jednostronne

•

diody – typu SMD

•

moc – 10W i 20W

•

barwa światła: ciepła biała (poniżej 3300 K),

zasilanie dwustronne

neutralna biała (3300 – 5300 K), dzienna biała (powyżej 5300 K) • •

trwałość – 50 000 godzin klosz – wykonany z PMMA, mleczny, satynowany (frost) lub przezroczysty

•

obudowa – profil aluminiowy malowany na biało

•

trzonek – G13

•

wewnętrzny układ zasilający

•

zasilanie jednostronne lub dwustronne

LEDstar T8 Nr art.

Źródło światła LED

Index

Model

Dioda

C576 YJ-WO0065-75 LEDstar T8-6, F1 C577 YJ-WO0065-76 LEDstar T8-6, F1 C578 YJ-WO0065-77 LEDstar T8-6, F1 C579 YJ-WO0065-78 LEDstar T8-6, M1 C580 YJ-WO0065-79 LEDstar T8-6, M1 144 x SMD C581 YJ-WO0065-80 LEDstar T8-6, M1 C582 YJ-WO0065-81 LEDstar T8-6, P1 C583 YJ-WO0065-82 LEDstar T8-6, P1 C584 YJ-WO0065-83 LEDstar T8-6, P1 C585 YJ-WO0065-84 LEDstar T8-12, F1 C586 YJ-WO0065-85 LEDstar T8-12, F1 C587 YJ-WO0065-86 LEDstar T8-12, F1 C588 YJ-WO0065-87 LEDstar T8-12, M1 C589 YJ-WO0065-88 LEDstar T8-12, M1 288 x SMD C590 YJ-WO0065-89 LEDstar T8-12, M1 C591 YJ-WO0065-90 LEDstar T8-12, P1 C592 YJ-WO0065-91 LEDstar T8-12, P1 C593 YJ-WO0065-92 LEDstar T8-12, P1 C594 YJ-WO0065-93 LEDstar T8-6, F2 C595 YJ-WO0065-94 LEDstar T8-6, F2 C596 YJ-WO0065-95 LEDstar T8-6, F2 C597 YJ-WO0065-96 LEDstar T8-6, M2 144 x SMD C598 YJ-WO0065-97 LEDstar T8-6, M2 C599 YJ-WO0065-98 LEDstar T8-6, M2 C600 YJ-WO0065-99 LEDstar T8-6, P2 C601 YJ-WO0066-00 LEDstar T8-6, P2 C602 YJ-WO0066-01 LEDstar T8-6, P2 C603 YJ-WO0066-02 LEDstar T8-12, F2 C604 YJ-WO0066-03 LEDstar T8-12, F2 C605 YJ-WO0066-04 LEDstar T8-12, F2 C606 YJ-WO0066-05 LEDstar T8-12, M2 C607 YJ-WO0066-06 LEDstar T8-12, M2 288 x SMD C608 YJ-WO0066-07 LEDstar T8-12, M2 C609 YJ-WO0066-08 LEDstar T8-12, P2 C610 YJ-WO0066-09 LEDstar T8-12, P2 C611 YJ-WO0066-10 LEDstar T8-12, P2 Oznaczenia: CB – ciepła biała, temperatura barwowa źródła światła: poniżej 3300 K NB – neutralna biała, temperatura barwowa źródła światła: 3300 – 5300 K DB – dzienna biała, temperatura barwowa źródła światła: powyżej 5300 K 1 – zasilanie jednostronne 2 – zasilanie dwustronne F – klosz źródła światła: satynowany (frost) M – klosz źródła światła: mleczny P – klosz źródła światła: przezroczysty

Łączny strumień świetlny diod* [lm]

691 777 864 691 777 864 691 777 864 1382 1554 1728 1382 1554 1728 1382 1554 1728 691 777 864 691 777 864 691 777 864 1382 1554 1728 1382 1554 1728 1382 1554 1728

Moc

Trzonek

Klosz

F

10W

G13

M

P

F

20W

G13

M

P

F

10W

G13

M

P

F

20W

G13

M

P

Barwa światła

Współczynnik oddawania barw [CRI]

Prąd znamionowy [A]

Trwałość [h]

CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB CB NB DB

80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70 80 75 ≤70

0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35

50 000

* Parametr jest publikowany w oparciu o dane dostarczone przez producenta diod.

LEDstar T8-6 – 588 LEDstar T8-12 – 1197

Ø26

230V 50Hz

LED

G13

75

ALCRE GU10

Źródła światła

Przeznaczenie Zamiennik żarówek halogenowych o trzonku GU10. Szerokie zastosowanie: jako oświetlenie punktowe w pomieszczeniach mieszkalnych, sklepach, księgarniach, hotelach, a także do tworzenia akcentów świetlnych w muzeach lub na wystawach.

Charakterystyka •

diody – typu XR-E firmy Cree

•

moc – 3,5W

•

barwa światła – ciepła biała (2600 – 3700 K)

•

trwałość – 50 000 godzin

•

soczewka – ryflowana

•

obudowa – z aluminium, malowana na kolor szary

•

trzonek – GU10

ALCRE GU10

Źródło światła LED

Nr. art.

Index

Model

Dioda

Strumień świetlny [lm]*

Moc

Trzonek

Kąt rozsyłu

Kolor obudowy

Trwałość [h]

Temperatura barwowa [K]

C558

YJ-WO0062-33

ALCRE GU10 w.2

1 x XR-E

126

3,5W

GU10

20°

szary

50 000

2600 – 3700

* Parametr dotyczy diody i jest publikowany w oparciu o dane dostarczone przez jej producenta.

55

Ø50

230V 50Hz

76

LED

GU10

ALCRE MR16

Źródła światła

Przeznaczenie Zamiennik niskonapięciowych żarówek halogenowych MR16 o trzonku GX5.3. Szerokie zastosowanie: jako oświetlenie punktowe w pomieszczeniach mieszkalnych, sklepach, księgarniach, hotelach, a także do tworzenia akcentów świetlnych w muzeach lub na wystawach.

Charakterystyka •

diody – typu XR-E firmy Cree

•

moc – 2W i 3,5W

•

barwa światła – ciepła biała (2600 – 3700 K)

•

trwałość – 50 000 godzin

•

soczewka – ryflowana

•

obudowa – z aluminium, malowana na kolor szary

•

trzonek – GX5.3

ALCRE MR16

Źródło światła LED

Nr. art.

Index

Model

Dioda

Strumień świetlny [lm]*

Moc

Trzonek

Kąt rozsyłu

Kolor obudowy

Trwałość [h]

Temperatura barwowa [K]

C559

YJ-WO0062-50

ALCRE MR16 w.2

1 x XR-E

74

2W

GX5.3

20°

szary

50 000

2600 – 3700

C560

YJ-WO0062-51

ALCRE MR16 w.2

1 x XP-G

126

3,5W

GX5.3

20°

szary

50 000

2600 – 3700

* Parametr dotyczy diody i jest publikowany w oparciu o dane dostarczone przez jej producenta.

38

43

Ø50

12V

LED

GX5.3

77

GU10-LCW

Źródła światła

Przeznaczenie Zamienniki żarówek halogenowych z trzonkiem GU10. Znajdują zastosowanie w pomieszczeniach mieszkalnych, a także w wielu wnętrzach publicznych i komercyjnych takich jak: sklepy, księgarnie, hotele. Za ich pomocą można tworzyć akcenty świetlne w muzeach lub na wystawach.

Charakterystyka •

diody – typu SMD

•

moc – 2W

•

barwa światła: ciepła biała (poniżej 3300 K), neutralna biała (3300 – 5300 K), zimna biała (powyżej 5300 K)

•

trwałość – 50 000 godzin

•

klosz – mleczny

•

obudowa – tworzywo sztuczne

•

trzonek – GU10

GU10-LCW

Źródło światła LED Dioda

Strumień świetlny [lm]*

Moc

Trzonek

Kąt rozsyłu

Kolor obudowy

Trwałość [h]

Temperatura barwowa [K]

Nr. art.

Index

Model

C561

YJ-WO0070-24

GU10-LCW, w.1

230

biały

poniżej 3300

C562

YJ-WO0070-25

GU10-LCW, w.2

230

szary

poniżej 3300

C563

YJ-WO0070-22

GU10-LCW, w.1

260

biały

48 x SMD

2W

GU10

3300 – 5300

120°

50 000

C564

YJ-WO0070-23

GU10-LCW, w.2

260

szary

3300 – 5300

C565

YJ-WO0070-20

GU10-LCW, w.1

288

biały

powyżej 5300

C566

YJ-WO0070-21

GU10-LCW, w.2

288

szary

powyżej 5300

* Parametr dotyczy diod i jest publikowany w oparciu o dane dostarczone przez ich producenta.

53

60

Ø49

230V 50Hz

78

LED

GU10

R50-LCW

Źródła światła

Przeznaczenie Zamienniki tradycyjnych żarówek reflektorowych z trzonkiem E14. Znajdują zastosowanie w pomieszczeniach mieszkalnych, a także w wielu wnętrzach publicznych i komercyjnych takich jak: sklepy, księgarnie, hotele. Za ich pomocą można tworzyć akcenty świetlne w muzeach lub na wystawach.

Charakterystyka •

diody – typu SMD

•

moc – 2W

•

barwa światła: dzienna biała (powyżej 5300 K), neutralna biała (3300 – 5300 K), ciepła biała (poniżej 3300 K)

•

trwałość – 50 000 godzin

•

klosz – mleczny

•

obudowa – tworzywo sztuczne

R50-LCW

Źródło światła LED Dioda

Strumień świetlny [lm]*

Moc

Trzonek

Kąt rozsyłu

Kolor obudowy

Trwałość [h]

Temperatura barwowa [K]

Nr. art.

Index

Model

C561

YJ-WO0070-42

R50-LCW, 2W, w.1

230

biały

poniżej 3300

C562

YJ-WO0070-43

R50-LCW, 2W, w.2

230

szary

poniżej 3300

C563

YJ-WO0070-40

R50-LCW, 2W, w.1

260

biały

48 x SMD

2W

E14

3300 – 5300

120°

50 000

C564

YJ-WO0070-41

R50-LCW, 2W, w.2

260

szary

3300 – 5300

C565

YJ-WO0070-38

R50-LCW, 2W, w.1

288

biały

powyżej 5300

C566

YJ-WO0070-39

R50-LCW, 2W, w.2

288

szary

powyżej 5300

* Parametr dotyczy diod i jest publikowany w oparciu o dane dostarczone przez ich producenta.

26

78

86

Ø50

230V 50Hz

LED E14

79

AR111-G53

Źródła światła

Przeznaczenie Zamiennik halogenowej żarówki reflektorowej AR111 z trzonkiem G53 o mocy 35W. Szerokie zastosowanie: jako oświetlenie ogólne w pomieszczeniach mieszkalnych i użyteczności publicznej.

Charakterystyka •

diody – typu SMD

•

moc – 11W

•

barwa światła – neutralna biała (3300 – 5300 K)

•

trwałość – 50 000 godzin

•

klosz – mleczny

•

obudowa – wykonana z odlewu aluminiowego doskonale odprowadzającego ciepło

•

trzonek – G53

AR111-G53

Źródło światła LED

Nr. art.

Index

Model

Dioda

Strumień świetlny [lm]*

Moc

Trzonek

Kąt rozsyłu

Kolor obudowy/ klosz

Trwałość [h]

Temperatura barwowa [K]

C556

YJ-WO0069-26

AR111-G53

144 x SMD

778

11W

G53

110°

biały/mleczny

50 000

3300 – 5300

C557

YJ-WO0069-27

AR111-G53

144 x SMD

778

11W

G53

110°

szary/mleczny

50 000

3300 – 5300

* Parametr dotyczy diod i jest publikowany w oparciu o dane dostarczone przez ich producenta.

49

14

4

Ø110

53

80

12V

LED

G53

SIGNE

Świetlówki kompaktowe, zintegrowane Źródła światła

SIGNE

Nr. art.

SIGNE

Indeks

Model

Moc

Temperatura barwowa

Strumień świetlny

Cena netto PLN

Świetlówka kompaktowa, zintegrowana

H00001

SK-SIGNE2-15

SIGNE

15 W

2700 K

870 lm

14,50

H00002

SK-SIGNE4-15

SIGNE

15 W

4000 K

870 lm

14,50

50g

Ø40

Ø7

28

23 105

Ø51

~230V Ra=82 E27 10000h

74

ADVISION Oprawa Oprawa drogowa drogowa

• optymalny rozsył światła

• wiele opcji sterowania oświetleniem

• precyzyjny układ optyczny

• oszczędność energii

• wysoki współczynnik oddawania barw

• elegancka forma

• eliminacja promieniowania UV

• trwałość i bezpieczeństwo użytkowania

ELGO Lighting Industries S.A. 09-500 Gostynin, ul. Kutnowska 98, tel. +48 (24) 235 20 01, fax +48 (24) 235 37 43, [email protected], www.elgo.pl

ADQUEN

ADVISION

HERMETIC LED

OCEANIC LED

Biuro handlowe: 05-500 Piaseczno, Stara Iwiczna ul. Słoneczna 116A tel./fax (+48-22) 756 64 00, 756 64 10 e-mail: [email protected], www.brilum.info

ACRON 220

RASTRA LED

QUARE

БРИЛУМ.БГ ООД Западна Промишлена Зона гр. Варна 9020 п.к. 20 BRILUM.CZ s.r.o 664 42 Modřice, Evropská 884 BRILUM Licht GmbH Zu den Hohlwegen 1, D-58513 Lüdenscheid BRILUM KFT. 1048 Budapest, Almakerék út. 3. Megyeri úti Ipari Park BRILUM Lighting S.R.L Bucuresti, Sos. Mihai Bravu nr 12 BRILUM.SK s.r.o. Dialničná 2, 903 01 Senec MAKEL-ELEKTRO DOO Pancevo; Novoseljanski put 165/d БРIЛЮКС.УА вул. Новозабарська 2/6, м. Київ, 04074; UA

ISSN 1730-2609

Oświetlenie INFO

Nr 2 (34) KWIECIEŃ – CZERWIEC 2011

nr 2 (34) kwiecień – czerwiec 2011

ACRON 220

RASTRA LED

QUARE

MITRA LED 48 БРИЛУМ.БГ ООД Западна Промишлена Зона гр. Варна 9020 п.к. 20 BRILUM.CZ s.r.o 664 42 Modřice, Evropská 884 BRILUM Licht GmbH Zu den Hohlwegen 1, D-58513 Lüdenscheid BRILUM KFT. 1048 Budapest, Almakerék út. 3. Megyeri úti Ipari Park BRILUM Lighting S.R.L Bucuresti, Sos. Mihai Bravu nr 12 BRILUM.SK s.r.o. Dialničná 2, 903 01 Senec MAKEL-ELEKTRO DOO Pancevo; Novoseljanski put 165/d БРIЛЮКС.УА вул. Новозабарська 2/6, м. Київ, 04074; UA

Rodzina produktów ELGO LEDline

Oprawy HERMETIC LED, OCEANI

Diodowa lampa QUARE A55 zamiast ż