Doustna antykoncepcja hormonalna

Doustna antykoncepcja hormonalna Gdańsk 2013 Redaktor prowadzący: Agnieszka Frankiewicz Redakcja: Agnieszka Frankiewicz, Izabela Siemaszko Korekta...
7 downloads 2 Views 445KB Size
Doustna antykoncepcja hormonalna

Gdańsk 2013

Redaktor prowadzący: Agnieszka Frankiewicz Redakcja: Agnieszka Frankiewicz, Izabela Siemaszko Korekta: Agnieszka Frankiewicz, Izabela Siemaszko Projekt okładki i skład: Iwona Łytkowska

Seria wydawnicza rekomendowana przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne

Copyright © Via Medica ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk tel.: 58 320 94 94, faks: 58 320 94 60 www.viamedica.pl

Wszystkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment poniższej publikacji nie może być kopiowany, przechowywany w jakimkolwiek układzie pamięci i transmitowany elektronicznie, mechanicznie, za pomocą fotokopii, nagrań lub w jakikolwiek inny sposób, bez wcześniejszej pisemnej zgody wydawcy. Jakkolwiek dołożono wszelkich starań, aby informacje zawarte w tej książce, szczególnie na temat dawkowania leków, zostały podane właściwie, ostateczne decyzje dotyczące ich stosowania spoczywają na lekarzu. Zarówno autor, jak i wydawca nie mogą ponosić odpowiedzialności za błędy ani konsekwencji wynikających z zastosowania informacji zawartych w tej książce. Nie uwzględnia się roszczeń prawnych w wypadku leków i substancji chemicznych znajdujących się obecnie w fazie badań klinicznych. ISBN seria: 978–83–7599–443–8 ISBN tom 8: 978–83–7599–523–7 Gdańsk 2013

Spis treści

1. Mechanizm działania tabletek hormonalnych

1

2. Budowa dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej

6

2.1. Składowa estrogenowa tabletek antykoncepcyjnych 2.2. Składowa progestagenowa tabletek antykoncepcyjnych

7 7

3. Antykoncepcja awaryjna

11

3.1. Hormonalna antykoncepcja awaryjna 3.1.1. Rodzaje hormonalnej antykoncepcji awaryjnej 3.1.2. Stosowanie 3.1.3. Efektywność 3.1.4. Działania niepożądane 3.1.5. Przeciwwskazania do hormonalnej antykoncepcji awaryjnej 3.1.6. Znajomość i dostępność metody 3.2. Wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna 3.3. Podsumowanie

11 12 13 14 15 15 16 16 17

4. Doustna antykoncepcja hormonalna u kobiet po porodzie

19

4.1. Wybór metody antykoncepcyjnej 4.2. Antykoncepcja awaryjna u kobiet karmiących 4.3. Przeciwwskazania do stosowania doustnych hormonalnych tabletek antykoncepcyjnych 4.4. Działania niekorzystne 4.5. Wpływ antykoncepcji hormonalnej na jakość i skład pokarmu 4.6. Wpływ antykoncepcji hormonalnej na rozwój dziecka

20 21 21 22 23 24

5. Antykoncepcja u młodocianych

26

5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5.

26 27 29 31 31

Okres dorastania Antykoncepcja młodocianych Dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna Inne formy antykoncepcji u młodocianej pacjentki Stosowanie antykoncepcji u osób małoletnich — aspekty prawne

6. Niepowodzenia antykoncepcji hormonalnej

34

6.1. Wstęp 6.2. Przyczyny niepowodzeń dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej (DAH) 6.3. Niepowodzenia antykoncepcji progestagenowej 6.4. Niepowodzenia antykoncepcji antyprogesteronowej

34 36 40 42

7. Zaburzenia metaboliczne i ryzyko chorób nowotworowych u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną

44

7.1. Wprowadzenie 7.2. Ryzyko zaburzeń metabolicznych 7.3. Ryzyko rozwoju nowotworu 7.3.1. Zmiany łagodne i złośliwe piersi 7.3.2. Rak jajnika 7.3.3. Rak endometrium 7.3.4. Stany przednowotworowe i rak szyjki macicy 7.3.5. Zmiany łagodne i złośliwe wątroby 7.4. Ryzyko chorób przenoszonych drogą płciową

44 44 48 48 50 51 52 53

8. Doustna antykoncepcja hormonalna okiem kardiologa

59

9. Pozaantykoncepcyjne wskazania do zastosowania antykoncepcji hormonalnej

70

9.1. 9.2. 9.3. 9.4.

70 72 72 73

Endometrioza Torbiele czynnościowe jajników Trądzik Ginekologia wieku rozwojowego

Autorzy dr n. med. Małgorzata Bińkowska1 dr n. med. Agnieszka Drosdzol−Cop2 prof. dr hab. n. med. Krzysztof J. Filipiak3 dr n. med. Barbara Grzechocińska4 prof. dr hab. n. med. Paweł Kamiński4 lek. Magdalena Kłudka−Sternik5 dr n. med. Maciej Paszkowski5 prof. dr hab. n. med. Tomasz Paszkowski5 dr hab. n. med. Bronisława Pietrzak4 prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec−Plinta6 lek. Monika Szpotańska−Sikorska4 dr n. med. Filip M. Szymański3 dr n. med. Ewa Woźniakowska5

1 Kliniczny

Oddział Położnictwa i Ginekologii, Samodzielny Szpital Kliniczny im. prof. Witolda Orłowskiego, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie 2 Katedra Zdrowia Kobiety, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 3 I Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny 4 I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny 5 III Katedra i Klinika Ginekologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 6 Wydział Opieki Zdrowotnej, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

1.

Mechanizm działania tabletek hormonalnych Barbara Grzechocińska

Mechanizm działania tabletek hormonalnych (ryc. 1.1) obejmuje: — hamowanie owulacji na poziomie podwzgórzowo−przysadkowym (1); — hamowanie owulacji na poziomie jajnika (2); — hamowanie prawidłowego rozwoju endometrium utrudniające implan− tację zarodka (3); — zahamowanie transportu plemników przez kanał szyjki macicy (4); — hamowanie transportu jajowodowego (5); Od wielu wieków stosowano doustnie różne środki ograniczające płod− ność, głównie pochodzenia roślinnego. Kobiety piły w tym celu napary

Podwzgórze

Przysadka mózgowa

Jajowód

Obniżenie wydzielania FSH i LH

Ujemna pętla sprzężenia zwrotnego

1

Tabletka estrogenowo-progestagenowa 3

Macica

Strzępki

5

2

4

Jajnik

Endometrium Szyjka macicy

Pochwa

Rycina 1.1. Mechanizm działa− nia tabletek antykoncepcyjnych

1